72891




Dự án thủy điện Trung Sơn
    Khái quát và cập nhật
        Tháng 10/2012




     Tác giả: Meriem Gray
Khái quát

Thủy điện Trung Sơn là một dự án thủy điện quy mô trung bình với vốn tổng mức đầu tư là 411,57 triệu
đô la Mỹ nằm ở vùng Tây Bắc. Dự án sẽ cung cấp điên giá rẻ phục vụ nhu cầu trong nước trong khi vẫn
đảm bảo b�n vững v� môi trư�ng và xã hôi và góp phần vào tăng cư�ng độ an toàn đập trong ngành điện
của Việt Nam. Dự án cũng sẽ góp phần vào chương trình biến đổi khí hậu ở Việt Nam bằng cách tránh
được lượng khí phát thải CO2 thực khoảng 1 triệu tấn mỗi năm, sau khi đã tính tới lượng khí thải từ hồ
chứa.

Thủy điện Trung Sơn sẽ giúp Việt Nam có thêm 260MW công suất phát điện đáp ứng chương trình mở
rộng hệ thống điện và nhu cầu sử dụng năng lượng của Việt nam khi đất nước tiếp tục đà tăng trưởng trên
7% trong suốt những năm qua đồng th�i vẫn đảm bảo những đi�u kiện cơ bản như an toàn năng lượng và
giảm biến đổi khí hậu. Dự án là kết quả và nằm trong phạm vi các nghiên cứu tổng hợp v� lưu vực sông
được thực hiện khi xây dựng Quy hoạch tổng thể năng lượng cho Việt Nam và là một phần trong nỗ lực
hỗ trợ lớn hơn của Ngân hàng Thế giới cho Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng.

Dự án Thủy điện Trung Sơn được Ban Giám đốc Ngân hàng Thế giới phê duyệt vào ngày 26 tháng 4 năm
2011 và là dự án đầu tư đầu tiên của Ngân hàng Thế giới thực hiện dưới đi�u kiện cho vay của IBRD cho
Chính phủ Việt Nam. Ngân hàng Thế giới cung cấp khoản vay hỗ trợ 330 triệu đô la Mỹ với th�i gian đáo
hạn là 27 năm và th�i gian ân hạn là 6 năm.

Thách thức

Tốc độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm của Việt Nam là 7-8% trong giai đoạn từ 1996 – 2010 đã
khiến cho nhu cầu điện ngày càng cao. Tiêu thụ điện ở Viêt Nam tăng bình quân 15% hàng năm trong các
năm qua. Việc thiếu hụt điện thư�ng xuyên đã ảnh hưởng tới các lĩnh vực nông nghiêp, công nghiệp và
dịch vụ, nhi�u hộ gia đình vẫn chưa có điện. Chính phủ đang phát triển môt loạt các nguồn điện, trong đó
bao gồm thủy điện, để đáp ứng nhu cầu này với dự kiến đạt công suất lắp đặt 39GW đến năm 2020, so
với 15,8 GW năm 2008.

Hàng loạt các dự án thủy điện cung cấp năng lượng sạch, tái tạo và chi phi thấp đã được đưa vào kế hoạch
xây dựng của Việt nam để đối phó với sự quan ngại ngày càng gia tăng v� tác động của biến đổi khí hậu.
Việt Nam mong muốn cải thiện những tác động v� mặt xã hội và môi trư�ng của các dự án này và Dự án
Thủy điện Trung sơn là một cơ hội để thể hiện tiến bộ Việt Nam đạt được trong việc xây dựng một khung
pháp lý và chính sách tuân thủ các chính sách an toàn của Ngân hàng Thế giới.

Ngân hàng Thế giới đã có một quá trình dài hỗ trợ ngành điện của Việt Nam từ đầu những năm 1990.
khoản vay IBRD trị giá 330 triệu đô la Mỹ cho Thủy điện Trung sơn bao gồm hỗ trợ tài chính cho mua
thiết bị, công trình xây dựng và hỗ trợ kỹ thuật. Khoản ngân sách 26 triệu đô la Mỹ được dành để thực
hiện, tăng cư�ng công tác tái định cư, phát triển sinh kế, hỗ trợ cộng đồng dân tộc thiểu số và bảo vệ môi
trư�ng. Thông qua dự án này, Ngân hàng Thế giới cũng sẽ cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho Tập đoàn điện
lực Việt Nam (EVN) nâng cao năng lực thực hiện các dự án thủy điện của mình ở các lĩnh vực an toàn
đập và vận hành cũng như áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế vào các thực tiễn xã hội và môi trư�ng.

Cách tiếp cận

Dự án thủy điện Trung Sơn do Công ty Thủy điện Trung Sơn thực hiện. Công ty Thủy điện Trung Sơn,
ti�n thân là Ban quản lý dự án Trung Sơn, là Công ty TNHH một thành viên do Tập đoàn điện lực Việt
Nam (EVN) thành lập, có trách nhiệm đảm bảo thực hiện toàn bộ dự án tuân thủ các yêu cầu của Chính
phủ và Ngân hàng Thế giới. Công ty Thủy điện Trung Sơn là công ty con của EVN và EVN sở hữu toàn
bộ tài sản của Nhà máy thủy điện Trung Sơn. Công ty thủy điện Trung Sơn đã lập một trang web tại địa
chỉ (http: //www.trungsonhp.vn) để đăng tải công khai và cập nhật các thông tin.

Dự án thủy điện Trung Sơn bao gồm công tác chuẩn bị, xây dựng và vận hành một nhà máy thủy điện sử
dụng nguồn nước từ sông Mã và không chuyển nước sang lưu vực khác. Khu vực dự án nằm cách biên
giới Việt – Lào 48 km thuộc địa phận các tỉnh Sơn La, Thanh Hóa và Hòa Bình thuộc vùng Tây Bắc của
Việt Nam. Ä?ịa phận nhà máy đặt tại xã Trung SÆ¡n, huyện Quan Hóa, tỉnh Thanh Hóa. Các thông số chính
của dự án như sau:

    ï‚·     Ä?ập dâng cao 84,5 m xây dá»±ng trên sông Mã;
         Hồ chứa rộng 13,13 Km2;
         Nhà máy điện bao gồm 4 tuốc bin Francis mỗi tuốc bin có công suất 65 MW (tổng công suất đặt
          260 MW) được thiết kế cho cột nước phát điện tối đa là 72 m;
    ï‚·     Ä?Æ°á»?ng dây truyá»?n tải 220kV dài 65km nối nhà máy vá»›i lÆ°á»›i Ä‘iện quốc gia của Việt Nam;
         Tuyến đư�ng vào công trư�ng dài hơn 20 km kết nối khu vực dự án với hệ thống giao thông
          chính;
         Các chương trình v� xã hội, môi trư�ng và cộng đồng để giảm thiểu các tác động lư�ng trước
          được và không lư�ng trước được của dự án ảnh hưởng đến 10.000 ngư�i dân, trong đó có khoảng
          hơn 7.000 ngư�i chịu ảnh hưởng trực tiếp từ dự án.

Ngoài các đặc điểm nói trên, dự án Trung Sơn có một khung giám sát và đánh giá thiết thực, nhi�u tầng
nấc bao gồm các thành phần sau:

    ï‚·     Ban Ä?ánh giá An toàn đập/Ban TÆ° vấn kỹ thuật của DÆ° án (PTAP) tÆ° vấn các vấn Ä‘á»? kỹ thuật,
          xây dựng, vận hành và an toàn đập. Theo yêu cầu của BQL Dự án Thủy điện Trung Sơn và công
          ty Thủy Ä‘iện Trung SÆ¡n, Ban Ä?ánh giá An toàn Ä?ập, trong thá»?i gian qua đã cung cấp những tÆ°
          vấn kỹ thuật, đã được sát nhập vào Ban Tư vấn Kỹ thuật cho dự án (PTAP). PTAP có nhiệm vụ
          cung cấp tư vấn kỹ thuật chung cho dự án trong quá trình xây dựng.
         Ban Chuyên gia Môi trư�ng và Xã hội (POE), chịu trách nhiệm báo cáo cho Công ty Thủy điện
          Trung Sơn và được tài trợ thông qua khoản vay IBRD, sẽ tư vấn v� các vấn đ� môi trư�ng và xã
          hội. Bên cạnh công tác giám sát, Ban sẽ tham gia vào công tác tr�ng tài độc lập. Thông thư�ng,
          Ban Chuyên gia sẽ đến Việt Nam làm việc một đến hai lần mỗi năm (hoặc thư�ng xuyên hơn khi
          có yêu cầu).
         Tư vấn giám sát độc lập (IMC), giám sát các hoạt động của cả các nhà thầu và của Công ty Thủy
          điện Trung Sơn và báo cáo một cách độc lập tới Công ty Thủy điện Trung Sơn và Ngân hàng Thế
          giá»›i.
         Giám sát thư�ng xuyên của các cán bộ Ngân hàng Thế giới, được thực hiện thông qua các
          chuyến đi thăm hiện trư�ng và các đoàn giám sát v� quản lý và kỹ thuật. Cách thức phân cấp
          quản lý của Ngân hàng Thế giới sẽ đảm bảo luôn có nhân viên tại văn phòng Hà Nội có khả năng
          hướng dẫn ngay lập tức v� hầu hết các vấn đ� trong thực hiện dự án từ kỹ thuật, đến quản lý tài
          chính và đấu thầu mua sắm, an toàn môi trư�ng xã hội, và các vấn đ� khác.

Lợi ích

Mục tiêu phát triển của dự án là cung cấp điện năng giá rẻ, an toàn và b�n vững v� xã hội và môi trư�ng.
Các lợi ích trực tiếp bao gồm:

         Cải thiện đi�u kiện sống cho hơn 2.000 ngư�i dân di d�i kh�i khu vực dự án;
       Các hoạt động phục hồi sinh kế cho hơn 7.000 ngư�i bị ảnh hưởng bởi dự án;
       2 triệu đô la Mỹ cho các chương trình bảo vệ môi trư�ng bên cạnh EMP, trong đó có 700.000 đô
        la Mỹ để bảo vệ 3 khu bảo tồn đa dạng sinh h�c gần khu vực Dự án;
       Tham vấn liên tục với ngư�i dân v� những mong muốn và ưu tiên của h�;
       Cơ hội việc làm cho công nhân Việt Nam trong th�i gian xây dựng;
       Cải tạo đư�ng sá đi lại cho ngư�i dân và các khu vực lân cận, bao gồm đư�ng vận hành dài 25
        km nối với khu vực Dự án;
       Tăng lượng điện cung cấp cho Việt Nam thêm 1.019GW mỗi năm; đồng th�i tránh được 1 triệu
        tấn phát thải CO2 mỗi năm.
       Kiểm soát lũ thông qua công suất hồ chứa đạt 112 triệu m3.

Ä?óng góp của Ngân hàng Thế giá»›i

Ngân hàng Thế giới cung cấp hỗ trợ tài chính dưới dạng khoản vay 330 triệu đô la Mỹ có th�i gian đáo
hạn là 27 năm và th�i gian ân hạn 6 năm. Khoản vay này bao gồm hỗ trợ tài chính cho mua thiết bị, công
trình xây dựng và hỗ trợ kỹ thuật. Dự án bao gồm bốn hợp phần và phân bổ vốn vay IBRD như sau:

       Hợp phần xây dựng đập và công trình phụ trợ, xây dựng cơ sở hạ tầng phát điện giá rẻ. Tổng chi
        phí ước tính là 262,86 triệu đô la Mỹ trong đó IBRD cung cấp 233,76 triệu đô la Mỹ.
       Hợp phần đư�ng dây truy�n tải là phương tiện truy�n tải điện từ nơi sản xuất đến ngư�i tiêu
        dùng. Tổng chi phí cho hợp phần này là 18,61 triệu đô la Mỹ, trong đó IBRD cung cấp toàn bộ
        chi phí.
       Hợp phần giảm thiểu tác động xã hội và môi trư�ng đảm bảo sự b�n vững v� môi trư�ng và trách
        nhiệm xã hội trong công tác thi công và vận hành Nhà máy thủy điện Trung Sơn. Tổng chi phí
        cho hợp phần này ước tính là 35,47 triệu đô la Mỹ trong đó IBRD cung cấp 16,53 triệu đô la Mỹ.
       Hợp phần tăng cư�ng và phát triển năng lực nhằm mở rộng tác động có tính b�n vững v� môi
        trư�ng cũng như trách nhiệm đối với xã hội của việc xây dựng nhà máy thông qua phát huy các
        kiến thức thu được cho các dự án khác ở Việt Nam. Tổng chi phí ước tính là 3 triệu đô la Mỹ và
        IBRD sẽ cung cấp toàn bộ chi phí.

Khoảng 58,1 triệu đô la Mỹ sẽ được dự phòng cho thay đổi v� giá và khối lượng công trình cũng như phí
trả trước và các chi phí chưa phân bổ khác.


HÆ°á»›ng tá»›i tÆ°Æ¡ng lai

Dự án thủy điện Trung Sơn là một ví dụ tốt v� một dự án thủy điện với quy mô trung bình được thiết kế
kỹ càng và có quá trình chuẩn bị dự án tuân theo các quy tắc thực hành tốt của quốc tế v� thiết kế kỹ
thuật, phân tích các phương án ch�n lựa, và đặc biệt là các yếu tố v� môi trư�ng, xã hội và an toàn đập.
Việt Nam đã đưa vào quy hoạch dự kiến xây dựng một loạt các dự án thủy điện có quy mô trung bình
trong những năm tới đây, và dự án thủy điện đầu tiên với hỗ trợ tài chính của Ngân hàng Thế giới có thể
được coi là một điển hình để những dự án thủy điện sau này có thể làm theo. Dự án thủy điện Trung Sơn
là một ví dụ v� cách thức thủy điện có thể hỗ trợ cho quá trình phát triển của Việt Nam phát triển một
cách tiết kiệm, và b�n vững v� môi trư�ng và xã hội.

Ä?ể biết thêm thông tin:

M�i truy cập trang web www.worldbank.org/vietnam/trungson hoặc liên hệ với một trong số các đầu
mối sau:
Tại Hà Nội:
Ông Franz Gerner
fgerner@worldbank.org

Bà Mai Thi Hong Bo
mbo@worldbank.org

Bà Meriem Gray
mgray@worldbank.org

Tại Washington, DC
Ông Carl Hanlon
chanlon@worldbank.org

Quý vị có thể tìm thông tin chi tiết v� các cấu phần của dự án được mô tả ở trên trong Tài liệu Thẩm định
Dự án, được công bố công khai sau khi Ban Giám đốc của Ngân hàng Thế giới phê duyệt dự án.