រពះរាជាណាចរកកម្ពជា ុ ជាតិ ស្ថសនា រពះម្ហាកសរត  គម្រោងតំបន់ម្េសភាព និងម្េសចរណ៍ ធម្មជាតិរបកបម្ោយនិរនតរភាព (SLEPC) ម្ៅកម្ពុជា រកបខណ ា ន និងសងគម្ (ESMF) ឌ រគប់រគងបរ ិស្ថ ើ រោយ ៖ ក្រសួងប ស្ថ រ ៀបរ ៀងរ ង ិ ក្រសួងអភវ ិ ា ន នង ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ ើ រ រាជធានភ ើ ឆ្ នំ េញ ថ្ងៃទើ ២៧ ខែ មនា ន ំ ២០១៩ ោតិកា ពារយកាត់ .................................................................................................................................................. 4 ១.រសចរតើរ្តើម ............................................................................................................................................ 5 ិ សមាសភាគគរក្មាង ....................................................................................................... 5 ២.រោលបំណង នង ៣.ក្របែណឌ ចាប់ជាតិ និងរោលនរោបាយធានាសុ វតាិភាេ បស់ធនាោ េិភេរោរ ......................................... 20 ៣.១ ចាប់ជាតិ និងលិែិតុបរ ណ៍ ចាប់ ................................................................................................... 20 ៣.១.១ ដ្ឋធមមនុញ្ញថ្នក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា ............................................................................................ 21 តើ ើរច ៣.១.២ ចាប់សេ ិ ា ន និងកា ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតិ ......................................................... 22 ិ ចកា ពា ប ស្ថ ៣.១.៣ ចាប់សតើេើថ្ក្េរ ើ (២០០២) .................................................................................................... 22 តើ រ ៣.១.៤ ចាប់សេ ិ ចកា ពា របតរ ើ ច ិ ភណឌ វបបធម៌ (១៩៩៦) ................................................................... 26 ល ល់ (២០០៦) .................................................................................................. 28 ៣.១.៥ ចាប់សតើេើ្ូ វងន ៣.១.៦ អនុ ក្រត ិ ចដ្ំរណ ឹ យសតើេើរច ិ ា ន (១៩៩១).................................... 32 ើ កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ឹ យពារ់េ័នធរ្េងរទៀត.................................................................................................... 35 ៣.១.៦ អនុ ក្រត ៣.២ រោលនរោបាយធានាសុ វតាិភាេ បស់ធនាោ េិភេរោរ .................................................................. 36 ៣.៣ ចំណុ ចែុ សោ ិ តើេើ EIA និងរោលនរោបាយធានាសុ វតាិភាេ បស់ធនាោ េិភេរោរ 40 ន វាងបទបបញ្ញតតិជាតស ើ មានរ ង ៤.្លបះពាល់ខដ្លអាចររត ិ កា កាត់បនាយ ............................................................................. 45 ើ នង ើ រោយស្ថ សមាសភាគគរក្មាង ............................................................... 45 ៤.១ ្លបះពាល់ខដ្លអាចររើតរ ង ឹ សមតាភាេសក្មាប់កា រ ៀបចំខ្នកា តំបន់រទសភាេ នង សមាសភាគទើ ១ ៖ េក្ងង ិ ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ...........46 ឹ ឱកាសសក្មាប់រទសច ណ សមាសភាគទើ ២ ៖ េក្ងង ិ សង្វ ៍ ធមមជាតិ នង ា រ់តថ្មលអនុ្លថ្ក្េរ ើ ........................ 47 ា ប់បណា សមាសភាគ ៣ ៖ កា តភា ិ រេោ ត ញ នង ឋ ចនាសមពន ័ ជ ធ នបទពារ់េន ័ រ ន បន់មយ ធ ុងតំ ួ ....................... 47 ួ ចំនន ៤.២ ្លបះពាល់វ ិជាមាន ...........................................................................................................................48 ើ ស្ថ ៤.២.១ ្លបះពាល់អវ ិជាមានរលប ិ ា ន .............................................................................................49 ើ .............................................................................. 57 ៤.២.២ ្លបះពាល់ខ្នរសងគមខដ្លអាចររើតរ ង ិ ិតយបឋម ក្តួតេិនិតយ នង ៥. នើតិវ ិធើសក្មាប់េន ញ ត ........................................................................ 58 ិ ្តល់កា អនុ ញ្ញ ិ ត ៥.១ កា េន ិ គំនូសតាងបង្វ ិ យបឋម នង ើ េ ា ញេល ំ ូ ..................................................................................... 59 1 ៥.១.១ លរខែណឌ ទូ រៅថ្នដ្ំរណ ិ ា នសងគម .................................................. 61 ើ កា វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ិ រ្លយ ៥.១.២ កា រំណត់ នង ា នានា .................................................................................. 61 ើ តបចំរពាះបញ្ញ ៥.១.៣ កា រំណត់េើស្ថ ៈសំខាន់ថ្ន្លបះពាល់ .................................................................................. 62 ៥.២ កា រំណត់វ ិស្ថលភាេ ................................................................................................................... 62 ៥.២.១ វ ិស្ថលភាេ .......................................................................................................................... 62 ៥.២.២ កា េិចា ណាអំេើវ ិស្ថលភាេ ................................................................................................... 62 ៥.៣ លរខែណឌ ក្បតិបតតិ ......................................................................................................................... 63 ើ េតុ បះពាល់ប ស្ថ ៥.៤ កា វាយតថ្មលរលរ ិ ា នសងគម ...................................................................................... 63 ិ វ ិធានកា កាត់បនាយ ................................................................................................64 ៥.៥ ្លបះពាល់ នង ិ ា ន (EMP) ....................................................................................................64 ៥.៦ ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ ចេរ ៥.៧ រច ឹ ស្ថធា ណជន .....................................................................................66 ិ ក្ោះរោបល់ជាមួយនង ៥.៨ រសចរតើសរក្មចចិតត ........................................................................................................................ 67 ៥.៩ កា ្េេា្ាយេ័ត៌មានជាស្ថធា ណៈេើគរក្មាង ខដ្លបានទទួលកា អនុម័ត ............................................ 67 ិ ត ៥.១០ កា េន ិ យតាមោនគរក្មាង .......................................................................................................... 67 ៦. កា រ ៀបចំកា អនុ វតត ...............................................................................................................................68 ៦.១ កា ទទួលែុសក្តូវរលើកា អនុ វតតក្របែ័ណ ិ ា ន នង ឌ ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ សងគម .....................................................68 ៦.២ កា រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ .................................................................................................................. 73 ិ កា បណ ៧. កា រស្ថងសមតាភាេ នង ្ ល ....................................................................................... 73 ុ ្ ះបណា ា ប័ន ........................................................................................................ 75 ៧.១ កា វាយតថ្មលសមតាភាេស្ថ ៧.២ កា បណ ្ ល ....................................................................................................................... 75 ុ ្ ះបណា ៨. ងវ ិកាសក្មាប់អនុ វតត ESMF ................................................................................................................... 76 ៩. យនតកា រោះក្ស្ថយស្ថ ទុ រខ (GRM) ...................................................................................................... 77 ល ះ ............................................................................................................. 77 ៩.១. យនតកា រោះក្ស្ថយជរមា ល ះរក្ៅក្បេ័នធតុោកា ........................................................................... 77 ៩.១.១ យនតកា រោះក្ស្ថយជរមា ៩.១.១ យនតកា តុ ោកា ................................................................................................................... 79 2 ១០. កា េិរក្ោះរោបល់ និងកា ្េេា្ាយក្របែ័ណ ិ ា ន នង ឌ ក្គប់ក្គងខ្នរប ស្ថ ិ សងគម........................................ 79 ិ ក្ោះរោបល់ស្ថធា ណៈ .................................................................................................... 79 ១០.១ កា េរ ១០.២ កា ្េេា្ាយក្របែ័ណ ិ ា ន និងសងគម (ESMF) ................................................... 80 ឌ ក្គប់ក្គងខ្នរប ស្ថ ឯរស្ថ រោង .......................................................................................................................................... 80 បញ្ា ើឧបសមព័នធ ........................................................................................................................................... 81 ័ ធ ១៖ តារាងក្តួតេន ឧបសមពន ិ ប ស្ថ ិ ិតយកា េិនិតយបឋមខ្នរសងគម នង ិ ា ន សក្មាប់អនុ គរក្មាង .............................. 81 ិ ិតយបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ A ....................................................................... 83 លរខណៈវ ិនិចឆ័យសក្មាប់េន ិ យ តារាងទើ ១. លរខណៈវ ិនច ិ ត ឆ័ សក្មាប់េន ិ យបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ A ........................................................ 83 ិ ិតយបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ C ........................................................................88 លរខណៈវ ិនិចឆ័យសក្មាប់េន ិ ិតយបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ B ........................................................................89 លរខណៈវ ិនិចឆ័យសក្មាប់េន ិ ត តារាងក្តួតេន ិ ា ន នង ិ យ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ សងគម ............................................................................. 90 ័ ធ ២៖ ក្រមក្បតិបតតប ឧបសមពន ិ ា ន (ECOPs) ឬ រិចចក្េមរក្េៀងកា ពា ប ស្ថ ិ ស្ថ ិ ា ន ........................................... 95 ័ ធ ៣៖ រោលកា ណ ឧបសមពន ិ ា ន សក្មាប់គរក្មាងរេោ ៍ ខណនាំខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ឋ ចនាសមព័នធរទសភាេ និង រទសច ណ៍ .........................................................................................................................................103 ័ ធ ៤៖ សរងខបថ្ន្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ឧបសមពន ិ ា ន និងវ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់ .................................107 ័ ធ ៥៖ គំ ូក្របែ័ណ ឧបសមពន ិ ា ន .................................. 109 ឌ ទំនួលែុ សក្តូវថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ័ ធ ៦៖ បញ្ា ើអនរពារ់េ័នរ ឧបសមពន ន ធ ុ ងកា ិ ក្ោះរោបល់រុ ង េរ ន ESMF .............................................................. 131 ័ ធ ៧. បញ្ា ើគរក្មាងអវ ិជាមាន .......................................................................................................135 ឧបសមពន 3 ពាកយកាត់ CCM-TS ត ល នង តំបន់ជួ ភនំក្រវាញរណា ិ ទរនលស្ថប CMTS ភនំក្រវាញ និងទរនលស្ថប CPA តំបន់កា ពា សេគមន៍ CSLEP គរក្មាងតំបន់រទសភាេ ិ រទសច ណ នង ៍ ធមមជាតិក្បរបរោយនិ នត ភាេរៅ រមពុជា EA ន រ់ង្វ អនុ វតតនគ ទើភា ៍ រក្មាង ECOP ិ តតប ក្រមក្បតប ិ ាន ិ ស្ថ EIA ិ ាន កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ EMP ិ ាន ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ESMF ក្របែណ ិ ា ន និងសងគម ឌ ក្គប់ក្គងប ស្ថ IA ើ ន រ់ង្វ អនុ វតតន៍ ទភា IEIA ិ ា នបឋម កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ GRM យនតកា រោះក្ស្ថយបណឹត ងស្ថទុ រខ MoE ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ MRD ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ NPASMP ខ្នកា យុ ទធស្ថស្រសតជាតិសក្មាប់ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ធមមជាតិ NTFP អនុ ្លថ្ក្េរ ើ POM ិ តតគ រសៀវរៅខណនាំក្បតប ិ រក្មាង PSC ម ធិកា ដ្ឹរនាំគរក្មាង គណៈរមា SLMP ខ្នកា ក្គប់ក្គងតំបន់រទសភាេក្បរបរោយនិ នត ភាេ SME ន តតូ ច នង សេក្ោសខា ិ មធយម RGC រាជ ោឋ ភិបាលរមពុជា RPF ក្របែណឌ រោលនរោបាយរោះក្ស្ថយ្លបះពាល់ WB ិ េរោរ ធនាោ េភ UNDP ើ ភវ រមមវ ិធអ ិ ឌ្ឍន៍សេក្បជាជាតិ 4 ១.ម្សចកតីម្្តើម្ រនះជាឯរស្ថ ក្របែណ ិ ា ន នង ឌ ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ សងគម (ESMF) សក្មាប់គរក្មាងតំបន់រទសភាេ និង រទសច ណ ើ និងរ ៀបរ ៀងរ ង ៍ ធមមជាតិក្បរបរោយនិ នត ភាេខដ្លក្តូវបានរសនើរ ង ិ ា ន និង ើ រោយក្រសួងប ស្ថ ើ សនស ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ រដ្ើមបរ ិ េរោរ។ ើ ុ ំេ ិ ញ្ញបបទានេើធនាោ េភ ក្របែណឌ រនះមានរោលបំណងធានាថា កា ក្តួតេិនិតយសរមមភាេ CSLEP សក្មាប់្លបះពាល់ ិ ា ន និងសងគម និងវ ិធានកា កាត់បនាយ ក្តូវបានេិចាណារនុងកា រ ៀបចំ និងកា អនុ វតត។ អាច អវ ិជាមានខ្នរប ស្ថ ិ យបានថា ឯរស្ថ រនះធានាមន នោ ិ ោគ បស់ CSLEP បរងកើតជា នង ិ ឲ្យកា វ ិនរ ិ បងកឲ្យមាន្លបះពាល់អវ ិជា លង មានខា ំ រលើ ប ចញ្ ិ ច ឹមជវ ើ ិតមូ លោ ិ ប ស្ថ ឋ ន នង ិ មានកា រំណត់ រ បរញ្ច ៀស ឬោងរោចណាស់ កាត់ ិ ា ន នង បនាយ្លបះពាល់ខដ្លអាចររើតមានរ ង ើ ។ អាើខដ្លសំខាន់រនាះគឺ ឯរស្ថ រនះរ ៀបរាប់េើដ្ំរណើ កា ក្តួត េិនិតយ និងរោលកា ណ ិ ា ន និងសងគមរនុងរោលរៅ ៖ ៍ ខណនាំសតើេើប ស្ថ ១. ក ត់ ទប់ស្ថ នង ិ /ឬកាត់បនាយ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ាន ិ សងគមខដ្លអាចររត នង ើ រមមភាេ ើ រចញេស ើ ទាំងរនះ ខដ្លរសនើរ ង ២. ិ ា នយូ អខងាងខដ្ល្តល់អតាក្បរោជន៍រចញេើសរមមភាេ កា ធានានូ វនិ នត ភាេប ស្ថ ខដ្លរសនើ ើ តាម យៈកា ធានាសុ វតាភា រ ង ិ េធនធានធមមជាតិខដ្លេួររគអាក្ស័យ្ល នង ិ ៣. កា សក្មបសក្មួលក្បរបរោយកា ្តួចរ្តើមជាមុ ន នូ វសរមមភាេបរងកើនក្បសិទធ្លរលើកា រក្បើ ក្បាស់ និងកា ក្គប់ក្គងកាន់ខតក្បរសើ រលើធនធានធមមជាតិ ខដ្លរធាើឲ្យមានកា រាសាិ ភាេ និង/ ិ ា ន នង ឬកា បរងកើនគុ ណភាេប ស្ថ ិ សុ ែុមាលភាេក្បជាជនរនុងមូ លោឋ ន។ ២.ម្ោលបំណង និងសោសភាគគម្រោង ិ ឌ្ឍន៍ខដ្លរសនរ រោលបំណងអភវ ើ ង ើ ិ ឌ្ឍន៍ បស់គរក្មាងគកា រោលបំណងអភវ ើ កា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ឺ បរងកន ិ រលរ នង ើ រមពស់ឱកាស រទស ច ណ ា រ់តថ្មលអនុ ្លថ្ក្េរ ៍ ធមមជាតិ និងសង្វ ើ ុ ងតំ រ ន បន់រទសភាេជួ ភនំក្រវាញ និងទរនលស្ថប។ លទធ្លសំខាន់ៗ ១. ំ ំបន់កា ពា សាត ទំេត ិ តា) ិ រក្កាមកា ក្គប់ក្គងកាន់ខតក្បរសើ (េច ២. ួ រភញៀវរទសច ណ ចំនន ំ រទសច ណ ៍ រៅទើតាង ៍ ធមមជាតិរុ ងសេគមន៍ ន មយ ួ ួ ចំនន 5 ៣. ភាគ យក្រុមសេគមន៍ខដ្លមានរំរណ ើ រៅ រធៀបនង ើ ន ១% រ ង ឹ សនទសេន៍តថ្មលបខនាមធនធាន ធមមជាតិ ៤. ន រោលរៅ ភាគ យសេក្គិនជាស្រសតើរុ ងសេគមន៍ ខដ្លមានលទធភាេទទួលបានរសវាអភិវឌ្ឍន៍ អាជើវរមម និង ៥. ិ តនង ភាគ យសេគមន៍រោលរៅខដ្លរេញចត ឹ អតាក្បរោជន៍ បស់គរក្មាង។ កា េណ៌ នាគរក្មាង ឹ សមតាភាេរ ៀបចំខ្នកា នង សមាសភាគទើ ១ ៖ េក្ងង មន ិ ក្គប់ក្គងរទសភាេតំបន់កា ពា (ចំណាយបាន់ស្ថ ស ុប ៦,៧៩ ោនដ្ុ ោ ់ ិ ញ្ញបបទានទាំងក្សុងរោយឥណទាន IDA) ល ខដ្លក្តូវ្តលេ 1. ំ េត ចាប់តាង ើ ំបន់ថ្ក្េធំៗក្តូវបានរ្ទ េក្ ិ មមឲ្យសាត ើ រសួងរសរ ិ ច បស់ក្រសួងប ស្ថ ិ រក្កាមខដ្នសមតារច ិ ាន ន ំ ២០១៦1 មានវឌ្ឍនភាេជា ម ខដ្លចូ លជាធ មានចាប់េើខែ រមស្ថ ឆ្ ា ួ រនុងកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា បុ ខនតបញ្ញ ក្ប មរៅខតមាន ័ ធនឹងកា ក្គប់ក្គងរោយក្បសិទធភាេ ពារ់េន ៖ កា ខបងខចងតំបន់កា ពា មិនបានរេញ រលញ ័ រោយក្រសួងប ស្ថ រងាះខ្នកា ក្គប់ក្គងខដ្លអនុ មត ិ ាន ើ រសួងប ស្ថ រងាះសមតាភាេ បស់មស្រនតក្ ិ ាន ិ ា នជាេិរសសរៅថា និងមស្រនតើមនទើ ប ស្ថ ន រ់មូលោឋ នរនុងកា រ ៀបចំខ្នកា តំបន់កា ពា និងកា េក្ងឹងកា អនុ វតត ន បន់កា ពា ក្បេ័នធមិនក្គប់ក្ោន់សក្មាប់កា ខចរ ំខលរទិនននយ ចាប់រុ ងតំ ័ ៌ នរដ្ើមបោ និងេ័តមា ំ ទដ្ល់កា ើ ក្ ឹ កា អនុ វតតចាប់សេ េក្ងង ើ ំបន់កា ពា តើ ត ិ ធភាេ វាងក្រសួងនានា នង រងាះកា សក្មបសក្មួលរោយក្បសទ ិ រងាះ ក្បេ័នធក្គប់ក្គងក្បារ់ចំណូ លសក្មាប់ក្គប់ក្គងក្បារ់ចំណូ ល បស់តំបន់កា ពា ើ ល រដ្ើមប្ ត ់េ ិ ញ្ញបបទានខដ្ល ំ ទដ្ល់កា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ។ មានិ នត ភាេសក្មាប់ោក្ ា ទាំងរនះ សមាសភាគនឹងរនះរោះក្ស្ថយបញ្ញ ិ ោគជាយុ ទធស្ថស្រសតរលើ ៖ ក្បេ័នធេត តាម យៈកា វ ិនរ ៌ ន នង ័ មា ើ សចរតស ិ ោំក្ទកា រធារ ើ រក្មចសក្មាប់កា រ ៀបចំ ខ្នកា ិ ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា នង នង ិ សក្មាប់កា េក្ងង ឹ កា អនុ វតតចាប់សេ តើ ត ើ ំបន់កា ពា ើ យុ ទធ កា បរងកត ស្ថស្រសត កា បណុ ត ះបណា ត ល ជំនួយខ្នរភសតុភា ិ ខ សក្មាប់េក្ងឹងកា អនុ វតតចាប់សតើេើតំបន់ និងរក្គឿងប កា កា ពា កា ខបងខចរក្បរភទតំបន់កា ពា កា រំណត់ក្េំសើមា និងកា បរងកើតខ្នកា ក្គប់ក្គង និងគំ ូក្គប់ក្គង ក្បារ់ចំណូ លេើតំបន់កា ពា សក្មាប់រមពុជា។ ធ ត សមាសភាគ ង ១.១ ៖ ក្បេ័នេ ៌ ន នង ័ មា ើ សចរតស ិ ោំក្ទកា រធារ ើ រក្មច (ISDS) 1 ន ំ ២០១៦ សតើេើកា រ្ទ ថ្ក្េកា ពា កា អភិ រេថ្ក្េរ អនុក្រឹតយឆ្ ើ និងតំបន់ថ្ក្េ្លិតរមម និង ELCs។ 6 2. ឹ ោំក្ទដ្ល់កា បរងកើត ISDS ខដ្លជួយររៀ គ គរក្មាងនង ិ វ ិភាគេ័តមា នង ័ ធសក្មាប់កា រធាើ ៌ នពារ់េន 2 ើ កា ពា នង រសចរតើសរក្មចរលកា ិ កា រ ៀបចំខ្នកា តំបន់រទសភាេរនុង CMTS ។ ិ ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា នង ើ ជារវទិកាលំេភូ មិស្ថស្រសតរុ ងរមម ISDS នឹងក្តូវបានបរងកើតរ ង ន ័ វ ិធើ clould ខដ្លអាចបញ្ចូ លទិនននយ និង ៌ នខដ្លមានស្ថ ៈសំខាន់សក្មាប់កា រ ៀបចំខ្នកា និងក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ដ្ូ ចជា េ័តមា េ័តមា ៌ នសតើេើជើវៈ ៌ នលំេសតេ ចក្មុះ េ័តមា ើ រក្បក្ ើ កា ិ រ ៀបចំជាក្បេ័នធនូវេ័តមា ើ បាស់ដ្ើធលើ នង ិ ាន ៌ នខដ្លក្បមូ លបានរោយមនទើ ប ស្ថ ឧទានុ រេ និងសេគមន៍សក្មាប់ ឧ. បាយកា ណ ើ ចាប់ និងកា សរងកត) ៍ ចុ ះលាត សរមមភាេរលមស ខដ្លនឹងោំក្ទដ្ល់កា រ ៀបចំខ្នកា កា សក្មបសក្មួល ើ ។ និងកា េក្ងឹងតំបន់កា ពា កាន់ខតក្បរសើ រ ង ISDS ើ ន នង បនេុោ ិ ា នសតេ ឹ យុ ទធស្ថស្រសត បស់ក្រសួងប ស្ថ ើ កា ើ ក្គប់ក្គងទន ិ ននយ ័ ិ េ័តមា នង ិ ស្រសត ៌ នលំេភូ មស្ថ ើ នឹងខ្ែររលើកា ង្វ មានក្ស្ថប់ខដ្លោំក្ទរោយ UNDP នង រេយ ើ បប ិ WCS រដ្ម ើ ក្បេ័នធរធារ ើ រងកត ើ សចរតើសរក្មច រលើកា ខបងខចរតំបន់កា ពា 3។ រដ្ើមបោ ំ ទសមាសភាគរនះ ក្រសួងប ស្ថ ើ ក្ ិ ា ននឹងបរងកើតក្រុមកា ង្វ អនត វ ិស័យ សក្មាប់ ISDS រៅថ្ងៃទើ...។ គរក្មាងរនះនឹង្តល់េ ិ ញ្ញបបទានដ្ល់ ៖ ១. ិ ា នរដ្ើមបប កា ោំក្ទខ្នរបរចចររទសសក្មាប់ក្រសួងប ស្ថ ើ រងកើត និងអនុ វតត ISDS ២. ឹ នង ខ្នរ ង ំ ច់សក្មាប់កា អនុ វតត ISDS នង ិ ខ្នរទន់ចាបា ិ ៣. កា បណ ត លមស្រនតក្ ុ ត ះបណា ើ រសួងប ស្ថ ិ ា នរនុងកា រក្បក្ ើ បាស់ នង ិ អនរពារ់េន ិ ក្គប់ក្គង ISDS នង ័ ធ ិ ា ន សេគមន៍ ថ្ដ្គូ អភិវឌ្ឍន៍ អងគកា មិនខមន ោ (មនទើ ប ស្ថ ឋ ភិបាល) រនុងកា រក្បើក្បាស់ ISDS។ ិ កា េក្ងង សមាសភាគ ង ១.២ ៖ កា រ ៀបចំខ្នកា កា ក្គប់ក្គង នង ឹ រទសភាេតំបន់កា ពា 3. កា រ ៀបចំខ្នកា ិ កា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ។ គរក្មាងរនះនឹងោំក្ទដ្ល់រាជ ោ នង ឋ ភិបាលរមពុជារនុង កា បរងកើតតំបន់កា ពា ិ ខ្នកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា នង ិ តំបន់កា ពា សេគមន៍រោយសេកា ជាមួយ នង អាជា ញ ធ ថា ន រ់រក្កាមជាតិ អងគកា មន ិ ខមន ោ ិ ល នង ឋ ភបា ិ សេគមន៍មូលោឋ ន4។ NPASMP បស់ ោ ិ ល ឋ ភបា មានរោលបំណងយុ ទធស្ថស្រសតមួយសតើេើកា បរងកើតតំបន់កា ពា ខដ្លោំក្ទរោយសមាសភាគ ងរនះ។ រដ្ើមបើ 2 កា ោំក្ទដ្ល់កា រធាើខ្នកា តំបន់រទសភាេលំេរនុង CMTS មានស្ថ ៈសំខាន់រោយស្ថ ខតកា បងកបរងកើន្លក្សូវរៅរែតត ិ បាត់ដ្ំបង នង រពាធិ៍ស្ថត់ នង ិ ជល្លរនុងបឹងទរនលស្ថប េង ឹ ខ្ែររលរ ើ សវាក្បេ័នធរអរូ ើ ដ្លរំណត់ធា ទរ ូសុខ ិ រំរទចរំណ េើ ឹ នង ថ្ក្េរ ើ ុ ងតំ រ ន បន់ជួ ភនំក្រវាញ។ 3 ិ ា ន ២០១៨ ៖ យុទធស្ថស្រសតសក្មាប់កា ក្គប់ក្គងេ័ត៌មាន នង ក្រសួងប ស្ថ ិ ស្រសតប ស្ថ ិ ទិននន័យលំេភូមស្ថ ិ ាន ិ ា ន បស់ក្រសួងប ស្ថ ២០១៨-២០២២។ 4 ចាប់សតើេើតំបន់កា ពា ិ ា ន្តល់កា ខណនាំសតើេើក្បរភទខ្នកា ខដ្លអាចបរងកើតខ្នកា តំបន់រទសភាេរៅ និងេក្ង្វងក្រមប ស្ថ រមពុជា ដ្ូចជា ខ្នកា តំបន់កា ពា សេគមន៍ ខ្នកា តំបន់ថ្ក្េសេគមន៍ ខ្នកា ក្គប់ក្គងសរមមភាេពាណ ិ ខ្នកា ិ ជារមម នង អាងទរនល។ 7 ័ រោយ ដ្ឋមស្រនើ ត ោំក្ទសរមមភាេរនុងសមាសភាគ ងរនះ េក្ង្វង NPASMP នឹងក្តូវសរក្មចបញ្ច ប់ និងអនុ មត ិ ា ន។ ក្រសួងប ស្ថ ១. ឹ ោំក្ទដ្ល់ក្រសួងប ស្ថ គរក្មាងនង ិ ា នរនុងកា េក្ងឹងរោលកា ណ តើ ើ ៖ ១) កា ខបងខចរ ៍ ខណនាំសេ តំបន់កា ពា ២) ើ ខ្នកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា សេគមន៍។ កា បរងកត ិ ណ រនុងប កា ៍ រនះ ក្រសួងប ស្ថ ើ ុ ំជំនយ ិ ា ននឹងរំណត់ រ និងរសនស ួ ងវ ិកាបខនាមសក្មាប់កា េិនិតយតាមោនកា អនុ វតត ួ រាល់ (ឆ្ ខ្នកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា និងតំបន់កា ពា សេគមន៍ រក្កាយកា បរងកើតខ្នកា ច នំ ២០២០)។ ២. ើ ក្ គរក្មាងនឹងអនុ វតតសរមមភាេរ្េងៗរនុងតំបន់កា ពា រៅ CMTS រដ្ើមបោ ំ ទដ្ល់កា ខបងខចរជា តំបន់ កា បរងកើតខ្នកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ើ លើតំបន់ កា រំណត់ក្េំសើមា និងកា ចុ ះបញ្ា ើដ្ធ ើ ច កា ពា ខដ្លបានរំណត់ក្េំសមា ិ សស ៖ ួ (តារាង ២)។ ជាេរ • ន រ់ជាតិ ខដ្នជក្មរសតា គរក្មាងនឹងោំក្ទសរមមភាេរនុងតំបន់កា ពា រ្េងៗ ដ្ូ ចជា តំបន់កា ពា ថា ថ្ក្េ តំបន់រក្បើក្បាស់ចក្មុះ និងក្ចរអភិ រេជើវៈចក្មុះ។ ចាប់សតើេើតំបន់កា ពា រំណត់កា ខណនាំ ើ ក្ សតេ ញ តរៅបានរនុងតំបន់កា ពា នម ើ បរភទសរមមភាេខដ្លអាចអនុ ញ្ញ ើ ួយៗ ិ ជះឥទធេ នង ិ លរលើ ិ ក្គប់ក្គងក្បរភទតំបន់តំបន់កា ពា រ្េងៗ5។ របៀបខបងខចរ នង • ើ រៅក្គប់តំបន់កា ពា ទាំងអស់រៅ CMTS រលើរខលង សរមមភាេខបងខចរជាតំបន់នឹងក្តូវរធាើរ ង ើ ម ខត BCC ភនំក្រវាញ6។ ខ្នទើបឋមសតើេើតំបន់នានាក្តូវបានបរងកើតរ ង ួ ោ ័ ធ ន រោយអងគកា សមពន ិ ក្រសួងប ស្ថ ភាេសតាថ្ក្េ នង ឹ ខ្ែររលើខ្នកា តំបន់បឋម រោយ ម ិ ា ន។ សរមមភាេរនះនង ួ បញ្ចូ ល 5 ើ ើ នង ឧទានជាតិ ៖ តំបន់ធមមជាតិរលដ្ ឹ ខដ្លក្តូវបានបរងកើតរ ិ /ឬខដ្នទរ ើ រដ្ើមបកា ង ើ ពា តួនាទើ បស់តំបន់រនាះរនុងក្បេ័នធរអរូ ូសុើ ើ តល់អតាក្បរោជន៍ដ្ល់មនុសេក្គប់ជំនាន់ តតប រដ្ើមប្ ិ ត ើ បាស់ខដ្លអាចបងករក្ោះថា ិ កា រក្បក្ ល ញធនធានជើវៈស្ថស្រសត ធនធាន ន រ់ ឬបំផ្ល ធមមជាតិ ធនធានវបបធម៌ និងមុែង្វ /តួនាទើ បស់តំបន់រនះរធៀបនឹងរោលបំណងជារ់ខសតង រដ្ើ តួនាទើជាមូលោឋ នសក្មាប់កា រំស្ថនត សបាយ ដ្ំរណើ ទសេនៈរិចច កា អប់ ំ ក្ស្ថវក្ជាវ និងជំរនឿ ឲ្យខតសរមមភាេទាំងរនះមិនគំរាមរំខេងដ្ល់ប ស្ថ ិ ា នធមមជាតិ និង វបបធម៌មូលោឋ ន។ ើ នា ខដ្នជក្មរសតាថ្ក្េ ៖ តំបន់រៅរលើដ្ើ និង/ឬខដ្នទឹរខដ្លតក្មូវឲ្យមានអនតរាគមន៍ោងសរមមរលើរោលបំណងក្គប់ក្គងរដ្ើមបធា កា រាខដ្នជក្មរ និង/ឬបំរេញលរខែណឌ ចាំបាច់សក្មាប់អំបូ ុរខជាតិ ឬសតា។ ើ បាស់ចក្មុះ ៖ តំបន់រៅរលដ្ តំបន់រក្បក្ ិ /ឬខដ្នទរ ើ ើ នង ិ ដ្លមន ឹ ខដ្លសំបូ រោយធនធានធមមជាតខ ិ ទាមទា ិ ទាន់មានកា បះពាល់ នង ើ នាកា កា ពា នូវសរមមភាេក្គប់ក្គងរដ្ើមបធា និងកា ខង រាយូ អខងាងនូវធនធានជើវស្ថស្រសត និងក្បេ័នធរអរូ ូសុើ។ ទនទឹមនឹងរនះ ើ ំរេញតក្មូវកា សេគមន៍។ តំបន់រនះ្តល់្លិត្ល និងរសវាធមមជាតិសក្មាប់កា រក្បើក្បាស់រដ្ើមបប 6 BCCs មិនក្តូវបានខបងខចរជាតំបន់រ ើ ។ យ 8 ៌ នលំេជើវៈ ូបវនតបខនាមតាម យៈ ISDS និងកា េរ េ័តមា ័ ធ ិ ក្ោះរោបល់បខនាមជាមួយអនរពារ់េន ័ ធភាេសតាថ្ក្េ នង រនុងតំបន់កា ពា ។ អងគកា សមពន ើ បតប ិ អងគកា អភិ រេអនត ជាតិរំេុងរធាក្ ិ រៅ ិ តតកា ត ល តំបន់ឧទាជាតិភនំក្រវាញភាគខាងតបូង តំបន់ឧទានជាតិភនំក្រវាញភាគរណា និងខដ្នជក្មរ សតាថ្ក្េតាថ្ត និងបានេិរក្ោះរោបល់ជាមួយសេគមន៍សតើេើកា ខបងខចរជាតំបន់។ • ខ្នកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ឹ ក្តូវបានបរងកត នង ើ សក្មាប់តំបន់ឧទាជាតភ ើ រ ង ិ នំក្រវាញភាគខាង ត ល ខដ្នជក្មរសតាថ្ក្េភនំសំរុស ខដ្នជក្មរសតាថ្ក្េភនំ តបូង តំបន់ឧទានជាតិភនំក្រវាញភាគរណា ឱរាល់ ខដ្នជក្មរសតាថ្ក្េតាថ្ត តំបន់រក្បើក្បាស់ចក្មុះទរនលស្ថប និង BCC ភនំក្រវាញ។ តំបន់កា កា បរងកើតខ្នកា ក្គប់ក្គង ពា ទាំងរនះក្តូវបានរក្ជើសរ សសក្មាប់ ើ រោយស្ថ មូ លរេតុជាយុ ទធ ួ ចំនន ស្ថស្រសតមយ ំ សមន ួ ៖ ១) តំបន់កា ពា ទាំងរនះមានទំេរ ឹ ៨១% ថ្នតំបន់កា ពា រៅ CMTS ើ ង ើ កា ោរ់ឲ្យតំបន់កា ពា ទាំងរនះសាិតរក្កាមខ្នកា អនុ មត រេយ ិ ាន ័ រោយក្រសួងប ស្ថ គឺជា ជំោនបឋមរឆ្ ព ះរៅ រកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា កាន់ខតក្បរសើ រ ង ើ ២) កា ង្វ បស់ថ្ដ្គូ ិ ឌ្ឍន៍រុ ងតំ អភវ ិ អនរពារ់េន ន បន់កា ពា ទាំងរនះបានជួយដ្ល់កា រក្តៀមែលួនសេគមន៍ នង ន បន់ ័ ធរុ ងតំ កា ពា ទាំងរនះសក្មាប់កា រ ៀបចំខ្នកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ។ តារាង ២ ៖ សរមមភាេរ ៀបចំខ្នកា តំបន់រទសភាេខដ្លោំក្ទរោយគរក្មាង តំបន់កា ពា រោលរៅ សរមមភាេោំក្ទរោយគរក្មាង កា ខបងខចរ ខ្នកា កា រំណត់ កា ចុះបញ្ា ើដ្ើធលើ ជាតំបន់ ក្គប់ក្គង ក្េំសមា ើ តំបន់កា ពា ត ល តំបន់ភនំក្រវាញភាគរណា X X តំបន់ភនំក្រវាញភាគខាងតបូង X X តាថ្ត X X X ភនំសំរុស X X X X ភនំឱរាល់ X X X X BCC ភនំក្រវាញ X តំបន់ជើវៈខដ្នទរនលស្ថបរក្បើក្បាស់ X X ើ ោង រក្ចន តំបន់កា ពា រ្េងរទៀតរៅ CMTS X គ ល់ ៖ សមា 1. ា ញេស X បង្វ ឹ ទទួលបានកា ោំក្ទេើគរក្មាងសក្មាប់តំបន់កា ពា ។ ើ រមមភាេខដ្លនង 9 2. ខ្នកា ក្គប់ក្គង កា រំណត់ក្េំសមា ើ នង ើ ក្ ិ កា ចុះបញ្ា ើដ្ធ ត តអាទភា លើ តូវបានរផ្ល ិ េរលើតំបន់កា ពា មួយចំនួនរោយខ្ែររលើ កា េិភារាជាមួយ ោឋ ភិបាល និងតួអងគមិនខមន ោឋ ភិបាល ដ្ូចជា អនរពារ់េ័នធខដ្លរធាើក្បតិបតតិកា រៅ CMTS។ • ើ រៅខដ្នជក្មរសតាថ្ក្េតាថ្ត ភនំសំរុស និងភនំឱរាល់។ ក្រសួង កា រំណត់ក្េំសើមានឹងក្តូវរធាើរ ង ិ ា នបានរផ្ល ប ស្ថ ិ េរលត ត តអាទភា ើ ំបន់កា ពា ទាំងរនះសក្មាប់កា រំណត់ក្េំសមា ើ រោយស្ថ ខត តំបន់ទាង ៏ ំខាន់ នង ំ រនះជាខដ្នជក្មរសតាថ្ក្េដ្ស ន ិ ភាេចាំបាច់រុ ងកា ក ត់កា ទស្រនា ទប់ស្ថ ទ នកាន់កាប់ ល ញ និងកា ំខានដ្ល់ជក្មរសតា។ កា បំ្លិចបំផ្ល • ើ រនុងខដ្នជក្មរសតាថ្ក្េសំរុស និងភនំឱរាល់។ ក្រសួង កា ចុ ះបញ្ា ើដ្ើធលើក្េំសើមាតំបន់ នឹងក្តូវរធាើរ ង ិ ា នបានរផ្ល ប ស្ថ លើ ក្មាប់តំបន់ទាង ត តអាទិភាេកា ចុ ះបញ្ា ើដ្ើធស ំ រនះ រោយស្ថ ខតកា គំរាមរំខេង ់ កា ទស្រនា នានារនុងទក្មងជា ល ញ។ ទ នកាន់កាប់ និងកា ំខានដ្ល់ខដ្នជក្មរ និងសរមមភាេបំ្លិចបំផ្ល ៣. គរក្មាងនឹង្តល់េ ិ ញ្ញវតាុដ្ល់ដ្ំរណើ កា ខបងខចរជាតំបន់ និងកា បរងកើតខ្នកា ក្គប់ក្គង ិ េខដ្លសាត តំបន់កា ពា សេគមន៍អាទភា ិ រនុងតំបន់កា ពា រោលរៅ។ ើ បានរ ៀបចំតារាង រយង ខដ្លមានតំបន់កា ពា សេគមន៍ ៣៤ រនុងតំបន់កា ពា រោលរៅ ើ តំបន់កា ពា រេយ សេគមន៍សក្មាប់អនតរាគមន៍គរក្មាង ឹ ក្តូវបានរំណត់រ ង នង ើ រោយខ្ែររលើកា រក្តៀមែលួន ឆ័ សក្មាប់រកា រក្តៀមែលួនខ្ែរតាមជំោន ៨ ចំណ បស់សេគមន៍។ លរខណៈវ ិនិចយ ុ ច បស់ ិ ា នរនុងដ្ំរណ ក្រសួងប ស្ថ ើ តំបន់កា ពា សេគមន៍ ដ្ូ ចជា ១) តំបន់កា ពា សេគមន៍ ើ កា បរងកត ក្តូវបានបរងកើតរ ង ើ រៅតាមរោលកា ណ៍ ខណនាំ បស់ក្រសួងសតើេើតំបន់កា ពា សេគមន៍7 ២) ម ធិកា ក្គប់ក្គងខដ្លអនុ មត តំបន់កា ពា សេគមន៍មានគណៈរមា ំ សង្វ ័ រោយឃុ / ក ត់ និង ៣) ត តំបន់កា ពា សេគមន៍្ួ ចរ្ត ើ នង ើមកា រំណត់ក្េំសមា ើ លរខនរ ិ មានកា បរងកត តិ ៈ។ ៤. ត តរលើកា បណ កា ្តល់េ ិ ញ្ញបបទានគរក្មាងរផ្ល ត លមក្នើតក្រសួងប ស្ថ ុ ត ះបណា ិ ាន ោឋ ភិបាលមូ ល ោ ័ ធរ្េងរទៀតសតើេើកា បរងកើតតំបន់កា ពា និងកា រ ៀបចំខ្នកា ឋ ន ឧទានុ រេ និងអនរពារ់េន ិ កា សក្មបសក្មួល នង នង ិ ត ិ េន ិ យតាមោនកា អនុ វតតខ្នកា ទាំងរនះ។ 4. ឹ តំបន់កា ពា កា េក្ងង ៖ គរក្មាងនង ់ ិ ញ្ញបបទានជំនួយបរចចររទសដ្ល់រាជ ោ ឹ ្តលេ ិ លរមពុជា ឋ ភបា សក្មាប់កា បរងកើត និងអនុ វតតក្របែណឌ េក្ងង ួ មានដ្ំរណ ឹ តំបន់កា ពា ខដ្ល ម ើ កា តួនាទើ និងកា ទទួលែុ ស ិ កា រ ៀបចំខ្នរស្ថ ក្តូវ នង ឹ បរងកើតយុ ទធស្ថស្រសតេក្ងឹងកា អនុ វតត ា ប័នសក្មាប់កា េក្ងឹងតំបន់កា ពា ។ គរក្មាងនង ើ ិវ ិធើ និងដ្ំរណ 7 ិ ា ន ២០១៧ ៖ រោលកា ណ ក្រសួងប ស្ថ ៍ ខណនាំសតើេើនត ើ កា បរងកើតតំបន់កា ពា សេគមន៍។ 10 ួ ខដ្លក្តួសក្តាយ នង ចាប់ជា ម ិ េ នង ិ សក្មបសក្មួលសរមមភាេរនុងតំបន់កា ពា ទាំងអស់ បរងកើតអាទភា ិ ខ្នកា សរមមភាេ។ ឯរស្ថ ជំនួយស្ថ ម តន ើ ឹងក្តូវបានបរងកត ើ រ ង ើ ិ ម នង ួ បញ្ចូ លកា ខណនាំសក្មាប់កា ចុ ះ លាតរោយឧទានុ រេ កា រក្បើក្បាស់អភិក្រម SMART8 ័ ខដ្លពារ់េន កា ក្បមូ លទិនននយ ័ ធនឹង ISDS ក យ ណប និង រិចចសេកា រោយមានកា េក្ងឹងកា អនុ វតតចាប់ ដ្ូ ចជា ក្បេ័នធយុតតិធម៌ កា រក្បើក្បាស់ក្ដ្ូន ផ្ល ញ ្តល់ ូបភាេេច សញ្ញ ៃ យ នង ើ មា ិ ទូ គមនាគមន៍រុ ងកា ន ិ ត េន ិ យតាមោនថ្ក្េរ ។ ើ 5. យុ ទធស្ថស្រសត ិ ឯរស្ថ ជំនួយស្ថ នង ម តើនង ើ ំរណ ឹ ក្តូវបានបរងកើតរចញេដ្ ួ រោយ ើ កា ខដ្លមានកា ចូ ល ម ើ ន រ់ង្វ ោ ទភា ិ ល នង ឋ ភបា ិ អងគកា មន ិ ខមន ោ ិ លថ្ដ្គូ ដ្ូ ចជា អងគកា សមពន ឋ ភបា ិ អងគកា អភិ រេ ័ ធភាេសតាថ្ក្េ នង ា ប កា អនត ជាតិខដ្លោំក្ទដ្ល់កា ចុ ះលាត បស់ឧទានុ រេរៅ CMTS។ សមា ិ ខ សក្មាប់កា ចុ ះលាត និង េិនិតយតាមោនថ្ក្េរ ើ និងកា ស្ថ ត មជឈមណឌ លឧទានុ រេរៅ CMTS នឹងទទួលបានជំនយ ួ េើគរក្មាង និងកា បណ ត លមស្រនតក្ ុ ត ះបណា ិ ាន ោ ើ រសួងប ស្ថ ឋ ភបា ិ លមូ លោឋ ន សេគមន៍ថ្ក្េរ ិ អនរពារ់េន ើ នង ័ ធរ្េងរទៀតសតេ ើ ើ កា េិនិតយតាមោន និងេក្ងឹងថ្ក្េរ ើ និងកា ោំក្ទដ្ល់កា សក្មបសក្មួលខ្នរភសតុភា រោយ ោឋ ភិបាលរែតត ើ េក្ងឹងកា អនុ វតតចាប់។ រលកា រនុងរោលបំណងេក្ងឹងតំបន់កា ពា ិ ា ននឹងរំណត់េើចំនួន ក្រសួងប ស្ថ ឧទានុ រេបខនាមសក្មាប់តំបន់កា ពា រោលរៅនម ិ ជំនួយងវ ិកាបខនាមសក្មាប់ឆ្ ើ ួយៗ នង ន ំ ២០២០។ 6. ិ ក្បារ់ចណ កា ក្គប់ក្គងេ ិ ញ្ញវតាុ នង ំ ូ លក្បរបរោយនិ នត ភាេ ៖ កា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ក្ប មនឹង ា រងាះមូ លនធ បញ្ញ ិ គប់ក្ោន់សក្មាប់កា រ ៀបចំខ្នកា ិ ក្ ិ ត កា រស្ថងសមតាភាេ កា េន ិ កា ិ យតាមោន នង ួ ជាមួយសេគមន៍។ ចូ ល ម ួ ោ សរមមភាេជារក្ចើនក្តូវបាន្តល់េ ិ ញ្ញបបទាន ម ន រោយអងគកា មិនខមន ោឋ ភិ បាលអនត ជាតិ និងថ្ដ្គូ រ្េងរទៀត ខដ្លមិនខមនជាទសេនាទានក្បរបរោយនិ នត ភាេរនុង យៈរេលមធយម។ ើ ទសច ណ កា ក្បមូ លរថ្ក្មរសវាេរ ៍ ធមមជាតិ ឹ ចូ ល ម នង ួ ចំខណរដ្ល់និ នត ភាេេ ិ ញ្ញវតាុ បស់តំបន់កា ពា ិ រថ្ក្មរសវាេរ រោលរៅ។ បចចុបបនន មានកា គត ើ ភញៀវរទសច ណ ួ (ឧ. ៍ ខដ្លចូ លរៅកាន់តំបន់កា ពា មួយចំនន តំបន់កា ពា គិ ើ មយ) បុ ខនតមិនទាន់មានរោលនរោបាយ និងរោលកា ណ៍ ខណនាំចាស់ោស់សតើេើរថ្ក្មរសវា កា ក្បមូ ល និងក្គប់ក្គងក្បារ់ចំណ ើ ។ ូ ល និងកា ឯរភាេរលើកា រក្បើក្បាស់រថ្ក្មរសវាេើធនធានទាំងរនះរ យ ែ អនត ជាតប កា អនុ វតតលជា ា ញថា ិ ង្វ ើ ំណត់េកា ក្តូវមានកា ខបងខចរអតាក្បរោជន៍សមក្សបរដ្ើមបរ ើ ខបងខចរ ក្បារ់ចំណូ លេើសរមមភាេរទសច ណ៍។ 8 ឧបរ ណ៍ រាយកា ណ ែ ំ្ុតសក្មាប់ជួយដ្ល់អនរក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ៍ និងេិនិតយតាមោនលំេ (SMART) ជារក្មងកា អនុវតតលប ិ សតាថ្ក្េឲ្យេន នង ិ យតាមោន វាយតថ្មល នង ិ ត ិ ធភាេ។ SMART រំេុងក្តូវបានរក្បក្ ិ ក្គប់ក្គងសរមមភាេចុះលាតរោយក្បសទ ើ បាស់រៅ តាមតំបន់កា ពា មួយចំនួនរៅរមពុជា។ 11 7. ើ ថ្ក្មរសវារទសច ណ រក្ៅេរ ឹ វ ិភាគេឱ ៍ គរក្មាងនង ើ រ្េងរទៀត (កា ទូ ទាត់ ើ កាសេ ិ ញ្ញបបទានជារក្ចន សក្មាប់រសវាប ស្ថ ិ ា ន ៖ PES នង ិ រ ដ្បូ រ) រេយ ឹ ជំ ញ ើ នង ុ កា សរ ិ ាសតេ ើ វាយតថ្មលរសវាក្បេ័នធរអរូ ើ កា ូ សុ ើ ជលស្ថស្រសតរុ នងប បទថ្នគណរនយយធមម ិ ជាតិ (WAVES)។ រក្ៅេើរនះ គរក្មាងនឹងជំ ុញកា រ ៀបចំ និងោំក្ទ ិ ា ន និងសងគមខដ្លបរងកើតរោយក្រសួងប ស្ថ មូ លនិធិប ស្ថ ិ ា ន។ 8. គរក្មាងនឹងោំក្ទដ្ល់កា រ ៀបចំ និងអនុ វតតក្របែណឌ ក្គប់ក្គងេ ិ ញ្ញវតាុសក្មាប់តំបន់កា ពា រៅ ិ សស ៖ CMTS ជាេរ i. ើ ួយដ្ល់រាជ ោ កា វ ិភាគរដ្ើមបជ ឋ ភិបាលរមពុជារនុងកា វាយតថ្មលរលើកា ក្បមូ ល និងចាត់ខចងរថ្ក្មរសវា វ ិភាគគំ ូេ ិ ញ្ញវតាុរ្េងៗ ើ អនុ វតតលប រ ៀនសូ ក្តេកា ែ ំ្ុត ិ រ ៀបចំក្បេ័នធក្គប់ក្គងេ ិ ញ្ញវតាុចក្មុះ នង ិ ប សក្មាប់មូលនធ ិ ា ន នង ិ ស្ថ ិ សងគម រដ្ម ើ បទ ើ ទួលបាន នង ិ ធនធានមានសកា ិ ក្គប់ក្គងរថ្ក្មរសវា នង ត នុ េលរ្េងរទៀតេើរ ដ្បូ រ និង PES។ ii. រ ៀបចំរិចចេិភារាេេុ ភាគើសតើេើយនតកា េ ិ ញ្ញបបទាន (ដ្ូ ចជា PES, រ ដ្បូ រ និងរថ្ក្មរសវារទស ចណ៍ )។ កា វាយតថ្មលរសវាក្បេ័នធរអរូ ូ សុជ ើ លស្ថស្រសត នង ិ រៅ CMTS រំេុងរធារ ើ រក្កាមជំនួយ ើ ង ើ ៀបចំជំនួយបរចចររទសសក្មាប់ PES។ បស់ WAVES រដ្ើមបរ iii. ខ ស្ថោ រ ៀបចំសិកា និងវគគបណ ត លជារ់ខសតងសក្មាប់កា រស្ថងសមតាភាេរៅថា ុ ត ះបណា ន រ់ជាតិ និង ន រ់រក្កាមជាតរ ថា ើ គប់ក្គងកា ក្បមូ លរថ្ក្មរសវា នង ិ ដ្ើមបក្ ិ កា ខបងខចរអតាក្បរោជន៍។ 2. េក្ងឹងឱកាសរទសច ណ ិ សង្វ ៍ ធមមជាតិ នង ា រ់តថ្មលអនុ្លថ្ក្េរ ម នស ុប ១៦,៧៥ ោន ើ (ចំណាយបាន់ស្ថ ដ្ុោ ិ ក្តូវ្តលេ ល នង ់ ិ ញ្ញបបទានទាំងក្សុងរោយឥណទាន IDA)។ 9. សមាសភាគរនះមានរោលរៅ្តល់េ ិ ញ្ញបបទានដ្ល់កា វ ិនិរោគសំខាន់ៗ និងេក្ងឹងប ោកាសអនុ ិ រក្ោះសក្មាប់កា េក្ងើរឱកាសរទសច ណ ា រ់តថ្មលអនុ ្លថ្ក្េរ ៍ ធមមជាតិ និងសង្វ ើ ៅរមពុជា។ ចំណ រ តត ុ ចរផ្ល ន សំខាន់រុ ងសមាសភាគរនះ ិ សមាសភាគទើ ៣) គកា (នង ិ េក្ងឹងប ោកាសអនុ ឺ បរងកើន នង ិ រក្ោះសក្មាប់កា ួ បស់វ ិស័យឯរជន នង ចូ ល ម ិ ោគរលើរេោ ិ វ ិនរ ័ ធសំខាន់ៗ (កា តភា ឋ ចនាសមពន ា ប់ មជឈមណឌ លរភញៀវរទស ចណ ើ ខ្នរអភិបាលរិចច កា ក្គប់ក្គង និងបទបបញ្ញតតិពារ់េន ៍ ។ល។)។ ភាេក្បរសើ រ ង ធ ឹងតំបន់រោលរៅ ័ ន ួ នង បូ រ ម ិ ោគរលើកា តភា ឹ កា វ ិនរ ា ប់ រេោឋ ចនាសមពន ័ ធរទសច ណ ិ អនុ ្លថ្ក្េរ ៍ ធមមជាត/ ិ តថ្មលបខនាម ើ នង ឹ ជួយជំ ុញកា វ ិនរ នង ិ ោគរោយវ ិស័យឯរជន។ ឹ ឱកាសអភវ សមាសភាគ ង ២.១ ៖ េក្ងង ិ ឌ្ឍន៍រទសច ណ៍ ធមមជាតិ 12 10. ចំណុ ចសនូលថ្នកា បរងកន ត នុេលរទសច ណ ើ សកា ៍ ធមមជាតរ ិ ៅរមពុជា គកា ើ តំណភា ឺ បរងកត ា ប់ វាងក្ចរ រទសច ណ ិ ក្រុងភនំរេញរៅនង ៍ សំខាន់ៗថ្នរែតតរសៀមរាប នង ឹ មូ លោ ិ មមជាតិរៅ CMTS តាម ឋ នក្ទេយសមបតតធ យៈគំ ូ “ដ្ុ ំ-កាំ” ថ្នកា អភិវឌ្ឍវ ិស័យរទសច ណ៍ ។ ដ្ំបូង គំ រ ូ នះបរងកើនលទធភាេទទួលបាន និងចល័តភាេរនុង និងជុ ំវ ិញទើក្បជុ ំជន (ដ្ុ ំ) ច ួ រទើបអភិវឌ្ឍ “កាំ” រពាលគឺទើតាង ំ រទសច ណ ា ប់រៅនឹងដ្ុ ំ។ ៍ ធមមជាតិខដ្ល្ា ភា អភក្ ិ រមរនះរធាើឲ្យរភញៀវរទសច ណ៍ រធាើដ្ំរណើ រៅមរ ិ ចសងគម តាម របៀបខដ្លខបងខចរអតាក្បរោជន៍រសដ្ឋរច ័ ធនឹងវ ិស័យរទសច ណ ខដ្លពារ់េន ៍ ដ្ល់សេគមន៍រៅជិតតំបន់រទសច ណ៍ ធមមជាតិ។ 11. ំ ៤ សក្មាប់កា អភវ “ដ្ុ” ិ ឌ្ឍរទសច ណ ិ តូវបានរំណត់រចញេកា ៍ ធមមជាតក្ ិ ស្រសត នង ើ វ ិភាគលំេភូមស្ថ ិ កា ិ ក្ោះរោបល់ជាមួយអនរពារ់េន េរ ធ កា វ ិភាគលំេភូ មិស្ថស្រសតជួយរំណត់បណ ័ ។ ើ ង ុ ំត លំេថ្នទតា ត ំ ខដ្លមានសកា នុ េលសក្មាប់កា អភិវឌ្ឍរទសច ណ៍ ធមមជាតិ កា អភិវឌ្ឍរទសច ណ៍ ធមមជាតិមានក្ស្ថប់ តំបន់កា ពា ិ ក្រុមសេគមន៍។ ដ្ុ ំ ៤ ក្តូវបានរំណត់ ររនុងរែតតរកាះរុ ង រសៀមរាប រពាធិ៍ស្ថត់ នង សេគមន៍ នង ិ ់ ពឺ។ មានកា បរងកើតលរខណៈវ ិនិចយ រំេងស ើ ួយរំណត់ រ និងរផ្ល ឆ័ បឋមរដ្ើមបជ ើ ើតាង ត តអាទិភាេរលទ ំ រទសច ណ៍ ធមមជាតិខដ្លអាចទទួលបានជំនួយេ ិ ញ្ញវតាុេើគរក្មាងរនះ។ លរខណៈវ ិនិចយ ួ មានលទធភាេរចញចូ ល ភាេ ឆ័ ម ើ បាស់/សទ ទារ់ទាញ កា រក្បក្ ធិ ន់កាប់ដ្ើធលើ ភាេង្វយ ងរក្ោះ បស់ទតា ិ កា ើ ង ើ ង ំ លទធភាេទទួលបានរសវា ទតា ំ រទសច ណ ិ នក្ស្ថប់ ស្ថ ៍ ធមមជាតមា ិ ចសងគម តក្មូវកា ទើ្ា ជវ ា នភាេរសដ្ឋរច ិ នានាភាេថ្នកា ្តល់ ើ ៈចក្មុះ នង រសវារទសច ណ៍ ធមមជាតិ។ ើ ប ោកាសអនុ កា បរងកន ិ រក្ោះសក្មាប់រទសច ណ៍ ធមមជាតិ 12. នឹងមានកា ្តល់ជំនួយបរចចររទសដ្ល់កា បរងកើតក្របែណឌ ខរលមែ សក្មបសក្មួល ិ បរងកើតរិចច នង ិ ចក្េមរក្េៀងក្គប់ក្គងរទសច ណ សនា/រច ិ នក្ស្ថប់ នង ៍ ធមមជាតមា ិ កា បរងកើតរោលកា ណ ន រ់ជាតិ នង ៍ ខណនាំថា ិ អនុ វតតលប ែ ំ្ុត រ៏ដ្ូចជាេក្ងង ឹ ប ោកាសអនុ ិ រក្ោះរដ្ម ើ ំ ុញភាេលូ តោស់ បស់សេក្ោសខា ើ បជ ន តតូ ច នង ិ មធយម។ ចំណុ ចរនះ ម ួ មានកា ោំក្ទដ្ល់រាជ ោឋ ភិបាលរមពុជារនុងកា រ ៀបចំទក្មង់ “រិចចក្េមរក្េៀងក្គប់ក្គង រទសច ណ៍ ធមមជាតិ” ចាស់ោស់ ា រ់ោ និងសុ ើសង្វ ើ ួយដ្ល់កា សរក្មចបញ្ច ប់ក្បកាស បស់ក្រសួង ន រដ្ើមបជ ិ ា នសតេ ប ស្ថ ើ អភវ ើ កា ិ ឌ្ឍរទសច ណ៍ ធមមជាតិរុ ងតំ ន បន់កា ពា (នឹងក្តូវអនុ មត ើ ៅខែ ធនូ ឆ្ ័ រោយរោរ ដ្ឋមស្រនតរ នំ ២០១៩) និងកា អនុ វតតជារ់ខសតង។ អាើខដ្លសំខាន់រនាះគឺគរក្មាងនឹងជួយដ្ល់រាជ ោឋ ភិបាលរមពុជារនុងកា អនុ វតតរោលកា ណ ំ រនះ (ដ្ូ ចជា រោលកា ណ ៍ ខណនាំទាង ើ ក្គប់ក្គង េិនិតយតាមោន យនតកា ៍ ខណនាំសតើេកា ខបងខចរអតាក្បរោជន៍។ល។) ើ ង រៅតាមទតា ំ រទសច ណ៍ ធមមជាតិរ្េងៗ ឆ័ (ខ្ែរតាមលរខណៈវ ិនិចយ ់ ) រនុងតំបន់កា ពា ។ សតងោ 13 13. ឹ ោំក្ទដ្ល់កា បរងកើតរសវាអភវ គរក្មាងនង ិ ឌ្ឍន៍អាជើវរមម (BDS) រនុងមជឈមណ ើ បាស់ចក្មុះ ឌ លរក្បក្ ួ មានកា បណ ខដ្ល ម ត ល ុ ត ះបណា នង ិ កា ខណនាំបរចចររទសសតេ ើ ើកា អភវ ើ រមមសក្មាប់រទសច ណ ិ ឌ្ឍអាជវ ៍ ធមម ជាតិ និងសេក្ោសសង្វ ា រ់តថ្មលអនុ ្លថ្ក្េរ ។ ើ BDS ទាំងរនះនឹងជួយបំរេញចំណ ើ ំនាញ ុ ចែាះខាតរលជ សេក្គិន និងកា ខណនាំអាជើវរមម រ៏ដ្ូចជាជំ ុញភាេក្បរួតក្បខជងរនុងចំរណាមវ ិស័យឯរជន និងក្រុមរទស ចណ៍ ធមមជាតិសេគមន៍។ មជឈមណ ឹ ្តល់កា បណ ឌ លរនះនង ត លសតេ ុ ត ះបណា ិ ឌ្ឍន៍អាជើវរមម ដ្ូ ច ើ ើតក្មូវកា អភវ ជា កា រំណត់ រទើ្ា និងកា រធាើទើ្ា កា អភិវឌ្ឍ និងក្គប់ក្គង្លិត្ល និងជួយដ្ល់វ ិស័យឯរជន និង ក្រុមសេគមន៍រ ៀបចំខ្នកា អាជើវរមម ងមាំ ឹ ួ មានកា ្តល់រសវាដ្ល់សេក្គិនជាស្រសតរ ។ BDS ម ើ ំ ុញកា ើ ដ្ើមបជ ួ បស់ស្រសតរ ចូ ល ម ន ើ ុ ងរទសច ណ ា រ់តថ្មលពារ់េន ៍ ធមមជាតិ និងសង្វ ័ ធ។ រេោ ័ រ ឋ ចនាសមពន ធ ទសច ណ៍ ធមមជាតិ 14. សមាសភាគរនះនឹង្តល់េ ិ ញ្ញបបទានដ្ល់កា វ ិនិរោគ ័ ធនឹងកា បរងកើត/ស្ថ ខដ្លពារ់េន ត រេោឋ ចនា ័ ធរទសច ណ សមពន ន បន់រទសភាេរោលរៅ។ ៍ ធមមជាតិរុ ងតំ រទសច ណ៍ ធមមជាតិជាសរមមភាេខដ្លខ្ែររលើ ិ ា នធមមជាតិ នង ប ស្ថ ិ ក្តូវមានរេោឋ ចនាសមពន ័ ធោក្ ំ ទរដ្ើមបកា ើ ត់បនាយ្លបះពាល់រលម ិ បនេុោ ើ នុសេ នង ើ ន នង ឹ តំបន់រទសភាេ។ ក្បរភទ និងរក្មិតរេោ ័ ធអាក្ស័យរលើលរខណៈធមមជាតិ និងវបបធម៌ និងភាេ ឋ ចនាសមពន ង្វយ ងរក្ោះ បស់តំបន់ ក្េមទាំង របៀបរ ៀបចំរទសច ណ៍ ធមមជាតិ។ រេោ ័ ន ឋ ចនាសមពន ធ ឹងខក្បក្បួលរៅតាម របៀបរ ៀបចំរទសច ណ៍ ធមមជាតខ ់ ន នង ិ ដ្លចងបា ិ កា ិ សទ ធិ ន់កាប់ដ្ើធ។ លើ រនុង “ដ្ុ ំ-កាំ” រទសច ណ៍ ធមមជាតិ ើ ម នើមួយៗ សរមមភាេខដ្លអាចរធាើរ ង ួ មាន កា បរងកើត ១) ចំណតសមក្សប ោងអាោ កា ក្គប់ក្គង ឹ ោង និងរញ្ចុ ះខដ្លមានលរ់វតាុសិបបរមមរុ ងសេគមន៍ សំណល់ ង ន ំ ២)មជឈមណ ខដ្លសាិតរៅជិតទើតាង ឌល ័ មា ្តល់េត ៌ នដ្ល់រភញៀវរទសច ណ៍ ៣) ្លូវរដ្ើ បមទសេនា កា ត រដ្ើ ផ្ល ទង ា ញេ័តមា ំ បង្វ ើ ង ៌ នចាំបាច់រៅតាមទតា ំ រទសច ណ៍ ធមមជាតិ។ 15. ើ ង សក្មាប់ទតា ំ រទសច ណ ិ មសេគមន៍ (CBET) នង ៍ ធមមជាតតា ់ ិ ញ្ញបបទានបខនាមដ្ល់ ឹ មានកា ្តលេ ន រ់រៅតាមសេគមន៍ (្ទះសំណារ់ធមមជាតិ) ២) រេោ ១) សរមមភាេស្ថ ័ ស ឋ ចនាសមពន ិ បរមមខដ្លអាច ធ ប រលចរ ង ើ និងប កា ិ ខ ពារ់េន ័ ធ និង ៣) រេោឋ ចនាសមពន ិ ា នរ្េងរទៀតរៅជុ ំវ ិញទើតាង ័ ធសមក្សបនឹងប ស្ថ ំ ។ សេគមន៍/តំបន់កា ពា សេគមន៍ អាចរក្បើក្បាស់មូលនធ ិ ស ិ ក្មាប់សមា ិ ខ (ឧ. តង់ វ ិទយុ) នង ា ៈប កា ិ ្លត ិ ៌ ន នង ្លេ័តមា ិ កា ្ាយពាណិ ជារមម។ 16. ិ ចេភា រច ា រ់េើតំបន់ដ្ុំ-កាំរទសច ណ ិ រាបឋមគូ សបញ្ញ ិ ដ្លមានសកា ៍ ធមមជាតខ ត នុ េល ២ ៖ មួយរៅ ើ ដ្ុ ំ “កាំ” នង ិ មួយរទៀតរៅជុ ំវ ិញរែតតរកាះរុ ង។ សក្មាប់រែតតរសៀមរាបខដ្លរដ្ើ តួនាទជា រែតតរសៀមរាប នង ឹ ក្តូវ 14 ិ ឌ្ឍ/េក្ងើរបខនាមឲ្យក្គបដ្ណ បានអភវ ត ប់រលទ ើ តា ើ ងំ រទសច ណ៍ ធមមជាតិខរប ខាងជារក្ចន ើ រោយេក្ងើរកា ើ ខដ្លបង្វ ្តល់រសវាជារក្ចន ើ ូ លធនធមមជាតិ ដ្ូ ចជា ខដ្នជក្មរសតាស្ថ ា ញេម ើ ង ល បខក្េរទាល់ ទតា ើ រៅ ំ ជារក្ចន រនុងឧទានជាតិភនំគូខលន និងរៅទូ ទាង ំ ិញទរនលស្ថប។ កា វ ិនិរោគសកា ំ និងជុវ ួ មាន ៖ ត នុ េល ម • មជឈមណឌ លបរខក្បបខណ ឹ /រនុងថ្្ទបង ត តទរ ទង ឹ រោយមានផ្ល ំ បង្វ ា ញេ័តមា ើ បវតតិ រអរូ ៌ នេក្ ើៈ ូ សុ ើ ជវ ចក្មុះបឹង សេគមន៍ និងរបតិរភណឌ ទរនលស្ថប • កា ខរលមែរេោ ័ ធរទសច ណ ឋ ចនាសមពន ន រ់រៅ មាូបអាោ រសវា) ៍ ធមមជាតិខរប ខាង (រខនលងស្ថ ត ញ្លូវទរ • កា ខរលមែបណា ឹ រៅកាន់ភូមិបខណ ឹ បស់បង ត តទរ ឹ កា រធាទ ើ រមមរេោ ើ ំរនប ័ ធ ឋ ចនាសមពន ដ្ំរណើ រំស្ថនតរលើថ្្ទបឹង និង ើ ្លូវតភា • កា បរងកត ិ ទរនលស្ថបខដ្លពារ់េន ា ប់ វាងរែតតរសៀមរាប នង ឹ រទសច ណ ័ ធនង ិ ររទស ៍ ធមមជាតឯ ដ្ូ ចជា កា រដ្ើ ថ្ក្េ កា ក្បមាញ់ ូបងត រភញៀវរទសច ណ៍ ខដ្លមានចំណាប់អា មមណ៍ េិរសស (ទសេនា ល ប សតាថ្ក្េ)។ សតាស្ថ 17. សក្មាប់រទសច ណ ន ៍ ធមមជាតិរុ ងរែតត រកាះរុ ង ំ (ដ្ុ) នឹងមានកា េក្ងើររសវាជារក្ចើនរៅរនុងតំបន់ជួ ើ សកា ភនំក្រវាញ ដ្ូ ចជា ជរក្មស ត នុ េលសក្មាប់រទសច ណ៍ ធមមជាតិខដ្លក្គប់ក្គងរោយវ ិស័យឯរជន។ កា តភា ា ប់បណា ត ញនង ់ េោនយនតរោះអនត ជាតឯ ឹ ទាញក្បរោជន៍េើគរក្មាងស្ថងសងក្ ិ រជន (តារាស្ថគ ) ើ ធាើេិេិធរមមតំបន់ទារ់ទាញរទសចណ រដ្ើមបរ ៍ ធមមជាតិបចចុបបនន។ ឧទាេ ណ៍ ៖ • មជឈមណ ា ញេើជើវៈចក្មុះ ក្បេ័នធរអរូ ឌ លអនត រមមខដ្លបង្វ ូ សុ ើ សេគមន៍រៅជួ ភនំក្រវាញ • កា រធាើទំរនើបរមម/ខរលមែទើជក្មរ និង្លូវលំសក្មាប់រទសច ណ៍ ធមមជាតិឯររទស ដ្ូ ចជា កា រដ្ើ ថ្ក្េ កា ក្បមាញ់ ូបងត ិ រភញៀវរទសច ណ នង ៍ ខដ្លមានចំណាប់អា មមណ ិ សស ៍ េរ លប (ទសេនាសតាស្ថ សតាថ្ក្េ) • រេោ ័ ធរៅទើតាង ឋ ចនាសមពន ំ រទសច ណ ែ ត និងអនាម័យ សិបបរមម ៍ ធមមជាតិ ដ្ូ ចជា ចំណត ទឹរស្ថ និងោងអាោ ។ល។ ិ បុ សតិ៍ទសេនា នង • កា រដ្ើ ទសេនារនុងថ្ក្េ បម នង ិ • រេោ ័ ធសុវតាិភាេរៅទើតាង ឋ ចនាសមពន ំ ទសេនាេើខាងរល។ ំ ទឹររក្ជាះ និងក្ចាំងរចាត/ទើតាង ើ 15 ើ រមពសស សមាសភាគ ២.២ ៖ កា រលរ ា រ់តថ្មលអនុ្លថ្ក្េរ ់ ង្វ ើ 18. ា រ់តថ្មលអនុ ្លថ្ក្េរ កា អភិវឌ្ឍសង្វ ត នុ េលោំក្ទដ្ល់កា បរងកើតក្បារ់ចំណ ើ មានសកា ូ លក្បរបរោយ និ នត ភាេសក្មាប់សេគមន៍មូលោឋន ិ ឌ្ឍ បុ ខនតក្តូវមានកា អភវ ិ ក្គប់ក្គងលែក្បរសើ រដ្ើមបទ នង ក ត់កា រធាើ ើ ប់ស្ថ ើ រមមេួសរក្មត អាជវ ិ នង ើ បប ិ រដ្ម ើ រងកត ើ កា ង្វ នង ិ ក្បារ់ចំណូ លរនុងតំបន់គរក្មាង។ ឱកាសមានចាប់េើកា ទាញយរជ័ រ ើ និងរតត ខ្លរ ើ ក្រវាញ ុរខជាតិឱសង កា ខរថ្ចនរក្បងបខនល េូ តដ្ល់កា ក្គប់ក្គងរោយ ិ ធភាេនូ វែលម ក្បសទ ិ ឫសេ។ ឹ ច័នទ នង ើ ងារ ើ លត ើ ប្ ើ ា គួ ឲ្យចាប់អា មមណ ិ ្លមួយចំនួន្តល់តថ្មលទ្ ិ ទាន់ ៍ បុ ខនតមន ើ ទរ មានកា រ ៀបចំរោលនរោបាយ ឬកា រលរ ិ តឲ្យបានលែក្បរសើ រ យ ឹ ចត ំ ូ ល ខ្នកា ើ (រថ្ក្មរសវា េនធនាច ញ ប័ណណ)។ រគចាត់ទុរថារនះជាកា តតប ក្គប់ក្គង ឬអាជា ិ ត ើ ជើវរមម្ូ វកា ិ រលអា ល មិនឲ្យចូ ល ម ួ រនុងអនុ ្លថ្ក្េរ ើ ់ ទាយធំ។ ក្ទងក្ 19. រក្កាមសមាសភាគទើ ១ គរក្មាងនឹងោំក្ទដ្ល់តំបន់កា ពា សេគមន៍ និងខ្នកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា (ដ្ូ ចជា អនុ ្លថ្ក្េរ ើ និងខ្នកា ស្ថ ត រ ង ់ ិសសរមមភាេរសដ្ឋរិចចរុ ង ើ វ ិញ) ខដ្លនឹងជួយតក្មងទ ន តំបន់សេគមន៍រៅតាមតំបន់កា ពា រោលរៅ។ ិ េសក្មាប់អនតរាគមន៍គរក្មាងគត អាទភា ឺ ំបន់កា ពា សេគមន៍ខដ្លសាិតរៅជិតសរមមភាេរទសច ណ៍ ធមមជាតិ។ គរក្មាងនឹងរផ្ល ត តអាទិភាេរលរ ់ ោល ើ ំខណទក្មងរ នរោបាយ ប ោកាសអនុ ិ ន តតូ ច និងមធយម រ៏ដ្ូចជាសេកា ជាមួយក្រសួងនានា រក្ោះសក្មាប់សេក្ោសខា ើ ំ ុញប ោកាសកាន់ រដ្ើមបជ ិ ិ ក្គប់ក្ជុងរក្ជាយសក្មាប់អនុ ្លថ្ក្េរ ខតអនុ រក្ោះ នង ត តរលើសង្វ ើ រ៏ដ្ូចជារផ្ល ា រ់ ត នុ េលមួយចំនន តថ្មលសកា ួ បខនាមរទៀតរនុងរេលអនុ វតតគរក្មាង។ 20. ា ញថា សង្វ កា វ ិភាគបង្វ ិ ក្រវាញរៅ CMTS មានសកា ា រ់តថ្មលឫសេ ើ នង ិ ឌ្ឍ នង ត នុ េលសក្មាប់កា អភវ ិ ា រ់តថ្មលនើមួយៗនឹងទាមទា ឲ្យមានយុ ទធស្ថស្រសតរ្េងៗរលើកា អភិវឌ្ឍ និងក្គប់ក្គង។ កា េក្ងើរបខនាម។ សង្វ ោឋ ភិបាលរមពុជាទទួលបានជំនួយបរចចររទសេើធនាោ េិភេរោរ ា រ់តថ្មល សក្មាប់កា វ ិភាគសុ ើជរក្ៅេើសង្វ ិ ក្រវាញរដ្ើមបរ ឫសេ ើ នង ិ ោគ កា តភា ើ ំណត់ រឱកាសវ ិនរ ើ ា នង ា ប់ទ្ ិ ឌ្ឍ កា រស្ថងសមតាភាេ និង ិ កា អភវ ជំនាញអភវ ឹ នង ិ ឌ្ឍន៍សេគមន៍សំរៅេក្ងង ា រ់តថ្មលឫសេ ើ នង ិ េក្ងើរសង្វ ិ ក្រវាញ។ 21. ឹ ្តល់េ ិ ញ្ញបបទានដ្ល់កា វ ិនរ គរក្មាងនង ន តតូ ចសក្មាប់សរមមភាេខដ្លពារ់េន ិ ោគខា ឹ កា ក្បមូ ល ័ ធនង ្លរោយនិ នត ភាេ ក្បេលវបបរមម កា ខរថ្ចន និងកា រធាើទើ្ា អនុ ្លថ្ក្េរ ើ ុ ងរោលបំ រ ន ណងេក្ងើរឱកាស ប ចិញ្ចឹមជើវ ិតសក្មាប់សេគមន៍មូលោឋ នរនុងតំបន់កា ពា សេគមន៍រៅតាមតំបន់កា ពា រោលរៅ។ រក្ៅេើ ឹ មានកា ្តល់កា ោំក្ទដ្ល់កា េក្ងើរឱកាសដ្ល់វ ិស័យឯរជនរនុងកា រក្ជើសរ សសង្វ រនះ នង ើ ិ បរងកើន ា រ់តថ្មល នង ឱកាស រក្បារ់ចំណ ួ រនុងសង្វ ូ លសក្មាប់សេគមន៍ខដ្លចូ ល ម ា ប់នង ា រ់តថ្មល រ៏ដ្ូចជា្ា ភា ឹ ឧសាេរមមរទស 16 ចណ ិ ោគខដ្លក្តូវជំ ុញ នង ៍ ធមមជាតិ។ ក្បរភទកា វ ិនរ ួ មាន កា ្តល់ប កា ិ ោំក្ទ ម ិ ខ រដ្ើ ិ ខ ខរថ្ចន (ឧ. ប កា លង រោយរមា ិ កា អភវ ំ ថ្ដ្) នង ិ ឌ្ឍ ដ្ូ ចជា កា ស្ថ ត រេោ ័ ធរ ង ឋ ចនាសមពន ិ សតុរទុ រ) ើ វ ិញ (ឧ. ររាងចក្រខរថ្ចន នង រដ្ើមបប ់ អនាម័យ និងសមក្សបតាមរោលបំណង និងសមា ើ ំរេញសតងោ ា ៈប កា ិ ខ រវចែចប/ ់ បទ ល រសញ្ញ ិ ស្ថ ញ។ ិ កា តភា សមាសភាគ ៣ ៖ បរងកើនលទធភាេ នង ត ញ (ចំណាយបាន់ស្ថ ា ប់បណា ម នស ុប ២៣,៨៦ ោនដ្ុោល ខដ្ល ់ ិ ញ្ញបបទានទាំងក្សុងរោយឥណទាន IDA) ក្តូវ្តលេ 22. ិ សូ វមាន្លូវងនល់ក្គប់ក្ោន់ខដ្លរក្បក្ តំបន់ជនបទរៅរមពុជាមន ំ ំលម ើ បាស់បានក្គប់ ដ្ូ វកាល មានទំេធ ម ិ កាបាសុ រ នង ើ តក្គប់ក្ោន់រទ នង ិ មន ិ ទាន់អាចបំរេញតក្មូវកា ររន ើ រ ង ើ ថ្នមុ ែទំនញ ិ ិ មរធាបាយរធាើ នង ដ្ំរណ ើ រទ។ ្លូវជនបទជាង ៨០% រៅរមពុជាគឺជា្លូវក្កាលងមបាយរក្រៀម ឬក្គួសក្រេម ខដ្លបងក ើ រៅរ យ កា លំបារោងរក្ចើនរៅ ដ្ូ វវសា រក្ពាះ្លូវែូ ចខាត និងេិបាររធាើដ្ំរណើ ួ នឹងចំណាយែពស់រលើ បូ រ ម ិ តតកា ក្បតប ិ ិ កា ក្គប់ក្គង នង នង ើ ុ យ។ ិ កា លំបាររៅ ដ្ូ វក្បាំងរោយស្ថ ធូ លេ 23. កា េក្ងើរឱកាសរទសចណ៍ ធមមជាតិរៅ CMTS ទាមទា ឲ្យមានកា បរងកើនរេោ ័ ធតភា ឋ ចនាសមពន ា ប់ ើ តល់លទធភាេដ្ល់កា បរងកន រដ្ើមប្ ួ រភញៀវរទសច ណ ើ ចំនន ើ ចរសំខាន់ៗ។ ៍ មរេក្ ំ រនះមានរោល កា ខរលមែទាង ួ រភញៀវរទសច ណ បំណងបរងកើនចំនន ើ ចុ ះចំនន ៍ ក្បរបរោយនិ នត ភាេ និងកាត់បនាយកា រ ង ួ រភញៀវតាម ដ្ូ វកាល ួ មាន កា ស្ថ តាម យៈកា ្តល់លទធភាេរចញចូ លក្គប់ ដ្ូ វកាល។ កា វ ិនិរោគជារ់ោរ់អាច ម ត ្លូវជនបទ និង រេោ ័ ធជនបទពារ់េន ឋ ចនាសមពន ័ ធរ្េងរទៀតរដ្ើមបជ ើ យ ួ ដ្ល់កា អភវ ិ ឌ្ឍក្ចរ របៀងរទសច ណ ិ កា ៍ ធមមជាតិ នង ា ប់ជាមួយទើ្ា សំខាន់ៗ។ តភា 24. ើ ង តាម យៈកា បខនាមលទធភាេចូ លដ្ល់ទតា ំ ចុ ងរក្កាយ នង ិ រេោឋ ចនាសមពន ំ ទ រភញៀវរទសច ណ ័ ធោក្ ៍ នឹងទទួលបានរេោ ័ ធស្ថធា ណៈសំខាន់ៗ ខដ្លនឹងបរងកើនកា រេញចិតត បស់រភញៀវរទសច ណ ឋ ចនាសមពន ៍ ។ បូ រ ួ នឹងកា ោរ់ស្ថ ម ល រសញ្ញ ញ សមា គ ល់ ចំណុ ចរនះនឹងជួយបរងកើតអា មមណ ួ បញ្ចូ លទស ៍ ដ្រ់ជាប់នឹងទើរខនលង និង ម ិ រៅរទសច ណ ិ គត ៍ ស្ថធា ណៈរោយមន ិ ថ្ងល។ គរក្មាងនង ឹ ្តល់េ ិ ញ្ញបបទានដ្ល់កា រធាទ ើ ំរនប ិ ស្ថ ើ រមម នង ត ្លូវ ួ ឲ្យធន់ក្គប់ ដ្ូ វកាល នង ជនបទមួយចំនន ិ ធន់នង ឹ អាកាសធាតុ ផ្ល ល រសញ្ញ ញ តាម្លូវ នង ិ រេោ ័ ធអនា ឋ ចនាសមពន ន តតូ ច។ រយង ម័យខា ើ កា រំណត់ រទើតាង ើ នឹងរក្បើក្បាស់កា ចនា្លូវងនល់ខដ្លមានក្បសិទធភាេចំណាយ រេយ ំ ិ ជាចាំបាច់សក្មាប់បណា ខដ្លអាចរចញចូ លក្គប់ ដ្ូ វកាលេត ត ញ្លូវខដ្លមន ត ញ្លូវសំខាន់ៗ ែណៈខដ្លបណា ិ ឹ ក្តូវចារ់របតុ ង សូ វសំខាន់នង ើ ូ វរនាះន (រទាះប្ ល ឹ ក្តូវជន់លច ង ិ េើ បស ើ បា ត េ៍/ឆ្ នំ ឹ មន បុ ខនតវានង ឹ ច ិ សរ ិ ល ិ ើ )។ រក្ៅេើរនះ មានកា ខសាង រឱកាសរក្បើក្បាស់បណា រ យ ើ ក្ងឹងវ ិធានកា ក្គប់ក្គងទឹរ ត ញ្លូវជនបទរដ្ើមបេ ជំនន់តាម យៈកា េក្ងើរបណា ើ ្លូវឲ្យែពស់សក្មាប់ ត ញក្បឡាយបងាូ ទឹរ និងលូ បងាូ ទឹរ និងអាចមានកា រលរ 17 ខ្នរវ ិសារមម ក្បេ័នធបងាូ ទរ រក្បើក្បាស់ជាទំនប់។ កា ចនា ងមាំ ឹ ិ អភក្ ឹ ក្គប់ក្ោន់ នង ឹ ក្តូវបានយរ ិ រមថ្បតង នង ើ បាស់រដ្ម មររក្បក្ ើ រងកន ើ បប ើ ភាេធន់ថ្ន ចនាសមពន ័ ធ្ូ វងន ល ល់រុ ងទើ ង ន តា ិ េទាំងរនះ។ ំ អាទភា ិ ត សមាសភាគទើ ៤ ៖ កា ក្គប់ក្គង កា សក្មបសក្មួល កា េន ិ យតាមោន និងវាយតថ្មលគរក្មាង (ចំណាយបាន់ ម នស ុប ៥,៧៦ ោនដ្ុោ ស្ថ ល ។ រនុងរនាះចំណាយ ៣,២៦ ោនដ្ុោល នឹងទទួលបានេ ិ ញ្ញបបទានេើឥណទាន IDA) 25. ិ ា ននង ក្រសួងប ស្ថ ើ ទភា ឹ រដ្ើ តួនាទជា ើ ន រ់ង្វ អនុ វតតគរក្មាងឈានមុ ែ សក្មាប់កា អនុ វតតសមាសភាគទាំង ិ កា ក្គប់ក្គង/សក្មបសក្មួលគរក្មាង ម ៣ នង ឹ សេកា ជាមួយក្រសួងអភវ ួ ។ ក្រសួងនង ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ ខដ្ល មានតួនាទើជាទើភា ន រ់ង្វ អនុ វតតនទ ់ េោ ៍ ទួលែុ សក្តូវរលើកា ស្ថងសងរ ័ ធ្ូ វងន ឋ ចនាសមពន ល ល់ជនបទ។ នឹងមាន ិ ា ន។ កា ្តល់កា ោំក្ទដ្ល់កា បរងកើតអងគភាេសក្មបសក្មួល និងអនុ វតតគរក្មាងខដ្លដ្ឹរនាំរោយក្រសួងប ស្ថ ម ធកា គណៈរមា ិ ែពស់មួយនង ិ ដ្ឹរនាំរក្មត ឹ ក្តូវបានបរងកើតរ ង ើ រដ្ើមប្ ើ តល់កា ខណនាំសេ ិ រោះក្ស្ថយបញ្ញ តើ ើ នង ា ើ ។ ែលឹមស្ថ លមែិតមានប ោយរន អនត វ ិស័យខដ្លរលចរ ង ិ ុ ងរសៀវរៅខណនាំកា អនុ វតតគរក្មាង (PIM)។ 26. ឹ ោំក្ទដ្ល់កា ក្គប់ក្គងគរក្មាងជា ម សមាសភាគទើ ៤ នង ិ រច ួ តាម យៈ ១) កា ្តល់បុគគលរ ិ ចសនា ចាំបាច់ និងទើក្បឹរារនុងអងគភាេសក្មបសក្មួល ៍ ដ្ើមបជ និងអនុ វតតនរ ិ ា នរនុងកា ក្គប់ក្គង ើ ួយដ្ល់ក្រសួងប ស្ថ កា អនុ វតតគរក្មាង ២) កា េិនិតយតាមោន និងវាយតថ្មលរលើកា អនុ វតតគរក្មាង និង ៣) រសវាក្បឹរា និង ិ ក្ោះរោបល់រដ្ើមបជ េរ ិ កា រស្ថងសមតាភាេមស្រនតក្ ើ ួយដ្ល់កា អនុ វតតគរក្មាង នង ិ ា ន នង ើ រសួងប ស្ថ ិ អនរពារ់ ំ ន់ៗរ្េងរទៀត។ េ័នធសខា ើ តបនង សមាសភាគទើ ៥ ៖ កា រ្លយ ឹ រក្ោះអាសននយថារេតុ (០ ោនដ្ុោល) 27. ឹ កា ោ រោលបំណងថ្នសមាសភាគរនះ គួប្េំនង ត ះអាសនន គរ ម នកា ខបងខចរជាបរណា ើ តល់លទធ ឺ ដ្ើមប្ ើ វ ិញរដ្ើមប្ ភាេដ្ល់កា ខបងខចរេ ិ ញ្ញបបទានរ ង ើ តបភា ើ តល់កា រ្លយ ន ល មៗចំរពាះវ ិបតតិ ឬរក្ោះអាសននរុ ងរ ណើ ចាំបាច់។ រសៀវរៅខណនាំសតើេើកា រ្លើយតបនឹងរក្ោះអាសនន ើ សក្មាប់សរមមភាេ នឹងក្តូវបានរ ៀបរ ៀងរ ង ិ េើ FM លទធរមម កា ធានាសុ វតាិភាេ និងកា អនុ វតតចាបា ខដ្លសាិតរក្កាមសមាសភាគរនះ រោយលមែត ំ ច់រ្េង រទៀត។ រនុងរ ណើ ខដ្លមានកា បំ្ុសសមាសភាគរនះ ក្របែណ ឹ ក្តូវបានខរសក្មួលតាម យៈកា ឌ លទធ្លនង ល ស់បូ ត ចនាសមពន ផ្ល ើ វ ិញជា្លូវកា ័ ធរ ង ួ បញ្ចូ លសូ ចនារ សមក្សបខដ្លពារ់េន រដ្ើមប ើ ម ័ ធនឹងសរមមភាេរ្លើយ តបនឹងរក្ោះអាសនន។ 18 កា អនុវតត ា ប័ន នង កា រ ៀបចំខ្នរស្ថ ិ កា អនុវតត 28. ា ប័ន ៖ គរក្មាងនង កា រ ៀបចំខ្នរស្ថ ន។ ឹ ក្តូវបានអនុ វតត យៈរេល ៦ ឆ្ ា ប័នសក្មាប់ ំ កា រ ៀបចំខ្នរស្ថ កា អនុ វតត ឹ អនុ វតតតាម ចនាសមពន នង ា ប័ន បស់ ោ ័ ធស្ថ ឋ ភបា ិ ល ិ ា នជាទភា រោយមានក្រសួងប ស្ថ ើ ន រ់ង្វ អនុ វតត ើ ក្រសួងអភវ គរក្មាង រេយ ៍ ក្មាប់កា ោំក្ទរេោ ិ ឌ្ឍន៍ជនបទជាថ្ដ្គូ អនុ វតតនស ័ ធស្ថធា ណៈពារ់េន ឋ ចនាសមពន ័ ធ រក្កាមសមាសភាគទើ ៣។ អនុសា ណៈរោគយល់ោន ជាមួយនាយរោ ួ ចំណ ឋ នមួយចំនន ុ ះឲ្យក្រសួងទាំងេើ ិ កា ទទួលែុ សក្តូវ ខដ្លទទួលែុ សក្តូវរលើកា អនុ វតតសមាសភាគ ង នឹងធានាភាេចាស់ោស់រលើតួនាទើ នង ើ ឧបសមពន (រមល ើ ន រ់ង្វ អនុ វតតនគ ័ ធ ១, តារាង ៥)។ ទភា ិ ថ្ដ្គូ អនុ វតតនន ៍ រក្មាង នង ៍ ឹងបរងកើតក្រុមអនុ វតតន៍ គរក្មាងរ ៀងៗែលួន (PITs) ខដ្លមានអនរជំនាញ និងឯររទសមរេនា ើ យរោឋ នបរចចររទស នាយរោឋន ដ្ឋបាល នាយរោ ិ ា ន និងសងគម នាយរោ ឋ នធានាសុ វតាិភាេប ស្ថ ឋ ន ដ្ឋបាល នាយរោឋ នលទធរមម និងនាយរ ោឋ នេ ិ ញ្ញវតាុ។ ិ រៅ ទស ិ កា ខណនាំជាយុ ទធស្ថស្រសតសក្មាប់កា ក្គប់ក្គង នង ិ អនុ វតតគរក្មាង នង ិ ច បស់គណៈរមា ជាសមតារច ម ធកា ិ ដ្រ ឹ នាំគរក្មាងរក្មត ិ ែពស់ (PSC) ិ ា នជាក្បធាន។ ខដ្លមានក្រសួងប ស្ថ តួនាទើ កា ទទួលែុ សក្តូវ និងនើតិវ ិធើមានរ ៀបរាប់លមែិតរនុងរសៀវរៅខណនាំកា អនុ វតតគរក្មាង (PIM)។ 29. ោ ន រ់រក្កាមជាតិនឹងទទួលបានកា ោំក្ទ ឋ ភិបាលថា និងជំ ុញកា ចូ ល ម ើ ន រ់ ួ តាម យៈក្រសួងស្ថមុ ថា ិ ា ន និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ។ មស្រនតើ បស់មនទើ ពារ់េន ជាតិរពាលគឺក្រសួងប ស្ថ ័ ធនឹង្តល់កា សក្មបសក្មួល ន រ់រក្កាមជាតិ រៅថា នង ិ ទទួលែុ សក្តូវរលស ើ រមមភាេេន ិ ត ិ យតាមោនសំខាន់ៗតាមមូ លោឋ ន។ កា ោំក្ទរលើ ិ ចកា បរចចររទសជាសមតារច រច ័ ធរុ ងក្រសួ ិ ច បស់ក្រុមគរក្មាងពារ់េន ន ងទាំងេើ ។ ិ ោគគរក្មាងនង កា វ ិនរ ឹ មន ិ ត តរោយផ្ល រផ្ល ា ប័ន ឬអាជា ទ ល់រលើស្ថ ញ ធ ថា ន រ់រក្កាមជាតិណាមួយរ យ ើ ។ រនុងរ ណ ិ ក្បសិនរបើចាបា ើ ខដ្ល នង ំ ច់ ស្ថ ា ប័ន ញ ធ ទាំងរនះនឹងទទួលបានកា ោំក្ទតាម យៈជំនួយបរចចររទស/កា រស្ថងសមតាភាេរដ្ើមប ើ និងអាជា ិ េក្ងង សក្មួល នង ឹ កា អនុ វតតគរក្មាងោង លូន។ 30. យសក្មបសក្មួលគរក្មាង (PCO) ៖ ក្រុមអនុ វតតនគ កា ោល័ ិ ឹ ទទួលែុសក្តូវរលើកា ៍ រក្មាង (PIT) នង ួ ទំនារ់ទំនងខាងរក្ៅ ដ្ូ ចជា កា រាយកា ណ សក្មបសក្មួលកា អនុ វតតគរក្មាងជា ម ិ េរោរ។ ៍ រៅធនាោ េភ PCO ន រ់មរេើក្រសួងប ស្ថ នឹងដ្ឹរនាំរោយអនរសក្មបសក្មួលមា ិ ាន ើ ន់ែពស់មរេើក្រសួង រោយមានមស្រនតជា អភិវឌ្ឍន៍ជនបទជាសមាជិរក្រុម។ PCO មានសមាសភាគសមាជិរមរេើអងគភាេបរចចររទសសំខាន់ៗ 19 ័ ធរុ ងកា ខដ្លពារ់េន ន ើ ន់ែពស់ខដ្លទទួលែុ សក្តូវរលើកា ក្គប់ក្គងេ ិ ញ្ញវតាុ លទធ អនុ វតតគរក្មាង ដ្ូ ចជា មស្រនតជា ិ ត រមម កា េន ិ វាយតថ្មល នង ិ យតាមោន នង ិ ទំនារ់ទំនង។ ទក្ ើ បរ ឹ ា នង ិ រច ិ បុ គគលរ ិ ចសនាអាចបំរេញកា ែាះខាត សមតាភាេរនុងក្រុមរនះបានរៅតាមភាេចាំបាច់។ PCO ិ ាន នឹងសាិតរនុងក្រសួងប ស្ថ បុ ខនតរៅរេលខដ្ល ័ ធោ គរក្មាងក្តូវបានអនុ វតតរោយ ចនាសមពន ឋ ភិបាលមានក្ស្ថប់ (ក្រសួងទាំងេើ ) ដ្ូ ចជា នាយរោឋ នស្ថមុ ើ ើ ន រ់ង្វ អនុ វតតនគ បស់ទភា ិ ទភា ៍ រក្មាង នង ិ បស់ PCO នង ើ ន រ់ង្វ អនុ វតតន៍ ចំនួនបុ គគលរ ឹ មានចំនួនរំណត់ បុ ខនត ទ ល់ បស់ក្បធានគរក្មាង េួររគមានក្បសិទធភាេ និងក្បសិទធ្ល។ PCO នឹងបំរេញកា ង្វ រក្កាមកា ខណនាំផ្ល ិ ា ន។ ខដ្លរក្ជើសតាំងរោយក្រសួងប ស្ថ ៣.រកបខណ ិ ពរបស់ធនាោរពិភពម្ោក ឌ ចាប់ជាតិ និងម្ោលនម្ោបាយធានាសុវតាភា ខ្នររនះរ ៀបរាប់េើលរខែណ ិ ា ន នង ឌ ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ រោលនរោបាយធានាសុ វតាភា ិ សងគមរៅរមពុជា នង ិ េ បស់ធនាោ េិភេរោរសក្មាប់គរក្មាង និងអនុ គរក្មាង និងកា វ ិភាគចំណុ ចែុ សោន វាងលរខែណឌ បស់ ោឋ ភិបាល និងលរខែណឌ រោលនរោបាយ បស់ធនាោ េិភេរោរ និងវ ិធានកា លុ បបំបាត់ចំណុ ចែុ សោន ទាំងរនាះ។ ុ ករណ ៣.១ ចាប់ជាតិ និងលិខិតប ៍ ចាប់ ខ្នររនះរ ៀបរាប់េើចាប់ជាតិ ក្រត ឹ យ ស្ថរាច ណ ិ លែ ៍ រសចរតស ើ រក្មច នង ិ ត ិ ុ បរ ណ៍ ចាប់ នង ់ ិ សតងោ ័ ធនឹងគរក្មាង។ បរចចររទសពារ់េន អាើខដ្លសំខាន់រនាះគឺខ្នររនះប ោយេ ិ ើលិែិតុបរ ណ៍ ចាប់សតើេើសងគម ិ ា នតាមវ ិស័យ (ឧ. ថាមេល ជនបទ សំណង់ សុ ែភាេ...) ខដ្លពារ់េន និងប ស្ថ ័ ធនឹងគរក្មាងរនះ។ ួ កា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ជា ម ិ រក្កាមកា ទទួលែុ សក្តូវ បស់ក្រសួងប ស្ថ ិ ា នសាត ើ រ ង ិ ា ន ខដ្លក្តូវបានបរងកត ើ ន ំ ១៩៩៣។ ក្រសួងទទួលែុសក្តូវរលកា រៅឆ្ ិ ា ន និងកា ក្គប់ក្គងធន ធាន ើ អនុ វតតចាប់សតើេើរិចចកា ពា ប ស្ថ ន រ់ ដ្ឋធានើ និងថា ធមមជាតិ។ រៅថា ិ ា នរដ្ើ តួនាទើជាស្ថ ន រ់រែតត ក្រសួងមានមនទើ ប ស្ថ ា ប័នរក្កាមឱវាទ។ មនទើ ិ ា នទទួលែុ សក្តូវរលើកា េក្ងឹងកា អនុ វតតចាប់សេ ប ស្ថ ើ ស្ថ តើ ប ិ ា នរក្កាមយុ តា ត ធកា ិ ិ ាន បស់ក្រសួងប ស្ថ បុ ខនត ិ តតិកា ក្បចាំថ្ងៃ បស់មនទើ ទាំងរនះសាត ក្បតប ិ ត ិ រក្កាមកា ក្តួតេន ទ ល់ បស់អាជា ិ យផ្ល ញ ធ រែតត។ ក្របែណ ិ ា នបឋម (IEIA) ឬកា វាយតថ្មលរេតុ ឌ ចាប់តក្មូវឲ្យមានកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ា ន (EIA) រោយខ្ែររលើក្បរភទ នង ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ទតា ិ សរមមភាេ នង ើ ងំ បស់គរក្មាង (អនុ ក្រឹតយសតេ ើ ើ ិ ា ន ឬដ្ំរណ កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ា ន ៖ មាក្តា ១ នង ើ កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ២ ថ្នអនុ ក្រឹតយសតើេើកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ា នបឋម ឬដ្ំរណើ កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ ិ ា ន) ខដ្លក្តូវរធាើរ ង ប ស្ថ ើ វ ិញរោយ ើ សក្មាប់គរក្មាងឯរជន និងស្ថធា ណៈទាំងអស់ និងក្តូវេិនិតយរ ង 20 ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ មុ នរេលោរ់ជូន ោ ិ លសរក្មច។ ឋ ភបា រាល់សរមមភាេខដ្លរសនរ ើ ង ើ ិ សរមមភាេមាន នង ក្ស្ថប់ក្តូវបំរេញលរខែណឌ ទាំងរនះ។ ក្បកាសសតេ ើ កា ើ អ ើ ខណនាំទូរៅ រលែ ៣៧៦ សតេ ើ នុក្រត ើ ើដ្ំរណ ឹ យសតេ ើ កា ិ ា នបឋម/រេញរលញ វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ក្តូវបានចុ ះេតារលខា ័ ឲ្យចូ លជាធ មាន និងអនុមត ិ ា នរៅថ្ងៃទើ ២ ខែ រញ្ញ រោយក្រសួងប ស្ថ ន ំ ២០០៨។ កា ខណនាំរនះមានរោលបំណងអនុ វតតកា វាយ ញ ឆ្ ិ ា នបឋម (IEIA) កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ តថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ្តល់កា ិ ា ន (EIA) នង ខណនាំទូរៅ ទ ត់។ និងតារាងរ្ទៀងផ្ល គរក្មាងទាំងអស់សុទធខតតក្មូវឲ្យមានកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ ិ ា នបឋម ប ស្ថ ិ ា នរោយខ្ែររលើក្បរភទ ឬកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ និងសរមមភាេ ំ និងទើតាង គរក្មាង (មាក្តា ១ នង ិ ២ ថ្នអនុ ក្រត ឹ យសតេ ិ ា នបឋម ឬដ្ំរណ ើ ើកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ើ កា ិ ា ន)។ ក្រសួងប ស្ថ វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ត ិ ា នទទួលែុ សក្តូវរលើកា េន ើ វ ិញរលើ បាយកា ណ ិ យរ ង ៍ ិ ា ន េិនិតយតាមោន និងក្តួតេិនិតយបនត។ វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ៣.១.១ រដ្ឋធម្មនុញ្ញននរពះរាជាណាចរកកម្ពជា ុ ដ្ឋធមមនុញ្ញថ្នក្េះរាជាណាចក្ររមពុជាក្តូវបានក្បកាសឲ្យរក្បើក្បាស់រោយក្េះរាជក្រមចុ ះថ្ងៃទើ ២៤ ខែ ញ ឆ្ រញ្ញ ិ ក្តូវបានរធាវ ន ំ ១៩៩៣ នង ើ (រលរ ើ ិរស្ថធនរមម ៧ រលរ ន ំ ១៩៩៤, ើ ទើ ១ ៖ ថ្ងៃទើ ១៤ ខែ ររកោ ឆ្ ើ ទើ ២ ៖ ក្បកាសឲ្យរក្បក្ រលរ ើ បាស់រោយក្េះរាជក្រមរលែ នស រម/០៣៩៩/០១ ចុ ះថ្ងៃទើ ៨ ខែ មនា ើ នំ ឆ្ ១៩៩៩, រលើរទើ ៣ ៖ ក្បកាសឲ្យរក្បើក្បាស់រោយក្េះរាជក្រមរលែ នស រម/០៧០១/១១ ចុ ះថ្ងៃទើ ២៨ ខែ ន ំ ២០០១, រលើរទើ ៤ ៖ ក្បកាសឲ្យរក្បើក្បាស់រោយក្េះរាជក្រមរលែ នស រម/០៦០៥/០១៨ ររកោ ឆ្ ិ ុ នា ឆ្ ចុ ះថ្ងៃទើ ១៩ ខែ មង ើ ទើ ៥ ៖ ដ្ឋធមមនុញ្ញបរ ន ំ ២០០៥, រលរ ំ េញបខនាមខដ្លក្បកាសឲ្យរក្បើក្បាស់រោយ ន ំ ២០០៤, រលើរទើ ៦ ៖ ក្បកាសឲ្យ ក្េះរាជក្រមរលែ នស រម/០៧០៤/០០១ ចុ ះថ្ងៃទើ ១៣ ខែ ររកោ ឆ្ ន ំ ២០០៦, រលើរទើ ៧ ៖ រក្បើក្បាស់រោយក្េះរាជក្រមរលែ នស រម/០៣០៦/០០៦ ចុ ះថ្ងៃទើ ៩ ខែ មើនា ឆ្ ើ បាស់រោយក្េះរាជក្រមរលែ នស រម/០២០៨/០០៨ ចុ ះថ្ងៃទើ ១៣ ខែ រុមាៈ ឆ្ ក្បកាសឲ្យរក្បក្ ន ំ ២០០៨)។ មាក្តា ៥៨ ក្ទេយសមបតតិ បស់ ដ្ឋមានជាអាទិ៍ ដ្ើធលើ រក្កាមដ្ើ ភនំ សមុ ក្ទ បាតសមុ ក្ទ រក្កាមបាតសមុ ក្ទ រ្ន សមុ ក្ទ ឹ បង អាកាស រកាះ ទរនល ខក្េរ សទង ឹ ថ្ក្េរ ើ ធនធានធមមជាតិ មជឈមណ ិ ចវបបធម៌ មូ លោ ឌ លរសដ្ឋរច ឋ នកា ពា ់ ្េងរទៀតខដ្លបានរំណត់ថាជា បស់ ដ្ឋ។ កា ក្គប់ក្គងកា រក្បក្ ក្បរទស សំណងរ ិ កា ចាត់ខចងរលើ ើ បាស់ នង ន ។ ក្ទេយសមបតតិ ដ្ឋនឹងក្តូវរំណត់រុ ងចាប់ មាក្តា ៥៩ 21 ិ ាន ដ្ឋក្តូវ រាកា ពា ប ស្ថ ិ តុ លយភាេថ្នរភាគក្ទេយធមមជាតិ នង ើ ក្តូវចាត់ខចងឲ្យមានខ្នកា រេយ ន ចាស់ោស់រុ ងកា ើ លើ ទរ ក្គប់ក្គងមានជាអាទិ៍ ដ្ធ ឹ អាកាស ែយល់ រភារោតតស្ថស្រសត ក្បេ័នធរអរូ ូ សុ ើ ខ ថាមេល រក្បងកាត និងឧសម័ន ងម និងែាច់ តបូងងម ថ្ក្េរ ើ និងអនុ ្លថ្ក្េរ ឆ ជាតិ ើ េេួរសតាថ្ក្េ មចា ធនធានជល្ល។ មាក្តា ៦១ ដ្ឋជំ ុញកា អភិវឌ្ឍរសដ្ឋរិចក្ ច គប់វ ិស័យ ជាេិរសសវ ិស័យរសិរមម សិបបរមម ឧសាេរមម ចាប់េើតំបន់ ើ រោបាយទឹរ រភលើង ្លូវ និងមរធាបាយដ្ឹរជញ្ាូ ន បរចចររទស ោច់ក្សោល រោយយរចិតតទុរោរ់រៅរលន ើ នង ទំរនប ិ ក្បេ័នធឥណទាន។ ីត ក ៣.១.២ ចាប់សព ា ន និងការរគប់រគងធនធានធម្មជាតិ ី ិចចការពារបរ ិស្ថ តើ រ ចាប់សេ ើ ច ិ ចកា ពា ប ស្ថ ិ ា ន នង ិ កា ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតិ ័ រោយ ដ្ឋសភា នង ក្តូវបានអនុ មត ិ ័ រៅថ្ងៃទើ ១៨ ក្បកាសឲ្យរក្បើក្បាស់រោយក្េះរាជក្រមរលែ នស រម ១២៩៦/៣៦។ ចាប់រនះក្តូវបានអនុ មត ន ំ ១៩៩៦។ ចាប់រនះមានរោលរៅ ៖ ខែ វ ិចឆិកា ឆ្ ១. ើ រមពស់គុណភាេប ស្ថ កា ពា រលរ ិ សុែភាេេល ដ្ឋរោយរធាកា ិ ា ន នង ក ត់ កា កាត់បនាយ ើ ទប់ស្ថ ិ កា ក្តួតេន នង ិ យកា បំេុល ិ ត ២. ិ ា ន មុ ននឹងរចញរសចរតើសរក្មច បស់រាជ ោ វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ឋ ភិបាលចំរពាះរាល់ គរក្មាងខដ្លបានរសនើរ ង ើ ៣. ិ ឌ្ឍ កា ក្គប់ក្គង នង ធានាឲ្យមានកា អភិ រេ កា អភវ ើ បាស់រោយសមរេតុ ្ល នង ិ កា រក្បក្ ិ ក្បរបរោយនិ នត ភាេ និងភាេសាិតរសា នូ វធនធានធមមជាតិថ្នក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា ៤. ់ ទធភាេឲ្យស្ថធា ណជនចូ ល ម រលើរទឹរចិតត និង្តលល ិ ា ន និងកា ក្គប់ក្គង ួ រនុងរិចចកា ពា ប ស្ថ ធនធានធមមជាតិ ៥. ក បអំរេទា បស្រង្វ ើ ង ិ ា ន។ ំ ឡាយណាខដ្លរធាើឲ្យបះពាល់ដ្ល់ប ស្ថ ច ស់គរក្មាង ក្តូវរ ៀបចំ បាយកា ណ រក្កាមចាប់រនះ អនរអភិវឌ្ឍន៍ ឬមា ៍ IEIA ឬ EIA សក្មាប់គរក្មាង ិ ឌ្ឍន៍ខដ្លរសនរ អភវ ើ ឬមានក្ស្ថប់។ ើ ង ី ត ីនរពម្ ៣.១.៣ ចាប់សព ើ (២០០២) តើ ថ្ ចាប់សេ ើ ក្េរ ើ ើ បាស់ជា្លូវកា រោយក្េះរាជក្រមរលែ ក្តូវបានក្បកាសឲ្យរក្បក្ នស រម/០៨០២/ ០១៦ ចុ ះថ្ងៃទើ ៣១ ខែ សោ ើ ន ំ ២០០២។ ឆ្ 22 មាក្តា ១ ចាប់រនះរំណត់អំេើក្របែណឌ ថ្នកា ក្គប់ក្គង កា ក្បមូ ល្ល កា រក្បើក្បាស់ កា រធាើអាជើវរមម កា អភិវឌ្ឍ ិ កា អភិ រេថ្ក្េរ នង ើ ៅរនុងក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា។ រ ឺ នានូ វកា ក្គប់ក្គង រោលបំណងថ្នចាប់រនះគធា ថ្ក្េរ ើ ោយនិ នត ភាេ រដ្ម រ ើ ប្ ើ លក្បរោជន៍សងគម រសដ្ឋរច ិ ច នង ិ ប ស្ថ ួ ទាំងកា អភិ រេជវ ិ ាន ម ើ ៈចក្មុះ នង ិ ម តរវបបធម៌។ មាក្តា ២ ើ ល់ថ្ក្េរ ចាប់រនះមានវ ិស្ថលភាេអនុ វតតរលរា ើ ង ទា ើ រ ង ំ អស់ រទាះជាក្បរភទថ្នថ្ក្េរនាះររត ើ រោយធមម ជាតិរតើ ឬរោយោំរតើ។ ដ្ឋធានាសិទធិរក្បើក្បាស់ជាក្បថ្េណើ នូ វ្ល អនុ ្លថ្ក្េរ ើ បស់សេគមន៍មូលោឋន ័ ធរ្េងរទៀត។ រក្កាមបទបបញ្ញតតិថ្នចាប់រនះ ឬចាប់ពារ់េន មាក្តា ៣ កា ក្គប់ក្គងថ្ក្េរ ើ តូវសាិតរៅរក្កាមខដ្នសមតារិចចទូរៅថ្នក្រសួងរសិរមម ុកា ក្ ខ ក្បមាញ់ និងរនស្ថទ។ កា ក្គប់ក្គងថ្ក្េលិចទឹរ សាិតរៅរក្កាមចាប់មួយរោយខ រ។ ដ្ឋ្តល់សិទធិក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ធមមជាតិដ្ល់ ិ ា ន រក្កាមបទបបញ្ញតតិទាង ក្រសួងប ស្ថ តើ រ ំ ឡាយថ្នចាប់សេ ិ ចកា ពា ប ស្ថ ើ ច ិ កា ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតិ ិ ា ន នង ន ំ ១៩៩៦ ក្េះរាជក្រឹតយសតេ ចុ ះថ្ងៃទើ ២៤ ខែ ធនូ ឆ្ ើ បរងកត ើ កា ិ កា រំណត់តំបន់កា ពា ធមមជាតិ ចុ ះថ្ងៃទើ ១ ើ នង ន ំ ១៩៩៣ និងលិែិតបទោ ខែ វ ិចឆិកា ឆ្ ខ ក្បមាញ់ និងរនស្ថទមានសិទធិ ឋ នចាប់រ្េងរទៀត។ ក្រសួងរសិរមម ុកា សេកា រធាើសរមមភាេេក្ងឹងកា អនុ វតតចាប់ ចំរពាះរាល់បទរលមើសថ្ក្េរ ើ ខដ្លររើតមានរៅរនុងតំបន់កា ពា ធមមជាតិរក្កាមកា សក្មបសក្មួលជាមួយក្រសួងប ស្ថ តិ ូ ចមានខចងរនុងជំេូរទើ ១៤ ថ្ន ិ ា នក្សបតាមបទបបញ្ញតដ្ ចាប់រនះ។ ិ ាន សរមមភាេរនះនឹងមិនរធាើឲ្យបះពាល់ខដ្នសមតារិចចក្គប់ក្គង បស់ក្រសួងប ស្ថ ដ្ូ ចមានខចង ិ ា ន និងកា ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតិរ យ រនុងចាប់សតើេើរិចចកា ពា ប ស្ថ ើ ។ មាក្តា ៤ រនុងកា អនុ វតតចាប់រនះ រាល់កា សរក្មច បស់រាជ ោ ិ លខដ្លមានសកា ឋ ភបា ត នុ ភាេចំរពាះ្លបះពាល់ ់ ៃ រៅរលើក្បជាេល ដ្ឋទូរៅ រលើជើវភាេសេគមន៍មូលោ ធៃនធ ឋ ន និងរលើធនធានថ្ក្េរ ើ នក្េះរាជាណាចក្រ ថ្ ួ ជាស្ថធា ណៈ។ សរមមភាេចមបងៗពារ់េន រមពុជា ក្តូវមានកា ចូ ល ម ឹ ក្បេ័នធមជឈោ ័ ធនង ឋ នថ្ក្េរ ើ ដ្លអាច ខ ត លឲ្យមាន្លបះពាល់អាក្ររ់ដ្ល់សងគម នង បណា ិ ា ន ចាំបាច់ក្តូវមានកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ ិ ប ស្ថ ិ ា ន និង្លបះពាល់សងគម រោយខ្ែរតាមក្រមបរចចររទសក្គប់ក្គងថ្ក្េរ ប ស្ថ ើ មពុជា និងក្សបតាមចាប់សតើ រ 23 ើ ច េរ ិ ា ន នង ិ ចកា ពា ប ស្ថ ិ ឯរស្ថ ថ្នកា វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ិ កា ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាត។ ិ ា ន នង ិ ួ ្តល់មតជា ្លបះពាល់សងគម ក្តូវ្តល់ជូនសក្មាប់កា ចូ ល ម ិ ស្ថធា ណៈបាន។ រាល់កា សរក្មចចុ ងរក្កាយ ើ ល់សរមមភាេចមបងៗ រលរា ័ ធរៅនឹងក្បេ័នធមជឈោ ពារ់េន ឋ នថ្ក្េរ ើ រាជ ោឋ ភិបាលក្តូវេិចា ណារលើ ិ ា ន និង្លបះពាល់សងគម។ កា សរក្មចចុ ងរក្កាយ អនុ ស្ថសន៍ចុងរក្កាយថ្នកា វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ណាមួយរក្កាមមាក្តារនះ រាជ ោឋ ភបា ើ ជូ នដ្ំណ ិ លអាចរធាកា ឹ ងជាស្ថធា ណៈ។ មាក្តា ៣១ កា ា បនា្លូវស្ថធា ណៈ រនុងខដ្នថ្ក្េបក្មុងទុ រអចិថ្ស្រនតយ ៍ ក្តូវបាន ូ សឆ្យដ្ើថ្ក្េរនុងរោលបំណងស្ថ ើ ខលងខតមានកា សរក្មចេើ ោ ោមឃាត់រលរ ិ លតាមសំរណ ឋ ភបា ើ បស់ក្រសួងស្ថធា ណកា ិ ដ្ឹរជញ្ាូ ន នង ិ ក្ោះរោបល់ជាមួយក្រសួងរសរ រោយមានកា េរ ិ មម ខ ក្បមាញ់ នង ុកា ិ រនស្ថទ។ កា ើ ក្េរនុង ូ សឆ្យដ្ថ្ ា បនា្លូវថ្ក្េរនុងខដ្នថ្ក្េបក្មុងទុ រអចិថ្ស្រនតយ ៍ ក្តូវបានោមឃាត់រលើរខលងខតមានកា សរក្មច រោលបំណងស្ថ ខ ក្បមាញ់ និងរនស្ថទ តាមសំរណ េើក្រសួងរសិរមម ុកា ើ បស់ក្បធាន ដ្ឋបាលថ្ក្េរ ើ រាល់គរក្មាងស្ថ ។ ា បនា្លូវ ិ ស្រនតយ ៍ ក្តូវមានកា េរ ស្ថធា ណៈ ឬ្លូវថ្ក្េរនុងខដ្នថ្ក្េបក្មុងទុ រអចថ្ ញ ធ ខដ្នដ្ើ នង ិ ក្ោះរោបល់ជាមួយអាជា ិ សេគមន៍មូលោ ិ ា ន និង្លបះពាល់សងគម ក្សបតាមមាក្តា ៤ ឋ ន និងកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ំ ខដ្នជក្មរងមើតាមដ្ង្លូវស្ថធា ណៈ ឬ្លូវថ្ក្េរនុងខដ្នថ្ក្េបក្មុងទុ រអចិថ្ស្រនតយ ៍ ក្តូវ ថ្នចាប់រនះ។ កា ោរ់តាង ើ ខលងខតមានកា អនុ ញ្ញ បានោមឃាត់រលរ ញ តេើ ោ ិ ល។ ឋ ភបា មាក្តា ៣៥ ័ ធនឹងកា យរងម ដ្ើ ែាច់ ខ និងធនធានធមមជាតិដ្ថ្ទរទៀតខដ្លក្តូវ បខនាមរលើចាប់ដ្ថ្ទរទៀតខដ្លពារ់េន ន ងទុ រអចថ្ អនុ វតតរុ ងខដ្នថ្ក្េបក្មុ ិ ស្រនតយ ៍ ក្តូវមានកា សរ ិ ាវាយតថ្មលជាមុ នេក្ ើ រសួងរសរ ិ មម ខ ក្បមាញ់ នង ុកា ិ ិ ទទួលកា អនុ ញ្ញ រនស្ថទ នង ញ តេើរាជ ោ ិ ល រោយក្តូវអនុ វតតតាមមាក្តា ៤ ថ្នចាប់រនះ។ ឋ ភបា ញ តរនះក្តូវរក្មត កា អនុ ញ្ញ ិ ្ងខដ្ នូ វវ ិធានកា កា ពា ិ ស្ថ នង ើ វ ិញរៅទរ ត រ ង ើ ខនលងោស់រកាយយរងម ិ ធនធានធមមជាតិដ្ថ្ទរទៀតខដ្លអនរទទួលសទ ដ្ើ ែាច់ ខ នង ធិ តូវទទួលបនទុរ រដ្ម ិ ក្ ើ ប៖ ើ ១. ើ យធៃនធ រចៀសវាងបងក ឬរធាឲ្ ់ ៃ ដ្ល់កា េូ រចញរក្ចាះ បារ់ដ្ើ ឬរធាើឲ្យែូ ចខាតដ្ល់កា លូ តោស់ បស់ ុរខជាតិ ឬរធាើឲ្យែូ ចខាតដ្ល់ក្បេ័នធជលស្ថស្រសត និងគុណភាេទឹរ។ ២. ត ទតា រ ៀបចំស្ថ ើ ង ើ វ ិញ ំ រនាះឲ្យមានសភាេដ្ូ ចរដ្ម ិ ចកា ោស់រកាយយរងម រក្កាយរេលបញ្ច ប់រច ញ តបានរំណត់។ ដ្ើ ែាច់ ខ និងធនធានធមមជាតិដ្ថ្ទរទៀតរនុង យៈរេលខដ្លលិែិតអនុ ញ្ញ 24 25 មាក្តា ៥៤ រាល់្ល អនុ ្លថ្ក្េរ ើ តូវវាយតថ្មលរោយមស្រនតើ ដ្ឋបាលថ្ក្េរ ក្ ើ លើប មាណ រ ិ និងគុណភាេរៅគំន នម រនុងថ្ក្េគុ បក្បចាំឆ្ ំ ុ នរេលដ្ឹររចញេថ្ ើ ក្េ។ គុ ណភាេ នង ិ ប មាណថ្ន្ល ិ អនុ ្លថ្ក្េរ ើ ដ្លបានវាយ ខ ួ ក្តូវចុ ះរនុងរំណត់រេតុ បញ្ា ើរសៀវរៅ រ រោយមានកា ឯរភាេេើក្បធាន ដ្ឋបាលថ្ក្េរ តថ្មល ច ។ ើ មាក្តា ៥៥ រាល់្ល អនុ ្លថ្ក្េរ ខ ់ បារ់ថ្ងលសួយស្ថ នង ើ ដ្លបានចុ ះរនុងរំណត់រេតុ បញ្ា ើរសៀវរៅ រ ក្តូវបងក្ ិ បុ េាោភ។ វ ិធានថ្នកា បង់ ិ ទទួលក្បារ់ចំណ នង ូ លេថ្ ើ ងលសួយស្ថ ្ល អនុ ្លថ្ក្េរ ើ តូវរំណត់រោយ ក្ ួ វាងក្រសួងរសិរមម ុកា ក្បកាស ម ិ រនស្ថទ និងក្រសួងរសដ្ឋរិចច និងេ ិ ញ្ញវតាុ។ ខ ក្បមាញ់ នង ី ត ីកច ៣.១.៤ ចាប់សព ិ ចការពារម្បតិកភណឌ វបបធម្៌ (១៩៩៦) ចាប់សតើេើរិចចកា ពា របតិរភណ ័ ឌ វបបធម៌ ក្តូវបានអនុ មត និងក្បកាសឲ្យរក្បើក្បាស់រៅថ្ងៃទើ ២៥ ខែ ន ំ ១៩៩៦ ។ មាក្តាមួយចំនួនខដ្លពារ់េន មររា ឆ្ ័ ធនឹង បាយកា ណ ួ មាន ៖ ៍ រនះ ម មាក្តា ១ ចាប់រនះមានរោលរៅខង រាកា ពា របតិរភណឌ វបបធម៌ជាតិ និងសមបតតិវបបធម៌ទូរៅក្បឆ្ំងនឹងកា ល ញ កា ខក្បកា បំ្លិចបំផ្ល ល យ កា បតូ ូបរាង កា ជើរ ុរ រ កា រ្ទ រមមសិទធិ កា នាំរចញ និងកា នាំចូលរោយែុ ស ចាប់។ មាក្តា ២ របតិរភណឌ វបបធម៌ជាតិគឺជាសមបតតិវបបធម៌ខដ្លក្តូវបានបរងកើតរ ង ើ ើ រៅរនុងទឹរដ្ើ ឬរ៏បាន ររឃញ ថ្នមាតុ ភូម។ ិ មាក្តា ៣ ចាប់រនះអនុ វតតរៅរលើសមបតតិវបបធម៌ជាចលនៈ និងអចលនៈ រទាះជារមមសិទធិស្ថធា ណៈរតើ ឬរ៏ជាឯរ ជនរតើ ើ រិចចកា ពា រនះគឺជា្លក្បរោជន៍ស្ថធា ណៈ។ រេយ ទ រលើរខលងខតមានបទបបញ្ញតតិ្ុ យេើចាប់រនះ ើ មបតតិវបបធម៌ខដ្លជាចំខណរថ្នរបតរ ចាប់រនះអនុ វតតរៅរលស ិ ភណឌ វបបធម៌ជាតិខតបុ រណាណ ះ។ មាក្តា ៤ ន ថ្ដ្ បស់មនុ សេ និងរាល់្លិត្ល បស់ធមមជាតិ ខដ្ល តាមន័យថ្នចាប់រនះ សមបតតិវបបធម៌គឺរាល់ស្ថ មានច តវ ិ ិទាស្ថស្រសត ក្បវតតស្ថ ិ ស្រសត សល ិ បៈ ឬស្ថសនា ខដ្ល្លុះបញ្ញ ច ង ើ ំណារ់កាលថ្នកា វ ិវតតន៍ បស់អា យធម៌ ំ េដ្ ើ ខដ្លរច ឬ បស់ធមមជាតិ រេយ ិ បបធម៌ទាង ិ ចកា ពា សមបតតវ ើ លក្បរោជន៍ស្ថធា ណៈ។ ំ រនាះ បរក្ម្ 26 មាក្តា ៣៧ រៅរេលរំេុងដ្ំរណើ កា ង្វ រ្េងៗ ឬសរមមភាេរ្េងៗរទៀត ើ បានជួបក្បទះសមបតតវ រេយ ិ បបធម៌ ិ ចា រ ដ្ូ ចជា ក្បាស្ថទបារ់ខបរ វតាុបុ រាណ សំណល់្ទះសខមបងបុ រាណ ទើបញ្ចុ ះសេបុ រាណ សោ ឹ ឬសមបតតិ វបបធម៌ខដ្លទារ់ទងដ្ល់បុរ ក្បវតតិវ ិទា បុ រាណវ ិទា ជាតិេនធុវ ិទា បាស្ថណើ ភូ តវ ិទា ឬរ៏ស្ថខាដ្ថ្ទរទៀត ិ ាេើអតត ថ្នវ ិទាស្ថស្រសតខដ្លសរ ើ សមបតតទា ើ កាល ឬមនុសេស្ថស្រសត អនរខដ្លបានក្បទះរឃញ ិ ង ិ មា ំ រនះ នង ច ស់ ួ រាយកា ណ អចលនវតាុ ក្តូវខតបញ្ឈប់កា ង្វ ឬសរមមភាេរនាះ ច ទ ន់ជូនភា ៍ ជាបនា ន រ់ង្វ នគ បាលរនុងតំបន់។ ន រ់ង្វ នគ បាលរនាះក្តូវបញ្ាូ ន បាយកា ណ ភា ៍ រនះោងក្បញាប់ជូនរៅអភិបាលរែតត ក្រុង។ អភិបាលរែតត ក្រុង ៌ នរនះដ្ល់អាជា ក្តូវជូ នេ័តមា ិ ចរដ្ើមបចា ញ ធ មានសមតារច ើ នាសរស្រង្វ ើ ត់វ ិធានកា ចាំបាច់រដ្ើមបធា គ ះសមបតតិ ិ មណ វបបធម៌ នង ើ យោឋ នវបបធម៌រនាះ។ មាក្តា ៣៩ ើ រោយថ្ចដ្នយ ក្តូវចាត់ទុរជាសមបតតិស្ថធា ណៈ។ អាជា សមបតតិវបបធម៌ជាចលនវតាុខដ្លក្បទះរឃញ ញធ ិ ចក្តូវ្តល់ ង្វ មានសមតារច ើ ទរ ា ន់រលរ ិ តដ្ល់អនរក្បទះរឃញ ឹ ចត ើ រោយថ្ចដ្នយ រោយរំណត់តាមកា ក្សុះក្សួល ោន ឬតាមកា វាយតថ្មល បស់អនរជំនាញ រនុង យៈរេល ៣ សបា ើ ។ ត េ៍រក្កាយេើបាន ររឃញ ើ ុរ រវតាុបុរាណ ខ្នរទើ ៨ ៖ កា ជរ មាក្តា ៤០ ោម នជនណាមួយអាចរធាើកា ជើរ រ ់ លើដ្ើ ឬរក្កាមដ្ើ រនុងរោលបំណងក្ស្ថវក្ជាវ រ ុ រ ឬរធាើកា វាស់សទងរ ិ ាខាងបុ រ ក្បវតតិវ ិទា សមបតតិវបបធម៌ខដ្លមានក្បរោជន៍ដ្ល់កា សរ ក្បវតតិវ ិទា បុ រាណវ ិទា ជាតិេនធុវ ិទា បាស្ថណ ិ ាេអ ើ ភូ តវ ិទា ឬស្ថខាថ្នវ ិទាស្ថស្រសតរ្េងៗ ខដ្លសរ ើ កាល ឬទារ់ទងដ្ល់មនុ សេស្ថស្រសតរោយ ើ តត ិ បានទទួលចាប់អនុ ញ្ញ មន ើ មតារច ញ តជាមុ នេស ើ ។ ិ ចរ យ មាក្តា ៤៦ ញ ធ មានសមតារិចច អាជា ញ តឲ្យរធាើកា ជើរ ុរ ររៅរលើដ្ើជារមមសិទធិឯរជន អាចអនុ ញ្ញ ទ ប់េើបានជូ ន បនា ដ្ំណ ច ស់រមមសទ ឹ ងជាមុ នដ្ល់មា ធិ អនរជើរ ុរ រក្តូវរធាប ិ ។ ើ ញ្ា ើស្ថ រេភ ើ ណ ឹ ដ្ើខដ្លនង ឌ ទរ ុ ររនាះ រេយ ឹ ជើរ រ ើ លុ ះ ំ អស់ ក្តាខតបានទទួលកា ក្សុះក្សួលេើភាគើទាង ល រទើបអាចចាប់រ្តើមរធាើកា ង្វ បស់ែួ នបាន។ អនរជើរ ុរ រ ន ំ រេយ បុ រាណវតាុក្តូវរធាើកា ង្វ រនះរនុង យៈរេលេើ ឆ្ នរ ើ នឹងអាចបនតរៅរទៀតបានរក្កាយ យៈរេលេើ ឆ្ ំ នះ។ មាក្តា ៤៧ 27 ច ស់រមមសទ មា ិ ធិ រនុងលរខែណឌ ខដ្លមានខចងរនុងមាក្តា ៤៦ មានសទ ិ ន ធិ ង ើ វ ិញ នង ឹ កាន់កាប់ដ្ើរ ង ិ ទទួល បាននូ វក្បារ់បំណាច់ចំរពាះកា ែរខានេុ ំបានស្ថ ន រ់អាក្ស័យរៅក្បរបមុ ែ ប នង ់ តបង់ ឬែូ ច ិ ចំរពាះកា បងខា ខាតរ្េងៗរទៀតជាយថារេតុ ។ ី ត ី្វថ្ន ៣.១.៥ ចាប់សព លូ ល់ (២០០៦) ចាប់សតើេើចរាច ណ នំ ៍ ្លូវរោរ ក្តូវបានក្បកាសឲ្យរក្បើក្បាស់ជា្លូវកា រៅថ្ងៃទើ ១១ ខែ រមស្ថ ឆ្ ួ ខដ្លពារ់េន ២០១៤។ មាក្តាមួយចំនន ឹ បាយកា ណ ័ ធនង ួ មាន ៖ ៍ រនះ ម មាក្តា ១ ចាប់រនះមានរោលបំណងក្គប់ក្គង អភិវឌ្ឍវ ិស័យរេោ ័ ធ្ូ វងន ឋ ចនាសមពន ល ល់ និងធានាសុ វតាិភាេ ចរាច ណ៍ រៅរនុងក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា។ 28 មាក្តា ២ ចាប់រនះមានរោលបំណងដ្ូ ចតរៅ ៖ ១. កា ពា ក្ទេយសមបតតិស្ថធា ណៈ កា ពា និងរលើររមពស់គុណភាេ្លូវងនល់ ត ប់ធា រាសណា ន ប់ សក្មួលកា រធាើដ្ំរណើ និងកា ដ្ឹរជញ្ាូ នតាម្លូវរោរ ២. រំណត់រោលនរោបាយ យុ ទធស្ថស្រសត នង ិ ឌ្ឍន៍សក្មាប់ស្ថងសង់ ជួសជុ ល នង ិ ខ្នកា អភវ ិ ខងទាំរេោ ័ ធ្ូ វងន ឋ ចនាសមពន ល ល់ ក្េមទាំងរំណត់វ ិធាន និងបទបបញ្ញតតិបរចចររទស ៣. ួ រនុងកា ស្ថងសង់ កា ជួសជុ ល កា ខងទាំ នង ជំ ុញ និងរលើរទឹរចិតតឲ្យវ ិស័យឯរជនចូល ម ិ កា ិ ឌ្ឍវ ិស័យរេោ អភវ ័ ធ្ូ វងន ឋ ចនាសមពន ល ល់ ៤. ជំ ុញរច ិ តតកា ិ ចសេក្បតប ិ នង ិ អនត ជាតិរលវ ិ សមាេ ណរមមជាតិតំបន់ អនុ តំបន់ នង ើ ិស័យ រេោ ័ ធ្ូ វងន ឋ ចនាសមពន ល ល់ ៥. រលើរទឹរចិតតចំរពាះកា សិរាក្ស្ថវក្ជាវបរចចររទស និងកា រ្ទ បរចចរវ ិទាងមើៗ ដ្ល់កា អភិវឌ្ឍ រេោ ័ ធ្ូ វងន ឋ ចនាសមពន ល ល់រៅរនុងក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា ៦. អភិវឌ្ឍធនធានមនុ សេរនុងវ ិស័យរេោ ័ ធ្ូ វងន ឋ ចនាសមពន ល ល់រៅរនុងក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា។ មាក្តា ៣ ចាប់រនះ ័ ធនង មានវ ិស្ថលភាេអនុ វតតចំរពាះរាល់សរមមភាេពារ់េន ឹ វ ិស័យរេោ ័ ធ្ូ វងន ឋ ចនាសមពន ល ល់រៅ រនុងក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា។ មាក្តា ២៤ ើ បាស់្ូ វងន អនររក្បក្ ិ អនរជារ់ពារ់េន ល ល់ នង ឹ ្លូវងនល់ទាង ័ ធនង តិ ូ ចមានខចង ំ អស់ ក្តូវរោ េតាមបទបបញ្ញតដ្ ិ ចាប់សេ រនុងចាប់រនះ នង ើ រាច ណ តើ ច ិ េ រនុងរ ណ ៍ ្លូវរោរ។ ចាប់រនះក្តូវមានអាទភា ើ ខដ្លបទបបញ្ញតតិថ្នចាប់ សតើេើចរាច ណ៍ ្លូវរោរមិនក្សបោន នឹងបទបបញ្ញតតិថ្នចាប់រនះ។ មាក្តា ២៥ ើ បាស់ោនយនតដ្ឹរជញ្ាូ នរល្ អនររក្បក្ ល ល់ក្តូវអនុ វតតតាមកា រំណត់អំេើកា ្ទុរទមៃន់ ដ្ូ ចមានខចងរនុង ើ ូ វងន ់ ៅស្ថ មាក្តា ២៦ ថ្នចាប់រនះ និងក្តូវចូ លក្តួតេិនិតយងលឹងទមៃនរ ិ រៅតាមបណា ា នើយងលឹងោនយនតខដ្លសាត ត ញ ្លូវងនល់នើមួយៗ ក្េមទាំងរោ េតាមបទោ ំ ូ វរក្ម ឋ នបរចចររទស ទំេ្ ល ិតរំណត់។ បទោ ំ ក្មត ឋ នបរចចររទសទំេរ ើ រសួងស្ថធា ណកា ិ រំណត់ក្តូវរំណត់រោយក្បកាស បស់ ដ្ឋមស្រនតក្ នង ិ ឹ ជញ្ាូ ន នង ដ្រ ើ រសួងអភវ ិ ក្បកាស បស់ ដ្ឋមស្រនតក្ ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ។ មាក្តា ២៦ 29 ់ ឹរជញ្ាូ នអតប ទមៃនដ្ ើ ណា ិ មារលប ត ញ្លូវងនល់ មានដ្ូ ចតរៅ ៖ ១.រលើ្ូ វរលបឿនរលឿន ល ើ បជុ ំជននានារនុងរែតត នង ្លូវជាតិ ្លូវរែតត ្លូវរាជធានើ ្លូវក្រុង ្លូវទក្ ិ ្លូវជនបទ ក្តូវអនុ វតតដ្ូចខាងរក្កាម ៖ រ. ់ តិប មាសងកតរ កា រក្មិតទមៃនអ ់ លើរៅ ុ ឺ រ ឬសឺមើ ម ល ងយនត ម ុ ឺ រក្តូវរំណត់ក្តឹម ៖ - ៦ (ក្បាំមួយ) រតាន សក្មាប់រៅល រទាលខដ្លមានរង់ ២ (េើ ) សាត ិ រៅរលើខ្នរចងកូត ងយនត - ១១ (ដ្ប់មួយ) រតាន សក្មាប់រៅ ល ះខដ្លមានរង់ ៤ (បួន) សាិតរៅរលើខ្នរចងកូត ងយនត ល រភា - ១០ (ដ្ប់) រតានសក្មាប់រៅល រទាលខដ្លមានរង់ ៤ (បួន) - ១៩ (ដ្ប់ក្បាំបួន) រតានសក្មាប់រៅ ល ះខដ្លមានរង់ ៨ (ក្បាំប) ល រភា ើ - ២៤ (ថ្មាបួន) សក្មាប់រៅល បជ ើ ត ិ ោន ខដ្លមានរង់ ១២ (ដ្ប់េើ )។ ែ. ់ ុបអនុ ញ្ញ កា រក្មិតទមៃនស ញ តអតិប មា បស់ ងយនតក្តូវរំណត់ក្តឹម ៖ - ១៦ (ដ្ប់ក្បាំមួយ) រតានសក្មាប់ ងយនតខដ្លមានរៅល ២ (េើ ) គឺរៅល រទាលខ្នរខាងមុ ែ ងយនតខដ្លមានរង់ ២ (េើ ) នង ិ រៅល រទាលខ្នរខាងរក្កាម ងយនតខដ្លមានរង់ ៤ (បួន) - ២៥ (ថ្មាក្បាំ) រតាន សក្មាប់ ងយនតខដ្លមានរៅ ើ គឺរៅ ល ៣ (ប) ល រទាលខ្នរខាងមុ ែ ងយនត ខដ្លមានរង់ ២ (េើ ) និងរៅ ល ះខ្នរខាងរក្កាយ ងយនតខដ្លមានរង់ ៨ (ក្បាំបើ) ល រភា - ិ ) រតានសក្មាប់ ងយនតខដ្លមានរៅ ៣០ (ស្ថមសប ឺៅ ល ៤ (បួន) គរ ន ះខ្នរខាងមុ ែ ងយនត ល រភា ខដ្លមានរង់ ៤ (បួន) និងរៅ ល ះខ្នរខាងរក្កាយ ងយនតខដ្លមានរង់ ៨ (ក្បាំបើ)។ ល រភា គ. ់ ុបអនុ ញ្ញ កា រក្មិតទមៃនស ត ងម ញ តអតិប មា បស់ ងយនតសរណា ុ ឺ រក្តូវរំណត់ក្តឹម ៖ - ិ ក្បាំ) រតាន សក្មាប់ ងយនតសរណា ៣៥ (ស្ថមសប ុ ឺ រខដ្លមានរៅ ត ងម ល ៤ (បួន) គឺរៅល រទាល ខ្នរខាងមុ ែ ងយនតខដ្លមានរង់ ២ (េើ ) រៅល រទាលខ្នរខាងរក្កាយ ងយនតខដ្លមានរង់ ៤ (បួន) និងរៅ ុ ឺ រខដ្លមានរង់ ៥ (ក្បាំ) ល រទាលខ្នរខាងរក្កាយ ម - ត ង ុម ៤០ (ខសសិប) រតានសក្មាប់ ងយនតសរណា ឺ រខដ្លមានរៅ ើ រៅ។ ល ចាប់េើ ៥ (ក្បាំ) រ ង ិ ទមៃនស ឃ. កា រក្មត ់ ុបអនុ ញ្ញ ញ តអតប ិ មា បស់ ងយនតសរណា ត ងសម ុ ឺ រក្តូវរំណត់ក្តម ឺ ើម ឹ ៖ - ត ងសឺមើ ុម ៣៥ (ស្ថមសិបក្បាំ) រតាន សក្មាប់ ងយនតសរណា ឺ រខដ្លមានរៅល ៤ (បួន) គឺរៅល រទាលខ្នរខាងមុ ែ ងយនតខដ្លមានរង់ ២ (េើ ) រៅល រទាលខ្នរខាងរក្កាយ ងយនតខដ្លមាន រង់ ៤ (បួន) នង ិ រៅល រភា ល ះខ្នរខាងរក្កាយសម ុ ឺ រខដ្លមានរង់ ៨ (ក្បាំប) ឺ ើម ើ - ិ ) រតានសក្មាប់ ងយនតសរណា ៤០ (ខសសប ឺ ើ ុម ត ងសម ឺ រខដ្លមានរៅល ៥ (ក្បាំ)។ 30 ិ ងយនតសរណា ចំរពាះទមៃន់ ងយនត នង ុ ឺ រ ឬសម ត ងម ុ ឺ រ ខដ្លោ ឺ ើម ម នខចងរៅរនុងចំណុ ចខាងរលើរនះ ិ ត ក្តូវសុ ំលែ ញ តេរ ិ អនុ ញ្ញ ើ មតារច ិ សសេស ិ ចក្គប់ក្គង្លូវងនល់។ ់ ងកតរ ២.រាល់ទមៃនស ័ េរៅ ់ លើអរ ល ងយនតដ្ូចមានខចងរនុងចំណ ព ធរៅរលើថ្្ទ ុ ចទើ ១ ខាងរលើ ក្តូវមានសមា ងនល់មិនរលើសេើ ៥ (ក្បាំ) គក្រ/សម២។ មាក្តា ២៧ អនររក្បើក្បាស់្ូ វងន ល ល់រុ ងរេលរៅដ្ល់ ន ់ មលង រំេងច ើ ចំរណាតែពស់ ឬ្លូវរ ង ឬ្លូវតក្មូវឲ្យមានកា ក្បុង ក្បយ័តែ ន ពស់ ក្តូវរោ េតាមកា បញ្ញ ា បស់ភា ់ មលង ឬភា ន រ់ង្វ រំេងច ន រ់ង្វ សុ វតាិភាេខដ្លក្បចាំកា រៅតាមរោល រៅ។ បទបញ្ញ ា ថ្នកា រក្បក្ ់ មលង នង ើ បាស់រំេងច ិ កា រក្បក្ ើ បាស់្ូ វរ ល ើ ចំរណាតែពស់ ឬ្លូវតក្មូវឲ្យមានកា ក្បុង ង ន ពស់ ក្តូវរំណត់រោយក្បកាស បស់ ដ្ឋមស្រនតក្ ក្បយ័តែ ើ រសួងស្ថធា ណកា ិ ដ្រ នង ិ ក្បកាស បស់ ដ្ឋ ឹ ជញ្ាូ ន នង ើ រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ។ មស្រនតក្ មាក្តា ២៨ កា រ ៀបចំចាត់ខចងសរមមភាេនានា ដ្ូ ចជា សរមមភាេវបបធម៌ រឡា ើ ិ ណ កា តាំងេេ ិ េធ ៌ នង ិ ើបុណយរ្េង រទៀតរៅរលើដ្ង្លូវងនល់ ក្តូវក្បតិបតតិតាមកា ខណនាំដ្ូចខាងរក្កាម ៖ ១. អនររ ៀបចំក្តូវរលើរសំរណ ល ល់ ើ សុ ំរក្បើក្បាស់្ូ វងន ា ប់ជាមួយនូ វគរក្មាងកា ពា សុ វតាិភាេ រោយភា ចរាច ណ ន រ់រក្កាមជាតិ។ ៍ រៅ ដ្ឋបាលថា ឹ តរៅបានរក្កាយរេលទទួល សរមមភាេរនះអាចក្បក្េត ញ តេើ ដ្ឋបាលថា បានកា អនុ ញ្ញ ន រ់រៅតាមរក្មិតថ្នេិធើ ន រ់រក្កាមជាតិតាមលំោប់ថា និងភាេចាំ បាច់។ ២. ន រ់រក្កាមជាតិ ដ្ឋបាលថា ៌ នអំេគ ក្តូវ្េេា្ាយេ័តមា ិ ្លូវងនល់ឲ្យបានទាន់រេលរវោ ើ រក្មាងបទ ត ប់ធា ក្េមទាំងចាត់វ ិធានកា កា ពា សណា ិ សុ វតាភា ន ប់ នង ិ េចរាច ណ ឹ ក្តូវ។ ៍ ឲ្យបានក្តម ៣. ន រ់រក្កាមជាតិក្តូវចូ ល ម ដ្ឋបាលថា ើ ធាើកា ចាត់ខចងរិចចកា បនា ួ សេកា ជាមួយអនររ ៀបចំ រដ្ើមបរ ទ ន់ និងធានាសុ វតាិភាេចរាច ណ៍។ ិ នត ខបបបទ នង ិ ិធថ្ ើ វ ើ បាស់្ូ វងន ើ នកា រក្បក្ ើ រសួងមោ ល ល់ក្តូវរំណត់រោយក្បកាសអនត ក្រសួង វាង ដ្ឋមស្រនតក្ ថ្្ទ និង ដ្ឋមស្រនតើក្រសួងស្ថធា ណកា និងដ្ឹរជញ្ាូ ន ឬក្បកាសអនត ក្រសួង វាង ដ្ឋមស្រនតើក្រសួងមោថ្្ទ និង ដ្ឋ ើ រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ។ មស្រនតក្ មាក្តា ២៩ ើ បាស់្ូ វងន កា រក្បក្ ិ សរមមភាេរ្េងៗពារ់េន ល ល់ នង ឹ ្លូវងនល់តាមដ្ង្លូវរៅរនុងរាជធានើ ក្រុង នង ័ ធនង ិ ទើ ក្បជុ ំជន ក្តូវអនុ វតតដ្ូចតរៅ ៖ 31 ិ ញ្ច ើម្លូវ នង រ. ចរ ើ បាស់សក្មាប់ខតរោលបំណងរនុងកា រធាើចរាច ណ ិ ្លូវរងមើ រជើងក្តូវរក្បក្ ៍ រោយរងមើ រជើង។ ិ ញ្ច ើម្លូវ នង ែ. ចរ ើ អាចយររៅរក្បក្ ិ ្លូវរងមើ រជង ើ បាស់សក្មាប់រោលបំណងរ្េងរទៀតបានសមក្សបតាម បញ្ញតតិថ្នមាក្តា ២៨ ថ្នចាប់រនះ។ គ. មិនក្តូវអនុ វតតសរមមភាេដ្ូ ចខាងរក្កាម ៖ - ចត ងយនត ឬោនជំនះ ិ ក្តម ិ មន ឹ ក្តូវតាមដ្ង្លូវ ចរ ិ ញ្ច ើម្លូវ នង ិ ្លូវសក្មាប់រងមើ រជើងែុ សេទ ើ ង ើ តា ំ រំណត់ - ស្ថងសង់ បា កាត់ទទឹង ឬទួលបនាយរលបឿន ឬវតាុក្បោរ់ក្បខេលេើរលើ្ូ វងន ល ល់រោយោម នកា ញត អនុ ញ្ញ - ើ រមមភាេរ្េងរទៀត្ទុយេច រធាស ើ ាប់រនះ។ មាក្តា ៤៨ ទណ ន ើសថ្នចាប់រនះ ម ឌ រមមរុ ងបទរលម ួ មាន កា ក្េមានជាោយលរខណ ញ ៍ អរេ កា ដ្រេូ ត ឬកា េយួ វ ិញ្ញ ញ បណណ កា េន បនបក្ត អាជា ័ អនត កា ណ ិ យ ិ យ ៍ រទាសេន ិ រទាសោរ់េនធនាោ ។ ័ ជាក្បារ់ នង មាក្តា ៦២ ា បស់ភា ជនណារដ្លមានរោ េតាមកា បញ្ញ ន រ់ង្វ សុ វតាិភាេ ខដ្លក្បចាំកា តាមរោលរៅ ដ្ូ ចមាន ិ យ ខចងរនុងមាក្តា ២៧ ថ្នចាប់រនះ ក្តូវេន ័ អនត កា ណ ឺ ) រ ៀល។ ៍ ជាក្បារ់ចំនួន ១០.០០០ (មួយមុ ន ៣.១.៦ អនុរកឹតយសតព ី កី ិចចដ្ំម្ណ ា ន (១៩៩១) ើ រការវាយតនម្លម្េតុ្លបះពាល់បរ ិស្ថ ឹ ា នង រោងតាមរសវា្តល់ក្បរ ិ េរោរ ឆ្ ិ វ ិភាគ បស់ធនាោ េភ ឹ យ ន ំ ២០១៨ (P164300) អនុ ក្រត សតើេរ ិ ចដ្ំរណ ើ ច ិ ា ន (EIA) (១៩៩៩) និងរោលកា ណ ើ កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ំ ទខដ្ល ៍ ខណនាំោក្ បានបរងកើតរ ង ើ រៅឆ្ ន ំ ២០០៥, ២០០៩ និង ២០១៧ មានបទបបញ្ញតតិលមែិតសតើេើលរខែណឌ ដ្ំរណើ កា និង ិ កា ទទួលែុ សក្តូវខ្នរស្ថ តួនាទើ នង ើ វាយតថ្មលប ស្ថ ា ប័នរលកា ិ សងគម9។ រមពុជាមានអនុ ក្រត ិ ា ន នង ឹ យ EIA ចាប់ ើ ន ំ ១៩៩៩ មរ។ អនុ ក្រត តាំងេឆ្ ឹ យរនះតក្មូវឲ្យមានកា រធាើ EIA រលើ “រាល់គរក្មាង ឬសរមមភាេ បស់ឯរជន ឬ ើ ក្តូវបានេិនិតយ និងវាយតថ្មលរោយក្រសួងប ស្ថ ស្ថធាណៈ” រេយ ិ ា នមុ នោរ់ជូនរាជ ោឋ ភិបាលសរក្មច “រលើរ 9 ឹ យ EIA (១៩៩៩) េក្ងរ អនុក្រត ិ បញ្ញ ើ នង ា រ់បខនាមេប ើ ទបបញ្ញតតិរុ ងចាប់ ន តើ កា សេ ិ ោគឆ្ ើ វ ិនរ ន ំ ១៩៩៤ ខដ្លតក្មូវឲ្យមានកា អនុម័តរោយគណៈ ដ្ឋមស្រនតើរលើគរក្មាងវ ិនិរោគខដ្លអាចបងក “្លបះពាល់់អវ ិជាមានរលើប ស្ថ ិ ា ន”។ បទបបញ្ញតតិក្សរដ្ៀងោន សតើេកា ើ រ ៀបចំ េិនិតយរ ើ វ ិញ និងោរ់ EIAs រៅ ោ ង ួ បញ្ចូ លរនុងចាប់សតើេើរិចចកា ពា ប ស្ថ ឋ ភិបាល ក្តូវបាន ម ិ ា ន និងកា ក្គប់ក្គងធនធាន ន ំ ១៩៩៦ ៖ “ក្តូវរធាើ EIA រលរា ធមមជាតិ មុនឆ្ ើ ក្តូវបានេន ើ ល់គរក្មាង ឬសរមមភាេ បស់ឯរជន ឬស្ថធាណៈ រេយ ិ យ នង ិ ត ិ វាយតថ្មល ិ ា នមុនោរ់ជូនរាជ ោ រោយក្រសួងប ស្ថ ឋ ភិបាលសរក្មច”។ 32 ិ សស ខលងខតគរក្មាងខដ្លមានលរខណៈេរ ិ ចាំបាច់បនា នង ទ ន់ខដ្លសរក្មចរោយរាជ ោ ិ ល”។ ឋ ភបា សំខាន់ ឹ យរនះរ ៀបរាប់លមែត បំ្ុត អនុ ក្រត ិ េើកា ទទួលែុ សក្តូវខ្នរស្ថ ា ប័ន បស់ក្រសួងប ស្ថ ិ ា ន នង ិ មនទើ ប ស្ថ ើ វ ិ ា ន នត ិ ិធើ ើ វ ិញ និងអនុ មត សក្មាប់កា េិនិតយរ ង ័ ទូ រៅសក្មាប់កា មិនអនុ រោមតាម។ អនុ ័ គរក្មាង និងកា ោរ់េិនយ ក្រឹតយរនះជំ ុញកា ចូ ល ម ួ ជាស្ថធា ណៈ ច ស់គរក្មាងបរងកើតខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ និងអំពាវនាវឲ្យមា ិ ាន ច ស់គរក្មាងអាចអនុ រោមតាមចាប់រនះរោយបញ្ច ប់ EIA បឋម ឬ EIA រេញរលញ រោយមាក្តា (EMP)។ មា ា រ់ថា មានខតគរក្មាងខដ្ល “បងក្លបះពាល់ធៃនធ ៨ បញ្ញ ់ ៃ ” បុ រណាណ ះខដ្លទាមទា ឲ្យមានកា រធាើ EIA រេញ រលញ។ អនុ ក្រត ឹ យរលែ ៧២ អន រ.បរ សតេ ើ រ ិ ចដ្ំរណ ើ ច ើ កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ា ន ចុះខែ សោ ើ នំ ឆ្ ១៩៩៩។ មាក្តាសំខាន់ៗមានដ្ូ ចតរៅ។ អនុ ក្រឹតយរនះមានរោលបំណង ៖ - ិ ាន រំណត់កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ រលើរាល់គរក្មាង និងសរមមភាេឯរជន ឬ ស្ថធា ណៈ ើ ក្តូវបានេន រេយ ិ យ ិ ត នង ិ វាយតថ្មលរោយក្រសួងប ស្ថ ិ ា នមុ នោរ់ជូន ោ ិ ល ឋ ភបា សរក្មច - ំ រក្មាងសរមមភាេខដ្លរសនើរ ង រំណត់ក្បរភទ និងទំេគ ើ ក្េមទាំងសរមមភាេខដ្លមានក្ស្ថប់ ិ រំេុងដ្ំរណ នង ិ ាន ើ កា ទាំងឯរជន ទាំងស្ថធា ណៈខដ្លក្តូវវាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ - ួ េើស្ថធា ណៈជន បំ្ុសឲ្យមានកា ចូ ល ម រនុងរិចចដ្ំរណើ កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ ប ស្ថ ិ ាន ក្េមទាំងទទួលយរមតិរោបល់មររធាើកា េិចា ណារនុងរិចចដ្ំរណ ័ ើ កា អនុ មត គរក្មាង។ រោលកា ណ៍ ខណនាំទូរៅសក្មាប់កា រ ៀបចំ បាយកា ណ ិ រេញរលញ (២០០៩) មាន ៍ EIA បឋម នង ់ ៃ តារាងសក្មាប់កា វាយតថ្មលរេតុ្លបះពាល់តិចតួច មធយម និងធៃនធ ិ មាននយ បុខនតមន ិ មន័យ ឬលរខណៈ 10 ិ យ វ ិនច ិ រេតុ្លបះពាល់ទាង ឆ័ សក្មាប់កា រំណត់រក្មត ំ រនះរ យ ើ ។ រោលកា ណ នំ ៍ ខណនាំឆ្ ២០០៩ បានបញ្ញ ើ ំរណ ា រ់េដ្ ើ កា េន ិ ត ិ យរ ង ើ វ ិញរលគ ិ កា អនុ មត ើ រក្មាង នង ័ ។ រក្ៅេើកា រំណត់ យៈរេល ៣០ ថ្ងៃ នង ិ កា គូ សខ្នទើជំោនខដ្លតក្មូវរោយស្ថ ា ប័នទទួលែុ សក្តូវ ( ូប ១) រោលកា ណ៍ ខណនាំរ ៀបរាប់េើែលឹមស្ថ 10 តារាងរនុងឧបសមព័នធ ២ ថ្នរោលកា ណ ៍ ខណនាំ EIA (២០០៩) ក្គបដ្ណ ើ នធានប ស្ថ ត ប់រលធ ិ ា នធមមជាតិ ូបវនត នងិ ជើវស្ថស្រសត នង ិ ំ ធនធានរសដ្ឋរិចចសងគមរនុងដ្ណារ់កាល ៣ (មុនក្បតិបតតិកា រនុងរេលក្បតិបតតិកា និងរៅរេលបញ្ច ប់ក្បតិបតតិកា )។ 33 11 ន បាយកា ណ ជារ់ោរ់រុ ង ទ ត់សេ ៍ EIA ដ្ូ ចជា តារាងរ្ទៀងផ្ល ិ ា ន នង តើ ើរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ចសងគម ិ រសដ្ឋរច ិ ជំេូរសតេ 12 ខដ្លក្តូវវ ិភាគ នង ើ កា ួ ជាស្ថធា ណៈ13។ ើ ចូល ម 11 ថ្ក្េរ ើ ំណាត់ថា ើ (តំបន់ េូជសតា កា រធាច ិ ជិត្ុតេូជ បំោស់ទ) ន រ់) សតា (រក្ម នង ើ ដ្ើ ធនធានខ ើ ជើវៈចក្មុះ ខដ្នជក្មរ ដ្ើរសម ធាតុអាកាស (សើតុណ ព ធែយល់ សំរណ ា ភាេ រមពស់ទឹររភលៀង រលបឿន និងទិសែយល់ សមា ើ ម) គុណភាេែយល់ សំរ ង ំខាន និង ំញ័ ិ ប មាណទ ជលស្ថស្រសត (គុណភាេ នង ិ រ ើ ើ នង ឹ រលដ្ ិ លំេូ ទរ ិ រក្កាមដ្ើ ច នត នង ឹ )។ 12 កា រក្បើក្បាស់ដ្ើធលើ កា រក្បើក្បាស់ទឹរ កា រក្បើក្បាស់ថាមេល កា អប់ ំ សុែភាេស្ថធា ណៈ របតិរភណឌ វបបធម៌ (អោ ក្បវតតិស្ថស្រសត ក្បាស្ថទបុរាណ វតតអារាម ទំរនៀមទំោប់/ក្បថ្េណ ិ នធុ ជនជាតរ ើ ជាតេ ា នភាេរសដ្ឋរច ិ ដ្ើមភាគតិច។ល។) ស្ថ ិ ក្បារ់ ិ ច (កា ង្វ នង ចំណ ទ ប់បនេំ) ក្បេ័នធរេោ ូ លបឋម និងបនា ឋ ចនាសមព័នធ ក្បជាស្ថស្រសត និងលំរៅោឋ ន តំបន់រទសច ណ៍។ 13 រនុងជំេូររនះ មា ច ស់គរក្មាងក្តូវេណ ញ ធ និងសេគមន៍មូល ៌ នាេើកា េិរក្ោះរោបល់ស្ថធា ណៈសតើេើ ១) កា ្េេា្ាយដ្ល់អាជា ោ ើ រក្មាងអភវ ឋ នអំេគ ើ តា ិ ឌ្ឍន៍ ២) រសចរតអ ា ធប ិ ាយ បស់ក្រសួង/ស្ថ ា ប័ន/មនទើ ពារ់េ័នធ នង ញ ធ មូលោ ិ អាជា ា ធប ឋ ន ៣) រសចរតើអតា ិ ាយ បស់អងគកា មិនខមន ោឋ ភិបាលពារ់េ័នធ និង ៤) កា េិរក្ោះរោបល់ជាមួយក្បជាជនមូលោឋ ន។ 34 ំណ ូប ១ ៖ ដ្រ ើ កា េន ើ វ ិញរលើ EIA នង ិ ត ិ យរ ង ំ ន នង ិ កា អនុម័ត ជោ ា ប័នទទួលែុសក្តូវ ិ ស្ថ ក្បភេ ៖ រោលកា ណ៍ ខណនាំទូរៅសតើេើ EIA សក្មាប់កា រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ EIA បឋម និងរេញរលញ (២០០៩) ើ វ ិញរោយ សំ ចនធើ មរេើវ ិទាស្ថ រោងតាមកា េិនិតយរ ង ា ន AIT Thailand (២០១៥) អនុ ក្រឹតយរលែ ៧២ អន រ.បរ ិ ា ន និងរោលកា ណ សតើេើកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ើ កា ៍ ខណនាំទូរៅសតេ ើ រ ៀបចំ បាយកា ណ ិ រេញរលញ (២០០៩) ក្ោន់ខតរលរ ៍ EIA បឋម នង ើ េើតក្មូវកា ទក្ ើ រ ង ឹ ា បុ ខនតមន ើ បរ ិ បាន ើ ប រំណត់លរខណៈនត ិ ក្មាប់កា ្តល់រសវាវាយតថ្មលក្បរបរោយវ ិជា ិ ុ គគលខដ្លមានគុណវុឌ្ឍស ើ ៈ ដ្ល់អតិងជ ា ជវ ិ ន ើ ។ បទបបញ្ញតតិរក្កាមកា ដ្ឹរនាំ បស់ ដ្ឋមស្រនតើប ស្ថ រ យ ញ បណណ ិ ា នងមើ រសនើឲ្យក្រុមេុ នមានក្ស្ថប់ោរ់ពារយសុ ំអាជា ន។ ងមើ ខដ្លមានសុ េលភាេ យៈរេល ៥ ឆ្ ំ ័ ធម្្សងម្េៀត ៣.១.៦ អនុរកឹតយពាក់ពន ឹ យសតេ ➢ អនុ ក្រត ើ ក្តួតេន ើ កា ិ យកា បំេុលទរ ិ ត ឹ ឹ យរលែ ៧២ អន រ.បរ សតេ អនុ ក្រត ើ ក្តួតេន ើ កា ិ យកា បំេុលទរ ិ ត ័ រៅថ្ងៃទើ ៦ ខែ រមស្ថ ឹ ក្តូវបានអនុ មត ន ំ ១៩៩៩។ អនុ ក្រឹតយរនះមានរោលរៅរំណត់កា ក្តួតេិនិតយកា បំេុលទឹររដ្ើមបទ ឆ្ ក ត់ និងកាត់ ើ ប់ស្ថ បនាយកា បំេុលទឹររៅតាមតំបន់ទឹរស្ថធា ណៈ សំរៅធានាបានកា កា ពា សុ ែភាេមនុសេ និងកា អភិ រេជើវៈចក្មុះ (មាក្តា ១)។ ▪ ឹ យរនះមានវ ិស្ថលភាេអនុ វតតចំរពាះរាល់ក្បភេបំេុល អនុ ក្រត ិ រាល់សរមមភាេទាំងឡាយ នង ឹ រៅតាមតំបន់ទរ ខដ្លបងកឲ្យមានកា បំេុលទរ ឹ យរនះខចង ឹ ស្ថធា ណៈ (មាក្តា ២)។ អនុ ក្រត ់ គុ ណភាេទឹររនុងតំបន់រ្េង រទៀត។ ់ បរញ្ច ញសំណល់ សតងោ េើក្បរភទក្បភេបំេុល សតងោ 35 សក្មាប់គរក្មាងរនះ ់ គុ ណភាេទរ សតងោ ឹ ស្ថធា ណៈក្តូវ ឹ មួយចំនួនសក្មាប់តំបន់ទរ យរមរអនុ វតត។ ឹ យសតេ ➢ អនុ ក្រត ើ ក្គប់ក្គងសំណល់ ង ើ កា ឹ ▪ ឹ យរលែ ៣៦ អន រ.បរ សតេ អនុ ក្រត ើ ក្គប់ក្គងសំណល់ ង ើ កា ័ រៅថ្ងៃទើ ២៧ ឹ ក្តូវបានអនុ មត ន ំ ១៩៩៩។ អនុ ក្រឹតយរនះមានរោលរៅរំណត់កា ក្គប់ក្គងសំណល់ ងក្បរប ខែ រមស្ថ ឆ្ ឹ ិ ក្បរបរោយសុ វតាភា រោយលរខណៈបរចចររទសសមក្សប នង ិ េ សំរៅធានាបាននូ វកា កា ិ ា ន នង ពា សុ ែភាេស្ថធា ណៈ គុ ណភាេប ស្ថ ិ កា អភិ រេជើវៈចក្មុះ។ ▪ អនុ ក្រឹតយរនះមានវ ិស្ថលភាេអនុ វតតចំរពាះរាល់សរមមភាេរបាះរចាល ទុ រោរ់ សតុរ ក្បមូ ល ន រ់។ ដ្ឹរជញ្ាូ ន ខរថ្ចន និងបរញ្ច ញរចាលសំរាម និងសំណល់ក្បរបរោយរក្ោះថា ឹ យសតេ ➢ អនុ ក្រត ិ ត ើ ើកា ក្តួតេន ិ កា ំខានរោយសំរ ិ យកា បំេុលែយល់ នង ង ▪ អនុ ក្រឹតយរលែ ៤២ អន រ.បរ សតើេើកា ក្តួតេិនិតយកា បំេុលែយល់ និងកា ំខានរោយសំរ ង ័ រៅថ្ងៃទើ ១០ ខែ ររកោ ឆ្ ក្តូវបានអនុ មត ន ំ ២០០០។ អនុ ក្រឹតយរនះមានរោលបំណងកា ពា ិ ា ន នង គុ ណភាេប ស្ថ ិ កា បំេុលរោយសំរ ិ សុ ែភាេមនុ សេេើកា បំេុលែយល់ នង ងតាម យៈ ិ ត សរមមភាេេន ិ កាត់បនាយ។ អនុ ក្រឹតយរនះមានវ ិស្ថលភាេអនុ វតត ិ យតាមោន រោះក្ស្ថយ នង ចំរពាះរាល់ក្បភេបំេុលចល័ត និងអចល័តទាំងឡាយខដ្លបងកឲ្យមានកា បំេុលែយល់ និងកា ំខានរោយសំរ ងរៅរនុងប ោកាស។ ិ ិ ពរបស់ធនាោរពិភពម្ោក ៣.២ ម្ោលនម្ោបាយធានាសុវតាភា គរក្មាងរនះបំ្ុសរោលនរោបាយធានាសុវតាិភាេដ្ូចខាងរក្កាម ៖ ិ ា ន (OP/BP 4.01) ក្តូវបានបំ្ុស រចញេើរោលកា ណ កា វាយតថ្មលប ស្ថ ត ះអាសនន បស់ ៍ ខណនាំបរណា ធនាោ េភ ិ េរោរសតេ ើ កា ិ េសក្មាប់ជំនួយបរចចររទស (២០១៦) នង ើ ធានាសុ វតាភា ើ ង ិ ្លបះពាល់តាមទតា ំ អាចបខងា ក្តលប់បាន ិ ខ្ែរតាមមូ លោ នង ឋន រោយស្ថ សរមមភាេរទសច ណ ិ ន តតូ ច។ ៍ ធមមជាតខា ដ្ូ រចនះ ំ គរក្មាងមិនទាន់ក្តូវបានរំណត់ជាមុ នរតើ។ រោយស្ថ ខត គរក្មាងរនះក្តូវបានរំណត់ជាក្បរភទ ែ ងាើរបើទើតាង ិ រនុងក្បរភទ ែ អនុ គរក្មាងក្បរភទ រ ក្បខេលជាមន គរក្មាងសាត ិ មានរ យ ើ ិ ោ នង ម នលរខណៈសមបតតិរដ្ើមប ើ ើ លុ ះក្តាខតគរក្មាងក្តូវបានរ ៀបចំ ចនាសមពន ទទួលបានេ ិ ញ្ញបបទានគរក្មាងរ យ ើ វ ិញជាក្បរភទ រ។ ័ ធរ ង ខដ្នជក្មរធមមជាតិ (OP/BP 4.04) ក្តូវបានបំ្ុសរក្ពាះគរក្មាងនឹងពារ់េន ័ ធនឹងសរមមភាេរនុងក្ចរ តំបន់គរក្មាង ២។ រោយស្ថ ខតរទសច ណ ន បន់គរក្មាងទាំង ២ រនះក្តូវមានកា កា ពា គួ មាន ៍ ធមមជាតិរុ ងតំ 36 ិ បងកកា គំរាមរំខេងកាន់ខតខា កា ធានាថា វាមន លង ើ រ ៀបចំខ្នកា រទសភាេ នង ំ រលកា ិ សរមមភាេរទសច ណ៍ ិ កា អនុ រោមតាមរោលនរោបាយរនះនង ធមមជាត។ ិ ឌ្ឍរទសច ណ ឹ ធានាបានថា កា អភវ ៍ ធមមជាតិអនុ រោម តាមរោលបំណងថ្នកា កា ពា ខដ្នជក្មរធមមជាតិ។ ថ្ក្េរ ើ (OP/BP 4.36) ក្តូវបានបំ្ុស រក្ពាះគរក្មាងនឹងវ ិនិរោគរលើសរមមភាេជំនួយបរចចររទស ិ កា ក្គប់ក្គងធនធានថ្ក្េរ សក្មាប់តំបន់រទសភាេ នង ិ កា រ ៀបចំខ្នកា អាជើវរមមរទសច ណ ើ នង ៍ ធមមជាតិ រនុងតំបន់កា ពា ។ គរក្មាងនឹងមិនបងក ឬសក្មួលកា រធាើឲ្យបាត់បង់ ឬកា បំ្លិចបំផ្ល ល ញថ្ក្េរ ើ យ រ ើ ។ ESMS គរក្មាង ើ រដ្ើមបចា ក្តូវបានរ ៀបចំរ ង ើ ត់វ ិធានកា សមក្សបរលើកា កា ពា គក្មបថ្ក្េរ ើ ៅរសសសល់ រ តាម យៈកា តតប ិ ត លើ ដ្លសាត ិ អនតរាគមន៍រលើដ្ើធខ ើ បាស់ដ្ើធលើ នង ិ រក្កាមកា រក្បក្ ិ ទប់ស្ថ ិ ក្ទេយសមបតតិធមមជាតិ នង ក ត់កា ទ នកាន់កាប់រុ ងតំ ទស្រនា ិ ខាង នង ន បន់ថ្ក្េជត ិ តំបន់កា ពា សេគមន៍។ កា អនុ រោមតាមរោលនរោបាយរនះ នឹងធានាថា កា បរងកើតខ្នកា អាជើវរមមសក្មាប់រទសច ណ៍ ធមមជាតិអនុ រោមតាមរោលបំណងរោលនរោ បាយថ្ក្េរ ។ ើ ធនធានវបបធម៌ ូបវនត (OP/BP 4.11) ក្តូវបានបំ្ុសជាវ ិធានកា “ក្បុងក្បយ័តន” ។ កា វាយតថ្មលបឋម មិនទាន់ក្គបដ្ណត ប់រលើស្ថ ៈសំខាន់ខ្នរបុ រាណវតាុវ ិទា ន បន់រទសភាេខដ្លបានរក្ជើសរ ស ឬវបបធម៌រុ ងតំ ើ ើ ។ នើតិវ ិធើខសាង រឱកាស (chance-find) រក្កាមក្រមក្បតិបតតិប ស្ថ រ យ ិ ា ន (ECOP) ឬរិចចក្េមរក្េៀងកា ិ ា ន បស់ក្រសួងប ស្ថ ពា ប ស្ថ ិ ា ន ក្តូវបានោរ់បញ្ចូ លរនុង ESMF។ គរក្មាងនឹងអនុ វតត្ងខដ្ នូ វរោលកា ណ ិ ា ន សុ ែភាេ និងសុ វតាិភាេ បស់ក្រុមធនាោ ៍ ខណនាំសតើេើប ស្ថ េិភេរោរ (រោលកា ណ៍ ខណនាំ EHS)14។ រោលកា ណ៍ ខណនាំរនះជាកា សំអាងខ្នរបរចចររទសខដ្ល ា ញេឧ បង្វ ើ ទាេ ណ៍ ជារ់ោរ់ ែ ្នរឧសាេរមមជាអនត ជាតិ។ ឬទូ រៅថ្នកា អនុ វតតលខ រោលកា ណ៍ ខណនាំ ័ មា ្តល់េត ៌ នសតេ ើ ើរក្មត ិ អនុ វតតនកា ៍ ង្វ នង ិ េរោរ នង ិ វ ិធានកា ខដ្លអាចទទួលយរបានសក្មាប់ធនាោ េភ ិ ំ ខដ្នជក្មរងមរ ក្តូវបានចាត់ទុរថាក្តូវសរក្មចឲ្យបានរនុងតំបន់តាង ើ ោយមានចំណាយសមក្សប និងរក្បើក្បាស់ បរចចរវ ិទាមានក្ស្ថប់។ ដ្ំរណ ិ ា នអាច្តល់អនុ ស្ថសន៍សតើេើក្េំខដ្នរំណត់ ឬវ ិធានកា រ្េង ើ កា វាយតថ្មលប ស្ថ ើ ក្បសន រទៀត (អាចែពស់ ឬទាបជាង) រេយ ិ េរោរ អនុ ស្ថសន៍ ិ របើអាចទទួលយរបានសក្មាប់ធនាោ េភ ល យជាលរខែណ ទាំងរនះនឹងកា ំ ជារ់ោរ់។ ឌ សក្មាប់គរក្មាង ឬសក្មាប់ទើតាង ំ ៅងមើរោយមិនសមក្ កា តាំងទើលរ ័ គចិតត (OP/BP 4.12) និងជនជាតិរដ្ើមភាគតិច (OP/BP 4.10) ក្តូវ ើ ទភា បានអនុ វតត រេយ ៍ នក្របែណ ើ ន រ់ង្វ អនុ វតតនមា ិ េសងគមរោយខ រ ៖ ក្របែណ ឌ ធានាសុ វតាភា ឌ រ ៀបចំខ្ន 14 សូមរមើលរោលកា ណ៍ ខណនាំ EHS ៖ www.ifc.org/ifcext/enviro.nsf/Content/EnvironmentalGuidelines 37 កា ជនជាតរ ិ ដ្ើមភាគតច ិ (IPPF) ក្របែណឌ រ ៀបចំខ្នកា តាំងទល ើ ំរៅងមើ (RPF) នង ិ ក្របែណឌ ដ្ំរណើ កា ើ ក្ (PF)។ កា រ ៀបរាប់សរងខបសតេ ើ របែណ ា ញរនុងក្បអប់ខាងរក្កាម។ ឌ ទាំងរនះមានបង្វ 38 ក្របែណ ើ ភាគតិច (IPPF) ៖ រោលនរោបាយសតើេើជនជាតិរដ្ើមភាគតិច (OP/BP 4.10) ក្តូវបានរ ៀបរ ៀង ឌ រ ៀបចំខ្នកា ជនជាតិរដ្ម រ ង ើ រដ្ម ើ នាថាដ្ំរណ ើ បធា ើ កា អភវ ិ ឌ្ឍរោ េរេញរលញនូវរសចរតថ្ ើ ងលងូ ន សទ ិ ម ិ ច នង ធិ នុសេ រសដ្ឋរច ិ គតច ិ វបបធម៌ បស់ជនជាតភា ិ ។ រៅ ិ ត រេលខដ្លកា ក្តួតេន ិ េរោរបង្វ ិ យបឋម បស់ធនាោ េភ ិ នធុង្វយនង ា ញថា ក្រុមជាតេ ឹ មានវតតមាន ឬមានទំនារ់ទំនងជាសមូេភាេ ិ អាចក្គប់ក្គងបាន េូតទាល់ខតមានកា រំណត់រមមវ ិធើ ឬអនុគរក្មាង អនរែចើ រៅនឹងតំបន់គរក្មាង បុខនតវតតមាន ឬទំនារ់ទំនងទាំងរនាះមន ក្តូវរ ៀបចំ IPPF មុនកា វាយតថ្មល។ ើ រដ្ើមបរ IPPF ក្តូវបានរ ៀបរ ៀងរ ង ើ ោលនរោបាយ បស់ធនាោ េិភេរោរ និងក្រប ើ ៀបរាប់េរ ែណ ិ ត ឌ នយ ័ រមមរៅរមពុជា។ ឯរស្ថ រនះ្តល់េ័ត៌មានទូរៅសតេ ើ ើជនជាតរ ិ ដ្ើមភាគតច ិ រៅរមពុជា ជាេរ ិ តតគ ិ សសរនុងរែតតក្បតប ិ រក្មាង។ ជំោនចាំបាច់រុ ងកា ន េិរក្ោះរោបល់ជនជាតិរដ្ើមភាគតិច រ ៀបចំកា វាយតថ្មលសងគម និងធានានូវកា ក្េមរក្េៀងរោយរស ើ ជាមុន និង ិ រនុងកា រ ៀបចំ អនុវតត និងេិនិតយតាមោនគរក្មាង មានរ ៀបរាប់លមែិតរនុង ខ្ែរតាមេ័ត៌មានក្តឹមក្តូវ (FPIC) បស់ជនជាតិរដ្ើមភាគតច IPPF។ ក្របែណឌ រោលនរោបាយសតើេើកា តាំងទើលំរៅងមើ (RPF)៖ រោលនរោបាយសតើេើកា តាំងទើលំរៅងមើរោយមិនសម័ក្គចិតត (OP/BP ក ត់កា លំបារ យៈរេលខវង កា ធា 4.12) មានរោលបំណងទប់ស្ថ ើ រ នង ល រ់ចូលរនុងភាេក្រក្ ិ ច ឹ ម ជវ ិ ្លបះពាល់អវ ិជាមានរលើ ប ចញ្ ើ ិត បស់ ត សេគមន៍ ង្លបះពាល់រោយស្ថ កា តាំងទើលំរៅងមើរោយមិនសម័ក្គចិត។ រៅរេលគរក្មាងតក្មូវឲ្យមានលទធរមមដ្ើធលើ ល ស់បូ ត ឬកា ផ្ល លទធភាេទទួលបានធនធានរោយស្ថ គរក្មាង ក្តូវអនុវតតរោលនរោបាយរនះ។ រោលនរោបាយ បស់ធនាោ េិភេរោរតក្មូវឲ្យ មានក្របែណឌ រោលនរោបាយរដ្ើមបរ ើ ោះក្ស្ថយ្លបះពាល់/កា តាំងទើលំរៅងមើ រៅរេលរគមិនដ្ឹងេើេ័ត៌មានជារ់ោរ់រៅដ្ំណារ់ ិ រៅរេលខដ្លអនរែចក្ កាលវាយតថ្មលគរក្មាង នង ើ តូវោរ់ក្របែណឌ រនះមុនកា វាយតថ្មល រោយអនុរោមតាមរោលនរោបាយរនះ។ RPF ើ រនុងរោលបំណងបញ្ញ ក្តូវបានតារ់ខតងរ ង ើ ោលកា ណ ា រ់េរ ា ប័ន និងលរខណៈវ ិនិច័យ ៍ តាំងទើលំរៅងមើ កា រ ៀបចំខ្នរស្ថ ឆ ខដ្លក្តូវអនុវតត ើ នុគរក្មាងខដ្លអាចរធាើឲ្យមានលទធរមមដ្ធ រលអ លើ ោយមិនសម័ក្គចិតត ើ រ ំ ច់រលើកា រ ៀបចំខ្នកា សរមមភាេតាំងទើ និង្តល់កា ខណនាំចាបា លំរៅងមើ (RAPs) រៅតាមភាេចាំបាច់។ ក្របែណ ំណ ឌ ដ្រ ើ កា ៖ រោលនរោបាយសតើេកា ើ តាំងទើលំរៅងមើរោយមិនសម័ក្គចិតត (OP/BP 4.12) រលើររ ង ើ ្ងខដ្ េើកា តតប ិ តិ ិ សម័ក្គចត រោយមន ើ ទធភាេរចញចូលតំបន់ឧទានខដ្លរំណត់រោយចាប់ ិ តរលល ឬតំបន់កា ពា ។ រៅរេលោ តើ ើ ម នេ័ត៌មានជារ់ោរ់សេ ្លបះពាល់រៅដ្ំណារ់កាលវាយតថ្មល ចាំបាច់ក្តូវមានក្របែណឌ ដ្ំរណើ កា (PF) សក្មាប់កា បរងកើតដ្ំរណ ួ ើ កា ខដ្លមានកា ចូល ម រនុងកា បរងកើត និងអនុវតតកា តតប ិ តិ រលើកា រក្បើក្បាស់ធនធាន។ PF ក្តូវបានរ ៀបចំរ ង ើ ៀបរាប់េើដ្ំរណ ើ រដ្ើមបរ ួ ើ កា ខដ្លមានកា ចូល ម ញ ធ គរក្មាង ឬទើភា ខដ្លសេគមន៍ និងអាជា ួ សតើេើកា តតប ន រ់ង្វ /អងគកា ពារ់េ័នធរ្េងរទៀត នឹង្តល់អនុស្ថសន៍ ម ិ តិ រលើកា រក្បើក្បាស់ ិ សរក្មចចាត់វ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់អវ ិជាមានធំៗរោយស្ថ កា តតប ធនធាន នង ិ ត ត នង ិ ទាំងរនះ។ ខ្នកា ស្ថ ិ កាត់បនាយគជា ឺ ខ្នរមួយថ្នក្របែណឌ រនះ។ 39 ៣.៣ ចំណុ ចខុសោ ី ត ី EIA និងម្ោលនម្ោបាយធានាសុវតាិ ន រវាងបេបបញ្ញ តតិជាតិសព ភាពរបស់ធនាោរពិភពម្ោក ត តរលើចំណ ខ្នរ ងរនះរផ្ល ុ ចែុ សោ ធ នាសុ វតាិភាេថា ន វាងក្បេ័នធា ន រ់ជាតិ ័ ធ និងកា ធានាសុ វតាិភាេពារ់េន បស់ ធនាោ េិភេរោរ។ មានភាេែុ សោ ំ េើ រនះ រេយ ន ោងរក្ចើន វាងក្បេ័នធទាង ើ ចាំបាច់ក្តូវមានវ ិធានកា លុ ប បំបាត់ចំណ ួ ខដ្លក្តូវោរ់បញ្ចូ លរនុង ESMF។ រោលនរោបាយធានាសុ វតាភា ុ ចែាះខាតមួយចំនន ិ េ បស់ ធនាោ េិភេរោរ និងក្របែណ ិ ា នមានលរខណៈបនេុ ើ ឌ ចាប់រមពុជាសតើេើកា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ោ ើ ោលកា ណ ន រលរ ៍ និងរោលបំណង ៖ • ំ េើ រនះសុ ទធខតតក្មូវឲ្យមានកា ក្តួតេន ក្បេ័នធទាង ិ ត ិ ោគរលអ ិ យកា វ ិនរ ើ នុ គរក្មាង ើ ំណត់រក្មត រដ្ើមបរ ិ ិ ប ស្ថ ថ្នកា វាយតថ្មលសងគម នង ិ ា នចាំបាច់ (ឧ. EMP, IEE ឬ EIA)។ • ំ េើ រនះសុ ទធខតតក្មូវឲ្យមាន ESIA លមែិតសក្មាប់គរក្មាងខដ្លបងក្លបះពាល់កាន់ខតខា ក្បេ័នធទាង លងំ (ក្បរភទ រ) កា សិរា EIA ិ សូ វលមែិតសក្មាប់គរក្មាងខដ្លមិនសូ វបងក្លបះពាល់ ខដ្លមន ិ ោ (ក្បរភទ ែ) នង ិ ា ESIA សក្មាប់គរក្មាងខដ្លោ ម នកា សរ ិ តួច ម ន ឬមាន្លបះពាល់អវ ិជាមានតច ិ ា ន (ក្បរភទ គ) រលើប ស្ថ • រនុងដ្ំរណ ិ ា ន (ឧ. កា ខក្បក្បួលអាកាសធាតុ រសវាក្បេ័នធរអរូ ើ កា ESIA សមាសភាគប ស្ថ ូ សុ ើ និង ទសេនាទានោ ់ ុប) នង ម នកា បាត់បងស ើ ំរៅងមើរោយមន ិ សមាសភាគសងគម (ឧ. កា តាំងទល ិ ត ិ សម័ក្គចត របតិរភណ ំ េើ រនះ។ ឌ វបបធម៌ និងក្រុមង្វយ ងរក្ោះ) សុ ទធខតក្តូវបានោរ់បញ្ចូ លរនុងក្បេ័នធទាង • ំ េើ រនះសុ ទធខតមានអភិក្រមឋានានុ ក្រមកាត់បនាយ។ ក្បេ័នធទាង • ិ េរោរតក្មូវឲ្យមានកា េរ ធនាោ េភ ័ ធ ិ ក្ោះរោបល់អនរពារ់េន រនុងដ្ំណារ់កាលរ ៀបចំខ្នកា ិ ក្បតប អនុ វតត នង ិ គរក្មាងខដ្លសមមូ លនង ិ តតកា ឹ លរខែណឌ កាត់បនាយ។ រក្ៅេើ ESIA ក្របែណឌ ចាប់ថា ន រ់ជាតរ ិ ំណត់េើអភិក្រមរឆ្ ិ ាន ព ះរៅ រកា រធាើសវនរមមប ស្ថ និង អធិកា រិចច។ ចំណុ ចែុ សោន សំខាន់ៗ ៖ • ិ ា ន និងធនាោ េិភេរោរតក្មូវឲ្យមាន ESMP សក្មាប់គរក្មាងក្បរភទ ែ រតើ រ៏ រទាះបើជាក្រសួងប ស្ថ ធនាោ េិភេរោរទាមទា ឲ្យមានកា រ ៀបចំឯរស្ថ ោច់រោយខ រមួយខដ្លលមែិតជាងរនះ។ • ក្របែណ ិ បានោរ់បញ្ចូ លលែ ឌ ចាប់ជាតិមន ិ ុ បរ ណ ិ ត ិ ណារនុង OP 4.01 ៍ មួយចំនួនខដ្លក្តូវបានេចា ិ ា ន នង ដ្ូ ចជា កា វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ សងគមជាយុ ទធស្ថស្រសត (SESA), ESMF ឬ ក្របែណឌ ដ្ំរណ ើ ។ ើ កា (PF) រ យ 40 • រក្កាមចាប់ជាតិ ោ តើ វ ម នកា រំណត់ជារ់ោរ់សេ ើ ស្រសតចក្មុះរលកា ើ ិធស្ថ ិ រមម ើ ក្គប់ក្គងសតាចថ្ក្ង ឬ្លត ិ មមស រាងគ រសរ ើ រនាះរទ។ ខាងរក្កាមរនះជាឧទាេ ណ៍ សតើេើកា វ ិភាគចំណុ ចែុ សោន វាងអនុ ក្រឹតយសតើេើកា វាយតថ្មលរេតុ ្ល ិ ា ន បស់រាជ ោ បះពាល់ប ស្ថ ិ រោលនរោបាយ O.P.4.01 បស់ធនាោ េិភេរោរ។ ឋ ភិបាលរមពុជា នង ំ ុ ចែុសោ តារាងទើ ១ ៖ កា វាយតថ្មលចណ ិ ត ន វាងចាប់/លែ ិ ុបរ ណ៍ ចាប់ បស់រាជ ោ ិ លរមពុជា នង ឋ ភបា ិ ាន ិ រោលនរោបាយវាយតថ្មលប ស្ថ ិ េរោរ OP 4.01 បស់ធនាោ េភ ក្បធានបទ OP 4.01 រាជ ោ ិ លរមពុជា ឋ ភបា ចំណុ ចែុសោន /វ ិធានកា បស់គរក្មាង ១.ដ្ំរណ ិ ាន ើ កា វាយតថ្មលប ស្ថ ១.១ កា វាយតថ្មល កា វាយតថ្មលភាេក្គប់ តើ រ ចាប់សេ ើ ច ិ ចកា ពា ប ស្ថ ិ ា ន នង ិ កា ើ វ នត ើ ោលនរោបាយ OP ិ ិធរ ិ ា នេិចាណាេើខ្នរ ក្ជុងរក្ជាយថ្នក្របែណ ប ស្ថ ឌ ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតិ ៖ 4.01 នឹងក្តូវបានអនុវតតរដ្ើមបើ ា ប័ន ធមមជាតិ និងខ្នរសងគម ចាប់ពារ់េ័នធ និងស្ថ ▪ មាក្តា ៦ – កា វាយតថ្មលរេតុ្ល ធានាថា អនុគរក្មាងអនុរោម ត តរលើ ទូរៅ រោយរផ្ល ិ ាន និងរិចចក្េមរក្េៀងប ស្ថ បះពាល់ប ស្ថ ិ ា ន ក្តូវអនុវតតរលរា ើ ល់ ន តាមកាតេារិចចរុ ងសនធ ញ ឬ ិសញ្ញ ិ រ កាតេារច ន ច ុ ងសនធ ិ ិ កា អនត ជាតិមានក្ស្ថប់ នង គរក្មាង ិ សរមមភាេ បស់ នង រច ិ គត ិ ចក្េមរក្េៀងរោយមន ិ ញ និងរិចចក្េម សញ្ញ ា រ់ថារិចចក្េមរក្េៀង បញ្ញ ឯរជន ឬស្ថធា ណៈ រេយ ើ ក្តូវ ើ បា អំេើថារតចា ំ ច់ ឬមិនចាំបាច់ក្តូវ ន រ់ជាតិ និង រក្េៀងថា ា ញថា ទាំងរនះបង្វ បានេិនិតយ និងវាយតថ្មលរោយ ិ ា នរក្កាម មានកា វាយតថ្មលប ស្ថ អនត ជាតិ។ ោឋ ភិបាលខដ្លរធាើ ិ ា ន មុនោរ់ជូនរាជ ោ ក្រសួងប ស្ថ ឋ លិែិតុបរ ណ៍ ចាប់ជាតិ។ ិ ចសេក្បតប រច ិ ជាមួយ ិ តតកា ិ លសរក្មច។ ភបា ធនាោ េិភេរោរ នឹង ើ ិចច អនុក្រឹតយរលែ ៧២ អន រ.បរ សតើេរ មិន្តល់េិ ញ្ញបបទានដ្ល់ ដ្ំរណើ កា វាយតថ្មលរេតុ្លបះពាល់ សរមមភាេគរក្មាងខដ្ល ិ ា ន (១៩៩៩) ៖ ប ស្ថ ឹ កាតេារច ្ទុយនង ិ ចអនត ជាតិ ▪ មាក្តា ១ – រំណត់កា វាយតថ្មល ទាំងរនះរ ើ ។ យ ិ ា នរលើរាល់ រេតុ្លបះពាល់ប ស្ថ គរក្មាង និងសរមមភាេ បស់ ឯរជន ឬស្ថធា ណៈ ើ ក្តូវ រេយ ិ ត បានេន ិ យ ិ វាយតថ្មលរោយ នង ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ មុនរេលោរ់ជូន ោឋ ភិបាលសរក្មច។ ច ស់គរក្មាងក្តូវរធាើ ▪ មាក្តា ៦ – មា បាយកា ណ៍ វាយតថ្មលរេតុ្ល ិ ា នដ្ំបូងចំរពាះគរក្មាង បះពាល់ប ស្ថ 41 ំ ុ ចែុសោ តារាងទើ ១ ៖ កា វាយតថ្មលចណ ិ ត ន វាងចាប់/លែ ិ ុបរ ណ៍ ចាប់ បស់រាជ ោ ិ លរមពុជា នង ឋ ភបា ិ ាន ិ រោលនរោបាយវាយតថ្មលប ស្ថ ិ េរោរ OP 4.01 បស់ធនាោ េភ ក្បធានបទ OP 4.01 រាជ ោ ិ លរមពុជា ឋ ភបា ចំណុ ចែុសោន /វ ិធានកា បស់គរក្មាង ខដ្លតក្មូវឲ្យមានកា វាយតថ្មលរេតុ ិ ា នដ្ូចមានខចងរនុង ្លបះពាល់ប ស្ថ ឹ យរនះ។ ឧបសមព័នធថ្នអនុក្រត ១.២ កា វាយតថ្មល ា រ់េើកា វាយតថ្មល កា បញ្ញ ួ បញ្ចូ ល មិនក្តូវបាន ម នើតិវ ិធើរោលនរោបាយ OP ជរក្មើសគរក្មាងរ្េង ជរក្មើសខដ្លអាចមាន 4.01 នឹងក្តូវបានអនុវតតរដ្ើមបើ រទៀត សក្មាប់កា វ ិនិរោគ ធានាថា កា វាយតថ្មល្លបះ ើ ខ្នរបរចចររទស ជរក្មស ើ មានរ ពាល់ខដ្លអាចររត ង ើ ំ និងជរក្មើស “មិន និងទើតាង បស់គរក្មាងបានេិនិតយរ ើ វ ិញ ង ចាត់វ ិធានកា ” ្លបះពាល់ រលើជរក្មើសនានា ដ្ូចជា ជរក្មើស ខដ្លអាចររើតមានរ ង ើ “មិនចាត់វ ិធានកា ”។ ិ ល សមទ ធិ ទធភាេកាត់បនាយ មូលធន និងចំណាយច នត រោយស្ថ ្លបះពាល់ ទាំងរនះ ភាេសមក្សបថ្ន ើ ទាំងរនះរក្កាមលរខ ជរក្មស ែណឌ រដ្ើមក្ោ លរខែណឌ ខ្នរ ា ប័ន កា បណ ស្ថ ត ល ុ ត ះបណា និងកា េិនិតយតាមោន ឹ ជរក្មស ខដ្លពារ់េ័នធនង ើ ទាំងរនះ។ ១.៣ កា រា ម អនរែចើគួ បរងកើតគណៈរមា ួ បញ្ចូ ល មិនក្តូវបាន ម នើតិវ ិធើរោលនរោបាយ OP ើ បរ ទក្ ឹ ាគរក្មាង ិ ក្បរ ធកា ឹ ាគរក្មាងខដ្ល ឹ ក្តូវបានអនុវតតរដ្ើមបើ 4.01 នង ួ មានអនរឯររទសប ស្ថ ម ិ ាន ិ របក្ ្តល់កា ខណនាំក្បសន ើ តូវមាន គ ល់ ឯររាជយខដ្លទទួលស្ថ ើ ួល កា ខណនាំដ្ល់អនរែចើរដ្ើមបជ ើ តល់កា ជាអនត ជាតិ រដ្ើមប្ ិ ា នឯររាជយ អនរឯររទសប ស្ថ តើ ខ ខណនាំសេ ើ ្នរគរក្មាង គ ល់ជាអនត ជាតិ ខដ្លទទួលស្ថ ធ ង ទាំងអស់ខដ្លពារ់េ័នន ឹ តើ កា ឲ្យ្តល់កា ខណនាំសេ ិ ត ើ េន ិ យ ិ ា ន។ កា វាយតថ្មលប ស្ថ រ ើ វ ិញរលើគរក្មាង។ ង 42 ំ ុ ចែុសោ តារាងទើ ១ ៖ កា វាយតថ្មលចណ ិ ត ន វាងចាប់/លែ ិ ុបរ ណ៍ ចាប់ បស់រាជ ោ ិ លរមពុជា នង ឋ ភបា ិ ាន ិ រោលនរោបាយវាយតថ្មលប ស្ថ ិ េរោរ OP 4.01 បស់ធនាោ េភ ក្បធានបទ OP 4.01 រាជ ោ ិ លរមពុជា ឋ ភបា ចំណុ ចែុសោន /វ ិធានកា បស់គរក្មាង ិ ក្ោះរោបល់ស្ថធា ណៈ នង ២.កា េរ ិ កា ្េេា្ាយេ័ត៌មាន ២.១ ដ្ំរណើ កា ិ របើសមក្សប ធនា ក្បសន តើ រ ចាប់សេ ើ ច ិ ចកា ពា ប ស្ថ ិ ា ន នង ិ កា ើ វ នត ើ ោលនរោបាយ OP 4.01 ិ ិធរ ិ ា នក្តូវ វាយតថ្មលប ស្ថ ិ េរោរអាចតក្មូវ ោ េភ ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតិ ៖ ើ តល់ ក្តូវបានយរមរអនុវតតរដ្ើមប្ ួ បញ្ចូ លរនុងកា ម ឲ្យមានកា េិរក្ោះរោបល់ ▪ មាក្តា ១ – ចាប់រនះមានរោលរៅ កា ខណនាំសតើេើកា េិរក្ោះរោបល់ េិរក្ោះរោបល់ ស្ថធា ណៈ និងកា ្េេា ៖ ស្ថធា ណៈ និងកា ្េេា្ាយ ស្ថធា ណៈនិងកា ្ាយេ័ត៌មាន។ o រលើរទឹរចិតត និង្តល់ ើ តល់េ័ត៌មានដ្ល់ក្រុម េ័ត៌មានរដ្ើមប្ ្េេា្ាយេ័ត៌មាន។ ើ តូវេរ អនរែចក្ ិ ក្ោះរោបល់ លទធភាេឲ្យស្ថធា ណៈ ខដ្ល ង្លបះពាល់រោយស្ថ ជាមួយក្រុមខដ្ល ង្លបះ ួ រនុងរិចចកា ពា ជនចូល ម គរក្មាង និងអងគកា មិនខមន ោឋ ភិ ពាល់រោយស្ថ គរក្មាង ិ ា ន និងកា ក្គប់ក្គង ប ស្ថ បាលរនុងមូលោឋ ន។ និងអងគកា មិនខមន ោឋ ធនធានធមមជាតិ។ ិ លរនុងមូលោ ភបា ឋ ន។ ▪ ិ ា នក្តូវ មាក្តា ១៦ – ក្រសួងប ស្ថ ្តល់ជូនតាមសំណូ មេ បស់ ស្ថធា ណជន នូវេ័ត៌មានសតើេើ ល សរមមភាេ បស់ែួ ន និងក្តូវរលើរ ឹ ចត ទរ ិ ត ួ េើ ឲ្យមានកា ចូល ម ស្ថធា ណជន រនុងរិចចកា ពា ិ ាន ប ស្ថ និងកា ក្គប់ក្គងធនធាន ធមមជាតិ។ ឹ យរលែ ៧២ អន រ.បរ សតេ អនុក្រត ើ ើ ដ្ំរណើ កា វាយតថ្មលរេតុ្លបះពាល់ ិ ា ន (១៩៩៩) ៖ ប ស្ថ ▪ មាក្តា ១ – បំ្ុសឲ្យមានកា ចូល ម ួ េស្ថ ិ ចដ្ំរណ ើ ធា ណៈជន រនុងរច ើ កា វាយតថ្មលរេតុ្លបះពាល់ ិ ាន ប ស្ថ ក្េមទាំងទទួលយរមតិ រោបល់មររធាើកា េិចា ណា រនុង ិ ចដ្ំរណ រច ើ កា អនុម័តគរក្មាង។ ិ យតាមោន និងវាយតថ្មល ៣.កា េិនត 43 ំ ុ ចែុសោ តារាងទើ ១ ៖ កា វាយតថ្មលចណ ិ ត ន វាងចាប់/លែ ិ ុបរ ណ៍ ចាប់ បស់រាជ ោ ិ លរមពុជា នង ឋ ភបា ិ ាន ិ រោលនរោបាយវាយតថ្មលប ស្ថ ិ េរោរ OP 4.01 បស់ធនាោ េភ ក្បធានបទ OP 4.01 រាជ ោ ិ លរមពុជា ឋ ភបា ចំណុ ចែុសោន /វ ិធានកា បស់គរក្មាង ៣.១ លរខែណឌ រនុងរេលអនុវតតគរក្មាង ើ ិចច អនុក្រឹតយរលែ ៧២ អន រ.បរ សតើេរ នើតិវ ិធើរោលនរោបាយ OP េិនិតយតាមោនថ្្ទរុ ង ន អនរែចើក្តូវរ ៀបចំ បាយកា ណ៍ ដ្ំរណើ កា វាយតថ្មលរេតុ្លបះពាល់ 4.01 នឹងក្តូវបានអនុវតត។ ិ ខាងរក្ៅ នង ិ ា ន (១៩៩៩) ៖ អនុរោមតាមវ ិធានកា ខដ្ល ប ស្ថ កា ោល័ ិ យសក្មបសក្មួល បានក្េមរក្េៀងជាមួយធនា ▪ ិ ា នក្តូវតាម មាក្តា ៣ – ក្រសួងប ស្ថ គរក្មាង (PCO) សេកា ោ េិភេរោររោយខ្ែរ ោន ឃា ំ មើល លរ និងចាត់វ ិធានកា ជាមួយអគគនាយរោឋន ើ និង រលើលទធ្ល ររឃញ ច ស់គរក្មាងក្បតិបតតិតាមខ្ន ឲ្យមា រោះក្ស្ថយ្លបះពាល់/ លទធ្លេើកា វាយតថ្មល កា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ំ ិ ា នរនុងដ្ណារ់ ម ធិកា រោះក្ស្ថយ គណៈរមា ប ស្ថ ិ ា ន និងកា អនុវតត កាលស្ថងសង់ ក្បតិបតតិ និងបញ្ច ប់ ្លបះពាល់អនត ក្រសួង រដ្ើមបើ EMP។ គរក្មាង ដ្ូចមានខចងរនុង បាយ រធាើកា េិនិតយតាមោនថ្្ទរុ នងរលើ កា ណ៍ វាយតថ្មលរេតុ្លបះពាល់ ដ្ំរណើ កា រោះក្ស្ថយទំនាស់ ិ ា នខដ្លបានអនុម័ត ច ប ស្ថ ួ ។ និងកា អនុរោមតាមលរខែណឌ ថ្នកា រាយកា ណ៍ សក្មាប់កា អនុវតត ESMMP។ កា េិនិតយ តាមោនក្តូវ ួមបញ្ចូ ល បាយ កា ណ ា នភាេថ្ន ៍ វឌ្ឍនភាេ ស្ថ កា អនុវតតខ្នកា កា រោះ ក្ស្ថយ្លបះពាល់/កា តាំង ំ ទើលំរៅងមើ េ័ត៌មានសតើេើទើតាង និងចំនួនអនរ ង្លបះពាល់ ំ នកា ទូ ទាត់សំណង និង ទំេថ្ ជំនួយខដ្ល្តល់ដ្ល់ក្គួស្ថ ខដ្ល ង្លបះពាល់រោយស្ថ គរក្មាង។ បាយកា ណ៍ សតើេើលទធ ិ ិតយតាមោនក្តូវ ្លថ្នកា េន រ ៀបចំរ ើងរោយក្រសួង អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ និងោរ់ជូន ម ធិកា រោះក្ស្ថយ្ល គណៈរមា បះពាល់អនត ក្រសួង និងធនាោ 44 ំ ុ ចែុសោ តារាងទើ ១ ៖ កា វាយតថ្មលចណ ិ ត ន វាងចាប់/លែ ិ ុបរ ណ៍ ចាប់ បស់រាជ ោ ិ លរមពុជា នង ឋ ភបា ិ ាន ិ រោលនរោបាយវាយតថ្មលប ស្ថ ិ េរោរ OP 4.01 បស់ធនាោ េភ ក្បធានបទ OP 4.01 រាជ ោ ិ លរមពុជា ឋ ភបា ចំណុ ចែុសោន /វ ិធានកា បស់គរក្មាង េិភេរោររ ៀងរាល់ក្តើមាស។ ៤.្លបះពាល់ដដ្លអាចម្កើតោនម្ ើ និងការកាត់បនាយ ង សក្មាប់គរក្មាងខដ្លោ ើ ួយចំនន ម នអនុ គរក្មាងរនុងរេលរ ៀបចំគរក្មាង រគរៅខតមានវ ិធម ួ រនុងកា រំណត់ ើ និងវ ិធានកា កាត់បនាយសក្មាប់កា រ ៀបចំ ESMF។ ្លបះពាល់វ ិជាមាន និងអវ ិជាមានខដ្លអាចររើតមានរ ង រក្ៅេើរនះ រោលកា ណ ៍ ង្វ ៍ ខណនាំ EHS បស់ក្រុមធនាោ េិភេរោរ ខដ្លមានរក្មិតអនុ វតតនកា ិ វ ិធានកា ខដ្លរគចាត់ទុរថាអាចសរក្មចបានរនុងរេោ នង ័ ធងមើរោយរក្បក្ ឋ ចនាសមពន ើ បាស់បរចចរវ ិទាមានក្ស្ថប់ រនុងតថ្មលសម មយ អាចជាមូ លោឋ នខ្នរបរចចររទសសក្មាប់កា រំណត់ រ្លបះពាល់គរក្មាង និងវ ិធានកា ើ វាយតថ្មលរេតុ ្លបះពាល់ប ស្ថ កាត់បនាយ។ មាងវ ិញរទៀត រគេទំេ័ សតើេកា ិ ា នរៅរមពុជា្តល់បទបបញ្ញតតិ ិ កា ខណនាំទូរៅសតេ នង ើ ើ EIA សក្មាប់េារ ណ ើ លបះពាល់ ៍ េ្ ិ វ ិធានកា កាត់បនាយរនុងកា វ ិនរ នង ិ ោគ គរក្មាងរ្េងៗ។ ចាំបាច់ក្តូវរំណត់ រ្លបះពាល់ខដ្លររត ើ រនុងដ្ំណារ់កាលគរក្មាងនានា។ កា ើ មានរ ង អនុ វតតលគ ំ ែ ឺកា បរងកើតតារាង្លបះពាល់មុនដ្ណារ់កាលស្ថងសង់ រនុងរេលស្ថងសង់ ក្បតិបតតិកា និង ុះរ ។ ើ ួ មានជើវៈ ូបវនត សុ ែភាេ រយនឌ្័ ្លបះពាល់គួ ម ើ ំរៅងមើ ជាតេ កា តាំងទល ត នុ ិ នធុ ធនធានវបបធម៌ សកា ទ ប់។ េលថ្ន្លបះពាល់ជាបនតបនា ៤.១ ្លបះពាល់ដដ្លអាចម្កើតម្ ើ ម្ោយស្ថរសោសភាគគម្រោង ង ើ ។ តាមធមមតា កា រ ៀបចំ ខ្នរ ងរនះរ ៀបរាប់េើ្លបះពាល់វ ិជាមាន និងអវ ិជាមានខដ្លអាចររើតមានរ ង ួ បញ្ចូ លតំបន់រទសភាេទរនលស្ថប នង គរក្មាងក្តូវបានចាត់ទុរជាគរក្មាងខដ្ល ម ិ ជួ ភនំក្រវាញ ខដ្លជាមូ លោឋន ិ ា ន និងសងគមរនុងតំបន់។ រក្កាយដ្ំណារ់កាលទសេនាទាន កា រ ៀបចំ សក្មាប់កា រ ៀបចំខ្នកា វាយតថ្មលប ស្ថ គរក្មាងរចះខតបនតរៅមុ ែ ័ ធនឹងកា វ ិនិរោគជល្ល និងខលងពារ់េន ន បន់ទរនលស្ថបរទៀត ឬរសិរមមរុ ងតំ ើ ។ រយង រេយ ើ គរក្មាងខលងោំក្ទកា វ ិនរ ើ បានដ្ររចញសមាសភាគជល្ល រេយ ើ ំបន់រទសភាេ ិ ោគរលត ័ ធតរៅរទៀតរេយ ពារ់េន ើ ។ ដ្ូ រចនះ រយង ើ មន ិ បានរ ៀបចំកា វាយតថ្មលប ស្ថ ិ ា ន នង ន រ់តំបន់រ យ ិ សងគមថា ើ ។ 45 ឹ សមតាភាេសក្មាប់កា រ ៀបចំខ្នកា តំបន់រទសភាេ នង សមាសភាគទើ ១ ៖ េក្ងង ិ ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា សមាសភាគ ង ១.១ ៖ ក្បេ័នធ ើ ោលនរោបាយសតេ ្លបះពាល់វ ិជាមានរលរ ើ ដ្នជក្មរធមមជាតិ ើ ខ េ័តមា ៌ ន និងោំក្ទកា រធាើរសចរតើ និងថ្ក្េរ ើ ម យៈជំនួយបរចចររទស ខដ្លនឹងក្តូវបានេិនិតយរ ង តា ើ សរក្មច (ISDS) ិ ាន វ ិញសក្មាប់្លវ ិបារខ្នរប ស្ថ ិ សងគមខដ្លអាចររត នង ើ រ ង ើ ិ យ ោនភ ័ ិ ្លបះពាល់ នង នង ិ ក្តូវអនុ រោមតាមរោលនរោបាយ សមាសភាគ ង ១.២ ៖ កា រ ៀប បស់ធនាោ េិភេរោរ ជាេិរសស “រោលកា ណ ត ះ ៍ ខណនាំបរណា ចំខ្នកា កា ក្គប់ក្គង នង ិ កា អាសនន សតើេើកា អនុ វតតរោលនរោបាយធានាសុ វតាិភាេរលើជំនួយ េក្ងង ឹ តំបន់រទសភាេ បរចចររទស ើ នាោ េភ រនុងគរក្មាងទទួលបានេ ិ ញ្ញបបទានេធ ិ េ ើ រោយធនាោ េិភេ រោរ និង Trust Funds” ខដ្លរ ៀបចំរ ង រោរ (២០១៤)”។ រនុងរ ណើ រនះ ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ នង ិ ក្រសួងអភវ ឹ ម ិ ឌ្ឍន៍ជនបទនង ួ បញ្ចូ លកា ធានាសុ វតាភា ិ េប ស្ថ ិ ាន នង ិ សងគមរនុងលរខែណឌ ជំនួយ បរចចររទស កា េិរក្ោះរោបល់ និង បាយកា ណ៍ វឌ្ឍនភាេ។ កា ិ ាន ធានាសុ វតាិភាេប ស្ថ និងសងគមនឹងក្តូវបានោរ់បញ្ចូ លរនុងកា ិ កា ស្ថ រ ៀបចំខ្នកា រទសភាេ នង ើ វ ិញ ដ្ូ ចជា សរមមភាេ ត រ ង ោំក្ទកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ៌ នេើកា ខដ្លគួ ទទួលបានេ័តមា វាយតថ្មលជើវៈចក្មុះ/ខដ្នជក្មរធមមជាតិ កា រក្បើក្បាស់ NRM រោយ សេគមន៍មូលោឋ ន កា ទាមទា ជាក្បថ្េណ ិ ោនភ ើ នង ័ នង ិ យ ិ ្ល ើ ចំរពាះសេគមន៍។ បះពាល់ខដ្លអាចររើតរ ង រក្ៅេើរនះ ា បញ្ញ ិ ា ន និងសងកមនឹងក្តូវបានរោះក្ស្ថយរនុងសរមម ធានាសុ វតាិភាេប ស្ថ ភាេរ ៀបចំខ្នកា តំបន់រទសភាេ បស់គរក្មាង ដ្ូ ចជា សរមមភាេ ោំក្ទកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ៌ នេកា ខដ្លគួ ទទួលបានេ័តមា ើ វាយតថ្មលជើវៈចក្មុះ/ជក្មរធមមជាតិ កា រក្បើក្បាស់ NRM រោយ សេគមន៍មូលោឋ ន កា ទាមទា ជាក្បថ្េណើ ័ និងោនិភយ និង ើ រ ង ្លបះពាល់ខដ្លអាចររត ើ ចំរពាះសេគមន៍ (រោលកា ណ៍ ើ រក្កាម ខណនាំសក្មាប់ឯរស្ថ រនះក្តូវបានរ ៀបចំរ ង BPAMP រោយមានជំនួយេើធនាោ េិភេរោរ)។ 46 ឹ ឱកាសសក្មាប់រទសច ណ សមាសភាគទើ ២ ៖ េក្ងង ិ សង្វ ៍ ធមមជាតិ នង ា រ់តថ្មលអនុ្លថ្ក្េរ ើ សមាសភាគ ង ើ មានរ ង ្លបះពាល់ខដ្លអាចររត ើ សមាសភាគ ង ២.១ ៖ រេោ ័ ធរទសច ណ ឋ ចនាសមពន ៍ ធមមជាតិងមើ ិ កា ខរថ្ចនអនុ ្ល នង េក្ងឹងឱកាសសក្មាប់កា ថ្ក្េរ ើ ចបងកជា្លបះពាល់អវ ិជាមានរលប អា ិ ា ន និងសងគម ើ ស្ថ ិ ឌ្ឍរទសច ណ អភវ ៍ ធមមជាតិ ឹ ថា ្លបះពាល់ទាង បុ ខនតរគ ំេង ិ តួច-មធយម ំ រនាះមានរក្មិតតច សមាសភាគ ង ២.២ ៖ កា អាចបខងា វ ិញបាន និងអាចកាត់បនាយបានតាម យៈកា ក្គប់ ជំ ុញសង្វ ា រ់តថ្មលអនុ ្ល ា ក្គងគរក្មាង ដ្ូ ចជា ECOP និង/ឬ EMP រនុង ESMF។ បញ្ញ ថ្ក្េរ ើ ិ េប ស្ថ ធានាសុ វតាភា ិ សងគម នង ិ ា ន នង ឹ ក្តូវបានរោះក្ស្ថយរនុង សរមមភាេរ ៀបចំខ្នកា តំបន់រទសភាេ បស់គរក្មាង ដ្ូ ចជា សរមមភាេោំក្ទកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ខដ្លគួ ទទួលបាន ៌ នេើកា វាយតថ្មលជើវៈចក្មុះ/ជក្មរធមមជាតិ េ័តមា ើ បាស់ កា រក្បក្ NRM រោយសេគមន៍មូលោឋ ន កា ទាមទា ជាក្បថ្េណើ នង ិ ័ ោនិភយ ើ ចំរពាះ និង្លបះពាល់ខដ្លអាចររើតរ ង សេគមន៍។ ា ប់បណា សមាសភាគ ៣ ៖ កា តភា ិ រេោ ត ញ នង ឋ ចនាសមពន ័ ជ ធ នបទពារ់េន ន បន់មយ ័ ធរុ ងតំ ួ ចំនួន ា ប់រេោ កា តភា ឋ ចនាសមពន ័ ធជនបទ នង ិ អនាម័យខា ន តតូ ច នង ទ ល់ នង ឹ បងក្លបះពាល់ផ្ល ិ ក្បរោលរលើ ិ ា នជុ ំវ ិញ។ ប ស្ថ ្លបះពាល់ផ្ល ់ ូ វងន ទ ល់ររើតរចញេើកា ស្ថងសង្ ល ល់រលើជក្មរធមមជាតិ ឬេូ ជសតាខដ្លក្តូវ អភិ រេ។ ើ រចញេស ្លបះពាល់ក្បរោលររត ើ រមមភាេ បស់មនុ សេ ់ ូ វងន ខដ្លជំ ុញរោយកា ស្ថងសង្ ល ល់ ឬកា ខរលមែ មន ់ ូ វងន ិ ខមនរោយស្ថ កា ង្វ ស្ថងសង្ ល ល់ផ្ល ទ ល់រ យ ើ ។ ិ យ ោនភ ិ ា នរោយក្បរោល ័ ប ស្ថ ខដ្លពារ់េន ល អាចបងកឲ្យមានកា បាត់បង់ និង ័ ធនឹងភាវៈ ស់ខដ្លង្វយ ង្លបះពាល់ ដ្ូ ចជា កា ខរលមែ្ូ វ េន ិ រោចជក្មរធមមជាតិ រេយ ើ បណា ័ ធនឹងកា ប បាញ់ ែុសចាប់រោយរមមរ សំណង់ ឬកា ត ញ្លូវអាចពារ់េន ទ នយរដ្ើរោយែុ សចាប់រោយមនុ សេេខា ទស្រនា ើ ងរក្ៅ។ រនុងរ ណើ ភាគរក្ចន ើ ្លបះពាល់រោយក្បរោល ់ ូ វងន ថ្នកា ង្វ ស្ថងសង្ ់ ៃ និងកាន់ខតលំបារក្គប់ក្គងជាង្លបះពាល់ផ្ល ល ល់រលើជើវៈចក្មុះ កាន់ខតធៃនធ ទ ល់។ ិ ាន ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទនឹងសេកា ជាមួយក្រសួងប ស្ថ ញ ធ មូ លោ និងអាជា ើ ងកាតេារច ឋ នរដ្ើមបច ិ ច ិ រធាស ក្រុមេុ នរៅកា ឲ្យធានាថា រមមរ មន ើ រមមភាេប បាញ់ ែុសចាប់។ ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទក្តូវក្េមរក្េៀង 47 ិ ា ន នង ជាមួយក្រសួងប ស្ថ ញ ធ មូ លោ ិ អាជា ឋ នពារ់េន ័ ធរលកា ើ របតជា ិ ត នង ញ ចត ើ គប់ក្គង ិ វ ិធានកា កាត់បនាយរដ្ើមបក្ ិ យ ោនភ ័ នង ិ កា ទស្រនា ទ នយរដ្ធ ើ ែ ា ប់បណា លើ ុ សចាប់រោយស្ថ កា តភា ិ ោគ្លូវងនល់ក្តូវ ត ញ្លូវ។ ឧ. កា វ ិនរ ើ ៅបាន រៅរក្កាយកា េក្ងឹងកា អនុ វតតចាប់ និងកា េក្ងឹងសមតាភាេក្គប់ក្គងតំបន់រទសភាេ និង អាចរធារ តំបន់កា ពា ។ ្លបះពាល់ផ្ល ទ ល់រុ ងរេលស្ថងសង ន ់ តូវបានវាយតថ្មលថាមានរក្មត ក្ ិ តួច ិ តច ខក្បក្បួលតាមប បទ ិ មូ លោឋ ន អាចក្គប់ក្គងបាន និងអាចបខងា វ ិញបាន និងអាចបរញ្ច ៀស ឬកាត់បនាយតាម យៈកា រ ៀបចំ និងកា ិ ា នសក្មាប់ក្រុមេុ នរៅកា ដ្ូ ចជា កា េិនយ អនុ វតតវ ិធានកា កាត់បនាយបានសមក្សប។ វ ិធានខ្នរប ស្ថ ័ ក្បរប ល ភាេរលកា រោយតមា ិ អនុ រោមតាម ក្តូវោរ់បញ្ចូ លរនុងឯរស្ថ រដ្ញថ្ងល នង ើ មន ិ ចសនា។ យនតកា េក្ងឹង ិ រច ន បាយកា ណ កា អនុ វតតចាប់គួ ក្តូវបានវាយតថ្មលរុ ង ិ កា ក្គប់ក្គងក្បតិបតតកា ៍ EMP/IEE/EIA នង ិ ។ ៤.២ ្លបះពាល់វិជ្ជោន រគ ំេឹងថា ិ ា នតាម យៈកា រលើររ ង គរក្មាងនឹងបងក្លបះពាល់វ ិជាមានោងរក្ចើនដ្ល់ប ស្ថ ើ េើរោល ិ េថ្នតំបន់រទសភាេ ថ្ក្េរ បំណងអាទភា ិ កា ស្ថ ើ នង ត រទសច ណ ិ គរក្មាងរនះបនេុោ ៍ ធមមជាត។ ើ ន ទាំងក្សុង រៅនឹងរោលនរោបាយសតើេើខដ្នជក្មរធមមជាតិ និងថ្ក្េរ ើ បស់ធនាោ េិភេរោរ។ រគ ំេឹងថា ្លបះ ិ ា ន និងសងគមខដ្លអាចររើតមានរ ង ពាល់អវ ិជាមានខ្នរប ស្ថ ំ អាចបខងា រ ង ើ ខ្ែរតាមទើតាង ើ វ ិញ និងអាច កាត់បនាយបានតាម យៈកា ក្គប់ក្គងអនុ គរក្មាង។ ើ មិនទាន់រំណត់ទតា រយង ើ ងំ គរក្មាងរ យ ើ បុ ខនត្ល ិ ា នខដ្លអាចររើតរចញេើអនុ គរក្មាងទូ រៅ ម បះពាល់អវ ិជាមានរលើប ស្ថ ួ មាន ៖ - លង កា បំេុលកាន់ខតខា ិ រោចធនធានដ្ើ និងទឹររោយស្ថ កា េក្ងើររសិរមមក្បេលវបបរមម ំ ឬកា េន បសុ សតា វា វបបរមម ើ នង ិ រមម ដ្ូ ចជា រោយស្ថ កា រក្បក្ ិ /ឬថ្ក្េ្លត ើ បាស់ថា នសំ មា ិ ែ នង ល ប់សតាលត ិ ជើ។ - ្លបះពាល់ខដ្លពារ់េន ់ ន តតូ ច ័ ធនឹងកា ង្វ ស្ថងសងខា - កា បរងកើនកាន់ខតខា លងំ រោយស្ថ កា របាះរចាលសមា ់ ន ា សំណងម ិ /ឬស្ថ ធាតុ រក្ោះ ិ បានសមក្សប នង ន រ់ ថា - លើ ន តតូ ចខដ្លអាចររើតមានរ ង លទធរមមដ្ើធខា ល ញ ចនាសមពន ើ កា បំ្លិចបំផ្ល ័ ធឯរជន និង្លបះពាល់រលើ ដ្ំណាំ នង ិ រដ្ើមរ ើ - កា តតប ិ តិ រលើសេគមន៍ និងជនជាតិរដ្ើមភាគតិចរនុងកា ទាញយរអនុ ្លថ្ក្េរ ើ ធនធានធមមជាតិ និងក្បភេ ប ចិញ្ចឹមជើវ ិត - ិ ោគរលើរេោ កា វ ិនរ ័ ធសេគមន៍ នង ឋ ចនាសមពន ិ សរមមភាេគរក្មាងរ្េងរទៀតអាចបងក្លបះពាល់ 48 ើ បតរ រលរ ិ ភណ ូ យ ឌ វបបធម៌ ូបវនត ឬអ ប ើ ។ ាន ៤.២.១ ្លបះពាល់អវិជ្ជោនម្លើបរ ិស្ថ ់ ូ វងន កា ង្វ ស្ថងសង្ ិ រេោ ល ល់ជនបទ នង ឋ ចនាសមពន ័ ធរទសច ណ ន តតូ ចនង ៍ ធមមជាតិខា ឹ បងក្លបះពាល់ ផ្ល ិ ា នជុ ំវ ិញ។ រគ ំេង ទ ល់រលើប ស្ថ ឹ ថា ្លបះពាល់អវ ិជាមានរលប ើ ស្ថ ិ ា ន និងសងគមររត ើ រ ង ើ ង ើ តាមទតា ំ អាច ិ ណាេើទំេ ំ ទើតាង បខងា វ ិញបាន និងអាចកាត់បនាយតាម យៈកា ក្គប់ក្គងអនុ គរក្មាង។ បុ ខនតរៅរេលេចា ំ នង ិ ក្បរភទ ើ រៅដ្ំណារ់កាលស្ថងសង់ គរក្មាងអាចបងក្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ា នជារក្ចន ិ ក្បតប នង ិ ។ ិ តតកា ើ លបះពាល់/ោនភ ខ្នររនះរ ៀបរាប់េ្ ិ យ ័ អវ ិជាមានជារក្ចន ើ ខដ្លអាចររត ើ មានរ ង ើ ញ្ញ ើ កា េនយល់សរងខបេប ា ិ ា ន ្លបះពាល់សងគម និង្លបះពាល់ជារ់ខសតង។ ទាំងរនាះ និងសរមមភាេទូ រៅខដ្លបងក្លបះពាល់ប ស្ថ ើ ស្ថ ្លបះពាល់អវ ិជាមានរលប ិ ា នរោយស្ថ រសវារេោ ័ រ ឋ ចនាសមពន ធ ទសច ណ៍ ធមមជាតិ ិ យ ្លបះពាល់/ោនភ ័ កា េណ៌ នាេប ើ ញ្ញ ា /ោនភ ័ ិ យ សរមមភាេទូរៅខដ្ល ើ មាន ខដ្លអាចររត អាចបងក្លបះពាល់ ឬ រ ង ើ ិ យ ោនភ ័ ំ ដ្ណារ់កាលស្ថងសង់ ១ កា បំផ្ល លញ ឬកា បាត់ គក្មបដ្ំណា/ ំ ថ្ក្េរ រ ើ ៅកា ោឋន (្លូវងនល់ • ែ តកា ោ កា សមា ឋ ់ ក្មបដ្ំណាំ បងគ និង ក្បេ័នធបងាូ ទឹរ។ល។) ឬទើតាង ំ រ្េងរទៀតខដ្ល ជំ ំ។ល។ ថ្ក្េរ ើ ដ្ូ ចជា កា ើ បាស់រោយគរក្មាង ក្តូវរក្បក្ អាចក្តូវបាន • ិ /ឬ កា ទាញយរ នង ំខានដ្ល់រទសភាេ ់ លុ បបំបាត់ ឬ ំខានរនុងដ្ំណារ់កាលស្ថងសង។ សតុរទុ រវតាុធាតុ ស្ថង ធមមជាតិ និងខដ្ន ្លបះពាល់រនះអាចបរញ្ច ៀស ឬកាត់បនាយ សង់ ជក្មរធមមជាតិ បាន។ ២ កា បាត់បង់ ឬេន ិ • ក្បសន ើ ាច់ ក្គួស នង ិ របើមានកា បូ មយរដ្ែ ិ • កា សមា ើ ង ែ តទតា ំ រោចធនធានរអរូ ូ ងមបាតទរនល វាអាចរធាើឲ្យបះពាល់ធៃនធ ់ ៃ ដ្ល់ • កា ស្ថងសង់ ៏ នតថ្មល សុ ើ/ធមមជាតិដ្មា ឹ ។ ទរនលអាចេូ រក្ចាះរៅជុ ំវ ិញរំេង់ លំេូ ទរ • កា ទាញយរធន ិ ទក្មស្ថ ដ្ នង ិ បងករក្ោះថា ព ន នង ន រ់ដ្ល់សាិ ធានធមមជាតិសក្មាប់ ភាេរេោ ័ ធទាង ឋ ចនាសមពន ំ រនះ។ ទរនលអាច រធាើជាវតាុធាតុ ស្ថង បងកភាេសឹរ រ ិ លរល ឹ ើខ្នររ្េងរទៀតថ្ន ់ ៅទើតាង សងរ ំ 49 ិ យ ្លបះពាល់/ោនភ ័ កា េណ៌ នាេប ើ ញ្ញ ា /ោនភ ័ ិ យ សរមមភាេទូរៅខដ្ល ើ មាន ខដ្លអាចររត អាចបងក្លបះពាល់ ឬ រ ង ើ ិ យ ោនភ ័ ិ ក្ចាំង នង បាតទរនល នង ា ធៃនធ ិ បងកបញ្ញ ់ ៃ ិ សស សំខាន់ៗ ជាេរ រៅទើរខនលងរ្េងរទៀត។ កា បូ មយរក្គួសេើ • ំ មួយចំនន ទើតាង ួ អាចមានស្ថ ៈសំខាន់បំ្ុត បាតទរនល។ល។ ចំរពាះសេគមន៍មូលោឋ ន (វបបធម៌ ស្ថសនា ក្បវតតិស្ថស្រសត បុ រាណវតាុ)។ • ់ ធាើរ ង ក្បសិនរបើកា ង្វ ស្ថងសងរ ើ រៅរនុង ំ ង្វយ ង្លបះពាល់ខ្នរ ឬរៅជិតទើតាង សងគម-វបបធម៌ អាចមានកា គំរាមរំខេង/កា ៍ ល់ទើតាង ែូ ចខាតអចិថ្ស្រនតយដ្ ំ ទាំងរនាះ។ • ំ ខដ្លោ កា រចញចូ លទើតាង ម នកា ំខានអាច ើ យមានកា បំផ្ល រធាឲ្ ល ញ (ចាប់េើកា ក្បមូ ល/ដ្រ ុ ជា រ ខ តិ កា ចាប់សតាថ្ក្េ កា ប បាញ់ កា ក ត់រភលើង សំរាម។ល។) គក្មបដ្ំណាំ ខដ្ល បង្វ ័ រភលើង ជាជក្មរ បស់សតាថ្ក្េ ឬបងកោនិភយ ថ្ក្េ។ ៣ កា បះពាល់ដ្ល់តំបន់ • ើ រៅរេល ្លបះពាល់រនះអាចររើតរ ង • ែ តទើតាង កា សមា ំ រទសភាេមានក្ស្ថប់ គក្មបដ្ំណា/ ំ ដ្ើក្សទាប់រលើក្តូវបានយររចញ • ់ េោ កា ស្ថងសងរ ឋ ើ ចនាសមពន ឬរ៏មានកា បរងកត ើ រ ង ័ ធបរងកត ើ ចនាសមពន មើ ុ ង ័ ធងរ ន រោយមនុ សេរនុងមជឈោឋ នធមមជាតិខដ្លមាន តំបន់ខដ្លមាន កា ំខានតិចតួចបំ្ុត ឬរៅរេលខដ្ល ចនា ែត រទសភាេក្សស់ស្ថ ័ ធងមើបទ សមពន ែត ិ បាំងតំបន់រទសភាេក្សស់ស្ថ /មានតថ្មល។ ំ ។ រនុងទើតាង ៤ ័ លទធរមមដ្ើធលើបរាជយ • ួ ខ្នរតូ ច ក្បខេលជាក្តូវមានលទធរមមដ្ើធលើមយ • វតតមានក្រុមេុ ន ិ ច គ ឬកា ទូ ទាត់សំណង តាម យៈកា ប ចា រៅកា រៅកា ោឋន 50 ិ យ ្លបះពាល់/ោនភ ័ កា េណ៌ នាេប ើ ញ្ញ ា /ោនភ ័ ិ យ សរមមភាេទូរៅខដ្ល ើ មាន ខដ្លអាចររត អាចបងក្លបះពាល់ ឬ រ ង ើ ិ យ ោនភ ័ ិ មម បសុសតា នង សក្មាប់កា ង្វ រសរ ិ • កា ចាប់រ្តើមស្ថង ជល្ល និងរេោឋ ចនាសមពន ័ ធ្លិតភាេ សង់ ឬសរមមភាេ ន តតូ ច (ឧ. ប កា ខា ិ ខ ខរថ្ចនរក្កាយកា ក្បមូ ល បនតជាប់។ ិ ររាងបសុ បរេ។ ្ល រខនលង រាទុ រ នង ើ ល។) ៥ ធនធានវបបធម៌ ូបវនត • រនុងដ្ំណារ់កាលរ ៀបចំខ្នកា ឬស្ថងសង់ • ែ តទើតាង កា សមា ំ រនុងទើតាង ំ អនុ គរក្មាង បស់អនុ គរក្មាង មានកា រំណត់ រធនធាន សំណង់ ជំ ំ។ល។ ិ ស្ថសនា។ វបបធម៌ ូបវនត នង • ើ បាស់ នង កា រក្បក្ ិ /ឬ ា /វតាុ សតុរទុ រសមា ់ ធាតុ ស្ថងសង។ ៦ សំណល់ ង ឹ • ើ យមានសំណល់។ កា ជើរលុ ងរធាឲ្ • កា ជើរលុ ង • ើ រចញេវ សំណល់ររត ើ ទុ ររចាល ើ តាុធាតុ រដ្ម • កា ស្ថងសង់ ដ្ូ ចជា រ ើ ូ ល/រញ្ច រ់/រោេៈធាតុ សមា ម ា • សរមមភាេក្បចាំថ្ងៃ រវចែចប់ ឬរោយរមមរ ដ្ូ ចជា ក្បោប់ោរ់ បស់រមមរ អាោ ថ្ងៃក្តង់ សំណល់អាោ ។ល។ ៧ ទឹររែារ់ • ់ ចញេើសរមមភាេោងសមា ទឹររែាររ ែ ត និង • កា ជើរលុ ង ់ នាម័យ បស់រមមរ ។ បងគនអ • កា រក្បើក្បាស់វតាុធាតុ / • សំណល់ខដ្លោម នកា ក្គប់ក្គងអាចរធាើឲ្យ ា សំណង់ សមា ិ ា ន កា ំខាន និងបញ្ញ បំេុលប ស្ថ ា សុ ែភាេ • សរមមភាេក្បចាំថ្ងៃ ដ្ល់រមមរ និងស្ថធា ណជន។ បស់រមមរ រៅកា ោឋន ៨ ស្ថ ធាតុ គើមើ • នេ រក្បង ថា ំ ណ៌ រក្បងឥនធនៈ អាគុ យខដ្លមិន • កា សមា ំ ែ តទើតាង សំណល់រក្ោះ ើ បាស់ និងវតាុធាតុ រដ្ើមខដ្លមានស្ថ ធាតុ រក្បក្ • កា ជួសជុ លោន ន រ់ ថា asbestos សុ ទធខតបងកកា បំេុល។ យនត • ឹ យចំនួនអាចបំេុលរោយរក្បង សំណល់ ងមួ • នំ កា ោបថា 51 ិ យ ្លបះពាល់/ោនភ ័ កា េណ៌ នាេប ើ ញ្ញ ា /ោនភ ័ ិ យ សរមមភាេទូរៅខដ្ល ើ មាន ខដ្លអាចររត អាចបងក្លបះពាល់ ឬ រ ង ើ ិ យ ោនភ ័ ឬថា នេំ ណ៌ ខដ្លអាចរធាឲ្ ើ យេុ ល ឬបងកោនិ • អោ សំណង់ នង ិ ភ័យសុ ែភាេស្ថធា ណៈ។ រេោ ័ ធ ឋ ចនាសមពន រ្េងរទៀត ៩ ធូ លើ កា បំេុលែយល់ • កា ក្ប ឹ ធូ លើ នង មនង ើ អាច ិ រ្េងេុ យរក្ចន • កា សមា ើ ង ែ តទតា ំ បះពាល់ដ្ល់សុែភាេ ក្បេ័នធដ្រដ្រងាើម និង • កា ជើរលុ ង ខភនរ។ • កា ដ្ំរណើ កា រក្គឿង មាសុ ន ើ • ើ ោរ់វតាុ កា រលរ ា សំណង់ ធាតុ /សមា ១០ សំរ ង ំខាន នង ិ ំញ័ • សំរ ើ យងលង់ នង ង ំខានរធាឲ្ ិ អាចបងកភាេតាន • កា គ ជាេំនូរ ឹ ឬអាកា ៈ តង ឺ ាល។ រ • ា ប់ដ្ើ កា បង្វ • ន មរក្បះ/កា ែូ ចខាត ំញ័ អាចរធាើឲ្យមានស្ថ • កា រលើរោរ់វតាុធាតុ / ចនាសមពន ័ ធមានក្ស្ថប់។ ា សំណង់ សមា ១១ ិ យ ោនភ ័ សំណឹរ • ើ ក្មាលខលងមានសាិ ភាេរៅរេលមានកា ទជ • កា សមា ើ ង ែ តទតា ំ លង កាន់ខតខា ំ /រំណភរ់ ំខានថ្្ទដ្ើ។ ទឹរអាចេូ រលឿនជាងមុ ន និង • កា ជើរលុ ងរធាើឲ្យដ្ើ លាប់/រំរទចរំណ អាចបងកសំណឹ រដ្ើរលើជក្មាលខដ្លោមន ់ ក្មបដ្ំណាំ បាត់បងគ គក្មបដ្ំណា។ ំ រៅរនុងរេល នង ិ • ័ ែពស់ថ្នសំណ ដ្ូ រចនះ មានោនិភយ ឹ រដ្ើ និង រក្កាយរេលស្ថង កា បារ់ដ្ើ ក្បសិនរបើអោ សាិតរលើជក្មាលភនំ សង់ ់ ះពាល់ដ្ល់ទើ ឬរ៏សរមមភាេស្ថងសងប • កា ង្វ ស្ថងសង់ ជក្មាល។ ខដ្លរធារ ើ ើ រៅរលើ ង • ដ្ើគក្មបរលើខដ្ល ងសំណឹ រនឹងេូ ចុ ះរៅ ទើជក្មាល និង/ឬ ជក្មាលខាងរក្កាមខដ្លបងកជាររ លែរ់ នង ិ ចំរណាត រំរទចរំណ/ភរ់លាប់រៅបាតទរនល។ 52 ិ យ ្លបះពាល់/ោនភ ័ កា េណ៌ នាេប ើ ញ្ញ ា /ោនភ ័ ិ យ សរមមភាេទូរៅខដ្ល ើ មាន ខដ្លអាចររត អាចបងក្លបះពាល់ ឬ រ ង ើ ិ យ ោនភ ័ ១២ កា ងយចុ ះគុ ណភាេ • សំណល់ នង ិ ទរ ់ ច ឹ រែារ់ វតាុធាតុ ស្ថងសងអា • ់ ព នរលើ កា សងស្ថ ទឹរ រលចក្ជាប ឬរបាះរចាលរនុងក្បភេទឹររៅជិត ខែេទឹរ បាតទរនល កា ោឋ ន ឬខែេទឹរខាងរក្កាមថ្នកា ោឋ ន។ • កា បងាូ ការ • ល រ់ចុះគុ ណភាេទរ កា ធា ឹ នង ឹ រនុងខែេទរ ិ ទរនល ើ រមម សំណល់េស ក្បសន ិ របើមានកា េូ រក្ចាះដ្េ ើ ទ ើ ជ ើ ក្មាល ភាេស្ថងសង់ និង រោយស្ថ ខតសំណឹ រ/កា បារ់ដ្ើ រៅរេល ទឹររែារ់ ន មានកា រលើរដ្ើរុ ងកា ោឋ ន។ • ែ ត និង កា ោងសមា • ើ បាស់ទរ សរមមភាេរក្បក្ ឹ រោយែាះកា ក្បុង ជួសជុ លឧបរ ណ៍ ក្បយ័តន បស់រមមរ ដ្ូ ចជា កា ោងជក្មះ និងរក្គឿងមាសុ ើន ឧបរ ណ ទ ល់រុ ងក្បភេទ ៍ រោយផ្ល ន ឹរ។ • រក្បង ឥនធនៈ ឬស្ថ ធាតុ រាវរ្េងរទៀតខដ្ល ក្តូវបានរក្បក្ ើ បាស់រុ ងរេលស្ថងសង ន ់ ដ្ូ ចជា ំ អាច កា ជួសជុ លរក្គឿងមាសុ ើនរៅនឹងទើតាង ើ ទឹរ រលចក្ជាប ឬរេៀ រំេប់ចូលរនុងដ្ើ រេយ រភលៀងអាចបងាូ ស្ថ ធាតុ បំេុលរៅរនុងក្បភេ ទឹរខរប កា ោឋ ន។ ១៣ ើ ង បះពាល់ដ្ល់ទតា ំ • ើ ង ទតា ំ វបបធម៌អាច ង្លបះពាល់រោយស្ថ • សរមមភាេខដ្លបងក វបបធម៌ ដ្ូ ចជា ធូ លើ សំរ ើ រលរ ង ំខានេកា ើ ោរ់/របាះ ិ សំរ ជាធូ លើ នង ង ំ ក្បវតតិ ក្េះវ ិោ ទើតាង រចាលវតាុធាតុ រដ្ើម/សំណល់។ ំខាន ស្ថស្រសត ទើបញ្ចុ ះសេ • ើ រនុងរេល អាចមានវតាុបុ រាណរលចរ ង • ា / កា រលើរោរ់សមា ។ល។ ជើរកាយ ឬរលរ ើ ដ្ើរុ ងកា ន ោឋ ន។ វតាុធាតុ សំណង់ នង ិ សំណល់ 53 ១៤ កា ំខានសរមមភាេ • ក្បសន ់ ធារ ិ របើកា ង្វ ស្ថងសងរ ើ រៅរនុង ើ ង • កា សមា ើ ង ែ តទតា ំ សងគម បស់សេគមន៍ ិ ្លូវងនល់ ឬក្បេ័នធបងាូ ទរ ឬជត ឹ សរមមភាេ • ើ លុ ង កា ជរ មូ លោឋន៖ ់ ច ំខាន ឬរា ំងសទះចរាច ណ ស្ថងសងអា ៍ រលើ • ក្បតិបតតិកា រក្គឿង ចរាច ណ៍ /កា រធាើ ្លូវទាំងរនាះ។ មាសុ ន ើ ដ្ំរណ ់ រ ់ គងទ ើ /កា ្គត្ ឹ • កា ជរ ់ ក្មបដ្ំណាំ ឬ ើ លុ ងអាចរធាើឲ្យបាត់បងគ • កា ទប់ទរនល/ច នតទរ ឹ ធារាស្ថស្រសត រសិរមម បះពាល់ដ្ល់ថ្្ទដ្ើ។ /ក្បឡាយធារាស្ថស្រសត រិចចក្បជុ ំសេគមន៍ • កា ជើរលុ ងអាច ំខានដ្ល់ក្បតិបតតិកា និង មានក្ស្ថប់ជា ។ល។ រសវាខដ្ល្តល់រោយរេោ ័ ធ ឋ ចនាសមពន ត ះអាសននរដ្ើមប ើ បរណា រមមរ រក្ៅសេគមន៍ ន លោ មានក្ស្ថប់រុ ងមូ ់ គង់ ឋ ន ដ្ូ ចជា កា ្គត្ រធាើកា ង្វ ស្ថងសង់ /អនរចំណូ លក្សុរ ត ញថាមេល។ល។ ទឹរ កា បងាូ ទឹរ បណា • ត ះ កា បិទ្លូវជាបរណា ក្បសន ់ បណា ិ របើបំេង/ ត ញ ត់កាត់ទតា ើ ងំ ជើរ ើ ធាកា អាសននរដ្ើមបរ ើ ត លុ ង។ ា ប់នង ភា ត ញ្លូវ ឹ បណា • ា /វតាុធាតុ ខដ្លបានជើររកាយ។ គំន សមា ងមើ • ់ ធាើរ ង ក្បសិនរបើសរមមភាេស្ថងសងរ ើ រៅ ើ ង ជិតទតា ិ មម អាចមានកា ំខានដ្ល់ ំ រសរ លទធភាេរក្បើក្បាស់ដ្ើរសិរមម។ វតាុធាតុ ់ ើកា ោ សំណល់ និងទឹររែារេ ឋ នអាចរក្ជៀត ិ ឋ នខដ្លរធាើឲ្យ្លត ចូ លរនុងរសោ ិ ភាេ ល រ់ចុះ និងបងកទំនាស់រុ ងសងគ ធា ន ម។ • ក្បសិនរបើកា ោឋ នសាិតរៅជិតមជឈមណឌល ើ ោរ់វតាុធាតុ /សមា សេគមន៍ កា រលរ ា ឬ សំរ ើ កាត់ ែួង នង ង ំខានេកា ិ ្ា អាច រា ំងសទះលទធភាេរចញចូ លមជឈមណឌល សេគមន៍ ឬ ំខានដ្ល់រិចចក្បជុ ំស្ថធា ណៈ។ ១៥ ិ អនាម័យ សុ ែភាេ នង • ឹ នង ទរ ឹ រនុងកា ោ ល យជាជក្មរមូ ស ឋ នកា • កា ជរ ើ យ ើ លុ ងរធាឲ្ រនុងសេគមន៍មូលោឋន ន រ់ង្វ បងកជំងឺតាមទឹរ។ ខដ្លជាភា មាន រតត ឬជរក្ៅ • ន រ់ សំណល់បនេល់រោយរមមរ ខដ្លស្ថ 54 រៅកា ោឋ ន អាចទារ់ទាញសតាចថ្ក្ង នង ិ ិែ ។ សតាលត • ់ ចបងកកា ំខាន និងោនិភយ ទឹររែារអា ័ សុ ែភាេដ្ល់មនុ សេ។ ១៦ ោនិភយ ័ សុ វតាិភាេ • សរមមភាេពារ់េន ់ ចបងក ័ ធនឹងកា ស្ថងសងអា • កា ដ្ឹរជញ្ាូ នសមា ា ៈ រនុងសេគមន៍ ិ យ ោនភ ័ សុ វតាិភាេដ្ល់សេគមន៍មូលោឋន /សំណល់ ិ សសរុ មា ក្បសន ជាេរ ួ រគរចញចូ ល ិ របើេរ • ើ ោរ់សមា កា រលរ ា ៈ រតត ឬមានវតតមានរៅកា ោឋ នរនុងរេលដ្រ ឹ • រតត រក្ៅ ា /វតាុធាតុ ។ ជញ្ាូ ន/រលើរោរ់សមា • ក្បតិបតតិកា រក្គឿង មាសុ ើន ១៧ សុ ែភាេ នង ិ សុ វតាភា ិ េ • រតត ខដ្លោម នកា កា ពា រនុងកា ោឋ ន កា • សរមមភាេស្ថងសង់ រមមរ ក្ប មនឹងចរាច ណ៍ តាម្លូវ ខែេរភលើង ទូ រៅ កា រក្បើក្បាស់ ខដ្លបំពារ់មិនបានសមក្សប កា រធាើក្បតិបតតិ ឧបរ ណ៍ និង ិ រ ៀបចំចាត់ខចងររាងចក្រស្ថងសង់ កា នង ដ្ំរណើ កា ររាងចក្រ រក្គឿងមាសុ ើន និងឧបរ ណ៍ នានា អាចបងក ័ សុ វតាិភាេដ្ល់រមមរ ។ ោនិភយ • ំ ដ្ណា ិ តតកា រ់កាលក្បតប ិ ១ កា បំេុលទឹរ/ដ្ើ • កា រលចក្ជាប ឬកា បងាូ សំណល់ • សរមមភាេរក្បើក្បាស់ ់ ដ្លបងាូ រចញេើកា ោ និងទឹររែារខ ឋ ន។ ទឹររៅប រវណអោ ិ / ជក្មរ ២ កា បំេុលទឹរ/ដ្ើ • ់ ដ្លមិនបានរធាើក្បក្េឹតតរមម កា បងាូ ទឹររែារខ • រេោឋ ចនាសមពន ័ ធ បំេុលក្បភេទឹរ។ អនាម័យ • ិ បានសម មយ កា របាះរចាលសំណល់មន • ល យរចញេើអាងទឹរសំអុយអាច កា រលចធា បំេុលទឹររលើថ្្ទដ្ើ ជាេិរសសក្បសិនរបើ ់ ូ មរណា មានកា ោរ់បំេងប ត លវាល។ • កា រលចក្ជាបនូ វស្ថ ធាតុ ខដ្លបានរធាើ 55 ឹ តរមមែលះៗរចញេអា ក្បក្េត ឹ សំអុយ អាច ើ ងទរ ឹ រលើថ្្ទដ្ើរុ ងអណ បំេុលទរ ន ើ សូ មបខ ូ ត ងជរ ើត ន។ រក្កាយ យៈរេលជារក្ចើនឆ្ ំ • ឹ េុ លរលថ្ ទរ ើ ្ទដ្ើខដ្លរលចក្ជាបេើអាងទរ ឹ ឹ រលដ្ សំអុយអាចក្ជាបចូ លរនុងទរ ើ ។ ើ ៣ ្លបះពាល់ជារ់ខសតង • ក្បសិនរបើរេោ ័ ធរលចរ ង ឋ ចនាសមពន ើ រនុងទើ • រេោ ័ ធ ឋ ចនាសមពន ិ បះពាល់ដ្ល់តថ្មលរទសភាេ ស្ថ ធា ណៈ នង អនាម័យ/បងាូ ទរ ឹ ជុ ំវ ិញ • សំណល់ ង ឹ • សំណល់ ង ឹ ៤. ិ រងាះ កា ំខាន រលន • ឹ សំអុយជះរលន អាងទរ ិ លែ នង ិ មន ិ អាច ំខាន • អនាម័យ ិ យ អនាម័យ ោនភ ័ ដ្ល់ស្ថធា ណជន (េត ិ រលន ិ /រមល ើ រឃញ ើ )។ • សំណល់ ង ឹ សុ ែភាេស្ថធា ណៈ • សំណល់ ង ឹ • កា រលចក្ជាបេើអាងទឹរសំអុយក្តូវបានរធាើ ក្បក្េត ឹ តរមមែលះៗខតបុ រណា ិ អាចបងកជំងឺ ណ ះ នង ្លង។ • រងាះក្បេ័នធបងាូ ទឹរសមក្សបរៅជុ ំវ ិញក្បភេ ទរ ើ ណស្ថធា ណៈ បងកជាភរ់រៅជុ ំវ ិញ ឹ ូបរ ទរ ើ ណ ឬរនុងទធា ឹ ូបរ ឹ នង ើ ល ។ ទរ ល យជា ឹ កា ជក្មរមូ ស និងបងកកា លំបារដ្ល់អនររក្បើ ឹ ។ ក្បាស់ទរ • ើ ណចំេ ឬោ រាល ូបរ ឹ ក្តូវអាច ម នគក្មបក្តម បងាូ ទឹររចញោងរក្ចើន និងរធាើឲ្យបាត់បង់ ទឹរសក្មាប់រក្បើក្បាស់។ ៦. រងាះអនាម័យ • ភរ់លាប់/រំរទចរំណរៅក្បភេទរ ើណ ឹ ូបរ • កា ្គត្ ់ រ ់ គងទ ឹ ោនិភយ ័ សុ ែភាេ ់ នាម័យ និង/ឬ ស្ថធា ណៈ រធាើឲ្យបាត់បងអ • សំណល់ ង ឹ ស្ថធា ណៈ បរងកើតជាជក្មរមូ ស។ • សំណល់ ង ឹ 56 ៧. បះពាល់ដ្ល់តក្មូវកា • ឹ ក្តូវបានសតុរទុ រែលះរៅខែេ រៅរេលលំេូ ទរ • ់ គងទ កា ្គត្ ់ រ ឹ ឹ រៅខែេទរ ទរ ឹ ខាង ឹ ខាងរលើ រោយអនររក្បក្ ទរ ឹ មួយក្រុម ើ បាស់ទរ រក្កាម ក្រុមអនររក្បើក្បាស់រ្េងរទៀតអាចមិនសូ វមាន ើ បាស់ទរ លទធភាេរក្បក្ ឹ ខដ្លែលួនក្តូវកា ។ ា រនះអាចបងកទំនាស់រុ ងសងគ បញ្ញ ន ម វាងក្រុម សេគមន៍រ្េងៗ។ ៨ បាតុ ភូតអាកាសធាតុ • ិ /រក្ោះមេនតរាយធមម • បាតុ ភូតអាកាសធាតុ មន ជំនន់ទរ ឹ រភលៀង ិ លែ/រក្ោះមេនតរាយ មន ិ ចបំផ្ល ជាតអា ល ញរេោឋ ចនាសមពន ័ ធខដ្ល្តល់ • ល ញទតា កា បំផ្ល ើ ងំ ភូ មិ ធមមជាតិ ដ្ូ ចជា ែយល់ រោយគរក្មាង ឬ ំខានដ្ល់រសវាខដ្ល្តល់ ស្ថស្រសត េយុះ។ រោយរេោ ័ ធទាង ឋ ចនាសមពន ំ រនះ។ • រនុងរ ណើ មួយចំនួន បាតុ ភូតអាកាសធាតុ ល អាចមិនបងកកា ែូ ច មិនលែ ដ្ូ ចជា េយុះសើរូ ន ទ ល់ដ្ល់រេោ ខាតផ្ល ័ ធ បុ ខនតបំផ្ល ឋ ចនាសមពន លញ វតាុរៅទតា ើ ងំ ជុ ំវ ិញ រេយ ើ វតាុទាំងរនះអាច ល ញរេោ បំផ្ល ័ ធ ខដ្ល្តល់រោយ ឋ ចនាសមពន គរក្មាង ដ្ូ ចជា រដ្ើមរ ើ លំរលើសុើខទនទឹរ។ ៤.២.២ ្លបះពាល់ដ្នកសងគម្ដដ្លអាចម្កើតម្ ើ ង ិ នធុរៅរមពុជា ជាតេ ន ំ ២០១៣) រមពុជាមានជាតិេនធុ ២៤ ក្រុម។ ខ្ែររលើកា អរងកតក្បជាជនចុ ងរក្កាយ (ក្រសួងខ្នកា ឆ្ តំបន់ខដ្លមានជនជាតិរដ្ើមភាគតិច ស់រៅរក្ចើនបំ្ុតសាិតរៅភាគខាងរជើង និងភាគឦស្ថនថ្នក្បរទស រមពុជា ដ្ូ ចជា រែតតក្ររចះ (រសទៀង រក្កាល មិល េនង រួយ ងនូន) មណឌ លគិ ើ (េនង រសទៀង រក្កាល ូង ខដ្) ឹ រក្ៅ លុ ន ការវត កាចរ់) សទឹងខក្តង (រួយ េនង ការវត ក្គង តនគិ ើ (ទំេួន ចារាយ ក្គង ឹ ែិ លុ ន រក្ៅ) ់ ពឺ ់ ំ (រួយ) និងតំបន់ក្បជុ ំភនំរៅរែតតរកាះរុ ង (េ័ ) រពាធិ៍ស្ថត់ (េ័ ) រំេងស ក្េះវ ិោ (រួយ) និងរំេងធ ំ រនះសាិតរៅតាមបរណា (សួយ) និងក្េះសើេនុ (សែូច)។ តំបន់ទាង ត យក្េំខដ្នក្បរទសរវៀតណាម ឡាវ និង ត ល នង ថ្ង។ ្ទុយរៅវ ិញ តំបន់ភាគរណា ិ ែម ។ រងាះកា សរ ិ ដ្ងទរនលរមគងគសំបូ រោយជនជាតខ ើ បជាជន ិ ាេក្ 57 ិ នធុរៅរមពុជា។ បានបងកកា លំបារដ្ល់កា រំណត់ចំនួនក្រុមជាតេ ិ ឌ្ឍន៍ជនបទរលរ ក្រសួងអភវ ើ ថាជន ើ រ ង ិ ដ្ម ជាតរ ើ ភាគតច ិ អាច ស់រៅរនុងសេគមន៍ បស់ែួ នោយ ល ំ ង ន ិ ម ឬបានរធាើសមាេ ណ ឹ សេគមន៍ជនជាតែ រមមរេញរលញរនុងសេគមន៍ខែម ួ បស់ែួ ន បុ ខនតរៅខត រាលរខណៈមួយចំនន ល ុ ងរ ណ ល និងភាស្ថ បស់ែួ នរន ើ ត នុ េលបញ្ញ ែលះ។ កា ង្វ ចុ ះតាមរែតតខដ្លមានសកា ញ ណរោយែលួនឯងថាជាជន ា រ់ថា អនរខដ្លរំណត់អតតសញ្ញ ិ ដ្ើមភាគតច ជាតរ ើ រ ង ិ រលរ ើ ថា េួររគអាចទំនារ់ទំនងរោយរក្បើក្បាស់ភាស្ថខែម ិ ភាស្ថរដ្ើម បស់ែួ ន។ នង ល ជនជាតិរដ្ើមភាគរក្ចើននិោយថា េួររគបាន ស់រៅរនុងសេគមន៍ជនជាតិខែម ជាងមួយជំនាន់មររេយ ើ ។ ើ រនុងជំរ ឿនក្បជាជន ោ ដ្ូ ចកា ររឃញ ើ ថាមានក្រុមជាតិេនធុ ២៦៤.៦០០ នារ់ ឋ ភិបាលរមពុជារលើររ ង ើ ល ម គជា រំេុង ស់រៅរនុងក្បរទសរមពុជា ឬក្បខេល ៤% ថ្នចំនួនក្បជាជនស ុប។ ជនជាតិចាម ឬខែម អុ ស្ថ ឺ ិ នធុធំជាងរគទេ ក្រុមជាតេ ទ ប់េជ ើ ើ បនា ិ ែម ។ សេគមន៍ជនជាតច ើ នជាតខ ិ ខដ្លមានក្បខេល ៣៤.៥០០ នារ់ ិ ន ់ ប។ សេគមន៍ជនជាតិ គឺជាក្រុមជាតិេនធុធំជាងរគទើបើ ចំខណរលំោប់ទើបួនគឺជនជាតិេនង ស់រៅតំបន់ែពងរា ន ំ ១៩៩២ រទើបជនជាតិចិន និងរវៀត រវៀតណាមក្តូវបានរំណត់ជាក្រុមជាតិេនធុធំជាងរគទើ ៧។ េូ តដ្ល់ឆ្ ិ នធរមពុជា ទនទម ណាមក្តូវបានរំណត់ជាក្រុមជាតេ ឹ ោន នង ឹ ជនជាតរ ិ ដ្ើមភាគតច ិ ជនជាតចា ិ នង ិ ម។ រលើរខលងខតក្រុងភនំរេញ រាល់រែតតខដ្លអាចសាិតរក្កាមវ ិស្ថលភាេគរក្មាងសុ ទធខតជាតំបន់ខដ្លក្រសួង គ លេើវតតមានក្គួស្ថ ជនជាតិភាគតិច ខដ្ល ស់រៅរនុង ឬ រាសេគមន៍រោយខ អភិវឌ្ឍន៍ជនបទរត់សមា រឬ ិ មមរុ ងសេគមន៍ ដ្ើរសរ ន ិ ែម ។ ដ្ូ រចនះ សរមមភាេអនុ គរក្មាងមួយចំនួនអាចនង ជនជាតខ ួ បញ្ចូ លក្គួស្ថ ជន ឹ ម ិ ដ្ើមភាគតិចមួយចំនន ជាតរ ួ រនុងរេលអនុ វតតគរក្មាង។ បុ ខនតរោយស្ថ ខតលរខណៈអនតរាគមន៍គរក្មាងខដ្ល រសនើរ ង ើ និងគំ ូ ប ចិញ្ចឹមជើវ ិត បស់ជនជាតិភាគតិចរនុងរែតតរោលរៅ បស់គរក្មាង ័ រគយល់ថាោនិភយ ើ រ ង សងគមខដ្លអាចររត ័ ធនង ើ ពារ់េន ំ ូច ឹ េួររគមានទំេត នង ិ ពារ់េន ឹ ភាេចាំបាច់រុ ងកា ័ ធខតនង ន ិ ក្ោះ េរ តើ កា រោបល់សេ ើ ិល នង ើ ង្វ សុ វ ិ ខរសក្មួល នង ិ បរខក្បឯរស្ថ បណ ត លសតេ ុ ត ះបណា ា នានា ដ្ូ ចជា កា រក្បើ ើ ើបញ្ញ នស ក្បាស់ថា ល ប់សតាលិត ំ មា ៌ នពារ់េន ែ េ័តមា ័ ធនឹងរសិរមម និងសរមមភាេបរងកើនកា យល់ដ្ឹងរ្េងរទៀត។ ិ ិធីសរោប់ពិនិតយបឋម្ រតួតពិនិតយ និង្តលកា ៥. នីតវ ញ ត ់ រអនុញ្ញ ើ នាឱយមានកា ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតក្ រដ្ើមបធា ិ ា ន នង ិ បរបរោយចើ ភាេ កា កា ពា ប ស្ថ ិ ជើវចក្មុះ ិ ា ន និងសងគមឱយបានចាស់ោស់ កា សរ ក្តូវមានកា េិនិតយបឋមរលើ្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ាវាយតថ្មល និងកា រ ៀបចំឧបរ ណ ិ ា ន និងសងគម (ដ្ូ ចជា ECOP, EMP, IEE ឬ EIA) រនុងអនុ គរក្មាង ថ្ន ៍ ធានាសុ វតាិភាេប ស្ថ ើ រសនរ គរក្មាង ខដ្លក្តូវបានរលរ ើ រនុងសមាសភាគទើ ១ នង ើ ង ិ ខដ្លអាចបងកឱយមាន្លបះពាល់ ិ ទើ ២ នង ិ ា ន នង ប ស្ថ ់ ៃ ។ ិ សងគមធៃនធ 58 ខ្នររនះ អាចខបងខចរជាខ្នរតូ ចៗ ដ្ូ ចខាងរក្កាម៖ ិ ត i) កា េន ើ ធានាសុ វតាភា ិ យរលកា ិ កា ិ េ នង ើ លបះពាល់, ii) កា រ ៀបចំវ ិធានកា កាត់បនាយ និងរច រំណត់វ ិស្ថលភាេថ្នកា វាយតថ្មលរល្ ិ ក្ោះរោបល់ ិ ចេរ ជាមួយនឹងស្ថធា ណជន, iii) កា េិនិតយ កា ឯរភាេ ា ញេើឧបរ ណ និងកា បង្វ ៍ ធានាសុ វតាិភាេ បស់ អនុ គរក្មាង, និង iv) កា អនុ វតត កា តាមោន កា ក្តួតេិនិតយ និងកា រាយកា ណ៍។ ិ ត ៥.១ កា េន ិ គំនូសតាងបង្វ ិ យបឋម នង ើ េ ា ញេល ំ ូ ដ្ំរណើ កា េន ិ ត ិ យបឋម ដ្ូ ចជា ឧបសមពន ់ ន ័ ធទើ ១៖ ទក្មងេ ិ ត ិ យបឋមរលប ិ ា ន នង ើ ស្ថ ិ សងគម នង ិ ័ ធទើ ៧ បញ្ា ើអវ ិជាមានខដ្លមានបញ្ចូ លអនុ គរក្មាង ឬសរមមភាេវ ិនរ ឧបសមពន ិ ោគ ខដ្លក្តូវបានោមឃាត់មន ិ ឱយទទួលបានេ ិ ញ្ញបបទានេើធនាោ េិភេរោរ។ កា េិនិតយបឋមមានរោលបំណង៖ (i) រំណត់េើរោល នរោបាយសតើេើកា ធានាសុ វតាិភាេ បស់ធនាោ េិភេរោរខដ្លក្តូវយរមរអនុ វតត, (ii) ខបងខចរក្បរភទ ិ (iii) រធាកា អនុ គរក្មាងជាក្បរភទ B ឬ C, នង ើ បា ើ រំណត់ថារតចា ំ ច់ក្តូវមានកា រ ៀបចំ ក្បរភទឧបរ ណ៍ ធានា សុ វតាិភាេសក្មាប់អនុ គរក្មាងខដ្ ឬរទ។ ឧទាេ ណ៍៖ - ិ រក្កាមក្បរភទ C ឬអនុ គរក្មាង (ដ្ូ ចជា តរមលើងស្ថ អនុ គរក្មាងខដ្លឋត ញ រទសច ណ ល រសញ្ញ ៍ ) ខដ្ល ិ ា នតច មាន្លបះពាល់ប ស្ថ ិ ទាប ក្តូវមាន ECOP នង ិ តួច ឬរនុងរក្មត ិ ចសនាកា ពា ប ស្ថ ិ /ឬ រច ិ ាន ័ ធទើ ២)។ ទើភា (សូ មរមើលឧបសមពន ន រ់ង្វ អនុ វតតន៍ មិនចាំបាច់រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ IEE ឬ បាយកា ណ៍ ិ ា ន រក្ពាះថាចំណ EIA ក្បសិនរបើអនុ គរក្មាងរនះក្តូវរ ៀបចំជា ECOP ឬរិចចសនាកា ពា ប ស្ថ ុ ចរនះេុ ំ ័ ធថ្នអនុ ក្រត ក្តូវបានខចររនុងឧបសមពន ើ ។ ឹ យ EIA រ យ - ិ រនុងក្បរភទ B (ឧទាេ ណ អនុ គរក្មាងខដ្លឋត ល ល) ៍ កា ខរលមែ្ូ វងន ័ ់ អនុ គរក្មាងខដ្លមានោនិភយ ិ ា ន េើមធយម េូ តដ្ល់បងគួ នាយរោ ប ស្ថ ិ ា ន តក្មូវឱយមា ឋ ន EIA បស់ក្រសួងប ស្ថ ច ស់គរក្មាងរ ៀបចំ ័ ធទើ ៥) រដ្ើមបរ TOR (រនុងឧបសមពន ើ បរភទថ្នឧបរ ណ ើ ធាើកា វាយតថ្មលេក្ ិ េ ដ្ូ ចជា EMP ៍ ធានាសុ វតាភា ឬ IEE/EIA។ - ិ រក្កាមក្បរភទ A ខដ្លមានោនិភយ អនុ គរក្មាងខដ្លឋត ិ ា នែពស់ ក្តូវមាន បាយកា ណ ័ ប ស្ថ ៍ EIA។ ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ ិ ក្រសួងអភវ នង ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ គួ រធាកា ើ េភា ិ រាជាបនា ើ ណ ទ ន់េរ ើ រនះ ជាមួយនង ឹ ិ េរោរ រក្ពាះថារគមន ធនាោ េភ ឹ ថា នង ិ ំេង ិ រនុងក្បរភទ “A” រនាះរ យ ឹ មានអនុ គរក្មាងខដ្លឋត ើ ើ ក្បរភទអនុ គរក្មាងទាំងរនះ រ៏េុំអាចទទួលបានេ ិ ញ្ញបបទានេើគរក្មាងខដ្ រេយ លុ ះក្តាខតគរក្មាង ើ វ ិញ ជាគរក្មាងក្បរភទ A។ រនះក្តូវបានខរសក្មួលរ ង 59 គំនូសតាងលំេូ ខដ្លបរងាញ ើ េដ្ំណ ើ រ ិ ា នសងគម ើ កា វាយតថ្មលរេតុបះពាល់ប ស្ថ ច ស់គរក្មាង (ឧទាេ ណ មា ៍ ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ នារោឋ នរទសច ណ៍ ធមមជាតិ ថ្នក្រសួងអភវ ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ ិ េរោរ ក្រុមកា ង្វ េភ ិ នាយរោ នង ឋ នរទសច ណ ិ នក្រសួងប ស្ថ ៍ ធមមជាតថ្ ិ ាន ) នាយរោឋ ន EIA កា េិនិតយបឋមរលើគរក្មាង បាយកា ណ ិ ា នបឋម ឬរេញរលញ ៍ វាយតថ្មលរេតុបះពាល់ប ស្ថ ក្រុមក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ ាន កា រំណត់វ ិស្ថលភាេ កា វាយតថ្មល្លបះពាល់ ួ បស់ស្ថ កា ចូល ម ធា ណជន វ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់ កា ោរ់ បាយកា ណ៍ កា ោរ់ បាយកា ណ៍ ិ ិតយ និង្តល់រោបល់ កា េន កា ខរសក្មួលរ ើ វ ិញ ង ក្តូវបានបដ្ិរសធ ក្តូវបានឯរភាេ កា េិនិតយតាមោន 60 ៥.១.១ លកខខណឌ េូម្ៅននដ្ំម្ណ ា នសងគម្ ើ រការវាយតនម្លម្េតុបះពាល់បរ ិស្ថ ិ ត ជាទូ រៅ កា េន ិ យបឋម ក្តូវសរក្មច រោយនាយរោ ិ ា ន រោងតាម ឋ ន EIA បស់ក្រសួងប ស្ថ ចាប់ជាតិ ិ រោយធនាោ េភ នង ិ េរោរ ើ កា រោងតាមរោលនរោបាយសតេ ិ េ បស់ ើ ធានាសុ វតាភា ើ ិភាគរលើ្លបះពាល់ប ស្ថ ធនាោ ។ រដ្ើមបវ ត តរលើបើ ិ ា នរនុង IEE ឬ EIA ចាំបាច់ក្តូវរធាើកា វ ិភាគ រោយរផ្ល ចំណុ ច៖ (១). ក្បរភទថ្ន្លបះពាល់ (២). កា េារ ណ ់ ៃ និងវ ិស្ថលភាេថ្ន្លបះ ៍ េើរក្មិតធៃនធ ើ មានរ ង ពាល់ខដ្លអាចររត ិ (៣) រធាកា ើ នង ើ លបះពាល់។ ើ រំណត់េ្ ច ស់គរក្មាង ក្តូវោរ់ TOR រៅកាន់នាយរោ មា ឋ ន EIA ិ ា ន និងរ ៀបចំរិចច បស់ក្រសួងប ស្ថ ើ ំណត់េើក្បរភទអនុ គរក្មាងខដ្លក្តូវមាន EMP ឬ IEE ឬ EIA។ េិរក្ោះរោបល់ រដ្ើមបរ ា នានា ៥.១.២ ការកំណត់ និងម្្លើយតបចំម្ពាះបញ្ញ ា ពារ់េន ក្រសួងែលួនឯង ក្តូវទទួលែុ សក្តូវរំណត់េើរាល់បញ្ញ ំ អស់ ខដ្លអាចរលើររ ង ័ ធទាង ើ រោយ អនរជំនាញ បស់ក្រសួង អនររធាកា ិ ត អនរជំនាញវ ិជា ើ សរក្មចចត ច ស់គរក្មាង នង ា ជើវៈ ស្ថធា ណជន ឬមា ិ ក្តូវ ា ទាំងរនះរៅរនុងដ្ំរណ បញ្ចូ លបញ្ញ ិ ា នសងគម។ ក្រសួងទទួលបនទុរ ក្តូវ ើ កា វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ េិនិតយ ា ទាំងរនះ និងរធាើកា េិចា ណារលើបញ្ញ រនុងដ្ំណារ់កាលេិរក្ោះរោបល់ និងដ្ំណារ់កាល ើ ទាះបជា រក្កាយៗរទៀត របរ ច ស់គរក្មាង ឬស្ថធា ណជន េុ ំបានរលរ ើ ក្រសួងដ្ថ្ទរទៀត មា ើ េើកា ក្េួយ ើ រ ង ំ រនះ រនុងដ្ំណារ់កាលរំណត់វ ិស្ថលភាេរ៏រោយ។ ចាំបាច់ក្តូវមានកា រំណត់រលស បា មាទាង ើ ំរណើ រនះ ើ ក្ជើសរ សក្គប់ រោយក្បុងក្បយ័តន រដ្ើមបរ ើ ា ទាំងអស់។ បញ្ញ ជាទូ រៅ នឹងមានកា ្តល់រោបល់រ្េងៗោន ័ ធនឹងគរក្មាងខដ្លក្តូវបានរសនើរ ង ពារ់េន ើ ។ ើ យរគអាចយរមររធាកា រោបល់មួយចំនួន អាចមានស្ថ ៈសំខាន់ក្គប់ក្ោន់ រដ្ើមបឱ ិ ណា នង ើ េចា ិ ចងក្រង ា សំខាន់ៗខដ្លក្តូវរធាើកា េិចា ណា មានដ្ូ ចជា៖ ទុ រជាឯរស្ថ សឱយបានក្តឹមក្តូវ។ បញ្ញ ▪ សរមមភាេគរក្មាងខដ្លបងកឱយមាន្លបះពាល់ ▪ ើ នធានប ស្ថ ្លបះពាល់មររលធ ិ ា នខដ្លមានក្ស្ថប់ ▪ ្លបះពាល់សងគម ▪ ំ សរមមភាេជារ់ោរ់ និងទើតាង ទើតាង ំ ្លបះពាល់ជារ់ោរ់ ▪ ិ ្លបះពាល់ររត រេលខដ្លសរមមភាេ នង ើ មានរ ង ើ ▪ ិ ្លខដ្លសរមមភាេបងកឱយមាន្លបះពាល់រោយផ្ល ទំនារ់ទំនងរេតុ នង ទ ល់ ្លបះ 61 ពាល់ក្បរោល ឬបណុ ំត ្លបះពាល់។ ៥.១.៣ ការកំណត់ពីស្ថរៈសំខាន់នន្លបះពាល់ ិ ា ន ក្តូវរធាកា ក្រសួងប ស្ថ ើ ិស្ថលភាេថ្ន្លបះពាល់ បស់គរក្មាង ខដ្លក្តូវបានរលរ ើ រំណត់េវ ើ ើ ង រសនរ ើ ។ កា រំណត់រនះ គឺជាមូ លោឋ នសក្មាប់ឱយនាយរោ ិ ា ន រធាើកា រ ៀបចំ ឋ ន EIA បស់ក្រសួងប ស្ថ រោលកា ណ៍ ខណនាំសតើេើកា រ ៀបចំ បាយកា ណ ិ ា នសងគមបឋម ឬរេញរលញ ៍ វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ិ រោលនរោបាយធានាសុ វតាភា នង ិ េរោរ។ នាយរោ ិ េ បស់ធនាោ េភ ិ ាន ឋ ន EIA បស់ក្រសួងប ស្ថ ក្តូវរធាើកា េិចា ណារលើបញ្ា ើក្តួតេិនិតយ បញ្ា ើតារាងមាក្ទើរ និងតារាងអូ វ ឺរ ័ ធទើ (Overlay) (ឧបសមពន ា ញេើវ ិស្ថលភាេថ្នវ ិធានកា កាត់បនាយរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ៣៖ តារាងសរងខប ខដ្លបង្វ ិ ា ន)។ ៥.២ ការកំណត់វិស្ថលភាព កា រំណត់វ ិស្ថលភាេរនះ គឺជាដ្ំណារ់កាលដ្ំបូងខដ្លក្តូវរធាើរ ង ទ ប់េើបានបញ្ច ប់ ើ រនុង EIA បនា កា េន ិ ត ឺ ដ្ំណារ់កាលរដ្ើមបរ ិ យបឋមរលអ ើ នុ គរក្មាង។ វាគជា ើ រំណត់េទ ើ ធាកា ើ ំេ ំ IEIA ឬ EIA នង ិ ័ ខដ្លចាំបាច់ក្តូវក្បមូ ល និងវ ិភាគេើ្លបះពាល់ខដ្លគរក្មាងមានរលើប ស្ថ ទិនននយ ិ ា ន សងគម ខដ្លកា សិរាខបបរនះ ទាមទា ឱយមានកា រ ៀបចំនូវលរខែណឌ ក្បតិបតតិ សក្មាប់រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ រេតុ បះពាល់ ិ ា ន សងគម។ ប ស្ថ ៥.២.១ វិស្ថលភាព ក្តូវមានកា រំណត់វ ិស្ថលភាេ ើ តូវរលរ រដ្ើមបក្ ើ រ ង ើ រនុង បាយកា ណ៍ វាយតថ្មលរេតុបះពាល់ ិ ាន ប ស្ថ សងគម។ ើ រសនន សរមមភាេគរក្មាងខដ្លក្តូវបានរលរ ើ ួយៗ ើ ម រោលបំណងថ្នកា រំណត់ វ ិស្ថលភាេមានដ្ូ ចជា៖ ▪ កា ជំ ុញឱយមានកា ចូ ល ម ើ ធា ណជន ខដ្ល ង្លបះពាល់ ួ េស្ថ ▪ ើ ញ្ញ កា រំណត់េប ឹ ររត ា ខដ្លនង ើ តំបន់/ក្េំក្បទល់ ើ មានរ ង ▪ ិ ា នខដ្លមានក្ស្ថប់ និងឯរស្ថ ខដ្លពារ់េន កា រំណត់រលើធនធានប ស្ថ ័ ធដ្ថ្ទរទៀត ▪ រំណត់េើជរក្មើសខដ្លអាចមាន។ ៥.២.២ ការពិចារណាអំពីវិស្ថលភាព ើ ំណត់េវ រដ្ើមបរ ច ស់គរក្មាងក្តូវរផ្ល ើ ិស្ថលភាេ មា ិ តទុរោរ់រលច ត តកា យរចត ើ ំណុ ច ដ្ូ ចតរៅ៖ ▪ ួ េត ្តល់ឱកាសឱយមានកា ចូ ល ម ា ប័ន ោ ើ ំណាងស្ថ ិ ល ឋ ភបា 62 ញ ធ មូ លោ អាជា ័ ធ ឋ នខដ្លពារ់េន សេគមន៍ខដ្ល ង្លបះពាល់ ិ ដ្ើមភាគតច ជនជាតរ ិ អងគកា មិនខមន ោ ័ ធដ្ថ្ទរទៀត ឋ ភិបាល និងក្រុមខដ្លពារ់េន ▪ ភូ មិ សេគមន៍ខដ្លអាច ង្លបះពាល់ ▪ ើ ញ្ញ រំណត់េប ា ខដ្លពារ់េន ឹ សរមមភាេគរក្មាង ខដ្លក្តូវបានរលរ ័ ធនង ើ រសនរ ើ ង ើ ខដ្ល គ ល់ អាចបងកឱយមាន្លបះពាល់គួ ឱយរត់សមា ិ រធាកា នង ា ទាំងរនះឱយបានសុ ើ ើ វ ិភាគបញ្ញ ជរក្ៅ រនុង បាយកា ណ ិ ា នសងគម ៍ វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ▪ ា ខដ្លរគមិន ំេឹងថា សក្មាប់បញ្ញ គ ល់រលគ បងកឱយមាន្លបះពាល់គួ ឱយរត់សមា ិ ា ន នង ើ ុ ណភាេប ស្ថ ិ សងគម បាយកា ណ៍ ិ ា ន សងគម គួ រ ៀបរាប់ក្តឹមខតមូ លរេតុ ខដ្លនាំឱយ សតើេើកា វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ំ រនះរោយសរងខបខតបុ រណា មាន្លបះពាល់ទាង ណះ ▪ ើ រក្មស រំណត់េជ ើ រមររធាកា ើ ខដ្លអាចមាន រដ្ើមបយ ើ េិចា ណា។ ៥.៣ លកខខណឌ របតិបតតិ លរខែណ ិ តតិ គជា ឌ ក្បតប ិ ណ ឺ កា េេ ើ គប់កា ង្វ ទាំងអស់ខដ្លក្តូវរធាើ រៅរេលរធាកា ៌ នាេក្ ើ វាយតថ្មល ិ ា ន និងសងគមបឋម ឬរេញរលញ ក្សបតាមវ ិស្ថលភាេថ្នកា សិរារនះ រដ្ើមបវា រេតុ បះពាល់ប ស្ថ ើ យ ិ ា ន (ឧបសមពន តថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ័ ធទើ ៥៖ លរខែណឌ ក្បតិបតតិគំ ូសក្មាប់គរក្មាងអភិវឌ្ឍន៍រេោឋ ចនា ័ ធ នង សមពន ិ រទសច ណ៍ )។ លរខែណ ិ តតរ ឌ ក្បតប ើ ិស្ថលភាេថ្ន បាយកា ណ ិ នះ ក្តូវរ ៀបរាប់េវ ៍ វាយតថ្មលលរេតុ បះពាល់ រលើ ប ស្ថ ិ ាន សងគម និងក្តូវរក្បើក្បាស់ជាខ្នទើបង្វ ៏ ំខាន់ ា ញ្លូវដ្ស ិ ាន សក្មាប់ក្រសួងប ស្ថ អនររ ៀបចំ បាយកា ណ ិ អនរេន ៍ នង ិ យរលើ បាយកា ណ ិ ត ៍។ ់ នលរខែណ ទក្មងថ្ ឌ ក្បតប ិ តតិ ក្តូវយរគំ ូតាមក្បកាសសតេ ើ ល ើ រខែណ ិ តតិ បស់ក្រសួងប ស្ថ ឌ ក្បតប ិ ា ន។ ា នសងគម្ ៥.៤ ការវាយតនម្លម្លើម្េតុបះពាល់បរ ិស្ថ រៅរនុងដ្ំណារ់កាលនម ិ តតកា ើ ួយៗថ្នក្បតប ិ ិ ឌ្ឍន៍ នង បស់គរក្មាងអភវ ឹ មាន្លបះពាល់មររលើ ធនធាន ូបវនត ធនធានជើវស្ថស្រសត និងធនធានសងគមរសដ្ឋរិចចជាមិនខាន។ ដ្ូ រចនះ កា វាយតថ្មលរេតុ បះ ិ ាន ពាល់ប ស្ថ សងគម ក្តូវរធាកា ើ េចា ិ ណាេក្ ើ គប់សរមមភាេពារ់េន ឹ គរក្មាងទាំងអស់ ័ ធនង ដ្ូ ចជា ើ រនុងរសចរតេ បរចចរវ ិទាជារ់ោរ់ជារដ្ម ិ ណ ើ េ ើ រសនរ ៌ នាសក្មាប់គរក្មាងខដ្លក្តូវបានរលរ ើ ។ ចាំបាច់ ើ ង 63 ក្តូវមានកា រ ៀបចំ បាយកា ណ ើ ៀបរាប់េ្ ៍ ឱយបានលែ រដ្ើមបរ ើ រោយសរមមភាេ បស់ ើ លបះពាល់ បងករ ង គរក្មាង។ ៥.៥ ្លបះពាល់ និងវិធានការកាត់បនាយ ទ ល់ និងក្បរោល ក្តូវបានវាយតថ្មលរុ ង ្លបះពាល់រោយផ្ល ន បាយកា ណ៍ វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ ិ ា ន សងគម។ ប ស្ថ ▪ ទ ល់៖ ្លបះពាល់ផ្ល គ្ ើ មានរ ង ឺ លបះពាល់ខដ្លររត ើ រៅរេលខតមួយ ិ រខនលងខត នង មួយ ដ្ូ ចោ ើ ។ ន នឹងសរមមភាេ បស់គរក្មាងខដ្លក្តូវបានរលើររសនើរ ង ▪ ើ រៅរក្កាយមររទៀត ឬរៅ ្លបះពាល់ក្បរោល៖ គឺជា្លបះពាល់ខដ្លររើតមានរ ង ៃ យេស ឆ្ ើ រសនរ ើ រមមភាេគរក្មាង ខដ្លក្តូវបានរលរ ើ ។ ើ ង ▪ បណុ ំត ្លបះពាល់៖ ឺ ្លបះពាល់ខដ្លអាចមានទំេត គជា ំ ូ ចសក្មាប់គរក្មាងណាមួយ បុ ខនតរៅរេលខដ្លមានកា េិនិតយបញ្ចូ លោន រលើគរក្មាង ខដ្លអនុ វតតកាលេើអតើតកាល ំ ួ ឱយរត់សមា បចចុបបននកាល និងអនាគតកាល ្លបះពាល់អាចមានទំេគ គ ល់។ ជាទូ រៅ ើ លបះពាល់ផ្ល មានកា វ ិភាគរល្ ិ ក្បរោល ម ទ ល់ នង ួ ោ ើ ណ ន ។ កា វ ិភាគរលប ុ ំត ្លបះពាល់ ើ សក្មាប់ក្គប់ធនធានទាំងអស់ ខដ្លក្តូវបានរលើររ ង គួ រធាើរ ង ា និងអាច ើ ថាជាបញ្ញ បញ្ចូ លោន រដ្ើមបរ ើ ។ ដ្ំរណ ើ ំណត់ជា្លបះពាល់គរក្មាងខដ្លក្តូវបានរលើររសនើរ ង ើ កា ឹ ជួយរធាកា រំណត់វ ិស្ថលភាេបឋម នង ើ រំណត់ រធនធាន ខដ្ល ង្លបះពាល់ជាបណុ ំត ើ រមមភាេគរក្មាងខដ្លក្តូវបានរលរ េស ើ ង ើ រសនរ ើ ។ ▪ ្លបះពាល់អវ ិជាមាន៖ ើ រោយវតតមាន បស់គរក្មាង គឺជា្លបះពាល់ខដ្លបងករ ង ិ ច នង ខដ្លអាចបងក្លបះពាល់ជាអវ ិជាមានដ្ល់ធនធានរសដ្ឋរច ិ សងគម។ ា ន (EMP) ៥.៦ ដ្នការរគប់រគងបរ ិស្ថ ច ស់គរក្មាងក្តូវមានមូ លនធ រៅរនុងខ្នររនះ មា ិ គប់ក្ោន់សក្មាប់កា ពា ប ស្ថ ិ ក្ ិ ក្តូវបរងកើត ិ ា ន នង ជំនាញខដ្លមានសមតាភាេមួយក្រុម ឧបរ ណ៍ សមក្សប ើ ស្រសត វ ិធស្ថ នង ិ រធាកា ើ វ ិភាគ ើ បេ រដ្ម ិ ត ើ ន ិ យ ិ ា ន រោយសេកា ោងជិតសនិទធជាមួយនឹងក្រសួងពារ់េន តាមោនគុ ណភាេប ស្ថ ា ប័ន និង ័ ធ ក្រសួងស្ថ ័ ធនានា អងគភាេពារ់េន ើ ត់បនាយ្លបះពាល់អវ ិជាមាន រដ្ើមបកា ើ ស្ថ ខដ្លគរក្មាងបងករលប ិ ាន ធនធាន 64 ិ ធនធានសងគមរសដ្ឋរច ធមមជាតិ នង ច ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ ។ ត តរលស ិ ា ន រផ្ល ើ មាសភាគសំខាន់ៗ ដ្ូ ចខាង រក្កាម៖ ▪ កា េិេណ៌ នារោយសរងខបេើ្លបះពាល់អវ ិជាមានធំៗ និងវ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះ ំ រនះ ពាល់ទាង ើ ណ រមមវ ិធប ត ល ុ ត ះបណា ▪ រមមវ ិធើេិនិតយតាមោនប ស្ថ ិ ាន រនុងអំ ុ ងដ្ំណារ់កាលស្ថងសង់ ដ្ំណារ់កាល ក្បតិបតតិកា និងដ្ំណារ់កាលបញ្ច ប់គរក្មាង ▪ ៍ ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ខ្នកា ងវ ិកាសក្មាប់អនុ វតតនខ ិ ាន ▪ ិ ា ន និងសងគម។ ខ្នកា សក្មាប់មូលនិធិប ស្ថ ិ ា ន (EMP)៖ EMP បស់គរក្មាងមួយ ក្តូវបញ្ចូ លវ ិធានកា កាត់បនាយ្ល ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ ត បះពាល់ វ ិធានកា េន ិ វ ិធានកា ស្ថ ិ យតាមោន នង ន ា ប័ន ខដ្លក្តូវអនុ វតតរុ ងអំ ុ ងរេលអនុ វតតន៍ នង ិ ើ ុ បបំបាត់្លបះពាល់អវ ិជាមានមររលើប ស្ថ ក្បតិបតតិកា គរក្មាង រដ្ើមបល ិ ា ន និងសងគម កាត់រង្លបះ ំ រនះ ឬកាត់បនាយ្លបះពាល់ទាង ពាល់ទាង ំ ឱយរៅក្តឹមរក្មិត ខដ្លអាចទទួលយរបាន។ ខ្នកា រនះ ឺ សមាសភាគ រ៏មានបញ្ចូ លសរមមភាេខដ្លចាំបាច់ សក្មាប់អនុ វតតវ ិធានកា ទាំងរនះ្ងខដ្ ។ EMP គជា សំខាន់ៗថ្ន បាយកា ណ៍ បស់ EA សក្មាប់គរក្មាងក្បរភទ A15។ រោយខ រសក្មាប់គរក្មាងក្បរភទ B ជារក្ចើន EA អាចរ ៀបចំខតខ្នកា ក្គប់ក្គងខតបុ រណា ើ ៀបចំខ្នកា ក្គប់ក្គង អនរែចើរមចើ និង ណ ះ។ រដ្ើមបរ ក្រុម ចនាគរក្មាង បស់ EA (រ) ក្តូវរធាើកា រំណត់េើកា រ្លើយតបចំរពាះ្លបះពាល់អវ ិជាមាន ខដ្លអាច ើ មានរ ង ររត ើ រខែណ ើ , (ែ) រំណត់េល ឌ រដ្ើមបធា ើ នាោងណាឱយកា រ្លយ ើ ង ើ តបទាំងរនះ រធារ ើ ក្បរប ើ ំរេញរៅតាមលរខែណ រោយក្បសិទធភាេ និងទាន់រេលរវោ, និង (គ) រ ៀបរាប់េើមរធាបាយ រដ្ើមបប ឌ តក្មូវទាំងរនះ។ ិ ាន កា រ ៀបចំខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ (EMP) ិ រច នង ិ ចេិរក្ោះរោបល់ជាមួយស្ថធា ណជន៖ EMP រ ៀបរាប់េើរោលកា ណ ិ សរមមភាេជាមូ លោ ៍ នង ឋ ន រដ្ម ើ បរ ើ ធារ ើ ង ើ បកា ើ រដ្ម ើ ត់បនាយ្លបះពាល់ ើ ។ EMP ក្តូវរលើររ ង អវ ិជាមានខដ្លអាចររើតមានរ ង ើ រោយសរងខបេើរសចរតើេិេណ៌ នាអំេើអនុ គរក្មាង 15 គរក្មាងឋិតរក្កាមរោលកា ណ៍ ខណនាំសតើេើ EIA ិ ា ន អាចមានន័យថាជាអនុគរក្មាង ខដ្លឋិតរក្កាម បស់ក្រសួងប ស្ថ ESMF ឬ OP ៤.០១ បស់ធនាោ េិភេរោរ។ 65 ិ ប ស្ថ ស្ថវតា សងគម នង ិ ខ្នទខ ិ ា នថ្នតំបន់អនុ គរក្មាង នង ើ ដ្លបង្វ ា ញេទ ើ តា ើ ងំ បស់អនុ គរក្មាង នង ិ ំ ជារ់ោរ់ និង/ឬ ដ្ំរណ សរមមភាេតាមទើតាង ើ កា រៅតាមកា សមក្សប, ្លបះពាល់ខដ្លអាចររើតមាន ើ និងវ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់ខដ្លក្តូវបានរលើររសនើរ ង រ ង ើ និងកា រ ៀបចំងវ ិកាសក្មាប់អនុ វតត ិ េន នង ិ យតាមោន។ មាតកា ិ ត ា ញជូ នរនុងឧបសមពន ិ ទូ រៅថ្ន EMP មានបង្វ ិ ក្តូវបាន ័ ធទើ គ ថ្ន OP 4.01 នង ័ ធទើ ៣។ រច បញ្ចូ លរនុងឧបសមពន ិ ក្ោះរោបល់ជាមួយនង ិ ចេរ ើ ង ឹ ស្ថធា ណជន ក្តូវរធារ ើ ជាខ្នរមួយថ្នកា ើ រមមភាេខដ្លក្តូវរធាើ រ ៀបចំ EMP។ សក្មាប់អនុ គរក្មាងនើមួយៗ ក្តូវរធាើកា រំណត់ឱយបានចាស់ោស់េស ើ យតថ្មល និងកាត់បនាយោនិភយ រដ្ើមបវា ័ ធ រ៏ដ្ូចជា ្លបះពាល់ខដ្លអាចររើតមានរ ង ័ ពារ់េន ើ រនុង អំ ុ ងរេលសមា ែ តទតា ើ ងំ ិ រនុងអំ ុ ងកា ស្ថងសង់ នង ិ កាត់បនាយោនភ នង ័ ិ យ រនុងអំ ុ ងរេល ់ ក្បតិបតតិកា ។ ោងរោចណាស់ EMP ក្តូវបញ្ចូ ល ECOP ខដ្លមានលរខណៈសតងោ ័ ធទើ ២) (ឧបសមពន ំ ជារ់ោរ់ ម និងវ ិធានកា កាត់បនាយតាមទើតាង ិ ា ន្ងខដ្ ។ រោលកា ណ ួ នឹងរមមវ ិធើេិនិតយតាមោនប ស្ថ ៍ តើ រ ខណនាំសេ ិ ឧទាេ ណ ើ ៀបចំ នង ា ញជូ នរនុងឧបសមពន ៍ គំ ូអំេើ EMP មានបង្វ ័ ធទើ ៣។ ៥.៧ កិចចពិម្រោះម្ោបល់ជាម្ួយនឹងស្ថធារណជ្ន ួ បស់ស្ថធា ណជនរនុងដ្ំរណ រោលបំណងថ្នកា ចូ ល ម ួ បស់ស្ថធា ណជន គរ ើ កា ចូ ល ម ឺ ដ្ើមប ើ ័ ធដ្ថ្ទរទៀត មានឱកាសទទួលបានេ័តមា ្តល់ឱយអនរ ង្លបះពាល់រោយស្ថ គរក្មាង និងតួអងគពារ់េន ៌ ន ួ េិរក្ោះរោបល់អំេើគរក្មាង ឬសរមមភាេនានារដ្ើមប្ និងចូ ល ម ើ តល់រោបល់រលើគរក្មាង ឬសរមមភាេ ទាំងរនះ នង ិ ្តល់លទធភាេឱយមានកា ចូ ល ម ួ ក្បរបរោយក្បសទ ិ ធភាេ នង ័ រនុងក្គប់ដ្ំណារ់កាល ិ អតានយ ទាំងអស់ថ្នដ្ំរណ ិ ា នសងគម។ ើ កា វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ួ បស់ស្ថធា ណជន អាចរធាើរ ង កា ចូ ល ម ើ រៅរក្មិតរ្េងៗោ ួ និងកា ក្បាក្ស័យ ន ថ្នកា ចូ ល ម ួ ជាស្ថធា ណៈខបបរនះ ក្តូវបានរៅថាជារក្មត ទារ់ទង។ កា ចូ ល ម ួ បស់ស្ថធា ណជន។ ិ ថ្នកា ចូ ល ម កា ចូ ល ម ួ ខបបរនះចាប់រ្តម ើ រៅរក្មត ឺ ជូ នដ្ំណ ិ ស្ថមញ្ញបំ្ុត គកា ័ មា ឹ ង (កា ្តល់េត ៌ ន) ដ្ល់អនរ ង ័ ធនានា។ រក្មិតេើ បនា ្លបះពាល់រោយស្ថ គរក្មាង និងដ្ល់តួអងគពារ់េន ទ ប់មររទៀត ដ្ូ ចជា “កា េិរក្ោះរោបល់” និង ួ រោយផ្ល “កា ចូ ល ម ទ ល់” ួ បស់អនរ ង្លបះពាល់ គឺសំរៅរលើកា ចូ ល ម រោយស្ថ គរក្មាង នង ិ តួអងគពារ់េន ័ ធ។ កា ចូ ល ម ួ បស់ស្ថធា ណជន អាចររត ើ រ ង ើ ទក្មង់ ើ រក្ចន ច ស់គរក្មាង។ រក្មិតែពស់បំ្ុតថ្នកា ចូ ល ម បុ ខនតវាជាខ្នរមួយថ្នកា ្តល់មតិក្តលប់ជាមុ ន រៅមា ួ បស់ ួ បស់ស្ថធា ណជនរៅទាំងេើរក្មិតរនះ និងជនខដ្ល ស្ថធា ណជន គឺកា សេកា ។ សក្មាប់កា ចូ ល ម 66 ង្លបះពាល់រោយស្ថ គរក្មាង ឹ ក្តូវចូ ល ម នង ួ រោយផ្ល ទ ល់រុ ងរក្ម ន ិ ែពស់ជាមួយនង ត ឹ គរក្មាង រនុង ដ្ំរណ ល យរៅជាថ្ដ្គូ និងមានរក្មិតរសមើោ ើ កា រនះ រពាលគឺេួររគនឹងកា ច ស់គរក្មាងខដ្ ។ ន នឹងមា ៥.៨ ម្សចកតីសម្រម្ចចិតត នាយរោ ិ ា ន ក្តូវេន ឋ ន EIA បស់ក្រសួងប ស្ថ ័ រលើ បាយកា ណ ិ ិតយ និងអនុ មត ៍ វាយតថ្មលរេតុ បះ ិ ា នសងគមបឋម ឬរេញរលញក្សបតាមនើតិវ ិធើ និងដ្ំរណ ពាល់ប ស្ថ ើ កា ថ្នកា េិនិតយ និង្តល់រោបល់។ ៥.៩ ការ្សពវ្ាយព័ត៌ោនជាស្ថធារណៈពីគម្រោង ដដ្លបានេេួលការអនុម្័ត ក្តូវមានកា ធានាថា បាយកា ណ៍ នឹងអាចចូ លរមើលបានរោយស្ថធា ណជនទូ រៅ និងក្តូវមាន ៌ នដ្ល់ស្ថធា ណជនទូ រៅ កា ្េេា្ាយេ័តមា តាម យៈមរធាបាយ ិ ក្បេ័នធ្េេា្ាយសមក្សប នង ដ្ូ ចជា ិ ា ន និងោរ់តាង រគេទំេ័ បស់ក្រសួងប ស្ថ ំ ជាឯរស្ថ រៅស្ថោក្រុង/រែតត ិ មនទើ ប ស្ថ នង ិ ាន ំ សង្វ និង/ឬស្ថោឃុ / ក ត់។ ៥.១០ ការពិនិតយតាម្ោនគម្រោង ច ស់គរក្មាងក្តូវរោ េរៅតាមលរខែណ ចំរពាះកា ក្គប់ក្គងគរក្មាង មា ឌ េិនិតយតាមោន ខដ្លក្តូវ ា ប័ននយ បានរំណត់រោយស្ថ ិ តរមម រេយ ើ មា ច ស់គរក្មាងក្តូវោរ់ បាយកា ណ ិ ត ៍ េន ិ ាន ិ យតាមោនប ស្ថ ា ប័នរធាើនិយតរមម និងក្តូវសេកា ជាមួយនឹងមស្រនតើជំនាញ ពារ់េន ឱយបានទាន់រេលរវោរៅកាន់ស្ថ ័ ធមរេើ ក្រសួងពារ់េន ័ ធរុ ងកា ន េិនិតយតាមោនកា អនុ វតតកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ ា នរនះ។ ដ្ំរណើ កា តាមោនកា ិ ា ន ក្តូវរធារ អនុ វតតខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ើ ក្សបតាម៖ ើ ង ▪ ិ ចក្េមរក្េៀងសតេ កា ទទួលែុ សក្តូវ បស់ក្រសួង រនុងកា អនុ វតតតាមរច ើ កា ពា ប ស្ថ ើ កា ិ ាន ▪ បណឹត ងតវា បស់សេគមន៍ ិ ត គុ ណតថ្មលថ្នកា េន ិ យតាមោន គកា ឺ រំណត់ ររឃញ ើ បញ្ញ ើ មានរ ង ា ខដ្លអាចររត ើ ទាន់រេល រវោ។ ឧទាេ ណ ើ ដ្លលែបំ្ុតរដ្ម ៍ វ ិធខ ើ បកា ើ ត់បនាយ្លបះពាល់រលគ ើ ុណភាេទរ ឺ តូវរធាកា ឹ គក្ ើ រំណត់ ឱយបានទាន់រេលរវោរៅរក្មិតរនុងសំណារគំ ូ និងវ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់រនះ មុ នរេល រំេុសររើតមានរ ង ់ អនុ វតតន។ ើ របើរធៀបនឹងសតងោ ា ប់ទំនារ់ទំនង ៍ ខ្នកា េិនិតយតាមោន គួ ្ា ភា ឹ វ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់ជារ់ោរ់ ដ្ូ រចនះ ក្បសន ជាមួយនង ើ េន ិ របកា ិ យតាមោនបង្វ ិ ត ា ញថា េត ិ ជាមានបញ្ញ ា ខមនរនាះ (ឧទាេ ណ៍ ក្បសន ិ របើគុណភាេទឹរឋត ់ ) វ ិធានកា កាត់បនាយ ិ រក្កាមសតងោ ច ស់គរក្មាង/ក្បតិបតតិរ មា ្លបះពាល់ជារ់ោរ់ នឹងក្តូវអនុ វតតរោយមា ិ គប់ ច ស់គរក្មាងក្តូវមានមូ លនិធក្ 67 ៍ ្នកា េន ក្ោន់សក្មាប់អនុ វតតនខ ិ យតាមោន ិ ត នង ិ ខ្នកា កាត់បនាយោនិភយ ័ បញ្ញ ា ើ មាន ខដ្លររត ើ ។ រ ង ៦. ការម្រៀបចំការអនុវតត ៦.១ ការេេួលខុសរតូវម្លើការអនុវតតរកបខ័ណ ា ន និងសងគ ម្ ឌ រគប់រគងបរ ិស្ថ ន រ់ង្វ អនុ វតតនទា ទើភា ៍ ងំ េើ ៖ ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ សុ ទធខតមាន ិ ស្ថធន៍ជាមួយនង បទេរ ឹ គរក្មាង ខដ្លទទួលបានមូ លនធ ិ ោ ិ ក្ ំ ទេធ ិ េរោររនលងមរ ើ នាោ េភ ដ្ូ ចជា គរក្មាង Kh-DRM និងគរក្មាង Kh-CASDP (រំេុងអនុ វតត) និងគរក្មាង BPMAP (បានបញ្ច ប់) បុ ខនតមស្រនតើ គ លទទួលបនទុរកា ង្វ ធានាសុ វតាិភាេប ស្ថ បរង្វ ិ ាន ើ ក្មាប់រោលនរោបាយ និងសងគម គឺជាមនុ សេងមស ើ កា សតេ ិ េ បស់ធនាោ ។ រលស ើ ធានាសុ វតាភា ើ នះ គរក្មាង BPAMP ខដ្លអនុ វតតរោយក្រសួងប ស្ថ ើ េរ ិ ាន ឺ គរក្មាងមួយរ្េងែុ សេគ គជា ើ រសនរ ើ រក្មាងខដ្លរលរ ើ ង ើ រនះ ិ ពារ់េន នង ឹ តំបន់កា ពា ខត ័ ធខតជាមួយនង មួយ ើ រ៏មានកា ្តល់ធាតុ ចូលោងរក្ចើនេើទើក្បរាអនត ជាតិ រេយ ើ រគមិនក្បារដ្រទថា រេយ ័ ធខា បទេិរស្ថធន៍ ខបបរនះមានភាេពារ់េន លង ើ រនះ របើគិតេើកា ំ ជាមួយនឹងគរក្មាង ខដ្លរលើររសនើរ ង ិ េប ស្ថ ធានាសុ វតាភា ិ ា នរនាះ។ ើ ង រោយស្ថ ខតកា រំណត់ទតា ំ គរក្មាង ឹ ក្តូវរធារ នង ើ រនុងអំ ុ ងរេល ើ ង ិ ា ន និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ បានរ ៀបចំនូវក្របែ័ណ អនុ វតត ក្រសួងប ស្ថ ិ ា ន និងសងគម ឌ ក្គប់ក្គងប ស្ថ ើ នាោងណាឱយសរមមភាេ ឬអនុ គរក្មាងនើមួយៗថ្នគរក្មាង CSLEP ក្តូវបានេិនិតយ (ESMF) រដ្ើមបធា បឋម ើ េអនុ រោមរៅតាមរោលនរោបាយសតេ និងវាយតថ្មលរំណត់េភា ើ ធានាសុ វតាភា ើ កា ិ េ បស់ ោ ិ ល នង ឋ ភបា ិ ធនាោ រនុងអំ ុ ងរេលអនុ វតតន។ ៍ ESMF ក្តូវបានរ ៀបចំរ ង ើ រដ្ម ើ នាោងណាមន ើ បធា ិ ឱយ អនុ គរក្មាង CSLEP បរងកើត ឬនាំឱយមាន្លបះពាល់អវ ិជាមានរលើជើវភាេ ស់រៅ បស់ក្បជាេល ដ្ឋ រៅមូ លោ ិ ប ស្ថ ឋ ន នង ិ មានកា រំណត់េ្ ិ ា ន នង ើ មានរ ង ើ លបះពាល់ខដ្លអាចររត ើ បរញ្ច ៀស្លបះ ំ រនះ ឬោងរោចណាស់កាត់បនាយ្លបះពាល់ឱយរៅរក្មត ពាល់ទាង ិ អបបប មា។ ESMF មានបញ្ចូ ល រោលកា ណ ិ ា ន និងសងគម និងកា វាយតថ្មលរលើរេតុបះពាល់ រនុង ៍ ខណនាំសតើេើកា េិនិតយបឋមលប ស្ថ រោលបំណង៖ ( រ) ក បង្វ ិ /ឬ កាត់បនាយ្លបះពាល់រលប នង ិ ា ន និងសងគម ខដ្លអាចររត ើ ស្ថ ើ រចញេើ សរមមភាេខដ្លក្តូវបានរលើររសនើរ ង ើ 68 ( ែ) ើ រមមភាេខដ្លក្តូវបានរលរ ធានាថាអតាក្បរោជន៍ខដ្លបានេស ើ ង ើ រសនរ ើ ិ អាចធានា នង ិ ា នរនុង យៈរេលខវង តាម យៈកា ធានាសុ វតាិភាេមូ លោ បាននូ វប ស្ថ ឋ នធនធានធមមជាតិ ខដ្លសរមមភាេ ទាំងរនះេឹងអាក្ស័យរលើ និង ( គ) ្តួចរ្តើមសក្មបសក្មួលកា អនុ វតតសរមមភាេ ឹ ថានង ខដ្លរគ ំេង ិ ធភាេកា ឹ បរងកើនក្បសទ ើ បាស់ នង រក្បក្ ិ /ឬ ិ កា ខរលមែកា ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតិ ខដ្លនាំឱយមានកា ធានាបាននូ វសាិ ភាេ នង ិ ា ន និងសុ ែុមាលភាេមនុ សេរនុងមូ លោ កា បរងកើនគុ ណភាេប ស្ថ ឋ ន។ ៍ រក្មាង បស់ កា អនុ វតត EMP, IEE ឬ EIA ក្តូវរោ េរៅតាមក្បេ័នធក្គប់ក្គង និងអនុ វតតនគ ោ ិ ល ខដ្លឋត ឋ ភបា ិ ា ន។ ECOP សក្មាប់អនុ គរក្មាងខដ្លបងក ិ រៅរក្កាមកា ដ្ឹរនាំ បស់ក្រសួងប ស្ថ ្លបះពាល់តិចតួច (ដ្ូ ចជា ើ ស្ថ កា តរមលង ញ ជារដ្ើម) ល រសញ្ញ គឺជាលរខែណឌ តក្មូវរោយធនាោ េិភេរោរ មិនខមនរោយក្រសួងប ស្ថ ិ ា នរនាះរ យ ិ ា នទទួលែុសក្តូវដ្ឹរនាំដ្ំរណ ើ ។ ក្រសួងប ស្ថ ើ កា ិ ាន វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ិ សងគម នង រោយនាយរោ ិ ា នរធាជា ឋ នវាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ ើ រសនាធិកា សក្មាប់កា ង្វ រនះ។ ិ ា ន គឺជាទើភា ក្រសួងប ស្ថ ៍ រក្មាង សេកា ជាមួយនឹងក្រសួងរទសច ណ ន រ់ង្វ អនុ វតតនគ ៍ ក្រសួង ឹ នង ធនធានទរ ិ ម, ក្រសួងរសរ ិ ឧតុ នយ ខ ក្បមាញ់ នង ិ មម ុកា ើ - ិ រនស្ថទ, ក្រសួងរ ៀបចំខដ្នដ្ើ នគ ូបនយ រមម នង ់ ក្រសួងរសដ្ឋរច ិ សំណង, ិ ច នង ិ េ ិ ញ្ញវតាុ, ក្រសួងខ នង ិ ថាមេល, ក្រសួងវបបធម៌ នង ិ តសល ិ វ ិចក្ ិ បៈ, ា ប័នពារ់េន និងស្ថ ័ ធនានា។ ័ ធសក្មាប់គរក្មាងខដ្លពារ់េន រៅថា ន រ់ជាតិ ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ និងក្រសួង អភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ទទួលែុ សក្តូវរលើកា អនុ វតតកា ក្គប់ក្គងក្បសិទធភាេ និងកា សក្មបសក្មួលជាមួយ ា ប័នពារ់េន ក្រសួងស្ថ ័ ធ នង ិ ជាមួយនង ឹ វ ិនរ ិ ោគន ច ស់គរក្មាង។ នាយរោ ិ ឬមា ឋ នវាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ ិ ា ន (EIA) បស់ក្រសួងប ស្ថ ប ស្ថ ័ រលើ TOR និងកា អនុ វតត ិ ា ន ទទួលែុ សក្តូវរលើកា េិនិតយ និងអនុ មត EMP, IEE និង EIA រៅរក្មិតអនុ គរក្មាង។ នាយរោ ិ រក្កាមក្របែ័ណ ឋ ន EIA ខដ្លឋត ិ ា ន នង ឌ ថ្នក្រសួងប ស្ថ ើ ចាប់ ិ ខដ្លក្តូវបានបរងកើតរ ង ើ ន ំ ១៩៩៤ មរ គជា តាំងេឆ្ ា ប័នទទួលែុសក្តូវរលកា ឺ ស្ថ ិ ា ន។ រទាះជាោង ើ វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ រនះរតើ ក្បកាសសតើេើកា រ ៀបចំ និងកា ក្បក្េឹតតរៅ បស់នាយរោឋ នរនះ ក្តូវបានក្បកាសោរ់ឱយអនុ វតត ើ េលងមើៗរនះ រនុងរែតត ធនូ ឆ្ កាលេរ ន ំ ២០០៥ ខតបុ រណាណ ះ។ 69 រាល់ដ្ំរណ ិ ត ើ កា រ ៀបចំ វាយតថ្មល េន ិ អនុ មត ិ យ នង ័ រលើ បាយកា ណ ិ ាន ៍ វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ សងគម ក្តូវរោ េតាមនើតិវ ិធើ ចាប់ និងលិែិតុបរ ណ៍ គតិយុតតខដ្លមានក្ស្ថប់ បស់ជាត។ ិ ា ប័ន ESMF កា ទទួលែុសក្តូវស្ថ ើ ន រ់ង្វ សេគមន៍/ទភា កា ទទួលែុសក្តូវ ិ ា ន និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ ទទួលែុ សក្តូវរលើកា ក្គប់ក្គង ក្រសួងប ស្ថ ក្របែ័ណ ិ ា ន និងសងគម។ អនុ គរក្មាងនើមួយៗ ក្តូវរ ៀបចំ បាយកា ណ ឌ ក្គប់ក្គងប ស្ថ ៍ ិ ត េន ើ ងគម នង ិ យបឋមរលស ិ ប ស្ថ ិ ា ន រដ្ើមបប ើ ញ្ញ ើ បា ា រ់ថារតចា ំ ច់ក្តូវរ ៀបចំ ECOP (ឬ ិ ចក្េមរក្េៀងសតេ រច ើ កា ពា ប ស្ថ ើ កា ិ ា ន) ឬ EMP ឬ IEE/EIA។ ECOP (សក្មាប់ ន រ់ង្វ អនុ វតតន៖ ទើភា ៍ ិ ា នសក្មាប់ក្រសួងប ស្ថ ធនាោ េិភេលរោរ និងរិចចសនាសតើេើកា កា ពា ប ស្ថ ិ ា ន) ិ ា ន និង ក្រសួងប ស្ថ ំ ច់សក្មាប់រ ណ គឺចាបា ិ យ ើ ខដ្លមានោនភ ិ ា នតច ័ ប ស្ថ ិ ទាប រៅ ិ តួច ឬរនុងរក្មត ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ ក្រសួងអភវ ិ អនុ គរក្មាង។ EMP ឬ IEE/EIA គចា រក្មត ំ ច់សក្មាប់ោនភ ឺ បា ័ ប ស្ថ ិ យ ិ ា នមធយម ឬែពស់រៅរក្មិតអនុ គរក្មាង។ ិ ា ន និងក្រសួង ឬស្ថ ក្រសួងប ស្ថ ័ ធ ទទួលែុ សក្តូវរលើកា េិនិតយ ា ប័នពារ់េន ិ ា ន បស់ តាមោនកា អនុ វតតគរក្មាង រ៏ដ្ូចជា ភាេអនុ រោមរៅតាមកា កា ពា ប ស្ថ ិ ា ន និងក្រសួង ឬស្ថ គរក្មាង។ ក្រសួងប ស្ថ ័ ធ ជាអនរទទួលែុ សក្តូវចុ ង ា ប័នពារ់េន រក្កាយរលើកា អនុ វតតក្របែ័ណ ិ ា ន និងសងគម។ ក្រសួងប ស្ថ ឌ ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ ា ន និង ា ប័នពារ់េន ក្រសួង ឬស្ថ ិ ធជាមួយនង ័ ធ ក្តូវ ១) សេកា ឱយបានជិតសនទ ញធ ឹ អាជា មូ លោឋ ន រដ្ម ើ ំ ុញឱយមានកា ចូ ល ម ើ បជ ើ េគមន៍ រនុងអំ ុ ងរេលរ ៀបចំឱយអនុ វតត ួ េស គរក្មាង ២) េិនិតយតាមោន និងក្គប់ក្គងកា អនុ វតតក្របែ័ណឌ វាយតថ្មលរេតុ ិ ា ន និងសងគម ៣) ធានាថា ក្បេ័នធវាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ប ស្ថ បះពាល់ប ស្ថ ិ ា ន និង ិ បំរេញមុ ែង្វ ោងក្តម សងគម ក្តូវបានរ ៀបចំ នង ិ ៤) រ ៀបចំ បាយកា ណ ឹ ក្តូវ នង ៍ ិ ា នខដ្លោរ់ជូនធនាោ េិភេរោរ។ សតើេើកា េិនិតយតាមោនខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ 70 ើ បអ រដ្ម ិ ធភាេ ក្រសួងប ស្ថ ើ នុ វតតគរក្មាង ESMF ឱយមានក្បសទ ិ ា នបានយល់ក្េមខតង គ លងមើ ទទួលែុ សក្តូវកា ធានាសុ វតាិភាេប ស្ថ តាំងជនបរង្វ ិ ា ន មុ នរេលអនុ វតតគរក្មាង។ គ លទទួល មស្រនតើមរង្វ ើ រង្វ តួនាទើ បស់មស្រនតប ិ េប ស្ថ គ លទទួលបនទុរធានាសុ វតាភា ិ ាន ខដ្លខតងតាំង បនទុរកា ធានា ិ ា ន គក្ រោយក្រសួងប ស្ថ ឹ នាយរោ ឺ តូវសក្មបសក្មួលជាមួយនង ឋ នវាយតថ្មលរេតុ បះ សុ វតាភា ិ ាន ិ េប ស្ថ ិ ា ន បស់ក្រសួងប ស្ថ ពាល់ប ស្ថ ិ ា ន និងរ្ញើឯរស្ថ អនុ គរក្មាង (ដ្ូ ចជា TORs និង ិ ាន បស់ក្រសួងប ស្ថ EMP/IEE/EIA) រៅកាន់នាយរោ ិ ា ន។ ឋ ន EIA បស់ក្រសួងប ស្ថ និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ ិ នាយរោ ជនបទ នង ឋន វាយតថ្មលរេតុ បះពាល់ ិ ាន ប ស្ថ នាយរោឋ ន EIA បស់ នាយរោ ិ ត ឋ ន EIA ទទួលែុ សក្តូវេន ិ យតាមោនកា អនុ វតតសរមមភាេគរក្មាង។ ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ នាយរោ ិ យបឋមរលើអនុ គរក្មាងនានា រធៀបនឹង ឋ ន EIA ទទួលែុ សក្តូវរលើ i) រេិនត ឆ័ លរខណៈវ ិនិចយ ើ ំណត់េើ្លបះពាល់រលើប ស្ថ រំណត់េើភាេសមក្សប រដ្ើមបរ ិ ាន ិ សងគម រោលនរោបាយខដ្លក្តូវយរមរអនុ វតត នង នង ិ ឧបរ ណ៍ ខដ្លក្តូវរ ៀបចំ; ើ វ ិញរលើ EIAs/EPCs និង EMPs ii) េិនិតយរ ង បស់អនុ គរក្មាង ខដ្លរ ៀបចំ ើ នាោងណាឱយឯរស្ថ ទាំងរនះមានគុ ណភាេ។ រោយទើក្បឹរា រដ្ើមបធា នាយរោ ិ ា ន មានតួនាទើេន ឋ ន EIA បស់ក្រសួងប ស្ថ ិ យរ ង ិ ត ័ នង ើ វ ិញ អនុ មត ិ ិ ត េន ិ េប ស្ថ ិ យតាមោនឯរស្ថ ធានាសុ វតាភា ើ ន រ់ង្វ អនុ វតត ិ ា ន ខដ្លទភា (រពាលគឺ ិ ា ន និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ) រ្ញើមរ។ ក្រសួងប ស្ថ ឹ មស្រនតប តាម យៈកា សក្មបសក្មួលជាមួយនង គ លទទួលបនទុរកា ធានា ើ រង្វ ិ េប ស្ថ សុ វតាភា ច ស់គរក្មាងក្តូវជួលក្រុមេុ ន EIA រនុងក្សុរ ខដ្លក្តូវបានចុ ះ ិ ា ន មា ចុ ះបញ្ា ើក្រុមេុ នទើក្បឹរា បញ្ា ើឱយរ ៀបចំ TORs សក្មាប់រ ៀបចំ EMP ឬ IEE ឬ EIA រៅរក្មិតអនុ គរក្មាង។ ខដ្លរធាើកា វាយតថ្មល ច ស់គរក្មាងរនុងកា រ ៀបចំ EMP ឬ IEE ឬ EIA រោយក្តូវ ក្រុមេុ នរនះក្តូវជួយមា ិ ាន រេតុ បះពាល់ប ស្ថ ើ េរ រធាកា ឹ ធនាោ េភ ិ ក្ោះរោបល់ជាមួយនង ិ េរោរ មុ នរេលោរ់ជូននាយរោឋន ិ ា ន េិនិតយ និងអនុ មត EIA បស់ក្រសួងប ស្ថ ័ ។ 71 ិ េ័តមា - ខ្ែរតាម EMP នង ៌ នយថាក្បរភទ/លរខែណ ិ ា ន ខដ្ល ឌ តក្មូវខ្នរប ស្ថ ័ រនុងឯរស្ថ រដ្ញថ្ងល នង បានទទួលកា អនុ មត ិ ឯរស្ថ រិចចសនា អនរទទួលកា ទទួលែុ សក្តូវរ ៀបចំ EMP សក្មាប់ទើតាង ់ ើមួយៗ រ្ញើ ំ ខដ្លមានកា ស្ថងសងន ច ស់អនុ គរក្មាង/ទភា ខ្នកា រៅឱយមា ិ CSC រដ្ើមបេ ើ ន រ់ង្វ អនុ វតត នង ិ ត ើ ន ិ យ នង ិ អនុ មត ័ ់ មុ នរេលចាប់រ្្ើមកា ង្វ ស្ថងសង។ រលើសេើរនះ អនរទទួលកា ក្តូវ ញ តទាំងអស់សក្មាប់កា ង្វ ស្ថងសង់ (ដ្ូ ចជា កា ក្គប់ក្គង ទទួលបានកា អនុ ញ្ញ ិ កា បខងាទិសចរាច កា រកាយដ្ើ សុ វតាភា នង ិ េរមមរ ។ល។ មុ នរេលចាប់រ្្ើម ់ រៅតាមលែ កា ង្វ ស្ថងសង) ិ បទោ ិ ត ិ ុ តត ខដ្លរំេុងចូ លជាធ មាន។ ឋ នគតយ - អនរទទួលកា ន រ់ឱយរធាើជា មស្រនើ តទទួល ក្តូវខតងតាំងបុ គគលខដ្លមានសមតាភាេមា ិ ា ន រៅនឹងទើតាង បនទុរសុ វតាិភាេ និងប ស្ថ ល ំ បស់ែួ ន ខដ្លមស្រនតើ ូបរនះជាអនរ ិ ត ទទួលែុ សក្តូវេន ិ យតាមោនភាេអនុ រោម បស់អនរទទួលកា រៅតាមលរខែណ ៌ នយថាក្បរភទអំេើប ស្ថ ឌ តក្មូវរនុង EMP និងេ័តមា ិ ា ន។ - ចាត់វ ិធានកា កាត់បនាយរាល់្លបះពាល់អវ ិជាមាន ខដ្លអាចររើតមានរ ង ើ ន EMP។ ទាំងអស់ ក្សបតាមរោលរៅ ខដ្លរ ៀបរាប់រុ ង ឹ ក្បជាេល ដ្ឋរៅមូ លោ - ទំទារ់ទំនងឱយបានសរមមជាមួយនង ិ ចាត់វ ិធានកា ឋ ន នង អនរទទួលកា រដ្ើមបប ើ ង្វ ់ ក មិនឱយមានកា ំខានរនុងអំ ុ ងរេលស្ថសង។ ិ នង - ធានាោងណាឱយបុ គគលរ ើ ត ិ រមមរ យល់េន ិ ិធើ នង ើ វ ិ ចកា ខដ្លេួររគក្តូវ ិ េើរច ធ គប់ក្គងប ស្ថ រធាើរៅរនុងក្បេ័នក្ ិ ា ន។ - រាយកា ណ ខ ក្បមាញ់ នង ៍ ជូ នក្រសួងរសិរមម ុកា ័ ធអំេើ ិ រនស្ថទ និងក្រសួងពារ់េន កា លំបារនានា និងដ្ំរណាះក្ស្ថយចំរពាះបញ្ញ ា ទាំងរនាះ។ រាយកា ណ ញ ធ មូ លោ ៍ ជូ នអាជា ិ ក្រសួងរសរ ឋ ន នង ខ ក្បមាញ់ នង ិ មម ុកា ិ រនស្ថទ ័ ធ ក្បសិនរបើមានរក្ោះថា និងក្រសួងពារ់េន ើ ពារ់េន ន រ់ររើតមានរ ង ិ ា ន និង ័ ធនឹងប ស្ថ ន រ់ង្វ រធាើកា សក្មបសក្មួលជាមួយនឹងទើភា ័ ធសំខាន់ៗ និងអនរពារ់េន រដ្ើមប ើ ា ទាំងរនះ។ រោះក្ស្ថយបញ្ញ 72 - សេគមន៍មានសទ ិ ធិ ិ ទទួលែុសក្តូវេន នង ិ យតាមោនជាក្បចាំរលើសមទ ិ ត ិ ធរមម ប ស្ថ ិ ាន រនុងអំ ុ ងរេលស្ថងសង់ ើ នាោងណាឱយមានកា កា ពា ឱយ រដ្ើមបធា ិ ធិ បានក្គប់ក្ោន់ដ្ល់សទ នង ិ សុ វតាភា ិ េ បស់េួររគ ិ រេយ នង ិ មម ើ ក្រសួងរសរ ខ ក្បមាញ់ នង ុកា ិ ក្រសួងពារ់េន ិ រនស្ថទ នង ច ស់អនុ គរក្មាង នង ័ ធនានា/មា ិ អនរ សេគមន៍មូលោឋន ទទួលកា ក្តូវអនុ វតតវ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់ក្បរបរោយក្បសិទធភាេ។ រៅរនុងរ ណ ា មិនបាន ំេឹងទុ រររើតមានរ ង ើ ខដ្លមានបញ្ញ ើ េួររគក្តូវ រាយកា ណ ិ មម កា ៍ រៅកាន់ CSC/ក្រសួងរសរ ិ រនស្ថទ នង ុ ខ ក្បមាញ់ នង ិ ក្រសួង ័ ធ/មា ពារ់េន ច ស់អនុ គរក្មាង។ - សក្មបសក្មួលជាមួយអនរទទូ លកា នង ើ ន រ់ង្វ អនុ វតតរៅថា ិ ទភា ើ េេា ន រ់ជាតិ រដ្ើមប្ ន រ់រក្កាមជាត៖ ដ្ឋបាលថា ិ ៌ នអំេវ ្ាយេ័តមា ិ ័យ ើ ិធានកា កាត់បនាយោនភ ិ សក្មបសក្មួលរ្លយ នង ើ តប ន រ់រែតត ក្សុរ នង ថា ិ ឃុ ំ ចំរពាះបណ្ឹ ងតវា បស់សេគមន៍មូលោ ័ ធនឹងកា អនុ វតត EMP។ ឋ ន ពារ់េន ៦.២ ការម្រៀបចំរបាយការណ៍ កា រ ៀបចំ បាយកា ណ ើ កា ៍ ស្េ ិ ខមនរធាើរ ង ើ អនុ វតត ESMF មន ើ រក្ពាះ ើ ោច់រោយខ ររនាះរ យ ិ ធរមមថ្នកា ធានាសុ វតាភា ថាសមទ ឹ ក្តូវបញ្ចូ លរៅរនុង បាយកា ណ ិ េ នង ៍ វឌ្ឍនភាេ។ ខ្នរនានាថ្នគរក្មាង ក្តូវរ ៀបចំ បាយកា ណ ន។ ៍ វឌ្ឍនភាេថ្នកា អនុ វតតគរក្មាងមួយដ្ងរនុងមួយឆ្ ំ ៧. ការកស្ថងសម្តាភាព និងការបណ ្ ល ្ុ ះបណា េិនុ ខដ្លោរ់ ទ ឱយោនិភយ ិ ា ន និងសងគម បស់គរក្មាងរនះ រៅដ្ំណារ់កាលរនះ គឺរក្មិត ័ ប ស្ថ បងគួ ិ ា ន ទាំងក្រសួងអភវ រក្ពាះថាទាំងក្រសួងប ស្ថ ើ រនុង ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ សុ ទធខតក្តូវកា កា ោំក្ទោងរក្ចន ិ ឌ្ឍន៍ជនបទបានអនុ វតតគរក្មាង ខដ្លទទួលបានងវ ិកាេើធនាោ អំ ុ ងរេលអនុ វតតគរក្មាង។ ក្រសួងអភវ េិភេរោរ រៅខាងរក្ៅតំបន់កា ពា ។ ក្បសិនរបើមិនេក្ងឹងកា អនុ វតតឱយបានក្គប់ក្ោន់ និងទាន់រេល ា ប់ទំនារ់ទំនងេើតំបន់មយ រវោរនាះរទ ្លូវខដ្លក្តូវបានខរលមែ ខដ្លអាចភា ួ រទៀត អាចជួយ ួ រៅតំបន់មយ ទ នយរដ្ើែុសចាប់ជារដ្ើម។ ក្រសួងប ស្ថ សក្មួលដ្ល់កា អនុ វតតសរមមភាេែុសចាប់ ដ្ូ ចជា កា ទស្រនា ិ ាន ល ប់អនុ វតតគរក្មាង BPAM រក្កាមជំនួយ បស់ធនាោ េិភេរោរ បុ ខនតគរក្មាងបានអនុវតតកាលេម ធា ួ ើ យ ៍ ន រោយក្រុមក្គប់ក្គងគរក្មាងរ្េងមួយរទៀត។ រទាះជាោងណារ៏រោយ ក្បរទសរមពុជាមាន ទសវតេ មុ 73 ិ យ ោនភ ិ ា នែពស់ ័ ប ស្ថ រក្ពាះថាក្បរទសរនះជាក្បរទសខដ្លង្វយ ងរក្ោះ រោយស្ថ កា ខក្បក្បួល អាកាសធាតុ និងរក្ោះមេនតរាយធមមជាតិ និងកា រ ច លធនធានធមម ឹ ើ ត់បនាយោនិភយ ជាតិ រដ្ើមបកា ័ ើ ក្រសួងប ស្ថ ខដ្លអាចររើតមានរ ង ើ រដ្ើមប ើ ិ ា ន និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ បានរ ៀបចំ ESMF រនះរ ង ិ មា បរញ្ច ៀសកាត់បនាយឱយបានជាអតប នង ិ សក្មាលោនភ ិ យ ័ ្លបះពាល់បរណា ើ ង ្ ះអាសននតាមទតា ំ ជារ់ោរ់ ើ រ ង ខដ្លអាចររត ិ ាន ើ ចំរពាះប ស្ថ នង ិ ក្បជាេល ដ្ឋ។ ិ យ រគអាចក្គប់ក្គងោនភ ិ ាន ័ ប ស្ថ អវ ិជាមាន តាម យៈកា ោរ់ឱយអនុ វតតនូវឧបរ ណ ិ ា ន បស់គរក្មាង ៍ ធានាសុ វតាិភាេប ស្ថ (ឧទាេ ណ៍ ESMF សក្មាប់គរក្មាង; ESMP/IEE សក្មាប់អនុ គរក្មាងជារដ្ើម) និងបក្មុងទុ រងវ ិកាសក្មាប់ធានា ិ េ រដ្ើមបជ សុ វតាភា ើ បរ ើ ួលឱយទក្ ឹ ា្្ល់កា បណុ ្ ះបណា ្ លផ្ល ិ បនតរស្ថងសមតាភាេដ្ល់មស្រនតប ទ ល់ នង គល ើ រង្វ ិ ា ន បស់ក្រសួងប ស្ថ ទទួលបនទុរកា ធានាសុ វតាិភាេប ស្ថ ិ ា ន និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ។ ើ នាោងណាឱយមានកា អនុ វតត ESMF ក្បរបរោយក្បសិទធភាេ គួ មានកា វាយតថ្មលរលើ រដ្ើមបធា ិ ា ន នង សមតាភាេ បស់ក្រសួងប ស្ថ ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ រនុងកា ក្គប់ក្គង្លបះពាល់ នង ិ ក្រសួងអភវ ិ យ ិ ោនភ ័ ិ ា ន និងសងគម និងរនុងកា អនុ វតតតាមចាប់ជាតិ និងលរខែណ ប ស្ថ ឌ តក្មូវ បស់ធនាោ េិភេរោរ។ រៅ រនុងរ ណើ រនះ ក្តូវមានកា វាយតថ្មលរលើតក្មូវកា ថ្នកា បណ ្ ល (TNA) រោយទើក្បឹរាទទួល ុ ្ ះបណា ិ េរនុងអំ ុ ងរេលថ្នកា អនុ វតតគរក្មាង។ TNA ក្តូវរធារ បនទុរកា ធានាសុ វតាភា ើ នរចូ ល ម ើ លអ ួ ទាំងអស់ ខដ្ល ើ អនុ វតត ទទួលែុ សក្តូវរលកា ESMF។ ចាំបាច់ក្តូវមានកា ខបងខចរនូ វតក្មូវរនុងកា ្្ល់កា បណុ្ ះ ្ ល ដ្ូ ចជា កា បរងកើនកា យល់ដ្ឹង កា អប់ ំ្េេា្ាយអំេើបញ្ញ បណា ា និងកា រ ៀបចំវគគបណ ្ ល ុ ្ ះបណា បរចចររទសលមែិតជារដ្ើម៖ - ើ កា យល់ដ្ង កា បរងកន ួ ឹ ដ្ល់អនរចូ ល ម ខដ្លចាំបាច់ក្តូវដ្ង ឹ េស្ថ ើ ៈសំខាន់ ័ ធ ឬភាេពារ់េន ា ប ស្ថ ថ្នបញ្ញ ិ ា ន និងសងគម - ើ ញ្ញ កា ្េេា្ាយអំេប ា ទាំងរនះដ្ល់អនរចូ ល ម ួ ើ ញ្ញ ខដ្លចាំបាច់ក្តូវដ្ឹងេប ិ មួយ ា រនុងរក្មត ឱយបានក្គប់ក្ោន់ រដ្ម ើ បឱ ើ យេួររគអាចរលស ើ ំរណើ ជារ់ោរ់សុំជំនួយបរចចររទស នង ិ - កា បណ ្ លបរចចររទសលមែិតដ្ល់អនរចូ ល ម ុ ្ ះបណា ួ ខដ្លចាំបាច់ក្តូវរធាើកា វ ិភាគរលើ្លបះ ិ ា ន នង ពាល់ប ស្ថ ើ មានរ ង ិ សងគម ខដ្លអាចររត ើ ិធស្ថ ើ រំណត់េវ ិ វ ិធានកា កាត់បនាយ ើ ស្រសត នង ំ រនះ និងរក្តៀមរ ៀបចំ រ៏ដ្ូចជា ក្គប់ក្គងកា អនុ វតតខ្នកា ក្គប់ក្គង។ ្លបះពាល់ទាង 74 ើ នាោងណាឱយសមតាភាេរ ៀបចំខ្នកា នង រដ្ើមបធា ិ េ គរក្មាងរនះ ិ អនុ វតតវ ិធានកា ធានាសុ វតាភា បានវ ិភាជន៍ងវ ិកាក្គប់ក្ោន់ (រនុងជំេូរទើ ៨) សក្មាប់កា បណ ្ ល កា រស្ថងសមតាភាេ និងកា ុ ្ ះបណា ្្ល់ជំនួយបរចចររទស ជាេិរសស រនុងឆ្ ំ ំបូងៗ។ ន ដ្ រិចចែិតែំក្បឹងខក្បងទាំងរនះ មិនក្តឹមខត្្ល់ ិ េរោរបុ រណា ក្បរោជន៍ដ្ល់គរក្មាង បស់ធនាោ េភ ណ ះរទ ខងមទាំងជួយរស្ថងសមតាភាេអនុ វតតគំនត ិ ្្ួចរ្្ម ើ អភវ ិ ឌ្ឍន៍ដ្ថ្ទរទៀត ខដ្លទទួលបានងវ ិកាេើរុ ងក្សុ ន រ នង ើ នរ្្ល់ជំនួយដ្ថ្ទរទៀត្ងខដ្ ។ ិ េអ ា ប័ន ៧.១ ការវាយតនម្លសម្តាភាពស្ថ ា ប័ន រនុងកា អនុ វតត ESMF ក្តូវបានរលើរមរ កា វាយតថ្មលរលើសមតាភាេខដ្លមានក្ស្ថប់ បស់ស្ថ ា ញរនុងខ្នររនះ។ ខ្នររនះរផ្ល បង្វ ្ តរលើចំណុ ចសំខាន់ៗ ដ្ូ ចខាងរក្កាម៖ ▪ ័ ធថ្នស្ថ ចនាសមពន ា ប័នជាតិ ិ អាជា នង ញ ធ រៅក្គប់រក្មិតខដ្លពារ់េន ន ័ ធរុ ងកា ើ តប រ្លយ ា ថ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ចំរពាះបញ្ញ ិ សងគម ខដ្លមានភាេពារ់េន ិ ា ន នង ឹ គរក្មាង ័ ធជាមួយនង និងអនុ គរក្មាង; ▪ ចាប់ រោលនរោបាយ និងលិែិតបទោ ័ ធនឹងកា ក្គប់ ឋ នគតិយុតតខដ្លមានក្ស្ថប់ ពារ់េន ិ ាន ក្គងប ស្ថ ិ សងគម នង ដ្ូ ចជា លែ ិ ត ិ បទោ ើ អនុ ញ្ញ ឋ នសក្មាប់្្ល់រលកា ញត នង ិ ញ ប័ណណជារដ្ើម; អាជា ▪ គ ិរ (មស្រនតើរាជកា ចំនួន និងគុ ណវុឌ្ឍ ិ បស់បុគល អងគកា សេគមន៍ ទើក្បឹរាខាងរក្ៅ) ើ រ រដ្ើមបប ័ ធនង ំ េញកា ទទួលែុ សក្តូវពារ់េន ឹ ESMF; ▪ ំ ទដ្ល់បុគគលរ ធនធានងវ ិកា សក្មាប់ោក្ ួ រគ។ ិ រនុងកា បំរេញកា ង្វ បស់េរ ៧.២ ការបណ ្ ល ្ុ ះបណា ើ ថា អាចមានកា វាយតថ្មលរលើតក្មូវកា បណ ESMF រលើររ ង ្ ល ខដ្លជាខ្នរមួយថ្ន ុ ្ ះបណា កា រ ៀបចំគរក្មាង។ កា វាយតថ្មលរលើតក្មូវកា បណ ្ លក្តូវេិចា ណាេើតក្មូវកា បណ ុ ្ ះបណា ត ល ុ ត ះបណា បស់អរ ន ចូ ល ម ើ អនុ វតត ESMF។ កា វាយតថ្មលដ្ំណារ់កាលបណ ួ ទាំងអស់ ខដ្លទទួលែុ សក្តូវរលកា ុ្ ះ ្ លរនះនង បណា ើ ក្មូវកា បណ ឹ រំណត់េត ុ ្ ះបណា ្ លរ្េងៗោ ើ កា យល់ដ្ង ន បស់េួររគ ដ្ូ ចជា កា បរងកន ឹ ើ ញ្ញ កា ្េេា្ាយអំេប ា និងកា បណ ្ លបរចចររទសលមែិតជារដ្ើម៖ ុ ្ ះបណា ▪ ួ កា បរងកើនកា យល់ដ្ឹងដ្ល់អនរចូ ល ម ខដ្លក្តូវដ្ឹងេស្ថ ើ ៈសំខាន់ ័ ធថ្ន ឬភាេពារ់េន ា ប ស្ថ បញ្ញ ិ សងគម ិ ា ន នង 75 ▪ ើ ញ្ញ កា ្េេា្ាយេប ួ ា ទាំងអស់ដ្ល់អនរចូ ល ម ខដ្លចាំបាច់ក្តូវដ្ឹងឲ្យបានក្គប់ក្ោន់េើ បញ្ញ ា ទាំងរនះ រដ្ើមបអា ើ នូ វដ្ំរណាះក្ស្ថយបរចចររទសជារ់ោរ់ រដ្ើមបរ ើ ចរលើររ ង ើ ្លើយ ា ទាំងរនះ តបចំរពាះបញ្ញ ▪ កា បណ ្ លបរចចររទសលមែត ុ ្ ះបណា ិ ដ្ល់អនរចូ ល ម ់ ឹងេើ របៀបវ ិភាគរល្ ួ ខដ្លចងដ្ ើ ល បះពាល់ប ស្ថ ិ ា ន នង ិ សងគមអវ ិជាមាន ខដ្លអាចររត ើ មានរ ង ើ នង ់ រ់រចញនូ វ ិ ខដ្លចងោ ិ ាន វ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់ និងរ ៀបចំខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ▪ ិ ា នក្តូវរ ៀបចំខ្នកា បណ ក្រសួងប ស្ថ ្ ល ុ ្ ះបណា ខ្ែរតាមលទធ្លថ្នកា វាយតថ្មលរលើ ា ប័ន តាម យៈកា រំណត់េក្ សមតាភាេស្ថ ើ ខនលង អនរ ើ បធានបទ របៀបវា ៈ ធនធាន (ទរ បណ ្ ល ុ ្ ះបណា និងឧបរ ណ៍ បណុ ្ ះបណា ្ ល ា ។ល។) សមា រៅតាមក្បរភទថ្នកា បណ ្ ល។ ុ ្ ះបណា ៨. ថ្វិកាសរោប់អនុវតត ESMF ខ្នរថ្ន ESMF ា ញេើងវ ិកាបាន់ក្បមាណខដ្លចាំបាច់ រនះបង្វ សក្មាប់កា អនុ វតតគរក្មាង។ សក្មាប់ដ្ំរណើ កា រនះ ិ ាន ក្រសួងប ស្ថ បានរក្ោងងវ ិកាសក្មាប់អនុ វតតសរមមភាេសំខាន់ៗ ដ្ូ ចខាង រក្កាម៖ ▪ ិ ឌ្ឍន៍ស្ថ សរមមភាេអភវ ា ប័ន; ▪ កា បណ ្ ល និងកា េក្ងឹងសមតាភាេស្ថ ុ ្ ះបណា ញ ធ មូ លោ ា ប័ន ទើក្បឹរា អាជា ឋ ន ខដ្ល ួ ពារ់េន ចូ ល ម ន ័ ធរុ ងគរក្មាង ; ▪ ់ បរ កា ជួលក្រុមេុ ន្្លក្ ើ ធាើកា វាយតថ្មល នង ឹ ា រដ្ើមបរ ិ រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ រេតុ បះពាល់ ិ ា ន និងសងគម; ប ស្ថ ▪ ចំណាយរលើក្បតិបតតិកា កា សក្មបសក្មួល និងកា ក្គប់ក្គងគរក្មាង; ▪ ិ កា វាយតថ្មល; កា តាមោន នង ▪ កា រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ គរក្មាងរនះបានវ ិភាជងវ ិកា ១.០០០.០០០ ដ្ុ ោល សក្មាប់កា អនុ វតតក្របែ័ណ ិ ាន ឌ ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ សងគម៖ នង កា អនុ វតត កា តាមោន នង ិ កា រ ៀបចំ បាយកា ណ ើ ភា ៍ ស្េ ើ េអនុ រោមរៅតាមកា ធានា ិ េខ្នរប ស្ថ សុ វតាភា ិ សងគម បស់គរក្មាង។ ងវ ិការនះក្គបដ្ណ ិ ា ន នង ើ ំណាយសក្មាប់ជល ្ ប់រលច ួ ក្រុមេុ ន 76 EIA ខដ្លបានចុ ះបញ្ា ើ ិ ខដ្លមានសមតាភាេ នង កា ចុ ះតាមមូ លោឋន កា បណ ្ លបុ គគលរ ុ ្ ះបណា ិ ឧបរ ណ ិ ខ និងរោលបំណងពារ់េន ៍ ប កា ័ ធដ្ថ្ទរទៀត។ ខ្នកា ងវ ិកាលមែិតសក្មាប់អនុ វតតក្របែ័ណឌ ក្គប់ ិ ា ន និងសងគម មានបង្វ ក្គងប ស្ថ ា ញជូ នខាងរក្កាម។ ខ្នកា ងវ ិកាសក្មាប់កា អនុវតតគរក្មាង ល. ិ ណ េេ ៌ នា ដ្ុោល 1 ចំណាយរលើក្បតិបតតិកា និងកា ក្គប់ក្គងគរក្មាង 200,000 2 ើ បរ ណ ចំណាយរលឧ ា នង ៍ សមា ិ ខ សក្មាប់អនុវតតគរក្មាង ិ ប កា 100,000 ចំណាយរលើកា េក្ងឹងសមតាភាេ កា រ ៀបចំរិចចក្បជុំ សិកា ខ ស្ថោ រវទិកា និងវគគ 3 100,000 បណ ្ ល ុ ្ ះបណា ើ ជួលទើក្បឹរា និងក្រុមេុន EIA ខដ្លបានចុះបញ្ា ើ សក្មាប់រធាើកា ចំណាយរលកា 4 រ ៀបចំ បាយកា ណ ិ ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ៍ IEE ឬ EIA នង ិ ា នរៅរក្មិត 500,000 អនុគរក្មាង 5 ចំណាយរ្េងៗ (១០%) 100,000 ស ុប 1,000,000 ៩. យនតការម្ោះរស្ថយស្ថរេុក ខ (GRM) ៩.១. យនតការម្ោះរស្ថយជ្ម្ោលះ ល ះគឺររើតមានរ ង ក្គប់ក្បរភទថ្នជរមា ើ រំ ុ ងរេលរ ៀបចំ បាយកា ណ៍ បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ ិ ា ន នង ខ្នរប ស្ថ ើ រមា ិ សងគម បស់អនុ គរក្មាង ថ្នសមាសភាគទាំងេើ ។ ភាគជ ើ រ សយរក្បេ័ ល ះអាចរក្ជស ើ នធ ល ះរក្ៅក្បេ័នធតុោកា ដ្ូ ចខាងរក្កាម។ តុ ោកា ឬយរយនតកា រោះក្ស្ថយជរមា ៩.១.១ យនតការម្ោះរស្ថយជ្ម្ោ ធ ុោការ ល ះម្រៅរបព័នត លះ រ. នើតិវ ិធើរោះក្ស្ថយ វាងភាគើជរមា ▪ រំណត់វ ិស្ថលភាេថ្នកា សក្មុះសក្មួល (ឧទាេ ណ ើ ក្មត ៍ ៖ រតរ ិ ណាខដ្លអាចសក្មុះ 77 ិ រក្មត សក្មួលបាន នង ិ អាចសក្មុះសក្មួលបាន) ិ ណាខដ្លមន ▪ បរងកើតជរក្មើសថ្នកា សក្មុះសក្មួល ដ្ូ ចជា៖ ់ ំងឺចិតត រោយខ្ែររលើកា រោគយល់ោ o កា បងជ ន និងកា ក្េមរក្េៀងោន ត ឲ្យក្ត o ជួសជុ លកា ែូ ចខាត (ស្ថ ប់រៅ រសភាេរដ្ើមវ ិញ) ើ ច o រធារ ើ រមា ិ ចសនា វាងភាគជ លះ ▪ អនរសរក្មចចិតត o អនរខដ្ល ង្លបះពាល់/មនុសេចាស់/រមក្រុម និង/ឬ តំណាងសេគមន៍ ខដ្ល ិ ត ទទួលបានសទ ើ មាជិរ ធិ ំណាងេស ញត o ក្បធានក្រុមេុ ន/តំណាងក្រុមេុ នខដ្លទទួលបានកា អនុ ញ្ញ ែ. នើតិវ ិធើដ្ំរណាះក្ស្ថយជរមា ន រ់រក្កាមជាតិ ល ះរៅថា ▪ ញ ធ ឃុ / អាជា ក ត់ ំ សង្វ ល ះក្តូវោរ់ពារយបណ o ភាគើជរមា ខ រេ រៅអាជា តឹ ងជាោយល័រអ ំ សង្វ ញ ធ ឃុ / ក ត់ o រណ ញ ធ ឃុ / ើ ខដ្លភាគើមិនរេញចិតតនឹងកា សរក្មចចិតត បស់អាជា ក ត់ ភាគើក្តូវ ំ សង្វ ោរ់ពារយបណ ញ ធ ក្រុង/ក្សុរ/ែណ តឹ ងរៅអាជា ឌ។ ▪ ញ ធ រាជធានើ ឬ អាជា អាជា ញ ធ រែតត ល ះក្តូវោរ់ពារយបណ o ភាគើជរមា ខ រេ រៅអាជា តឹ ងជាោយល័រអ ញ ធ រាជធានើ/រែតត។ o រណ ញ ធ រាជធានើ/រែតត ភាគើ ើ ខដ្លភាគើមិនរេញចិតតនឹងកា សរក្មចចិតត បស់អាជា ក្តូវោរ់ពារយបណ ន រ់ជាតិ។ តឹ ងរៅ ដ្ឋបាលថា ល ះរៅថា គ. នើតិវ ិធើរោះក្ស្ថយជរមា ន រ់ជាតិ ល ះក្តូវោរ់ពារយបណ o ភាគើជរមា ខ រេ រៅស្ថ តឹ ងជាោយល័រអ ា ប័ន ឬ ក្រសួងខដ្ល ទទួលែុ សក្តូវ។ o រណ ើ ន ើ ខដ្លភាគម ិ តនង ិ រេញចត ិ ត បស់ស្ថ ឹ កា សរក្មចចត ា ប័ន ឬ ក្រសួងខដ្ល ទទួលែុ សក្តូវ ភាគើក្តូវោរ់ពារយបណតឹ ងរៅតុ ោកា ខដ្លមានសមតារិចច។ 78 ៩.១.១ យនតការតុោការ ល ះក្តូវោរ់ពារយបណ ភាគើជរមា តឹ ងរៅតុ ោកា ខដ្លមានសមតារិចច រោយអនុ រោមរៅតាម នើតិវ ិធើ និងបបញ្ញតតិខដ្លមានរៅរនុងក្រមនើតិវ ិធើ ដ្ឋបបរវណើ និងក្រមនើតិវ ិធើក្េេមទណឌ ថ្នក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា។ ក្របែ័ណ ិ ា ន នង ឌ ក្គប់ក្គងខ្នរប ស្ថ ិ សងគម (ESMF)។ ១០. ការពិម្រោះម្ោបល់ និងការ្សពវ្ាយរកបខ័ណ ា ន និង ឌ រគប់រគងដ្នកបរ ិស្ថ សងគម្ ១០.១ ការពិម្រោះម្ោបល់ស្ថធារណៈ ដ្ំរណ ិ ដ្ំរណ ើ កា េិរក្ោះរោបល់ជាស្ថធា ណៈ នង ើ កា ្េេា្ាយជាស្ថធា ណៈ រំ ុងរេល ថ្នដ្ំណារ់កាលរ ៀបចំ បាយកា ណ ិ ាន ៍ បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ សងគម នង ឺ នបង្វ គមា ាញ ិ រៅរនុងខ្នរ ៥.៧ នង លមែត ិ ក្ោះរោបល់រំ ុ ងរេលរ ៀបចំក្របែ័ណ ិ ៥.៩ ថ្នឯរស្ថ រនះ។ កា េរ ឌ ក្គប់ ិ ា ន និងសងគម។ ក្រសួងប ស្ថ ក្គងខ្នរប ស្ថ ិ ា ន និងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទបានរ ៀបចំកា េិរក្ោះរោបល់ ត តរលើរសចរតើក្ពាងក្របែ័ណ ជាស្ថធា ណៈមួយ ខដ្លរផ្ល ិ ា ន និងសងគម រៅសណា ឌ ក្គប់ក្គងខ្នរប ស្ថ ឋ ោ ើ វា ើ កាលេថ្ េុ មា ន ំ ២០១៨។ បញ្ា ើអនរចូល ម ើ ងៃទើ ២១ ខែ ធនូ ឆ្ ា ប់រៅរនុងឧបសមពន ួ មានភា ័ ធ ៦។ រោបល់ សំខាន់ៗទទួលបានេើកា េិរក្ោះរោបល់ មានដ្ូ ចជា ច ស់គរក្មាងបនត ក្តូវរលើរទឹរចិតតឲ្យមា (sub- owners) បនតរធាើកា េិរក្ោះរោបល់ជាស្ថធា ណៈ ដ្ូ ចជា កា េិចា ណាអំេើរយនឌ្័ និងកា សក្មិត ិ យ សក្មាំងក្បរភទោនភ ិ ា ន (A, B, នង ័ ខ្នរប ស្ថ ិ អនុ គរក្មាង។ រោបល់ទាង ិ C) សក្មាប់គរក្មាង នង ំ ើ តបរៅរនុងជំេូរ ៥។ រៅរនុងរោលកា ណ រនះក្តូវបានរ្លយ ៍ ខណនាំទូរៅសក្មាប់ EIA បស់ក្រសួង ិ ាន ប ស្ថ ័ ន មិនមានបបញ្ញតតិជារ់ោរ់ពារ់េន ួ ខ្នររយនឌ្័ រ យ ធ ឹងភាគ យថ្នកា ចូ ល ម ើ ។ កា េិរក្ោះ ឹ ក្តូវរធារ រោបល់ជាស្ថធា ណៈនង ើ រំ ុ ងរេលរ ៀបចំតារ់ខតង នង ើ ង ើ ួយៗ។ កា ិ អនុ វតតអនុ គរក្មាងនម ិ ក្ោះរោបល់ស្ថជាធា ណៈ េរ ឺ តក្មូវកា េរ គជា ិ ាន ិ សស បស់រោលនរោបាយោំពា ខ្នរប ស្ថ នង ិ សងគម បស់ធនាោ េិភេរោរ និងរោលនរោបាយ បស់ ោឋ ភិបាល តាម យៈអនុ ក្រឹតយរលែ ៧២ អនក្រ/បរ សតើេើដ្ំរណ ិ ា ន និងសងគម (EIA)។ កា េិរក្ោះ ើ កា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ រោបល់ ក្តូវក្គបដ្ណត ប់រលើចាប់ នង ិ បទបញ្ញតតិ បស់ក្បរទស ខដ្លពារ់េន ឹ ដ្ំរណ ័ ធរៅនង ើ កា ្េេា្ាយ និងេិរក្ោះរោបល់ ៌ មា និងក្តូវបានរក្បើសក្មាប់្តល់េត ័ ធ ័ នដ្ល់អនរពារ់េន ួ រនុង និងឲ្យេួររគចូ ល ម ដ្ំរណ ិ ា ន និងសងគម។ ើ កា ខ្នរប ស្ថ 79 . ១០.២ ការ្សពវ្ាយរកបខ័ណ ា ន និងសងគម្ (ESMF) ឌ រគប់រគងដ្នកបរ ិស្ថ កា ្េេា្ាយក្របែ័ណ ិ ា ន នង ឌ ក្គប់ក្គងខ្នរប ស្ថ ិ ា ន នង ិ សងគម។ ក្រសួងប ស្ថ ិ ឌ្ឍន៍ ិ ក្រសួងអភវ ល ជនបទបាន្េេា្ាយ ESMF រៅរលើរគេទំេ័ បស់ែួ នកាលេ ន ំ ២០១៨។ ESMF ខដ្លមាន ើខែធនូ ឆ្ បចចុបបននភាេចុ ងរក្កាយខដ្លមានោរ់បញ្ចូ លរោបល់ទទួលបានេើកា េិរក្ោះរោបល់ គឺក្តូវបាន្េេា ើ គេទំេ័ បស់ក្រសួងបិ ស្ថ ្ាយរៅរលរ ិ គណនរ ា ន៖ www.moe-govt.kh នង ើ េាសបុ រ្លូវកា បស់ ក្រសួង៖ www.facebook.com/314699302002531/posts/1304089593063492 កាលេើថ្ងៃទើ ន ំ ២០១៩។ ១៣ ខែ រុ មាៈ ឆ្ ឯរស្ថ រោង MoE (1996): ើ ើ កា កា ពា ប ស្ថ ចាប់ សតេ ិ កា ក្គប់ក្គងធនធានធមមជាតិ ិ ា ន នង MoE (2008): ើ ើ តំបន់កា ពា ចាប់ សតេ MoE (1999): ើ ំរណ អនុ ក្រឹតយសតើេដ្ ិ ាន ើ កា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ MoE (1999): អនុ ក្រឹតយសតើេើកា ក្គប់ក្គងកា បំេុលទឹរ MoE (1999): ឹ យសតេ អនុ ក្រត ើ ើកា ក្គប់ក្គងសំណល់ ង ឹ MoE (2000): អនុ ក្រឹតយសតើេើកា ក្គប់ក្គងកា បំេុលប ោកាស ិ និងសំរ ង ំខាន MoE (2009): រោលកា ណ ិ ា ន៖ ៍ ខណនាំ សតើេើ កា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ ា ន (១៩៩៩) អនុ ក្រឹតយសតើេើកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ MoE (2018): ក្បកាស សតើេើ ក្របែ័ណ ួ ែុ សក្តូវ (ToR) ថ្នដ្ំរណ ឌ ទំនល ើ កា IEE និង EIA សក្មាប់កា អភិវឌ្ឍវ ិស័យរេោឋ ចនាសមព័នធ និងរទសច ណ៍។ World Bank (2018): រមពុជា៖ គរក្មាងរទសច ណ៍ ធមមជាតិ និងកា អភិវឌ្ឍរទសភាេក្បរបរោយចើ ភាេ (P165344) World Bank (2018): ឯរស្ថ េ៌ត័មានគរក្មាង/តារាងទិនន ួ ខ្នរោំពា (PID/ISDS) ន ័យ ម 80 ី បសម្ព័នធ បញ្ជ ឧ ាន ឧបសម្ព័នធ ១៖ តារាងរតួតពិនិតយការពិនិតយបឋម្ដ្នកសងគម្ និងបរ ិស្ថ សរោប់អនុគម្រោង ច ស់អនុគរក្មាង/ភា តារាងក្តួតេិនិតយកា សក្មិតសក្មាំងអនុ គរក្មាងរនះ គឺសក្មាប់មា ៍ ររៅរក្បើ ន រ់ង្វ អនុ វតតនយ រដ្ើមបើរំណត់ក្បរភទសមក្សបថ្នឯរស្ថ ោំពា ខដ្លនឹងតក្មូវរោយធនាោ េិភេរោរ សក្មាប់អនុ គរក្មាង រោយអនុ រោមរៅតាម ESMF។ រឈាម ះគរក្មាង រឈាម ះអនុគរក្មាង៖ ំ អនុ គរក្មាង៖ (ដ្ូ ចជា តំបន់ ក្សុរ ។ល។) ទើតាង ់ ើម កា ជួសជុ ល កា ខងទាំតាមរេលរំណត់) ក្បរភទសរមមភាេ៖ (ដ្ូចជា កា ស្ថងសងង ច ស់អនុ គរក្មាង នង មា ិ អាសយោឋ ន៖ ិ ា ន ថ្នគរក្មាងរម៖ (ដ្ូ ចជា A ឬ B) ក្បរភទប ស្ថ ិ ត ១. កា េន ិ ា នខ្នរបរចចររទស ិ យបឋមប ស្ថ 1. ិ ត កា េន ិ ា នខ្នរបរចចររទសរលើសំរណ ិ យបឋមប ស្ថ ើ អនុ គរក្មាងនម ើ ួយៗ គក្ ឺ តូវបានរធារ ើ ង ើ ើ ំណត់ រដ្ើមបរ វ ិស្ថលភាេសមក្សប ិ ក្បរភទថ្នកា បាន់ក្បមាណខ្នរប ស្ថ នង ិ ាន (EA)។ លទធ្លថ្នកា េិនិតយបឋមរនះ ើ ំណត់ចំណាត់ថា គឺក្តូវបានរក្បើរដ្ើមបរ ើ បរភទ ទើតាង ន រ់អនុ គរក្មាង រនុងក្បរភទមួយថ្នក្បរភទទាំងបើ អាក្ស័យរលក្ ំ ិ ា នជាសកា ភាេង្វយ ងរក្ោះ វ ិស្ថលភាេ លរខណៈ និងអនុ ភាេថ្ន្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ត នុ េល បស់អនុគរក្មាង (OP ៤.០១ ថ្នរថាែ័ណឌ ទើ ៨)។ 16 (a) ក្បរភទ A៖ សំរណ ន រ់រុ ងក្បរភទ ើ អនុ គរក្មាង ក្តូវបានចាត់ថា ន ើ ិនជាវាទំនងនឹងមាន្លបះ A របស ិ ា ន ខដ្លមានភាេង្វយ ងរក្ោះ ភាេរ្េងៗោ ពាល់អវ ិជាមានធៃន់ធៃ ខ្នរប ស្ថ ល ប់ររត ន ឬ ខដ្លមិនធា ើ មាន 16 sub-project can be equiventlyrefered to project under MOE’s EIA general guidelines. 81 ំ រនះ អាចមានរៅរលើតំបន់មួយ ខដ្លធំជាងទើតាង េើមុនមរ។ ្លបះពាល់ទាង ិ ខ ថ្នកា ង្វ ខដ្ល ំ ឬ ប កា ក្តូវរធាើរៅរទៀត។ (b) ក្បរភទ B៖ សំរណ ន រ់រុ ងក្បរភទ ើ អនុ គរក្មាង ខដ្លក្តូវបានចាត់ថា ន B លុ ះក្តាខត្លបះពាល់អវ ិជាមាន ិ ា នជាសកា ខ្នរប ស្ថ ើ បជាជន តំបន់សំខាន់ៗខ្នរប ស្ថ ត នុេលមររលក្ ើ ថ្ក្េរ ិ ា ន ដ្ូចជា តំបន់ដ្ើរសម ើ ដ្ើមានរមម និងដ្ើខដ្នជក្មរធមមជាតិរ្េងៗរទៀត មានភាេអវ ិជាមានតិចជាងគរក្មាងរនុងក្បរភទA។ ្ល ំ រនះ គឺមានស្ថ បះពាល់ទាង ិ របើសិន្លបះពាល់ ា នភាេជារ់ោរ់រៅតាមតំបន់នើមួយៗ ដ្ូចជា វាមានតច ិ អាចខរខក្បបាន នង ណាមួយមន ិ រនុងរ ណើ ភាគរក្ចើន វ ិធានកា ណ៍ កាត់បនាយអាចក្តូវបានរ ៀបចំរ ង ើ ួ រាល់ជាងគរក្មាងរនុងក្បរភទ A។ ច (c) ក្បរភទ C៖ សំរណ ន ើ គរក្មាងខដ្លក្តូវបានចាត់រុ ងក្បរភទ C របើសិនជាវាទំនងនឹងមាន្លបះពាល់ ិ តួច អវ ិជាមានតច ឬ ោម នរស្ថះមររលើប ស្ថ ិ ា ន។ រលើសេើកា េិនិតយបឋម គរក្មាងរនុងក្បរភទ C ិ ា នរទ។ មិនចាំបាច់រធាើកា បាន់ក្បមាណខ្នរប ស្ថ គ ល់៖ រំណត់សមា - ក ទុ រ លរខណៈវ ិនិចឆ័យសក្មាប់េិនិតយបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ A គឺក្តូវបានអនុ វតតសក្មាប់រោលបំណងបង្វ ជាមុ ន។ ចំរ ើយ ំេឹងទុ រ ភាគរក្ចើន គឺ “រទ” សក្មាប់សំណួ ទាំងអស់។ - រោយស្ថ គរក្មាងរម ក្តូវបានចាត់ជាគរក្មាងរនុងក្បរភទ B (មិនខមនក្បរភទ A) ដ្ូ រចនះ អនុគរក្មាង ទាំងឡាយក្តូវបានសនមត់ថា ជាក្បរភទ B ឬ C ។ 82 លរខណៈវ ិនច ិ ឆ័យសក្មាប់េន ិ យបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ A ិ ត សំណ ិ ត ួ សក្មាប់េន ួ ខាងរក្កាមរនះ ិ យបឋមមួយចំនន ឺ តូវបានបរងកើតរ ង គក្ ើ សក្មាប់រំណត់ថារតើ ត នុ េលអាចរធាើឲ្យមាន្លបះពាល់អវ ិជាមានធៃន់ធៃ (ដ្ូ ចអនុគរក្មាងរនុងក្បរភទ A) ខដ្ ឬរទ។ អនុ គរក្មាងមានសកា ចំរលើយ េឹងទុ រ គឺ “រទ ” សក្មាប់សំណួ ទាំងអស់។ ិ យ តារាងទើ ១. លរខណៈវ ិនច ិ ត ឆ័ សក្មាប់េន ិ យបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ A សំណ ិ ត ួ េន ិ យបឋម បាទ រទ គ ល់ រំណត់សមា ចាស ១. ើ នុគរក្មាងមានសកា រតអ ត នុេលអាចនង ឹ រធាឲ្ ើ យមាន្លបះពាល់អវ ិជាមានធៃនធ ់ ៃ ដ្ល់ខដ្នជក្មរ ធមមជាតិ ឬ ិ ខា ខដ្នជក្មរធមមជាតស ំ ន់ៗ ខដ្ ឬរទ? ត លឲ្យមានកា បាត់បង់ ឬ កា ធា បណា ល រ់ចុះថ្នខដ្ន ា រ់ទើតាង បញ្ញ ិ ក្បរភទខដ្នជក្មរ ំ នង ជក្មរធមមជាតិខដ្លង្វយ ងរក្ោះ ក្តូវបានរំណត់ ិ ក្បរភទថ្ន្លបះពាល់ខដ្ល ធមមជាតិ នង នយ ិ មន័យថា៖ ដ្ើ នង ិ តំបន់ទរ ឹ ខដ្ល (i) សេគមន៍ អាចររត ើ ដ្ូ ចជា កា បាត់បង់ ើ រ ង ជើវស្ថស្រសតថ្នក្បេ័នធរអរូ ើ មួយ ូ សុ ើក្តូវបានបរងកើតរ ង ិ ទំេថ្ ខដ្នជក្មរ នង ំ នកា ែូ ចខាត កា ភាគធំរោយថ្ក្េធមមជាតិ នង ិ ក្បរភទសតារ្េងៗ និង បាត់បង់រសវារមមក្បេ័នធរអរូ ូ សុ ើ ្ល ិ បានខរខក្ប ជាេិរសស (ii) សរមមភាេ បស់មនុ សេមន បះពាល់រលើគុណភាេថ្នខដ្នជក្មរ។ នូ វមុ ែង្វ រអរូ ើ ំខាន់ៗរនុងតំបន់រ យ ូ សុ ស ើ ។ ា រ់ថា រេតុ អបា សូ មបញ្ញ ាើ នជា្លបះ ិ ំខាន់ៗ អាចមានរៅរនុងតំបន់ ខដ្នជក្មរធមមជាតស ំ រនះ ធៃន់ធៃ ឬមន ពាល់ទាង ិ ធៃន់ធៃ ។ ទ ុ នងតំបន់ក្តូេិរ ថ្ក្េខដ្លរសើម សៃួត និងមានអ័េរ គ ល់ថា ធនាោ េិភេរោរមន រត់សមា ិ ថ្ក្េរៅភាគខាងរជើងខដ្លមានអាកាសធាតុបងគួ ដ្ើ ឹ កា ោំក្ទគរក្មាងណាខដ្លពារ់េ័នធ នង ន បន់រមឌ្ើខទរារណ ដ្ើខដ្លសៃួត ក្បរភទថ្ក្េលាស់រុ ងតំ ើ ដ្នជក្មរធមមជាតិ ខរខក្បធៃន់ធៃ រលខ ត លសៃួតរស្ថះររក្កាះ ដ្វា រស្ថះររក្កាះ ឬពារ់រណា ើ ល រលើរខលងខតោម នជរក្មើស រ្េងរទៀត ភរ់លាប់ថ្ក្េរកាងកាង ដ្ើវាលភរ់តាមរ្ន និងដ្ើរសើម ខដ្លអាចរធាើរៅបាន សក្មាប់គរក្មាង រ្េងៗរទៀត ក្ចាំងទរនល ក្ចាំងសមុ ក្ទខដ្លមានរមម ំ បស់វា រេយ និងទើតាង ើ កា វ ិភាគសុ ើ ក ងមសមុ ក្ទ បង ផ្ល ឹ ស្ថប ប ស្ថ ឹ និងទរនលទរ ិ ា នរលើភនំ ា ញថា ្លក្បរោជន៍ ម ជរក្ៅបង្វ ួ ិ រជង នង ួ មាន វាលរម ើ ភនំ ម ម នង ិ paramos; នង ិ ឺ នតថ្មលរលស បស់គរក្មាង គមា ើ លុបថ្ន វាលរម ិ នង ម រនុងតំបន់ក្តូេរ ិ ខដ្លមានអាកាសធាតុ ិ ា ន។ កា ែូ ចខាតខ្នរប ស្ថ 83 បងគួ ។ ត លឲ្យមានកា បាត់បង់ ឬ កា ធា បណា ល រ់ចុះថ្នខដ្ន គ ល់ថា ធនាោ េភ រត់សមា ិ េរោរមន ិ ជក្មរធមមជាតិសំខាន់ៗ ដ្ូ ចជា ខដ្នជក្មរធមមជាតិ ិ ដ្ អាច្តល់មូលនធ ិ ល់គរក្មាងទាំងឡាយ ខដ្លក្តូវបានកា ពា រោយក្សបចាប់ មានសំរណើ ល ស់បូ ត ធៃនធ ណាខដ្លរធាើឲ្យមានកា ផ្ល ់ ៃ ឬ កា ពា ជា្លូវកា ឬ ខដ្លមិនក្តូវបានកា ពា បុ ខនតក្តូវ កា ចុ ះអន់ងយថ្នខដ្នជក្មរធមមជាតិ បានរគដ្ឹងឭថាមានតថ្មលែពស់ខ្នរអភិ រេ។ ខដ្នជក្មរ សំខាន់ៗ។ ួ មាន តំបន់កា ពា បចចុបបនន នង សំខាន់ៗ ម ិ តំបន់ខដ្ល ា រ់ទើតាង បញ្ញ ិ ក្បរភទថ្នខដ្នជក្មរ ំ នង ោឋ ភិបាលោរ់សំរណើ ជា្លូវកា ថាជាតំបន់កា ពា ិ បញ្ញ ធមមជាតិសំខាន់ៗ នង ា រ់ថារេតុ អាើ ឆ័ (ដ្ូ ចជា អាងខដ្លរ្លើយតបរៅតាមលរខណៈវ ិនិចយ ិ ធៃន់ធៃ ។ េួរវាធៃន់ធៃ ឬមន ិ េរោរអនត ជាតិ បស់អងគកា សេេ័នធអភិ រេេភ គ ល់ដ្ំបូងរោយ IUCN) តំបន់ខដ្លក្តូវបានទទួលស្ថ សេគមន៍ ថាជាតំបន់កា ពា ខបបក្បថ្េណើ (ដ្ូចជា ំ ខដ្លជួយខង រាស្ថ ថ្ក្េេិសិដ្ឋ) និងទើតាង ា នភាេ សំខាន់ៗសក្មាប់ភាេ ស់រៅបានថ្នតំបន់កា ពា ទាំង ើ ង រនះ។ ទតា ួ មាន តំបន់ខដ្លក្តូវបាន ំ ទាំងរនះអាច ម គ ល់ថាមានលរខណៈសមក្សបែពសស ស្ថ ់ ក្មាប់កា ិ តំបន់ខដ្លសំខាន់សក្មាប់ ុរជា អភិ រេជើវចក្មុះ នង ខ តិ និងសតាមក្រ ង្វយ ងរក្ោះ េរនច និងខដ្លជិត ្ុ តេូជ។ ើ នុគរក្មាងមានសកា ២. រតអ ឹ បណា ត នុេលនង ់ ៃ ដ្ល់ធនធាន វបបធម៌ ត លឲ្យមាន្លបះពាល់អវ ិជាមានធៃនធ ជា ូបវនតខដ្ ឬរទ? ត លឲ្យមានកា បាត់បង់ ឬ កា ធា បណា ល រ់ចុះថ្នធនធាន ិ ៌ណនាទតា េេ ើ ង ិ ក្បរភទថ្នធនធាន ំ នង វបបធម៌ជា ូបវនត ក្តូវបានរំណត់និយមន័យថាជា វតាុ ិ ក្បរភទថ្ន្លបះពាល់ខដ្ល ធមមជាតិ នង ំ ចនាសមពន ទើតាង ័ ធ ក្រុមថ្ន ចនាសមពន ័ ធ ខដ្លអាចផ្ល ល ស់ ើ ។ បញ្ញ អាចររើតរ ង ិ កា ពា ា រ់េើរក្មត ើ ន ឬមន ទបា ល ស់ទបា ិ អាចផ្ល ើ ន នង ិ លរខណៈ ក្េមទាំង (រៅមូ លោ ន រ់រែតត ថា ឋ ន ថា ន រ់ជាតិ ឬ ិ ដ្លមានស្ថ ៈសំខាន់ខ្នរបុ រាណ រទសភាេធមមជាតខ ិ ។ រតមា អនត ជាត) ើ ង ើ នទតា ំ ណាែលះរនុង ា បតយរមម វ ិទា បុ រាណរលែស្ថស្រសត ក្បវតតិស្ថស្រសត ស្ថ ំ ទាំងរនះ ក្តូវបានរគចាត់ ចំរណាមទើតាង 84 ា ឬតថ្មលរ្េងៗរទៀតខ្នរវបបធម៌។ ស្ថសនា សិលបវ ិជា ើ បើ រាស្ថ ទុ រថាសំខាន់ រដ្ម ា នភាេរដ្ើម េួររគអាចមានរៅទើក្បជុ ំជន ឬជនបទ រៅរលើ ឬ បស់វា មានន័យថា ធនធានទាំងរនះ រក្កាមដ្ើ ឬ រក្កាមទឹរ។ ្លក្បរោជន៍ខ្នរវបបធម៌ ើ ើតាង មិនក្តូវបានយររចញេទ ំ រដ្ើម បស់ ឺ ចមានរៅថា បស់វា គអា ន រ់មូលោ ន រ់ រែតត ឬ ឋ ន ថា វារទ? ន រ់ជាតិ ឬ រនុងចំរណាមសេគមន៍អនត ជាត។ ថា ិ ា រ់ថា រេតុ អេ បញ្ញ ់ ៃ ឬមិនធៃន់ ាើ ួរវាធៃនធ ធៃ ។ ត លឲ្យមានកា បំពា បំពានរលើចាប់ បស់ អាចនឹងបណា ំ ឡាយ េិេ៌ណនាអំេើ្លបះពាល់ទាង ិ ចក្េមរក្េៀង និង ជាតិ ឬ កាតេារិចចជាតិរក្កាមរច ណា ខដ្លអាចបំពានរៅរលើបទបញ្ញតតិ ញ អនត ជាតិនានា ម សនធិសញ្ញ ញ ួ មាន អនុ សញ្ញ ធ ឹងធនធាន ជាតិ ឬអនត ជាតិ ពារ់េ័នន ិ ភ័ណ របតរ ិ េរោរ បស់អងគកា យូ រណសកូ ឬ អាច ឌ េភ ើ ន វបបធម៌។ របស ិ ក្តូវបានរគចាត់ ិ ជាវាមន ើ ង មាន្លបះពាល់ដ្ល់ទតា ំ ខដ្លមានកា ទទួល ើ ូ លរេតុ ។ ទុ រថាធៃន់ធៃ សូ មេនយល់េម គ ល់េើស្ថ ៈក្បរោជន៍ខ្នររទសច ណ ស្ថ ៍ នង ិ វ ិទាស្ថស្រសត។ ើ នុគរក្មាងមានសកា ៣. រតអ ឹ បណា ត នុេលនង ់ ៃ ដ្ល់ដ្ើ នង ត លឲ្យមាន្លបះពាល់អវ ិជាមានធៃនធ ិ ធនធានធមមជាតិ ័ ន ពារ់េន ឹ ដ្ើ ខដ្លជនជាតរ ធ ង ើ ភាគតច ិ ដ្ម ិ អាក្ស័យ្លខដ្ ឬរទ? ត លឲ្យមាន្លបះពាល់រៅរលដ្ អាចបណា ើ ើ ឬ ខដ្នដ្ើ ិ ៌ណនាអំេក្ េេ ិ វ ិស្ថលភាេថ្ន ើ បរភទ នង ខដ្លមានរមមសិទធិជាក្បថ្េណើ ឬ ខដ្លក្តូវបាន ិ ភាេធៃន់ធៃ ថ្នកា បតូ ្លបះពាល់ នង អាក្ស័យ្ល ឬកាន់កាប់ខបបក្បថ្េណើ និងខដ្ល ទិសរៅរៅ រធនធាន បស់ជនជាតិភាគ លទធភាេទទួលបានធនធានធមមជាតិមានស្ថ ៈសំខាន់ តិចខដ្ល ងរក្ោះរៅវ ិញ។ ិ ជើវភាេ ស់រៅ ណាស់សក្មាប់ចើ ភាេខ្នរវបបធម៌ នង គ ល់ថា ខ្នកា អភិវឌ្ឍជនជាតិ រត់សមា បស់ក្បជាជនជនជាតិភាគតិច។ អាចមាន្លបះ ិ គឺជាតក្មូវកា មួយ ក្សប រដ្ើមភាគតច ពាល់ជាសកា ិ ជំរនឿរៅរលើដ្ើ ត នុ េលរលើតថ្មលវបបធម៌ នង តាម OP 4.10 បស់ធនាោ និងធនធានទាំងរនាះ ឬមាន្លបះពាល់រលើកា ក្គប់ ិ េរោរ។ េភ ិ ចើ ភាេយូ អខងាងថ្នធនធាន ក្គងធនធានធមមជាតិ នង ខដ្ល ងរក្ោះ។ ើ នុគរក្មាងមានសកា ៤. រតអ ឹ បណា ត នុេលនង ់ ៃ ដ្ល់ក្បជាេល ដ្ឋ ពារ់េន ត លឲ្យមាន្លបះពាល់អវ ិជាមានធៃនធ ័ ធ 85 នង ់ ល ឹ កា បាត់បងទ ំ ៅជា ូបវនតខដ្ ឬរទ? ើ រ ត លឲ្យមានកា បាត់បង់ទល បណា ើ ំរៅរនុងចំរណាមក្បជា ា រ់អំេច បញ្ញ ើ ំនួនថ្នែនង្ទះខដ្ល ងរក្ោះ េល ដ្ឋ ខដ្លអាក្ស័យរលដ្ ើ ើ ឬ កា រក្បក្ ើ បាស់ជារ់ោរ់ នង ិ ធនធានខដ្លអាចនង ឹ េបា ំ ួស ិ រជន ថ្នធនធាន ខដ្លេិបារនង ំ ួសបាន ឬ ស្ថ ឹ ជន ត រ ើង ត ជើវភាេ ស់រៅរ ង សក្មាប់កា ស្ថ ើ វ ិញ។ ត លឲ្យមានបញ្ញ វ ិញ? របើមិនអញ្ច ឹងរទ វានឹងបណា ា គ ល់ថា ខ្នកា សរមមភាេផ្ល រត់សមា ល ស់ ត ជើវភាេ ស់ លំបារៗ សក្មាប់អនុ គរក្មាង រនុងកា ស្ថ ើ ំរៅ ចាំបាច់នង ទល ឹ ក្តូវបានរ ៀបចំ ក្សប រៅ បស់ក្បជាជន? តាម OP 4.12 បស់ធនាោ េិភេរោរ។ ើ នុគរក្មាងមានសកា ៥. រតអ ឹ បណា ត នុេលនង ិ អាចខរខក្បបាន ត លឲ្យមាន្លបះពាល់ខដ្លមន ឬ្លបះពាល់ខដ្លង្វយក្សួលរនុងកា កាត់បនាយខដ្ ឬរទ? ត លឲ្យមានកា បាត់បង់តប បណា ើ រ ង ំ ន់រររត ើ វ ិញថ្ន ្តល់រឈាម ះរេោ ័ ធទរ ឋ ចនាសមពន ឹ ខដ្ល ឹ ្លបះពាល់រលគ ធនធានរនុងទរ ើ ុ ណភាេថ្នអាង ិ េេ ងរក្ោះ នង ើ ភាេ ិ ៌ណនាអំេស គ ់ទរ សតុរទឹរខដ្លរក្បើ សក្មាប់្គត់្ង ឹ ដ្ល់មណឌល ធៃន់ធៃ ថ្ន្លបះពាល់។ សំខាន់ៗខដ្លមានេល ដ្ឋ ស់រៅ។ ត លឲ្យមាន្លបះពាល់រ្េងៗ ដ្ូចជា រំ ុង បណា ំ ឡាយ េិេ៌ណនាអំេើ្លបះពាល់ទាង ៍ នតច រេលថ្ន្លបះពាល់គឺមានលរខណៈអចិថ្ស្រនតយប ិ ណាខដ្លក្តូវបានចាត់ទុរថានឹងមានជា ំ ន់ភូមិស្ថស្រសតកាន់ខតធំ ឬ មាន្លបះពាល់ដ្ល់តប អចិថ្ស្រនតយ ៍ ខដ្លបះពាល់ដ្ល់ភូមិស្ថស្រសត ្លបះពាល់កាន់ខតមានភាេធៃន់ធៃ ។ ិ មាន ោងធំ (រំណត់ឲ្យចាស់) នង ិ ធៃនធ ្លបះពាល់រក្មត ់ ៃ។ ៦. រតអ ើ នុគរក្មាងមានសកា ត នុេលនង ឹ បណា ៏ រ ត លឲ្យមានភាេចក្មុះដ្ធ ់ ៃ ខដ្ ឬរទ? ំ ធងថ្ន្លបះពាល់អវ ិជាមានធៃនធ ំ រក្ចើនរនុងទើតាង ទើតាង ំ រ្េងៗោន អាចមាន្លបះពាល់ ិ េិេណ រំណត់ នង ំ អស់ ៌ នាតំបន់ទាង ោ ត លឲ្យកា បាត់ ន រៅវ ិញរៅមរ និងខដ្លអាចបណា ខដ្ល ងរក្ោះ។ ៏ ំរធង ធនធាន ដ្ើ ឬ កា ធា បង់ខដ្នជក្មរដ្ធ ល រ់ចុះ គុ ណភាេថ្នធនធានទាំងរនះ។ ត នុ េល អាចនឹងមាន ្លបះពាល់អវ ិជាមានធំៗជាសកា រំណត់ 86 ំ ឬ ប កា េួសេើទើតាង ិ ខ សក្មាប់រិចចកា ជា ូបវនត បស់ ិ ៌ណនាក្បរភទថ្ន្លបះពាល់ និងេេ អនុ គរក្មាង រៅរទៀត។ ើ ើតាង ខដ្លមានេួសេទ ិ ខ ថ្ន ំ ឬ ប កា រិចចកា ូបវនត។ ល ក្េំខដ្ន (ជាជាងកា បតូ ទិសរៅរៅជា ្លបះពាល់្ង ់ ៃ ថ្ន្លបះពា េិេ៌ណនាអំេើរក្មិតធៃនធ សរមមភាេ្លូវទឹរខដ្លរំេុងមាន)។ ល់្លងក្េំខដ្ន។ តក្មូវកា ឲ្យមាន្លូវរធាើដ្ំរណើ ងមើ ្លូវ ូងរនុងដ្ើ ក្បឡាយ ិ ៌ណនាេស េេ ើ រមមភាេទាំងឡាយខដ្លងមើ របៀងបញ្ាូ នថាមេល បំេង់នាក្ ំ បង ឬតំបន់សក្មាប់ និងខដ្លចាំបាច់សក្មាប់ឲ្យឲ្យសរមមភាេ រចាលសំណល់ រនុងតំបន់ខដ្លមិនសូ វអភិវឌ្ឍន៍ សំខាន់ៗមានដ្ំរណើ កា ។ រនុងរេលបចចុបបនន។ កា ំខានដ្ល់ទំរនា ថ្នដ្ំរណើ េរនច បស់សតាថ្ក្េ ់ ៃ ថ្ន្លបះ េិេ៌ណនាអំេើរក្មិតធៃនធ េាូងសតា ឬអនរចិញ្ចឹមសតា អនរ ស្ថត់អខណត ត ឬអនរ ពាល់ខដ្លមានមររលើក្បជាជននិងសតា។ ត ល ស្ថត់អខណ ពារ់រណា ត ត។ ើ នុគរក្មាងអាចនង ៧. រតអ ល ះ នង ឹ មានជរមា ិ ទំនងជាអាចទារ់ទាញកា ចាប់អា មមណ៍ េអ ើ ងគកា មន ិ ខមន ោ ិ លឬ ឋ ភបា ើ ិលជាតិ ឬ អនត ជាតខ សងគមសុវ ិ ដ្ ឬរទ? ិ ័យ ឬ ទំនងជានង ក្តូវបានចាត់ទុរថាមានោនភ ឹ មាន េិេ៌ណនាអំេើោនិភ័យខដ្លក្តូវបានយ ចំណ ិ ោ ុ ចខែាងគំនត ន រក្ចើន។ ើ និងទិដ្ឋភាេជរមា ល់រឃញ លះ។ ទំនងជានង ត លឲ្យមានកា តវា ឬក្បជាជនចង់ ឹ បណា ិ ៌ណនាអំេម េេ ើ ូ លរេតុ ខដ្លអនុគរក្មាង ក ត់មិនឲ្យមានកា ស្ថងសង់។ បាតុ រមម ឬ ទប់ស្ថ ិ ក្តូវបានស្ថ ណាមួយមន ា គមន៍។ 2. ំ ួ ណាមួយរនុងចំរណាមសំណ របើមានចំរលើយថា បាទ/ចាស សក្មាប់សណ ួ េិនិតយបឋមខាងរលើ ិ ា ន និង/ឬ អនុ គរក្មាងរនាះអាចនឹងក្តូវបានចាត់ចូលរៅរនុងអនុ គរក្មាងក្បរភទA។ របើដ្ូរចនះ ក្រសួងប ស្ថ ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ ក្រសួងអភវ ក្តូវរធាកា ើ េភា ិ រាជាបនា ទ ន់រលល ិ ត ើ ទធ្លថ្នកា េន ិ យបឋមរនះជាមួយធនាោ េិភេរោរ រោយស្ថ អនុ គរក្មាងទាំងឡាយខដ្លសាិតរនុងក្បរភទ A គឺនឹងមិនទទួលបាន និងមិនគួ ើ ។ មានលរខណៈសមបតតិក្គប់ក្ោន់ សក្មាប់ទទួលបានេ ិ ញ្ញបបទានរ យ 87 3. មានភាេែុ សោ ិ េរោរ នង ន វាងតក្មូវកា បស់ធនាោ េភ ិ ោ ិ ល រនុងកា រំណត់គរក្មាង ឋ ភបា រនុងក្បរភទ A ទារ់ទងរៅនឹងក្របែ័ណឌ ទទួលែុ សក្តូវ (TOR) ថ្ន EIA/EMP កា េិរក្ោះរោបល់ ័ ធថ្ន បាយកា ណ មាតិកា និង ចនាសមពន ៍ EIA។ ចាំបាច់ក្តូវមាន EIAs ២ ោច់រោយខ រេើោន រដ្ើមប ើ ិ តធនាោ េភ បំរេញចត ិ ោ ិ េរោរ នង ិ ល។ ឋ ភបា ិ ិតយបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ C លរខណៈវ ិនិចឆ័យសក្មាប់េន 4. សំណួ េិនិតយបឋមមួយចំនួនខាងរក្កាម ើ ំណត់ថារតើអនុ គរក្មាងណាមួយមាន គឺរដ្ើមបរ ត នុ េលរធាឲ្ សកា ិ តួច ឬោ ើ យមាន្លបះពាល់អវ ិជាមានតច ម ន (ដ្ូ ចជាអនុ គរក្មាងរនុងក្បរភទ C)។ ិ យ តារាង ២. លរខណៈវ ិនច ិ ត ឆ័ េន ិ យបឋមអនុគរក្មាងក្បរភទ B ឬ C សំណ ិ ត ួ េន ិ យបឋម បាទ រទ គ ល់/កា េនយល់អេ រំណត់សមា ំ ើ ចាស មូលរេតុ 1. សរមមភាេ បស់អនុគរក្មាងមានរំណត់ក្តឹមខត េិេ៌ណនាអំេើសរមមភាេ កា បណ ត ល ជំនួយបរចចររទស នង ុ ត ះបណា ិ កា រស្ថងសមតាភាេ។ 2. កា បណ ត ល ជំនួយបរចចររទស នង ុ ត ះបណា ិ កា ោំក្ទកា ខងលងរនះ ិ ទាមទា ឲ្យមានកា រក្បើ រស្ថងសមតាភាេ មន ន រ់ង្វ ជើវស្ថស្រសត និងថា ក្បាស់ស្ថ ធាតុ គើមើ ភា នំ ល ប់សតាលិត សមា ែ ។ ិ មានរេោ 3. មន ័ ធខដ្លក្តូវបំផ្ល ឋ ចនាសមពន លញឬ ោំក្ទកា ខងលងរនះ ស្ថងសង់។ 88 4. ោម នអនតរាគមន៍ខដ្លអាចបះពាល់ដ្ល់ដ្ើ ទឹរ ោំក្ទកា ខងលងរនះ ែយល់ ុរខជាតិ ឬ មនុសេ។ 5. របើសិនជាកា ក្ស្ថវក្ជាវខបបវ ិទាស្ថស្រសតរំេុងខត របើសិនជា បាទ/ចាស ក្តូវបានរធាើ កា ក្ស្ថវក្ជាវរនាះមិនក្តូវបណា ត ល សូ មេិភារាជាមួយអនរជំនាញកា បស់ ន រ់ ឲ្យមានសំណល់ខដ្លមានជាតិេុល ឬ រក្ោះថា ធនាោ េិភេរោរ។ ើ កា ក្ស្ថវក្ជាវរនាះមន រេយ ិ ក្តូវពារ់េ័នធ ើ ិនរអ ឬ កា ក្ស្ថវក្ជាវណា នឹងកា បរងកើតឌ្អ មួយខដ្លអាច ត លឲ្យមានភា បណា ន រ់ង្វ ន រ់ រៅរេលខដ្លបរញ្ច ញវាេើរខនលង បងករក្ោះថា ិ ស្ថធន៍។ ទុ រោរ់ ឬ បនទប់េរ ិ ិតយបឋមគរក្មាងរនុងក្បរភទ B លរខណៈវ ិនិចឆ័យសក្មាប់េន 5. ទ ប់េបា បនា ើ នេន ិ ត ិ យបឋមគរក្មាងក្បរភទ A នង ិ C ួ រេយ ច ើ នង ទ ប់េបា ិ បនា ិ ឋ នថា ើ នបញ្ច ប់កា សននោ ិ សាត អនុ គរក្មាងមន ិ ក្បរភទ C មានន័យថា អនុគរក្មាងរនាះ គួ ខតសាត ិ រនុងក្បរភទ A នង ិ រៅរនុងក្បរភទ B។ 6. ើ នឹងសាិតរៅរនុងក្បរភទ B។ េួររគអាចមានក្បរភទថ្ន្លបះពាល់ អនុ គរក្មាងជារក្ចើនខដ្លក្តូវរសនើ រ ង ក្បោរ់ក្បខេលោ ឹ អនុ គរក្មាងរនុងក្បរភទ A ខដ្ បុ ខនត ្លបះពាល់ បស់វាគម ន រៅនង ិ អាចខរខក្បបានរទ រេយ ឺ ន ើ ិ សូ វរាលោល មន មន ិ សូ វធៃនធ ់ ៃ មន ិ សូ វអវ ិជាមាន អាចង្វយក្សួលកាត់បនាយ មន ិ ទំនងថានង ល ះ នង ឹ មានជរមា ិ ខដ្ល ល ប់មានេើមុនមរ។ មិនធា 7. ក្បរភទ B រ៏តក្មូវឲ្យរធាើ EIA ឬ ឧបរ ណ ិ ា នរ្េងៗរទៀត ក្សបតាម OP 4.01 ៍ បាន់ក្បមាណប ស្ថ ិ េរោរ។ PCO នង បស់ធនាោ េភ ិ ឆ័យថ្នបទបញ្ញតជា ឹ អនុ វតតលរខណៈវ ិនច ើ ំណត់ថារតើ ក្តូវរ ៀបចំរធាើ EIA ិ តិ រដ្ើមបរ ើ ើ កា កា ពា ប ស្ថ ឬ EPC ក្សបរៅតាមចាប់ សតេ ិ យ និងស្ថរាច ខណនាំ ពារ់េ័នធ។ រនុងរ ណ ិ ា ន និងក្រត ើ ភាគរក្ចើន ា រ់ោ តក្មូវឲ្យមានភាេសុ ើសង្វ ន វាង EMP និងរោលនរោបាយ បស់ធនាោ េិភេរោរ។ សក្មាប់រ ណើ រ្េង ើ ។ អាចអនុ វតត EMP ស្ថមញ្ញ ឬ ECOP គឺក្គប់ក្ោន់រេយ 89 8. ា ខដ្លអាចក្តូវបានរ្លើយតបរៅរនុងឯរស្ថ ោំពា ក្បរភទ B គឺែុសៗោ បញ្ញ ើ អាក្ស័យរលើក្បរភទថ្ន ន រេយ អនុ គរក្មាង ទើតាង លើ ុ ំវ ិញរនាះ ក្បរភទថ្នកា ស្ថងសង់ និងនត ំ បស់វា និងកា រក្បើក្បាស់ដ្ើធជ ិ ិវ ិធើក្បតិបតតិ ខដ្លនង ឹ ក្តូវរក្ប។ ើ ិ ិតយ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ តារាងក្តួតេន ិ សងគម ិ ា ន នង ត នុេលខ្នរប ស្ថ តារាងទើ ៣. ្លបះពាល់ជាសកា ិ សងគម ខដ្លក្តូវរោះក្ស្ថយ ិ ា ន នង រតអ ា រ់េភា ើ េចាំបាច់ ើ នុគរក្មាងបានបញ្ញ រទ ទាប មធយម ែពស់ អត់ រំណត់សមា គ ល់ ិ ា ន ទាំងរនះ ថ្ន្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ដ្ឹង ខដ្ ឬរទ? 1. ទ នកាន់កាប់តំបន់ក្បវតតិ កា ទស្រនា ស្ថស្រសត/វបបធម៌ 2. កា ទស្រនា ទ នកាន់កាប់ក្បេ័នធរអរូ ូ សុ ើ េិេ៌ណនា (ដ្ូ ចជា តំបន់ខដ្នជក្មរធមមជាតិ និងបាន់ក្បមាណ ខដ្លង្វយ ងរក្ោះ ឬ តំបន់កា ពា រោយសរងខបេើរក្មិ តំបន់អភិ រេធមមជាតិ ។ល។) តថ្ន្លបះពាល់ 3. ើ យែូ ចក្ទង់ក្ទាយរដ្ម កា រធាឲ្ ើ ថ្ន ិ បរងកើនសំណល់។ រទសភាេធមមជាតិ នង 4. កា យររចញគក្មបសួនបខនល ឬ កា កាប់រ ើ ំ ុ ងរេលសំអាតដ្ើ រ សក្មាប់កា ស្ថងសង់ 5. ើ រ ខរខក្បគុ ណភាេថ្នថ្្ទខាងរលទ ឹ ឬ ា រ់េើ របៀប បញ្ញ លំេូ ទឹរ (ដ្ូ ចជា កា បរងកន ើ នូ វសភាេ និងរេលខដ្លវាររើត លែរ់ថ្នទឹរ រោយស្ថ ទឹរេូ រចញ រ ើង ឹ រចញេើជំ ុ ំ កា បារ់ដ្ើ នង សំណល់ទរ ិ សំណល់េើកា ស្ថងសង់) ឬ 90 យៈរេលខវង។ 6. កា ររន ើ រក្មត ើ រ ង ិ ធូ លើ ឬ កា បខនាម ា រ់េើ របៀប បញ្ញ សមាសធាតុ រែារ់ចូលរៅរនុងែយល់ និងរេលខដ្លវាររើត រំ ុ ងរេលស្ថងសង់។ រ ើង 7. កា ររន ើ នូ វសំរ ងនង ើ រ ង ិ /ឬ ំញ័ ា រ់េើ របៀប បញ្ញ និងរេលខដ្លវាររើត រ ើង 8. ល ស់ទល កា ផ្ល ើ មន ើ ំរៅ? របខ ម នែនង្ទះ? មានបុ នា 9. រក្បក្ ើ បាស់ទតា ើ ងំ ផ្ល ល ស់បូ ត ទល ើ ំរៅ ខដ្ល េិេ៌ណនារោយ ក្សបរៅតាមប ស្ថ ិ ា ន នង ិ /ឬ វបបធម៌។ សរងខប អំេើ្លបះ ត នុ េល ពាល់ជាសកា 10. ោនភ ិ ័យថ្នកា ស្ថយភាយរមររាគ ំ ួន រត់ក្តាេើចន ើ មមរ សំណង់រៅក្បជាជន រៅ េរ រមមរ ខដ្លបាន មូ លោឋ ន (និងបស្រញ្ញ ា ស់មរវ ិញ)? ជួលសក្មាប់កា ង្វ ស្ថងសង ់ បស់ អនុ គរក្មាង រៅរនុង ំ ក្សុរ និងក្បរភទ ឃុ / ថ្នរមររាគ ខដ្ល េួររគអាចនាំចូល រៅសេគមន៍ ឬ អាចចមលងេើ សេគមន៍ 11. ជរមា ត នុ េល វាងរមមរ សំណង់ ល ះជាសកា ិ ក្បជាជនរៅមូ លោ នង ឋ ន (នង ិ ា ស់មរវ ិញ)? បស្រញ្ញ 91 12. ើ ុះ កា រក្បើក្បាស់សមាសធាតុ គើម្ ទ និង ន រ់។ ខដ្លមានរក្ោះថា 13. ំ ខដ្លធា កា រក្បើក្បាស់ទើតាង ល ប់មាន ន រ់ររើតរ ង រក្ោះថា ើ កាលេើអតើតកាល ា ៈ្ទុះ រោយស្ថ ក្ោប់មើនរនុងដ្ើ ឬ សមា ើ ស្រង្វ រ្េងៗ ខដ្លបនេល់ទុរេស គម 14. កា ស្ថងសង់ខដ្លអាចបណា ត លឲ្យមាន ឹ ជញ្ាូ ន ចរាច ណ កា ំខានដ្ល់កា ដ្រ ៍ ឹ ? តាម្លូវ ឬ កា ដ្ឹរជញ្ាូ ន តាម្លូវទរ 15. កា ស្ថងសង់ខដ្លអាចបណា ត លឲ្យមាន ល ល់ ស្ថ កា ែូ ចខាតរៅដ្ល់្ូ វងន ពនឬ រេោឋ ចនាសមព័នធជនបទរ្េងៗរទៀត ន លោ ខដ្លមានក្ស្ថប់រុ ងមូ ឋ ន។ 16. កា ជើរយរដ្ើរំ ុងរេលកា ស្ថងសង់ ត ល បស់អនុគរក្មាង ខដ្លអាចបណា ឲ្យមានកា បារ់ដ្ើ។ 17. ើ ្លូវងមើ បរណា តក្មូវកា ឲ្យរបរ ត ះ ួ បាន់ក្បមាណចំនន អសនន ឬ អចិថ្ស្រនតយ។ ៍ និង យៈរេលថ្ន្លូវ ត ះអាសនន ឬ បរណា អចិថ្ស្រនតយ ៍ និង ំ ថ្ន្លូវទាំង ទើតាង រនាះ។ 18. កា បំខបរ ឬកា ខចរជាខ្នរថ្នខដ្ន េិេ៌ណនាអំេើ របៀប ិ សតា? ជក្មរ បស់ ុរខជាតិ នង 19. ្លបះពាល់ យៈរេលខវងរលើគុណភាេ 92 ែយល់ 20. ិ ័យរក្ោះថា ោនភ ន រ់សក្មាប់រមមរ នង ិ សេគមន៍ រំ ុ ងរេលថ្នដ្ំណារ់កាល ស្ថងសង់។ 21. ើ បាស់សមា កា រក្បក្ ិ ុល ា ៈខដ្លមានជាតេ ិ រក្ោះថា នង ិ កា បរងកត ន រ់ នង ើ សំណល់ ន រ់។ ខដ្លមានរក្ោះថា 22. ោនភ ិ ័យចំរពាះសុ វតាភា ិ េ នង ិ សុែភាេ េិេ៌ណនាអំេើ របៀប បស់មនុ សេ ើ នុគរក្មាងបានបញ្ញ រតអ ើ េចាំបាច់ថ្នកា ទទួលបានដ្ើ ឬ រំេត ា រ់េភា ើ បាស់ធនធានទាំងរនះខដ្ ឬរទ? ិ ថ្នកា រក្បក្ 23. កា កាន់កាប់ដ្ើ (បរណា ត ះអាសនន ឬ ចុ ះបញ្ា ើ តំបន់ដ្ើ អចិថ្ស្រនតយ) ៍ (ដ្ើឯរជន ឬ ដ្ើ សក្មាប់កា កាន់កាប់ ស្ថធា ណៈ) សក្មាប់កា អភវ ិ ឌ្ឍ។ ត ះអាសនន ឬ បរណា អចិថ្ស្រនតយ ៍ ក្បរភទដ្ើ យៈរេល និង រោលបំណងថ្នកា កាន់កាប់ដ្ើ។ 24. រក្បើក្បាស់ដ្ើខដ្លរំេុងមានរមមសិទធិ ឬ ខដ្លក្តូវបានរក្បើក្បាស់ជារទៀងទាត់ ិ រមម សក្មាប់រោលបំណង្លត (ដ្ូ ចជា សួនដ្ំណាំ រធារ ិ មម ោំរម ើ សរ ម ំ រនស្ថទ នង ទើតាង ិ ោំរ ) ើ 25. កា បាត់បង់ទល ើ ំរៅ បស់បុគគល ក្គួស្ថ . ឬ អាជើវរមម 26. កា បាត់បង់ទិន្ ន លរសិរមម 93 រដ្ើមរ ើ ូ បខ្ល ឬរេោ េ ឋ ចនាសមព័នធ ត ះអាសនន ឬ ្ទះសំខបង ជាបរណា អាចិថ្ស្រនតយ ៍ 27. ិ មិនឱយក្បជាជន រក្បើ កា ោរ់រំេត ិ តំបន់កា ពា ក្បាស់ឧទាន នង ខដ្លក្តូវបានរំណត់រោយចាប់។ របើសិនចំរលើយសក្មាប់សំណួ ទើ ២៣ ដ្ល់ ២៧ គឺ “បាទ/ចាស” សូ មេិរក្ោះរោបល់ជាមួយ ESMF រេើយទំនង ន ជាចាំបាច់រុ ងកា ល ស់ទើលំរៅ (RP)។ រ ៀបចំខ្នកា ផ្ល ើ នុគរក្មាងបានបញ្ញ រតអ ា រ់េភា ើ េចាំបាច់ថ្នឥទធេ ិ លខដ្លអាចមានមររលក្ ើ បជាជន ជនជាតរ ើ ភាគតច ិ ដ្ម ិ ខដ្ ឬរទ? 28. ិ ដ្ម ក្រុមជនជាតរ ិ គឺ ស់រៅរនុង ើ ភាគតច ក្េំខដ្ន បស់អនុគរក្មាង ឬរៅជិត អនុ គរក្មាង 29. ិ ថ្នក្រុមជនជាតរ សមាជរ ើ ភាគតច ិ ដ្ម ិ រនុងតំបន់ខដ្លអាចទទួលបាន ក្បរោជន៍ ឬ ទទួល ងនូ វកា ែូ ចខាត រោយស្ថ គរក្មាង របើសិនចំរលើយសក្មាប់សំណួ ទើ ២៨ ឬ ២៩ ថា “ បាទ/ចាស” សូ មេិរក្ោះរោបល់ជាមួយ ESMF រេើយ កា រ ៀបចំខ្នកា អភិវឌ្ឍន៍ជនជាតិរដ្ើមភាគតិច (EMDP) គឺទំនងជាចាំបាច់។ 9. ិ ា ន ឬ ក្រសួងអភវ ក្រសួងប ស្ថ ិ ឌ្ឍន៍ជនបទ ក្តូវបញ្ាូ ន បាយកា ណ ិ ត ៍ េន ិ យបឋមរនះ រៅធនាោ ើ ិនិតយ ពារ់េន េិភេរោរ រដ្ើមបេ ន រ់អនុ គរក្មាង។ ័ ធរៅនឹងកា ឲ្យចំណាត់ថា 94 ា ន (ECOPs) ឬ កិចចរពម្ម្រពៀងការពារបរ ិស្ថ ឧបសម្ព័នធ ២៖ រកម្របតិបតតិបរ ិស្ថ ាន ដ្នកេី ១. ម្ោលម្ៅ ិ តតប ក្រមក្បតប ិ ា នរនះ (ECOP) ឬ រច ិ ស្ថ ិ ា ន គក្ ិ ចក្េមរក្េៀងកា ពា ប ស្ថ ើ គប់ក្គង្ល ឺ តូវបានអនុ វតត រដ្ើមបក្ ិ ា នរក្មិតទាប ខដ្លបណា បះពាល់ខ្នរប ស្ថ ត លមរេើកា វ ិនិរោគរលើរេោ ន តតូ ច ដ្ូ ចជា កា ស្ថ ឋ ចនាសមព័នធខា ត ើ វ ិញប កា រ ង ិ ខ អនាម័យ និងរទសច ណ ិ ECOPs នឹងក្តូវអនុ វតត រដ្ម ៍ ធមមជាត។ ើ គប់ក្គងអនុគរក្មាងវ ិនិរោគ ើ បក្ រលើរេោឋ ចនាសមព័នធខា ិ ចសនាស្ថងសង់ ឬ ឯរស្ថ រដ្ញ ន តតូ ច។ ECOP គឺជាខ្នរមួយខដ្លក្តូវខតមាន រៅរនុងរច ើ បឲ្ ថ្ងល រដ្ម ិ សញ្ញ ើ យអនរទទួលកា អនុ វតតរៅតាមរតកា ញ ប ស្ថ ិ ា ន។ ក្រសួងប ស្ថ ិ ក្រសួងអភវ ិ ា ន នង ិ ឌ្ឍន៍ជនបទនង ឹ ិ ត ទទួលែុសក្តូវរនុងកា េន ឹ ECOP នង ិ យតាមោនអនុ រោមភាេរៅនង ិ រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ ខដ្លតក្មូវ។ ា /ោនិភ័យ បញ្ញ វ ិធានកា កាត់បនាយ ើ យមាន ១). កា រធាឲ្ • ើ បធា អនរទទួលកា ក្តូវអនុ វតតវ ិធានកា ក្គប់ក្គងធូ លើ រដ្ម ើ នាថា មានកា កាត់បនាយធូ លើ ធូលើ / ភាេរែារ់ ិ ក្តូវរធាើឲ្យក្បជាជនរនុងសេសគមន៍មានភាេរស្ថះេមងរោយស្ថ ខត បញ្ញ និងមន ា រនះ ថ្នែយល់ និងរដ្ើមបើ រាសុ វតាិភាេប ោកាសកា ិ ង្វ ដ្ូ ចជា៖ - ំ សំណង់ រក្ស្ថចទឹរ្លូវខដ្លេុ យ និងទើតាង - ា ៈរនុងសតុរ ក្គបសមា - ា ៈខដ្លបានោរ់រលើឡានក្តូវក្គប និងធានាសុ វតាភា សមា ិ េ រំ ុ ងរេល ឹ ជញ្ាូ ន ដ្រ ើ រញ្ា ៀសភាេរាយបាយថ្នគំន ដ្ើ ែាច់ សមា រដ្ើមបប ា ៈ ឬ ធូ លើ - ា ៈ គួ ខតក្តូវបានកា ពា រុ ំឲ្យរបុ ើងតាមែយល់។ គំន ដ្ើ និងសមា ២). សំរ ង នង ិ • ំ អស់ក្តូវខតមាន “ វ ិញ្ញ ងយនតទាង ា រ់េភា ញ ប័ណណប័ក្តបញ្ញ ឹ ក្តូវ ខដ្លរចញរោយខ្នរ ើ េក្តម ំញ័ អធកា ិ រច ិ គ ច ុ ណភាេ សុ វតាភា ិ េ បរចចររទស នង ិ ា ន” ក្សបតាមរសចរតើ ិ កា កា ពា ខ្នរប ស្ថ ើ ជៀសវាងកា បរញ្ច ញសំរ ងខា សរក្មចរលែ 35/2005/QD-BGTVT រដ្ើមបរ លងំ េើមាសុ ើនឡាន ខដ្លមិនសូ វខងទាំបានលែ។ ៣). កា បំេុលទរ ឹ • ់ នាម័យខដ្លអាចចល័តបាន ឬ ខដ្លស្ថងសង់រេយ ក្តូវខត្តល់បងែនអ ើ សក្មាប់រមមរ សំណង់រៅតាមកា ោ ើ បាស់។ សំណល់ទរ ឋ នរក្បក្ ើ ងគន់ ចស្រង្វ ឹ េប ឹ អាង គ នបាយ បនទប់ងូតទរ ឹ ។ល។ គួ ខតបងាូ ចូ លរៅរនុងអាងសតុរទុ រមួយ ខដ្លក្តូវយររចញេកា ទរ ើ ោឋ ន ឬ បញ្ចូ ល ឹ ទាំងរនះរោយផ្ល រៅរនុងក្បេ័នធលូ បស់ក្រុង។ មិនគួ មានកា បងាូ សំណល់ទរ ទ ល់រៅរនុង 95 ា /ោនិភ័យ បញ្ញ វ ិធានកា កាត់បនាយ ឹ រទ។ ខដ្នទរ • ឹ ខដ្លរលស សំណល់ទរ ើ ក្មត ើ េរ ញ តរោយសតង់ោ/បទបញ្ញតិ បរចចររទសជាតពា ិ អនុ ញ្ញ ិ រ់េ័នធ ិ ក្តូវក្បមូ លរចញេើកា ោ ក្តូវខតបានក្បមូ លទុ ររនុងអាងសតុរទុរ នង ឋ ន រោយអនរក្បមូល ញ ប័ណណ។ សំណល់ខដ្លមានអាជា • រៅរេលបញ្ច ប់កា ង្វ ស្ថងសង់ ក្តូវក្គបធុ ងោរ់ទុរ និងអាងសតុរទឹរសំអុយ នង ិ បិទ វាឲ្យបានជិត។ ៤). លូបងាូ រចញ • អនរទទួលកា ក្តូវអនុ វតតតាមកា រ ៀបចំបលង់ក្បេ័នល ិ ខដ្លមានបញ្ចូ លរនុងខ្នកា ស្ថង ធ ូ លំអត នង ិ កា ងររ រៅ សង់ រដ្ើមបធា ែ តរាល់ភរ់ និងអាើៗរ្េងរទៀត ើ នាថា ក្បេ័នធលូខតងខតក្តូវបានខងទាំ និងសមា បាតលូ ខដ្លរារា ំងដ្ល់កា េូ ។ • ំ រ្េងៗរនុងកា ោ ទើតាង ឋ នខដ្លមិនបះពាល់រោយសរមមភាេសំណង់ គួ ខតខង រា ឲ្យរៅ សភាេរដ្ើម។ ៥). សំណល់ ង ឹ • ិ រខនលងរបាះ សំរាម រៅក្គប់រខនលងកា ង្វ អនរទទួលកា ក្តូវ្តល់ធុងោរ់សំរាម ធុង នង រចាល។ • សំណល់ ងអាចក្តូ ឹ វបាន រាទុររៅកា ោឋ ន រនុងរខនលងមួយខដ្លមានកា រំណត់ចាស់ ោស់ រោយទក្ ើ បរ ឹ ាក្តួតេន ិ យកា ស្ថងសង់ នង ិ ត ញ ធ មូ លោ ិ អាជា ឋ ន ខដ្លពារ់េ័នធរៅមុ ន ិ របាះរចាល។ រេលក្បមូ ល នង • ិ ឲ្យជិតរោយគក្មបខដ្លធននង ធុ ង្ទុរសំណល់ក្តូវខតបត ិ ខដ្លកា ពា រុ ំឲ្យ ឹ អកាសធាតុ នង អនររ សរអតចាយរប ើ ើរបាន។ • ិ មន រុ ំដ្ុត នង ិ ក្តូវរប់ ឬ ទមា ល រ់សំណល់ ងរៅរន ុ ងកា ោ ឹ ឋ នសំណង់រ យ ើ ។ • ើ បាស់សមា រក្បក្ ា ៈរ ង តរ ើ វ ិញ ដ្ូ ចជា បនទះកា ស ិ ចកា រលណោ ើ ក្មាប់រច ា ៈខដ្ល ឋ ន ខដ្រ សមា ើ បាន សមា អាចបត់ចុះបត់រ ង ិ បំខបររចញេើ ា ៈរវចែចប់ ។ល។ គួ ខតក្តូវបានក្បមូ ល នង ើ វ ិញ រក្បើសក្មាប់ចារ់បំរេញដ្ើ ឬ ក្បភេសំណល់រ្េងរទៀត រនុងរោលបំណងរក្បើក្បាស់រ ង សក្មាប់លរ់រចញ។ • ើ ន របម ិ ក្តូវបានយររចញេកា ើ ោ ឹ ឬរំរទចរំទស ឋ នរទ សំណល់ ង ើ ំណង់ នង ឹ ក្តូវរបាះរចាល រៅតាមទតា ើ ងំ ខដ្លរំណត់នង ិ អនុញ្ញ ើ បរ ញ តរោយទក្ ឹ ាក្តួតេន ិ យកា ស្ថងសង់ នង ិ ត ិ ខដ្ល មានបញ្ចូ លរនុងខ្នកា ក្គប់ក្គងសំណល់ ង។ ឹ 96 ា /ោនិភ័យ បញ្ញ វ ិធានកា កាត់បនាយ ោ ា នភាេណាមួយខដ្លអនរទទួលកា អាចរបាះរចាលសមា ម នស្ថ ា ៈណាមួយរនុងតំបន់ខដ្លង្វ ិ ា ន ដ្ូ ចជា ខដ្នជក្មរធមមជាតិ ឬ្លូវទរ យ ងរក្ោះខ្នរប ស្ថ ើ ។ ឹ រ យ ៦). សំណល់គម ើ ើ • ិ ខា រក្បង នង ើ េយ ល ញ់ ខដ្លបានរក្បរ ើ ក្តូវយររចញេកា ើ ោ ិ លរ់រៅឲ្យក្រុមេុ នណា ឋ ន នង ឬ សំណល់ខដ្ល ើ វ ិញ។ ខដ្លទទួលបានសិទធិខរថ្ចនរក្បងរ ង ន រ់ មានរក្ោះថា • ា ៈសមា រក្បង រក្បង ំអិល សមា ែ តរ្េងៗ។ល។ ខដ្លបានរក្បើសល់េើកា ខងទាំ ងយនត និង ើ នង រក្គឿងមាសុ ន ន ងសតុរទុ រ នង ឹ ក្តូវបានក្បមូ លោរ់រុ ងធុ ឹ យររចញេើ កា ោឋ ន រោយ ិ ខ ក្រុមេុ នណាខដ្លទទួលបានសទ ើ វ ិញ រដ្ើមបយ ធិ រថ្ចនរក្បងរ ង ើ រ រៅរបាះរចាលរៅរខនលង ន រ់ ខដ្លទទួលបានកា អនុ ញ្ញ របាះរចាលសំណល់ខដ្លមានរក្ោះថា ញ តក្តឹមក្តូវ។ • រៅសូ ចារ់ងនល់ខដ្លសល់េើកា រក្បើ ឬ ខដ្លក្តូវបានបដ្ិរសធមិនរក្បើ ឬ្លិត្ល រ្េងៗ រទៀតខដ្លដ្ូ ចោន នង ឹ ការរក្បង គួ ខតបញ្ាូ នរៅររាងចក្រ្លត ន ្គត់្គង់វ ិញ។ ិ បស់អរ • ើ ឲ្ ទុ រោរ់សមាសធាតុ គម ិ េ ដ្ូ ចជា ោរ់រក្កាមដ្ំបូល រនុង បង នង ើ យមានសុ វតាភា លរ ិ ោរ់ផ្ល គ ល់ឲ្យបានក្តឹមក្តួវ។ សមា ៧). កា ំខានរលើ • ែ ត គួ ខតមានទំេត តំបន់ខដ្លក្តូវសមា ំ ូច តាមខដ្លអាចរធាើរៅបាន។ ខ តិ នង គក្មប ុរជា ិ • ើ ប អនរទទួលកា ក្តូវយរដ្ើក្សទាប់ខាងរលើរចញេត ំ ន់កា ង្វ រោយស្ថ វាអាចនឹង ង្លបះ ធនធានរអរូ ូសុ ើ ួ មាន សរមមភាេជាបរណា ពាល់រោយសរមមភាេជួសជុ ល ម ត ះអាសនន ដ្ូ ចជា កា រ ៀបចំ ឃា ំ នង លង ា ៈរនុងឃា ិ កា ោរ់សមា ំ ។ល។ ក្សទាប់ដ្ើខ្នរខាងរលខ លង ើ ដ្លបានយររចញទាំង រនាះ គួ ខតក្តូវបាន រាទុ ររៅរខនលងមួយខដ្លទើក្បឹរាក្តួតេិនិតយកា ស្ថងសង់បានយល់ ន ក្េម សក្មាប់យររៅរក្បើក្បាស់រុ ងកា ើ វ ិញ និងគួ ខតមានកា កា ពា ឲ្យបាន ោំដ្ុះបខនលរ ង ក្តឹមក្តូវ។ • ើ បាស់សមាសធាតុ គើមើ រដ្ម កា រក្បក្ ើ មា ើ បស ំ ែ តសួនដ្ណា ំ ន ម ញ តរទ។ ិ ក្តូវបានអនុ ញ្ញ • ោមឃាត់កា កាប់រដ្ើមរ ើ ខលងខតមានកា អនុ ញ្ញ ើ រលរ ញ តចាស់ោស់ ខដ្លមានរៅរនុង ែ តសួនដ្ំណា។ ខ្នកា សមា ំ • ើ ពា រដ្ើមរ រេលចាំបាច់ ក្តូវោរ់ បង រដ្ើមបកា ើ ដ្លក្តូវ រាទុ រ ឲ្យមានក្បសទ ខ ិ ធិភាេ មុន ើ កា ង្វ ណាមួយរៅរនុងកា ោ រេលចាប់រ្តម ឋ ន។ • ិ មានកា ប បាញ់ សតា រឡា អនរទទួលកា ក្តូវធានាថាមន ើ បាញ់ ចានរោះ កា បំេុល េេួរ ំ ឡាយ។ សតាទាង 97 ា /ោនិភ័យ បញ្ញ វ ិធានកា កាត់បនាយ ៨). កា ក្គប់ក្គង • មុ នរេលស្ថងសង់ េរ ិ ក្ោះរោបល់ជាមួយ ោ ិ លមូ លោ ឋ ភបា ឋ ន សេគមន៍មូលោឋ ន នង ិ ចរាច ណ៍ ើ ចរាច ណ បូ លស ៍។ • កា រធាើដ្ំរណ ើ ោងរក្ចើន ដ្ូ រចនះ ក្តូវខតមានរលើរវារ ង ើ តាម ងយនតមានកា ររើនរ ង ើ រៅរនុង ខ្នកា ស្ថងសង់ ខដ្លក្តូវបានអនុ ម័តរនលងមរ។ កា របើរប តាម្លូវ ជាេិរសស សក្មាប់ ងយនតធុនធៃន់ ចាំបាច់ក្តូវេិចា ណាអំេើរខនលងខដ្លង្វយ ងរក្ោះ ដ្ូ ចជា ស្ថោរ ៀន ិ ្ា ។ មនទើ រេទយ នង • កា ដ្ំរ ង ើ នាសុ វតាិភាេរនុង ើ រភលើងបំភលឺសក្មាប់រេលយប់ក្តូវខតរធាើ របើសិនជាចាំបាច់ រដ្ើមបធា កា រធាើដ្ំរណើ រៅរនុងកា ោឋ ន។ • ោរ់ស្ថ ល រសញ្ញ គ ល់ជុំវ ិញកា ោ ញ សមា ឋ នស្ថងសង់ រដ្ើមបជ ើ ួយសក្មួលចរាច ណ ា ញទស ៍ បង្វ ិ រៅ សក្មាប់កា បំរេញកា ង្វ នង ិ ្តល់ជារោបល់សក្មាប់សុវតាភា ើ ំរណ ិ េ រធាដ្ ិ កា ក្េមាន ើ នង ឲ្យដ្ឹងជាមុន។ • អនុ វតតវ ិធានកា ក្គប់ក្គងសុ វតាិភាេចរាច ណ ួ មាន ោរ់ស្ថ ៍ ម ញ តាម្លូវ/ទរនល/ខក្េរ និង ល រសញ្ញ ា នភាេរក្ោះថា ្តល់កា ក្បមានឲ្យដ្ឹងជាមុ នសក្មាប់ស្ថ ន រ់រ្េងៗ។ • រជៀសវាងកា ដ្រ ា ៈសំណង់ រំ ុ ងរេលមានកា មមាញឹរតាម្លូវ ឹ ជញ្ាូ នសមា • ល រសញ្ញ ស្ថ ឹ នង ញ គួ ខតក្តូវបានោរ់ឲ្យបានសមក្សប ទាំងរៅតាម្លូវទរ ើ បា ិ ្លូវរោរ របចា ំ ច់។ ៩). កា ំខានដ្ល់ • ើ លវ ិភាគកា ង្វ នង ្តល់េ៌ត័មានដ្ល់ក្គួស្ថ ងរក្ោះអំេកា ់ គងទរ ិ កា ែរខាន្គត្ ឹ /រភលង ើ ់ សវារមម កា ្តលរ ោងរោចណាស់ឲ្យបាន ២ ថ្ងៃមុន។ • ត ញថ្នក្បេ័នធរក្បក្ កា ែូ ចខាតណាមួយរលើខែេបណា ឹ ក្តូវរាយកា រៅ ើ បាស់បចចុបបនន នង ញ ធ នង អាជា ើ ៅបាន។ ិ ក្តូវជួសជុ លឲ្យបានឆ្ប់តាមខដ្លអាចរធារ ត ១០). កា ស្ថ • ែ ត ដ្ូ ចជា រខនលងចារ់សំរាម កា ោ តំបន់ខដ្លបានសមា ឋ ន ជក្មរ បស់រមមរ រខនលងសតុរ ើ វ ិញនូវតំបន់ រ ង ា ៈ រខនលងកា ង្វ នង សមា ើ បាស់ជា បរណា ិ រខនលងរ្េងៗរទៀតខដ្លរក្បក្ ត ះអាសននរំ ុងរេល ខដ្ល ងរក្ោះ កា ង្វ ស្ថងសង់ នឹងក្តូវស្ថ ើ វ ិញ រោយកា ខរលមែរទសភាេ ោរ់ក្បេ័នធលូក្គប់ក្ោន់ ត រ ង ំ និងរ ៀបចំសួនដ្ណា ំ ង រ ើ វ ិញ។ • ើ រ រដ្ម ន ឹ ក្តូវោំរៅរលើដ្ទ ើ ង ើ ំរន នង ើ ក្មាល រដ្ម ិ រៅតាមទជ ើ ពា ឬ កាត់បនាយកា ើ បកា ិ ខង រារសា ភាេទជ បារ់ដ្ើ នង ើ ក្មាល។ • ន រ់ នឹងក្តូវបានយររចញ និងដ្ឹរ ដ្ើខដ្លក្បឡារ់រៅរោយស្ថ ធាតុ គើមើ ឬ ស្ថ ធាតុរក្ោះថា 98 ា /ោនិភ័យ បញ្ញ វ ិធានកា កាត់បនាយ ើ ខនលងរចាលសំណល់ោងក្តម រៅរប់រៅទរ ឹ ក្តូវ។ ិ េ ១១). សុវតាភា • បណ ត លរមមរ អំេប ុ ត ះបណា ើ ទបញ្ញតស ិ េកា ង្វ នង ិ ុ វតាភា ិ ្តល់សំរលៀរបំពារ់ធានា រមមរ នង ិ ិ េដ្ល់រមមរ ក្សបរៅតាមចាប់ជាតខ សុ វតាភា ិ ដ្លសមក្សប។ សុវតាភា ិ េ • ន រ់/រំេត រធាើ បង បាំង ្តល់កា ក្បមានេើរក្ោះថា ិ កា ចូ លរៅកាន់ទើតាង ន រ់ ជុ ំវ ិញ ំ រក្ោះថា ស្ថធា ណៈ កា ោឋ ន សក្មាប់ស្ថធា ណៈជន។ • ិ េ ដ្ូ ចជា កា រធាើ បង បាំង សញ្ញ អនរទទួលកា ក្តូវ្តល់វ ិធានកា សុ វតាភា ន រ់ ញ ក្បមាន រក្ោះថា ំ រ ក្បេ័នធបភ ើ ពា រុ ំឲ្យមានរក្ោះថា លឺ ដ្ើមបកា ន រ់ចរាច ណ ិ ោនភ ៍ នង ិ ័យរ្េងៗរទៀត សក្មាប់ មនុ សេ និងរខនលងខដ្លង្វយ ងរក្ោះរ្េងៗរទៀត។ • ា រ់ថាអាចមានរក្គឿង្ទុះ (UXO) គឺបុគគលរ របើសិនជាកា បាន់ក្បមាណរនលងមរបានបញ្ញ ិ ែ ត ដ្ូចខដ្លមានខចងរៅរនុងខ្នកា លមែិត ខដ្លមានសមតាភាេក្តូវចាំបាច់រធាើកា សមា ័ រោយវ ិសារ សំណង់។ ខដ្លអនុ មត ១២). កា • អនរទទួលកា ក្តូវសក្មបសក្មួលជាមួយអាជា ញ ធ មូលោឋន (អនរដ្រ ឹ នាំឃុំ អនរដ្ឹរនាំភូម) ិ ក្បាក្ស័យទារ់ទង រដ្ើមបក្ ់ ៅទើរខនលងខដ្លង្វយ ងរក្ោះ ឬរៅខរប ើ េមរក្េៀងរលើកាលវ ិភាគសរមមភាេសំណងរ ជាមួយសេគមន៍មូ និងរេលរវោេិរសសណាមួយ (ដ្ូ ចជា ថ្ងៃបុណយស្ថសនា)។ លោឋន • ្េេា្ាយេ៌ត័មានគរក្មាងដ្ល់ភាគើ ងរក្ោះ (ឧទាេ ណ ញ ធ មូ លោ ៍ អាជា ឋ ន សេក្ោស ិ ែនង្ទះ ងរក្ោះ ។ល។) តាម យៈកា ក្បជុ ំរៅសេគមន៍ មុ នរេល សរមមភាេស្ថង នង សង់ចាប់រ្តើម។ • ្តល់េ៌ត័មានអំេើអនរខដ្លក្តូវក្បាក្ស័យទារ់ទងជាមួយសេគមន៍ ខដ្លភាគើពារ់េ័នធអាច ើ រមមភាេរៅកា ោ ទទួលេ៌ត័មាន អំេស ា នភាេ បស់គរក្មាង នង ឋ ន ស្ថ ិ លទធ្លថ្នកា អនុ វតត គរក្មាង។ • ្តល់េ៌ត័មានដ្ល់ក្បជាជនមូ លោឋ នអំេកា ិ កា ស្ថងសង់ កា ែរខាន្គត់ ើ លវ ិភាគកា ង្វ នង ្គង់រសវារមមជារ់ោរ់ ្លូវវាង និង្លូវ ងយនតក្រុងបរណា ទ និងកា រំរទច ត ះអាសនន កា បំ្ុ ះ ា នភាេសមក្សប។ រចាលណាមួយ រៅតាមស្ថ • កា ឹ ក្តូវបានដ្ំរ ង ត េ៌ត័មាននង ើ រៅក្គប់កា ោឋ នស្ថងសង់ ៌ ័មានអំេគ សក្មាប់្តល់េត ើ រក្មាង ិ េ៌ត័មានពារ់េ័នធ បស់អនរចាត់កា កា ោ នង ិ ខ្នរប ស្ថ ឋ ន បុគគលរ ិ សុ ែភាេនង ិ ា ន បុ គគលរ ិ ិ េ៌ត័មានរ្េងៗរទៀត និងខដ្លជន ងរក្ោះអាចបរញ្ច ញរោបល់ សុ វតាិភាេ រលែទូ ស័េទ នង 99 ា /ោនិភ័យ បញ្ញ វ ិធានកា កាត់បនាយ ើ ក្េួយបា មមណ អំេកា ិ សំរណ ៍ នង ើ រ្េងៗ។ ើ វ ១៣). នត ិ ិធើ ើ ន របស ើ ទតា ិ ជាអនរទទួលកា បានក្បទះរឃញ ើ ងំ បុ រាណ ទតា ើ ង ិ ស្រសត សំណល់ នង ំ ក្បវតតស្ថ ិ រណើ ខដ្លបាន ឧបរ ណ៍ រ្េងៗ ម ួ ទាំង ទតា ើ ង ិ /ឬ ្នូ រំ ុ ងរេលកាយដ្ើ ឬ ស្ថងសង់ អនរទទួល ំ រប់សេ នង ើ អាម ក្បទះរឃញ ួ ើ យ កា ក្តូវ៖ • បញ្ឈប់សរមមភាេស្ថងសង់រុ ងតំ ំ រនាះ ន បន់ទាង • ើ ង គូ សក្េំក្បទល់ទតា ំ ឬ រខនលងទាំងរនាះ • ើ ង កា ពា ទតា ើ ុ ំឲ្យមានកា ែូ ចខាត ឬ បាត់បង់ បស់ខដ្លអាចចល័តទបា ំ ទាំងរនាះ រដ្ើមបរ ើ ន។ រនុងរ ណើ បស់បុរាណខដ្លអាចចល័តទើបាន ឬ សំណល់ខដ្លង្វយ ងរក្ោះ គួ ខតចាត់ ញ ធ មូ លោ ឲ្យមានអនរោមរេលយប់ េូ តដ្ល់រេលខដ្លអាជា ឋ នខដ្លមានកា ទទួលែុស ក្តូវ ឬ នាយរោឋ នវបបធម៌ និងេ៌ត័មានមរទទួលយរ • ជូ នដ្ំណ ើ បរ ឹ ងរៅទក្ ឹ ាក្តួតេន ិ យកា ស្ថងសង់ ខដ្លក្តូវ្តល់ដ្ំណ ិ ត ញធ ឹ ងជាបនតរៅ អាជា មូ លោ ន រ់ជាតិខដ្លមានកា ទទួលែុសក្តូវខ្នរវបបធម៌ (រំ ុ ងរេល២៤រមាង ឬ ឋ ន ឬ ថា ឆ្ប់ជាងរនះ) • ញ ធ មូ លោ អាជា ន រ់ជាតិខដ្លពារ់េ័នធ គួ ខតទទួលែុសក្តូវរនុងរច ឋ ន ឬ ថា ិ ចកា ពា និងខង រា ើ ង ទតា ិ តអំេន ំ មុ នរេលសរក្មចចត ើ ត ើ វ ិ ិធប ទ ប់ខដ្លសមក្សប។ ចំណ ើ នា ុ ចរនះ ទាមទា ឲ្យមាន ើ ទាំងរនាះ។ ភាេចាំបាច់ នង កា វាយតថ្មលបឋមមួយរលើ បរគំរេញ ិ ស្ថ ៈសំខាន់ថ្ន បរ ើ ទាំងរនះ គួ ខតក្តូវបានបាន់ក្បមាណ ក្សបរៅតាមលរខណៈវ ិនិចឆ័យរ្េងៗពារ់េ័នធ គំរេញ រៅនឹងរបតិរភ័ណ ើ ខដ្លមានតថ្មលខ្នរសិលបវ ិជា ឌ ខ្នរវបបធម៌ ដ្ូ ចជា បរគំរេញ ា ក្បវតតិ ិ រសដ្ឋរច ស្ថស្រសត វ ិទាស្ថស្រសត ឬកា ក្ស្ថវក្ជាវ សងគម នង ិ ច។ • ញ ធ ខដ្លមានកា ទទួលែុសក្តូវ គួ ខតជាអនររធាើកា សរក្មចចត អាជា ំ ើ របៀបចាត់ខចង ិ តអេ ើ ។ កា សរក្មចចិតតទាង រលើ បរគំរេញ ួ មាន កា ផ្ល ំ រនះ ម ល ស់បូ ត ូបរាង (ដ្ូ ចជា រៅរេល ើ សំណល់វបបធម៌ ឬ ស្ថ ៈសំខាន់បុរាណវ ិទាខដ្លមានអាចចល័តបាន) បាន ររឃញ ិ កា ជួយរក្ស្ថចក្សង់។ កា អភិ រេ ខង រា ជួសជុ ល នង • ើ ន របស ើ ង ិ ជាទតា ំ វបបធម៌ នង ិ /ឬ វតាុបុ រាណខដ្លមានតថ្មលែពស់ រេយ ំ ញអាជេ ើ អនរជនា ើ បាន ំ រ៏ដ្ូចជាកា តក្មូវ បស់អាជា ្តល់រោបល់ឲ្យមានកា ខង រាទើតាង ច ស់ ញ ធ វតាុបុ រាណ មា ល ស់បូ ត បលង់ខដ្លចាំបាច់ រដ្ើមបរ គរក្មាងក្តូវរ ៀបចំឲ្យមានកា ផ្ល ើ ្លើយតបរៅតាមសំរណើ ទាំង 100 ា /ោនិភ័យ បញ្ញ វ ិធានកា កាត់បនាយ ិ រដ្ម រនាះ នង ើ ង រាទតា ើ បខ ើ ងំ ។ • ិ តពារ់េន កា សរក្មចចត ឹ កា ក្គប់ក្គង បរគំរេញ ័ ធនង ឹ ក្តូវរធាកា ើ នង ើ ក្បាក្ស័យទារ់ទងជា ញ ធ ពារ់េ័នធ។ ោយល័រខអរេ រោយអាជា • រិចចកា ស្ថងសង់អាចចាប់រ្តើមបនតរ ង ទ ប់េើទទួលបានកា អនុ ញ្ញ ើ វ ិញ បនា ញធ ញ តេើអាជា មូ លោឋ នខដ្លទទួលែុ សក្តូវរលើរិចចកា ោំពា ខ្នររបតិរភ័ណឌ។ ិ តតខ ខ្នរទើ ២ – ក្រមក្បតប ិ ា នសក្មាប់រមមរ បស់អរ ិ ្នរប ស្ថ ន ទទួលកា រនះជាឧទាេ ណ៍ មួយសក្មាប់គរក្មាងជាទូ រៅ បុ ខនតសក្មាប់គរក្មាងជារ់ោរ់ ឺ នតក្មូវកា រ្េងៗ គមា រទៀត។ ឧទាេ ណ ួ សិកា ៍ េិធើស្ថ ោងថ្ដ្ កា យល់ក្េមចូ ល ម ខ ស្ថោអំេើ STD។ គួ រធាើ ិ ក្តូវរធាើ មន  រក្បក្ ើ បាស់បងគន់អនាម័យខដ្លបាន ើ យែូ ចខាតដ្ល់កា ោំដ្ំណាំ រោយោ  យររចញ ឬ រធាឲ្ ម នកា ្តល់ឲ្យ – រាយកា ណ៍ េើភាេរែារ់ ឬ ទ ល់ េនយល់រោយផ្ល ិ ខ ទាំងមូ ល ប កា  ដ្ុ តរភលើង ែ តទើរខនលងកា ង្វ បស់អនរ រុឲ្  សមា ំ យ ន ម ោរ់អនា  លួច បងក បួសស្ថ ទ រ់ ឲ្យចំណើ /រធាើឲ្យសតាដ្ថ្ទមាន មានសំរាម រៅរេលចុងបញ្ច ប់ថ្នថ្ងៃ ន រ់ – ម រក្ោះថា ល ប រខងកប េស់ ។ល។ ួ មាន សតាស្ថ ើ ួយៗ – រក្បធ នម ើ ុ ងោរ់សំរាម ខដ្ល ល រ សញ្ញ  ចូ លរៅកាន់រខនលងណាមួយខដ្លមាន បង ឬ មានស្ថ ញ ិ ធានាថា មិនមានសំរាម បាន្តល់ឲ្យ នង ោមឃាត់។ ើ ។ របាះរចាលពាសវាលពាសកាលរ យ  របើរប រោយោ ើ រំណត់ ម នកា ក្បុងក្បយ័តន ឬ រលើសរលបន  រាយកា ណ ទ ន់អំេរ ៍ ជាបនា ើ ក្បងខដ្លលច ិ ញ តឲ្យសំណល់ សំរាម រក្បង ឬ សមា  អនុ ញ្ញ ា ៈប រទស ចូ លរៅរនុង ិ បញ្ឈប់រុំឲ្យវារេៀ រទៀត។ នង អូ /ខក្េរ។  ជរ់បា រៅទ ើ ំ ខដ្លបានអនុ ញ្ញ ើតាង ញត ត លវាល  របាះសំរាម ឬ ទុរមាូបអាោ រចាលរណា ខតបុ រណាណ ះ និងក្តូវទុរោរ់រនទុយបា ើ  កាត់រដ្ើមរ ើ ៏រោយ រក្ៅេើរុ ងតំ ើ រទាះជាមានមូ លរេតុ អរ ន បន់ និងរ គ ើ ូ សរោយក្បុងក្បយ័តន (កា ស្ថងសង់ខដ្លមានកា អនុ ញ្ញ ញ ត។ ត ស់ គជា របាះរចាលរ្តសផ្ល ើ )។ ឺ បទរលមស ិ សតាថ្ក្េសក្មាប់រធាម  ទញ ា ើ ូ ប។ 101  រំណត់កា ង្វ និងរខនលងទុ រោរ់ ា ៈមានជាតិេុលខដ្លោ  រក្បើក្បាស់សមា ញ ត ដ្ូចជា ម នកា អនុញ្ញ ា ៈ រនុងតំបន់ខរប រខនលងកា ង្វ សមា នខ ទឹរថា ើ ំណ និង ូបធាតុមាងខដ្លមិនរ្ះ ។ល។ ំ ដ្លរធាើេស  រក្បើក្បាស់ឧបរ ណ៍ សុ វតាិភាេទាំងអស់  បងក កា ំខានដ្ល់តថ្មលបុរាណវ ិទា ឬ ក្បវតតិស្ថស្រសត ិ អនុ វតតតាមនូ វរាល់នត នង ិ ិធស ើ វ ិ េ។ ើ ុ វតាភា  រក្បកា ើ រ ើ (រលរ ំ ភលង ិ សនតស ើ ខលងខតបុ គគលរ ិ ) ិ ុ ែខដ្លទទួលបានសទ ធិ ក ត់កា ចមលងររាគ ឬ កា បំេុល  ទប់ស្ថ ើ បាស់រក្គឿងក្សវ ឹងរោយរមមរ រំ ុ ងរេលរធាកា  រក្បក្ ើ តាមអូ និងក្បឡាយទរ ឹ  ោងឡាន ឬ មាសុ ើនរៅតាមអូ /ខក្េរ  ធានាថាមានឧបរ ណ ់ គគើភ័យ ៍ េនលតអ ល ស់បូ ត រក្បង ំអិល និងតក្មងរក្បង) បស់ ឡាន  រធាើកា ខងទាំ (ផ្ល ើ បាស់បានភា អាចរក្បក្ ល មៗ រៅរេល នង ិ ឧបរ ណ ើ ំបន់ខដ្លទទួលបានសទ ៍ រក្ៅេត ធិ ិ ។ រំេុងបំរេញ “កា ង្វ ខដ្លរៅតៗ“ ើ ខនលងខដ្លោ  របាះរចាលសំរាមរៅទរ ញត ម នកា អនុញ្ញ ដ្ូ ចជា ្ា ខាត់ កាត់រមម ។ល។ ល ប) រៅរខនលង  ោរ់សតាថ្ក្េរនុងក្ទុង (ជាេិរសស សតាស្ថ  រាយកា ណ ន រ់មររលើរមមរ ៍ អំេើរក្ោះថា ន រ់រៅ។ ស្ថ ឬ សតានានា។  រធាើកា ង្វ រោយោម នឧបរ ណ ួ មាន ៍ កា ពា សុ វតាិភាេ ( ម  របរ ើ ំរណ ើ ឡាន/រធាដ្ ើ តាម្លូវខដ្លបាន ិ មួរកា ពា ) ខសបររជើងរខវង នង រំណត់ខតបុ រណាណ ះ។  បងក ភាេរមេមង និង ំខានរៅរនុង ឬរៅខរបសេគមន៍។  កា ពា រុ ំឲ្យមានធូ លើ និងសំរ ង ំខាន  របារគរ់សំរលៀរបំពារ់រៅតាមទរនល និងខក្េរ/អូ ខា លងំ រេរ។  របាះរចាលសំរាម សំណល់ស្ថងសង់ ឬ រំទិចរំទើរ្តសផ្ល ត ស់។ ើ យរំេប់ជាតេ  រធាឲ្ ត នុ េល ដ្ូ ចជា ្លត ិ ុ លជាសកា ិ ្លរក្បង  កាប់អូស  ចាប់ក្តើរោយរក្បើស្ថ ធាតុ គើមើ និងរក្គឿង្ទុះ ិ ខ ខដ្លបានរំណត់ និង  រក្បើបងគន់រក្ៅេើប កា  ដ្ុ តសំណល់ នង ំ ិ /ឬ សួនដ្ណា ំ ដ្លបានសមា ខ ើ ។ ែ តរេយ 102 ឧបសម្ព័នធ ៣៖ ម្ោលការណ ាន ៍ ដណនា ំដ្នការរគប់រគងបរ ិស្ថ សរោប់គម្រោងម្េោឋ រចនាសម្ព័នធម្េសភាព និងម្េសចរណ៍ ក្េះរាជាណាចក្ររមពុជា ជាតិ ស្ថសនា ក្េះមោរេតេ ិ ា ន សក្មាប់គរក្មាងរេោ ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ័ ធ និងរទសច ណ ឋ ចនាសមពន ៍ បស់ ក្រុមេុន ……………………… (ខែម ) ………………………………….. (អង់រគលស) រ ៀបចំរោយ៖ ............................ ន. ខែ.......... ឆ្ ំ ............... 103 តារាងមាតកា ិ ទំេ័ ំ ូរ ១. រសចរតរ ជេ ើ ្តម ើ ួ ទូ រៅ.....................................................................................................................1 ១.១ ទិដ្ឋភាេ ម ១.២ រោលបំណង.........................................................................................................................1 1.3 វ ិធើស្ថស្រសត ..............................................................................................................................1 ំ ូរ ២. កា េេ ជេ ៌ នា បស់គរក្មាង ិ ណ ២.១ ស្ថវតា និងបទេិរស្ថធន៍ បស់ក្រុមេុ ន ................................................................................1 ំ បស់គរក្មាង ..............................................................................................................1 ២.២ ទើតាង ២.៣ ក្បរភទគរក្មាង/វ ិស្ថលភាេ និងរេលរវោថ្នសរមមភាេ បស់គរក្មាង...................................1 ២.៤ ខ្នកា សរមមភាេកា ង្វ .....................................................................................................1 ើ រមមភាេកា ង្វ បស់គរក្មាង ...................................................................................1 ២.៥ រមមវ ិធស ំ ូរ ៣. ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ជេ ិ ាន ៣.១ សរងខបអំេើ្លបះពាល់អវ ិជាមានសំខាន់ៗ និងវ ិធានកា កាត់បនាយ .......................................1 ើ ណ ៣.២ រមមវ ិធប ត ល .........................................................................................................1 ុ ត ះបណា ៣.៣ រមមវ ិធេ ើ ន ិ ត ិ ា ន រនុងដ្ំណារ់កាលស្ថងសង់ ិ យតាមោនប ស្ថ ក្បតិបតតិកា និងកា បញ្ច ប់គរក្មាង ...............................................................................................1 ំ ូរ ៤. រសចរតស ជេ ិ ឋ ន នង ើ ននោ ិ អនុស្ថសន៍ 104 ំ ូរ ១. រសចរតរ ជេ ើ ្តម ើ ួ ៖ េេ ១.១ ទិដ្ឋភាេ ម ិ ណ៌ នារោយសរងខបអំេើស្ថវតា និងមូ លរេតុ ខដ្លក្តូវមានគរក្មាង និង ា នភាេទូ រៅ ស្ថ បស់គរក្មាង។ ិ ាន ១.២ រោលបំណងថ្នខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ១.៣ វ ិធើស្ថស្រសត៖ រៅចំណ ិ ណ ុ ចរនះ េេ ើ ក្មូវកា េ៌ត័មាន - ទិននន័យ វ ិធើស្ថស្រសតក្បមូ ល និងវភាគទ ៌ នាអំេត ិ ន ័យ។ ិនន ំ ូរ ២. កា េេ ជេ ៌ នា បស់គរក្មាង ិ ណ រៅរនុងជំេូររនះ ឹ បរក្ស្ថយលមែត គរក្មាងនង ិ ដ្ូ ចខដ្លមានខចងរៅរនុង បាយកា ណ ិ ាលទធភាេ ៍ សរ ត តរលើេ៌ត័មានដ្ូ ចខាងរក្កាម៖ គរក្មាង ឬ ខ្នកា រម បស់ក្រុមេុ ន រោយរផ្ល ២.១ ស្ថវតា និងបទេិរស្ថធន៍ បស់ក្រុមេុ ន ំ ក្រុមេុ ន (គួ ខតភា ២.២ ទើតាង ិ ទើតាង ា ប់មរជាមួយនូ វខ្នទើ ដ្ឋបាលថ្នតំបន់ នង ំ បស់គរក្មាង) ិ រេលរវោ បស់សរមមភាេគរក្មាង (តំណារ់កាលមុនក្បតប ២.៣ ក្បរភទគរក្មាង/វ ិស្ថលភាេ នង ិ តតកា ិ បស់ ិ តតកា គរក្មាង រំ ុ ងរេលក្បតប ិ ិ រេលបញ្ច ប់គរក្មាង) បស់គរក្មាង នង ុ ធាតុ រដ្ើមខដ្លក្តូវរក្បើ (២) តក្មូវកា ២.៤ ខ្នកា សរមមភាេកា ង្វ ៖ ដ្ូ ចជា (១) ក្បភេ និងប មាណវតា ិ លង រក្គឿងមាសុ ើន (៣) តក្មូវកា រមា ន ំ េលរមមរុ ងក្សុ រ និងេើប រទស (៤) ប មាណថ្ន្ល ិ តិ ្លសរក្មច (៥) ចំណ ា រ់្លត ូ លចំណាយ (៦) សង្វ ិ រមម (៧) ខ្នកា ក្គប់ក្គងសំណល់ ។ល។ ើ រមមភាេកា ង្វ បស់គរក្មាង ២.៥ រមមវ ិធស ំ ូរ ៣. ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ជេ ិ ាន ិ ិក្គប់ក្ោន់សក្មាប់រិចចកា ពា ប ស្ថ រនុងខ្នររនះ គរក្មាងចាំបាច់ក្តូវមានមូ លនធ ើ ក្រុម ិ ា ន និងសក្មាប់បរងកត មួយខដ្លមានអនរជំនាញមានសមតាភាេ ឧបរ ណ ិ កាលវ ិភាគក្តម ៍ វ ិធាន នង ិ ត ឹ ក្តូវ សក្មាប់កា េន ិ យតាមោន ិ ា ន រោយមានរច គុ ណភាេខ្នរប ស្ថ ិ ចសេកា ោងជត ិ សនត ិ ជាមួយក្រសួង/ស្ថ ា ប័នពារ់េន ើ បកា ័ ធ រដ្ម ើ ត់បនាយ្ល ិ ា ន បស់គរក្មាង។ បះពាល់អវ ិជាមានខ្នរប ស្ថ ិ ាន ម ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ួ មាន៖ ើ លបះពាល់អវ ិជាមានសំខាន់ៗ នង ៣.១ សរងខបអំេ្ ិ វ ិធានកា កាត់បនាយ ៣.២ រមមវ ិធើបណ ត ល ុ ត ះបណា ៣.៣ រមមវ ិធេ ិ ា ន រនុងដ្ំណារ់កាលស្ថងសង់ ក្បតប ើ ិនិតយតាមោនប ស្ថ ិ តតិកា និងកា បញ្ច ប់គរក្មាង 105 ា រ់នូវចំណ គរក្មាងនឹងបញ្ញ ុ ចខាងរក្កាម៖ − ា ប័នទទួលែុ សក្តូវរលើកា េិនិតយតាមោនគរក្មាង ស្ថ − ិ ត កា រំណត់ក្េំខដ្នខដ្លក្តូវេន ិ យតាមោន − ិ ត វ ិធានេន ិ យតាមោន − រោលកា ណ៍ ខណនាំ ឬ បទបញ្ញតិខដ្លក្តូវអនុ វតតសក្មាប់កា េិនិតយតាមោន − ិ យតាមោន រមមវ ិធើ និង យៈរេលខដ្លក្តូវេិនត − ទ ល់រលើលទធ្លេើកា េិនិតយតាមោន ខដ្លរធាើរោយមា កា វាយតថ្មលផ្ល ច ស់គរក្មាង − ្តល់ បាយកា ណ ើ សរៅក្រសួងប ស្ថ ៍ ក្បចាំក្តមា ិ ក្រសួង/ស្ថ ិ ា ន នង ័ ធ។ ា ប័នពារ់េន ំ ូរ ៤. រសចរតស ជេ ិ ឋ ន នង ើ ននោ ិ អនុស្ថសន៍ ើ ននិោ រនុងរសចរតស ច ស់គរក្មាង/មា ឋ ន មា ា ញកា វ ិនិរោគ រោយក្តូវបញ្ញ ច ស់ក្រុមេុន ចាំបាច់ក្តូវបង្វ ា រ់េើ វ ិធានកា កាត់បនាយ្លបះពាល់អវ ិជាមាន ិ ាន ចើ ភាេវ ិជាមានខ្នរប ស្ថ ិ កា ខរលមែជវ នង ើ ភាេ ស់រៅ បស់ ័ ធ រៅរេលខដ្លមានកា វ ិនរ សេគមន៍ពារ់េន ិ ោគរនុងតំបន់ បស់គរក្មាង។ រៅរនុងជំេូររនះ មា ិ ា ន នង ច ស់គរក្មាងក្តូវធានា និងទទួលែុ សក្តូវរលើខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ អនុស្ថសន៍ ធ ង ពារ់េ័នន ឹ គរក្មាង។ 106 ា ន និងវិធានការកាត់បនាយ្លបះពាល់ ឧបសម្ព័នធ ៤៖ សម្ងខបនន្លបះពាល់ដ្នកបរ ិស្ថ ិ ាន ធនធានប ស្ថ ្លបះពាល់អវ ិជាមាន រំណត់វ ិស្ថលភាេថ្ន្លបះពាល់ វ ិធានកា កាត់បនាយ គ ល់ រំណត់សមា ិ ង ធមមជាតន ិ ស ិ ធនធានរសដ្ឋរច ច ងគម តច ិ មធយម ់ ៃ ធៃនធ ំ ១. ្លបះពាល់រំ ុងរេលដ្ណា ិ តតកា រ់កាលមុនក្បតប ិ គរក្មាង ិ ាន រ. ធនធានធមមជាតិ និងប ស្ថ - ធនធាន ូបវនត - ធនធានជើវស្ថស្រសត ែ. ធនធានរសដ្ឋរិចចសងគម ំ ១.២ ្លបះពាល់រំ ុងរេលដ្ណារ់កាលស្ថងសង់ បស់គរក្មាង ិ ប ស្ថ រ. ធនធានធមមជាតិ នង ិ ាន - ធនធាន ូបវនត - ធនធានជើវស្ថស្រសត ិ ចសងគម ែ. ធនធានរសដ្ឋរច ំ ២. ្លបះពាល់រំ ុងរេលដ្ណា ិ តតកា រ់កាលក្បតប ិ បស់គរក្មាង ិ ាន រ. ធនធានធមមជាតិ និងប ស្ថ - ធនធាន ូបវនត - ធនធានជើវស្ថស្រសត ែ. ធនធានរសដ្ឋរិចចសងគម ំ ៣. ្លបះពាល់រំ ុងរេលដ្ណារ់កាលបញ្ច ប់ បស់គរក្មាង ិ ប ស្ថ រ. ធនធានធមមជាតិ នង ិ ាន - ធនធាន ូបវនត 107 - ធនធានជើវស្ថស្រសត ែ. ធនធានរសដ្ឋរិចចសងគម 108 ឧបសម្ព័នធ ៥៖ គំរ ូរកបខ័ណ ាន ឌ េំនួលខុសរតូវននការបាន់របោណ្លបះពាល់ដ្នកបរ ិស្ថ គំ ូក្របែ័ណ ើ ស្រសតសរ ឌ ទំនួលែុសក្តូវរនះ រំណត់សរមមភាេ បស់គរក្មាង វ ិស្ថលភាេ វ ិធស្ថ ិ ាក្ស្ថវក្ជាវ និងទក្មង់ បាយកា ណ៍ បឋម ឬ បាយកា ណ ិ ា ន និងសងគម ៍ រេញរលញថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ ា ន មា សក្មាប់រក្បើក្បាស់រៅក្រសូ ងប ស្ថ ិ អនរពារ់េន ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់ នង ធ មួយគរក្មាង ័ ជា ខ្នររេោឋ ចនាសមព័នធ និងរទសច ណ៍។. ើ ្តម ១. រសចរតរ ើ ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បរ មា ិ ណ ឹ ាេិរក្ោះរោបល់នឹងេេ ៌ នានូ វចំណ ួ ដ្ូ ចខាងរក្កាម៖ ុ ចសំខាន់មួយចំនន - ិ រោលបំណងថ្នកា វ ិនរ ទសេនៈវ ិស័យ នង ួ ដ្ល់កា អភវ ិ ោគ រនុងកា ចូ ល ម ិ ចជាតិ តាម យៈ ិ ឌ្ឍរសដ្ឋរច វ ិស័យរេោឋ ចនាសមព័នធ និងរទសច ណ៍។ - ិ ច្ូ វចាប់ កាតេារច ល ខដ្លតក្មូវឲ្យក្រុមេុ នវ ិនិរោគរធាើកា រ ៀបចំក្របែ័ណឌ ទំនួលែុសក្តូវរលើកា រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ បឋម ឬ បាយកា ណ ិ ា ន និងសងគម។ ៍ រេញរលញថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ - ស្ថ ៈសំខាន់ថ្នក្របែ័ណឌ ទំនួលែុ សក្តូវសក្មាប់រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ ថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរ ិ ា ន នង ប ស្ថ ិ ោគរេោ ិ សងគម សក្មាប់គរក្មាងវ ិនរ ិ រទសច ណ ឋ ចនាសមព័នធ នង ៍។ ២. រោលបំណង បស់ក្របែ័ណ ួ ែុសក្តូវ៖ ឌ ទំនល រោលបំណងសំខាន់ បស់ក្របែ័ណ ួ ែុ សក្តូវ គ៖ ឌ ទំនល ឺ - ឺ ខ្នទប គជា ា ញ្លូវមួយសក្មាប់រ ៀបចំ បាយកា ណ ើ ង្វ ៍ បឋម ិ ា ន និងសងគម ក្បរបរោយគុ ណភាេែពស់ និង ឬរេញរលញថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ភាេក្តឹមក្តូវ។ - រំណត់វ ិស្ថលភាេ ន និងវ ិធើស្ថស្រសតរុ ងកា ិ ា នខដ្លមានក្ស្ថប់ សិរាក្ស្ថវក្ជាវអំេើធនធានប ស្ថ ដ្ូ ចជា ិ ធនធានរសដ្ឋរច ធនធាន ូបវនត ធនធានជើវស្ថស្រសត នង ិ ចសងគម។ - ញ ណអនរពារ់េន រំណត់អតតសញ្ញ ិ ស្ថធា ណៈជន រដ្ើមបរ ័ ធ នង ើ េរ ើ ធាកា ិ ក្ោះរោបល់ - រំណត់ទក្មង់ បាយកា ណ ិ ាន ៍ បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ និងសងគម សមាជិររនុងក្រុមសិរា ក្ស្ថវក្ជាវ និងកាលវ ិភាគថ្នខ្នកា សិរា។ 109 ិ ណ ៣. កា េេ ៌ នា បស់គរក្មាង ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បរ មា ា ញនូ វចំណ ឹ ាេិរក្ោះរោបល់នឹងបង្វ ួ ដ្ូ ចខាងរក្កាម៖ ុ ចមួយចំនន - ស្ថ ៈសំខាន់ថ្នវតតមាន បស់គរក្មាង - ើ រក្មស កា វ ិភាគអំេជ ើ នានា បស់គរក្មាង - ធ ង ស្ថវតានិងបទេិរស្ថធន៍ បស់ក្រុមេុ ន ពារ់េ័នន ឹ កា អនុ វតតគរក្មាង - ក្បភេទុន និងក្បរភទគរក្មាង (វ ិស័យស្ថធា ណៈ ឬ វ ិស័យឯរជន ឬ ថ្ដ្គូ អភិវឌ្ឍន៍) - ឧបរ ណ ធ ឹងគរក្មាង ៍ ខ្នរចាប់ពារ់េ័នន - ើ ង ទតា ិ ស្រសត៖ បង្វ ំ ភូមស្ថ ា ញទតា ើ ង ិ ស្រសត ក្េំក្បទល់ ទំេដ្ ំ ភូ មស្ថ ិ ទតា ំ ើ នង ើ ងំ បស់គរក្មាង ខដ្លជាប់ទារ់ទង ា ប់ជាមួយនឹងខ្នទើ ដ្ឋបាល (Datum Coordinate System: UTM_ នឹងតំបន់សំខាន់ៗ រោយក្តូវភា WGS1984_48N) and Google Map។ - ួ មាន៖ សរងខបសរមមភាេ បស់គរក្មាង (វដ្្គរក្មាង និង យៈរេល) ម ➢ ខ្នកា ខបងខចរដ្ស ើ ក្មាប់ស្ថងសង់ រេោ ើ ក្មាប់គរក្មាង (ដ្ស ឋ ចនាសមព័នធ តំបន់ថ្បតង នង ិ ា ប់មរជាមួយនូ វទក្មង់ខ្នកា ខបងខចងដ្ើ ចំណតឡាន ក្សបរៅតាមខ្នកា រម ។ល។) (មានភា ា បតយរមម កា រក្បើក្បាស់ដ្ើធលើ គំ ូក្ពាង អោ និងខ្នកា ។ល។) ខ្នកា អោ គំ ូក្ពាងខ្នកា ស្ថ ➢ ខ្នកា អនុ វតតគរក្មាង ➢ បរចចររទសស្ថងសង់ ើ ឧបរ ណ ➢ តក្មូវកា រក្គឿងមាសុ ន ា ៈ នង ៍ សមា ិ ខ រ្េងៗរទៀត ិ ប កា ➢ តក្មូវកា វតាុធាតុ រដ្ើម (សមា ា ៈ និងឧបរ ណ៍ សំណង់) លង ➢ តក្មូវកា ធនធានមនុសេ-រមា ិ ចំនន ំ េលរមម នង ា តិ នង ួ រទសច (តួនាទើ សញ្ញ ិ ក្បារ់ខែរំ ុ ង រេលស្ថងសង់ នង ិ តតិកា ) ិ ក្បតប ើ បាស់ថាមេល ➢ តក្មូវកា រក្បក្ ▪ ើ នើ ដ្ឋ ឬ ឯរជន (កា រក្បក្ អគគស ើ បាស់ថាមេល) ▪ ំ មា មាសុ ើនរភលើង (ទំេរ លងំ ថាមេល) ▪ ិ យ ក្បេ័នធេនលឺក្េះអាទត ឹ (ក្បភេ នង ➢ តក្មូវកា ទរ ិ ប មាណ) ិ ឹ -ទន់៖ ➢ ខ្នកា ក្គប់ក្គងសំណល់ ង 110 ▪ សំណល់ ង៖ ឹ ញ ណក្បភេ នង ក្តូវរំណត់អតតសញ្ញ ើ រ ង ិ ក្បរភទសំណល់ខដ្លបានបរងកត ើ រោយសរមមភាេ បស់គរក្មាង និងេិេណ ើ ើតាង ៌ នាអំេទ ំ កា ទុ រោរ់ និងកា ក្គប់ក្គង សំណល់។ ▪ ឹ ៖ ទតា សំណល់ទរ ើ ង ឹ បរចចររទស មុ ែង្វ ដ្ំរណ ំ ររាងចក្រចរក្មាះទរ ើ កា ថ្នររាងចក្រ ំ សតុរសំណល់ទឹរចុងរក្កាយ ចរក្មាះទឹរ ទំេំ សមតាភាេ និងទើតាង ▪ ភរ់៖ កា ក្គប់ក្គងភរ់ខដ្លរចញេើររាងចក្រចរក្មាះសំណល់ទឹរ ▪ ើ សម័ន៖ កា ក្គប់ក្គងឧសមន សំណល់េឧ ័ រចញេើមាសុ ើនរភលើង ឬ មាសុន ើ រ្េងៗរទៀត ▪ ន រ់៖ (រំរបា ថា សំណល់ខដ្លមានរក្ោះថា នោំ ប ។ល។) ➢ កា បរងកើតក្បេ័នធក្បមូលទឹររភលៀងរៅរនុងតំបន់ បស់គរក្មាង គ ិរ/រមមរ រទសច និងក្បជាជន ➢ កា ក្គប់ក្គងសុ ែភាេ និងសុ វតាិភាេបុ គល ល រ សញ្ញ ➢ កា ក្គប់ក្គងោនិភ័យ (រក្ោះមេនតរាយធមមជាតិ ក្បេ័នធកា ពា រភលើងរ្ះ កា ោរ់ស្ថ ញ ន រ់ រក្ោះថា ញ ក្បមានអំេម កា ្តល់សញ្ញ ើ េនតរាយ ជរណ ើ ចុ ះរនុងក្ោអាសនន តើ រ ង កា បណុត ះ ត លអំេកា បណា គ ះ កា ជរមលៀសមនុ សេ គោ ើ សរស្រង្វ ិ នោ ិ រមធាវ ើ សក្មាប់រោះក្ស្ថយរ ណ ឋ ន នង ើ ិ ័យររើតរ ង មានោនភ ើ )។ ➢ យៈរេលថ្នសរមមភាេ បស់គរក្មាង ិ វ ិធស្ថ ៤. វ ិស្ថលភាេ នង ត នកា សរ ើ ស្រសថ្ ិ ា ធ ឹងកា រំណត់វ ិស្ថលភាេ និងវ ិធើស្ថស្រសរ ពារ់េ័នន ន ត ុ ងកា សិរារលើ បាយកា ណ៍ បឋម ឬ បាយកា ណ៍ ិ ា ន និងសងគម ឬ អំេើ បាយកា ណ រេញរលញអំេើកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ៍ បាន់ក្បមាណ្លបះ ិ ាន ពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ សងគម នង មា ច ស់គរក្មាង ឹ ារោបល់ និងក្រុមេុនក្បរ ិ ាន ក្តូវបាន់ក្បមាណធនធានប ស្ថ ន បន់គរក្មាង និងរៅជុ ំវ ិញកា ោ ខដ្លមានក្ស្ថប់រុ ងតំ ឋ នគរក្មាង ដ្ូ ចជា ធនធានជា ូបវនត ធនធានជើវស្ថស្រសត និង ធនធានរសដ្ឋរិចចសងគម។ ិ នន័យ មា រនុងកា ក្បមូ លទន ិ ក្រុមេុនក្បរ ច ស់គរក្មាង នង ឹ ខ្ែររល៖ ឹ ារោបល់ក្តូវេង ើ ិ នន័យទើ ទន ២៖ ជាទន ិ ន ន ័យខដ្លក្តូវក្បមូ លនង ិ ទាញយរេឯ ើ រស្ថ បរចចររទសសំខាន់ៗ បស់គរក្មាង ួ មាន ម បាយកា ណ៍ បរចចររទស បស់ក្រុមេុ ន ខ្នកា រម និងឯរស្ថ ពារ់េ័នធ។ ិ នន័យខដ្លក្តូវក្បមូ ល តាម យៈកា អរងកតរៅរនុង និងជុ ំវ ិញតំបន់ បស់គរក្មាង រោយរផ្ល ទិននន័យទើ១៖ ជាទន តត ើ នធាន ូបវនត ជវ រលធ ើ ស្ថស្រសត នង ិ ធនធានរសដ្ឋរច ិ ស ច ងគម នង ើ បាស់វ ិធើ ស្ថស្រសតលមែត ិ កា រក្បក្ ិ ខបបវ ិទយស្ថស្រសត។ 111 ិ ា នខដ្លមានក្ស្ថប់ ៤.១ ធនធានប ស្ថ ⚫ ធនធាន ូបវនត៖ ❖ ដ្៖ ើ ➢ ភូ គេាស្ថស្រសត៖ រំណត់វ ិធើស្ថស្រសត និងកា រក្បើក្បាស់ទិននន័យខដ្លមានក្ស្ថប់ ន រ់ថ្នទើជក្មាល រោយក្តូវភា ➢ ឋានរលខា៖ សិរាអំេើរមពស់ និងចំណាត់ថា ា ប់ខ្នទើជាមួយធនធាន និងរំណត់វ ិធើស្ថស្រសត និងឧបរ ណ ា ៈអរងគត ៍ – សមា ន រ់ដ្ើ នង ➢ កា ចាត់ថា ិ ជើវជាតដ្ ិ ើ៖ សរ ិ ាអំេក្ ើ បរភទដ្ើ រក្មត ិ ើ នង ិ ជើវជាតដ្ ិ ភាេសមក្សប បស់ដ្ើ (ទាប មធយម ែពស់) ិ រំោប់ដ្ើ៖ រំណត់ចំនួនសំណាររោយខ្ែររលើក្បរភទនិងទំេំ បស់ដ្ើ ➢ គុ ណភាេ នង ា រ់អេ រនុងតំបន់ បស់គរក្មាង និងបញ្ញ ំ (រូអ័ រោរណ)។ ក្េំខដ្នខដ្លក្តូវវ ិភាគ ម ំ ើទើតាង ួ មាន៖ ើ ថ្ ▪ ធាតុ ្េំគម ើ នក្ ើ នដ្៖ ើ ដ្ូខេេន (N), េាូសេា័ (P), បូ តាសយូម (K), កាល់សយូម (Ca), មារញសយូម (Mg), សូ ដ្យូម (Na), សមាសធាតុ រស រាងគ ើ រ តយូ C/N, េាូសេា័ ស ុប េាូសេា័ ខដ្ល ោយ cation-exchange capacity (CEC), អាសុ ើត ឬ បាស (pH) នើក្ដ្ូខេេន (N), electrode conductivity, ។ល។ ▪ ើ ូបវនត Soil physical properties៖ សំរណ ធាតុ ្េំដ្ជា ើ ម លាប់ឥដ្ឋ alluvial clays (%), លាប់ទន់ (%), លាប់ ង ឹ (%), ែាច់ទន់ (%), ឹ (%). និងែាច់ ង ▪ ា រ់ចាស់អេ បញ្ញ ំ ើវ ិធើស្ថស្រសតរក្ជើសរ សសំ ើ ួ មាន សតង់ោរក្បៀបរធៀបថា ណារ ម ន រ់ ជាតិ។ រនុងរ ណ ិ សមក្សប គឺក្តូវរក្បើ សតង់ោរក្បៀបរធៀប ើ ខដ្លសតង់ោជាតិមន ន រ់អនត ជាត។ ថា ិ ិ ទន ➢ ធនធានខ នង ើ ន ិ នន័យខដ្លមានក្ស្ថប់ (របស ិ ជាមាន)។ ➢ យនតកា ដ្ើ ខដ្លអាចធន់នឹងអោ ែពស់ៗ។ o ប ោកាស៖ ិ ន ័យអាកាសធាតុ /ររៅ រំណត់ទិនន ត បបទឹររភលៀង សំរណ ិ រៅនិង ើ ម និងទស ើ ន រលបឿនែេល់ រោយរក្បទ នច ិ នន័យរនុង យៈរេល ៥ ឆ្ ំ ុ ងរក្កាយ បស់ ក្រសួងធនធានទរ ឹ នង ិ ឧតតុនយ ិ ម ឬ នាយរោ ិ ឧតតុនយ ឋ នធនធានទរ ឹ នង ិ ម នង ិ ទន ិ នន័យពារ់េ័នន ឹ ទរ ធ ង ំ ន់ ឹ ជន និងរក្ោះមេនតរាយធមមជាតិ ខដ្លបានររើតរ ង ើ រនុង និងជុ ំវ ិញតំបន់ បស់គរក្មាង។ គ ល់ថា: សូ មរត់សមា 112 រណ ន ័យប ោកាសសក្មាប់ ើ ខដ្លមិនមានទិនន ិ រែតតខដ្លមានគរក្មាង គឺអាចរក្បើទិននន័យ បស់រែតត ខដ្លរៅខរប រនាះបាន។ ើ វ ិភាគោងរោចណាស់ រលើ ២ សំណារែយល់ (ខដ្លមួយយររៅ ❖ គុណភាេែយល់៖ រធាកា ើ ង ទតា ំ គរក្មាង នង ិ មួយរទៀតយរេទ ើ តា ើ ង ើ ង ំ ខដ្នជក្មរខដ្លមានក្បជាេល ដ្ឋ ស់រៅ) ទតា ំ ភូ មិស្ថស្រសត ឬ ទិសរៅែយល់ (សក្មាប់ បាយកា ណ៍ បឋម ថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ ិ ា ន និងសងគម ោងរោចណាស់ ក្តូវសិរាឲ្យបាន ០១ សំណារ នង ខ្នរប ស្ថ ិ សក្មាប់ បាយកា ណ ិ ា ន និងសងគម គួ ខតក្តូវ ៍ រេញរលញថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ ា) រោយក្តូវ រំណត់ោងរោចណាស់ ០៨ សមាសធាតុ ដ្ូចជា CO, NO2, បានសរ SO2, TSP, O3, Pb, PM10, និង PM2.5. តារាង ១៖ បារាខមក្ត និងសតង់ោសក្មាប់កា ក្គប់ក្គងគុ ណភាេែយល់ ល. សមាសធាតុ ង្វ ា ស់ ់ បស់ MOE សតងោ យៈរេល ១ ការបានមូ ណូ អុ រសុត ើ (CO) mg/m3 ២០ ៨ រមាង ២ ការបានឌ្ើអុរសុត ើ (NO2) mg/m3 ០.១ ២៤ រមាង ៣ សុ លេា័ ឌ្អ ើ ុ រសុ ត ើ (SO2) mg/m3 ០.៣ ២៤ រមាង ៤ អូ េេូន (O3) mg/m3 0.២ ១ រមាង ៥ សំណ (Pb) mg/m3 0.00៥ ២៤ រមាង ៦ Total Suspended Particles ២៤ រមាង mg/m3 0.៣៣ (TSP) ៧ Particulate Matter (PM10) mg/m3 0.0៥ ២៤ រមាង ៨ Particulate Matter (PM2.5) mg/m3 0.0២៥ ២៤ រមាង គ ល់៖ វ ិធានវ ិភាគឺខ្ែររលើវ ិធើស្ថស្រសតអនុ វតតជារ់ខសតង។ រំណត់សមា ច ស់គរក្មាងនិងក្រុមេុ នក្បឹរារោបល់ អាចរសនើសុំកា វ ិភាគរៅ ➢ កា វ ិភាគគុណភាេែយល់៖ មា ិ ស្ថធន៍ បស់ក្រសួងប ស្ថ មនទើ េរ ិ ា ន។ រនុងរ ណ ច ស់គរក្មាងនង ើ ខដ្លមា ឹ ារោបល់ រក្បម ិ ក្រុមេុនក្បរ ិ ស្ថធន៍ឯរជន ឬប កា ើ នទើ េរ ិ ខ ិ ខ ទាំងរនាះ ក្តូវខតមានកា ទទួលស្ថ រ្េងៗរទៀត មនទើ េិរស្ថធន៍ ឬ ប កា គ ល់រោយក្រសួង ិ ា ន។ ប ស្ថ 113 ់ រក្បៀបរធៀប៖ ➢ សតងោ ិ ិតយ លទធ្លថ្នកា េន ច ស់គរក្មាង ខដ្លមា និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់ ក្តូវរក្បៀបរធៀបនឹងរក្មិតរំណត់សតង់ោគុណភាេែយល់រុ ងតារាងទ ន ើ១ ខាងរលើ។ ិ ំញ័ ៖ ❖ សំរ ង នង ច ស់គរក្មាង ➢ មា និងក្រុមេុ នក្បឹរារោបល់ក្តូវវាស់រក្មិតសំរ ង ិ ំញ័ ោងតិច នង ០២ សំណារ ំ គរក្មាង រោយ០១សំណារយររៅទើតាង និង០១សំណាររទៀតយររៅតំបន់ ទើក្បជុ ំជន ឬតំបន់ស្ថធា ណៈ (ស្ថោរ ៀន មនទើ រេទយ វតតអារាម ទើសកា ើ ទួល ក ៈបូ ជា) រដ្ើមបទ ិ ន បានទន ទ ត់រៅរេលអនាគត ន ័យរោល សក្មាប់រ្ទៀងផ្ល ិ ំញ័ ៖ មា ➢ កា វាស់រក្មិតសំរ ង នង ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់អាចសុ ំរធាើកា ិ ា ន។ វ ិភាគរៅមនទើ េិរស្ថធន៍ បស់ក្រសួងប ស្ថ រនុងរ ណ ច ស់គរក្មាង ើ មា ឹ ា និងក្រុមេុ នក្បរ រោបល់ រក្បើក្បាស់មនទើ េិរស្ថធន៍ឯរជន ឬឧបរ ណ គ ល់ ៍ រ្េងៗរទៀត ក្តូវមានកា ទទួលស្ថ ិ ាន ជា្លូវកា េើក្រសួងប ស្ថ ិ សំរ ង នង ➢ យៈរេលវាស់រក្មត ើ រត់ក្តាគមា ិ ំញ័ ៖ ២៤រមាង រោយរធាកា ិ ន ល តទន ន ័យ ០១ រមាងមតង ➢ សតង់ោរក្បៀបរធៀប៖ លទធ្លថ្នកា វាស់រក្មត ិ សំរ ង ច ស់គរក្មាងនិងក្រុមេុ ន ក្បឹរា មា ឹ សតង់ោរក្មត រោបល់ក្តូវរក្បៀបរធៀបនង ិ សំរ ង ដ្ូ ចមានខចងរៅរនុងតារាងទើ២ ខាងរក្កាម។ តារាងទ២ ិ សតង់ោសក្មាប់រក្មត ើ ៖ បារាខមក្ត នង ិ សំរ ង អំ ុងរេល ើ ង ទតា ំ ើ មាង ៦ក្េរ េរ ឹ េរ ើ មាង ១៨ោៃច ើ មាង ២២យប់ េរ ល. ដ្ល់រមាង ១៨ោៃច ដ្ល់រមាង ២២យប់ ដ្ល់រមាង ៦ក្េរ ឹ ៃ ត់រសៃៀម តំបន់ស្ថ - មនទើ រេទយ ១ - បណាណ ល័យ ៤៥ dBA ៤០ dBA ៣៥ dBA - ស្ថោរ ៀន - មរតតយយស្ថោ 114 អំ ុងរេល ើ ង ទតា ំ ើ មាង ៦ក្េរ េរ ឹ េរ ើ មាង ១៨ោៃច ើ មាង ២២យប់ េរ ល. ដ្ល់រមាង ១៨ោៃច ដ្ល់រមាង ២២យប់ ដ្ល់រមាង ៦ក្េរ ឹ តំបន់ខដ្នជក្មរ ២ ឋ ោ ទរ - សណា ើ ខនលង ដ្ឋបាល ៦០ dBA ៥០ dBA ៤៥ dBA ិ គះ - ភូ មក្ ឹ ្ទះខលាង ៣ តំបន់ពាណ ិ ចំ ុះ ិ ជារមម រសវារមម នង ៧០ dBA ៦៥ dBA ៥០ dBA ឧសាេរមមធន់ក្ស្ថល ៤ ៧៥ dBA ៧០ dBA ៥០ dBA ោយចំ ុះរៅរនុងតំបន់ខដ្នជក្មរ គ ល់៖ វ ិធើស្ថស្រសតវ ិភាគខ្ែររលើវ ិធើស្ថស្រសតជារ់ខសតង រំណត់សមា ➢ ចំរពាះសតង់ោ ំញ័ មា ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បឹរារោបល់ក្តូវរំណត់រមាងចាប់េើ ៦ក្េឹរ ដ្ល់ ១៨ោៃ ច និង េើរមាង ១៨ោៃច ដ្ល់ រមាង ៦ក្េឹរ រេើយលទធ ្លថ្នកា វាស់ រក្មិត ំញ័ ឹ សតង់ោរក្មត ក្តូវរក្បៀបរធៀបនង ើ ខាងរក្កាម។ ិ សំរ ង ដ្ូចមានខចងរៅរនុងតារាងទ៣ តារាងទ៣ ិ សតង់ោសក្មាប់វាស់រក្មត ើ ៖ បារាខមក្ត នង ិ ំញ័ ល. យៈរេល សតង់ោ ំញ័ គិតជា (dBA) ១ េើរមាង ០៦ក្េឹរ រៅរមាង០៦ ោៃច ៦៥ ២ េើរមាង ០៦ោៃ ច រៅរមាង០៦ក្េរ ឹ ៦០ ❖ ជលវ ិទា៖ សិរាអំេើក្បភេចុងរក្កាយថ្ន្លូវទឹរ លំេូ អូ កា បរញ្ច ញទឹររចាល រឈាម ះ/ ូបរាង ិ ចំង្វយ/មុែង្វ /ទំេថ្ នង ល រ ំ នក្បេ័នធ្ូ វទ ឹ (ក្បភេទរ ឹ ស្ថធា ណៈ) ខដ្លមានទតា ើ ងំ រៅរនុង នង ិ ើ ង ខរប ទតា ច ស់គរក្មាង នង ំ គរក្មាង។ មា ឹ ារោបល់ គួ ខតរំណត់ចំង្វយេទ ិ ក្រុមេុ នក្បរ ើ ខនលង ើ រ ល ឹរ (្លូវទរ ខដ្លក្តូវសិរារៅក្បេ័នធ្ូ វទ ិ ្លូវទឹរខ្នរខាងរក្កាមថ្នទើតាង ឹ រលើដ្ើ នង ំ គរក្មាង) ោង គ ល់៖ សក្មាប់គរក្មាងខដ្លមានទើតាង រោចណាស់ ០១ គើ ូ ខមក្ត។ (រំណត់សមា ំ រៅខរប ឹ ស្ថធា ណៈ)។ ក្បភេទរ ឹ រលដ្ ❖ គុណភាេទរ ើ ើ ួ សំណារ និងទើតាង ➢ កា រំណត់ចំនន ា នភាេទើតាង ំ សំណារ គឺខ្ែររលើស្ថ ំ ភូមិស្ថស្រសត ជារ់ខសតង ល ឹរធមមជាតិ និងក្បេ័នធ្ូ វទ ើ រក្មាង។ ខដ្លអាចនឹងទទួល ង្លបះពាល់អវ ិជាមានេគ ោង 115 រោចណាស់ ក្តូវយរសំណារចំនួន ០២ ខដ្ល ០១សំណារយររចញេើក្បភេធមមជាតិ ំ រៅខរប ទើតាង ខដ្លមានទើតាង ំ ុ ចបរញ្ច ញ ំ គរក្មាង និង ០១សំណាររទៀតក្តូវយររចញេើចណ ឹ េរ រចាលសំណល់ទរ ើ រាងចក្រចរក្មាះចុងរក្កាយ បស់គរក្មាង។ ា រ់អំេវ ➢ បញ្ញ ើ ស្រសតយរសំណារទរ ើ ិធស្ថ ឹ រលដ្ ើ ើសក្មាប់វ ិភាគរលគ ើ ុ ណភាេទរ ឹ ិ បារាខមក្ត នង ួ មាន កា រំណត់សតង់ោគុ ណភាេទឹរ។ ខដ្លក្តូវវ ិភាគ ម ➢ បារាខមក្ត និងសតង់ោ ិ សតង់ោវាស់ខវងគុ ណភាេថ្្ទទឹរខាងរលើ តារាង ទើ ៤៖ បារាខមក្ត នង ល. បារាខមក្ត ា ស់ ង្វ ទរ ឹ ទរនល ឹ នង បង ិ អាង សមុក្ទ ១ ើ ឬ បាស់ pH អាសុ ត - ៦.៥-៨.៥ ៦.៥-៨.៥ ៧.0-៨.៣ ២ Total Dissolved Solid (TDS) mg/l <១000 <១000 <១000 ៣ Total Suspended Solid (TSS) mg/l ២៥-១00 ១-១៥ <៦ 0 ៤ អុ រសុ ើខេេន ោយ (DO) mg/l ៧.៥-២.0 ៧.៥-២.0 ៧.៥-២.0 ៥ Biochemical Oxygen Demand (BOD5) mg/l ១-១0 <៣0 <៣ 0 ៦ Chemical Oxygen Demand (COD) mg/l <៥0 ១-៨ ២-៨ ៧ ល ញ់ រក្បង និងខា mg/l <៥.0 <៥.0 0 ៨ ស្ថបូ mg/l <៥.0 <៥.0 0 ៩ សុ លោា ត (SO4) mg/l <៣00 <៣00 <៣00 ១០ ើ តូខេេន (TN) តូ តាល់ នក្ mg/l 0.១-0.៦ 0.១-0.៦ 0.២-១.0 ១១ តូ តាល់ េាូសេា័ (TP) mg/l 0.00៥-0.0៥ 0.00៥-0.0៥ 0.0២-0.0៩ ១២ សំណ (Pb) mg/l <0.0១ <0.0១ <0.0១ ១៣ អារសនិរ (AS) mg/l <0.0១ <0.0១ <0.0១ ១៤ Cadmium (Cd) mg/l <0.00១ <0.00១ <0.00១ ១៥ ខដ្រ (Fe) mg/l <១ <១ <១ ១៦ បា ត (Hg) mg/l <0.000៥ <0.000៥ <0.000៥ ១៧ Total Coliform MPN/១00ml < ៥000 < ១000 < ១000 គ ល់៖ - ចំនួនបារាខមក្ត អាចតក្មូវឲ្យមានកា វ ិភាគបខនាម របើសិនជាចាំបាច់ (ដ្ូចជា ខដ្រធៃន់ រំណត់សមា ។ល។) 116 - វ ិធើស្ថស្រសតវ ិភាគខ្ែររលើវ ិធើស្ថស្រសតជារ់ខសតង ិ សតង់ោ សក្មាប់វាស់ខវងកា បរញ្ច ញសំណល់ទរ តារាងទើ ៥៖ បារាខមក្ត នង ើ ោ ពាណ ឹ េអ ន រ់រៅ ិ ជារមម អោ ស្ថ ើ រុងធំៗ នង ទក្ ិ េេត ើ ឬ រខនលងរំស្ថនតនានា៖ ់ រំណត់ សតងោ ិ ជាតេ រក្មត ិ ុលខដ្លអនុ ិ ជាតេ រក្មត ញត ិ ុលខដ្លអនុញ្ញ ល. បារាខមក្ត ា ស់ ង្វ ញ តឲ្យបរញ្ច ញរចាលតាម ឲ្យបរញ្ច ញរចាលតាមក្បភេទឹ ញ្ញ ធ ូ ក្បេ័នល រ ស្ថធា ណៈ ១ ើ ឬ បាស់ pH អាសុ ត - ៥-៩ ៦-៨ ២ Total Suspended Solid mg/l <១៥0 <៨0 (TSS) ៣ ល ញ់ រក្បង និងខា mg/l <២0 <៥ ៤ Biochemical Oxygen mg/l <៨0 <៣0 Demand (BOD5) (5 day at 20 0C) ៥ Chemical Oxygen Demand mg/l <១២0 <៥0 (COD) (Cr2O72-) ៦ ស្ថបូ –LAS mg/l <១៥ <៧ ៧ តូ តាល់ នើក្តូខេេន (TN) mg-N/l <១០ <៦ ៨ តូ តាល់ េាូសេា័ (TP) mg-P/l <១ <0.៥ ៩ Ammonia (NH3) mg/l <៨ <៥ ១០ Coliform MPN/100 - ៥00-២៥00 ml គ ល់៖ - ចំនួនបារាខមក្ត អាចតក្មូវឲ្យមានកា វ ិភាគបខនាម របើសិនជាចាំបាច់ (ដ្ូចជា ខដ្រធៃន់ រំណត់សមា ។ល។) - វ ិធើស្ថស្រសតវ ិភាគខ្ែររលើវ ិធើស្ថស្រសតជារ់ខសតង 117 ❖ ឹ រក្កាមដ្ើ គុណភាេទរ ➢ កា េិេណ ឹ រក្កាមដ្ើ រៅរនុង និងខរប តំបន់គរក្មាង។ ៌ នារោយសរងខបអំេើក្បភេទរ ំ ួនសំណារ នង ➢ រំណត់ចន ើ ង ិ ទតា ើ ា នភាេភូមស្ថ ំ សំណារ ខ្ែររលស្ថ ិ ក្បេ័នធ ិ ស្រសតជារ់ខសតង នង ឹ ខដ្លអាចទទួល ង្លបះពាល់អវ ិជាមានេគ ្លូវទរ ើ រក្មាង។ ា រ់អំេើវ ិធើស្ថស្រសតសក្មាប់យរសំណារទឹររក្កាមដ្ើ សក្មាប់រធាើកា វ ិភាគគុ ណភាេទឹរ និង ➢ បញ្ញ ួ មាន កា រំណត់សតង់ោគុ ណភាេទរ បារាខមក្តសក្មាប់វ ិភាគ ម ឹ ។ ➢ បារាខមក្ត និងសតង់ោ ិ ត ▪ កា េន ឹ រក្កាមដ្ើ៖ ិ យតាមោនគុ ណភាេទរ មា ច ស់គរក្មាង ិ ក្រុមេុ នក្បរ នង ឹ ារោបល់ ិ ា ន។ រនុងរ ណ អាចរសនើសុំកា វ ិភាគរៅមនទើ េិរស្ថធន៍ បស់ក្រសួងប ស្ថ ច ស់គរក្មាង ើ ខដ្លមា ិ ខ រ្េងៗរទៀត គឺក្តូវខតមាន និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់ រក្បើមនទើ េិរស្ថធន៍ឯរជន ឬ ប កា គ ល់ជា្លូវកា រោយក្រសួង ប ស្ថ កា ទទួលស្ថ ិ ា ន។ ▪ សតង់ោរក្បៀបរធៀប៖ មា ិ ក្រុមេុនក្បរ ច ស់គរក្មាង នង ឹ ារោបល់ក្តូវរក្បៀបរធៀប លទធ្ល េកា ើ វ ិភាគ ជាមួយនង ិ សតង់ោគុ ណភាេទរ ឹ រក្មត ឹ ខដ្លបានរំណត់ រនុងតារាងទើ ៦ ខាង រក្កាម៖ ិ សតង់ោសក្មាប់វាស់ខវងគុ ណភាេទឹររក្កាមដ្ើ៖ តារាងទើ ៦៖ បារាខមក្ត នង ល. បារាខមក្ត ង្វ ា ស់ ់ សតងោ ១ អាសុ ើត និងបាស់ pH - ៦.៥-៨.៥ ២ Turbidity NTU ៥ Electrode NTU ៥00-១៥00 ៣ Conductivity (EC) ៤ Total Dissolved Solid (TDS) mg/l ៨00 ៥ Total Hardness (as CaCO3) mg/l ៣00 ៦ ើ (Cl) រល័ ដ្ mg/l ២៥0 ៧ ិ (F ) វ ូ ល ដ្ mg/l ១.៥ ៨ នើក្តាត (NO3) mg/l ៥0 ៩ សុ លោា ត (SO4) mg/l ២៥0 ១០ ខដ្រ (Fe) mg/l 0.៣ 118 ១១ អារសនិរ (As) mg/l 0.0៥ ១២ បា ត (Hg) mg/l 0.00១ ១៣ ក្រូរមៀម Chromium (Cr) mg/l 0.0៥ ១៤ មង់ោគ ខណស (Mn) mg/l 0.១ ១៥ អាលុ យមើញូម (Al) mg/l 0.២ ១៦ បង់ខេេន (C6H6) mg/l 0.0១ ១៧ ើ លម ឌ្រ ើ ន (CH2Cl2) ូ តា mg/l - ១៨ កាដ្រមៀម Cadmium (Cd) mg/l 0.00៣ ១៩ Total Coliform MPN/100ml 0 ២០ អុ ើ-រូ លើ MPN/100ml 0 គ ល់៖ - ចំនួនបារាខមក្ត អាចតក្មូវឲ្យមានកា វ ិភាគបខនាម របើសិនជាចាំបាច់ (ដ្ូចជា ខដ្រធៃន់ រំណត់សមា ។ល។) ់ េេន និងឌ្ើរល ូមើតាន មិនតក្មូវឲ្យមានកា វ ិភាគណាមួយរ ើយ របើសិនជាេួររគមិន សក្មាប់បារាខមក្ត បងខ ិ ា ន។ អាចក្តូវបានវ ិភាគរោយមនទើ េិរស្ថធន៍ បស់ក្រសួងប ស្ថ - វ ិធើស្ថស្រសតវ ិភាគខ្ែររលើវ ិធើស្ថស្រសតជារ់ខសតង ើ មា ❖ កា គូសខ្នទ៖ ឹ ក្តូវរធាើខ្នទើរំណត់ ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់នង ំ បស់ ទើតាង ក្គប់សំណារទាំងអស់ថ្នគុ ណភាេដ្ើ គុ ណភាេែយល់ សំរ ង នង ិ ំញ័ ឹ រលដ្ ទរ ើ ើ ិ ទរ នង ឹ រក្កាមដ្ើ។ ើ ស្ថស្រសត ⚫ធនធានជវ ➢ ធនធានថ្ក្េរ ៖ ើ កា េិេណ ើ ំេើស្ថ ៌ នាែលអ ា នភាេថ្ក្េរ ើ ុ ងតំ ន បន់គរក្មាង រ ា ប់មរ រោយភា ឹ ខ្នទគ ជាមួយនង ើ ក្មបថ្ក្េរ ឆ្ ើ ន ំ ២០០២ ឆ្ ន ំ ២០០៦ នង ន ំ ២០១០ ឬ ខ្នទគ ិ ឆ្ ើ ក្មប ថ្ក្េរ ើ ដ្លមានបចចុបបននភាេចុងរក្កាយបំ្ុត្លូវកា បស់ ដ្ឋបាលថ្ក្េរ ខ ើ ក្េមទាំងរោល ិ វ ិធើស្ថស្រសតថ្នកា អរងគតធនធានថ្ក្េរ បំណង វ ិស្ថលភាេ នង ។ ើ គ ល់៖ រនុងរ ណ រំណត់សមា ើ ខដ្លថ្ក្េរ ន បន់គរក្មាងក្តូវបានកាប់អស់រេើយ កា អរងកត ើរុ ងតំ រលើថ្ក្េរ ើអភិ រេ និងថ្ក្េរ ើកា ពា ឬ ថ្ក្េរ ត យអាងសតុរទឹរ និងក្បភេទឹរ ើតាមបរណា ំ គរក្មាង នឹងក្តូវបានសិរា សក្មាប់ជាសំណារ ធមមជាតិនានា ខដ្លរៅរនុង ឬ រៅខរប ទើតាង 119 តំណាង (មានចំង្វយ ១ គើ ូ ខមក្ត)។ ➢ រោលបំណងថ្នកា អរងគត៖ រដ្ម ើ ឹងេើវតតមាន/អវតតមានថ្នេេួរ ក្បរភទ ដ្ង់សុើរត ទំេំ ើ បដ្ ើ រ រដ្ម ើ មាណការបាន ើ កា បាន់ក្បមាណេប ិ (ខ្ែររលើរោលកា ណ ន រ់ជាតិ ឬ ៍ ខណនាំថា ឧបរ ណ ា ប័នជាតិ ឬ អងគកា /រមមវ ិធ/ ៍ ចាប់ ឬ ឯរស្ថ រោងនានា ខដ្លស្ថ ិ ឌ្ឍន៍ធា ើ ខដ្គូ អភវ ល ប់ អនុ វតតរនលងមរ) ភាេង្វយ ងរក្ោះ កា េិេណ៌ នាអំេើតួនាទើ បស់ធនធានថ្ក្េរ ើ (កា វ ិភាគ ា នភាេថ្ក្េ និងក្បេ័នធរអរូ អំេើតួនាទើ និងស្ថ ើ ។ ូ សុ) ើ ស្រសត នង ➢ វ ិធស្ថ ិ ឧបរ ណ៍ សក្មាប់កា អរងគត ៖ កា បាន់ក្បមាណថ្ក្េរ ើ ឬកា រធាើបញ្ា ើស្ថ រេើ ភ័ណឌ ថ្ក្េរ ើ ័ណ ើ រោយគណនាសំណារមួយតំបន់ ក្សបរៅតាមបរចចររទសបញ្ា ើស្ថ រេភ ឌ ជាតិ ា ប់មរជាមួយនូ វខ្នទើថ្នទើតាង និងមានភា ំ តំបន់សំណាររនាះ ឬ វ ិធើស្ថស្រសតខបប វ ិទាស្ថស្រសតរ្េងរទៀត ា នភាេជារ់ខសតង បស់ថ្ក្េរ អាក្ស័យរលើស្ថ ។ ើ ជាងរនះរៅរទៀត ា សជាមួយជនបរង្វ ចាំបាច់ក្តូវរធាើកា សមា ិ អនរពារ់េ័នធ។ គ ល នង ើ ស្រសវ ➢ វ ិធស្ថ ិ ន ត ិភាគទន ន យ ័ ៖ វ ិធស្ថ ើ ស្រសតវ ិភាគទន ន ័យ ម ិ ន ួ មាន រមមវ ិធើ SPSS, MS. Excel ឬ ើ ិភាគរ្េងៗរទៀត គួ ខតមានមានបញ្ញ រមមវ ិធវ ា រ់ឲ្យបានចាស់ោស់។ រំណត់សមា គ ល់៖ សក្មាប់គរក្មាងខដ្លមានទើតាង ំ ន គឺមិនចាំបាច់រធាើកា សិរាេើ ំ រនុងទើក្បជុ ជ ធនធានថ្ក្េរ ើរទ។ ិ ជវ ❖ ធនធានសតាថ្ក្េ នង ិ ា ខដ្នរំណត់ (កា សរ ើ ចក្មុះ ៖ រោលបំណងថ្នកា សរ ើ ង ិ ាក្តូវរធារ ើ ិ តំបន់ជុំវ ិញ ខដ្លមានចំង្វយចរនា រនុងតំបន់គរក្មាង នង ិ វ ិធស្ថ ល ះ 0១-0២ គើ ូ ខមក្ត) នង ើ ស្រសត សក្មាប់សិរាអំេើសតាថ្ក្េ នង ិ ធនធានជើវៈចក្មុះ និងឧបរ ណ ំ ួយ។ ៍ ជន ិ ា៖ ➢ រោលបំណងថ្នកា សរ ើ ង រដ្ើមបដ្ ឹ អំេើវតតមាន/អវតតមានថ្នក្ចរ របៀង ក្បភេរសបៀង កា េរនច ណ៍ និងខដ្នជក្មរ បស់សតាថ្ក្េ។ ➢ វ ិធស្ថ ើ ស្រសត នង ិ ឧបរ ណ៍ ថ្នកា សរ ិ ា៖ ១). កា អរងកតផ្ល ទ ល់ ឧទាេ ណ៍ រនុងន័យក្តង់ (ចំនួន ើ ង ចំង្វយ ទតា ំ នង ិ វ ិធស្ថ ើ ស្រសតអរងកត) វ ិធស្ថ ើ ស្រសតអរងកតតាមចំណ ិ ២). កា សមា ុ ច នង ាស គ ល (រំណត់ជនបរង្វ ជាមួយជនបរង្វ ា ប់មរជាមួយនូ វ គ ល អាយុ រភទ ។ល។) រោយភា រូ អ័ រោរណ និងខ្នទើថ្នរខនលងអរងកត។ គ ល់៖ គួ ខតមានកា ខញរោ រំណត់សមា លប ន ឲ្យចាស់ វាងវ ិធើស្ថស្រសតសិរាអំេើងនិរសតា សតាស្ថ ម រោយក្តូវលមែិតវាតាមក្បរភទនើមយ េេួរសតាលួ ន ួ ៗ។ ា រ់េើវ ិធើស្ថស្រសតវ ិធើទិននន័យ ដ្ូ ចជា SPSS,MS. Excel ឬ ➢ វ ិធើស្ថស្រសតវ ិភាគទិននន័យ៖ បញ្ញ ន ័យរ្េងៗរទៀត។ រមមវ ិធើវ ិភាគទិនន 120 រំណត់សមា ំ ន មិនចាំបាច់សិរាអំេើធនធានសតាថ្ក្េរទ។ គ ល់៖ សក្មាប់គរក្មាងរនុងទើក្បជុ ជ ឆ ជាតិ ❖ ធនធានមចា ិ ជវ នង ឹ ៖ ើ ចក្មុះរនុងទរ រោលបំណងគឺរធាើកា សិរារៅរនុងតំបន់ បស់គរក្មាង ិ រៅជុ ំវ ិញ រនុង ងាង់ចំង្វយចរនា នង ល ះេើ 0១-0២ គើ ូ ខមក្ត នង ិ វ ិធស្ថ ើ ស្រសតសរ ិ ាអំេម ឆ ជាតិ នង ើ ចា ិ ឹ ។ ធនធានជើវចក្មុះរៅរនុងទរ ើ បខ ➢ រោលបំណងថ្នកា សិរា៖ រដ្ម ំ វ ើ សាងយល់អេ ើ តតមានកា េរនច ណ៍ ក្បភេរសបៀង នង ិ ភាេង្វយ ងរក្ោះ។ ើ ស្រស៖ ➢ វ ិធស្ថ ទ ល់រោយរក្បើសំណាញ់ មុ ង ឬ ខ្លសនទូច នង ត ១). កា អរងកតរោយផ្ល ិ ២). កា ា សជាមួយជនបរង្វ សមា គ ល ក្រុមអាយុ រភទ ។ល។) រោយភា គ ល (រំណត់ជនបរង្វ ា ប់មរ ជាមួយនូ វរូ អ័ រោរណ និងខ្នទើថ្នរខនលងអរងកត។ ា រ់េើវ ិធើស្ថស្រសតវ ិភាគទិននន័យ ដ្ូចជា SPSS,MS. Excel ❖ វ ិធើស្ថស្រសតវ ិភាគទិននន័យ៖ បញ្ញ ិ នន័យរ្េងៗរទៀត។ ឬរមមវ ិធើវ ិភាគទន ិ រនុងរ ណ ❖ តំបន់កា ពា ធមមជាត៖ ើ ង ើ ខដ្លទតា ិ រៅជាប់ ឬ ខរប តំបន់អភិ រេ ឬ តំបន់ ំ គរក្មាងសាត ច ស់គរក្មាង នង កា ពា ធមមជាតិ មា ឹ ារោបល់ក្តូវបញ្ញ ិ ក្រុមេុ នក្បរ ា រ់ថា ិ ោគមាន គរក្មាងវ ិនរ ំ រៅខរប តំបន់កា ពា ធមមជាតិ ទើតាង ា ប់មរជាមួយនូ វខ្នទើថ្នតំបន់កា ពា ធមមជាតិ រោយក្តូវភា ទាំងរនាះ។ រំណត់សមា ំ ន មិនចាំបាច់រធាើកា សិរារនះរទ។ គ ល់៖ សក្មាប់គរក្មាងរនុងទើក្បជុ ជ ិ ស ⚫ ធនធានរសដ្ឋរច ច ងគម ច ស់គរក្មាង មា និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់ក្តូវរំណត់វ ិស្ថលភាេ ិ វ ិធើស្ថស្រសតកា អរងគតរលធ នង ើ នធាន រសដ្ឋរិចស ច ងគម រំណត់ចំង្វយេច ើ ំណុ ចរណា ់ រនា ត ល បស់គរក្មាង រនុង ងាងច ល ះេើ 0.៥-៥ គើ ូ ខមក្ត រោយខ្ែររលើ ំ ភូ មិស្ថស្រសត និង (៣). ទិសរៅែយល់។ មា (១). កា តាំងទើលំរៅ (២). ទើតាង ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បឹរា ើ ិធស្ថ រោបល់ក្តូវរក្បវ ា សន៍រោយថ្ចដ្នយ នង ើ ស្រសតសមា ិ ាក្ស្ថវក្ជាវខបប ិ រក្បើ ូបមនត Taro Yamane ឬ ូបមនតសរ វ ិទាស្ថស្រសតរ្េងរទៀតខដ្លសមក្សប ំ សក្មាប់រំណត់សណា ា សន៍ រក្បជាេល ដ្ឋខដ្លក្តូវសមា រោយរក្បើបញ្ា ើ សំណ ា សន៍ នឹងក្តូវមានចរនា ួ ។ សំណារខដ្លក្តូវសមា ា នភាេភូ មិស្ថស្រសតជារ់ ល ះេើ ៥-១0% គឹអាក្ស័យរលើស្ថ ោរ់។ វ ិធើស្ថស្រសតលមែិតសក្មាប់រក្ជើសរ សសំ ើ ឹ ក្តូវបញ្ញ ណារនង ា ញអំេើក្បភេនិង ា រ់ចាស់ោស់រោយមានបង្វ ឯរស្ថ រោងចាស់ោស់។ ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បរ រនុងកា សិរាអំេើធនធានរសដ្ឋរិចចសងគម មា ិ ាអំេើ៖ ឹ ារោបល់ក្តូវសរ ➢ ក្បជាស្ថស្រសត 121 ➢ កា តាំងទើលំរៅ ើ លើ (មានភា ➢ កា រក្បើក្បាស់ដ្ើធលើ និងកា ចុះបញ្ា ើដ្ធ ា ប់ឯរស្ថ ពារ់េ័នធ) ិ ច នង ➢ សរមមភាេរសដ្ឋរច ិ មុ ែ ប (ក្បារ់ចំណ ិ អក្តាថ្នភាេក្រក្ ូ ល ចំណាយ នង ើ រ) ➢ រេោឋ ចនាសមព័នធ ូបវនត ក ន ។ល។) ➢ កា រក្បើក្បាស់ថាមេល (ក្បភេថាមេល កា រក្បើក្បាស់ចស្រង្វ ➢ កា រក្បើក្បាស់ទឹរ ➢ សុ ែមាលភាេស្ថធា ណៈ (សុ ែភាេ អនាម័យ បងគន់អនាម័យ ។ល។) ➢ កា អប់ ំ ំ រទសច ណ ➢ ទើតាង ៍ ➢ រទសភាេ ➢ វបបធម៌ (របតិរភ័ណ ំ សកា ឌ វបបធម៌ ទើតាង ំ បូ ជា ថ្ក្េរប់សេ ថ្ក្េរ ក ៈបូ ជា ទើតាង ើ េគមន៍ ស រនស្ថទសេគមន៍ ក្បថ្េណ ិ អនរកាន់ស្ថសនា) ើ ទំរនៀមទំោប់ នង ិ ុ លប ស្ថ ➢ កា ក្គប់ក្គងជាតេ ឹ ង ិ ា ន (សំណល់ ងន ន រ់ ខ្េង នង ិ ទន់ សំណល់ខដ្លមានរក្ោះថា ិ សំរ ងខដ្លរចញមរេើសរមមភាេ បស់មនុ សេ រៅរនុង និងរៅជុ ំវ ិញតំបន់ បស់គរក្មាង) ➢ កា អរងគតចរាច ណ៍ តាម្លូវងនល់ ើ ក្គឿង្ទុះខដ្លមន ➢ កា អរងគតអំេរ ទ ិ ទាន់្ុ ះ ➢ កា រោះក្ស្ថយបញ្ញ ិ យនតកា ស្ថងសង់ (សក្មាប់្ូ វងន ា ដ្ើធលើ នង ល ល់ ខែេ បញ្ាូ នច នត ើ នើ អគគស ំ រទសច ណ ទើតាង ៍ ។ល។)។ 122 ួ ជាស្ថធា ណៈ ៤.២ កា ចូល ម ួ ជាស្ថធា ណៈមានបើដ្ំណារ់កាល ដ្ូចខាងរក្កាម៖ ខ្នកា សក្មាប់កា ចូ ល ម ំ ១. ដ្ណារ់កាល្េេា្ាយរនុងតំបន់គរក្មាង ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បឹរារោបល់ក្តូវ្តល់េ៌ត័មានអំេគ មា ើ រក្មាង វ ិស្ថលភាេ បស់គរក្មាង និងទំេំ ថ្ន្លបះពាល់ខដ្លគរក្មាងនង ំ អស់ ទាំងរៅរនុងតំបន់ និងជុ ំវ ិញតំបន់គរក្មាង ក្េម ឹ មានមររលើអនរពារ់េ័នធទាង ញ ធ មូលោ ទាំង្តល់លទធភាេឲ្យអាជា ័ ធ និងក្បជាជន ងរក្ោះអាចទទួលបាននូ វេ៌ត័មានសំខាន់ៗ បស់ ឋ ន អនរពារ់េន គរក្មាង។ សមាសភាេអនរចូល ម ួ ៖ មនទើ ប ស្ថ ិ ា ន មនទើ រសរ ខ ក្បមាញ់ និងរនស្ថទ មនទើ ខ និងថាមេល មនទើ ជំនាញ ិ មម ុកា ញ ធ មូ លោ ពារ់េ័នធ អាជា ន រ់ក្សុរ/ែណ ឋ នថា ំ សង្វ ឌ ឃុ / ិ ក្បជាជន ងរក្ោះ ក ត់ ភូ មិ សេគមន៍ អងគកា សងគមសុ ើវ ិល នង ញ ធ មន ឬ អាជា ិ រក្គឿង្ទុះ (រ ណ ើ នង ើ ខដ្លគរក្មាងសាត ិ រនុងទតា ើ ង គ មកាលេអ ំ មានសស្រង្វ ើ កាល)។ ើ តត ំ គរក្មាង ឬ រខនលងស្ថធា ណៈ (វតតអារាម ឬ ស្ថោរ ៀន) ឬ រខនលងក្បជុ ំ ើ ខនលង៖ កា ជួបជុ ំរនះអាចរធាើរៅទើតាង ទរ រ្េងៗរទៀត។ យ៖រេលថ្នកា ្េេា្ាយ៖ ោងរោចណាស់ ០១ ថ្ងៃ។ ំ ២. ដ្ណា ា សន៍ជាមួយអាជា រ់កាលសមា ញ ធ មូលោឋ ន នាយរោ ័ ធ នង ឋ នពារ់េន ័ ធ ិ អនរពារ់េន ា សជាមួយអាជា រ. កា សមា ញ ធ មូលោ ិ នាយរោ ឋ ន នង ័ ធ ឋ នពារ់េន ច ស់គរក្មាង នង មា ឹ ារោបល់ក្តូវសមា ិ ក្រុមេុនក្បរ ញ ធ មូ លោ ា សន៍អាជា ិ អនរពារ់េ័នធ ឋ ន មនទើ ពារ់េ័នធ នង ើ ន រដ្ើមបទ រ្េងៗ ោច់េោ ិ អនុស្ថសន៍រលើគរក្មាងរេោ ើ ទួលរោបល់ នង ិ រទសច ណ ឋ ចនាសមព័នធ នង ៍។ សមាសភាេអនរចូល ម ួ ៖ ដ្ឋបាលរាជធានើ/រែតត មនទើ ប ស្ថ ិ សំណង់ មនទើ ិ ា ន មនទើ ខដ្នដ្ើ នគ ូបនើយរមម នង រទសច ណ ិ មម ុកា ៍ មនទើ រសរ ខ ក្បមាញ់ នង ិ រនស្ថទ មនទើ ធនធានទរ ឹ នង ិ ឧតតនយ ិ ដ្រ ិ ម មនទើ ស្ថធា ណកា នង ឹ ិ បណ ជញ្ាូ ន មនទើ កា ង្វ នង ត វ ិជា ុ ត ះបណា ា ជើវៈ មនទើ វបបធម៌ នង ិ វ ិចក្ ិ តសល ិ បៈ នាយរោ ិ ឌ្ឍន៍ ឋ នខ្នកា មនទើ អភវ ញ ធ មន ជនបទ មនទើ សុ ខាភិបាល និងអាជា ិ រក្គឿង្ទុះ (រ ណ ើ នង ំ ខដ្លមានក្ោប់មើន ើ ខដ្លគរក្មាងសាិតរនុងទើតាង ទ និងរក្គឿងមិនទាន់្ុ ះ)។ 123 ើ ខនលង៖ កា សមា ទរ ំ បស់គរក្មាង ឬ រៅទើស្ថធា ណៈ (វតតអារាម ឬ ស្ថោរ ៀន) ឬ ា សអាចរធាើបានរៅរនុងទើតាង រខនលងក្បជុ ំរ្េងៗ។ ា សន៍៖ ោងរោចណាស់ ០១ សបា យៈរេលសមា ត េ៍។ ា សជាមួយអាជា ែ. កា សមា ញ ធ មូលោ ិ អនរពារ់េន ឋ ន សេគមន៍ ងរក្ោះ នង ធ ្េងៗ ័ រ មា ច ស់គរក្មាង ិ ក្រុមេុ នក្បរ នង ឹ ារោបល់នង ើ ក្បជុ ំជាក្រុម ឹ ក្តូវរធាកា ឬ កា ក្បជុ ំោច់រោយខ រ ើ ទួលបានរោបល់ នង ជាមួយអនរពារ់េ័នធ រដ្ើមបទ ើ រក្មាងរេោ ិ អនុ ស្ថសន៍អំេគ ឋ ចនាសមព័នធ និងរទសច ណ៍។ ួ ៖ អាជា សមាសភាេអនរចូល ម ំ សង្វ ញ ធ ឃុ / ិ ភូ មិ តំណាងសេគមន៍ អងគកា សងគមសុ ើវ ិល និងក្បជាេល ដ្ឋ ក ត់ នង ខដ្ល ងរក្ោះ។ ើ ខនលង៖ កា សមា ទរ ំ បស់គរក្មាង ឬ រៅទើស្ថធា ណៈ (វតតអារាម ឬ ស្ថោរ ៀន) ឬ ា សអាចរធាើបានរៅរនុងទើតាង រខនលងក្បជុ ំរ្េងៗ។ ា សន៍៖ ោងរោចណាស់ ០៤ សបា យៈរេលសមា ត េ៍។ ំ ៣. ដ្ណា ិ ខ ស្ថោេរ រ់កាលសកា ិ ក្ោះរោបល់ ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បឹរារោបល់ក្តូវរ ៀបចំសិកា មា ខ ស្ថោេិរក្ោះរោបល់ស្ថធា ណៈមួយ រដ្ើមបើ ា ញលទធ្លេកា បង្វ ិ ារលកា ើ សរ ើ បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ ា ន នង ិ សងគម នង ើ សមា ិ លទធ្លេកា ាស ជាមួយអនរពារ់េ័នធខាងរល។ ើ ួ ៖ ក្រសួងប ស្ថ សមាសភាេអនរចូល ម ិ ា ន (នាយរោ ិ ា ន) ដ្ឋបាលរាជធានើ/ ឋ នបាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ រែតត មនទើ ប ស្ថ ិ ា ន មនទើ ខ នង ិ ថាមេល មនទើ ខដ្នដ្ើ នគ ូបនយ ិ សំណង់ មនទើ រសរ ើ រមម នង ិ មម ខ ក្បមាញ់ ុកា ិ រនស្ថទ មនទើ ធនធានទរ នង ិ ឧតុ នយ ឹ នង ិ ដ្ឹរជញ្ាូ ន មនទើ រច ិ ម មនទើ ស្ថធា ណកា នង ិ ចកា នា ើ មនទើ រទសច ណ៍ ិ េិ ញ្ញវតាុ មនទើ កា ង្វ និងបណ មនទើ វបបធម៌ និងវ ិចិក្តសិលបៈ មនទើ រសដ្ឋរិចច នង ត លវ ិជា ុ ត ះបណា ញ ធ មើន ា ជើវៈ និងអាជា 124 និងរក្គឿង្ទុះ (រ ណ ំ ខដ្លមានក្ោប់មន ើ ខដ្លគរក្មាងសាិតរនុងទើតាង ើ ិ រក្គឿងមិនទាន់្ុ ះ) នង ទ សេគមន៍ និង ក្បជាេល ដ្ឋខដ្ល ងរក្ោះ។ ើ ខនលង៖ កា សមា ទរ ើ នរៅរនុងទតា ា សអាចរធាបា ើ ង ើ ធា ណៈ (វតតអារាម ឬ ស្ថោរ ៀន) ឬ ំ បស់គរក្មាង ឬ រៅទស្ថ រខនលងក្បជុ ំរ្េងៗ។ ា សន៍៖ ោងរោចណាស់ ០១ ថ្ងៃ។ យៈរេលសមា ា ញេើភាគ យថ្នអនរខដ្លោំក្ទ និងអនរខដ្លមិនោំក្ទ។ លទធ្លេើកា េិរក្ោះរោបល់នងឹក្តូវបានបូ រស ុប និងបង្វ គ ល់៖ កា រធាើ បាយកា ណ រំណត់សមា ិ ា ន និងសងគម មិនចាំបាច់ ៍ សក្មាប់កា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ខ ស្ថោេិរក្ោះរោបល់រទ រលើរខលងខត គរក្មាងរនាះវាអាចបងក រក្ោះថា តក្មូវឲ្យមានរ ៀបចំសិកា ិ ាន ន រ់ដ្ល់ប ស្ថ និងសងគម ជាេិរសស។ ញ ណ្លបះពាល់ជាសកា ៤.៣ កា រំណត់អតតសញ្ញ ិ ា ន នង ត នុេលខ្នរប ស្ថ ិ វ ិធានកា កាត់បនាយ ិ ា ន នង ៤.៣.១ ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ វ ិធានកា កាត់បនាយ ច ស់គរក្មាង មា ឹ ារោបល់ក្តូវបញ្ញ និងក្រុមេុ នក្បរ ា រ់ឲ្យចាស់អំេើវ ិស្ថលភាេ និងវ ិធើស្ថស្រសត សក្មាប់ រំណត់្លបះពាល់ជាសកា ិ ា ន និងសងគម រៅដ្ំណារ់កាលមុ នរេលក្បតិបតតិកា (ដ្ំណារ់កាល ត នុេលខ្នរប ស្ថ ំ រ ៀបចំគរក្មាង និងដ្ំណារ់កាលស្ថងសង់) ដ្ណា រ់កាលក្បតប ិ ដ្ំណារ់កាលបញ្ច ប់ រោយក្តូវរក្បើវ ិធាន ិ តតិកា នង ួ ដ្ូ ចខាងរក្កាម៖ មួយចំនន ា ញេើទំនារ់ទំនង វាងសរមមភាេគរក្មាង និង្លបះពាល់ បស់វាខដ្ល ➢ តារាងមាក្ទិរ ខដ្លក្តូវបង្វ ិ ា ន រដ្ើមបរ មានមររលើធនធានប ស្ថ ត នុ េល (បាទ/ចាស់ ឬ រទ) ើ ំណត់្លបះពាល់ជាសកា ៌ ័មានទើតាង ➢ ក្បេ័នធេត ំ ភូ មិស្ថស្រសត (GIS) រោយរក្បើឧបរ ណ ើ ំណត់ ៍ Tool Overlay រដ្ើមបរ ើ ង ទតា ឹ រធាឲ្ ំ ខដ្លគរក្មាងអាចនង ើ ស្ថ ើ យមាន្លបះពាល់រលប ិ ា ន។ ិ ត ➢ តារាងក្តួតេន ើ នធានប ស្ថ ិ យសក្មាប់្លបះពាល់រលធ ិ តួច មធយម ធៃនធ ិ ា ន (តច ់ ៃ )។ សក្មាប់សំរណ ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បឹរារោបល់ក្តូវរធាើកា បាន់ក្បមាណមួយ ខដ្លរផ្ល ើ គរក្មាង មា ត តរលើ ិ តតិកា និងដ្ំណារ់កាលបញ្ច ប់ បស់គរក្មាង។ សក្មាប់គរក្មាង ដ្ំណារ់កាលមុ នក្បតិបតតិកា ដ្ំណារ់កាលក្បតប 125 ខដ្លរំេុងបនត មា ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បរ ត តរលើដ្ំណារ់កាល ឹ ារោបល់ក្តូវរធាើកា បាន់ក្បមាណមួយ ខដ្លរផ្ល ិ /ឬ ដ្ំណារ់កាលក្បតប ស្ថងសង់ នង ំ ិ តតិកា និងដ្ណា រ់កាលបញ្ច ប់។ ំ ➢ ដ្ណារ់កាលមុនក្បតប ិ តតកា ិ ៖ មា ច ស់គរក្មាង នង ឹ ារោបល់ក្តូវខចរដ្ំណារ់កាល ិ ក្រុមេុ នក្បរ រនះជាេើ ដ្ំណារ់ ម ំ ួ មាន ដ្ណា ិ ដ្ំណារ់កាលស្ថងសង់ រោយក្តូវ រ់កាលរ ៀបចំគរក្មាង នង ិ ា នរលើធនធានជា ូបវនត រំណត់និយមន័យថ្ន្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ធនធានជើវស្ថស្រសត និ ង ធនធានរសដ្ឋរិចចសងគម ក្េមទាំងវ ិធានកា កាត់បនាយ។ ដ្ំណារ់កាលរ ៀបចំគរក្មាង សំរៅដ្ល់ កា រ ៀបចំខ្នកា ខសាង រដ្ំរណាះក្ស្ថយជរមា ើ លើ ល ះដ្ធ េូ តដ្ល់កា រំណត់ក្េំខដ្ន រេយ ើ ដ្ំណារ់កាលស្ថងសង់ សំរៅដ្ល់កា សមា ែ តដ្ើ កា ស្ថងសង់រេោឋ ចនាសមព័នរ ធ ុ ងទ ើ ង ន តា ំ គរក្មាង។ល។ ំ ➢ ដ្ណា ិ តតកា រ់កាលក្បតប ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បរ ិ ៖ មា ញណ ឹ ារោបល់ក្តូវរំណត់អតតសញ្ញ ិ ា នរលើធនធានជា ូបវនត ធនធានជើវស្ថស្រសត និងធនធានរសដ្ឋរិចចសងគម និង ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ វ ិធានកា កាត់បនាយ។ ដ្ំណារ់កាលរនះ ើ សរមមភាេស្ថងសង់ សំរៅដ្ល់កា ចាប់រ្តម នង ិ ិ តតកា ក្បតប ិ បស់គរក្មាង។ ំ ➢ ដ្ណា ទ ប់េើបានបញ្ច ប់សរមមភាេ បស់គរក្មាង មា រ់កាលបញ្ច ប់គរក្មាង៖បនា ច ស់គរក្មាង ក្តូវរ្ទ គរក្មាងអភិវឌ្ឍន៍រេោឋ ចនាសមព័នធ និងរទសច ណ៍ រៅឲ្យរាជ ោឋ ភិបាល (សក្មាប់គរក្មាងជួល ើ រា ដ្េ ើ ជោ ិ ល) ឋ ភបា រេយ ើ សក្មាប់គរក្មាងរលដ្ ើ ខ ិ រជន បស់ ដ្ឋ ើ ដ្លជាសមបតតឯ ច ស់គរក្មាង មា ិ ចក្េមរក្េៀងជួលេើ ោ ក្តូវបនតអនុ វតតរច ិ ល។ រេតុ ដ្ូរចនះ មុនរេលរ្ទ ដ្ើ មា ឋ ភបា ច ស់គរក្មាង នង ិ ក្រុមេុ នក្បឹរារោបល់ក្តូវរំណត់ ិ ា នរលើធនធានជា ូបវនត ធនធាន ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ច ងគម ក្េមទាំងវ ិធានកា កាត់បនាយ នង ជើវស្ថស្រសត និងធនធានរសដ្ឋរិចស ត រ ង ិ វ ិធានកា ស្ថ ើ វ ិញ។ ៤.៣.២ ិ ា នសក្មាប់ បាយកា ណ ្លបះពាល់ស ុបខ្នរប ស្ថ ៍ រេញរលញថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរ ិ ា ន នង ប ស្ថ ិ សងគម ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បរ មា ើ បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ស ុប ខដ្លបណា ឹ ារោបល់ក្តូវរធាកា ត លមរេើ ួ ោ សរមមភាេ ម ត តរលើធនធានជា ូបវនត ធនធានជើវស្ថស្រសត និង ន វាងគរក្មាងជារក្ចើន ឬ សរមមភាេរ្េងៗ រោយរផ្ល ិ ចសងគម (ភា ធនធានរសដ្ឋរច ើ នទើតាង ា ប់មរជាមួយខ្នទថ្ ំ គរក្មាង ឬ សរមមភាេ)។ ច ស់គរក្មាង នង មា ឹ ារោបល់ក្តូវបញ្ញ ិ ក្រុមេុ នក្បរ ា រ់ឲ្យបានចាស់េទ ើ ំេំ នង ិ វ ិធស្ថ ើ ណ ើ ស្រសត រដ្ើមបរ ំ ត់្ល ត នុ េលខ្នរប ស្ថ បះពាល់ជាសកា ំ ភូ មស្ថ ិ ា ន និងសងគមស ុប តាម យៈកា រក្បើក្បាស់ក្បេ័នធេ៌ត័មានទើតាង ិ ស្រសត (GIS) 126 ឧបរ ណ៍ Tool Overlay រនុងកា រំណត់ទតា ើ ង ត លឲ្យមាន្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ំ ខដ្លគរក្មាងនឹងបណា ិ ា ន។ ា ប់នូវខ្នទើទើតាង (សូ មភា ំ គរក្មាង ឬសរមមភាេរ្េងៗ)។ ិ ាន ៤.៤ ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់ក្តូវេិេណ មា ិ ា ន រោយរផ្ល ៌ នាខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ត តរលើខ្នកា សំខាន់ៗ សក្មាប់េិនិតយតាមោនប ស្ថ ិ ា ន នង ិ បរងកើតតារាងរមមវ ិធើេន ិ ា ន រំ ុងរេលដ្ំណារ់កាល ិ ិតយតាមោនប ស្ថ ិ តតិកា និងដ្ំណារ់កាលបញ្ច ប់គរក្មាង ខដ្លក្រុមេុ នក្តូវរ ៀបចំ៖ ស្ថងសង់ ក្បតប ើ ្តើម ១. រសចរតរ ិ យ និងគណរនយយភាេ ២. មុ ែង្វ ក្តួតេិនត ា ប័នក្តួតក្តាថា រ). ស្ថ ន រ់ជាតិ ា ប័នក្តួតក្តាថា ែ). ស្ថ ន រ់រក្កាមជាតិ ា ប័នទទួលែុសក្តួវ គ). ស្ថ ិ វ ិធានកា កាត់បនាយ ខដ្លរឆ្ ៣. សរងខប្លបះពាល់ នង ិ ាន ព ះរៅ រកា រស្ថងខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ៤. រមមវ ិធើបណ ត ល ុ ត ះបណា ិ ិតយតាមោន ៥. រមមវ ិធើេន ញ ណធនធានប ស្ថ រ). រំណត់អតតសញ្ញ ើ ង ិ ា ន ទតា ំ បារាខមក្ត នង ិ ឧបរ ណ ា ៈេន ៍ សមា ិ យ ិ ត តាមោន។ ា ប័នក្តួតក្តា អនរទទួលែុ សតរ ូវ និងងវកាសក្មាប់ ែ). ស្ថ ិ កា េិនិតយតាមោន ិ រក្បៀបរធៀបទិននន័យទាំងរនាះជាមួយនឹងទិននន័យមូ លោ គ). រត់ក្តា និងវ ិភាគទិននន័យ នង ឋ ន នង ិ សតង់ោបរចចររទសអនុ វតត។ ិ ត ៦. ខ្នកា ងវ ិកាសក្មាប់រមមវ ិធើេន ិ យតាមោន ៧. បាយកា ណ ិ ត ៍ េន ិ យតាមោន ិ ិសងគមនិងប ស្ថ ៨. មូ លនធ ិ ា ន៖ មូ លនិធិរនះក្សបរៅតាមអនុ ក្រឹតយរលែ ២៣៨ អនក្រ បរ ចុ ះ ិ ទ ថ្ងៃទើ ២១ ខែ វ ិចឆិកា ឆ្ កាលប រចឆ ិ ិសងគមនិងប ស្ថ ន ំ ២០១៦ សតើេើ កា បរងកើតមូលនធ ិ ា ន នង ិ ួ វាងក្រសួងប ស្ថ ក្បកាស ម ិ ក្រសួងរសដ្ឋរច ិ ា ន នង ិ េិ ញ្ញវតាុ។ ិ ច នង ិ ន ៤.៥. កា វ ិភាគតថ្មលរសដ្ឋរច ិ កា ែូចខាតខ្នរប ស្ថ ច ង ិ ា ន សក្មាប់ បាយកា ណ៍ រេញរលញ ថ្នកា បាន់ក្បមាណ ិ ា ន នង ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ សងគម 127 ច ស់គរក្មាង មា ឹ ក្តូវបញ្ញ និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់នង ំ ើវ ិស្ថលភាេ ា រ់ឲ្យចាស់អេ ិ វ ិធើស្ថស្រសត នង ូបមនត រោលបំណង ិ ចនង និងសូចនារ ថ្នកា វ ិភាគខ្នររសដ្ឋរច ិ សងគម ត តរលើកា វ ិភាគខ្នរេិ ញ្ញវតាុ រោយរផ្ល ិ ច នង រសដ្ឋរច ិ ា ន រោយមានបញ្ញ ិ កា ែូ ចខាតខ្នរប ស្ថ ើ រស្ថ រោង នង ា រ់អំេឯ ិ ក្បភេចាស់ោស់។ ១. កា វ ិភាគខ្នរេិ ញ្ញវតាុ៖ ខ្ែររលកា ើ សរ ើ ខាតបង់ក្បារ់ចំរណញ បស់មា ិ ាអំេកា ច ស់ គរក្មាង។ ច ស់គរក្មាង ខដ្លបានបង់រៅឲ្យ ដ្ឋ ២. កា វ ិភាគខ្នររសដ្ឋរិចច៖ ខ្ែររលើក្បារ់ចំរណញ បស់មា ិ ា ន៖ កា វ ិភាគេើតថ្មលរោយផ្ល ៣. កា វ ិភាគអំេើកា ែូ ចខាតខ្នរប ស្ថ ទ ល់ និងក្បរោលរលើ៖ រ.) ធនធានជា ូបវនត៖ ឋានរលខាដ្ើ ជាតិេុលរនុងែយល់ កា ំខានរោយសំរ ង និង ំញ័ ឹ រលដ្ គុ ណភាេទរ ិ ទរ ើ ើ នង ឹ រក្កាមដ្ើ កា ងយគុណភាេដ្ើ ។ល។ ែ). ធនធានជើវស្ថស្រសត៖ តថ្មលថ្ក្េរ ើ ៅសល់ រសវារមមក្បេ័នធរអរូ រ ិ ្លនិងអនុ ្ល ូសុ ើ ្លត ថ្ក្េរ ឹ តថ្មលរទសច ណ ើ ធនធានសតាថ្ក្េ ធនធានរនុងទរ ិ ា ន ។ល។ ៍ ខបបធមមជាតិ តថ្មលប ស្ថ ច ងគម៖ កា ង្វ ក្បារ់ចំណ គ). ធនធានរសដ្ឋរិចស ូ ល ទទួលបានអនុ្លថ្ក្េរ ើ ។ល។ ៥. កា រំណត់ទក្មង់ បាយកា ណ៍ បឋម ឬ បាយកា ណ ិ ាន ៍ រេញរលញថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ សងគម នង ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុ នក្បរ មា ឹ ារោបល់នឹងក្តូវរ ៀបចំ បាយកា ណ៍ បឋម ឬ បាយកា ណ៍ រេញរលញថ្ន ិ ា ន នង កា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ ា ន សតេ ិ សងគម ក្សបតាមក្បកាស បស់ក្រសួងប ស្ថ ើ ើរោលកា ណ៍ ខណនាំទូរៅសក្មាប់កា រធាើ បាយកា ណ៍ បឋម ឬ បាយកា ណ៍ រេញរលញថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរ ិ ាន ប ស្ថ និងសងគម ើ ក្តូវេិេណ រេយ ៌ នារោយសរងខប ំ ុ ចខដ្លក្តូវសិរា អំេើចណ ើ ួយៗថ្ន រៅរនុងខ្នរនម បាយកា ណ៍។ ិ ថ្ន បាយកា ណ មាតកា ៍ បឋម ឬ បាយកា ណ៍ រេញរលញ ថ្នកា បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរ ិ ាន ប ស្ថ ិ សងគម នង ិ ថ្ន បាយកា ណ មាតកា ៍ រេញរលញថ្នកា បាន់ក្បមាណ្ ិ ថ្ន បាយកា ណ មាតកា ៍ បឋមថ្នកា បាន់ក្បមាណ្ល ិ ា ន នង លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ សងគម ិ ា ន នង បះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ សងគម 128 − បញ្ា ើតារាង − បញ្ា ើតារាង − បញ្ា ើ ូបភាេ − បញ្ា ើ ូបភាេ − បញ្ា ើក្កាេារ ិ − បញ្ា ើក្កាេារ ិ − បញ្ា ើខ្នទើ − បញ្ា ើខ្នទើ − បញ្ា ើអរេ កាត់ − បញ្ា ើអរេ កាត់ − សរងខបក្បតិបតតិ − សរងខបក្បតិបតតិ ជំេូរ ១៖ រសចរតើរ្តើម ជំេូរ ១៖ រសចរតើរ្តើម ម ួ ទាំង វ ិស្ថលភាេ ជំេូរ ២៖ វ ិស្ថលភាេ នង ើ ស្រសតសរ ិ វ ិធស្ថ ិ ា ិ វ ិធស្ថ នង ិ ា ើ ស្រសតសរ ជំេូរ ៣៖ ក្របែ័ណឌ ចាប់ ជំេូរ ២៖ ក្របែ័ណឌ ចាប់ ជំេូរ ៤៖ រសចរតេ ើ ិេណ៌ នាអំេើគរក្មាង ជំេូរ ៣៖ រសចរតេ ើ ិេណ៌ នាអំេើគរក្មាង ជំេូរ ៥៖ រសចរតេ ើ ិេណ៌ នាអំេើធនធានប ស្ថ ិ ាន ជំេូរ ៤៖ រសចរតេ ើ ិេណ ិ ាន ៌ នាអំេើធនធានប ស្ថ ខដ្លមានក្ស្ថប់ ខដ្លមានក្ស្ថប់ ជំេូរ ៦៖ កា ចូ ល ម ួ ជាស្ថធា ណៈ ជំេូរ ៥៖ កា ចូ ល ម ួ ជាស្ថធា ណៈ ជំេូរ ៧៖ ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ ាន ជំេូរ ៦៖ ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ ាន និងវ ិធានកា កាត់បនាយ និងវ ិធានកា កាត់បនាយ ជំេូរ ៨៖ ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ ាន ជំេូរ ៧៖ ខ្នកា ក្គប់ក្គងប ស្ថ ិ ាន ជំេូរ ៩៖ កា វ ិភាគតថ្មលរសដ្ឋរច ិ ច នង ិ ប ស្ថ ិ ាន ជំេូរ ៨៖ រសចរតស ិ ឋ ន នង ើ ននោ ិ អនុ ស្ថសន៍ ជំេូរ ១០៖ រសចរតស ិ ឋ ន នង ើ ននោ ិ អនុ ស្ថសន៍ − ឯរស្ថ រោង − ឯរស្ថ រោង ័ ធ − ឧបសមពន ័ ធ − ឧបសមពន ិ ា ៦. សមាសភាគថ្នក្រុមកា ង្វ សរ មា ច ស់គរក្មាង នង ឹ ារោបល់ក្តូវបង្វ ិ ក្រុមេុ នក្បរ ា ញរឈា ិ ា អនរជំនាញ នង ម ះក្បធានក្រុមសរ ំ ួយកា ិ ជន សក្មាប់កា សិរា និងក្ស្ថវក្ជាវ បស់គរក្មាងនានា ើ អនរទាំងរនាះនឹងក្តូវចុ ះរនុងបញ្ា ើក្រុមេុ នក្បឹរា រេយ ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់សេកា ជាមួយថ្ដ្គូ េិរក្ោះរោបល់ឯរជន ឬ រោបល់។ របើសិនជាមា អនរជំនាញ ខដ្លមន ិ មានរៅរនុងបញ្ា ើ មា ច ស់គរក្មាង នង ឹ ារោបល់ក្តូវជូ នដ្ំណ ិ ក្រុមេុ នក្បរ ិ ាន ឹ ងដ្ល់ក្រសួងប ស្ថ រនុង យៈរេល ០១ ខែមុ ន។ 129 ិ ា ៧. កាលវ ិភាគកា ង្វ /សរមមភាេកា ង្វ សរ មា ំ ូ ង េូ តដ្ល់កា ោរ់ ច ស់គរក្មាង និងក្រុមេុនក្បឹរារោបល់ក្តូវរំណត់ យៈរេល ចាប់េើកា សិរាដ្ប បាយកា ណ ិ ា ន រដ្ម ៍ រៅក្រសួងប ស្ថ ើ ន ើ បេ ិ យ នង ិ ត ិ ្តល់រោបល់។ ័ ធ ៨. ឧបសមពន ច ស់គរក្មាង មា ឹ ារោបល់ក្តូវភា និងក្រុមេុ នក្បរ ា ប់មរជាមួយនូ វឯរស្ថ ្លូវចាប់ ខដ្លពារ់េ័នធនង ឹ ំ គរក្មាង ដ្ូ ចជា អនុ ក្រឹតយ សតើេើកា ្តល់ចណា ន រ់រ ង ត់ថា ើ វ ិញរលើដ្ើ រិចចសនាជួលដ្ើ ប័ណណចុះបញ្ា ើក្រុមេុ នក្បឹរា ិ ា ន លែ រោបល់រៅក្រសួងប ស្ថ ិ អនុញ្ញ ិ ត ញ តេមា ើ ច ស់គរក្មាង ឲ្យក្រុមេុ នក្បរ ឹ ាេរ ើ សរ ិ ក្ោះរោបល់រធាកា ិ ា នង ិ រ ៀបចំ បាយកា ណ៍ EIA ឧបរ ណ៍ ្លូវចាប់នានា បស់ក្រសួង ា ប័ន នង ស្ថ ញ ធ ពារ់េន ិ អាជា ័ ធ ។ល។ 130 ី នកពាក់ព័នធកងការពិ ឧបសម្ព័នធ ៦៖ បញ្ជ អ នុ នុ ESMF ម្រោះម្ោបល់កង 131 132 133 134 ី ម្រោងអវិជ្ជោន ឧបសម្ព័នធ ៧. បញ្ជ គ បញ្ា ើគរក្មាងអវ ិជាមាន ឬ បញ្ា ើគរក្មាងខដ្លែាះលរខណៈសមបតតិក្គប់ក្ោន់ មានន័យថា ជាអនុគរក្មាង ឬ ិ ោគ ខដ្លក្តូវបានោមឃាត់េកា សរមមភាេវ ិនរ ើ នាោ េភ ើ ទទួលបានេិ ញ្ញបបទានេធ ើ គរក្មាង ិ េរោរ រេយ ឹ ក្តូវបញ្ចូ លរៅរនុងរសៀវរៅខណនាំអនុ វតត ឬ ក្បតប ក្បរភទរនះនង ិ ។ ភា ិ តតកា ិ ធនាោ េភ ន រ់អនុ វតតន៍ នង ិ េរោរ ៌ ័មានទាំងរនះ នឹងេិចា ណារលើេត រៅរេលេិនិតយអនុ គរក្មាង ើ ្ទៀងផ្ល រដ្ើមបរ ទ ត់លរខណៈសមបតតិសមក្សប វ ិស្ថលភាេ និង រក្មិតថ្នវ ិធានកា ោំពា របើសិនជាមាន។ បញ្ា ើគរក្មាងអវ ិជាមាន ឬ គរក្មាងខដ្លែាះលរខណៈសមបតតិ មានចំណ ិ ក្តម ុ ចមួយចំនួន មន ឹ ខតដ្ូ ចខាង រក្កាមរទ៖ - ិ ា នធៃនធ សរមមភាេខដ្លមាន្លបះពាល់រលើប ស្ថ ិ អាចផ្ល ់ ៃ និងខដ្លមន ល ស់បូ ត បាន រៅរនុង ក្ចរ របៀង PA ិ ង្វយកាត់បនាយបាន និងខដ្លមន - ើ ំបន់កា ពា ធមមជាតខ សរមមភាេខដ្លបះពាល់អវ ិជាមានរលត គ ល់រោយ ោ ិ ដ្លទទួលស្ថ ិ ល ថា ឋ ភបា ន រ់ជាតិ ន រ់រែតត ឬ រាជធានើ (ឧទាេ ណ ថា ៍ តំបន់ក្ទនាប់) - ឹ រចញេើដ្ើរសើម ឬកា ចារ់បំរេញខដ្នទរ កា រានដ្ើ ដ្ូ ចជា កា បងាូ ទរ ើ រងកើតបានជាដ្ើ ឹ រដ្ើមបប - ិ ធិមិនចាស់ោស់ កា ជួល ឬ កា ទិញដ្ើខដ្លមានរមមសទ - ័ ធនង សរមមភាេពារ់េន ិ រ ឹ កា ្លត ើ - ័ ធនង សរមមភាេពារ់េន ឹ កា ប បាញ់ សតាសក្មាប់រោលបំណងពាណិ ជារមម - ពាណ ញ CITES ិ ជារមមសតាថ្ក្េ និង្លិត្លសតាថ្ក្េខដ្លក្តូវបានោមឃាត់រោយសនធិសញ្ញ - ល ស់បូ ត រេេរនទិរ ចូ លរៅរនុងប ស្ថ កា បរញ្ច ញអងគធាតុ ខដ្លមានកា ផ្ល ិ ា នធមមជាតិ - សរមមភាេពារ់េន ែ ត ឬ ស្ថងសង់អោ រៅចំរណា ័ ធនឹងកា សមា ិ កា អភិវឌ្ឍក្បរប ត លតំបន់អភិ រេ នង រោយចើ ភាេ ឬ រនុងតំបន់សេគមន៍ គឺទាមទា ឲ្យមានកា អនុ ម័តេើ ោ ិ ល។ កា អភវ ឋ ភបា ិ ឌ្ឍទាំងឡាយ ំ រនះ ឬ រនុងតំបន់ជត រនុងតំបន់ទាង ិ ោ ឺ ក្មូវឲ្យរធាកា ន គត ិ ា ន នង ើ បាន់ក្បមាណ្លបះពាល់ខ្នរប ស្ថ ិ សងគម។ - ទ នកាប់កាប់ដ្ើរោយែុ សចាប់ ឬ សរមមភាេខដ្លញាំងឲ្យមានកា ទស្រនា រោយោ ឹ សមតាភាេរលើកា ក្គប់ក្គងតំបន់កា ពា ។ ម នកា ធានាេើកា អនុ វតតចាប់ និងកា េក្ងង តំបន់ក្គប់ក្គងទាំងបួន គ៖ ឺ - ិ ុរខជាតិ តំបន់សំខាន់ Core zone៖ តំបន់ខដ្លមានតថ្មលខាងអភិ រេរនុងរក្មិតែពស់ ខដ្លមានេេួរសតានង ខដ្លរំេុងទទួលកា គក្មាមគំខេង និងជិត្ុ តេូជ និងក្បេ័នធរអរូ ូ សុ ើខដ្លង្វយ ងរក្ោះ។ 135 កា ចូ លរៅកាន់តំបន់សំខាន់ គឺក្តូវបានោមឃាត់ រលើរខលងខតតំបន់អភិ រេធមមជាតិ និងមស្រនតើ ដ្ឋបាល ិ ាក្ស្ថវក្ជាវ។ NCPA អាច្តល់កា អនុញ្ញ ខ្នរអភិ រេ និងអនរសរ ិ អនរសិរាក្ស្ថវ ញ តរចញចូ លឲ្យមស្រនតើ នង ញ តជាមុនេក្ ក្ជាវ រោយមានកា អនុ ញ្ញ ើ រសួងប ស្ថ ិ ា ន។ (មស្រនខ តើ ្នរកា ពា នង ិ សនតស ន រ់ជាតិ គមា ិ ុែថា ឺ ន ិ ផ្ល សទ ល ុ ងកា រចញចូ លតំបន់សំខាន់)។ កា រក្បក្ ធិ ទ ល់ែួ នរន ិ ត ើ បាស់ធនធានធមមជាតេ ើ ំបន់សំខាន់ក្តូវបានោម ិ មមេរនច (ជួនកា ក្តូវបានរគរៅថា រសិរមមកាប់-ដ្ុ ត) ក្តូវបានោមឃាត់។ ឃាត់។ រសរ - តំបន់អភិ រេ៖ តំបន់ខដ្លមានតថ្មលខាងអភិ រេរនុងរក្មិតែពស់ ខដ្លមានធនធានធមមជាតិ ក្បេ័នធរអរូ ូ សុ ើ ើ ង តំបន់ជក្មាល និងរទសភាេធមមជាតិខដ្លមានទតា ំ រៅខរប តំបន់សំខាន់។ កា ្តល់សិទធិរចញចូ លរៅរនុង ើ ៅបាន លុះក្តាខតមានកា អនុ ញ្ញ តំបន់សំខាន់ អាចរធារ ើ ្នរ ដ្ឋបាលកា ពា នង ញ តេខ ិ អភិ រេធមមជាតិ ជាមុ ន ន រ់ជាតិ គមា សិន។ (មស្រនតើខ្នរកា ពា និងសនតិសុែថា ទ ល់ែួ នរន ឺ នសិទធិផ្ល ល ុ ងកា រចញចូ ល)។ កា រក្បើក្បាស់ ខា ន តតូ ច បស់សេគមន៍រលើអនុ្លថ្ក្េរ ់ ើវភាេ ស់រៅ បស់ក្បជាជន ើ (NTFPs) សក្មាប់ក្ទក្ទងជ មូ លោ ញ ត រោយមានកា ក្តួតេិនត ឋ ន អាចក្តូវបានអនុ ញ្ញ ់ ត់ របើសន ិ យោងេមតច ំ រនាះ ិ ជាកា រក្បើក្បាស់ទាង ឹ មន នង ៃ ់ធៃ ដ្ល់ជវ ិ បះពាល់ធន ើ ចក្មុះ។ រក្ៅេរ ើ នះ កា រក្បក្ ើ បាស់ធនធានធមមជាតេ ើ ំបន់រនះ គក្ ិ ត ឺ តូវបាន ិ មមេរនច រ៏ក្តូវបានោមឃាត់ខដ្ ។ េ៌ត័មានលមែត ោមឃាត់។ រសរ ើ កា ិ មានរៅរនុងចាប់ សតេ ើ កា ពា ិ ា ន។ ធនធានធមមជាតិ ខដ្លមានរៅរលើរគេទំេ័ បស់ក្រសួងប ស្ថ 136