ို န အတ ားအဆား အခက်အခဲမ ားနှင့်် ဆက်လက် ရင်ဆင ် ေရသည့် ် ို င မမေ်မ နင ံ စားပ ားနရား အနမခအနေ ် ၏ ့် ကည့််မှုအစရင်ခံစ မမေ်မ ့်စားပ ားနရား နလ့်လ နစ င်က ဇေ်ေဝါရ ၂၀၂၂ အစရင်ခံစ အနှစ်ခ ျုပ် ာ့ ီးပ ီးရ ီးသည် မြန်ြ စ တပ်ြရတ ် အ ဏ သိြ်ီးြှု နှင်ာ့ ၂၀၂၁ ှ ်တင် ခုနစ ကိုဗစ်ရ ဂါ ကီးစက်ြှုြ ီး ် ိုီးမြင်တ တဟုနတ ာ့ ခင်ီးရ က င်ာ့ ာ့ က်ခမ အမပင်ီးအထန် အစြ်ီးသပ်ခံရန ဆ မြစ်သည်။ လက်တရလ ရှိထ ီးရသ ် ကိနီး ညွှနီး ် အခ ိ ျို့အ လန်ခာ့ရသ လြ ီးအတင်ီး အနည်ီးငယ်ြျှ တိုီးတက်ြှု မပသရနခာ့ရသ ်လည်ီး ရြရြ ်ဝါ လ အ ဏ သိြ်ီးြှု ြမြစ်ခင် စီးပ ီးရ ီး အရမခအရနထက် နိြ်ာ့ရနရသီးရ က င်ီး ရတျို့ ရှိ သည်။ ကိုဗစ် -၁၉ ကီးစက်ခံ ြှု ာ့ လ သည်နင အရ အတက် ရလ က ်ာ့ ြျှ ( ၂၀၂၂ ခုနစ ှ အ ် တင် အိုြခ န်ဗဇရမပ င်ီး ပိုီးကီးစက်ခံ ြှု ှ ် ဇန်နဝါ လ အရစ ပိုငီး ိ ် အနည်ီးငယ်ရှိရ က င်ီး ထုတ်မပန်ြှုြ ီးရှိခာ့) ရ ျို့လ ီးသ ီးလ ြှုဆုင ၊ ကုနထ ် တ ု ်လုပ်ြှုဆုင ိ ် ာ့ ဆုင နှင်ာ့ မပည်ပတင်ပိုြှု ိ ် ် ကိနီး ညွှနီး ် ြ ီးက စီးပ ီးရ ီးမပန်လည် လှုပ်ရှ ီးလ သည်ာ့ အ ိပ် လကခဏ ြ ီး ရြ ်မပရနသည်။ တစ်ြက်တင်ြ ယခင်က ် နှင်ာ့ မပည်နယ်ြ ီးအပါအဝင် မြန်ြ နိင အရတ ်အတန် ငငိြ်ီးခ ြ်ီးခာ့သည်ာ့ တိုငီး ် ံ ရန ု င ြ ီးစ တင် လံုမခံ ရ ီး အရမခအရန ပ က်မပ ီးလ ရ က င်ီး ရတျို့ ရှိ သည်။ အဆိုပါြတည်ငငိြ်ြှုြ ီးက စီးပ ီးရ ီးလုပ်ငန်ီးြ ီး၏ ဆက်သယ်လုပ်ရဆ င်ြှုြ ီး ၊ ံှ ှုြ ီး င်ီးနှီးမြ ပ်နြ မပ လုပ် န် ှ ်ာ့ ယံု ကည်ြှုနင စိတ်ပါဝင်စ ီးြှုတိုကိ ာ့ ု ထိခိုက်ရစသည်။ ဝင်ရငရလ ာ့ပါီးလ မခင်ီး နှင်ာ့ အလုပ်လက်ြာ့ ြ ီးမပ ီးလ မခင်ီးရ က င်ာ့ မပည်တင်ီးဝယ်လိုအ ီး အလန်နည်ီးပါီးရနဆ မြစ်ရ က င်ီး ရတျို့ သည်။ ် တင်လည်ီး သင်ီးအ ီးစုအပိုငီး အခက်အခြ ီးရှိရနငပီး အခ ိ ျို့ ြှ လန်ခာ့ရသ လြ ီးအတင်ီး ိ ပိုြိုဆုီး ီးလ သည်။ ု င ရငသ ီးစီးဆင်ီးြှု၊ ရခ ီးရင နှင်ာ့ နိင ို ြ ် မံ ခ ီးရငရ ကီး ရှိနင ် ှုြ ီးတင် အက ပ်အတည်ီးြ ီး ဆက်လက် ရှိရနဆ မြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ှ ် စက်တင်ဘ လတင် မြန်ြ က ပ်ရင တန်ြိုီး ဆိုီး ခုနစ ီးစ က ဆင်ီးလ မခင်ီးရ က င်ာ့ ရလ င်စ ဆ နှင်ာ့ အမခ ီးရသ ် တ ကုနထ ု ်လုပ်ရ ီးအတက် အရ ီးပါသည်ာ့ ် ြ ီး ကုန် ကြ်ီးရစ ီးနှုနီး မြင်တ ာ့ က်လ မခင်ီးနှငအ ်ာ့ တ ု ာ့ သယ်ယပိရဆ င်ရ ီး ် စ ိတ်ြ ီးလည်ီး ကုနက ာ့ သည်။ တိုီးမြင်လ လျှပ်စစ်ဓါတ်အ ီးနှင်ာ့ အင်တ နက် မပတ်ရတ က်ြှုြ ီး စိုီး ိြ်ြယ် ာ့ က်လ ခာ့ငပီး လုပ်ငန်ီးြ ီးနှင်ာ့ အိြ်ရထ င်စုြ ီး၏ သတင်ီးစီးဆင်ီးြှု နှင်ာ့ ရစ ီးကက် ခ ိတ်ဆက်နင မြင်တ ် ှုတို ာ့ အရပေါ် ို ြ ု ြ ယံု ကည်အ ီးထ ီးနိင ် - III ကို ကည်ာ့ န်) ် ှု ရလ ာ့က လ ခာ့သည်။ (အပိုငီး အထက်ပါ အခက်အခြ ီးရှိရနဆမြစ်ရသ ်လည်ီး လတ်တရလ အ ီးမြင်ာ့ စီးပ ီးရ ီးတည်ငငိြ်လ ြှု လကခဏ အခ ိ ျို့ ရတျို့ ရှိ သည်။ လှုပ်ရှ ီးသ ီးလ မခင်ီးဆိုင် ် ကိနီး ညွှနီး ် ြ ီးအ ဇလိုငလ ် တင် ကိုဗစ်ကီးစက်ရ ဂါ ြမြစ်ပ ီးခင် အရမခအရန၏ ၇၀ ် န ခိုငန ှု ီး ် ရအ က် သိက ု ာ့ ဆင်ီးသ ီးခင ် တင် အ ဏ သိြ်ီးြှုြတိုငခ ာ့ ပီး၊ ရန က်ပိုငီး ် င် အရမခအရနသို ာ့ မပန်လည်ရ ် ယ်ြှု၊ အပန်ီးရမြမခင်ီးနှင်ာ့ သယ်ယပိရဆ က်ရှိလ သည်။ သို ာ့ တင် လက်လကုနသ ု ာ့ င်ရ ီး ရန ု ာ့ င် တိတ ကိုဗစ်ကီးစက်ရ ဂါ ြမြစ်ပ ီးခင်က ာ့ က် အဆင်ထ ၃၀ ် န ခိုငန ် ခန် ာ့ နိြ်ာ့က ရနဆမြစ်သည်။ ှု ီး ြ က ရသီးခင်က ာ့ ည်ာ့ ရက က်ယခသ စက်ြှုထုတ်ကုန် စစ်တြ်ီးအ ဇလိုငလ ် ရန က်ပိုငီး ် တင် အဆိုပါကဏ္ဍ၏ ် ြှ က ံ ျို့ဝင်သ ီးနှုနီး ရနှီးရကီးလ ရနခာ့ငပီး ှ ်ာ့ ထုတ်လုပ်ြှုနင ် ီး အလုပ်အကိုငြ တည်ငငိြ်စမပ လ ရသ ်လည်ီး ပြ ဏအ ီးမြင်ာ့ ု ်ကုနြ နည်ီးပါီးရနရသီးသည်။ စိုက်ပ ိ ီးရ ီးနှင်ာ့ စက်ြှုထတ ု ာ့ ြှ ် ီး မပည်ပတင်ပိြှု ငပီးခာ့သည်ာ့ လြ ီးအတင်ီး မပန်လည် အသက်ဝင်လ သည်ကို ရတျို့ သည်။ ို င တရုတ်နင ် န ံ င ှ ်ာ့ ် ယ်ရ ီး နယ်စပ်ကုနသ လြ်ီးရ က င်ီးအခ ိ ျို့ မပန်လည် ာ့ ှစ်လ ခာ့ရသ ်လည်ီး နယ်စပ်ကုနသ ြင်လ ု င ် ယ်ြှုတင် အတ ီးအဆီးြ ီး ရှိရနဆမြစ်သည်။ နိင ိ ် ် မံ ခ ီးတိုက်ရု က ံှ ှု င်ီးနှီးမြ ပ်နြ ် သင်ာ့ ရှိလ သည်။ (FDI) ကတိကဝတ်ြ ီး နှင်ာ့ ြှတ်ပံုတင်သည်ာ့ ကုြပဏ အရ အတက် အရတ အ ် နှင်ာ့ ဝယ်လိုအ ီးတိတ သင်ီးအ ီးစု အပိုငီး ို ြ ု ာ့ င် အ ီးနည်ီးခ က်ြ ီး ရှိရနမခင်ီးက လုပ်ငန်ီးြ ီးလည်ပတ်နင ် ှုကို အတ ီးအဆီး မြစ်ရနဆမြစ်သည်။ လုပ်ငန်ီးြ ီးအရနမြင်ာ့ အရ ိ သ င်ီးပြ ဏ နှင်ာ့ အက ိ ီးအမြတ်တို ာ့ သိသသ က ဆင်ီးလ ြှု ၊ ရငသ ီးစီးဆင်ီးြှု အက ပ်အတဥ်ီး၊ ို ြ ကုန် ကြ်ီး ရှိနင ် ှု၊ ဘဏ်ဝန်ရဆ င်ြှု နှင်ာ့ အင်တ နက် အသံုီးမပ ြှု စသည် အခက်အခြ ီးစ နှင်ာ့ ိ ရ င်ဆုင ှ ် ၊ ရအ က်တိုဘ လကမပ လုပ်ခာ့သည်ာ့ စစ်တြ်ီးအ ် န ဆမြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနစ ၈၀ ် န ခိုငန ် ရသ ှု ီး လုပ်ငန်ီးြ ီးသည် ၂၀၂၁ ခုနစ ှ ် ဇန်နဝါ လကတည်ီးက အရ င်ီးက ဆင်ီးလ သည် ိ ည်။ ဟုဆုသ ပ ြ်ီးြျှအ ီးမြင်ာ့ အရ င်ီးပြ ဏ ၅၉ ် န ခိုငန ် က ဆင်ီးသ ီးသည်။ ဆိုီး ှု ီး ီးလ ရသ မပည်တင်ီး ြငငိြ်သက်ြှုအရမခအရန၊ ှ ်ာ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရ အ ဏ သိြ်ီးြှုနင ာ့ ီးြှုတိုရ ဂါကီးစက် မပန်ပ ် ီးကို ထိခိုက်ခာ့သမြင်ာ့ ာ့ က င်ာ့ ဝင်ရငနှင်ာ့ အလုပ်အကိုငြ မပည်တင်ီးစ ီးသံုီးြှုြှ ာ့ နိင ဆက်လက်ရလ က ် မခရှိသည်။ ု ရ စက်တင်ဘ လတင် မြန်ြ က ပ်ရငတန်ြိုီး ု က သ ီးမခင်ီးရ က င်ာ့ ကုနက ထိီး ာ့ က်မခင်ီး၊ သယ်ယပိရဆ ် စ ိတ်မြင်တ ု ာ့ င်ရ ီး အခက်အခြ ီး ရပေါ်ရပါက်လ မခင်ီးရ က င်ာ့ ာ့ သင်ီးအ ီးစု/ကုန် ကြ်ီး အခက်အခြ ီးနှင်ာ့ လုပ်ငန်ီးထက်ဝက်ခန်ြှ ိ ခ င်ဆုင ် ာ့ သည်။ အဆိုပါ အက ပ်အတဥ်ီး ြ ီးရ က င်ာ့ ှ ် ဇန်လတင် ၎င်ီးတို ာ့ လုပ်နင လုပ်ငန်ီးြ ီးသည် ၂၀၂၁ ခုနစ ် ြ်ီး၏ ၆၃ ို စ ခိုငန ် န ှု ီး ် ခန် ာ့ လည်ပတ်ရနခာ့ ြှ ၅၇ ် န ခိုငန ် သို ာ့ ှု ီး ထပ်ြံက ဆင်ီးလ ခာ့ရ က င်ီး တင်မပခာ့ ကသည်။ ရအ က်တိုဘ လက မပ လုပ်ခာ့သည်ာ့ စစ်တြ်ီးအ လုပ်ငန်ီးြ ီး၏ ထက်ဝက်ခန်သည် ာ့ ယခင်စစဥ်ထ ီးခာ့သည်ာ့ ံှ ှုြ ီးနှင်ာ့ င်ီးနှီးမြ ပ်နြ စီးပ ီးရ ီး တိုီးခ ျို့ ြှုြ ီးကို ၂၀၂၁ ှ ် ခုနစ ိ ီး ရြရြ ်ဝါ လကတည်ီးက ပ်ဆုင ် ခာ့ ကသည်။ ရြရြ ်ဝါ ် လြ ီးတင် က ပ်ရငတန်ြိုီး မြည်ီးမြည်ီး ခ င်ီး က ဆင်ီးလ ခာ့ အ ဏ သိြ်ီးြှုရန က်ပိုငီး ြှ စက်တင်ဘ တင် ု က သ ီးခက က ပ်ရငတန်ြိုီး ထိီး ာ့ ် တည်ငငိြ်ရနခသ ရန က်ပိုငီး ာ့ ည်။ သို ာ့ တင် ဇန်နဝါ လလယ်ြှ စတင်၍ အရြ ိကန်ရ ေါ်လ ် လလှယ်တန်ြိုီးြှ ည်ညွှနီး ိ ီး သဂုတ်လနှင်ာ့ နှုင ် ယှဥ်လျှင် ၅ ခိုငန ် န ှု ီး ် ရလ က ာ့ စ ာ့ ရနခာ့ငပီး ငပီးခာ့သည်န ိ ီး ှ ် နှင်ာ့ နှုင ် ယှဥ်လျှင် ၂၅ ် န ခိုငန ် ရလ က ှု ီး ာ့ သည်။ ည်ညွှနီး ် နိင ု င ှု ီး ် မံ ခ ီးရင လှလှယ်နန ှု ီး ် နှင်ာ့ ရစ ီးကက်တင် မြစ်ရပေါ်ရနသည်ာ့ ရငလလှယ်နန ် ု င က မခ ီးခ က် ကကီးြ ီးရနမခင်ီးက နိင ် မံ ခ ီးရငလလှယ်မခင်ီးဆိုင် အက ပ်အတဥ်ီး ဆက်လက် ရှိရနရ က င်ီး ရြ ်မပရနသည်။ အခ ိ ျို့ဘဏ်ြ ီးက ိ ် ရငသ ီးထုတ်ယြှုဆုင ကန်သတ် ာ့ ခ က်ြ ီး ာ့ ပီးခာ့ရသ ်လည်ီး ရမြရလ ရ အရြ ိကန်ရ ေါ်လ နှင်ာ့ ် စ ီးနှုနီး မြန်ြ က ပ်ရင ရငသ ီး နှစ်ခုလံုီး လိုအပ်ခ က် ကကီးြ ီးရနဆမြစ်သည်။ ကုနရ ာ့ က်ြှုရ က င်ာ့ ဘဏ္ဍ နှစ်အဆံုီး ် ြ ီး မြင်တ ှ ် စက်တင်ဘ လ) (၂၀၂၁ ခုနစ ် ၇.၃ ရငရ ကီးရြ င်ီးပနှုနီး ခိုငန ် န ် အထိ မြင်တ ှု ီး ာ့ က်ခာ့သည်။ ဇန်နဝါ လြှ စတင်၍ ် ြ ီး ရလ င်စ ဆရစ ီးနှုနီး ာ့ က်လ မြင်တ ရအ က်တိုဘ လတင် ာ့ ုီး အမြင်ဆ ံ မြစ်ခာ့ငပီး အနည်ီးငယ်မပန်လည် ် ြ ီးနှင်ာ့ အမခ ီးရသ က ဆင်ီးလ ခာ့သည်။ ဓါတ်ရမြ သဇ ရစ ီးနှုနီး ာ့ က်လ သမြင်ာ့ စိုက်ပ ိ ီးရ ီးသင်ီးအ ီးစုြ ီး ရစ ီးမြင်တ ် ီး သံုီးစနိင အဆိုပါ သင်ီးကုနြ ် ှု က ဆင်ီးသ ီးသကသ ု ြ ာ့ ုက်ပ ိ ီးနိင ာ့ ုိ စိ ် ည်ာ့ ရမြဧက ပြ ဏလ က ဆင်ီးသ ီးသည်။ ု သ အဆိုပါ အက ပ်အတဥ်ီးနှစ်ခုရပါင်ီး ရိုက်ခတ်မခင်ီးရ က င်ာ့ ဘဏဏ ရင ရှိြှု ိ သ သိသသ ု က သ ီးသည်ာ့အတက် ထိီး ံ စနိင ဘက်ဂ က်သုီး ် ှုကို ု ြ အကန်အသတ် ာ့ မြစ်ရစခာ့သည်။ ဘဏဏ ရင ု သ မြည်ာ့ဆည်ီးရပီးနိင ် ည်ာ့ အ င်ီးအမြစ် အနည်ီးငယ်ရှိရသ ်လည်ီး ဘဏ ာ့ က်လ ခသ ဏ ရင လိုအပ်ခ က် မြင်တ ှ ် ဇန်လအထိ ၉ လတ က လအတင်ီး ာ့ ည်။ ၂၀၂၁ ခုနစ ဘဏဏ ရင ု ြ ရှိြှု နှင်ာ့ သံုီးစနိင ု ာ့ ် ှု တိြှ တစ်နစ ှ ်စ ဘဏဏ ရင လ ထ ီးခ က်၏ ထက်ဝက်သ ှ ် ရှိသည်။ ၂၀၂၁ ခုနစ ဘဏ္ဍ နှစ်အတက် အခန်ရငရက က်ခံ ရှိြှုြှ ှ ်က ယခင်နစ GDP ၏ ၆.၉ ခိုငန ် န ှု ီး ် ရှိခာ့ ြှ ၄.၅ ် န ခိုငန ် သို ာ့ ှု ီး ာ့ သ ီးြည်ဟု ရလ က ာ့ နီး ခန်ြှ ် သည်။ ံ စနိင ဘက်ဂ က်သုီး ု ြ ် ှု ာ့ ည်ီးလ ရသ ်လည်ီး ရလ န ဘဏဏ ရင ို ြ ရှိနင ် ှု ု သ အလန်နည်ီးပါီးနိင ာ့ တက် ၂၀၂၁ ဘဏ္ဍ နှစ် တင် ဘဏ္ဍ ရ ီးလိုရငသည် GDP ၏ ၈.၈ ် ည်အ ခိုငန ် န ှု ီး ို ြ ် အထိ ရှိနင ် ည်ဟု ာ့ နီး ခန်ြှ ှ ် ဘဏ ် သည်။ ၂၀၂၀ ခုနစ ဏ နှစ်တင် ဘဏဏ ရ ီးလိုရငြှ GDP ၏ ၆.၆ ် န ခိုငန ် ရှိခာ့သည်။ ယင်ီးတိြှ ှု ီး ု ာ့ ဘဏ္ဍ ရ ီးအရမခမပနှုနီး ် (the fiscal anchor ) မြစ်သည်ာ့ GDP ၏ ၅.၀ ် န ခိုငန ် ထက် သိသိသ သ မြင်ြ ှု ီး ာ့ ီးသည်။ စီးပ ီးရ ီးနှင်ာ့ ဘဏ္ဍ ရ ီး ာ့ က င်ာ့ က ဆင်ီးလ ြှုတိုရ ၂၀၂၀ ှ ်အရစ ပိုငီး ခုနစ ် ကပင် ြ ီးစ ထိခိုက်ရနခာ့သည်ာ့ သက်ရြီးဝြ်ီးရက င်ီးြှုကို ကကီးစ ု င ထိခိုက်ရစြည်မြစ်သည်။ မြန်ြ နိင ံ င် ၂၀၂၁ ခုနစ ် တ ှ ် ရြရြ ်ဝါ လြှ စတင်၍ ် ှိသ အရ အတက် ၁ သန်ီးခန် ာ့ ရလ က အလုပ်အကိုငရ ် ငပီး ယင်ီးပြ ဏထက်ပိုြိုရသ လဦီးရ သည် ာ့ သ ီးြည်ဟု ရြျှ ်ြှနီး ် ီးသို ရမပ အ ည်အရသီး နိြ်ာ့က ရသ ၊ ပိုြို ဝင်ရငနည်ီးပါီးရသ အလုပ်အကိုငြ ာ့ ် ီး ြည်ဟု ခန်ြှ င်ီးလလုပ်ကိုငသ ် သည်။ ာ့ နီး ် ီး ဆက်လက်လုပ်ကိုငရ အမခ ီးရသ အလုပ်သြ ီးြ ီးြှ ြလအလုပ်အကိုငြ ာ့ တ် ် နဆမြစ်ရသ ်လည်ီး အလုပ်ခ ိန် သိုြဟု ာ့ တက် ဝင်ရငရလ ာ့နည်ီးသ ီး က သည်။ ယင်ီးတိသည် လစ ရလ ာ့နည်ီးသ ီးသည်အ ု ာ့ ဆင်ီး ြရတြှု၊ ထိခိုက်လယ်ြှု နှင်ာ့ စ ီးနပ် ိကခ ို ာ့ ြလံုြှုတအရပေါ် ကကီးစ သက်ရ က်ြှုရှိသည်။ ဆင်ီး ြရတသည်ာ့ ပြ ဏြှ ကိုဗစ်-၁၉ ကီးစက်ရ ဂါ ် င တိုက်ခိုက်ြှု ြခံစ ီး ခင်အခ ိနန ိ ီး ှ ်ာ့ နှုင ် ယှဥ်ပါက နှစ်ဆအထိ မြင်တ ာ့ က်လ လိြြ ာ့ နီး ်ာ့ ည်ဟု ခန်ြှ ် သည်။ ရငရ ကီးရြ င်ီးပြှု နှင်ာ့ ရခ ီးရင/ ရငသ ီးလည်ပတ် စီးဆင်ီးြှု အခက်အခြ ီးက စ ီးနပ် ိကခ ြလံုြှု အရပေါ် သက်ရ ို င် ပီး အထီးသမြင်ာ့ က်နင စုရဆ င်ီးရင ြရှိသရလ က် နည်ီးပါီးရသ ရအ က်ရမခလတန်ီးစ ီး ဆင်ီး သ ီးြ ီးကို ထိခိုက်ရစလိြ်ာ့ြည်။ ဘဏ္ဍ ရင ို ြ ရထ က်ပံာ့နင ာ့ ခံြှုလှုပ်ရှ ီးြှုတင် ပါဝင် ကမခင်ီး၏ တစ်စိတ်တပိုငီး ် ှု နည်ီးပါီးမခင်ီး၊ (မပည်သအ ် မြစ်ရသ ) ဝန်ထြ်ီးအင်အ ီး ာ့ က်လ မခင်ီးရ က င်ာ့ အရမခခံမပည်သဝန် ြလံုရလ က်မခင်ီး စသည်လိုအပ်ခ က်ြ ီး မြင်တ ာ့ ရဆ င်ြှုြ ီး ရှိ န် ခက်ခလ ငပီး မပည်သလထုအရနမြင်ာ့ အဆိုပါဝန်ရဆ င်ြှုြ ီးအရပေါ် အ ီးထ ီးယံု ကည်ြှု က ဆင်ီးလ ခာ့သည်။ ု င်ဘ လတင် နိဝ ာ့ ှစ်ခာ့ရသ ်လည်ီး ရက င်ီးသ ီး/သြ ီးနှင်ာ့ ဆ ရက င်ီးြ ီး မပန်လည် ြင်လ /ြြ ီး တက်ရ က်ြှု အလန်နည်ီးပါီးရနဆ မြစ်ရ က င်ီး အစ င်ခံစ ြ ီးက ညွှနမ် ပရနသည်။ ် ုီး စီးပ ီးရ ီးသည် ၂၀၂၁ ဘဏ္ဍ နှစ် (စက်တင်ဘ လတင် ကုနဆ ာ့ ဏ္ဍ နှစ်) တင် ၁၈ ံ သည်ဘ ် န ခိုငန ် က ံ ျို့သ ီးြည်ဟု ှု ီး ာ့ နီး ခန်ြှ ှ ် စက်တင်ဘ လ ဘဏ္ဍ နှစ်အဆံုီးတင် GDP သည် အခ ိ ျို့ရသ တည်ငငိြ်လ ြှုြ ီးနှင်ာ့ အတ ် ထ ီးခာ့ငပီးရန က် ၂၀၂၂ ခုနစ ၁ ် န ခိုငန ် သို ာ့ ရ ှု ီး ် သည်။ (ပံု - ES 1) ယခုရြျှ ်ြှနီး က်ရှိလ ြည်ဟု ရြျှ ်ြှနီး ် ခ က်သည် လတ်တရလ က လ ကိုဗစ် - ၁၉ ရ ာ့ ီးြှု လှုိငီး ဂါ ကီးစက်မပန်ပ ် သစ် (ြ ီး)၊ ပဋိပကခြ ီး၏ က ယ်မပန်ြှု ာ့ နင ှ ်ာ့ သက်ရ ု င က်ြှု၊ နိင ှ ်ာ့ ် မံ ခ ီးရငရ ကီး လလှယ်ြှုနင ဘဏ္ဍ ရ ီးကဏ္ဍ အခက်အခြ ီး ဆက်လက်တည်ရှိြှု အနိြ်ာ့အမြင်ာ့ ု ာ့ ငအ ဂ အရနအထ ီးတိနှ ်ာ့ တ လျှပ်စစ်ြီး၊ ် ည်ပိရဆ ကုနစ ု ာ့ ာ့ ရသ င်ရ ီး နှင်ာ့ အင်တ နက် ဝန်ရဆ င်ြှုကသ ုိ ာ့ အတ ီးအဆီးအခက်အခြ ီးအရပေါ် ြတည်ပါလိြ်ာ့ြည်။ ာ့ နီး ဤခန်ြှ ာ့ ် ခ က်သည် ရန င်လ ြည်က ် တ လအတင်ီး ကုနထ ု ်လုပ်မခင်ီးနှင်ာ့ ဝန်ရဆ င်ြှု ကဏ္ဍြ ီးတင် တည်ငငိြ်လ သည်ာ့ ု သ လကခဏ ြ ီး ဆက်လက်တည်ရှိရနြည်ဟ၍ လည်ီးရက င်ီး၊ စီးပ ီးရ ီးလုပ်ငန်ီးြ ီးကို ထိခိုက်ရစနိင ် ည်ာ့ ပဋိပကခြ ီး ာ့ က်လ မခင်ီး ြရှဟ ထပ်ြံမြင်တ ိ ၍ လည်ီးရက င်ီး စသည်ာ့ ယဆခ က်ြ ီးအရပေါ် အရမခခံ တက်ဆမခင်ီးမြစ်ပါသည်။ ှ ်ာ့ သဘ ဝဓါတ်ရငျို့ တင်ပိုြှု အထည်ခ ပ်နင ာ့ ဆက်လက်ရှိရနငပီး ၊ ရဆ က်လုပ်ရ ီးကဏ္ဍတင် မပန်လည်သက်ဝင်လှုပ်ရှ ီးြှု အခ ိ ျို့ရ က င်ာ့ စက်ြှုကဏ္ဍြှ ၃ ် န ခိုငန ် ခန် ာ့ တိုီးတက်ြည် ဟု ှု ီး ် သည်။ ဝန်ရဆ င်ြှု ကဏ္ဍြှ ြ မပည်တင်ီး ရြျှ ်ြှနီး ဝယ်လိုအ ီး နည်ီးပါီးရနမခင်ီး နှင်ာ့ ရငရ ီးရ ကီးရ ီး အခက်အခြ ီး ဆက်လက်တည်ရှိရနြှုရ က င်ာ့ အနည်ီးငယ်ြျှသ ် သည်။ စိုက်ပ ိ ီးရ ီးကဏ္ဍြှ ြ ၂၀၂၁ ခုနစ တိုီးတက်ြည်ဟု ရြျှ ်ြှနီး ် ှု ရလ က ှ ်က စိုက်ပ ိ ီးလုပ်ကိုငြ ာ့ တက် ာ့ သ ီးခာ့သည်အ ထက်ကုန် ရလ ာ့နည်ီးက ် သည်။ မခံ ငံု ြည်ဆုလ ဆက်လက်က ံ ျို့သ ီးြည်ဟု ရြျှ ်ြှနီး ှ ် ဘဏ္ဍ နှစ်တင် ိ ျှင် ၂၀၂၂ ခုနစ စီးပ ီးရ ီး ၁၈ ် န ခိုငန ် အထိ က ံ ျို့သ ီးြည်ဟရသ ခန်ြှ ှု ီး ာ့ နီး ် ခ က်နင ှ ်ာ့ ၂၀၂၂ ခုနစ ှ ်တင် တိုီးတက်ြှု ၁ ် န ခိုငန ် ရှိြည်တကိ ှု ီး ို ာ့ ု ှ ်အဆင်အ ရပါင်ီးစုလိုက်ပါက စီးပ ီးရ ီးသည် ၂၀၁၉ ခုနစ ာ့ တန်ီးထက် ၁၅ ် န ခိုငန ် ခန် ာ့ ရသီးငယ်သ ီးြည်မြစ်ငပီး အကယ်၍ ှု ီး ှ ်ာ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ရ အ ဏ သိြ်ီးြှုနင ာ့ ီးြှုသ ဂါကီးစက်မပန်ပ ြမြစ်ရပေါ် ခာ့ပါက ရှိ ြည်ာ့ ပြ ဏထက် ၃၀ ် န ခိုငန ် ှု ီး က ံ ျို့ဝင်သ ီးသည်ဟု ဆိုလိုသည်။ (ပံု ES 2) ှ ် ဘဏ္ဍ နှစ်အတက် ခန်ြှ ၂၀၂၂ ခုနစ ် ခ က်ြ ီးတင် (၂၀၂၁ ဘဏ္ဍ နှစ် ာ့ နီး လ ် ြျှ ်ြှနီး ရ ို ရနသည်ာ့ ် ခ က်အရပေါ် အ ိပ်ထီး ြရ ို ရ ြှုြ ီးအမပင်) ထိခိုက်နင ် မခ အနတ ိ သ ယ်ြ ီး သိသသ ရှိရနရပရသီးသည်။ အထီးသမြင်ာ့ သိသ ထင်ရှ ီးသည်ာ့ ို ရ ထိခိုက်နင ် မခအနတ ှ ်ခုြှ ယ်နစ ကိုဗစ် - ၁၉ ရ ဂါ ကီးစက်မပန်ပ ာ့ ီးြှု နှင်ာ့ ပဋိပကခ မြစ်ပ ီးြှု ပိုြိုဆုီး ိ ု ရ ီးလ နိင ် မခ ု ာ့ သည်။ တိမြစ် ် တင် ကိုဗစ် - ၁၉ ကီးစက်ခံ ြှု အရ အတက် က ဆင်ီးလ ရသ ်လည်ီး မြန်ြ နိင ဇန်နဝါ လ အရစ ပိုငီး ် သ ု င ံ ည် အိုြခ န် ် ြ ီးရ က င်ာ့ ထိခိုက်နင ဗဇြ ိ ီးက နှင်ာ့ ကိုဗစ် - ၁၉ ကီးစက်ြှုလှုိငီး ် မခ မြင်ြ ို ရ ု ာ့ ာ့ ီးရနဆမြစ်သည်။ ဤသိမြစ် မခင်ီးြှ ု နှန က ကယ်ရဆီးထိီး ံ င ို ြ ် ှု ပြ ဏ ှ ် နှစ်လယ်ပိုငီး နည်ီးပါီးရနရသီးမခင်ီး နှင်ာ့ ၂၀၂၁ ခုနစ ် က မြစ်ပ ီးခာ့သည်ာ့ ကိုဗစ်ရ ဂါ ် ာ့ ီးြှုမြစ်စဥ်တင် မြင်ရတျို့ ခာ့ သည်ာ့အတိုငီး ကီးစက်မပနပ ာ့ န်ီးြ ရ ီးကဏ္ဍ အ ီးနည်ီးရနဆမြစ်မခင်ီး တိရ ် မပည်သက ု ာ့ က င်ာ့ ု နှြ မြစ်သည်။ က ကယ်ရဆီး ထိီး ှု ီး ံ ှုနန ် နည်ီးပါီးရနဆမြစ် မခင်ီးြှ က ကယ်ရဆီး ရှိနင ို ြ ာ့ ီးရပီးနိင ် ှု နှင်ာ့ မြန်မြ ် ှု ဆိုင် ု ြ ု ာ့ ု ထည်သ အခက်အခြ ီး ဆက်လက်တည်ရှိရနြှု ရ က င်မာ့ ြစ်သည်။ ယင်ီးတိကိ ာ့ င်ီးစဥ်ီးစ ီးပါက ြည်သည်ာ့ ကိုဗစ်-၁၉ ာ့ ီးြှုြ ိ ီးရ က င်ြ ကီးစက်မပန်ပ ာ့ ဆို က န်ီးြ ရ ီး ထိခိုက်ြှု ဆိုီး ု င် ပီး ထိနီး ီးနိင ် ည်ီးတင်ပင် ် ခ ပ် န် ခက်ခပါလိြ်ာ့ြည်။ တစ်ခ ိနတ ရ သတင်ီး အရတျို့အ ကံ ြ ီးနှင်ာ့ လက်ရှိ မြန်ြ နိင ု င ် အ ံ တက် ာ့ နီး ခန်ြှ ် ခ က်အ အိုြခ န်ကီးစက်ခံ ြှုြ ီး ာ့ ြ ီးအတင်ီး လ ြည်လ မြင်တ ာ့ က်လ နိင ု ြ ် ယ်ရှိသည်။ တက်ဆခ က်ြ ီးအ အိုြခ န် ကီးစက်ခံ ြှုြ ီးသည် ် ထက် ပိုြိုမြင်ြ တတိယလှုိငီး ာ့ ီးနိင ု ြ ် ယ်ရှိရသ ်လည်ီး (ရြရြ ်ဝါ လ ရနှ င်ီးပိုငီး ် တင် အြ ီးဆံုီးမြစ်နင ် ရသဆံုီးနှုနီး ို ) ် နှင်ာ့ ရဆီးရံုရဆီးခန်ီးြ ီးအရပေါ် ဝန်ပိရစြှုြှ ြ ု သ နည်ီးပါီးနိင ် ည်။ ြည်သုပင် ိ ာ့ ဆုရ ိ စက ြ လအသက် ာ့ ြ ီး၊ ို ရ သက်ရြီးဝြ်ီးရက င်ီးလုပ်ငန်ီးြ ီး နှင်ာ့ စီးပ ီးရ ီးလုပ်ငန်ီးြ ီးအရပေါ် ထိခိုက်နင ် မခြှ ယခုအရမခခံ တက်ဆခ က်ထက် ိ ပိုြိုဆုီး ု င် ပီး ီးနိင အိုြခ န်ကီးစက်ြှုက (က ကယ်ရဆီးထိီး ု နှြ ံ ှု ု အ လွှြ်ီးမခံ နိင ် ီး ာ့ ရမခအရနရ က င်) နည်ီးပါီးသည်အ ာ့ ် သည်ထက် ပိုြိုဆုီး ရြျှ ်ြှနီး ိ ှ ်အတင်ီး အမခ ီးရသ ကီးစက်ရ ီးမပင်ီးထန်ခာ့လျှင် ရသ ်လည်ီးရက င်ီး ယခုနစ ် ြ ီး ဂါလှုိငီး ်ာ့ သိြဟု နှင/ ို ရ ု ာ့ တ် ဗဇြ ိ ီးကသစ်ြ ီးရ က င်ာ့ ရသ ်လည်ီးရက င်ီး စီးပ ီးရ ီး ထိခိုက်နင ် မခြ ီး ရှိရနဆမြစ်သည်။ ြ က ရသီးခင်က မြစ်ပ ီးရနခာ့သည်ာ့ ပဋိပကခအရမခအရနြ ီးသည်လည်ီး လသ ီးခ င်ီးစ န ရထ က်ထ ီးရ ီးဆိုင် ရှု ရထ င်အ ာ့ ို ြ ရသ ်လည်ီးရက င်ီး စီးပ ီးရ ီးလုပ်ငန်ီးြ ီးအရပေါ် ထိခိုက်နင ် ှုသည်လည်ီးရက င်ီး စိုီး ိြ်ြယ်အရမခအရန ာ့ နီး မြစ်ရနဆမြစ်သည်။ အရမခခံခန်ြှ ာ့ တိုငီး ် ခ က်ြ ီးက ပဋိပကခမြစ်ပ ီးြှုသည် ပိုြိုမပင်ီးထန်လ မခင်ီးြရှိဘ လက်ရှိအဆင်အ ် ဆက်လက်တည်ရှိရနြည်ဟု တက်ဆထ ီးမခင်ီးမြစ်ရသ ်လည်ီး ြ က ရသီးခင်က ပဋိပကခဆက်စပ်မြစ်စဥ်ြ ီး ာ့ က်လ မခင်ီးက မြင်တ ရရှ ျို့လ ြည်ာ့ လြ ီးအတင်ီး ပဋိပကခြ ီး မပင်ီးထန်လ ပါက ပိုြိုဆုီး ိ ီးသည်ာ့ ို ရ ထိခိုက်နင ် မခ အနတ ယ်ြ ီး ပီးတမြစ်ရပေါ်ြည် ဟု ညွှနမ် ပရနသည်။ စီးပ ီးရ ီး စစ်တြ်ီးအ ် ည် သယ်ယ ဝယ်လိုအ ီး၊ ကုနစ ု ာ့ ပိရဆ င်ရ ီးနှင်ာ့ သင်ီးအ ီးစုကင်ီးဆက်ြ ီးသည် ပဋိပကခမြစ်ပ ီးရနသည်ာ့ မပည်နယ်နင ှ ်ာ့ ် ြ ီးတင် တိုငီး ဆိုီး ီးစ ထိခိုက်သည်ကို ရတျို့ သည်။ စီးပ ီးရ ီးလုပ်ငန်ီးြ ီး၊ ကုြပဏြ ီးအရနမြင်ာ့ ရှ ီးပါီးလ သည်ာ့ ်ာ့ တ င်ီးမြစ်ြ ီးနှငအ ို ရ လံုမခံ ရ ီးရ က င်ာ့ လုပ်ငန်ီးလည်ပတ်နင ် ယ်ရမြရှငီး ် ီး အခက်အခြ ီးကို ကိုငတ ် ာ့ မပင် ၎င်ီးတိ၏ သည်အ ု ာ့ ဝန်ထြ်ီးြ ီး၊ စ ီးသံုီးသြ ီး၏ ရဘီးကင်ီးလံုမခံ ရ ီးကို အရလီးရပီး သကာ့သုိ ာ့ ကကီးထ ီးလ သည်ာ့ ြရ ြှုြ ီးရ က င်ာ့ ဝန်ထြ်ီးသစ် ာ့ ရ ီး သိုြဟု ခန်အပ် ံှ ီးတိတ ာ့ တ် င်ီးနှီးမြ ပ်နရ ု ာ့ င် အခက်အခရတျို့ က သည်။ ို ရ ရ ရှည်တင် မြန်ြ ာ့ က လရှည် တိုီးတက်နင ် ကိနီး ် မခအရပေါ် အဆိုပါ မြစ်စဥ်ြ ီးက ြိစီးလ ပါလိြ်ာ့ြည်။ ညွှနီး ် အြ ီးစုက ပုဂဂလိက ံှ ှု သိသိသ သ ထိီး င်ီးနှီးမြ ပ်နြ ု က လ သည်ဟု ညွှနမ် ပရန ကငပီး အခ ိ ျို့ရသ ု ရ ယခင်က မြစ်ထန်ီးနိင ် မခရှိသည်ာ့ ် ြ ီး သည်ပင်လျှင် ဝယ်လိုအ ီး နည်ီးပါီးြှုရ က င်ာ့ (လျှပ်စစ်ကဏ္ဍအပါအဝင်) စြံကိနီး ပ်တည် န် ခက်ခလ သည်။ ် ီးတင်သင်ီး သည်ာ့ ကုနက သင်ီးကုနြ ာ့ က်လ သကသ ် စ ိတ်မြင်တ ာ့ ုိ ာ့မြန်ြ က ပ်ရငနှင်ာ့ ရက က်ခံ ရှိသည်ာ့ အခန်ရငြ ီးသည် ု င နိင ာ့ ုပ ် မံ ခ ီးရငရ ကီးမြင်ဆ ာ့ သ ီးသည်။ ပည ရ ီး မပတ်ရတ က်သ ီးသည်ာ့ လြ ီးသည် လသ ီး င်ီးမြစ်နင ိ ါက တန်ြိုီးရလ က ှ ်ာ့ ် တ ကုနထ ို စ ု ်နင ် ြ်ီးအ ီးတိုအရပေါ် ာ့ ရ ရှည်အက ိ ီးသက်ရ က်ြှု ရှိပါလိြ်ာ့ြည်။ သယံဇ တထုတ်ယြှုကဏ္ဍတင် ု ်လုပ်မခင်ီး၊ ရက က်စိြ်ီး၊ ရ ွှ နှင်ာ့ rare earths ထုတ်ယြှု လုပ်ငန်ီးြ ီး မြင်တ သစ်ထတ ာ့ က်လ ရ က င်ီး ရတျို့ ရှိ သမြင်ာ့ ရ ရှည်တင် သဘ ဝပတ်ဝန်ီးက င် ု ြ ထိခိုက်ပ က်စီးနိင ် ှု အနတ ှ ်ာ့ ယ်နင ဆိုီးက ိ ီးြ ီးရ က င်ာ့ ် စ ိတ် ကုနက ု ရ ကကီးြ ီးလ နိင ် မခြ ီး ြန်တီးရနရပသည်။ ာ့ ြှုြ ီး မပ လုပ် စီးပ ီးရ ီး စြံခန်ခ တင် ရယဘယ အ ီးမြင်ာ့ ် ရက င်ီးမခင်ီး (interventionist ) နှင်ာ့ က ီးဝင် ထိနီး မပည်တင်ီးကို အ ီးမပ နည်ီးလြ်ီးြ ီး (inward-looking approach) ကို ပိုြိုအသံုီးမပ လ ရ က င်ီး အရထ က်အထ ီးြ ီးက ရြ ်မပရနသည်။ ယခင်က ု ရ မြစ်ထန်ီးနိင ် မခြရှိဟု ရှု မြင်ခာ့ ကသည်ာ့ လုပ်ငန်ီးြ ီး ု င (နိင ံ ိုင ် ် ပ သံြဏိစက်ရု ံြ ီး၊ ာ့ စက်ရု ြ ရ နံသန်စင် ် င်လိုအပ်ခ က် တိုီးမြင်လ ံ ီး) မပန်လည်စတင် န် အ ီးရပီးလ သည်။ လိုငစ ် စ ီးထိီး ာ့ ိုက်မခင်ီးနှင်ာ့ သင်ီးကုနအ ု (ဥပြ ် ဆ) အ ီးရပီး န် စည်ီးြ ဥ်ီးစည်ီးကြ်ီးြ ီး ခ ြှတ်မခင်ီး အပါအဝင် သင်ီးကုန် ကန်သတ် - စ ီးအုနီး ာ့ မခင်ီး ဆိုင် ာ့ က င်ီး ရတျို့ သည်။ ရ ကည ခ က်ြ ီး ထုတ်မပန်ခရ ု င နိင ိ ် ် မံ ခ ီးရငရ ကီးလလှယ်ြှုဆုင ြိအ ီးြ ီး ရမြရလ ာ့ န် နှင်ာ့ ာ့ က်လ ရစ န် ခ ြှတ်ရဆ င် က်ြှုြ ီး ရှိရသ ်လည်ီး အဆိုပါနည်ီးလြ်ီးြ ီးြှ ယခင်ကလည်ီး မပည်တင်ီးလုပ်ငန်ီးြ ီး မြင်တ ြရအ င်မြင်ခာ့သည်ာ့အမပင် င်ီးမြစ်ြ ီးကို အထိရ ံ က်ဆုီး သံုီးစနိင ု မ် ခင်ီး ာ့ ုိ ာ့ ြရှိမြစ်ရစသကသ ငပီးခာ့သည်ာ့ ှ ်ြ ီးအတင်ီးက မြန်ြ ာ့ တိုီးတက်ြှုကို အဓိကတန်ီးအ ီးရပီးခာ့သည်ာ့ ပင်လ ဆယ်စုနစ ာ့ င်ီးလတ်လပ်ြှုကို ထိခိုက်ပ က်မပ ီး ရစခာ့သည်။ ု ည်ီးတစ ပင် ထိန တပ်ြရတ ်အ ဏ သိြ်ီးြှု မြစ်ပ ီးငပီးငပီးမခင်ီး ရန က်ပိုငီး ် က လနှငန ်ာ့ င ် ယှဥ်ပါက ိှု ီး အင်တ နက် ကန်သတ် ာ့ ြှုြ ီး ရမြရလ ရ ာ့ ပီးခာ့ရသ ်လည်ီး ငပီးခာ့သည်ာ့ လြ ီးအတင်ီး တယ်လြုနီး ် ဆက်သယ်ြှုြ ီးအရပေါ် အခန်အခြ ီး ် ြ ီး တိုီးမြြှင်သ နှင်ာ့ ရစ ီးနှုနီး ု ြ ာ့ တ်ြှတ်လိုက်မခင်ီး၊ ခ ိတ်ဆက်အသံုီးမပ နိင ် ှုကို ရရှ င်တခင်ကန်သတ် ာ့ မခင်ီး၊ အင်တ နက် အသံုီးမပ ြှုကို ကန်သတ် ာ့ ာ့ ည်ီးလြ်ီးြ ီး ပိုြိုအသံုီးမပ လ ရ က င်ီး ရတျို့ မြင်လ သည်န သည်။ အဆိုပါ ကန်သတ် ာ့ ခ က်ြ ီး တည်ရှိရနသရ ျို့ က လပတ်လံုီး ု င စ်ဂ စ်တယ် အရမခခံအရဆ က်အအံုြ ီး မြစ်ထန်ီးတိုီးတက်ြှု နှင်ာ့ မြန်ြ နိင ံ တင်ီး ် အ စ်ဂ စ်တယ် နည်ီးပည ဝန်ရဆ င်ြှုြ ီး တိုီးတက်ြှုအရပေါ် သိသ ထင်ရှ ီးစ က လ က ရှည် ထိခိုက်ရနဦီးြည် ာ့ မပင် ကုနထ မြစ်သည်အ ် တ ု ်လုပ်ြှုနင ှ ်ာ့ ထုတ်ကုန် ရလ က ာ့ လ သည်အ ် စ ိတ် သိသသ ာ့ တက်ရ က င်ာ့ စီးပ ီးရ ီးကုနက ိ သ ာ့ က်လ ြည်မြစ်သည်။ မြင်တ