71010
TIN VẮN Ä?Ô THỊ VIỆT NAM– CHƢƠNG TRÃŒNH SUEEP: Tá»”NG QUAN VÀ Ã?P DỤNG Ở VIỆT NAM                             July 2, 2012


Thông tin chung                                                 kế để hỗ trợ soạn thảo các chương trình xây dựng
                                                                năng lực thể chế của thành phố để tối đa hóa hiệu quả
Hiện nay các thành phố chiếm khoảng hai phần ba                 năng lượng trong tất cả các ban ngành của thành phố
lượng tiêu thụ năng lượng và phát thải khoảng 70%               và xác định các hành động có thể thực hiện để nâng
lượng khí nhà kính (GHG) của thế giới. Trong các                cao hiệu quả năng lượng và quản lý phát thải.
thập kỷ tiếp theo, dự kiến gia tăng tốc đô đô thị hóa
và tăng trưởng thu nhập ở các nước đang phát triển              Quy trình SUEEP được thiết kế sao cho quy hoạch
thậm chí sẽ đẩy nhanh mức tiêu thụ năng lượng và                năng lượng và phát thải được phù hợp với các mục
phát thải GHG của các thành phố tăng cao hơn nữa,               tiêu chung của thành phố. Bằng việc gắn kết các
đặc biệt là ở những nơi mà hầu hết ngư�i dân chưa               mong muốn của thành phố với những sáng kiến khả
được hưởng cơ sở hạ tầng cơ bản tương xứng và ở                 thi để nâng cao hiệu quả năng lượng và quản lý phát
những nơi mà chính quy�n thành phố không đủ                     thải, SUEEP tạo đi�u kiện cho một thành phố thúc
nguồn lực để dịch chuyển từ hướng đi hiện tại.                  đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương, cải thiện chất
                                                                lượng cuộc sống, bảo vệ môi trư�ng, tiết kiệm tài
Tăng trưởng đô thị đặc biệt đáng chú ý ở khu vực                chính, tạo việc làm mới và các quan hệ đối tác mới
Ä?ông Ã? - Thái Bình DÆ°Æ¡ng (EAP). Trong khi EAP                   giữa các cÆ¡ quan của thành phố và khu vá»±c tÆ° nhân.
hiện là một trong những khu vực có mức độ đô thị                Mục đích là để giúp cho các thành phố xây dựng
hóa thấp nhất trên thế giới thì dân cư thành thị của nó         chương trình SUEEP của riêng mình sử dụng các cơ
lại đang tăng nhanh với tốc độ chưa từng có: gần gấp            chế khác nhau và hỗ trợ h� trong việc xác định một
đôi tốc độ tăng dân cư thành thị của thế giới.                  hệ thống quản lý nhà nước để thực hiện, giám sát và
Trong má»™t ná»— lá»±c xúc tiến các giải pháp giúp tránh              báo cáo. Ä?ây là những kết quả quan trá»?ng vì chúng
việc sử dụng năng lượng có cư�ng độ các bon gắn                 giúp nâng cao chức năng quản lý nhà nước v� mặt
li�n với tăng trưởng đô thị, Ngân hàng Thế giới đã              năng lượng đô thị và tạo ra n�n tảng cộng tác chung
khởi xướng một chương trình vùng—Quy hoạch                      giữa thành phố với các nhà tài trợ, giữa các tổ chức
năng lượng và phát thải đô thị b�n vững ở khu vực               xã hội dân sự với khu vực tư nhân.
Ä?ông Ã?- Thái Bình DÆ°Æ¡ng EAP, hay còn gá»?i là                     Khái quát vá»? quy trình
SUEEP—với sự hỗ trợ của Cơ quan Hợp tác phát
triển Quốc tế Úc - AusAID từ tháng Giêng năm 2011.              Quy trình 17 bước trong SUEEP được chia thành 6
                                                                giai đoạn chính như sơ đồ dưới đây. Quy trình này
SUEEP là gì?                                                    được dùng để cung cấp cho các thành phố một khung
SUEEP là một chương trình khung tổng thể và một                 từ bắt đầu lập quy hoạch theo đư�ng lối phát triển
Bộ sách hướng dẫn theo từng bước hỗ trợ các thành               hiệu quả hơn v� năng lượng, qua từng bước chính của
phố xây dựng cho mình một kế hoạch năng lượng và                quy trình bao gồm: tạo dựng một tuyên bố v� tầm
phát thải đô thị. Xây dựng dựa trên Nghiên cứu thí              nhìn; trao đổi với các bên liên quan; đo kiểm mức
Ä‘iểm ở ba thành phố khu vá»±c Ä?ông Nam Ã? (Ä?à Nẵng                 tiêu thụ năng lượng và phát thải đô thị; thiết lập các
của Việt Nam, Cebu của Philippines và Surabaya của              mục tiêu xanh; lập kế hoạch năng lượng và phát thải
Indonesia) cùng với những thông lệ thực hành tốt                đô thị b�n vững, thực hiện và cung cấp tài chính cho
nhất trong quy hoạch b�n vững ở các thành phố khác,             chương trình, theo dõi giám sát và báo cáo tiếp theo.
Bộ Sách hướng dẫn và Bộ công cụ SUEEP được thiết

                                               Khái quát quy trình SUEEP




      Ngân hàng Thế giới - Tin vắn đô thị Việt Nam                                                Trang 1
                                               số 4
TIN VẮN Ä?Ô THỊ VIỆT NAM– CHƢƠNG TRÃŒNH SUEEP: Tá»”NG QUAN VÀ Ã?P DỤNG Ở VIỆT NAM                                        July 2, 2012


Tham gia ở nhi�u cấp độ quản lý khác nhau                               ngành khác nhau trong thành phố và xác định các
Do các khung chương trình tổng thể như SUEEP có                         lĩnh vực ưu tiên để tiếp tục khảo sát và can thiệp.
thể đòi h�i nhi�u nguồn lực, cần đưa thêm vào                           Các đối tượng mục tiêu
chương trình tính linh hoạt thông qua một quy trình
                                                                        Khung Chương trình SUEEP tập trung hỗ trợ cho các
tham gia nhi�u cấp độ (xem biểu đồ dưới đây), bắt                       thị trưởng thành phố và các cơ quan quy hoạch đô thị
đầu bằng việc Ä‘Æ°a ra sá»­ dụng công cụ đánh giá nhanh                     của các thành phố trong khu vá»±c Ä?ông Ã?- Thái Bình
cấp độ cao và sau đó là tham gia sâu hơn ở cấp độ
                                                                        Dương EAP, nhưng SUEEP cũng thích hợp cho các
ngành ở một số lĩnh vực được lựa ch�n, và sau đó,
                                                                        công chức chính phủ những ngư�i tham gia vào các
tùy thuộc vào nhu cầu của chủ đầu tư và quy�n làm
                                                                        ngành cung cấp dịch vụ công ích, giao thông, phát
chủ chương trình, thực hiện hướng dẫn tổng thể của
                                                                        triển kinh tế, nhà ở, quản lý môi trư�ng, quản lý các
SUEEP.                                                                  công trình nhà nước, lập kế hoạch tài chính, đánh giá
                                                                        rủi ro và sức kh�e cộng đồng
                                                                        Thông tin v� các thành phố: Sử dụng
                                                                        năng lƣợng & Phát thải Khí Nhà kính
                                                                        GHG
                                                                        Hình dưới đây minh h�a rằng hầu hết các thành phố
                                                                        Ä‘ang phát triển ở Ä?ông Nam Ã? bao gồm cả ba thành
                                                                        phố thí Ä‘iểm (là Ä?à Nẵng, Cebu và Surabaya) hiện
                                                                        đang có mức tiêu thụ năng lượng và phát thải GHG
                                                                        trên đầu ngư�i tương đối thấp so với nhi�u thành phố
                                                                        khác trên thế giới. Tuy nhiên, khi GDP bình quân đầu
                                                                        ngư�i của các thành phố này tăng lên thì tiêu thụ
                                                                        năng lượng và phát thải GHG có thể sẽ đi theo một
Ba công cụ chẩn đoán với ba mục tiêu
                                                                        đư�ng hướng khác như thể hiện ở các thành phố khác
Khung SUEEP sử dụng ba bộ công cụ để đánh giá                           trong khu vực EAP như Bangkok, Seoul và Tokyo.
tình hìnhc sử dụng năng lượng và phát thải của thành                    Rõ ràng là con đư�ng mà Seoul và Tokyo áp dụng
phố.                                                                    đưa ra một lựa ch�n khác xanh hơn kêu g�i giảm
1) Cân bằng năng lượng: Lập bản đồ cung cấp và                          đáng kể cư�ng độ năng lượng của các hoạt động kinh
   sử dụng năng lượng sơ cấp và thứ cấp trong                           tế (mức sử dụng năng lượng trên GDP) và cả những
   thành phố. Kiểm kê phát thải GHG: Xác định các                       cải thiện v� hiệu quả năng lượng. Hiện nay chỉ có
   nguồn phát thải GHG chính do sử dụng năng                            Cebu là đang có mức cư�ng độ năng lượng làm cho
   lượng của thành phố.                                                 tuyến phát triển này tÆ°Æ¡ng đối thẳng trong khi Ä?à
                                                                        Nẵng và Surabaya sẽ phải đi chặng đư�ng dài hơn để
2)       Công cụ đánh giá nhanh năng lượng thành                        giảm cư�ng độ năng lượng trong n�n kinh tế của
phố, hay còn g�i là phần m�m TRACE: Cung cấp cho                        mình. Sơ đồ dưới đây cũng chứng minh rằng chỉ đầu
các thành phố chẩn đoán nhanh hiệu quả thực hiện                        tư riêng vào hiểu quả năng lượng là không đủ để các
tiết kiệm năng lượng của các hệ thống đô thị và các                     thành phố này duy trì con đư�ng phát triển b�n vững,
                               Phát thải GHG trên đầu ngƣ�i ở các thành phố đuợc lựa ch�n
                          (tGHG trên đầu ngÆ°á»?i – vào khoảng năm 2006, trừ Ä?à Nẵng, Surabaya và Cebu – 2010)




     Ngân hàng Thế giới - Tin vắn đô thị Việt Nam                                                             Trang 2
                                              số 4
TIN VẮN Ä?Ô THỊ VIỆT NAM– CHƢƠNG TRÃŒNH SUEEP: Tá»”NG QUAN VÀ Ã?P DỤNG Ở VIỆT NAM                   July 2, 2012


mà đối với hầu hết các thành phố đã phát triển khác,   điện từ các nguồn năng lượng tái tạo phân tán (chẳng
phát thải GHG trên đầu ngư�i có thể ―ổn định‖ hoặc     hạn như pin mặt tr�i) đang mới ở giai đoạn bắt đầu ở
thậm chí bắt đầu tăng lên khi có tăng trưởng GDP trừ   cả ba thành phố thí điểm. Ngoài ra, biểu giá điện và
phi thực hiện các biện pháp tổng thể hơn. Các biện     chính sách giá (như trợ giá) nằm ngoài khả năng
pháp hay kế hoạch như vậy cần phải tính đến các        kiểm soát của thành phố mà đây lại là một trong
động lựclàm tăng nhu cầu năng lượng và phát thải,      những công cụ chính để thúc đẩy hiệu quả tiết kiệm
ví dụ nhÆ° sá»­ dụng đất, vận tải công cá»™ng, phát Ä‘iện    năng lượng từ bên cầu. Ä?iá»?u này cho thấy tầm quan
phân tán và cơ cấu phát điện – là cácbộ phận hợp       tr�ng của sự cộng tác chặt chẽ giữa chính quy�n
thành của một chương trình SUEEP tổng thể.             thành phố và trung ương trong việc xây dựng một
                                                       cách tiếp cận tối ưu để đáp ứng nhu cầu điện năng
Gia tăng nhanh dân số và nâng cao tiêu chuẩn sống ở
                                                       đang tăng nhanh một cách tin cậy, hiệu quả và thân
ba thành phố thí điểm SUEEP đang làm tăng đáng kể
                                                       thiện với môi trư�ng.
tiêu thụ năng lượng. V� quy mô dân số, Surabaya là
thành phố lá»›n nhất vá»›i 2,8 triệu dân năm 2010, Ä?à      Ä?à Nẵng, Việt Nam
Nẵng là 0,9 triệu và Cebu là 0,8 triệu. Hiện nay Ä?à
Nẵng có mức gia tăng tiêu thụ tăng lượng hàng năm      Ä?à Nẵng là má»™t thành phố cảng lá»›n và là trung tâm
là 11,7%, với mức này thì nhu cầu năng lượng của       đô thị lớn nhất của khu vực mi�n Trung của Việt
thành phố sẽ tăng gấp đôi trong vòng 6 năm tá»›i. Mức    Nam. Vá»›i cảng biển lá»›n thứ tÆ° trong cả nÆ°á»›c, Ä?à
tăng sử dụng năng lượng hàng năm ở Surabaya và         Nẵng là thành phố cửa ngõ quan tr�ng vào khu vực
Cebu tương ứng là 4,9% và 4,3%, vẫn ở mức cao          Tây Nguyên của Việt Nam, Lào, Cămpuchia, Thái
đáng kể. Giao thông là má»™t ngành có nhu cầu năng       Lan và Miến Ä?iện. Sau giai Ä‘oạn tăng trưởng dân số
lượng lớn (xem biểu đồ dưới đây). Ngành này cũng       tương đối chậm (1,7% mỗi năm) từ năm 2000 đến
nhÆ° ngành xây dá»±ng nắm giữ các cÆ¡ há»™i lá»›n nhất để      năm 2007, Ä?à Nẵng dÆ°á»?ng nhÆ° đã sẵn sàng cho tình
tăng quy mô hiệu quả tiết kiệm năng lượng ở cấp độ     trạng dân số tăng nhanh trong 10 năm tới với số dân
thành phố đặc biệt là ở Ä?à Nẵng do chính quyá»?n         khoảng 1,65 triệu ngÆ°á»?i vào năm 2020.
thành phố có mức Ä‘á»™ kiểm soát cao và tầm ảnh           Ban lãnh đạo cấp tiến của Ä?à Nẵng có mong muốn
hưởng lớn đối với hai lĩnh vực này.                    đưa thành phố theo hướng tăng trưởng xanh và có
         Tiêu thụ năng lƣợng sơ cấp theo ngành         hiệu quả năng lượng cao hơn, đây cũng là ưu tiên
                                                       quốc gia. Quyết định của Ủy ban nhân dân thành phố
                                                       phê duyệt ―Kế hoạch phát triển Ä?à Nẵng – Thành
                                                       phố môi trư�ng‖ đã tạo n�n tảng cho quy hoạch thành
                                                       phố trong bối cảnh b�n vững và khuyến khích nâng
                                                       cao hiệu quả nguồn lực. Bằng việc theo đuổi các
                                                       chính sách tiết kiệm và hiệu quả năng lượng đầy
                                                       tham vá»?ng ở cấp Ä‘á»™ thành phố, Ä?à Nẵng có thể dẫn
                                                       đầu không chỉ ở trong nước mà còn có thể ở quy mô
                                                       rá»™ng hÆ¡n trong vùng Ä?ông Nam Ã?. Hiện cÅ©ng Ä‘ang
                                                       có sự tham gia đáng kể của Ngân hàng Thế giới và hỗ
                                                       trợ mạnh mẽ của chính phủ cho phát triển b�n vững ở
Phân nhóm phát thải GHG theo ngành cho thấy khá        Ä?à Nẵng.
phù hợp với mô hình sử dụng năng lượng của ba
                                                       Cân bằng năng lượng
thành phố nhưng cũng có một số khác biệt. Loại
nhiên liệu dùng cho phát Ä‘iện là yếu tố chính để xác   Cân bằng năng lượng của Ä?à Nẵng trong hình dÆ°á»›i
định cư�ng độ phát thải GHG từ sử dụng năng lượng.     đây minh h�a các dòng năng lượng và hiện trạng sử
Ở Surabaya, điện được sản xuất chủ yếu từ các nhà      dụng năng lượng của thành phố. Năm 2010, thành
máy nhiệt điện chạy than chiếm tỷ lệ lớn trong danh    phố đã sử dụng khoảng 17,9 PJ năng lượng ở các
mục phát thải GHG và chiếm tới 36% tổng mức phát       dạng khác nhau. Khoảng 45% năng lượng sử dụng
thải của thành phố. Cả Cebu và Ä?à Nẵng Ä‘á»?u có sản      của Ä?à Nẵng liên quan đến việc sá»­ dụng các loại
lượng điện từ các nguồn năng lượng tái tạo khá lớn     nhiên liệu khác nhau cho các phương tiện giao thông
(Cebu có 36% sản lượng điện từ địa nhiệt và thủy       trong khi công nghiệp chiếm 21% tiêu hao năng
Ä‘iện còn Ä?à Nẵng có 16% sản lượng phát từ thủy         lượng trong thành phố. Sá»­ dụng năng lượng khu vá»±c
Ä‘iện). Do đó, phát thải GHG ở Cebu và Ä?à Nẵng thấp     sinh hoạt chiếm 13% trong tổng năng lượng tiêu thụ
hơn đáng kể (tính theo đầu ngư�i) và chủ yếu là từ     trong khi các dịch vụ thương mại và khu vực công
nhiên liệu diesel và xăng sử dụng cho giao thông và    chỉ chiếm một tỷ tr�ng rất nh�. 16% năng lượng tiêu
phát điện cục bộ (từ máy phát diesel). Sử dụng phát    dùng còn lại là ở các ngành khác.




     Ngân hàng Thế giới - Tin vắn đô thị Việt Nam                                      Trang 3
                                              số 4
TIN VẮN Ä?Ô THỊ VIỆT NAM– CHƢƠNG TRÃŒNH SUEEP: Tá»”NG QUAN VÀ Ã?P DỤNG Ở VIỆT NAM                         July 2, 2012


                      Cân bằng năng lƣợng của thành phố Ä?à Nẵng – Biểu đồ Sankey, 2010




Kiểm kê phát thải khí nhà kính GHG                          nếu tính tới tốc độ sở hữu tư nhân đối với xe hơi đang
Tình hình phát thải GHG cÅ©ng tÆ°Æ¡ng tá»± nhÆ° vậy.              tăng lên ở thành phố này thì Ä?à Nẵng sẽ cần có hệ
                                                            thống xe buýt nhanh (BRT) triển khai ở một hoặc
Năm 2010, thành phố Ä?à Nẵng đã phát thải tổng số
                                                            nhi�u vùng trong thành phố tính đến năm 2016.
khoảng 1,54 triệu tấn CO2 quy đổi từ tất cả các
                                                            Thành phố cần một tiếp cận quy hoạch tổng thể gắn
ngành. Nhiên liệu cho giao thông chiếm 46% tổng
                                                            kết quy hoạch giao thông với quy hoạch sử dụng đất
mức phát thải GHG toàn thành phố trong khi cung
cấp điện năng cho thành phố chiếm 31% phát thải địa         trung hạn và dài hạn để đảm bảo lồng ghép quy
phÆ°Æ¡ng. Các con số này cho thấy UBND Ä?à Nẵng                hoạch cho các tuyến xe bus nhanh BRT, sá»­ dụng đất,
                                                            tín hiệu giao thông đư�ng phố, chính sách dừng đỗ,
cần chuyển tr�ng tâm của mục tiêu tăng cư�ng hiệu
                                                            định giá phí đăng ký phương tiện, và chính sách v�
quả năng lượng khá ấn tượng của mình vào giải quyết
                                                            giành đư�ng riêng cho ngư�i đi bộ được phối kết hợp
vấn đ� gia tăng tiêu hao năng lượng và phát thải có
liên quan đến giao thông.                                   với nhau. Tuy nhiên, trong tương lai ngắn hạn đi�u
                                                            quan tr�ng đối với thành phố là khuyến khích sử
 Phát thải theo nguồn và ngÆ£á»?i sá»­ dụng cuối ở Ä?à Nẵng năm   dụng xe đạp và xe đạp Ä‘iện nhiá»?u hÆ¡n.
                           2010




                                                                                   Da Nang




Chẩn đoán ngành: Xác định các cơ hội
Giao thông: Mặc dù thực tế là đa phần mức tiêu hao
năng lượng sá»­ dụng và phát thải các bon ở Ä?à Nẵng           Các tòa nhà công trong thành phố: Tiêu dùng năng
có liên quan đến giao thông, hiện tại Ä?à Nẵng vẫn có        lượng tại các công sở của thành phố Ä?à Nẵng tÆ°Æ¡ng
mức tiêu thụ năng lượng bình quân đầu ngư�i cho             đối thấp (97 kWh/m2) theo cơ sở dữ liệu TRACE.
giao thông thấp hơn nhi�u thành phố khác có trong           Tuy nhiên, sử dụng điện trong các tòa nhà công đang
cơ sở dữ liệu TRACE trình bày dưới đây. Tuy vậy,            tăng lên. Hiện đã có nhi�u nỗ lực nâng cao hiệu suất



      Ngân hàng Thế giới - Tin vắn đô thị Việt Nam                                            Trang 4
                                               số 4
TIN VẮN Ä?Ô THỊ VIỆT NAM– CHƢƠNG TRÃŒNH SUEEP: Tá»”NG QUAN VÀ Ã?P DỤNG Ở VIỆT NAM                       July 2, 2012


sử dụng năng lượng trong các tòa nhà công như            công nghệ lưới điện thông minh Trong ngành điện,
chương trình thay thế bóng đèn chiếu sáng, và thực       các can thiệp trực tiếp của thành phố nhằm tác động
hiện bố trí lịch sử dụng hệ thống đi�u hòa không khí.    tới hiệu quả tiết kiệm năng lượng chí giới hạn tới bên
Tuy nhiên, thay thế các máy đi�u hòa không khí cũ        cầu và cung cấp nguồn phát mới từ các nguồn năng
và những thiết bị kém hiệu quả khác, cải thiện thiết     lượng tái tạo phân tán, nhấn mạnh sự cần thiết đối với
kế và xây dựng tư�ng baoche cho các công trình xây       việc nâng cao một cách có hệ thống tầm ảnh hưởng
dựng cũng giúp tăng thêm cơ hội nâng cao hiệu quả        của thành phố tại cấp độ quốc gia để tác động tới
sử dụng năng lượng. Theo báo cáo, UBND thành phố         ngành. Trong quy mô quy�n hạn trực tiếp của thành
Ä?à Nẵng Ä‘ang quy hoạch xây dá»±ng má»™t tòa tháp văn         phố, quản lý bên cầu thành công sẽ giúp tiết giảm
phòng cao để tập trung các sở ban ngành địa phương       nhu cầu mở rộng công suất và có thể giúp san bằng
hiện đang đóng phân tán rải rác trong thành phố vào      phụ tải đỉnh. Những tiến bộ gần đây trong công nghệ
một tòa tháp hành chính riêng. Thông qua việc xây        đo đếm thông minh và đi�u khiển lưới điện đem lại
dựng một tòa nhà xanh kiểu mẫu đạt được tiêu chuẩn       nhi�u cơ hội đáng kể cho thành phố trong việc hợp
LOTUS (hệ thống đánh giá tòa nhà xanh ở Việt Nam)        tác với các bên cung cấp điện để thúc đẩy và khai
hoặc các quy chuẩn xây dựng ưu việt khác v� các          thác hiệu quả tiết kiệm điện từ phía nhu cầu.
công trình xây dựng có hiệu suất năng lượng cao,
                                                         Chiếu sáng công cá»™ng: Ä?à Nẵng có mức tiêu thụ
UBND thành phố sẽ gửi đi một thông điệp mạnh mẽ
                                                         điện tính theomỗi cột đèn đư�ng tương đối thấp (416
v� tầm quan tr�ng của thiết kế kiểu này và tính khả
                                                         kWh/cột) so với các thành phố khác trong cơ sở dữ
thi của nó trong đi�u kiện môi trư�ng kinh tế và khí
                                                         liệu TRACE. Ä?iá»?u này là nhá»? sá»­ dụng các phụ kiện
hậu của Ä?à Nẵng.
                                                         chiếu sáng tiết kiệm điện và thực hiện ở các chế độ
Chất thải rắn: Mức phát sinh chất thải rắn ở Ä?à          tiết giảm chiếu sáng khác nhau triển khai trên toàn
Nẵng vào khoảng 0,68 kg/ngư�i/ngày, nằm ở mức            thành phố. Hiện vẫn còn cơ hội để cải thiện hiệu quả
trung bình của các thành phố trong cơ sở dữ liệu         lĩnh vực chiếu sáng công cộng, bao gồm triển khai
TRACE. Hiện nay bãi chôn lấp rác ở Ä?à Nẵng chÆ°a          quy mô lá»›n các loại đèn LED và xây dá»±ng các quy
có bố trí phương tiện thu giữ khí mê tan (do đó mất đi   chế mua sắm có các yêu cầu v� tiết kiệm năng lượng
cơ hội tận dụng nguồn năng lượng này), và dự kiến sẽ     khắt khe hơn.Một đi�u quan tr�ng là phải tính tới tốc
hết công suất phục vụ vào năm 2025 - 2030. Hầu hết       độ tăng trư�ng và chất lượng cải thiện cuộc sống của
các bãi chôn lấp đạt lượng khí ở mức đỉnh vào            Ä?à Nẵng. Có thể trong tÆ°Æ¡ng lai sẽ có thay đổi thị
khoảng từ 5-10 năm sau khi công trình đóng cửa và        hiếu chiếu sáng, dẫn tới nhu cầu chiếu sáng nhi�u
được bịt kín. Sau đó mức khí giảm dần theo th�i gian     hơn trong hệ thống gia tăng nhu cầu năng lượng
cho tới khi chất lượng khí thu hồi quá thấp để có thể    nhi�u hơn cho chiếu sáng ở mức độ cao hơn ở nhi�u
phát Ä‘iện hoặc chất lượng khí giảm xuống đến Ä‘iểm        khu vá»±c hÆ¡n trong thành phố. Ä?à Nẵng có thể chuẩn
có thể làm cho thiết bị phát điện bị xuống cấp. Thành    bị cho sự dịch chuyển này bằng cách tiếp tục và thúc
phố có thể xem xét phát điện từ rác thải như là một      đẩy hơn nữa các chương trình tiết kiệm và hiệu quả
giải pháp dài hạn nh� ti�m năng lớn của nó đối với       năng lượng trong chiếu sáng vốn đã rất tốt của mình.
phát điện.                                               Ngoài ra, vận hành tối ưu (th�i gian tắt và bật) và chế
Nƣớc: Sá»­ dụng nÆ°á»›c sạch bình quân đầu ngÆ°á»?i ở Ä?à         Ä‘á»™ duy tu bảo dưỡng có thể giúp giảm hÆ¡n nữa tiêu
Nẵng khoảng 118 lít/ngày, nằm ở phía các thành phố       thụ năng lượng trong lĩnh vực này.
có mức tiêu thụ thấp trong cơ sở dữ liệu TRACE.          Quản lý nhà nước
Tuy nhiên, tổn thất nước từ hệ thống chiếm khoảng
                                                         Chính quyá»?n thành phố Ä?à Nẵng đã thá»±c hiện má»™t
25% vào năm 2011. Ngành nước hiện đối mặt với
                                                         khối lượng công việc đầy ấn tượng trong lĩnh vực
nhi�u thách thức bao gồm tỷ lệ rò rỉ cao, thiếu cơ sở
                                                         năng lượng, đặt n�n móng cho các nỗ lực tiếp theo
hạ tầng ở quy mô thành phố, và ý thức v� tiết kiệm từ
                                                         trong th�i gian tới. Việc này đã giúp tiết giảm tốc độ
phía ngư�i dùng. Thành phố có thể thực hiện các biện
                                                         tăng trưởng nhu cầu năng lượng, mặc dù theo dự báo
pháp để cải tạo hoặc phát triển cơ sở hạ tầng trung
                                                         tăng trưởng dân số trong vòng 10 đến 20 năm tới, cần
tâm của mình thông qua ưu tiên các nguồn nước tiết
                                                         phải hành động nhi�u hơn. Các đơn vị công ích liên
kiệm và hiệu quả năng lượng, nâng cấp máy bơm, và
                                                         quan của các ngành nước, rác thải, và ngành điện đã
giải quyết tỷ lệ tổn thất nước cao. V� phía ngư�i
                                                         làm rất tốt công việc của h� trong việc xác định các
dùng, thiếu ý thức là thách thức lớn nhất
                                                         cơ hội để nâng cao tiết kiệm năng lượng bên cạnh
Ä?iện: Nhu cầu Ä‘iện hiện tại ở Ä?à Nẵng đạt đỉnh vào       việc tìm kiếm các giải pháp để thu giữ năng lượng
khoảng 250 MW; tăng lên đáng kể từ năm 2007, khi         ti�m tàng từ các nguồn năng lượng tái tạo khác nhau.
tổng nhu cầu công suất đỉnh chỉ là 176 MW. Quản lý       Rõ ràng là các nỗ lực này cho thấy năng lực đáng kể
phụ tải đỉnh và tăng hiệu quả cung cấp điện năng là      của thành phố có thể đưa vào thực hiện chính sách
những thách thức lớn, cũng như các cơ hội áp dụng        năng lượng và sáng kiến quy hoạch trong tương lai




      Ngân hàng Thế giới - Tin vắn đô thị Việt Nam                                         Trang 5
                                               số 4
TIN VẮN Ä?Ô THỊ VIỆT NAM– CHƢƠNG TRÃŒNH SUEEP: Tá»”NG QUAN VÀ Ã?P DỤNG Ở VIỆT NAM                                 July 2, 2012


Trong tương lai, quản lý năng lượng cần được ưu tiên     nhất đối với cải cách thể chế, xây dựng chính sách và
vì nó sẽ giúp nâng cao kinh nghiệm thực tiễn trong       quy trình tiếp cận tham vấn các bên liên quan để đạt
quản lý năng lượng trong nội bộ thành phố cũng như       được các mục tiêu đ� ra. Quy trình SUEEP cũng bao
thu hút sự tham gia những bên liên quan chính khác       gồm các công cụ kiểm toán mà các thành phố có thể
chưa đóng vai trò quan tr�ng trong các nỗ lực quy        sử dụng để định lượng mức năng lượng tiêu thụ và
hoạch năng lượng thành phố cho tới nay. Những            phát thải khí nhà kính GHG để sử dụng trong việc
thông lệ thực hành trong thực tiễn quản lý nhà nước      thiết lập mục tiêu, cũng như tiếp tục đánh giá và báo
tốt hơn bao gồm không chỉ trong việc tăng cư�ng          cáo kết quả và tiến độ thực hiện.
giám sát và theo dõi dữ liệu mà còn trong việc cải
                                                         Chỉ riêng chính sách và thể chế sẽ không tạo ra được
thiện cách thức mua sắm và mong muốn tự nguyện ―
                                                         các thành quả tăng trưởng xanh; mà còn cần những
lãnh đạo bằng cách làm gương‖ thông qua giới thiệu
                                                         đầu tư vào nâng cao tiết kiệm năng lượng và giảm
các chiến lược thực hiện các quy chế thực hành tốt
                                                         thiểu GHG. Thông qua quy trình SUEEP, lãnh đạo
nhất vì lợi ích của các cơ sở kinh doanh và các hộ gia   thành phố có thể đánh giá các dự án đầu tư một cách
đình ở địa phÆ°Æ¡ng. Do đó, Ä‘iá»?u quan trá»?ng là Ä?à          tổng thể dá»±a vào suất hoàn vốn vá»? tài chính, tác Ä‘á»™ng
Nẵng cần thành lập một nhóm công tác v� năng
                                                         xanh có liên quan, và đóng góp vào các mục tiêu phát
lượng của thành phố để cải thiện phối kết hợp và thiết
                                                         triển kinh tế và xã hội khác. Kết quả là một kênh các
lập một cách tiếp cận lồng ghép hài hòa với lĩnh vực
                                                         dự án đầu tư xanh được xác định rõ để có thể kêu g�i
năng lượng. Trong khi vẫn duy trì cơ cấu chính sách
                                                         đầu tư từ các bên liên quan ở địa phương và các tổ
hiện tại của Ä?à Nẵng, nhóm công tác này cần hoạt         chức tài chính, và cá»™ng đồng các nhà tài trợ quốc tế,
động dưới sự đi�u phối của Sở Công Thương. Nhóm
                                                         những đối tác ti�m năng và các nhà đầu tư tư nhân.
công tác của thành phố không nên giới hạn tr�ng tâm
của mình vào các hoạt Ä‘á»™ng của nhà nÆ°á»›c mà cÅ©ng               Những phát hiện chính đối vá»›i Ä?à Nẵng
không nên giá»›i hạn tÆ° cách thành viên nhóm chỉ là          1. Nhu cầu Ä‘iện ở Ä?à Nẵng sẽ tăng gấp đôi trong vòng 6 năm
công chức nhà nước.                                           tới. Những thách thức sắp tới để đáp ứng nguyện v�ng phát
                                                              triển kinh tế sẽ cần lồng ghépvới các chính sách các bon thấp,
Nhìn v� phía trước                                            quản lý nhu cầu năng lượng một cách hiệu quả thông qua
                                                              lồng ghép tiết kiệm năng lượng tới quy mô thành phố và tăng
Ä?ể tiến lên phía trÆ°á»›c, Ngân hàng Thế giá»›i Ä‘ang làm           tá»· lệ năng lượng tái tạo trong cÆ¡ cấu nguồn phát Ä‘iện.
việc với các thành phố thí điểm để xác định các cấp        2. Lĩnh vực giao thông và xây dựng chiếm tỷ lệ lớn trong nhu
                                                              cầu năng lượng và phát thải GHG. Hai lĩnh vực này cần được
độ tham gia phù hợp của SUEEP thông qua việc xây              chú tr�ng đầu tiên trong xây dựng chính sách và chương trình
dựng và thực hiện một kế hoạch phổ biến tuyên                 trong tương lai.
truy�n tổng thể phía bên cầu cho chương trình              3. Hiện nay, mức độ chấp nhận sử dụng giao thông công cộng là
SUEEP. Kế hoạch phổ biến tuyên truy�n sẽ bao gồm              rất thấp do lệ thuộc quá nhi�u vào xe máy. Phát triển giao
                                                              thông công cộng không còn nghi ng� gì sẽ là ưu tiên trong
thực hiện nghiên cứu, trình bày các kết quả nghiên            trung hạn và dài hạn. Trong ngắn hạn, các sáng kiến cần tập
cứu ở một diễn đàn khu vực và đối thoại tiếp tục sau          trung vào nhân rộng sử dụng xe đạp và xe đạp điện.
đó với các thành phố thí điểm. Sau khi đã thử nghiệm       4. Quy chuẩn xây dựng các công trình xanh mới được xây dựng
khung SUEEP ở các thành phố thí điểm, sẽ chỉnh sửa            (LOTUS) có thể được chính quy�n thành phố quyết định thực
                                                              hiện tương đối nhanh. Phê duyệt quy chuẩn công trình xanh
bộ sách hướng dẫn để hỗ trợ việc nhân rộng áp dụng            sẽ thúc đẩy cải thiện hiệu quả sử dụng nước và năng lượng,
trong toàn vùng. Giai đoạn tiếp theo của chương trình         và tạo thuận lợi cho tích hợp năng lượng tái tạo phân tán (tích
bao gồm việc tạo dựng hình thành một diễn đàn dựa             hợp trong tòa nhà).
trên trang Web qua đó các thành phố có thể sử dụng         5. Các cơ hội phát điện phân tán các bon thấp cần được khảo sát
                                                              để giúp đáp ứng nhu cầu năng lượng tăng cao và giảm phát
để đo kiểm và báo cáo v� mức sử dụng năng lượng và            thải các bon . Một ví dụ là bãi chôn lấp rác Khánh Sơn nơi có
phát thải GHG, đi�u này là thiết yếu để hình thành            thể thu giữ khí metan và sử dụng vào phát điện.
nên các tài sản các bon (như tín dụng giảm phát thải
GHG) và huy động hỗ trợ tài chính xanh cho các           SUEEP mang cộng đồng tài trợ và nhà đầu tư và
thành phố.                                               chính quy�n thành phố lại gần nhau hơn, thông qua:
Ngân hàng Thế giới cũng sẽ tiếp cận những nhà tài        (i) xây dựng một n�n tảng thể chế và chính sách để
trợ quan tâm và các đối tác phát triển cũng như thành    hỗ trợ đầu tư xanh; (ii) thiết lập một hệ thống định
phần tư nhân để thúc đẩy những nỗ lực hiện tại trong     lượng các chỉ số để xác định các mục tiêu tăng
việc nâng quy mô tài chính xanh hỗ trợ cho các dự        trưởng xanh và qua tiến trình giám sát và đánh giá
án đầu tư do SUEEP tạo ra.                               theo th�i gian; và (iii) tạo ra một kế hoạch tăng
                                                         trưởng xanh trong dài hạn và một kênh các đầu tư
Quy trình SUEEP giới thiệu một số các hoạt động          khả thi để vay vốn ngân hàng được đánh giá kỹ càng
xây dựng n�n móng chính cần thiết để hỗ trợ các          để có thể kêu g�i đầu tư từ các nhà đầu tư và tài
chiến lược tăng trưởng xanh đô thị trong tương lai dài   chính ti�m năng.
hạn. Bộ sách Hướng dẫn SUEEP với nội dung mang
lại sự tư�ng minh và thông lệ thực hành quốc tế tốt



      Ngân hàng Thế giới - Tin vắn đô thị Việt Nam                                                 Trang 6
                                               số 4
TIN VẮN Ä?Ô THỊ VIỆT NAM– CHƢƠNG TRÃŒNH SUEEP: Tá»”NG QUAN VÀ Ã?P DỤNG Ở VIỆT NAM   July 2, 2012


Các tài liệu tham khảo
Tool for Rapid Assessment of City Energy (TRACE):
Helping Cities Use Energy Efficiently, 2010 Công cụ đánh
giá nhanh năng lượng của thành phố (TRACE): Hỗ trợ
các thành phố sử dụng năng lượng hiệu quả, 2010. Do
Chương trình hỗ trợ ngành năng lượng, Ngân hàng Thế
giới lập. Thông tin thêm và toàn văn tài liệu có thể truy cập
tại www.esmap.org/esmap/TRACE

Sustainable Urban Energy Planning: A Handbook for
Cities and Towns in Developing Countries, 2009 Quy
hoạch năng lượng đô thị b�n vững: Sổ tay cho các thành
phố và thị xã ở các nước đang phát triển, 2009. Do ICLEI
(Chính quy�n địa phương vì sự phát triển b�n vững), UN-
Habitat, và UNEP (Chương trình môi trư�ng của Liên Hợp
Quốc) lập. Thông tin thêm và toàn văn tài liệu có thể truy
cập tại www.iclei.org

How to Develop a Sustainable Energy Action Plan (SEAP),
2010 Cách thức xây dựng Kế hoạch hành động năng
lượng b�n vững (SEAP), 2010. Do Covenant of Mayors,
Liên minh Châu Âu lập. Thông tin thêm và toàn văn tài liệu
có thể truy cập tại www.eumayors.eu
   2
Eco Cities Guide. Ecological Cities as Economic Cities,
2012 Hướng dẫn các thành phố sinh thái, Thành phố
sinh thái –thành phố kinh tế 2012. Do Ngân hàng Thế giới
lập.       Toàn       văn      tại    liệu    có     tại
http://siteresources.worldbank.org/INTURB
ANDEVELOPMENT/Resources/336387-1270074782769/
Eco2_Cities_Guide-web.pdf


Bản tin này dựa trên báo cáo chính của Ngân hàng Thế giới hiện
đang trong giai đoạn biên tập và thiết kế. Báo cáo đầy đủ sẽ được
tải lên trang web của Ngân hàng khi được xuất bản.
Bản tin này do Ranjan Bose (rbose@worldbank.org), Jeanette Lim
(jlim@worldbank.org), Dejan Ostojic (dostojic@worldbank.org),
và Yabei Zhang (yzhang@worldbank.org) lập. Bản tin vắn đô thị
Việt Nam được ấn hành hàng tháng. Nếu cần những bản tin trước
đây, đ� nghị liên hệ với chị Nguyễn Thị Hương Giang
(gnthuong@worldbank.org).




       Ngân hàng Thế giới - Tin vắn đô thị Việt Nam                     Trang 7
                                                số 4