                                                                                                                          68134
                                                                                        B N TÓM T T THÔNG TIN �?Ô TH VI T NAM               April 1, 2012

T m quan tr ng c a đô th hóa
                                                                                                   Vi t Nam s c n ph i th n tr ng qu n lý các v n đ
Phát bi u t i H i ngh �?ô th qu c gia Vi t Nam vào                                                  đi kèm v i đô th hóa nhanh chóng. Có r t nhi u kh
tháng 11 năm 2009, Ông Nguy n Sinh Hùng, khi đó                                                    năng v tăng chi phí do ùn t c, b t bình đ ng gi a
là Phó Th Tư ng Chính ph cho bi t, "Vi t Nam s                                                     các vùng, tăng đói nghèo thành th , ô nhi m đô th
ch có m t cơ h i duy nh t đ đô th hóa đúng đ n.                                                    và tăng giá nhà đ t. M t s nh ng r i ro này đã bi u
N u th t b i trong đô th hóa, chúng ta cũng s th t                                                 hi n và gia tăng nhanh chóng: tăng ùn t c giao
b i trong công nghi p hóa và hi n đ i hóa."                                                        thông, nư c ngày càng ô nhi m và giá đ t đô th cao
                                                                                                   đã tr thành nh ng v n đ n i c m. �? ng th i, Vi t
Như v y Vi t Nam đã nh n m nh vai trò c a đô th                                                    Nam ph i s n sàng đ s d ng đô th hóa như m t
hóa trong quá trình phát tri n. �?ô th hoá không đ m                                                công c đ duy trì tăng trư ng kinh t . �?i u này có
b o tăng trư ng kinh t và hi n đ i hóa mà là m t                                                   nghĩa là đ m b o kh năng c nh tranh kinh t c a
ph n không tách r i c a quá trình Vi t Nam chuy n                                                  các vùng kinh t tr ng đi m, các thành ph đ m b o
đ i t m t qu c gia thu nh p th p sang có thu nh p                                                  tính b n v ng v xã h i và môi trư ng sao cho m i
trung bình và ti n xa hơn n a và ph thu c vào vi c                                                 ngư i mong mu n nơi h s ng và làm vi c phù h p
qu n lý các quá trình chuy n đ i t m t n n kinh t                                                  v i các t ng l p xã h i và tăng năng su t kinh t
n ng v nông thôn sang n n kinh t đô th - quá                                                       thông qua vi c áp d ng các ti n b công ngh đang
trình chuy n đ i này hi n đang di n ra thu n l i.                                                  phát tri n nhanh chóng và l c lư ng lao đ ng đư c
Không có qu c gia nào có th tr thành nư c thu                                                      đào t o t t hơn, năng đ ng hơn.
nh p cao và tăng trư ng kinh t m nh mà không có
đô th hóa đi trư c và h u như t t c các nư c đ t
đô th hóa ít nh t 50% trư c khi đ t đ n m c thu                                                    Vi t Nam đang đô th hoá như th nào?
nh p trung bình. Vi t Nam d ki n s đ t đ n đi m
đó vào năm 2025.                                                                                   Báo cáo �?ánh giá �?ô th hóa Vi t Nam (tháng 11
                                                                                                   năm 2011), m t báo cáo h tr phân tích k thu t
                                                urbanization rate, %
                                                                                                   đư c xu t b n g n đây c a Ngân hàng Th gi i, đã
                                                                                                   nghiên c u câu h i này theo m t s quan đi m khác
                    80




                                                                                                   nhau và cung c p m t cái nhìn t ng quan v quá
                                                                                                   trình đô th hóa đang di n ra t i Vi t Nam. Nh ng
                    60




                                                                                                   đi m n i b t dư i đây là k t qu c a nghiên c u
                                                                                                   �?ánh giá đô th hoá Vi t Nam này.
     %
                    40
                    20




                                                                                                   Hai khu v c đô th chính
                                  1960   1970        1980           1990         2000    2010
                                                             year                                  Vi t Nam có m t h th ng phân lo i đô th ph c
                                                   Vietnam             South Korea                 h p, t các thành ph đ c bi t như thành ph H
                                                   China               Indonesia
                                                   India                                           Chí Minh và Hà N i, ti p theo đó là t lo i I đ n lo i
                                                                                                   IV. Ngoài hai thành ph đ c bi t, Vi t Nam có ít nh t
                                                                                                   hai thành ph có dân s vư t quá 1 tri u ngư i
                                                                                                   (C n Thơ và H i Phòng) và m t s thành ph lo i
                                                ln(GDP per capita)
           ln(3,000) ln(22,000)




                                                                                                   v a như �?à N ng v i dân s kho ng 700.000
                                                                                                   ngư i. M c dù có s đa d ng này, h u h t tăng
                                                                                                   trư ng kinh t và dân s c a Vi t Nam ch y u t p
 constant 2000 US$




                                                                                                   trung     hai h th ng đô th lõi-ngo i vi đ c l p là
                                                                                                   Thành ph H Chí Minh và Hà N i. Ưu th c a hai
                                                                                                   khu v c kinh t chính �?ông Nam B (thành ph H
 ln(400)




                                                                                                   Chí Minh) và đ ng b ng sông H ng (Hà N i), cùng
                                                                                                   v i khu v c kinh t m i n i là đ ng b ng sông C u
                                                                                                   Long đư c kỳ v ng s c ng c n n kinh t Vi t nam
               ln(50)




                                  1960   1970       1980
                                                             year
                                                                    1990        2000    2010          giai đo n phát tri n này.
                                                   Vietnam             South Korea
                                                   China               Indonesia
                                                   India




Ngân Hàng Th Gi i t i Vi t Nam - S 01                                                                                                            Page 1
                                           B N TÓM T T THÔNG TIN �?Ô TH VI T NAM              April 1, 2012

Tuy nhiên, các khu v c này hi n đang phát tri n       cũng như cơ s h t ng và ti p c n ph c p v i các
theo nh ng cách khác nhau v i b ng ch ng là Hà        d ch v cơ b n s giúp t o m t môi trư ng và th
N i đang ti n nhanh hơn vào công nghi p n ng và       trư ng thu n l i cho các doanh nghi p và h gia
công ngh cao, m c dù thành ph H Chí Minh và           đình l a ch n đ a đi m t t nh t cho ho t đ ng kinh
khu v c �?ông Nam B v n chi m ưu th v kinh t           t và t i đa hóa s phát tri n kinh t c a Vi t Nam.
và s n lư ng s n xu t.

                                                      K t n i đóng vai trò quan tr ng

                                                      K t n i danh m c đ u tư đô th nh n m nh t m
                                                      quan tr ng c a vi c ti p t c đ u tư vào phát tri n
                                                      các vùng tăng trư ng kinh t c a đ t nư c. Thành
                                                      ph H Chí Minh / khu v c �?ông Nam B cùng v i
                                                      khu v c đ ng b ng sông C u Long chi m 62% ho t
                                                      đ ng công nghi p c a Vi t Nam và Thành ph H
                                                      Chí Minh / khu v c �?ông Nam B chi m 71% năng
                                                      l c v n t i c ng bi n c a c nư c. S lư ng l n
                                                      nhân công và t c đ tăng trư ng cao nh t t 1999-
                                                      2009 t p trung Hà N i và Thành ph H Chí Minh
                                                      và các khu v c ngo i ô lân c n trong ph m vi 70km
                                                      t trung tâm thành ph . Ngay giai đo n đ u ho t
                                                      đ ng s n xu t đô th hóa đã không có gi i h n đ a
                                                      gi i hành chính và trong nhi u trư ng h p       Vi t
                                                      Nam có ho t đ ng s n xu t trong vòng bán kính
    Phân b dân       T ng s n                         50km c a hai thành ph l n. �? u tư vào cơ s h
    cư đô th         lư ng GDP                        t ng h u c n s r t quan tr ng đ phát tri n các
                                                      vùng kinh t tr ng đi m c a đ t nư c. M t cu c
                                                      kh o sát v n t i đư ng b liên t nh thu c nghiên c u
                                                      đánh giá đô th hoá ch ra r ng chi phí v n chuy n
                                                      cao nh t là hai khu v c kinh t tr ng đi m. Nh ng
                                                      ngư i lái xe t i cho bi t tình tr ng đư ng b kém
                                                      ch t lư ng và các kho n chi không chính th c là
                                                      nh ng c n tr l n. �?i u này cho th y k t n i không
                                                      ch đư c c i thi n thông qua hoàn thi n chi n lư c
                                                      v v n t i và h u c n, mà còn có th thông qua c i
                                                      cách qu n lý đ tăng cư ng ch t lư ng d ch v v n
                                                      t i đư ng b và d ch v h u c n. Phân tích cho th y
                                                      chi phí v n chuy n hàng hóa         khu v c kinh t
                                                      Thành ph H Chí Minh và Hà N i có th gi m đư c
                                                      57% và 67% tương ng b ng cách gi m nh ng c n
                                                      tr này.
 T ng s n lư ng          Tăng trư ng s n
 s n xu t                lư ng s n xu t               Quy ho ch T t hơn có th làm nên s khác bi t

                                                      Quy ho ch và qu n lý đô th t i Vi t Nam, ngoài vi c
                                                      t o đi u ki n thu n l i cho ho t đ ng c a th trư ng
Tăng trư ng kinh t và kh năng c nh tranh c a          đ t đai và nhà , v n còn quá t p trung vào các
Vi t Nam s ph thu c ph n l n vào các khu v c          nguyên t c thi t k đô th tĩnh. Vi c tuân th nghiêm
này và duy trì đ u tư chi n lư c các khu v c này      ng t quy ho ch t ng th tĩnh k t h p v i h th ng
là r t quan tr ng cho phát tri n kinh t . M c dù có   phân lo i thành ph d n đ n nh ng thành ph thôn
s gia tăng c a các trung tâm kinh t đô th quan        tính c vùng nông thôn, cùng v i mô hình cho thuê
tr ng, nông nghi p v n là ngu n sinh k cho ph n       đ t t o ngu n tài chính đ u tư h t ng d n đ n
l n dân s c a Vi t Nam và 93% trong s đó còn          nhi u trư ng h p đô th m r ng không ki m soát
nghèo. �? i v i các khu v c mà hi n t i không có       và xu t hi n các đô th m i, nơi có ít nhu c u th
ti m năng kinh t m nh so v i các thành ph l n,        trư ng. C i thi n quá trình l p quy ho ch thông qua
n u đư c đ u tư vào con ngư i (giáo d c và y t )

Ngân Hàng Th Gi i t i Vi t Nam - S 01                                                              Page 2
                                          B N TÓM T T THÔNG TIN �?Ô TH VI T NAM              April 1, 2012

ph i h p t t hơn các ch c năng v quy ho ch,            đô th đang tăng và xu hư ng s d ng đ t
chuy n t quy ho ch ho ch tĩnh sang đ ng và s           (ch ng h n như chính sách phát tri n đa trung
d ng các công c s c bén hơn đ theo dõi nh ng           tâm đang n i lên các thành ph l n) và đi u
thay đ i th c s di n ra trên th trư ng nhà đ t có      đó s ph n ánh nhu c u c a ngư i dân v v trí
th c i thi n quá trình l p quy ho ch đáng k và d n     nhà     và các cơ s thương m i. �?i u này đòi
đ n phân b s d ng đ t hi u qu hơn. Các hình            h i s ph i có m t s chuy n đ i trong vi c phát
  nh dư i đây ch ra v n đ trong quá trình quy          tri n và quy ho ch l ng ghép gi a s d ng đ t
ho ch     Vi t Nam. Quy ho ch t ng th m i đư c         th c hi n song song v i phát tri n giao thông đô
phê duy t nh m m c đích đ gi m m t đ dân cư            th . Vi c h n ch t i đa quá trình chuy n đ i t
thành ph b ng cách đ xu t m t h th ng các              xe máy sang xe ô-tô trong khi các thành ph l n
thành ph v tinh cho dân s kho ng 6,5 tri u ngư i       c a Vi t Nam đang phát tri n m ng lư i giao
trong tương lai. Vi c này có th s d n đ n vi c đ u     thông công c ng s là m t thách th c l n và là
tư nhi u t đô la vào các lĩnh v c hi n không có nhu    ưu tiên đ đ m b o tính lưu thông l n         các
c u. Dư i đây là so sánh v i thành ph Xê-un            thành ph c a Vi t Nam.
Hàn Qu c - m t thành ph t t, nh g n và hi u qu
v i dân s hơn 10 tri u ngư i.




                                                       Th trư ng đ t đô th và nhà
Quy ho ch t ng th m i so v i đô th nén
                                                       Th trư ng đ t đai Vi t Nam ph n ánh m t s
                                                       v n đ sâu s c hơn liên quan đ n qu n lý và
                                                       qu n tr đ t đai. V m t tích c c, các thành ph
                                                       l n c a Vi t Nam đã đ m b o đư c ngu n cung
Lưu thông đô th t t, nhưng đang x u đi                 v nhà đa d ng đ đáp ng nhu c u c a các
                                                       phân khúc th trư ng khác nhau, thông qua các
 Các thành ph        Vi t Nam, bao g m c các           nhà th u nh xây d ng nhà ph , phát tri n các
 thành ph l n, có tính lưu thông tương đ i t t,        khu v c ven đô thông qua vi c m r ng m ng
 m t ph n do ưu th c a xe máy đư c coi là              lư i đư ng xá, cơ s h t ng và tăng ngu n
 phương ti n giao thông ch y u. Nhưng đi u             cung v nhà. M t khác, giá đ t đư c đánh giá là
 này đang thay đ i nhanh chóng. Thu nh p tăng          cao v m i tiêu chí, có l m t ph n do h th ng
 đ ng th i v i vi c s h u xe ô-tô tăng. H th ng        đ nh giá đ t hai c p c a Vi t Nam và thi u thông
 m ng lư i đư ng b hi n nay t i Hà N i và              tin th trư ng t t. T i Hà N i và thành ph H
 thành ph H Chí Minh đơn gi n là s không               Chí Minh có l ch kho ng 5% dân s có đ đi u
 tương thích v i nhu c u v không gian đư ng            ki n chi tr giá nhà đ t do các nhà phát tri n
 b v i s thay đ i là xe ô tô cá nhân tham gia          chính th c đ nh ra. Giám sát th trư ng nhà đ t
 giao thông thay cho xe máy, thư ng là cho             là r t quan tr ng vì đây là nh ng y u t chính
 nh ng đo n đư ng ng n. Do đó s ưu tiên cho            giúp n n kinh t đô th ho t đ ng hi u qu và
 phát tri n m ng lư i đư ng xá và h th ng giao         công b ng.
 thông công c ng tương thích v i m t đ dân s

Ngân Hàng Th Gi i t i Vi t Nam - S 01                                                             Page 3
                                         B N TÓM T T THÔNG TIN �?Ô TH VI T NAM              April 1, 2012

D ch v đô th cơ b n
                                                     Ngân hàng Th gi i ng h m nh m quá trình phát
                                                     tri n đô th Vi t Nam. Cùng v i quá trình Vi t Nam
Vi t Nam đã làm đư c m t công vi c đáng k là g n     đô th hóa và phát tri n, chương trình h tr phát
như đ t đư c m c đ bao ph v ti p c n đi n            tri n đô th c a Ngân hàng Th gi i t i Vi t Nam s
(96% dân s có đi n). M c đ ti p c n các d ch v       đóng m t vai trò ngày càng quan tr ng hơn.
quan tr ng cơ b n khác như nư c s ch và v sinh       Chương trình h tr s t p trung nhi u hơn vào lĩnh
môi trư ng v n còn      m c th p hơn m c dù đã       v c nâng cao ki n th c đ h tr các nhà ho ch
đư c c i thi n đáng k : tính đ n năm 2007 có         đ nh chính sách. M t trong nh ng m c tiêu chính
kho ng 70% các h gia đình thành th có nư c c p.      c a Báo cáo �?ánh giá �?ô th hoá là đ xác đ nh
Nhưng ngư c l i, m c đ thu gom và x lý nư c          nh ng thách th c và các l a ch n cho m t quá trình
th i v n còn r t th p. Và có v như kh năng ti p      chuy n đ i đô th hóa thu n l i. N u quý v quan tâm
c n và ch t lư ng d ch v đô th gi m theo quy mô      mu n đ c báo cáo �?ánh giá �?ô th hoá            Vi t
c a thành ph . Khi Vi t Nam chuy n sang m c thu      Nam, xin vui lòng truy c p trang web c a Ngân hàng
nh p cao hơn và đ t đư c ti p c n ph c p v i các     Th gi i t i:
d ch v khác, m c tiêu ti p theo s t p trung vào      http://www.worldbank.org/vi/country/vietnam
ch t lư ng và tính b n v ng c a các d ch v đô th .
M c phí c p nư c đô th nói chung ch đ cho chi
phí v n hành và b o dư ng, và lư ng nư c th t thu    V b n Tóm t t thông tin �?ô th Vi t Nam
(th t thoát) cao t i 40% t i các thành ph l n. M t
thách th c l n cho chính quy n đ a phương là tài     �?ây là b n tin tóm t t v đô th Vi t Nam đ u tiên
chính cho các d ch v cơ s h t ng. Khi ch t lư ng     đư c công b . B n tóm t t này s phát hành thư ng
d ch v đư c c i thi n, m c thu phí s c n ph i tăng   xuyên hàng tháng đi m tin v các ho t đ ng, chính
đ bù đ p chi phí đ u tư cũng như chi phí cho v n     sách và phân tích nghiên c u v các v n đ liên
hành và b o dư ng trong ph m vi có th . Chính        quan đ n đô th t i Vi t Nam. Nh ng phát hi n,
quy n đ a phương có ít l a ch n đ nâng cao doanh     quan đi m, gi i thích và k t lu n th hi n    đây
thu t ngu n t có cho đ u tư và ngày càng ph          không nh t thi t ph n ánh quan đi m c a H i đ ng
thu c vào vi c bán đ t (ho c cho thuê đ t) chi m     qu n tr Ngân hàng Th gi i ho c các chính ph mà
m t ph n l n ngân sách c a đ a phương (ví d như      Ngân hàng Th gi i đ i di n.
20% ngân sách năm 2008 c a thành ph H Chí
Minh). Duy trì đ u tư m nh các thành ph s ph
thu c nhi u vào ngu n tài chính b n v ng.
                                                     Tiêu đi m

                                                     Phê duy t D án Nâng c p �?ô th �? ng b ng Sông
L i Cu i                                             C u Long: Ngày 22 tháng 3, H i đ ng qu n tr Ngân
                                                     hàng Th gi i đã phê duy t m t kho n tín d ng tr
Vi t Nam đư c công nh n là m t nư c phát tri n       giá tương đương 292 tri u USD tài tr cho D án
thành công. K t năm 1986 b t đ u th i kỳ c i         Nâng c p đô th �? ng b ng Sông C u Long. D án
cách �? i m i, Vi t Nam đã nhanh chóng phát tri n     nh m c i thi n đi u ki n s ng và cơ s h t ng đô
t m t trong nh ng nư c nghèo nh t trên th gi i       th    sáu thành ph trong khu v c đ ng b ng sông
tr thành m t qu c gia m i đ t m c thu nh p trung     C u Long Vi t Nam.
bình. Trong kho ng 25 năm, t ng thu nh p qu c dân
trên đ u ngư i đã tăng t ít hơn 100 US$ đ n hơn
1.000 US$, m c s ng đã tăng g p ba l n và s
ngư i nghèo đã gi m 80%. Báo cáo Chi n lư c �? i
tác Qu c gia c a Ngân hàng Th gi i v i Vi t Nam
khuy n ngh là tri n v ng phát tri n dài h n c a
qu c gia là đúng hư ng, nhưng tính b n v ng c a
tăng trư ng s đòi h i ph i có s thay đ i t vi c
d a trên chi phí lao đ ng th p và khai thác tài
nguyên thiên nhiên chuy n sang t p trung nhi u hơn
vào tăng năng su t s n lư ng và ti n b công ngh
trong khi v n đ m b o phát tri n kinh t vĩ mô m t
cách b n v ng. S thay đ i này s x y ra song
song v i quá trình đô th hóa.

Ngân Hàng Th Gi i t i Vi t Nam - S 01                                                            Page 4