32302 KIJITABU CHA JINSI YA KUNAWA MIKONO Mwongozo wa kuandaa programu ya kuhamasisha hali ya usafi ili kuongeza mwamko wa watu katika kunawa mikono kwa sabuni © The International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank 1818 H Street, NW Washington DC, 20433, USA www.worldbank.org All rights reserved The findings, interpretations, and conclusions in this paper are entirely those of the author(s) and should not be attributed in any manner to the World Bank, to its affiliated organizations, or to members of its Board of Executive Directors or the countries they represent. The World Bank does not guarantee the accuracy of the data included in this document and accepts no responsibility for any consequences of their use. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Mwongozo wa kuandaa programu ya kuhamasisha usafi ili kuongeza mwamko wa watu kuhusu unawaji mikono kwa sabuni YALIYOMO DIBAJI 5 MUHTASARI MAALUMU KWA AJILI YA WAANDAMIZI 7 UTANGULIZI 8 Madhumuni ya Kijitabu Hiki Muktadha Sababu Kuu za Vifo vya Watoto Kunawa Mikono kwa Sabuni: Kinga Madhubuti Zaidi Dhidi ya Maambukizi kwa Watoto? Changamoto ya Kuhamasisha Unawaji Mikono Kuna Upya Gani katika Mtazamo Huu? SEHEMU YA 1 13 Kuweka Msingi wa Programu ya Taifa ya Kunawa Mikono kwa Sabuni Mwanzo: Je, Hapa ni Mahali na Muda Mwafaka? Kufanya Uchambuzi wa Haraka wa Hali Halisi Ushirika Baina ya Sekta ya Umma na ya Binafsi Kujenga Hoja ya Kunawa Mikono Kujenga Hoja kwa Serikali Kujenga Hoja Viwandani Kujenga Hoja kwa Wagharamiaji Masuala ya Ugharamiaji Kifedha Muundo na Uratibu SEHEMU YA 2 21 Kumwelewa Mlengwa Mkabala wa Kimasoko Kuelewa Tabia Kubuni na Kutekeleza Utafiti wa Mlengwa Uongozaji na Usimamiaji wa Utafiti wa Mlengwa Uchambuzi na Kuripoti Matokeo SEHEMU YA 3 33 Utekelezaji wa Programu Kuandaa Kampeni Kutumia Masoko Mseto Kutayarisha Uhamasishaji Walengwa na Ugawaji katika Vikundi Mashirika, Dhana, na Majaribio Mikakati Anuwai ya Kubadili Tabia Uhusiano wa Umma na Ushawishi Mpango wa Uhusiano wa Umma Vyombo Mseto vya Habari Ufuatiliaji na Tathmini SEHEMU YA 4 43 Muundo wa Programu Ushirika Mseto Mfano wa Ushirika wa Jumla Colgate-Palmolive: Mikono Safi, Afya Njema Mpango wa Kazi HITIMISHO 49 MAREJEO NA VYANZO 51 ZANA NA HADIDU ZA REJEA 53 ABBREVIATIONS 76 ORODHA YA MAJEDWALI NA VIELELEZO Kielelezo na. 1: Mtawanyo wa Vifo Vitokanavyo na Magonjwa Duniani Kielelezo na. 2: Mchoro wa V: Njia Kuu za Magonjwa Yaeneayo kwa Kinyesi-Kinywa Jedwali na. 1: Viwango vya Unawaji Mikono kwa Sabuni Vilivyoshuhudiwa katika Nchi Mbalimbali Ulimwenguni Jedwali na. 2: Mambo ya Kuzingatia katika Uchambuzi wa Uwezo, Udhaifu, .ursa, na Matatizo Jedwali na. 3: Mambo ya Nje ya Uchambuzi wa Uwezo, Udhaifu, .ursa, na Matatizo Kisanduku na. 1: Unafuu Kigharama wa Programu za Unawaji Mikono Kisanduku na. 2: Juhudi za Amerika ya Kati Kielelezo na. 3: Mchakato wa Utafiti wa Mlengwa Kielelezo na. 4: Mazingira, Tabia, na Vichochezi Kisanduku na. 3: Imani za Kiutamaduni Zinazokwamisha Tabia ya Unawaji Mikono kwa Sabuni Nchini Senegali Jedwali na. 4: Vichocheo, Tabia, na Mazingira ya Unawaji Mikono kwa Sabuni (Maeneo Manne) Jedwali na. 5: Kubainisha Vikwazo na Vichocheo vya Unawaji Mikono kwa Sabuni katika Matukio Muhimu Kisanduku na. 4: Walengwa wa Ghana Wanapendelea Sabuni zenye Matumizi Mengi, Zinazodumu na za Bei Nafuu Kisanduku na. 5: Dokezo Kuhusu Shule Kielelezo na. 5: Jinsi Kinamama wa Kerala, India Wanavyowasiliana: Taarifa za Mawasiliano kwa Mwezi Kisanduku na. 6: Mwongozo wa Njia za Utafiti Jedwali na. 6: Mpango Muhtasari wa Utafiti wa Mlengwa Kisanduku na. 7: Vidokezo Muhimu katika Kuingia Mkataba wa Utafiti wa Mlengwa Kisanduku na. 8: Utafiti wa Mlengwa: Upendeleo wa Kimantiki Kisanduku na. 9: Taarifa Kamilifu Jedwali na. 7: .aida na Hasara za Mikabala Tofauti ya Mawasiliano Kisanduku na. 10: Somo la Uhusiano wa Umma: Unawaji mikono huko Kerala, India Jedwali na. 8: Harakati za Kitaifa za Unawaji Mikono Ghana: Matokeo ya Tathmini ya Awamu ya I (Katika asilimia) Kielelezo na. 6: Ufuatiliaji na Tathmini: Kazi na Matokeo ya Programu Kisanduku na. 11: Utekelezaji wa Unawaji Mikono: Ushirika wa Unawaji Mikono Huko Peru Kisanduku na. 12: Shughuli za Sekta Binafsi za Unawaji Mikono Kisanduku na. 13: Vipengele vya Mpango wa Kazi 4 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono DIBAJI Usafi ni jambo muhimu sana katika dira ya afya ya jamii ya kupunguza maambukizi na athari za maradhi. Kupungua kwa haraka kwa vifo vinavyotokana na magonjwa ya kuambukiza kulikoonekana katika nchi tajiri mnamo karne iliyopita kusingeweza kufikiwa bila uboreshaji wa hali ya juu wa afya ya jamii. Kupanda kwa viwango vya maisha kuliwawezesha watu kujali zaidi usafi pale ambapo maji safi yaliwafikia majumbani mwao, na bei ya sabuni ilipokuwa nafuu kiasi kwamba ilikuwa rahisi kuweka sabuni katika kila sinki. Hatimaye juhudi za pamoja baina ya harakati za afya ya jamii na sekta binafsi zimewezesha mambo kama vile usafi wa mikono, makazi, na katika maisha kuwa ni sehemu ya maisha ya jamii. Kwa bahati mbaya, katika nchi maskini hadithi hizi hazijaleta tofauti ya maisha. Hadi kufikia mwishoni mwa karne ya 20, watu bilioni mbili bado hawakuwa na uwezo wa kupata maji safi kadiri inavyotakiwa, na watu bilioni moja hawakuwa na maji safi ya kunywa yanayotosheleza mahitaji yao. Jitihada za kuhamasisha kwa ufanisi hali ya usafi zimekuwa za polepole sana na mara nyingi bila mafanikio. Ingawa maendeleo ya viwanda yamerahisisha upatikanaji wa sabuni majumbani, bado hayajafanikiwa kuhamasisha hali ya usafi au mwamko wa watu kuhusu unawaji mikono kwa sabuni kwa kiwango cha juu ili kwenda sambamba na matokeo ya maendeleo hayo. Hii ni fursa adimu kwa afya ya jamii. Vyanzo vikuu viwili vya vifo vya watoto katika nchi zinazoendelea kwa sasa ni magonjwa ya kuhara na maambukizi ya mfumo wa upumuaji. Kitendo kidogo cha kunawa mikono kwa sabuni kinaweza kuondoa takribani nusu ya hatari ya kuambukizwa magonjwa ya kuhara na takribani theluthi ya maambukizi ya mfumo wa upumuaji. Hali hii inakifanya kitendo cha kunawa mikono kuwa chaguo bora zaidi la kuzuia maambukizi ya magonjwa kuliko chanjo au kinga nyingine yoyote. Ikiwa nchi zinazoendelea zinataka kufikia malengo yao ya maendeleo ya milenia ifikapo mwaka 2015 ya kupunguza vifo vya watoto, ajenda hii iliyosahaulika katika karne ya 20 haina budi kutiliwa maanani. Haitoshi tu maji safi na salama kupatikana kote, bali pia tabia ya kunawa mikono kwa sabuni lazima iwe kwa watu wote. Jambo hili linahitaji Wizara za Afya, Elimu, na Maji, pamoja na asasi zisizo za serikali na jumuiya za kijamii, kutumia kila fursa iliyopo kuinua mwamko wa watu kuhusu unawaji mikono kwa sabuni. Aidha, sekta binafsi, ambayo ilichangia kwa kisasi kikubwa kupandisha viwango vya hali ya usafi katika nchi tajiri, inaweza kufanya vivyo hivyo pale inapopanua shughuli zake katika nchi zinazoendelea. Kunawa mikono kwa sabuni lazima liwe jambo la kawaida katika nchi zinazoendelea. Ili jambo hili liweze kufanyika ni lazima: l Kuhakikisha kila mmoja anafahamu umuhimu wa kunawa mikono kwa sabuni; l Kuanzisha ushirikiano baina ya sekta ya umma na ya binafsi; l Kuandaa wataalam na raslimali zinazotakiwa; l Kutumia mawasiliano ya hali ya juu yatakayowezesha watu wengi kadiri iwezekanavyo kupata taarifa ili kuhamasisha unawaji mikono kwa sabuni; l Kuonesha kwamba mabadiliko ya tabia yanayopimika yanaweza kufikiwa kwa gharama nafuu. Katika ulimwengu wenye kelele nyingi zinazotokana na ushindani wa kutuma ujumbe kuelekea kwa watu kutoka pande zote za dunia, kampeni madhubuti tu na zilizobuniwa vizuri ndizo zinaweza kuleta mabadiliko ya tabia. Kijitabu hiki kimekusudiwa kuikabili changamoto hii. Kijitabu hiki kinaelezea mkabala mpya wa kuhamasisha watu kuhusu unawaji mikono kwa sabuni, msingi wake ukiwa ni kazi ya mwanzo ya Ushirika baina ya Serikali na Sekta Binafsi kuhusu Unawaji wa Mikono kwa Sabuni. Kinaelezea jinsi fikra mpya kuhusiana na utafutaji wa masoko zinavyoweza kuunganishwa na utafiti wa sasa katika sekta ya afya ya jamii ili kutoa mwanga mpya kuhusu uendeshaji wa kampeni zenye ufanisi za kunawa mikono kwa sabuni. Kijitabu kina mambo mengi ya kujifunza kutoka nchi za Ghana, Peru, Senegali, na kwingineko. Viashiria vya awali vinaonesha kuwa huu unaweza kuwa mwanzo wa fani ya kusisimua ya sanaa katika uga wa afya ya jamii katika karne ya 21. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 5 Wanachama wengi wa Harakati za Ushirika baina ya Sekta ya Umma na ya Binafsi Duniani katika Unawaji wa Mikono kwa Sabuni hawana budi kupewa shukrani kwa kuwezesha kijitabu hiki kupatikana kama hivi kilivyo. Kwanza kabisa, tungependa kuwashukuru Beth Scott, Valerie Curtis na Jarson Cardos kwa kutunga kijitabu hiki. Shukurani zetu za dhati pia ziwaendee Ali Diof, Rocio .lorez, na Nana Garbrah-Aidoo kwa kutoa mifano ya nchi mahususi. Shukrani za pekee ziwaendee Peter Kolsky, Mariam Claeson, Stéphane Legros, na Nancy Lee kwa mapitio yao ya pamoja ya kijitabu hiki. Michango mingine isiyosahaulika ilitoka kwa Steve Luby, Eckhard Kleinau, Suzanne Reiff, Camille Saade, Myriam Sidibe, Barbara Evans, Sandy Callier, Joana Godinho, Wendy Wakeman, Merri Weigner, na Henk Van Norden. Washirika wa sekta binafsi, Yuri Jain kutoka Hindustan Lever, Diana Grina kutoka Colgate-Palmolive, na Tim Long kutoka Procter and Gamble, walitoa msaada wa kitaalamu na kiufundi. Mwisho, tungependa kutoa shukrani zetu kwa viongozi wa Timu ya Kazi hii, Jennifer Sara na Param Iyer. Jamal Saghir Jacques Baudouy Mkurugenzi, Nishati na Maji Mkurugenzi, Afya, Lishe na Idadi ya Watu DIBAJI YA TOLEO LA KISWAHILI Kazi ya kutafsiri kijitabu hiki imefanyika kwa ushirikiano mkubwa kutoka kwa Wadau wa Mpango wa Unawaji Mikono kwa kutumia Sabuni waliopo katika Sekta ya Umma na Binafsi (PPPHW-Tanzania). Tunatoa shukurani za dhati kwa wale wote waliotumia muda wao kuhakikisha kwamba shughuli hii inafanikiwa ya kutafisri kijitabu hiki cha kuhimiza umawaji wa mikono kwa kutumia sabuni. Hawa ni Ndugu Anyitike Mwakitalima, Yasinta Kisisiwe (wote kutoka Wizara ya Afya na Ustawi wa Jamii), Dorisia Mrashani (Wizara ya Maji) na Dkt Edith Ngirwamungu (ITI-Tanzania). Aidha tunapenda kuchukua fursa fursa hii kuwashukuru wale wote walitoa mchango na mawazo wakati wa hatua za uhariri wa kijitabu hiki. Miongoni mwa wale walioshiriki katika kuhariri kijitabu hiki ni pamoja na BI Rebeca Budimu (UNICE.-Tanzania) na Wilhemina Malima (Water Aid-Tanzania). Tunachukua fursa hii kutambua mchango iliyofanywa na ndugu Kaposo Mwambuli (WSP-Tanzania) na Bi Rosalie .errao (Benki ya Dunia-Tanzania) katika kuratibu na kusimamia zoezi zima la kutafsiri kijitabu hiki. Mwisho tunapenda kutambua michango ya mawazo toka kwa wadau mbalimbali nchini wa kutoka sekta za maji, afya na Usafi wa Mazingira kwa mapendekezo ya kuboresha na kufanikisha kazi hii. 6 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono MUHTASARI MAALUMU KWA AJILI YA WAANDAMIZI Kunawa mikono ni njia madhubuti zaidi ya kuzuia au kujikinga dhidi ya magonjwa ya kuhara. Aidha, njia hii huwezesha kuwepo kwa utupaji salama wa takamwili na usambazaji wa maji safi, salama, na ya kutosha majumbani. Ushahidi unaonesha kwamba unawaji mikono ulioboreshwa unaweza kuwa na matokeo au athari kubwa kwa afya ya jamii katika nchi yoyote, na unaweza kwa kiasi kikubwa, kupunguza vyanzo vikuu viwili vya vifo vya watotomagonjwa ya kuhara na maambukizi ya mfumo wa upumuaji. Kwa sababu kitendo cha kunawa mikono kwa sabuni kinaweza kuzuia ueneaji wa vijidudu visababishavyo magonjwa, kinaweza kuwa kinga madhubuti zaidi kuliko kinga nyingine yoyote au tabia nyingine yoyote ya usafi. Iwapo kutakuwa na uhamasishaji mkubwa, tabia ya kunawa mikono kwa sabuni inaweza kuchukuliwa kuwa ni kinga ya kujipatia mwenyewe. Takribani kila kaya duniani, bila kujali hadhi yake kiuchumi, huwa na sabuni. Hata hivyo, unawaji mikono kwa sabuni katika nyakati muhimu, kwa kiasi kikubwa, haufanyiki kabisa au haufanyiki ipasavyo. Ili malengo ya maendeleo ya milenia ya kupunguza vifo vya watoto yafikiwe, mienendo ya kunawa mikono haina budi kuboreshwa sanjari na upatikanaji wa maji safi na salama. Harakati za Ushirika baina ya sekta ya umma na ya binafsi Duniani katika Unawaji wa Mikono zimeyakutanisha mashirika na sekta mbalimbali ili kuhamasisha kwa kiwango kikubwa zaidi mwamko wa watu kuhusu unawaji mikono kwa sabuni. Ushirika huu unajumuisha: l Mashirika ya ufadhili ambayo huhusisha suala la kunawa mikono katika programu zao za maji salama, afya, na elimu; l Sekta binafsi ambayo imefungua njia ya sanaa ya maarifa na mbinu za masoko; l Mashirika ya kitaaluma na kisayansi ambayo yanachangia kubuni nadharia zinazotamba za mabadiliko ya tabia, na ushahidi wa kisayansi kuhusu umadhubuti wa unawaji mikono; na l Mashirika yasiyo ya serikali na jumuiya za kiraia ambayo yana lengo la kuingiza ujumbe wa kunawa mikono katika mipango yao ya kazi. l Kwa kuwa serikali inaweka kiapa umbele katika kuhimiza usafi, itakuwa rahisi kuenea kwa shughuli za kuhimiza usafi na unawaji wa mikono kwa sabuni kutoka ngazi ya kijiji kufikia ngazi ya kitaifa. Kijitabu cha Taratibu za Kunawa Mikono kinadokeza uzoefu wa Ushirika huu katika mwongozo wa kiutendaji. Wakati ambapo nchi nyingi zingali zikifanyia majaribio mikabala mbalimbali na kuifanya iwe bora kabisa, ni muhimu kutoa na kusambaza kile kinachofahamika kwa sasa. Kwa njia hii watu wengine wanaweza kuanza kubuni programu mbalimbali na hivyo kuchangia uzoefu na maarifa yao duniani katika mapambano dhidi ya vifo vya watoto. Mwongozo huu ni maalum kwa wafanyakazi wa serikali na mashirika ya maendeleo yaliyo na jukumu la kuendesha programu za unawaji mikono. Kijitabu hiki pia kitakuwa cha msaada kwa watoa maamuzi katika wizara za serikali na mashirika ya ufadhili. Kitawasaidia kuandaa sera na programu zitakazoboresha afya ya jamii. Mkabala wa kuinua mwamko wa watu kuhusu unawaji mikono unashughulikia vipengele vifuatavyo: Kuweka Msingi wa Programu ya Taifa ya Kunawa Mikono kwa Sabuni Ili zifanikiwe, programu za unawaji mikono lazima zishughulikie mahitaji ya kiafya yanayotambulika na ziungwe mkono na wadau wakuu. Serikali, viwanda, na wafadhili wanaweza kutoa raslimali za kipekee ambazo ni muhimu katika kuhakikisha mafanikio ya programu kubwa. Ufanyaji wa uchambuzi wa hali halisi na, pale inapohitajika, kujenga hoja ya kunawa mikono kwa njia ya mada mbalimbali kuanzia zile zinazohusu unafuu wa gharama hadi zile za matokeo ya afya, unaweza kuiwekea programu ya unawaji mikono msingi imara. Kumwelewa Mlengwa Ili kuzibadili zile desturi zilizoota mizizi zinazohusiana na tabia kama vile kunawa mikono, ni lazima kuzielewa kwa uthabiti sababu, vichocheo na tabia zinazowahamasisha walengwa. Hii ina maana kwamba, ni muhimu kuzingatia kwa makini mahitaji ya walengwahususan kinamama na watunzaji wa watoto wenye umri wa chini ya miaka mitano pamoja na wale wenye umri wa kwenda shulena kuacha mtazamo wao uamue namna na mawanda ya shughuli za kuchochea mwamko wa watu kuhusu unawaji kwa sabuni. Kuendesha utafiti wa walengwa kutaweka msingi wa kutathmini na kuwaelewa walengwa kwa kujibu maswali makuu manne: Desturi zipi ni hatarishi? Ni nani huendeleza desturi hatarishi? Ni vichocheo vipi, desturi zipi na sababu zipi za kimazingira huweza kubadili tabia? Watu wanawasilianaje? Utekelezaji wa Programu Matokeo ya utafiti wa mlengwa yataongoza utekelezaji wa programu ikiwa ni pamoja na masuala ya kimazingira yanayohusiana na unawaji mikono yanayostahili kushughulikiwa, ni njia ipi inayofaa zaidi na inayovutia katika kuinua mwamko wa kunawa mikono miongoni mwa watu, na mchanganyiko gani wa njia za mawasiliano unaofaa zaidi ili kuweza kuwafikia walengwa. Utekelezaji pia hujumuisha ufuatiliaji makini wa programu na tathmini ya mara kwa mara pamoja na marekebisho. Muundo wa Programu Pale ambapo washirika kutoka katika mazingira na sekta tofauti tofauti hawakuzoea kufanya kazi pamoja uwekaji wa malengo ya pamoja na ujenzi wa uaminifu huchukua muda mrefu na jitihada kubwa. Kuwa na mratibu wa programu katika umoja unaoaminika ni mkabala madhubuti wa kuwaongoza washirika wenye tajriba tofauti kuelekea katika lengo la pamoja. Katika kijitabu chote hiki, marejeo, taarifa za tafiti mahususi, na zana za utafiti vimebainishwa ili kuzisaidia programu za unawaji mikono. Watumiaji wanahamasishwa waunganishe ubunifu wao na maarifa yaliyopo ili kuweza kuvumbua na kuboresha zaidi mikabala ya uhamasishaji mkubwa wa unawaji mikono. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 7 UTANGULIZI Madhumuni ya Kijitabu Hiki Kijitabu hiki ni matokeo ya Ushirika baina ya Sekta ya Umma na ya Binafsi Duniani kuhusu Unawaji wa Mikono kwa Sabuni pamoja na Programu tangulizi ya Amerika ya Kati ya Kuzuia Magonjwa ya Kuhara kwa Kunawa Mikono. Jitihada hizi zinaonesha kwamba programu za umma zinazohusisha sekta ya umma na ya binafsi zinaweza kuwa na manufaa katika uhamasishaji wa unawaji mikono na kupunguza magonjwa. Kwa msaada mkubwa kutoka Benki na Ushirika wa Maji wa Uholanzi, Ushirika wa Sekta ya Umma na ya Binafsi katika Unawaji Mikono umeyaleta pamoja mashirika ya umma na ya binafsi duniani ili kuweka mikabala pamoja wakati wa kuanzisha uhamasishaji mkubwa wa unawaji mikono nchini Ghana, Peru, Senegali, na Nepali. Wakati ambapo mengi yameshajifunzwa kuhusu uhamasishaji wa unawaji mikono katika miaka ya hivi karibuni, hasa katika nyanja za utafiti na kubuni programu, nchi nyingi zingali zikifanyia majaribio mikabala mbalimbali na kuifanya iwe bora kabisa, ni muhimu kutoa na kusambaza kile kinachofahamika kwa sasa ili watu wengine nao waweze kuanza kubuni programu mbalimbali na hivyo kuchangia uzoefu na maarifa yao duniani katika mapambano dhidi ya vifo vya watoto. Kijitabu hiki kimeandaliwa maalum kwa wafanyakazi wa serikali na mashirika ya maendeleo yaliyo na jukumu la kuendesha programu za unawaji mikono. Kijitabu pia kitakuwa na msaada kwa watoa maamuzi katika Wizara za serikali na mashirika ya ufadhili. Kitawasaidia kuandaa sera na programu zitakazoboresha afya ya jamii. Muktadha Kunawa mikono ni njia madhubuti zaidi ya kuzuia au kujikinga dhidi ya magonjwa ya kuhara, pamoja na kuwezesha utupaji salama wa takamwili na usambazaji wa maji safi, salama, na ya kutosha majumbani. Kijitabu hiki kinatilia mkazo katika suala zima la unawaji mikono na kupigania programu za unawaji mikono kwa sabuni ambazo zinajitegemea. Mwongozo huu haukusudii kudunisha au kukashifu mienendo ya usafi iliyo tofauti na unawaji mikono. Kinyume chake, kila kimoja kina nafasi yake na ni muhimu kishughulikiwe tofauti, kwa uangalifu, na katika muktadha sahihi. Hata hivyo, ni dhahiri katika programu za mawasiliano kwamba ujumbe hauna budi kuwa mfupi na rahisi: utoaji wa ujumbe hauwezi kubanwa kwa kutumia kizio mahususi cha kipimo. Kwa mfano, kutuma ujumbe zaidi ya mmoja katika tukio moja la mawasiliano hupunguza umadhubuti wa kila kimoja kwa nusu. Hivyo basi, haishauriwi kuirundika pamoja mienendo mikuu mitatu ya usafi. Mkabala wa uhamasishaji wa unawaji mikono unaoelezwa katika kijitabu hiki unahusisha utafiti makini wa mlengwa unaofuatiwa na jitihada za kisasa za utafutaji wa masoko. Mkabala huu unaoana vyema na masuala mengine ya kiafya. Mambo ya kujifunza yaliyotokana na kuendesha programu za unawaji mikono yanaweza kutumiwa katika programu nyingine kwa mikabala ileile ya kiufundi na kiasasi. Jitihada za sasa za kuhamasisha hali nzuri ya usafi, ikiwa ni pamoja na unawaji mikono, hazijawa na nguvu za kutosha kuleta mabadiliko ya tabia kwa watu wengi. Programu nyingi za afya ya jamii hujumuisha usafi miongoni mwa madhumuni au malengo yao: katika nchi yoyote wakati wowote, mtu anaweza kukuta programu ya kudhibiti ugonjwa wa kuhara, programu ya afya shuleni inayojumuisha usafi, programu ya usambazaji wa maji safi na salama iliyoelekezwa katika kuinua uelewa wa watu kuhusu usafi, pamoja na programu za hapa na pale za elimu ya usafi. Programu zote hizi zinakabiliwa na udhaifu wa kuchukulia usafi kama suala la pembezoni badala ya kuliona kama la msingi. Hakuna raslimali za kutosha; ubunifu, stadi za watu, na shauku zao hazihusishwi kikamilifu; na pengine mikabala inaweza kuwa imepitwa na wakati. Hakuna shirika hata moja linalopigania suala la usafi, na vyombo vya ufadhili havioni umuhimu wake. Malengo yaliyo kwenye maandiko hayatekelezwi ipasavyo, hayapatiwi raslimali za kutosha, hayafanyiwi tathmini na ufuatiliaji. Mafanikio kwa kiasi kikubwa yamekuwa ni ya ngazi ya eneo mojamoja tu, yakiwa yamepatikana kwa kutumia mikabala ambayo haiwezi kupanuliwa nchi nzima. Mbaya zaidi, mkanganyiko hutawala pale linapokuja suala la msingi la usafi-usafi ni nini hasa: watu mbalimbali wanafasili dhana hii kwa namna tofauti, kwa hisia binafsi na kwa upendeleo wa mazingira ya nyumbani ambayo hutawala na kufunika ushahidi. Mkabala unaofafanuliwa katika kijitabu hiki unalenga katika kutatua matatizo yote haya: unaongeza utambuzi, dhamiri ya kisiasa na utengaji wa raslimali kwa ajili ya usafi; unaonesha njia ya kuelekea katika programu ya taifa inayoratibiwa, vyote 8 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono hivi vikiwa chini ya mwavuli mmoja. Aidha, mkabala unatumia njia za hali ya juu na za kisasa zaidi kuhusu mabadiliko ya tabia ya usafi ambazo zinaonesha uwezekano mkubwa wa kusisimua uwanja wa afya ya jamii kwa ujumla; unawaji mikono kwa sabuni. Kama ilivyo kwamba kila mtoto ana haki ya kupata chanjo, vivyo hivyo kila mtoto awe na haki ya kukingwa dhidi ya maambukizi yaenezwayo kwa mikono. Hii ina maana tu ya kunawa mikono kwa sabuni baada ya kutoka chooni au baada ya kumtawadha mtoto na kabla ya kushika chakula. Sababu Kuu za Vifo vya Watoto Shirika la Afya Duniani (WHO) linakadiria kwamba magonjwa ya kuhara na maambukizi ya mfumo wa upumuaji yanahusika kwa theluthi mbili ya vifo vya watoto (tazama kielelezo na 1). Shirika la Umoja wa Mataifa la Kuhudumia Watoto (UNICE.) linakadiria kwamba ugonjwa wa kuhara peke yake huua mtoto mmoja kila baada ya sekunde 30. Vifo vingi vya watoto hutokea kwa watu maskini zaidi katika nchi zenye kipato cha kati au cha chini. Kielelezo na. 1: Mtawanyo wa Vifo Vitokanavyo na Magonjwa Duniani Surua 2% Mengineyo 13% Magonjwa UKIMWI ya Kuhara 5% 35% Malaria 13% Maambukizo ya Mfumo wa upumuaji 32% Chanzo: Shirika la Afya Duniani 2001 Kunawa Mikono kwa Sabuni: Kinga Madhubuti Zaidi Dhidi ya Maambukizi kwa Watoto? Vinyesi vya binadamu ni chanzo kikuu cha vijidudu visababishavyo magonjwa ya kuhara. Vilevile ni vyanzo vya maambukizi ya shigela, homa ya matumbo, kipindupindu, pamoja na maambukizi mengine yote ya magonjwa ya tumbo, na baadhi ya maambukizi ya mfumo wa upumiaji: gramu moja tu ya kinyesi cha binadamu inaweza kuwa na virusi milioni 10 na bakteria milioni moja. Vijidudu hivi husafirishwa kutoka kwa mtu aliyeambukizwa kwenda kwa mwingine kupitia njia mbalimbali kama inavyooneshwa katika kielelezo na. 2. Wakati ambapo njia ni nyingi, zote zinatokana na chanzo kimoja: kinyesi. Wakati ambapo hatua za mwanzo (utunzaji wa chakula, uchujaji wa maji, na udhibiti wa nzi) zinaweza kusaidia, hatua muhimu zaidi ni vizuizi vya msingiusafi na kunawa mikonobaada ya kushika au kugusa kinyesi. Kwanza kabisa, vizuizi hivi huzuia vijidudu vya magonjwa vitokavyo kwenye kinyesi kufika mazingira ya majumbani. Unawaji mikono huzuia ueneaji wa vijidudu vya magonjwa na hivyo unaweza kupunguza kwa kiasi kikubwa maambukizi ya mfumo wa upumuaji, magonjwa ya kuhara, pamoja na magonjwa ya ngozi na vikope. Utafiti wa hivi karibuni (Curtis na Cairncross, 2003) unaonesha kuwa kunawa mikono kwa sabuni, hususan baada ya kugusa kinyesi (baada ya haja kubwa na baada ya kuzoa kinyesi cha mtoto), kunaweza kupunguza uambukizo wa magonjwa ya kuhara kwa asilimia 42-47, wakati ambapo, kwa mujibu wa kazi inayoendelea ya Rabie na wenzake kuna uwezekano wa kupunguza maambukizi ya mfumo wa upumuaji kwa asilimia 30. Ukweli huu unabaki palepale hata katika maeneo yaliyo machafu sana kwa vinyesi. Utafiti mwingine wa hivi karibuni umegundua kuwa watoto wenye umri wa chini ya miaka 15 wanaoishi maeneo yaliyopata uhamasishaji wa unawaji mikono kwa sabuni walipunguza kiwango chao cha kuhara ikilinganishwa na cha watoto wanaokaa mazingira ya jirani (Luby na wenzake, 2004). Kwa sababu kitendo cha kunawa mikono kwa sabuni kinaweza kuzuia ueneaji wa vijidudu mbalimbali visababishavyo magonjwa, kitendo hicho kinaweza kuwa kinga madhubuti zaidi kuliko kinga nyingine yoyote. Iwapo kutakuwa na uhamasishaji mkubwa, tabia ya kunawa mikono kwa sabuni inaweza kuchukuliwa kuwa ni kinga ya kujipatia mwenyewe. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 9 Kielelezo na. 2: Mchoro wa V: Njia Kuu za Magonjwa Yaeneayo kwa Kinyesi-Kinywa viwanjani vimiminika (majimaji) Vinyesi vyakula mwambukizwaji mpya vijidudu (nzi) vidole Chanzo: Wagner na Lanois, 1958 Kinyesi ni chanzo cha vijidudu vienezavyo magonjwa ya kuhara, vijidudu vidogovidogo visivyoonekana kwa macho, ila kwa hadubini. Kama kielelezo hicho hapo juu kinavyoonesha, vijidudu hivi huingia katika mazingira tunamoishi iwapo vinyesi havikutupwa kwa namna ya usalama, kisha huenea kwa V nne: Vinyesi, vijidudu (nzi), vidoleni, katika vimiminika (majimaji), na maeneo ya nchi kavu kama vile viwanjani. Kuziba njia hizi za uenezaji wa vijidudu ni jambo la msingi sana katika suala zima la kuzuia magonjwa ya kuhara, lakini je, ni mwenendo upi wa kiusafi, miongoni mwa mingi iliyopo, utaweza kutokomeza magonjwa hayo? Kuchemsha maji au kutia dawa kunaweza kupunguza ugonjwa wa kuhara, lakini kuvizuia vijidudu vienezavyo ugonjwa kutoka kwenye vinyesi ili visifike kabisa katika maji ya majumbani mwetu ni vizuri zaidi na gharama yake ni nafuu zaidi. Vivyo hivyo, vyakula vinapaswa vipashwe moto kwa uangalifu ili kuua vijidudu vyovyote vinavyozaliana wakati wa kuhifadhi, lakini kuvizuia vijidudu vienezavyo ugonjwa kutoka kwenye vinyesi ili visifike kabisa katika vyakula vyetu ni njia yenye ufanisi zaidi. Vitendo vikuu viwili huvitenga na kuvizuia vijidudu vitokavyo kwenye kinyesi visifike katika mazingira tuishiyo na katika V nne. Vitendo hivi ni kutupa vizuri vinyesi vya watu wazima na vya watoto pamoja na kunawa mikono kwa sabuni baada ya kugusa vinyesi. Kugusa huko hutokea baada ya kutumia choo au pale tunapowatawadha watoto baada ya kwenda haja kubwa. Baadhi ya maambukizi ya mfumo wa upumuaji, ikiwa ni pamoja na virusikorona visababishavyo Mafua ya ndege (SARS), huenezwa pia kwa njia ya kinyesi-kinywa au hata mikono tu. Kwa hiyo, kunawa mikono husaidia kuzuia maambukizi haya vilevile. Je, unawaji mikono ufanyweje? Ushahidi unaonesha kwamba sabunisabuni yoyotena maji huondoa vizuri uchafu wa mikononi unaobeba vijidudu. Sabuni za kujikinga dhidi ya bakteria na teknolojia nyinginezo za kusafishia mikono hazina manufaa ya ziada. Wakati wa kunawa mikono, ni vyema mikono ifunikwe na sabuni kikamilifu, kisha isuuzwe na ikaushwe vizuri baada ya kunawa. 10 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Changamoto ya Kuhamasisha Unawaji Mikono Kama unawaji mikono kwa sabuni ni muhimu kiasi hiki, kwa nini haufanywi na kila mtu? Jedwali na. 1 linaonesha kwamba viwango vya unawaji mikono kwa sabuni ulimwenguni kote viko chini sana. Wakati ambapo watu wengi hunawa mikono yao kwa maji, ni asilimia ndogo tu ya watu hawa hutumia sabuni katika nyakati muhimu. Jedwali na. 1: Viwango vya Unawaji Mikono kwa Sabuni Vilivyoshuhudiwa katika Nchi Mbalimbali Ulimwenguni Eneo Kunawa Mikono kwa Sabuni Utokeaji Marejeo Jimbo la Kerala, India Baada ya haja kubwa Asilimia 34 USSBUM Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 35 Ghana Baada ya haja kubwa Asilimia 3 USSBUM Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 3 Peru Baada ya haja kubwa Asilimia 6 USSBUM Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 30 Senegali Baada ya haja kubwa Asilimia 31 USSBUM Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 26 Kolkata, India Baada ya haja kubwa Asilimia 16 Sircar na wenzake, 1996 (maeneo ya maskini wa kutupwa) Kirigistani (vijijini) Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 0 Biran, 1999 Baada ya haja kubwa Asilimia 18 Nijeria (vijijini) Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 10 Omotade na wenzake, 1995 Burkina .aso (mjini) Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 13 Curtis na wenzake, 2001 Baada ya haja kubwa Asilimia 1 Brazili (vituo vya kulelea watoto) Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 16 Barros na wenzake,1999 Lima, Peru (mji usiopimwa) Baada ya haja kubwa Asilimia 12 Gilman na wenzake, 1993 (matumizi ya sabuni kwa nadra) Uingereza Kaskazini (mji mdogo) Baada ya kutawadha mtoto Asilimia 47 Curtis na wenzake, 2003 Zingatia: Utokeaji wote unaoonekana hapa, isipokuwa ule wa Sircar na wenzake, ambao ulitumia vipimo vya sabuni, umeshuhudiwa. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 11 Ni kwa nadra sana ukosefu wa sabuni kuwa sababu ya viwango vya unawaji mikono kuwa vya chini. Kaya nyingi duniani kote huwa na sabuni, lakini kwa kawaida sabuni hizo hutumiwa kwa kuogea na kufulia, si kunawia mikono. Aidha, ukosefu wa maji si tatizo vilevile kwa kuwa unawaji mikono unaweza kufanyika vizuri kwa kutumia kiasi kidogo tu cha maji au hata maji yaliyokwishatumika sehemu nyingine. Katika tafiti mbalimbali duniani, sababu kubwa inayoeleza ni kwa nini viwango vya unawaji mikono kwa sabuni ni vya chini kiasi hicho ni kukosekana tu kwa tabia ya kunawa mikono kwa sabuni. Kuna Upya Gani katika Mtazamo Huu? Kijitabu hiki kinaeleza jinsi tabia ya unawaji mikono inavyoweza kubadilishwa kwa kiwango kikubwa au cha kitaifa kwa kutoa masomo kutoka mikabala ya utafutaji masoko viwandani pamoja na mikondo ya sasa ya afya ya jamii. Sifa yake kuu ni uwekaji mkazo kwa mnawaji mikono kama mlengwa, mwenye chaguzi mbalimbali. Kwa kuweka mkazo kwa mnawaji mikono, kijitabu hiki kinaeleza jinsi ya: l Kutafiti mahitaji ya mlengwa katika tabia za unawaji mikono, vikwazo na vichocheo vya mabadiliko ya tabia na njia bora za kuwasiliana na walengwa; l Kubuni ujumbe mzuri na unaofaa; l Kutekelezauhamasishajiwaprogramuunaotumianjianzurizamawasiliano,ikiwanipamojanawatumishiwanyanjani, mitandao ya wananchi, matukio maalum, wasambazaji wa sabuni, mashule, na vyombo vya habari. Sehemu ya 1 ya kijitabu hiki inafafanua misingi ya programu ya taifa ya unawaji mikono. Sehemu ya 2 inajadili jinsi ya kumwelewa mlengwa ili kampeni za unawaji mikono ziweze kubuniwa kwa kuegemea uhalisia wa mlengwa. Sehemu ya 3 inaelezea jinsi mwangaza mpya unavyoweza kuwa kampeni madhubuti katika kubadili tabia ya unawaji mikono. Sehemu ya 4 inadokeza mpangilio au uandaaji wa programu ya kunawa mikono, kutoa habari zinazovuka hatua nyinginezo; sehemu hii imeandaliwa isomwe sanjari na sehemu zilizotangulia. Viambatisho vinatoa mifano ya zana, kama vile zana za utafiti na hadidu za rejea. 12 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono SEHEMU YA 1 Kuweka Msingi wa Programu ya Taifa ya Kunawa Mikono CURTIS kwa Sabuni VALERIE Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 13 SEHEMU YA 1. Kuweka Msingi wa Programu ya Taifa ya Kunawa Mikono kwa Sabuni Mwanzo: Je, Hapa ni Mahali na Wafadhili na Washirika Wengineo Muda Mwafaka? l Kuna programu za afya, maji au usafi, ambazo zinaweza Programu madhubuti ya unawaji mikono inaweza kutoa kujumuisha unawaji wa mikono; mchango mkubwa katika afya ya jamii. Hata hivyo kuandaa programu hiyo huhitaji muda, raslimali, jitihada, na dhamiri. l Mashirikayawafadhiliyanadhamiriakupatanamnampya Ili zifanikiwe, programu za unawaji mikono lazima za ushirikiano; zishughulikie mahitaji ya kiafya yanayotambulika na ziungwe mkono na wadau wakuu. l Asasi Zisizokuwa za Serikali (AZISE) zinaweza kuingiza unawaji mikono katika programu zao zilizopo; na Kufanya Uchambuzi wa Haraka wa Hali Halisi l Makundi mengine, kama vile kampuni za maji, watoa Uchambuzi wa hali halisi unaweza kuonesha kama nchi matunzo ya kiafya, na vikundi vya kidini na vya kijamii, inayohusika ina mazingira yanayounga mkono programu au yanadhamiria kuchangia kwa kiasi kikubwa katika uga wa kama watetezi wa programu wapo au wanaweza kuandaliwa afya ya jamii. katika serikali, sekta binafsi, na miongoni mwa wafadhili. Uwezekano wa mafanikio ya programu madhubuti, kubwa, Kiashiria cha kwanza cha mafanikio ni mahitaji ya kiafya na kwa wakati mwafaka utaongezeka kutokana na mambo kama vile: kadhaa yaliyopo au yanayoweza kubuniwa. l Maambukizi ya magonjwa ya kuhara na yale ya mfumo wa upumuaji ni vyanzo vikuu vya magonjwa na vifo Ushirika Baina ya Sekta ya Umma vya watoto; na ya Binafsi Kwa kuwa sekta ya umma na ya binafsi kwa pamoja zina l Viwango vya unawaji mikono kwa sabuni katika nyakati dhamira ya kuhamasisha unawaji mikono, programu za nchi muhimu viko chini, au angalau vinakisiwa kuwa hivyo; au kwa kawaida huchukua sura ya ushirika baina ya sekta ya umma na ya binafsi. Wakati ambapo sekta ya umma inaweza l Magonjwayakipindupindu,homayamatumbo,auSARS kuwanahadharikatikakufanyakazinaviwandanasektabinafsi yatambuliwe kama tatizo. kwa kushuku kwamba kufanya kazi pamoja na serikali Ikiwa mahitaji ya kiafya yapo, tathmini ya matakwa na uwezo kunawezakuletamatokeomakubwa,sektazotembilinivyema wa wadau wakuu itasaidia kuonesha uwezekano wa kuanza zikanufaika kutokana na ushirikiano baina yao. kwajuhudinanamnayakufanyamaandalizinauratibu.Makundi Kwanza, kwa kawaida viwanda huwekeza hasa kiasi kikubwa mahususi ya wadau na masuala ya kuzingatia ni pamoja na: cha nguvu zake katika kumwelewa mlengwa au mtumiaji wa bidhaa zao ili viweze kuzalisha na kutangaza bidhaa Serikali zinazotakiwa. Uhamasishaji wa usafi, kwa ujumla, hukosa l Nchi imedhamiria kufikia Malengo ya Maendeleo ya utaalamu huu, ambao haupatikani kwa mapana katika sekta Milenia (MMM) na ina Mkakati wa Kupunguza Umaskini; ya umma. l Majisafinasalama,nausafinivipaumbelevyaserikali;na Pili, viwanda tayari vimeshawezesha upatikanaji wa sabuni za kuogea na kufulia katika zaidi ya asilimia 90 ya kaya l UwezekanowakuwepowatetezikatikaWizarazaAfya, ulimwenguni, vikidhihirisha mafanikio yanayoweza kupatikana Elimu, na Maji. kwa kuoanisha utengenezaji wa sabuni na ujenzi wa tabia ya matumizi yake katika jamii. Katika nchi zilizoendelea, viwanda Viwanda vilifanya kazi kubwa sana katika kubadili mienendo ya kiusafi. l Soko la sabuni lipo; Hivyo, vinaweza kufanya vivyo hivyo katika nchi maskini huku vikinufaika na upanuzi wa soko. l Kuna uwezekano wa kukua kwa viwanda vya sabuni na vingine vinavyohusiana navyo (kampuni za plastiki Sektabinafsiinanafasinzuriyakunufaikakutokananaushirikiano zinazotengeneza matenki ya kuhifadhia maji), hasa katika baina yake na sekta ya umma, hususan kupitia kupanuka kwa maeneo ambayo upatikanaji wa masoko ni mgumu; na soko. Aidha, faida za kuonekana kama sekta inayochangia katika ufanikishaji wa malengo ya kijamii na inayofanya kazi l Viwanda vinatazamia kuinua hadhi na majina yao. pamoja na washirika wa maendeleo na wataalamu wa 14 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono kimataifa zinaweza kuwa kubwa. Vilevile, viongozi wengi wa wa sekta binafsi, itakuwa ni manufaa kuuita ushirika wa sekta kampuni za sabuni hufurahia kuhusishwa katika jitihada za ya umma na ya binafsi Muungano wa Kunawa mikono. kuboresha ustawi wa jamii. Kwamuhtasari,sektayaummahunufaikakutokananautaalamu Kujenga Hoja ya Kunawa Mikono wa masoko na raslimali za viwandani. Zikiungana, pande hizi Ili programu ya unawaji mikono ifanikiwe, watetezi wake mbilizinawezakuanzishakampenizaafyayajamiizaushindani hawana budi kujenga hoja kwa wadau, ambao ni pamoja na au zinazozidi kabisajitihada za masoko za viwanda. serikali, viwanda, na watoaji wa fedha. Uchambuzi wa uwezo, udhaifu, fursa, na matatizo unaweza kuonesha masuala au Tayari viwanda vinafanya jitihada za kuhamasisha unawaji maeneo gani yanahitaji kushughulikiwa unapotokea uamuzi mikono kama sehemu ya programu zinazoendelea za masoko wa kuwashirikisha wadau hawa. Kwanza, uchambuzi wa au majukumu ya kijamii. Kampuni za Colgate-Palmolive, Procter uwezo, udhaifu, fursa, na matatizo huangalia masuala ambayo and Gamble, na Hindustan Lever zina programu za mashuleni yanaweza kudhibitiwa na wadau ambao ni washirika tarajali katika nchi nyingi zinazoelimisha watoto kuhusu unawaji katika juhudi hizo (tazama jedwali na. 2). mikono(kwamaelezozaiditazamakisandukuna.11).Kampuni hizo tayari zinaweza kuwa ni wafuasi wa kuhamasisha unawaji Pili, mambo mengine yasiyo ya moja kwa moja hutathminiwa. mikono na zikawa tayari kushirikiana na sekta ya umma. Mambo haya yako nje ya juhudi zenyewe lakini huweza kuleta Masuala ya majina ya bidhaa na hakimiliki yatahitaji kujadiliwa matokeo chanya kwa walengwa. Jedwali na. 3 litawasaidia na kukubaliana. wahusika wa harakati kuandaa orodha ya mambo au maeneo ya nje. Viwandavinginevinawezakuwatayaripamojakuwanauwezo wa kuchangia raslimali, utaalamu au michango ya hali kwenye Tatu, wadau wanaweza kushirikishwa katika ushirikiano huo ushirika wa sekta ya umma na ya binafsi. Sekta hizi ni pamoja iliwawezekushughulikiaudhaifu,kujengaaukuongezauwezo, na viwanda vya maji, kampuni za utangazaji na habari, kutambua fursa mbalimbali, na kupunguza matatizo. wazalishaji wa matenki na mabomba, kampuni za usafirishaji na uchukuzi n.k. Kwa mfano, nchini Ghana, Polytank, kampuni Kujenga Hoja kwa Serikali ya plastiki itengenezayo matenki ya kuhifadhia maji, inakusudia Masualamuhimuambayoyatavutamakiniyaserikaliniukubwa kutoa matenki kwa shule mbalimbali kwa bei ya gharama za wa matatizo ya kiafya na uhusiano wake na malengo kama vile uzalishaji au ya chini zaidi. Kampuni ambazo hazichangii moja Malengo ya Maendeleo ya Milenia, gharama za kiuchumi za kwa moja zinaweza kuhamasishwa kuweka ujumbe unaohusu magonjwa yanayosababishwa na kutonawa mikono, na unawaji mikono katika bidhaa zao kama vile sabuni, ndoo za uhusiano wake na upunguzaji umaskini, na gharama za kunawia, au karatasi za msalani. Hali hii itaongeza nguvu ya matibabu na muda wa kazi unaopotea. Uchunguzi wa masuala ujumbe wa kunawa mikono katika mazingira yanayohusika. haya utasaidia kujenga hoja zitakazowashawishi watoa Pale ambapo mashaka yanaweza kuwa kikwazo kwa ushiriki maamuzikuungamkonoprogramuzaunawajimikono.Vyanzo REI.. SUZANNE Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 15 Jedwali na. 2: Mambo ya Kuzingatia katika Uchambuzi wa Uwezo, Udhaifu, .ursa, na Matatizo Mambo yaliyo katika Udhibiti wa Ndani Uwezo Udhaifu Chanzo cha mapato Uzoefu Utaalamu Uwezo wa kufikia na kuhudumia walengwa Uongozi na msaada wa kisiasa Suala la vipaumbele katika uandaaji Washirika waliopo Mengineyo Jedwali na. 3: Mambo ya Nje ya Uchambuzi wa Uwezo, Udhaifu, .ursa, na Matatizo Mambo ya nje .ursa Matatizo Nguvu za kiutamaduni (ikiwa ni pamoja na mielekeo na matukio yanayoathiri amali na mila za nchi) Nguvu za kiteknolojia (kuzingatia uwezekano wa teknolojia mpya ambazo zinaweza kuwa nguvu ya ushawishi) Mielekeo ya idadi ya watu (inayohusika na kampeni) Nguvu za kiuchumi (zinazoweza kuathiri mafanikio) Nguvu za kisiasa na kisheria (zinazoweza kuathiri jitihada za kampeni au walengwa) Watu wa nje (makundi ambayo yako nje ya harakati na washirika wake ambayo yanaweza kuwa na athari kwa walengwa au mpango mzima) 16 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono vizuri vya taarifa kuhusu viwango vya ugonjwa ni pamoja kufanya kazi kubwa ya kuhamasisha unawaji mikono katika na tafiti za jumuiya, kama vile tafiti za hali za watu kiafya. nchi ambamo unahitajika zaidi. Kuvutia msaada wa viwanda (Kutoa taarifa za sehemu na vifaa vya kutolea huduma za afya hakujathibitika kuwa kazi rahisi kama ilivyokuwa ni chanzo dhaifu cha data kwa sababu hakiwezi kuonesha ikitarajiwa. Wakati mapato kiuchumi yanapokuwa mazuri, viwango vya magonjwa ya kuambukiza kwa jamii.) Gharama kampuni za sabuni hujaribu kutoa misaada, lakini mapato za kutonawa mikono kwa jamii na kwa uchumi huweza yakishuka raslimali zote zilizopo huelekezwa katika kukadiriwa kwa kukokotoa gharama za (a) matibabu ya maendeleo ya bidhaa. maambukizi yatokanayo na kutonawa mikono; (b) siku za kazi zinazopotea; na (c)vifovitokanavyonamagonjwayakuharana Kwa kuwa nadharia ya sasa ya ushirikiano wa sekta ya maambukiziyamfumowaupumuaji.Kwakuongezea,programu umma na ya binafsi inakataza matumizi ya nembo za ya taifa inaweza kuokoa mamilioni ya fedha kwa kutumia kibiashara katika programu zinazofadhiliwa na serikali, mkabala mpana zaidi, na wenye gharama nafuu badala ya matamanio ya viwanda kushiriki katika programu kutumia juhudi za hapa na pale za kuhamasisha usafi (tazama hizo yanapungua. kisandukuna.1). Tatizo hili linaweza kutatuliwa kwa njia mbalimbali. Msaada Programu za maji safi na salama zina mvuto kwa serikali kwa na dhamiri ya uongozi wa juu vinaweza kuwa muhimu sana sababu zinahusisha ununuzi na ufungaji au uwekaji wa vifaa. katika kuhakikisha utoaji wa fedha na raslimali katika ngazi Inaweza kuwa vigumu kujenga hoja kwamba kiasi cha fedha ya kitaifa. Kampuni aghalabu huomba kuwa na uhusiano kinachotumika kwa shughuli hii kipelekwe katika suala pekee wa kibiashara na washirika ambapo hulipa fadhila linaloonekana kama laini, la kunawa mikono. Ingawa baadhi kwa kuchangia kiasi kikubwa cha msaada. Inawezekana ya serikali na mashirika ya kimataifa yanajaribu kuongeza kufungua mlango wa chanzo hiki cha raslimali kwa kuzigawa uwekezaji katika suala la usafi, kukubalika kwa suala hili ni baadhi ya shughuli na kuruhusu kuzipatia majina ya kwa polepole sana. Jitihada za uhamasishaji kuhusu umuhimu kibiashara. Hivyo, kwa mfano, nchini Ghana, kampuni ya wa masuala laini ni vyema zikafanyika mara kwa mara na kwa Unilever ingeweza kusaidia programu za mashuleni na kila fursa inayopatikana. kampuni ya PZ-Cussons ingeweza kusaidia mpango wa vifurushi vya zawadi kwa hospitali ya wazazi. Kujenga Hoja Viwandani Ingawa viwanda hupenda kuwa raia mwema, Kujenga Hoja kwa Wagharamiaji kinachoongoza shughuli za kiwango cha nchi ni faida. Ingawa kiutaratibu hufanya kazi kupitia serikalini, mara nyingi Viwanda huwekeza muda, utaalamu, na raslimali pale mashirika ya nje ya misaada huwa na ajenda zao na aghalabu vinapoona pana uwezekano wa kupata faida. Kwa hiyo, ni vyanzo vyao vya mapato. Kadiri unawaji mikono unapozidi muhimu kufanya makadirio ya uwezekano wa ukuaji wa kupanuka katika orodha ya vipaumbele vya kimataifa, viwanda soko zima la sabuni. Kwa mfano, mtu anaweza kukadiria zaidi na zaidi hujiandaa kuwekeza katika uhamasishaji wa kuwa kila tukio moja la kunawa hutumia gramu 0.5 za sabuni; unawaji mikono. Ili kuungwa mkono na wafadhili, ni muhimu hii inaweza kuzidishwa kwa idadi ya watu katika eneo kutambua vipaumbele vya wafadhili hao, uwezo wa kutoa lengwa, wastani wa safari ambazo mtu anaweza kunawa maamuzi ulipo, pamoja na taratibu za kupata fedha. mikono kwa kila siku, na idadi ya siku kwa kipindi kinachokadiriwa. Matokeo ya makadirio haya yataonesha Ufanyaji maamuzi kuhusu matumizi ya fedha kutoka mashirika ni kiasi gani cha sabuni kinaweza kuuzwa kwa kila mtu. ya misaada ya nchi kama vile Shirika la Kimataifa la Maendeleo Ikumbukwe kwamba, aina za sabuni zitakazoweza la Denimaki (DANIDA) na Idara ya Maendeleo ya Kimataifa kufaidika ni pamoja na miche ya sabuni ya kufulia, sabuni ya Uingereza (D.ID), unaelekezwa zaidi katika ngazi ya kitaifa, zinazotengenezwa kienyeji, si zile tu zinazotengenezwa na upatikanaji wa misaada yake unaweza kuhitaji ushawishi maalum kwa kuogea au kunawia mikono. wa hali ya juu katika ngazi za serikali za mitaa, serikali kuu, na za kimataifa. Mashirika ya kimataifa kama vile Shirika la Umoja .aida nyingine ambazo viwanda vinaweza kupata ni pamoja wa Mataifa la Kuhudumia Watoto (UNICE.), yanaweza kuwa na kuwa na uwezo wa kuongeza aina ya sabuni zilizopo, na programu zinazoweza kusaidia uhamasishaji wa unawaji kupanua aina zilizopo za sabuni ya kunawia mikono, kuinua mikono katika baadhi ya maeneo ya nchi inayohusika. Mwisho, hadhi na kuboresha mikataba ya kisiasa. Biashara, zote mikopo ya Benki ya Dunia kwa ajili ya maji safi na salama kubwa na ndogo, zitaweza pia kunufaika na tafiti za masoko inaweza kubainisha matumizi katika kipengee cha usafi. na mahusiano ya kimataifa. Mashirika ya kimataifa yanaweza kuona manufaa makubwa Masuala ya Ugharamiaji Kifedha ya kushiriki katika ushirika wa sekta ya umma na ya binafsi, Awali ya yote, fedha zinahitajika kugharamia uanzishaji na kuhusisha makao makuu ya kimataifa kunaweza kusaidia wa programu, ambao kwa kawaida hujumuisha mtu mmoja katika kuchochea uwekezaji kwa kiwango cha nchi. Kama na/au shirika linaloongoza harakati na linalofanya kazi kama ilivyokwisha tajwa, viwanda vinaweza, na havina budi, mratibu. Pili, fedha zinahitajika kwa ajili ya utafiti wa mlengwa, Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 17 18 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono na halafu kukodi shirika la au kampuni ya mawasiliano. Shirika kidogo za ziada. Serikali na wafadhili hutenga fedha chache linahitaji bajeti ya vyombo vya habari, mawasiliano ya moja kwa ajili ya shughuli kama hizi ambazo hazijazoeleka. kwa moja na mlengwa, na programu za kiserikali. Hivyo, ahadi Hata hivyo, inawezekana kutumia fursa ya serikali au za uchangiaji fedha ni lazima zitolewe mapema. Ukusanyaji shirika kutataka kuonekana kama mtetezi, hasa pale wa fedha unajadiliwa kama sehemu ya jitihada za ushawishi panapotokea matatizo ya kiafya kwa wananchi, kama vile na uhusiano wa umma katika sehemu za 3 na. 4. mlipuko wa kipindupindu au majanga ya asili. Vivyo hivyo, mashirika yanaweza kuwa mstari wa mbele iwapo yatapewa Ugharimiaji wa shughuli za vyombo vya habari umekuwa sifa zinazostahili kwa kuchangia kifedha au kivifaa katika ni changamoto katika nchi nyingi. Sekta binafsi ina fedha shughuli za uhamasishaji. Kisanduku na.1: Unafuu Kigharama wa Programu za Unawaji Mikono Ni nadra kwa miradi ya afya kutilia mkazo katika suala la mgonjwa mmoja pia kuligharimu Dola za Kimarekani unawaji mikono ili kupunguza gharama za matumizi ya chini ya 10, na gharama zilizoepushwa kwa kila DALY fedha. Hata hivyo, kuna ongezeko la ushahidi kimataifa zilikuwa ni Dola za Kimarekani 122,70. Kwa tathmini unaoonesha kwamba, uwekezaji katika afya na usafi hii,watungaserasasa,kinadharia,wanawezakukokotoa unaotilia mkazo katika programu za uhamasishaji wa na kubadili makisio yao ya awali kuhusiana na unafuu unawajimikononanyinginezozakiafyanimiongonimwa wa gharama wa miradi. Hili linaweza kufikiwa kwa uwekezaji wa gharama nafuu unaoweza kufanywa kwa kuweka makundi ya majaribio yatakayotumika katika kutumia raslimali za umma na za binafsi. Ersey (1991), kubainisha upunguaji wa ugonjwa katika eneo la mradi kwa mfano, anaonesha kwamba uhamasishaji wa usafi wa uingiliaji kati. aghalabu huhitajika kwa miradi ya usambazaji wa maji na uondoshaji majitaka ili kuifanya miradi hiyo iwe na Matokeo muhimu ya uchambuzi wa gharama na faida matokeo bora kiafya kwa watumiaji. yanaonesha kuwa miradi yote miwili ya unawaji mikono huokoa gharama kwa jamii husika. Thamani halisi ya Utafitiwahivikaribuniwaunafuukigharamawaprogramu sasa kifaida ya Mradi wa Amerika ya Kati ni Dola za za unawaji mikono umebuni mbinu sanifu ya kufanyia Kimarekani milioni 4.3 katika utaratibu wa kizio cha programu za unawaji mikono uchambuzi wa kiuchumi. kiwango cha faida ya ndani ya kiwango cha asilimia 226. Kwanza, uchambuzi wa unafuu kigharama wa miradi ya Kwa mradi wa Peru, thamani halisi ya sasa kifaida ni unawaji mikono hufanywa ili uweze kulinganishwa na DolazaKimarekanimilioni8.1,katikautaratibuwakizio umadhubuti wa miradi mingine inayohusiana nayo, cha kiwango cha faida ya ndani ya kiwango cha asilimia pamojanamiradikatikasektazingine.Kisha,uchambuzi 533. Uchambuzi wa unyeti katika miradi yote miwili ni wa gharama na faida ya miradi ya unawaji mikono chanya na unathibitisha uokoaji wa gharama kutokana huandaliwa ili kulinganisha matokeo yake katika na miradi hii. muktadha mpana zaidi. Ulinganisho uliofanywa unaonesha kuwa miradi ya Mbinu hii ilibaini kuwa Programu ya Amerika ya Kati ya unawaji mikono haiwakilishi mizigo mikubwa kwa Kuzuia Magonjwa ya Kuhara kwa Kunawa Mikono Wizara za Afya, na kwamba mchango wa washirika (tazama kisanduku na. 2) ni ya gharama nafuu; inazuia binafsi unapendekezwa kwa manufaa ya pande zote. magonjwa ya kuhara kwa Dola za Kimarekani chini ya Uhamasishaji wa miradi hii na ushiriki wa baadaye wa 10 kwa kila mgonjwa na kuepusha gharama ya Dola za sekta binafsi unawezekana kwa makadirio ya faida kwa Kimarekani 91.30 kwa DALY*. Hata bila ya uingiliaji kila mshirika kwa kuzingatia kile alichowekeza. Wakati kati,upatikanajiwasabuni,maji,navifaavinginevyokatika ambapo mradi wa Amerika ya Kati unaonesha kwamba nchi hizi ni wa kiwango cha juu. Kwa hiyo, uchambuzi upatikanajiwasabuniukodunianikote,utumiajiwasabuni wakiuchumiunawezakutozingatiagharamahizinahivyo badounahitajikuboreshwa,kwakupendekezakampeni kupunguza gharama binafsi. Uchambuzi wa unyeti za unawaji mikono ambazo hatimaye zitaongeza mauzo unaoneshakwambahatatukiangaliakiwangokidogocha ya sabuni. upunguzaji wa magonjwa ya kuhara, miradi ya unawaji mikono bado ina gharama nafuu. * DALY,DisabilityAdjusted Life Year, nikiashiriachamzigo wa maradhi unaodhihirisha jumla ya upotevu wa maisha Makadirio yaliyofanywa kwa kutumia mbinu hii kwa yaafya,amakutokananakifokisichotarajiwaauulemavu mradi wa unawaji mikono wa Peru (tazama kisanduku wa kiasi fulani katika kipindi fulani. na.10) katika kipindi cha mwaka 2003 yanaonesha kwambakuzuiamaambukiziyamagonjwayakuharakwa Imedondolewa kutoka kwa Cercone na wenzake, 2004 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 19 Kisanduku na. 2: Juhudi za Amerika ya Kati Juhudi za Amerika ya Kati za kuhamasisha Unawaji NchiniGuatemala,ambapokumbukumbuzajuhudihizo Mikono zilianzishwa maalumu kwa lengo la kupunguza zilitunzwa vizuri, matokeo yalikuwa: maradhi na vifo vya watoto wenye umri wa chini ya miaka mitano kwa njia ya kampeni ya kuhamasisha l Asilimiakumiyakinamamailiongezakiwangocha unawaji mikono kwa sabuni ili kuzuia magonjwa unawaji mikono kutoka hatua ya chini kabisa hadi ya kuhara. Juhudi hizo ambazo zilianzishwa katika ama hatua ya kati au ya juu kabisa. nchi tano, zilihusisha hasa ushirika wa sekta ya umma na ya binafsi ambao ndani yake kulikuwa na watumishi l Kushukakwaasilimiakumikwaidadiyakinamama kadhaa wa sekta ya umma na wazalishaji wa sabuni wa waliokubaliananakauli:Maranyingikunawamikono sekta binafsi. Juhudi zilihamasisha upatikanaji zaidi kwa maji inatosha. wa sabuni kwa kusambaza sampuli za sabuni bure, l Ongezeko la asilimia kumi la kinamama kuendesha matukio ya uhamasishaji na uelimishaji, waliokubaliana na kauli: Nisipotumia sabuni, na kufadhili shughuli kadha wa kadha za vyombo najisikia siko safi. vya habari ili kutoa taarifa na kusambaza habari kuhusiana na uhusiano uliopo baina ya usafi na uzuiaji Kwa kubashiri kutokana na matokeo haya na mengine wa magonjwa ya kuhara. ya kutoka vitabuni na makala kuhusu uhusiano uliopo baina ya unawaji mikono na ueneaji wa magonjwa Sekta ya umma ilitoa msaada wa kiufundi na utafiti wa ya kuhara, ilikadiriwa kwamba, katika kipindi cha soko kwa ajili ya kampuni za sabuni, kutangaza ushiriki uingiliaji kati ueneaji wa magonjwa ya kuhara ulipungua wa mashirika mbalimbali, na ilisaidia kuunda kikosikazi kwa asilimia 4.5 miongoni mwa watoto wenye umri cha kuratibu na kuelekeza jitihada za wahusika wa chini ya miaka mitano. mbalimbali. Mwishowe, mchango mkubwa zaidi wa programu hii ni kule kudhihirisha jinsi malengo ya afya Chanzo: Environmental Health Project (EHP), UNICE./ kwa umma yanavyoweza kuoanishwa na malengo WES, United States Agency for International Development ya kibiashara. (USAID), na Benki ya Dunia/WSP na WSSCC, Mei 2004 Muundo na Uratibu litazamwe kama chombo halali au cha wote na kitoe uelekeo; Iwapo tathmini itabaini mazingira yanayofaa, mkutano shauku; stadi za utafutaji masoko; na maarifa ya afya ya jamii, au warsha ya kwanza na wadau muhimu inaweza uongozi, na mawasiliano. Mratibu anaweza kuwa katika shirika kusaidia kuimarisha mawazo pamoja na yale yanayopaswa la serikali, chombo cha sekta binafsi (kama vile shirika mama kuzingatiwa.Ajendainawezakujumuishawataalamukuonesha la ndani la uzalishaji wa sabuni), chama, au asasi isiyo ya umuhimu wa unawaji mikono; kubadilishana mawazo kiserikali. Huko Amerika ya Kati, shirika kichocheo lilianzishwa kuhusu dira na matarajio ya mwanzo ya wadau muhimu; ili kuunganisha washirika wa sekta ya umma na ya binafsi na na kuweka dhamiri za mwanzo, muundo wa ushirikiano na hatimaye kujiondoa (tazama kisanduku na. 2). misingi yake. Sehemu hii imedokeza vipengele muhimu vya kuanzisha Wakatiwakuandaadiranakuongozaprogramu,inasaidiakuwa programu. Taarifa zaidi kuhusu uongozi na muundo zinaweza na mratibu au mchocheaji wa nchi. Mtu huyo au shirika hilo kupatikana katika Sehemu ya 4. 20 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono SEHEMU YA 2 Kumwelewa Mlengwa Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 21 SEHEMU YA 2 KUMWELEWA MLENGWA Mkabala wa Kimasoko Kuelewa Tabia Mara baada ya msingi wa kuendeleza mradi wa kunawa Mahitaji ya mlengwa ni mengi na yanatofautiana. Yanaweza mikono kukamilika na muafaka kufikiwa, msisitizo huhamia kujumuisha mambo kama kuheshimiwa, kuwa safi, kuridhika kwa wanawa mikono wanaoitwa walengwa kwa istilahi na kujisikia vema, na kuhudumia vizuri familia zao. Wakati ya kisoko. Njia pekee ya kubadili mienendo ya muda mrefu ambapo mahitaji ya kiafya yanaweza kuonekana kuwa ni inayohusiana na tabia kama vile kunawa mikono ni kuwa mahitaji ya wazi kwa mtazamo wa wataaluma wa afya, kwa na uelewa madhubuti wa sababu zinazochochea na walengwa huweza kuwa si jambo muhimu au la kila siku. kuwezesha unawaji mikono miongoni mwa walengwa. Kampuni inawekeza zaidi katika kuelewa maisha, matamanio Mkabala wa kisoko maana yake ni kuyafanya mahitaji ya na njia za mawasiliano za walengwa ili kuendeleza na kutoa walengwa kuwa kiini na kuufanya mtazamo wao uamue bidhaa bora pamoja na ujumbe mzuri unaohamasisha. Ili aina na mawanda ya shughuli zote za uhamasishaji. kutangazahudumayakunawamikonokwamafanikio,maswali haya manne hayana budi kujibiwa: Kukidhi haja ndio msingi katika suala zima la soko. Kwa mujibu wa Profesa wa Masoko wa Chuo Kikuu cha l Tabia hatarishi ni zipi? Northwestern ambaye pia ni mwandishi, Philip Kotler, l Tabia hatarishi hufanywa na nani? Soko maana yake ni kukidhi mahitaji na matakwa kupitia l Ni vichocheo, desturi, tabia, na/au mazingira gani mchakato wa kubadilishana. yanaweza kubadili tabia? Watoa huduma huwapatia walengwa kitu wanachohitaji l Watuhuwasilianaje? na ambacho wamejiandaa kujitoa, ama kwa matumizi Majibu ya maswali haya yanatoa vidokezo muhimu vya utafiti ya pesa, muda, au juhudi. Hivyo basi, kiini cha shughuli wa mlengwa. Mchakato mzima unajumuisha mitazamo ya ya soko ni kutafiti mambo ambayo walengwa huyahitaji wataalamu kuhusiana na tabia ya mlengwa, afya, na shughuli kisha kuwapatia mahitaji hayo kwa njia ambayo ya unawaji mikono; pamoja uelewa uliotolewa na walengwa itawavutia zaidi. wenyewe. (Kielelezo na. 2).1 Kielelezo na. 3 Mchakato wa Utafiti Tabia hatarishi wa Mlengwa hufanywa na nani? Walengwa Tabia za unawaji Tabia lengwa za mikono ni zipi? Maoni ya unawaji mikono Mlengwa Ni nini huweza Maoni ya Viwezeshaji kubadili tabia? Mtaalamu vichocheo, desturi Watu Vyombo mseto huwasilianaje? vya habari 1Zana (kama vile Uchunguzi Pangilifu na Majaribio ya Tabia) miundo na hadidu za rejea (HaRe) zilizotumika katika sehemu hii zinaweza kupatikana katika kiambatisho. 22 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono desturi vichocheo mazingira Kielelezo na. 4: Mazingira, Desturi, na Vichochezi 1.Tabiahatarishihufanywananani?Programuzaunawajimikono Ni muhimu kuwa na data sahihi na za kuaminika kuhusu zinalenga makundi ya waltu ambao tabia ya kunawa mikono viwango vya unawaji mikono kwa sabuni katika eneo huweza kuwa ya manufaa makubwa katika kupunguza lolote mahususi ili kujua uzito wa tatizo na kuweka magonjwa: aghalabu mwangalizi ambaye humpatia mtoto malengo yanayopimika ya uboreshaji. Data za msingi kama mazingira ya usafi. Katika maeneo mengi mwangalizi wa hizo pia huonesha sehemu ya kupimia mabadiliko ya tabia kwanza ni mama wa mtoto mdogo; hata hivyo, ni muhimu pia ya kunawa mikono kwa sabuni katika kipindi chote cha uhai kuweka kumbukumbu za mtu mwingine anayehusikabibi, wa programu. dada, baba (katika jamii zingine), shangazi n.k. Watoto wenye umri wa kwenda shule pia huweza kuwa walengwa, si tu kwa Kwa bahati mbaya, ni vigumu sana kutathmini kwa uhakika sababu wao pia huweza kuwatunza watoto, bali kwa sababu unawaji mikono. Tabia za unawaji mikono kwa ujumla ni za wao ni waangalizi wa baadae. Vilevile, wao huathiriwa kirahisi kisirii na zinafungamana na maadili: watu huhofia kuwa na mabadiliko ya tabia na ni wepesi kuelewa mwenendo mpya watatazamwa visivyo ikiwa watakiri mapungufu katika tabia wa afya. Pia wao huweza kuwa wahamasishaji wazuri wa zinazohusiana na usafi. Kuwauliza watu kama wananawa tabia ya unawaji mikono. Wakati mwingine kundi la pili la mikono yao kwa sabuni wakati wote hutoa majibu mazuri walengwa (majirani, baba [katika jamii zingine], watoto kuliko tabia yenyewe halisi. Mathalani, nchini Ghana asilimia wakubwa, na watu wengine katika familia) watahusishwa kwa 75 ya kinamama walioulizwa kuhusu kunawa mikono kwa sababu ya athari walizo nazo kwa walengwa wa kundi la sabuni baada ya kutoka chooni, walijibu ndiyo, lakini kwanza. Mathalani, katika jamii nyingine wanaume huamua ni uchunguzi pangilifu ulibaini kuwa ni asilimia 3 tu waliokuwa kiasi gani cha fedha kitumike au kitengwe kwa ajili ya kununulia wanafanya hivyo. Njia pekee ya kuaminika na ya kutegemewa sabuni kwa kuwa wao ndio wanunuzi wa vitu hivi katika ya kupata kipimo sahihi cha tabia ya kunawa mikono ni kaya zao. uchunguzi wa moja kwa moja, ambapo mchunguzi aliyepata mafunzo hutakiwa kutumia saa kadhaa nyumbani akichunguza 2. Tabia hatarishi ni zipi? Kama ilivyodokezwa, kunawa mikono na kuweka kumbukumbu za matukio husika nyumbani baada ya kushika kinyesi daima ni njia bora ya kupunguza kwa mlengwa. Ili kupata matokeo sahihi ni vema kuwatumia hatari ya kueneza vijidudu vya magonjwa kwa njia ya kinyesi watafiti wa uwandani waliopewa mafunzo mazuri na kilichopitia mdomoni. Hata hivyo, kwa kuwa tabia hii haiko wanaosimamiwa vemai. kila mahali, na kwa kuwa usafi huweza kuwa duni, ni muhimu kunawa mikono kwa sabuni kabla ya kugusana, kula, au 3. Ni nini huweza kubadili tabia? Mambo makuu matatu kumlisha mtu chakula. Hii ina maana kwamba unawaji mikono huhusika katika mabadiliko ya tabia: vichocheo, tabia, na katikamaeneomatatunimuhimusana:baadayakutokachooni, mazingira, yanayowezesha au kukwaza mabadiliko ya tabia. baada ya kutawadha mtoto aliyejisaidia haja kubwa, na kabla Kama Kielelezo na. 4 kinavyoonesha, kubadili tabia yakushikachakula.Wakatimaeneomuhimuyaunawajimikono kutoka hali moja hadi nyingine huhitaji jambo moja au zaidi ili kuzuia maambukizi ya mfumo wa upumuaji bado ya yafuatavyo: hayajabainishwa, kunawa mikono mara kwa mara ni njia pia l Kupunguza vikwazo kwenye mazingira ili kuwezesha ya kujikinga na maradhi yatokanayo na mfumo wa upumuaji. mabadiliko; Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 23 l Kubadilitabiazazamanikuwampya;na Kinamama wengi hueleza kuwa usafi wa mikono haukuwa jambo muhimu kwao hadi mtoto alipozaliwa na kwamba l Kutafutavichocheovinavyowezakuundatabiampya. wakunga au watu wengine waliohusika na kulea mimba au uzalishaji walipopendekeza mama anawe mikono basi alifanya Kielelezo na. 4: Mazingira, Tabia, hivyo. Tukio jingine la mabadiliko ya maisha kwa kinamama na Vichocheo wengi ni kuhamia nyumbani kwa mume baada ya kuolewa na Utafiti wa mlengwa unahusu kuchunguza nafsi ya mlengwa ili kujifunza tabia mpya za mazingira ya nyumbani. kubaini matamanio makuu na mambo yanayoweza kuchochea mabadiliko ya tabia, kubaini chanzo cha tabia na kutafiti namna Tabia huchunguzwa vizuri zaidi kwa kutumia uchunguzi bora zaidi ya kuanzisha tabia mpya, na kuchunguza mambo pangilifu (zana ya. 2). Vyanzo vyake vinaweza kuchunguzwa yaliyopo katika mazingira yanyoweza kukwaza au kwa njia ya mahojiano ya kina na mchakato wa kufuata tabia kuhamasisha mabadiliko ya tabia. Mambo haya yanaweza mpya zinaoeleweka kwa njia ya majaribio ya tabia. kufikiwa kwa kutumia zana mbalimbali, yakiwemo majaribio Vichocheo ni moduli za asili na za kujifunzwa zilizomo ndani ya tabia na mahojiano ya kina. ya akili ambazo huchochea tabia mahususi. Hutokea Vichocheo na vikwazo vya kimazingira ni mambo kama hisia na miguso ambayo mtu huibainisha wakati yanayowezeshaaukuzuiatabiayaunawajimikonokwasabuni. wanapotekeleza tabia mahususi. Kugundua vichocheo ni Vichocheo vinaweza kujumuisha upatikanaji rahisi wa maji na muhimu katika kuhamasisha kwa mafanikio unawaji mikono. gharama nafuu za sabuni. Vikwazo huweza kujumuisha bei Kama ilivyo kwa mienendo hatarishi, kubainisha vichocheo ghali za sabuni au sabuni zisizovutia, ukosefu wa vifaa vya kunawezakuwakazingumukwasababu(1)Vinawezakujificha kunawia mikono, na vizuizi vya kiutamaduni vinavyokataza utourazini (Zaltman, 2003); na (2) huweza kuwa fikra za aibu kunawa mikono kwa siku fulani. Kisanduku na. 4 kinaonesha au ghasia kuzibainisha, kwa mfano, kutumia sabuni ili umuhimu wa sifa mahususi za sabuni ambazo zinafanya sabuni kuongeza mvuto wa kimapenzi. Zaltman anadai kuwa ikubalike katika unawaji wa mikono nchini Ghana. kiasi cha asilimia 95 cha fikra za mwanadamu hufanyika Utafiti wa kiidadi hutoa taarifa za msingi kuhusu mazingira, katika utorazini. kama vile upatikanaji wa sabuni, umbali kutoka katika chanzo Utafitiwakitabiawakinakuhusumotishakwawalengwakatika cha maji, na uwepo wa mazingira ya usafi. Mahojiano ya kina nchi nyingi huonesha ruwaza bainifu za vichocheo vya tabia baada ya majaribio ya tabia pia yanaweza kusaidia kuonesha ya unawaji mikono, kama inavyooneshwa katika jedwali na. 4. vikwazo au vichocheo (angalia zana ya. 1). Kinamama husukumwa kunawa mikono kwa kuchochewa na Vikwazo vinapaswa kuelewek mapema kisha vishughulikiwe ufahari, hadhi, kukubalika kijamii, kuondoa kero ya harufu hali kadiri programu ya mawasiliano inavyoendelea. Mathalani, kadhalika uchafu. Pia huchukulia kitendo cha kunawa mikono ikiwa umbali toka katika chanzo cha maji ni kikwazo katika kama kitendo cha malezi, sehemu ya kuwapenda, na kuwajali upatikanaji wa maji safi, programu ya mawasiliano inaweza watoto. Mara nyingi wanawake huchukulia kuwa uchafu kuonesha kuwa kiasi kidogo cha maji yanayopatikana au unaoonekanamikononituaukuwanamikonoinayonukandiyo yaliyosafishwa baada ya kutumika kinatosheleza. Zaidi ya vyanzo vikuu vya afya duni, na hata hivyo uhusiano bayana hayo, wakati ambapo kampeni za mawasiliano zinaweza kati ya mikono michafu, ugonjwa wa kuhara, na magonjwa kushindwakushughulikiamojakwamojavikwazobainifukama huonyeshwa mara chache sana. vile vya ukosefu wa vifaa vya kunawia mikono shuleni, shughuli za uhusiano mwema na uhamasishaji zinaweza kushawishi Japokuwa inaonekana kuwa kuna baadhi ya motisha wale wenye uwezo wa kusaidia katika kupunguza vikwazo zinazokubalika katika tamaduni mbalimbali kuhusu unawaji kama hivi. Mahitaji ya walengwa wa kundi la kwanza mikono pamoja na tabia pana za usafi, tofauti ndogondogo na kinamama na watotowanaweza pia kuhimiza kupatikana jinsi motisha hizo zinavyochukuliwa hutegemea nchi husika, kwa vifaa vya kunawia mikono inapobidi. kama ilivyo kwa umuhimu wa kila motisha. Ni kweli pia kwa wahusika tofautitofauti katika walengwa. Kwa mfano, malezi Tabia ni mienendo inayojengeka na kuendelezwa, mara nyingi yanaweza yasiwe motisha kuu kwa watoto wa shule. Kwa hukuzwatanguutotoni.Utafitiumeoneshakuwamaratuwatu hali hiyo, utafiti wa walengwa kinchi unahitajika ili kuongoza mahali popote wanaposharabu tabia jengefu na desturi, tabia kampenithabitiyakisoko.Jedwalinamba5linaoneshamuundo na desturi hizo haziachiki kirahisi. Lengo la uhamasishaji wa rahisi wa kubainishia na kualamisha vikwazo na vichocheo, unawaji mikono si kufanikisha tukio moja la unawaji mikono, wakati kisanduku namba 3 kinaelezea ripoti ya kinamama bali ni kupandikiza tabia ya kila siku na endelevu itakayojitokea kuhusudesturizakiutamadunizinazoletaatharijuuyamatumizi yenyewe kila wakati kunapotokea tukio la uchafu. Wakati yao ya sabuni nchini Senegali (zingatia kuwa vikwazo hivi ni ambapo mara nyingi watu hujifunza tabia utotoni, kuna fursa vya kiimani tu na havina ukweli). Vikwazo na vichocheo vya za mabadiliko, hususani wakati wa matukio ya mabadiliko unawaji mikono kwa sabuni vinaweza kuwa tofauti katika ya maisha. Tukio muhimu kwa mama ni kuzaliwa mtoto. muda maalum wa kunawa mikono. Vikwazo hivi vinaweza 24 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono kuelezewa vizuri kwa kutumia mfano kwenye jedwali Kisanduku na. 3: Imani za Kiutamaduni namba 4. Zinazokwamisha Tabia ya Unawaji Mikono kwa Sabuni Nchini Senegali Majaribio ya kitabia ambapo kinamama wa kujitolea (na/au watoto wa shule) wanapewa sabuni na kuambiwa wazitumie Utafiti wa walengwa nchini Senegali unatoa mifano kunawia mikono kwa siku saba hadi 10, ni njia nzuri ya kuanza ya tabia na vikwazo kuhusiana na unawaji mikono kuelewa motisha za kienyeji za unawaji mikono. Baada ya kwa sabuni. jaribio kinamama huhojiwa kwa kina kuhusu uzoefu wao, ni Imani za Wahenga na za Kidini jambo gani lilikuwa rahisi, ni jambo gani lilikuwa gumu, jambo gani walilipenda, jambo gani hawakulipenda, n.k. Majadiliano Ingawa haiaminiki sana tena, baadhi ya Wasenegali wana ya kundi lengwa la kinamama na/au watoto wa shule yanaweza mtazamo wa bora salama kuliko majuto kuhusiana kutumiwa kama nyongeza ya majaribio haya ili kuelewa vizuri na utamaduni wa tabia ya kunawa mikono. Kutumia tofauti ndogondogo za kijamii za unawaji mikono na sababu sabuni wakati wa kutawadha kabla ya kusali msikitini zinazoambatana nazo pamoja na njia za mawasiliano huondoa sehemu ya usafi wa kiroho kwa sababu maji zinazopendelewa. yaliyobarikiwa hayapatani na sabuni. Watu wanawasilianaje? Hatimaye, utafiti lazima ubaini Baadhi ya wanawake, hasa wa vijijini, bado wanashikilia walengwa hupata wapi taarifa; ufikiwaji wa njia mbalimbali mazoea ya kutomwogesha mtoto chini ya umri wa za mawasilianozote mbili, za asili na za kisasa; njia gani mwaka mmoja kwa kuhofia kupunguza siku zake za huaminika na kukubalika; na lugha zinazofaa zaidi kutumia. kuishi. Pia wanaamini kuwa kwa kupunguza matumizi ya Ufanisi wa njia mbalimbali za mawasiliano utatofautiana sabuni wakati wa ujauzito wanaweza kumwepushia miongoni mwa walengwa. madhara mtoto aliyemo tumboni. Aidha baadhi ya wanawakewanaaminikuwakunawamikonokwasabuni Kuna vyanzo vikuu viwili vya taarifa katika njia za mawasiliano. kunaweza kupunguza uwezo wa kuzaa. Chanzo cha kwanza ni data zilizopo. Katika nchi nyingi, asasi za kibiashara zinakuwa zimeshakusanya maelezo ya kina .alsafa ya Jaala kuhusu matumizi ya vyombo vya habari, inawezekana ikijumuisha hata mienendo ya kinamama na ya watoto ya Kikwazo kikubwa ni mtazamo kuwa mtu hawezi kusikiliza na kutazama vyombo hivyo Uchunguzi wa Idadi ya kukwepa lililokwishapangwa: hivyo, kuwa maskini watu naAfyapia nihukusanyataarifahizi.NchiniPeru,vyombo kumepangwa, basi uchafu nao ni sehemu ya umaskini. vya habari vilikuwa ni vyanzo vikuu vya data kuhusu ufikiwaji na usikilizaji wa habari. Jedwali na. 4: Vichocheo, Tabia, na Mazingira ya Unawaji Mikono kwa Sabuni (Maeneo Manne) Ghana Kerala, India Senegali Wirrali, Uingereza Vichocheo Kumlea mtoto Kuchukia .ahari/hadhi Chukizo Kuchukia uchafu Kukubalika na jamii Chukizo Hadhi/fahari Kukubalika na jamii Kuilea familia Malezi Malezi Ushawishi Ujumi Tabia Kichanga Kuhamisha kaya Maji tu, Kichanga Kufundishwa Kichanga bila sabuni, Kujifunza toka na mama ni mazoea kwa mkunga Mazingira: Umbali kwenda Wanaume Mila za Hali inayofaa Viwezeshaji/ choo cha umma hudhibiti sabuni kienyeji Kusahau Vikwazo Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 25 Jedwali na. 5: Kubainisha Vikwazo na Vichocheo vya Unawaji Mikono kwa Sabuni katika Matukio Muhimu Tabia Lengwa (kwa Kinamama) Nawa mikono kwa Nawa mikono kwa sabuni Nawa mikono kwa sabuni baada ya baada ya Kumtawadha sabuni kabla ya kutumia Choo Mtoto aliyepata Haja kubwa Kushika Chakula Vikwazo Vichocheo/ faida Kisanduku na. 4: Walengwa wa Ghana Wanapendelea Sabuni zenye Matumizi Mengi, Zinazodumu na za Bei Nafuu Kwa manufaa ya utafiti, wanawake nchini Ghana mbalimbali, kwani walidhani kuwa zilikuwa zinadumu. waliulizwa ni mambo gani huyapendelea katika sabuni Upendeleowasabuningumuulikuwathabitikiasikwamba zakunawiamikono.Katikakuelezasifawanazozipendelea wengi walihifadhi sabuni zao sehemu za baridi au kwenye sabuni walitaja sifa mbalimbaliharufu, zenye jua kali ili kuzifanya ziwe ngumu zaidi kabla ya gharama, umbo na uimarauwezo wake wa kutumika kuzitumia. Hukata katika vipande na kuziweka katika kwa madhumuni mengi. sakafu ya baraza ili kuzikausha na kuzifanya ziwe ngumu ili zidumu. Harufu ilikuwa sifa muhimu kuliko nyingine zote. Kwa ujumla,harufuyandimuilikuwamaarufusana.Hatahivyo, Sabuni za maji, mbali ya kuwa za gharama nafuu sabuni zenye harufu kali zilikuwa zinapendwa kwa hutumika kwa kiasi kidogo tu kila mara mikono matumizi ya kunawia baada ya haja kubwa, ambapo inapooshwa. Kwa kutumia sabuni ngumu, unahitaji sabuni zisizo na harufu kali zilipendwa sana kwa kumwomba mtu wa kukumiminia maji mikononi, lakini matumizi kabla ya kula: wanawake walihofu kuwa sabuni kwa kutumia hii huhitaji msaada wa mtu yeyote. zenye harufu kali zitapunguza raha ya kula. Mmoja alisema, Hutakuwa na hamu ya kula ikiwa chakula Hizo ndizo sababu madhubuti zilizowafanya wanawake kitanukia sabuni. kununua sabuni ya maji kwa gharama kubwa kuliko ya mche: Ninailoweka kwenye maji, ninaikoroga, na Gharama: Kwa ujumla, sabuni za gharama nafuu kuimimina kwenye chupa ya zamani ya kunyonyeshea. zilipendwa zaidi, ingawa wakati mwingine wanawake walikuwa tayari kulipa gharama kubwa kama sabuni Matumizi mengi: Kwa sababu inahusiana na uchumi, ilikuwa kubwa au walidhani kuwa ingedumu. wanawake wengi walipendelea sabuni za kufulia za mche ambazo zinaweza kutumika kwa madhumuni mengi. Hii Umbo/uimara: Kuhusiana na gharama, wanawake ni sabuni pekee ninayonunua, kwani ninaweza kuitumia walipendelea sabuni ngumu za mche au za maji za aina kuoshea vitu vyangu na wakati huohuo kuogea pia. 26 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Hata hivyo, unapotumia data zilizopo, ni muhimu kuzikamilisha kwa utafiti wa uwandani ili kujifunza zaidi kuhusu Kisanduku na. 5: njia za kienyeji na kubaini mitandao ipi ya mawasilianoya Dokezo kuhusu Shule kienyeji au ya kisasahuaminika na/au hukubalika. Watu huweza kuvitilia mashaka vyombo vya habari, hasa pale Kwakuwa hutoa njia rahisi na ya kudumu kuhusiana na ambapo kuna udhibiti mkubwa wa serikali wa vyombo hivyo, mabadiliko ya tabia, shule ni lengo zuri la programu za na viwango vya msambao huweza kuwa chini miongoni mwa unawaji mikono. Shule ni mazingira muhimu, si tu kwa wanawake. Hivyo basi, chanzo cha pili cha taarifa ni kujifunzia kunawa mikono, bali kwa kuanzisha tabia kwa mahojiano na sampuli wakilishi ya walengwa. Mahojiano vitendo. Watoto mara nyingi huwa na shauku ya kubadili kama hayo hulenga katika maingiliano ya watu na njia tabia, na maswali ya utafiti yanawahusu watoto wenye mbalimbali za mawasiliano, iwe kwa mdomo, njia za kienyeji, njia za kiserikali, mashirika ya kijamii, vyombo vya habari umri wa kwenda shule, walimu, watawala, hali kadhalika n.k. Kielelezo namba 5 kinaonesha njia mbalimbali za kwa walengwa wengine. wanawake kijijini Kerala, India. Katika nchi nyingi, shule ni sehemu ya pili ya kujenga Utafiti wa kitabia unaweza kusaidia kutoa picha ya njia za tabia baada ya kaya. Watoto huweza kutumia hadi saa mawasiliano kwa mtazamo wa kinamama, hasa kuhusiana na nane kwa siku kwa miezi zaidi ya minane kwa mwaka njia za kienyeji za mawasiliano (ambazo zinaweza zisipatikane shuleni, na muda mwingine wakiwa na marafiki zao. katika data za kitaifa). Utafiti huu huweza kuchunguza njia Maandiko kuhusu tabia za walengwa huonesha kuwa zenye ushawishi mkubwa na za kuaminika kuhusiana na watoto hawafurahii kuitwa majina mabaya au mawasiliano ya unawaji mikono. Mathalani, nchini Burkina mawasiliano ya kiutani kwa kiwango sawa na watu .aso, ilibainika kuwa ingawa wapigambiu wa kienyeji walikuwa ndio wapelekaji wazuri wa taarifa walionwa na wazima, hivyo mbinu tofauti ya mawasiliano shuleni jamii kuwa si wasafi, matokeo yake hawakufaa kubeba ujumbe huhitajika. Mienendo hatarishi inayofanyika shuleni pia wa unawaji mikono. ni tofauti na za nyumbani. Vifaa maalumu vya kutafiti tabia za watoto wa shule na sababu zake vinabuniwa na Kubuni na Kutekeleza Utafiti wa Mlengwa baadhi ya vidokezo kuhusu kuatafiti watoto wenye umri Malengo ya Utafiti wa Mlengwa ni kujibu, kwa njia inayofaa na wa kwenda shule vimeoneshwa katika zana ya 4. rahisi, maswali manne ya hapo juu. Tabia hatarishi ni zipi? Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 27 Kielelezo na. 5: Jinsi Kinamama wa Kerala, India Wanavyowasiliana: Taarifa za Mawasiliano kwa Mwezi Mpango wa Panchayati Anganwadi maendeleo wanawake wa jadi 1% 96% & watoto 51% Mpango shirikishi Shule ya Shule ya wa maendeleo vijijini yaShule msingi kati 87% sekondari 74% 57% 90% TV62%ya jamii Kituo cha elimu ya watu wazima 58% Kituo cha jamii 40% Mama Kituo cha afya ya mlengwa msingi 74% Duka la bei Vituo vidogo vya nafuu 91% afya 79% Duka la Daktari binafsi kukopa 67% 88% Benki 89% Ushirika67%maziwa wa Posta 89% Mwongozo wa afya AZISE 24% ya kijiji 38% Mkunga wa jadi 49% Kisanduku na. 6: Mwongozo wa Njia za Utafiti Uchunguzi pangilifu ni kuchunguza moja kwa moja tabia husika. Kwa kuwa walengwa hujumuisha kinamama inayolengwa (unawaji mikono kwa sabuni na njia na watoto, kila kundi litajumuishwa kivyake katika zinazofaa zaidi katika kufikisha ujumbe) na wafanyakazi mijadala ya kundi lengwa. Pengine mijadala ya kundi wa uwandani wakiandika kumbukumbu ya kile lengwa ni vizuri zaidi ikitumiwa katika shughuli za wanachokionakwakutumiamuundounaokubalika.Njia kupanga madaraja (kupanga kimadaraja shughuli hii inaweza kuwa ngumu, ghali, na ya ghafla, lakini za nyumbani, vitu muhimu katika maisha, matumizi inayotoa matokeo sahihi ya upimaji wa tabia kuliko njia ya sabuni, aina za sabuni za kunawia mikono, njia bora nyingine yoyote ile. Watafiti hufika asubuhi sana, hukaa za mawasiliano n.k.) ili kufikia muafaka wa masuala kimya sehemu wanayoweza kuona tabia za majumbani yanayoweza kuathiri tabia za unawaji mikono za kinamama na watoto kisha kuziandika, mathalani, na kubainisha uwiano wa watu wanaoegemea kilekinachotokeahasabaadayatukiolamtotokujisaidia mitazamo fulani. haja kubwa. Aghalabu tabia hubadilika kutokana na uchunguzi, lakini kama kinamama huambiwa kuwa Majaribio ya kitabia na mahojiano ya kina: watu wafuatiliaji wanachukua kumbukumbu ya kazi za wanaojitolea kwa ajili ya majaribio ya kitabia, ambao nyumbani, au afya ya mtoto, hubadili kidogo tabia ya kwa kawaida huchaguliwa miongoni mwa wanakikundi unawajimikono.Watafitiwauwandanihuhitajimafunzo lengwa, hupewa sabuni na kuambiwa waitumie mara kwa mara kunawia mikono. Mama hutembelewa mara makini, msaada na usimamizi ili kuleta uwiano wa kwa mara ili kukumbushwa. Baada ya siku saba mpaka mkabala. Mahojiano ya mlengwa yanahusu mahojiano 10, huhojiwa kwa kina kuhusiana na uzoefu wake katika sanifu ya kiidadi na husaidia kufafanua walengwa na kutumia sabuni: alipenda jambo gani na hakupenda nini, mazingira yao. Maswali yahusuyo uchumijamii pamoja jambo gani lilikuwa rahisi na lipi lilikuwa gumu na nayaleyahusuyomaji,usafinavifaavyakunawiamikono alitumia suluhisho gani kwa matatizo aliyokumbana huulizwa, na yote huchunguzwa. Seti ya maswali nayo. Majaribio haya huweza kurudiwa tena baada ya sanifu kuhusu fursa za aina zote za mawasiliano pia siku saba au kumi zingine kwani tabia hubadilika. huulizwa. Maswali yote hupangwa na hutumia majibu Majaribio kama haya yanayofuatiwa na mahojiano ya yaliyoandaliwa kabla. Miundo huhitaji kufanyiwa kina yakifanywa ipasavyo, yanaweza kuonesha sababu majaribio kwanza ili ikubalike katika hali husika. na vikwazo vya kunawa mikono kwa sabuni. Udadisi Mahojiano ya mlengwa hufanywa vema na waangalizi wa kina ni muhimu katika kujua chanzo cha tabia. Ili wa watoto mara tu baada ya uchunguzi pangilifu. kujua chanzo hiki, mtafiti hurudia swali Kwa nini? Mijadala ya kundi lengwa huhusisha kuwaomba idadi mpakaitakaposhindikanakabisakupatasababunyingine ndogo ya watu kujadili mada zinazohusiana na tabia ya chanzo cha tabia. 28 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Jedwali na. 6: Mpango Muhtasari wa Utafiti wa Mlengwa Lengo Maswali Mahsusi Njia Sampuli (siyo yote) inayopendekezwa 1. Nani 1.1 Sifa za walengwa ni zipi (sifa Mahojiano Kama ilivyo hapo chini hutekeleza tabia oza kiuchumi-jamii, kiidadi ya yanayoongozwa hatarishi? watu, au za kielimu n.k) na madodoso Kama inavyooneshwa kwenye matini 2. Tabia hatarishi 2.1 Kiasi gani cha sabuni hutumiwa Uchunguzi Sampuli wakilishi katika ni zipi? na mtu mmoja kwa wastani? pangilifu mafungumanane,jumla 2.2 Sabuni hutumika kwa kwa ya kaya 400 kazi gani, na nani? 2.3 Aina gani za sabuni hutumika kwa kazi gani? 2.4 Mikono huoshwa katika mazi Mahojiano Kaya 400 mazingira gani na mara ngapi? yanayoongozwa Kwa/bila sabuni? na madodoso 2.5 Sabuni inanunuliwa wapi? baada ya uchunguzi 2.6 Upatikanaji wa vifaa vya pangilifu kunawia mikono Mijadala ya kundi Mijadala ya makundi lengwa juu ya sifa lengwa 5 za sabuni 3. Nini kinaweza 3.1 Kwa nini wale ambao kwa sasa Majaribio ya tabia Kaya 40 za kujitolea kuchochea hawanawi mikono kwa sabuni na mabadiliko wale hufanya hivyo? ya tabia? 3.2 Ni faida na hasara zipi huhusishwa Mahojiano ya kina Kaya 40 za kujitolea na kunawa mikono kwa sabuni? baada ya majaribio 3.3 Nini hukwaza matumizi ya sabuni? ya tabia 3.4 Mambo gani huhamasisha matumizi ya sabuni ya mche? 33.5 Muktadha: Tabia za mahali husika: vyanzo vya maji, huduma za usafi 4. Watu 4.1 Ufikiaji wa njia za mawasiliano Mahojiano Waangalizi 400 wa watoto huwasilianaje? zilizopo (mf. vyombo vya habari, yanayoongozwa njia za kiserikali, njia zisizo za na madodoso, data Sampuli ndogo za kiserikali, njia za kienyeji) za kitaifa zilizopo wanakaya wanaume 200 4.2 Kufaa kwa njia za mawasiliano na watoto 200 wenye zilizopo Mahojiano ya kina umri wa kwenda shule Kaya 40 za kujitolea kama hapo juu 5. Uchunguzi 5.1 Tabia zi lizopo Makundi lengwa Shule 20 wa shule 5.2 Motisha yenye watoto, 5.3 Vikwazo mahojiano ya kina 5.4 Wahusika wakuu na wahusika wakuu Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 29 Kisanduku na. 7: Vidokezo Muhimu katika Kuingia Mkataba wa Utafiti wa Mlengwa Lazima ifahamike wazi kutoka mwanzo na isisitizwe uwandani ili kuhakikisha kuwa utafiti inaendelea kila mara kwamba programu za uhamasishaji wa uwandanini kulingana na malengo mahususi. Ziara za unawaji mikono si miradi ya kienyeji ya afya ya kushtukiza zitasaidia kuibua umakini katika timu umma. Bali ni programu zinazomlenga mlengwa ya watafiti. zinazokusudia kujua vichocheo vya kina vya mlengwa dhidi ya unawaji mikono kwa sabuni. Mahojiano ya Uchunguzi wa kitabia (mf. Mahojiano ya kina) hayawezi juujuu hayatoshelezi. Kwa mfano, anayeshinda kufanywa na watafiti lakini lazima ufanywe uwandanini mkataba anapaswa kufahamishwa kwamba, pale na wataalamu wa anthropolojia au saikolojia wenye walengwa wanapoulizwa kama wananawa mikono sifa na ambao wamepata mafunzo. Msaada toka yao kwa sabuni jibu lao mara nyingi ni ndiyo. Kwa katika timu ya kimataifa ya ufundi ya wafanyakazi wa kawaida watu hujibu maswali ya dodoso kama vile afya katika sekta ya umma na ya binafsi unaweza walikuwa wanajibu mtihani au wanapimwa ubora wao, kuhitajika ili kuhakikisha kunakuwepo utafiti madhubuti hivyo humweleza mhojaji kile wanachoamini kuwa ni na ubora unaokubalika. jibu sahihi. Data zote, za kiidadi na kitabia, ni muhimu. Mahojiano Timu iliyo na uzoefu wa utafiti wa kibiashara wa ya kitabia lazima yarekodiwe kwenye kanda za sauti, mlengwa ndiyo inayopendekezwa zaidi kuliko ile yatafsiriwe na yanukuliwe; yaandikwe na tarehe, muda yenye uzoefu katika kufanya kazi zinazohusu programu na maelezo ya wahojiwa; kisha zirudishwe kwa mteja za afya za umma. kwa ajili ya kuhifadhiwa. Data za kitabia zote lazima zihakikishwe na nakala ya seti ya data ipelekwe Watafiti wa uwandani wanatakiwa kutumia lugha kwa mteja. za wenyeji. Uchambuzi wa data pamoja na kuziripoti lazima Mara tu baada ya kuajiriwa, watafiti wanahitaji uzingatie maswali yaliyooneshwa katika hadidu za rejea. mafunzo ya kina ili kuhakikisha kuwa maswali Uchambuzi na kuripoti ya data lazima kujibu maswali yanayotakiwa yanaulizwa kwa kwa kina maridhawa. manne ya msingi. Mathalani, tafiti nyingi kuhusu unawaji mikono zinaonesha kuwa walengwa hunawa mikono yao kwa l Sifazawalengwanizipi? sababu ili wawe safi. Hata hivyo, haya si matokeo l Kunatabianadesturizipii? mazuri. La muhimu hapa ni kuelewa maana ya usafi katika muktadha huu na vipengele vyake vyote l Vichocheo, tabia na mazingira ya unawaji mikono mwonekano, saikolojia, na kijamiini muhimu zaidi. kwa sabuni ni yapi? Mtafiti lazima azingatie maswali manne na taarifa l Njia kuu za mawasiliano zinazotumiwa na mahususi zinazohitajika. Wakala achunguze undani wa walengwa ni zipi? kila swali na kuhakikisha kuwa anapata matokeo ya Wakati wa kuchambua data na kuandika ripoti ya kina ili kutoa nafasi ya mkakati wa kisasa, na mchakato mwisho, wakala lazima alenge kazi yake katika maswali wa kiubunifu wa kuhamasisha mabadiliko ya tabia manne makuu ya utafiti kama yaliyvooneshwa hapo miongoni mwa walengwa. juu. Inapendekezwa pia kutumia jedwali namba 5 Kama ilivyo kwa kazi zote za mikataba, ubora wa kufupisha vikwazo na vichocheo muhimu vya kazi ni kutimiza matakwa ya mteja. Mteja lazima mabadiliko ya tabia. aelewe masuala yote kwa kina, ajue nini hasa Kutegemeana na kiwango cha uzoefu wa timu, mteja kinahitajika, na amsisitizie mtafiti wake umuhimu wa anaweza kuhitaji kupanga uchambuzi wote kutimiza anayoyataka. Wateja lazima watembelee unaohitajiwa na wakala. 30 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Kisanduku na. 8: Utafiti wa Mlengwa: Upendeleo wa Kimantiki Tunajua kuwa tabia ni matokeo ya vichocheo au mikono, atajitahidi kutoa maelezo ya kimantiki: motisha. Huzinduka wakati ubongo unapopokea taarifa Kujikinga dhidi ya magonjwa. Programu za kawaida kutoka kwenye mazingira (mfano kuona juisi ya tofaa) zinazohamasisha masuala ya afya zinaridhika na majibu au mwili (mf. kuishiwa nguvu, njaa). Vichocheo vingi ya aina hiyo na kusahau kuwa yanaweza kuwepo huweza kufanya kazi mara moja, na ubongo huruhusu menginemengipamojanavichocheovingivyenyenguvu kimoja au kingine kufanya kazi. Vitendo rahisi ya kubadili tabia kuliko hofu ya maradhi. (vinavyohitaji juhudi ndogo) vitapewa nafasi zaidi kuliko vile vigumu. Ijapokuwa, mara nyingi inadhaniwa kuwa Hata kama mhojiwa anajua sababu zake mwenyewe, mawasiliano yahusuyo faida ya kiafya ya unawaji kunaweza kuwepo sababu nzito za kijamii za mikono hutosha kuchochea tabia, ni kichocheo kimoja kutozikubali sababu hizo: Nani atakiri kuwa anataka tu miongoni mwa vichocheo vingi muhimu na mara kuwa na mvuto kwa watu wa jinsia tofauti au kuwa na nyingi si madhubuti, ingawa watu huweza kujaribu hadhi ya juu katika jamii? kuvihalalisha na kuelezea tabia zao kwa maneno Watafuta masoko wanalijua hili na wanahakikisha kuwa ya kiafya. matangazo yao yanakuwa na ujumbe wa kidhima na Utafiti wa mlengwa unakuwa mgumu kutokana na tabia ujumbe wa kihisia. Wanatoa sababu za kimantiki za kwa iliyoenea ya kuhalalisha na kuelezea tabia kwa namna nini wanamvutia mlengwa anunue bidhaa zao au abadili ambayo inamfanya mtu kuvutia mbele mhojaji. Hata tabia. Mfano mzuri ni aina moja kubwa ya karatasi za hivyo, vichocheo vikubwa vya tabia ya mwanadamu si msalaniyahukoUingereza:matangazoyakehudaikuwa razini. Watu huvisikia baadhi ya vichocheo kwa njia ya ni aina hiyo ni bidhaa bora kuliko zote na hutumia kitoto hisia. Akikumbana na mhoji, mama hujisikia kama kizuri cha mbwa kuwasilisha ujumbe huu. Ukweli ni amelazimika kujieleza. Huweza kujisikia kama vile yuko kwamba karatasi hizi hazina tofauti na zingine, na ni shuleni tena akijaribu kutoa jibu sahihi katika jaribio. ghali lakini watumiaji wanavutiwa nazo kutokana na Anaweza akajaribu kukumbuka masomo kuhusu usafi, mwitikio wa hisia zinazosababishwa na hiki kitoto kizuri vimelea, na magonjwa. Akiulizwa kwa nini hunawa cha mbwa (Buchholz na Wordemann, 2001). Tabia hatarishi hufanywa na nani? Ni vichocheo, desturi, ya tabia. Kama utafiti umelenga kuweka msingi, mahesabu tabia, na/au mazingira gani yanaweza kubadili tabia? yenye maelezo toshelevu lazima yafanywe kwa kuzingatia Watu huwasilianaje? makisio ya viwango vya unawaji wa mikono kienyeji na athari Jedwali namba 6 linatoa ufupisho muundo wa utafiti wa tarajiwa za programu. Kiambatisho kinaonesha fomyula na mlengwakatikaprogramuyataifayaunawajimikono.Muundo maelekezo ya jinsi ya kufanya mambo haya. unajumuisha(a)uchunguzipangilifu400watabiayakinamama; Kiasi kilichopendekezwa kitatoa picha nzuri ya hali ya nchi (b) mahojiano yanayoongozwa na madodoso 400 na kuhusiana na mienendo ya unawaji mikono na sababu kinamama walewale baada ya uchunguzi pangilifu; zinazokwamisha, kuwezesha, na kuhamasisha mienendo ya (c) mahojiano yanayoongozwa na madodoso 200 kwa unawaji mikono kwa sabuni katika hatua muhimu, ili mradi tu walengwa wengine wakiwemo wanaume viongozi wa kaya njia zilizomo katika jedwali namba 6 zihitaji wataalamu na watoto wenye umri wa kwenda shule; (d) makundi lengwa 5 yenye kinamama walengwa kuhusiana na sifa za sabuni na wa kutoa utaalamu wao wenye misingi ya uchumi-jamii, mawasiliano; (e) majaribio ya kitabia 40 yakifuatiwa na jiografia na utamaduni. Uchunguzi pangilifu na mahojiano mahojiano ya kina; na (f) moduli ya kuchunguzia shule. yanayoongozwa na madodoso hutoa picha ya haraka ya tabia ya unawaji mikono, sababu za kijamii kiidadi ya watu, na njia Uchunguzi pangilifu ni ghali. Idadi inaweza kupunguzwa toka za mawasiliano. Baada ya uchambuzi, data hizi huripotiwa 400 hadi 200 hivi kama zimekusudiwa mahususi kutoa taarifa kwa kiuwiano na kiasilimia. Makundi lengwa na majaribio ya kwa programu tu na si kwa ajili ya msingi wa kupimia kitabia hutumia mkabala tofauti; lengo ni kudadisi kwa kina mabadiliko. Idadi kubwa ni muhimu na hufaa sana kutolea idadi ndogo ya watu kuhusiana na vichocheo, tabia pamoja na mamlaka ya kitakwimu katika kugundua mabadiliko muhimu mazingira ya unawaji mikono. Data hizi huandikwa kama Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 31 nyaraka huwasilisha mawazo makuu katika nafsi ya mlengwa kutumia majedwali, na zile za kitabia huchambuliwa kulingana katika muktadha wa nyumbani. Njia zimefafanuliwa kwa kina na mada kuu: vichocheo, tabia; na sababu za kimazingira, hapa chini. vikwazo, na viwezeshaji. Awamu kadhaa za uchambuzi wa data na utoaji wa ripoti huweza kuhitajika ili kuandaa ripoti Tafiti huchukua miezi miwili ya uwandani zikiwa na timu ya itakayokidhi mahitaji ya programu. Data za uwandani pamoja watu wanane hadi 14, ukijumuisha eneo lote lililokusudiwa/ na nyaraka za majadiliano ya makundi lengwa na za mahojiano nchi nzima, na huweza kugharimu dola za Kimarekani 20,000- ya kina lazima zitolewe pia, kwa kuwa, hususani kuhusiana na hadi 80,000. nyarakawa, huweza kuwa malighafi bora kabisa ya kuandalia mkakati bunifu. Uongozaji na Usimamiaji wa Utafiti wa Mlengwa Ni muhimu kwa kamati kuu au kamati ya ushauri kujumuisha Wakala aliyechaguliwa kufanya utafiti anahitaji kuwa na historia watu wanaoweza kupitia ripoti kwa makini. Wataalamu katika utafiti wa mlengwa na lazima aoneshe uwezo wake wa wanashauri kupitia ripoti ya kiidadi, angalau, kuangalia kuwa kupata sampuli wakilishi ya taifa na aweze kushughulikia data data ni sahihi na kwamba uchambuzi wa pili kuhusiana na za kitabia. Utafiti utaboreshwa zaidi kwa kutumia michango baadhi ya vipengele vya utafiti kwa njia ya maelezo na ya ya wataalamu wa masoko wa sekta binafsina/au wataalamu majedwali unatoa matokeo sawa na yale ya mtafiti. Kuhusiana wa kimataifa wa unawaji mikono ambao watasaidia katika na data za kitabia ni muhimu kusoma baadhi ya nakala ambazo kutoa mafunzo kwa timu inayohusika na utafiti wa mlengwa; hazijachambuliwa na kujenga hisia za kile kinachoelezwa na kusaidia kazi inayohusu ubora pale ambapo hakuna uzoefu watu. Ufafanuzi unaweza kutofautiana toka kwa mtu mmoja wa kazi hii; na kuchambua matokeo. hadimwingine,kwahivyoinawezekanamtafitiakakosamambo madogomadogo muhimu. Katika tafiti zote mbili, za kiidadi na za kitabia, nii kawaida kwa watoa huduma kufanya tena Uchambuzi na Kuripoti Matokeo uchambuzi wao wenyewe kwa kutumia data zilizotolewa na Mara baada ya ukusanyaji wa data kukamilika na kuhakikishwa, wakala wa utafiti wa masoko. Ni vigumu sana kwa utafiti wa data huchambuliwa na shirika la utafiti. Data hizo hutumika uchambuziwakitabiakufanyikavizuri,hivyonimuhimuupitiwe kujibu maswali yale manne. Data za kiidadi huwasilishwa kwa kwa makini. 32 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono SEHEMU YA 3 Utekelezaji wa Programu Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 33 SEHEMU YA 3 Utekelezaji wa Programu Kuandaa Kampeni (c) watoto wenye umri wa kwenda shule walioko mashuleni Upangaji wa Kampeni za unawaji mikono kwa sabuni unaweza na sehemu nyinginezo. kuanza baada ya kukamilika kwa kiunzi cha ushirikiano pamoja matokeo ya utafiti. Matokeo ya utafiti yanapaswa kutoa taarifa Ugawaji zaidi huweza kugawa wale wasionawa mikono yao zotezinazohitajika:mienendomikuuitakayolengwa;walengwa kabisa (huenda wakawa wale waliochelewa kutekeleza tabia ni nani; vikwazo ni vipi; desturi na mazingira ni yapi; maelezo hii, au wasioelekea kutekeleza tabia ya unawaji mikono kwa kuhusu njia sahihi za mawasiliano. Wataalamu wazoefu wa sabuni) kutoka kwa wale ambao tayari huonawa mikono yao, masoko wa viwanda vya sabuni wanaweza kutoa utaalamu na lakini kwa maji tu (wale waliojiunga na mwenendo huu, walio kusaidia shughuli zote zilizoelezwa katika sehemu hii. tayari kukubaliana na ujumbe wa unawaji mikono). Katika hali fulani italazimu kugawa walengwa katika makundi ya kikabila Kutumia Masoko Mseto au kidini. Vikundi vingine huweza kujumuisha walengwa wa vijijini na mjini. Bila kujali jinsi walengwa walivyogawanywa, ni Masoko mseto mara nyingi yakitambulishwa kama Bidhaa, muhimukuhakikishakuwaujumbenisahihikwamakundiyote. Bei, Mahali, na Uhamasishajihuweka kiunzi kwa ajili ya kubuni programu madhubuti ya unawaji mikono. Pia, kuna ugawaji wa pili wa walengwa, walengwa wanaotarajiwa kusaidia na kushawishi mabadiliko ya tabia Bidhaa humaanisha vitu halisi au huduma inayowezesha miongoni mwa makundi ya mwanzo. Makundi haya ya pili mabadiliko ya tabia; huweza kujumuisha mabadiliko ya huweza kujumuisha (a) baba wa watoto wenye umri wa kimazingira au misaada. Bidhaa zihusianazo na unawaji mikono chini ya miaka mitano; (b) mama wa kambo; (c) walimu; na hujumuisha vifaa vya kumiminia sabuni, na maji, pamoja (d) wafanyakazi wa idara ya afya. na mabeseni. Ugawaji wa tatu huweza kuwa ni walengwa wa kampeni za Bei humaanisha vivutio vya kifedha na visivyo vya kifedha uhamasishaji/uhusiano wa umma za kusaidia programu. Hawa kama vile gharama za sabuni na maji na muda unaohitajika hujumuisha wadau muhimu wanaoweza kusaidia kuvuta kunawa mikono. dhamiri za wanasiasa. Wanaweza pia kusaidia katika maeneo Mahali humaanisha usambazaji wa bidhaa na hali za kufaa, kama vile uwekaji wa vifaa vya kunawia mikono mashuleni au kama vile umbali wa vyanzo vya maji na upatikanaji wa sabuni. katika vyoo vya umma na kuingiza unawaji mikono katika programu zao. Wadau hawa huweza kujumuisha (a) viwanda; Uhamasishaji humaanisha mawasiliano ya ushawishi, na (b) serikali; (c) vyombo vya habari; na (d) mashirika ya hujumuisha ujumbe muhimu, aina za vyombo vya habari, na maendeleo (mashirika ya kimataifa, mashirika makubwa, asasi vichocheo vya kimazingira. zisizo za serikali, na jumuiya za kiraia). Wakati andiko hili kwa kiasi kikubwa huhusika na P ya Mifano mingine ya malengo madhubuti hujumisha kushawishi nneuhamasishaji, programu ya nchi huweza pia kulenga serikali kupunguza ushuru katika malighafi za sabuni. Pia, kuhamasishasuluhuzakibidhaa(mfano,kuwezeshaupatikanaji kushirikiana na mashirika ya maendeleo ili kupanga miradi ya wa vimiminio vya maji mashuleni), bei (mfano, kushawishi miundombinu sambamba na uhamasishaji wa usafi kunaweza serikalikupunguzakodiyamauzoyasabuni),namahali(mfano, kuhakikisha uwekaji wa bidhaa zinazohusiana na unawaji kushawishi kuunganisha mabomba ya maji na vimiminio vya mikono, kama vile vituo vya maji. sabuni mashuleni). Mashirika, Dhana, na Majaribio Kutayarisha Uhamasishaji Mipango madhubuti iliyoandaliwa vizuri ni msingi wa kuwa Walengwa na Ugawaji katika Vikundi na kampeni yenye mafanikio, na utumiaji wa mashirika yenye utaalamu wa mawasiliano ni muhimu. Mashirika mazuri yana Ugawaji humaanisha mchakato wa kugawa walengwa katika stadi za kubadilisha maono ya walengwa na kuwa programu vikundi vyenye tabia na mahitaji yanayofanana. Ugawaji madhubuti za mabadiliko ya tabia. Hata hivyo, matokeo ni hufanyika ili wahamasishaji waweze kushughulikia mahitaji kama inavyoelezwa kwa ufupi hapa chini. Mashirika ya ya kila kikundi cha walengwa. Kila kikundi kitahitaji mikakati mawasiliano yana wajibu wa kubadilisha malengo na ufahamu tofauti ya masoko. Vikundi vya msingi vya walengwa wa walengwa kuwa kampeni madhubuti za mawasiliano. katika programu za unawaji mikono hujumuisha (a) mama wa Mashirika haya huanza na mchakato huu kupitia taarifa ya watoto wenye umri chini ya miaka mitano; (b) waangalizi ubunifu, andiko linalobuniwa kubainisha mawanda ya wengine wa watoto wenye umri chini ya miaka mitano; na kazi wanayotarajia kuifanya. Taarifa inapaswa kuwasilishwa 34 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono kwenye timu ya mawasiliano pamoja na muda wa majadiliano Taarifa ya mwisho hujadiliwa, kwa pamoja, na shirika na mteja. na uibuaji wa mawazo. Taarifa inapaswa kuwa wazi kadiri Shirika la Lintas Ghana limetoa mwongozo juu ya Taarifa iwezekanavyonaijumuishemambomuhimumanneyafuatayo: Kamilifu (tazama Kisanduku na. 9). Pamoja na taarifa, mteja 1. Jukumu la kazi. anapaswa kutoa ripoti kamili ya utafiti wa walengwa, ikijumuisha maandishi ya mahojiano na vikundi lengwa na 2. Jukumu la mawasiliano: (a) walengwa ni nani?; vidokezo vya maono vilivyopatikana kutoka katika utafiti. (b) Wanafanya nini/wanafikiria nini sasa?; na (c) Tunataka Taarifa hii itachangia katika uelewa wa shirika wa tabia wafanye nini/wafikirie nini? zinazopendwa, walengwa, na njia za mawasiliano. 3. Yapi ni maoni finyu, kituo chetu cha kipekee cha mauzo? Kufuatia vikao vya taarifa ya mwanzo, meneja wa mahesabu Yaani, lipi ni lengo letu moja, faida moja tunayotaka wa shirika atatoa taarifa ya ndani kwa ajili ya timu ya ubunifu. kuwasilisha kwa walengwa? (.aida hii lazima iwe Kasha, mchakato wa ubunifu hujirudiarudia pamoja na inaloaminika). vikao vya mara kwa mara vya mashirika na wateja. Ni muhimu 4. Jukumu la utekelezaji, hujumuisha hisia ambazo kuwa wazi katika mchakato wote huu. Uzoefu wa viwanda mawasiliano yatakuwa nazo. ni muhimu, hivyo ni muhimu kwa utaalamu wa sekta binafsi kutumika wakati wote wa kuunda mkakati wa mawasiliano. Utafiti wa walengwa umetoa vipengee muhimu vya taarifa, Timu kuu yenye uzoefu na masuala yote ya utafiti na mkabala ambavyoni(a)sifazawalengwa;(b)tabiazilizopo;(c)vichocheo, unapaswa kudumishwa katika mchakato wote, jambo ambalo vikwazo, na mazingira; na (d) ramani ya njia za mawasiliano. mara nyingi hufanyika kwa miezi kadhaa. Mkakati wa Kibunifu wa Senegali WATUWAZIMA WATOTO Malengo: Malengo: lKufuata tabia ya kunawa mikono kwa sabuni baada lKufuatatabiayakunawamikonokwasabunikablaya ya kutumia choo, baada ya kumbadilishia nguo mtoto, kula na baada ya kutumia choo kabla ya kula, kabla ya kumlisha mtoto na kabla lKuoneshamfanohuukwawatuwengine ya kupika lKurithisha tabia hii kwa watoto na watu wengine wa karibu Walengwa: mama na walezi wa watoto wenye umri Walengwa: watoto wenye umri wa miaka 6-12 wa chini ya miaka mitano Manufaa: Manufaa: lmvuto,usafi,kunukiavizuri,nakuwanaafyanjema lutuvunakukubalikakwawatuwengine lkujikingadhidiyamagonjwa,uchafu,harufumbaya, lkujisikiavizuri(kimwilinakiakili) na aibu Hali: chanya na yenye bashasha Hali:tuvu,yandanikwandani,nayenyekutiahamasa Mwitikio unaotarajiwa: Mwitikio unaotarajiwa: Kwa afya yangu na ya familia yangu, mimi hunawa Ninanawa mikono kwa sabuni, na ninajisikia vizuri na mikono kwa sabuni safi sana Nisiponawa mikono kwa sabuni, nitaonekana sifai kwa vijana wenzangu Vyanzo: Vyanzo: lUtafiti wa mlengwa uliofanyika nchini Senegali lUchunguzikatikashulezamsingizaDakar mwishoni mwa mwaka 2003 lUzoefu wa programu za unawaji mikono katika lUzoefu wa programu za unawaji mikono katika nchi zingine nchi zingine lMsimamowamkakatiwawatuwazima Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 35 Kisanduku na. 9: Taarifa Kamilifu Wakati wa maandalizi ya harakati za Unawaji Mikono Kiongoziwatimu za nchini Ghana, shirika la utangazaji la Lintas liliteuliwa l Mtumwenyeuzoefuzaidinamasoko kuandaavifaavyakampeni.Haikumchukuamudamteja, l Kiongozimwenyeuwezowakuhamasisha Kamati ya uendeshaji wa harakati za unawaji mikono l Aliyewezeshwa kufanya maamuzi kwa niaba ya nchini Ghana, kubaini kwamba mafanikio ya uandaaji timunzima wa vifaa vya kampeni yalitokana na taarifa ya kibunifu l Mwenye utayari kila wakati na kila msingi kufanya iliyobuniwa na kuandaliwa vyema. Kampuni ya Lintas- maamuzi ya mwisho Ghana iliwasilisha miongozo yake ya uandaaji wa Taarifa l Asiwe mtu wa kukwaza au kukwamisha wengine Kamilifu wakati wa warsha ya kiufundi kuhusu unawaji bali mwezeshaji mikono duniani iliyofanyika mwaka 2003. Maudhui Madhumuni ya Taarifa l Rahisi:ukurasammoja,hakunaistilahi l Kuandaamatangazomazuri l Hakikifu(yaepukehisiabinafsi) l Kujenga au kuwasilisha uelewa wa kawaida l Tunazungumzanaakinanani? wa kazi l Wanafikirianinisasa?Mahitajiyaoninini? l Kuhamasisha l Kutayarishachombochakupimiamatokeo l Tunatakawafikirienini?Kaulizenyefikramojaambayo ni muhimu kwa maisha ya walengwa l Kwaniniwatuamini? Uhusiano baina ya Shirika na Mteja l Mahitaji/miongozoyakiutekelezaji Uandaaji wa taarifa ni mchakato wa timu unaojumuisha: l Kushirikiana na shirika Kipindi cha kuwasilisha Taarifa l Kupokea andiko la rasimu mapema, kisha l Wasilishataarifaukiwaanakwaananatimuyaubunifu kulishughulikia upya l Kuwambunifu,ifanyetaarifayakoionekaneyakuvutia l Kupataridhaakutokakwawadauwote naiweuzoefuwakukumbukwamaishani l Timumadhubuti(ndogo,yenyemsimamo) l Kubalikubadilikakwakuzingatiahojazinazoibuliwa l Kubainishamajukumunakumwezeshakiongozi natimu l Kuandaa dira ya pamoja l Kuwa mcheshi na uifanye taarifa yako iwe ya l Mikutanoyakufurahisha,yenyeufanisinamalengo kuburudisha bayana yanayoeleweka kwa wote Kutathmini utangazaji Hatari dhidi ya Usalama l Utangazajiupimwekulingananataarifa:Je,tangazo l Kamahuwezikuonwa,huwezikupatachochote: linatoa taarifa? Je, linaweza kuiwasilisha? Bill Bernbach, mwandishi maarufu wa matangazo ya biashara na mwanzilishi wa DDB Worldwide l Je, kuna wazo moja linaloyaunganisha matangazo yoteyanayotolewakatikavyombombalimbalivyahabari? l Utangazaji wa Anodini ambao hauna uasili na l Je,tangazolinashangaza? usiofurahisha hauwezi kuwa na ufanisi l Je,tangazolinafurahisha? l Utangazajiunaojitokezasanahubebahatari l Je,tangazonilakukumbukwa? l Timu ndogo, yenye uongozi mzuri ina ujasiri wa kukabili/kupambana na hatari hii na kuandaa Taarifa isiyo kamilifu mawasiliano yanayoshangaza, yenye mvuto na l Taarifa ya mdomo (haina uzito sawa na ile ya ya kukumbukwa maandishi) l Taarifa iliyosheheni maneno magumu, finyazo, Mipango na Utafiti vifupisho na machaguo mbalimbali Kijue kile unachotaka ukifikie l Taarifaisiyoelewekakuhusiananabajetiauupangaji l Mabadiliko ya kifikra muda wa utekelezaji l Mabadiliko ya kitabia l Taarifailiyokuwanamjadala l Kiasi(ngapi,kufikialini) l Taarifa inayoomba itokee miujiza, yaani, yenye l Dokeza, kisha wajue walengwakiidadi na malengomagumukutekelezeka,yasiyojaliwalakuzingatia kisaikolojiamaono maujudi, vibamba vya dhahabu, vikwazo vilivyopo vya kiutendaji vichocheo, na vikwazo. Namna wanavyopata taarifa au habari wanazoziamini l Taarifainakauliyafikramojayenyepandembili l Mkakati wa mawasiliano Chanzo: Colin Charles, Lintas Ghana (Agosti, 2003) Kwanza,matokeoyautafitihutumikakuandaadhanaaumisingi kuandaa wa mabango ya matangazo. Habari za matangazo kadhaa. Misingi hii huandaliwa na kujaribiwa na shirika la utafiti huoneshwa katika mabango ambayo pia hujaribiwa tena kwa linalojitegemea ili kujua mwelekeo upi wa ujumbe unaweza walengwakwaajiliyakutathminiuaminikaji,mvuto,nanguvuyao kusababisha mabadiliko ya tabia. Dhana zinazofaa zaidi ya kubadilisha tabia. Kzi hii hufanywa na shirika la utafiti la hatimaye huendelezwa zaidi hadi kuwa habari fupifupi kwa kujitegemea. Michakato ya kujaribu dhana na mabango ya ajili ya matangazo ya luninga na redio na kuwa mwongozo wa matangazohufanana;kamainavyooneshwakatikakisandukuna.7. 36 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Jedwali na. 7: .aida na Hasara za Mikabala Tofauti ya Mawasiliano Mkabala Maelekezo .aida Hasara Vyombo vya Ujumbe unaotolewa Gharama nafuu, ujumbe Njia hii inahitaji safari nyingi habari usambazwe kupitia unakuwa wa kukumbukwa sana za utoaji wa tangazo mchanganyiko wa redio, kwa kiasi kikubwa, njia (mara 6+) ili kuathiri televisheni, mabango, na inaweza kuinua mtazamo wa mabadiliko ya tabia. njia nyinginezo kisiasa wa harakati za unawaji Walengwa hawawezi mikono, ni rahisi kufuatilia kuchangamana, Ni vigumu kugharimia Mawasiliano Matukio yaandaliwe na Walengwa wanaweza Gharama ni kubwa ya moja kwa uongozi wa mashirika yenye ikuchangamana vizuri, athari moja na utaalamu katika jambo hili, zake ni kubwa, yanaweza Mashaka kuhusiana mlengwa na yaendeshwe mashuleni, kuwa ya kukumbukwa na athari na ukomo wa sehemu za umma, vikundi idadi ya walengwa vya kijumuiya Njia za Kutumia uwezo wa mashirika Uwezekano mkubwa wa Ni vigumu kudhibiti Umma ya kiserikali kutoa ujumbe wa kuendelezwa, iwapo Kushusha motisha ya unawaji mikono kupitia shule uhamasishaji wa unawaji wafanyakazi, Kukutana na na vituo vya afya mikono utakuwa sehemu ya walengwa kunaweza kusiwe mtaala, na iwapo maelekezo kwa mara kwa mara na hii yatatolewa kwa kinamama inaweza kusababisha wanaojifungua kufikiwa kwa watu wachache tu, na uwezo mdogo wa kufuatilia shughuli Ni muhimu kujipa muda katika mchakato wa ubunifu kwa ajili na mtu mmoja mmoja kutokana na ukosefu wa fursa ya ya kujaribu na kujaribu tena dhana; mabango ya matangazo; makusano baina ya walengwa. narasimuzamatangazo,kwakuwauchujajindioutakaoongeza mafanikio ya kampeni. Mawasiliano ya moja kwa moja na walengwa: Mikutano ya hadhara, maigizo ya mitaani, senema za hapa na pale na Mikakati Anuwai ya Kubadili Tabia matukio mengine maalumu yanayoendeshwa na mashirika ya Programu za unawaji mikono hutegemea njia mbalimbali za kitaalamu ya mawasiliano ya moja kwa moja na walengwa, mawasiliano kama vile vyombo vya habari na mawasiliano ya hali kadhalika vipindi vya elimu mashuleni na kwenye vituo moja kwa moja na wateja. Kama inavyoelezwa katika jedwali vya afya, yanaweza kuwafikia watu wengi zaidi, iwapo matukio namba 7, vyombo vya habari huweza kujumuisha luninga, ya kutosha yataendeshwa. Umadhubuti wa mkabala huu redio, na mabango. Mawasiliano ya moja kwa moja na wateja haujachunguzwa sana, na elimu ya afya kimakundi imekuwa hujumuisha shughuli zinazofanywa na asasi za udhibiti wa namatokeoyasiyoaminika kuhusutabia.Hata hivyo,wahusika matukio na asasi ziliyopo, kama vile serikali za mitaa, mashule, huamini kuwa wakati mawasiliano ya moja kwa moja na mamlaka za afya, asasi zisizo za serikali, maeneo ya biashara walengwa ni ghali zaidi kwa mtu anayefikiwa kuliko yale ya za rejareja, makanisa, misikiti, n.k. Kadiri mchanganyiko wa vyombo vya habari, nguvu yake ya kubadili tabia kwa kipindi njiazamawasilianokatikaeneohusikaunavyokuwamadhubuti, kirefu ni kubwa zaidi kutokana na uimara zaidi wa mawasiliano ndivyo kampeni itakavyokuwa madhubuti pia. na fursa ya makusano baina ya walengwa. Vyombovyahabari(luninga,redio,mabango): Njiazamawasiliano Mawasiliano ya serikali na mashirika wanayoshirikiana: Katika kama vile luninga, radio, intaneti, vipeperushi na mabango ulimwengu bora, wafanyakazi wote wa serikali wa afya, zikitumiwa zinaweza kuwafikia walengwa wengi zaidi kwa wafanyakazi wa usafi, waalimu wa shule, na wafanyakazi gharama nafuu zaidi kwa kila mtu. Kwa hiyo, njia hizi huweza wengine wangeweza kuanzisha unawaji mikono katika kila kuwa za gharama nafuu zaidi. Hata hivyo, kwa upande wa fursa ya kukutana na walengwa. Hata hivyo, wafanyakazi hao mapungufuni kwambamawasilianokupitiavyombovyahabari wanavipaumbelevingine,na mbinu maalumzitahitajikaiwapo yanachukuliwa kuwa dhaifu katika kuleta mabadiliko ya tabia unawaji mikono unatakiwa kuwa moja ya vipaumbele vyao. ikilinganishwa na mawasilino moja kwa moja na makundi au Msingi wa kufikia mafanikio ya mawasiliano haya ni kuundwa Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 37 kwa kundi la mawakala waliohamasika na waliopewa kudumisha usaidizi wa juhudi hizi kutoka makundi mapana mafunzo ya hali ya juu. Si rahisi kufikia jambo hili katika zaidi ya wadauwalengwa wa tatu waliotajwa hapo juu juhudi za unawaji mikono kama ilivyo kwa programu nyingine kwenye walengwa na ugawaji katika vikundi. Ikiwa yoyote ya afya. Hata hivyo, juhudi za kujumuisha uhamasishaji utatumiwa kikamilifu, uhusiano wa Umma unaweza kuwa wa unawaji mikono katika ufafanuzi wa majukumu ya zana madhubuti inayochochea na kuendeleza shauku, kazi za walimu na wafanyakazi wa afya zinaweza kuwa inayotaraji na kushughulikia uenezi hasi na inayoongeza nguvu njia mojawapo ili kufikia suluhisho la kudumu. Kampeni ya ya athari ya kampeni. vyombo vya habari pia inaweza kusaidia kuhamasisha wafanyakazi wa serikali katika kueneza ujumbe wa unawaji Programu za unawaji mikono zinahitaji ushawishi wa mwanzo mikono. Matukio mahsusi katika vituo vya afya, kama wa pamoja ili kuwaleta pamoja wadau wote muhimu, lakini ugawaji sabuni bure katika vifurushi vya zawadi kwa ushawishi siyo shughuli ya mara moja tu. Wakati wa hatua za kinamama waliotoka kujifungua, vile vile kuinua hamasa ya mwanzo za programu, itasaidia kama kutakuwepo na ziara ya wafanyakazi wa afya na kutoa vichocheo kwa kinamama wataalamu wa kimataifa ili kuhamasisha unawaji mikono na waliojifungua kujifunza tabia mpya kwa ajili ya manufaa ya kuongezaumadhubutiwaprogramu:sikilamtuanawezakuona watoto wao wachanga. jinsi unawaji mikono ulivyo suala muhimu sana. Ushawishi vilevile unahitajika wakati wa uhai wa programu ili kuwaweka Matumizi ya dhamiri yanaweza kuongeza uwezekano pamoja wadau wakati wote na kuwadokeza washiriki wapya wa mabadiliko ya tabia. Kliniki zinaweza kuhimizwa ziwape ambao wanapata wafanyakazi. Lengo kuu la ushawishi ni kinamama waliojifungua vyeti vya kuheshimu dhamiri wafanyaji maamuzi kama walibainishwa katika uchanganuzi yao katika unawaji mikono yao kwa sabuni katika tukio wa wadau. Daima inakuwa ni busara kuwalenga watu ngazi muhimu. Vyeti hivi vinaweza kugawiwa kwa kinamama za juu kadiri inavyowezekana: Mawaziri Wakuu na Mawaziri, waliojifungua na watoto kwenye matukio ya kijamii (tazama pia watendaji wakuu na wawakilishi wa nchi. Itakuwa ni Mawasiliano ya moja kwa moja na walengwa hapo juu) na muhimu sana vilevile kuwatambua wapinzani wanaoweza kwa watoto mashuleni mwao. Kuzawadia watu kadiri kujitokeza na kuwapa taarifa kamili na hatimaye kuwaweka wanavyoendelea kudumisha tabia mpya, hata kwa zawadi katika kambi yetu. Migogoro kuhusu hali ya programu inaweza ndogondogo mfano beji au vibandiko au sifa za kawaida kusababisha habari mbaya zinazoweza kuharibu sana au hata kunaweza kuwa muhimu katika kuwatoa watu kutoka katika kudidimiza kabisa programu za unawaji mikono (tazama jaribio moja aa unawaji mikono kwa sabuni hadi kwenye kisanduku na. 10). uendelezaji wa tabia hiyo. Uhusiano wa umma unalenga makundi ya wadau wanaoweza Wanafunzi wanaweza kuwa na zawadi za afya za kila kushawishi umma, fedha, na utaalamu. Makundi hayo mwezi, wakati kliniki zinaweza kuwazawadia kinamama hujumuisha: waliojifungua kwa kuendelea kunawa mikono yao kadiri l Vyombo vya habari vinavyoendeleza habari na matukio watoto wanavyokua. yanayobainisha matokeo ya utafiti, matukio ya kampeni, na mafanikio, na kuchochea ujumbe wa unawaji mikono; Kuweka nembo katika bidhaa: Kuhakikisha kwamba ujumbe wa unawaji mikono unabebwa kwenye bidhaa l Mawakala wa serikali wanaoshawishi maofisa ili kuunga zinazohusiana na unawaji mikono kwa sababu inaweza mkono na kuhamasisha programu katika taasisi na bajeti zao kudokezea haraka kuhusu unawaji mikono kwa sabuni katika na kuinua mazingira ya uendeshaji; tukio muhimu. Makampuni ya vyakula yanaweza kuhimizwa kuandika ujumbe au nembo kwenye bidhaa za vyakula ili l Sekta binafsi inayovishirikisha viwanda vya sabuni na kuwakumbusha watu wanawe mikono kabla ya kula au wadau wengine wa sekta binafsi katika kutoa utaalamu na kutayarisha chakula, wakati makampuni ya kutengeneza msaada wa kifedha kwa ajili ya kubuni na kutekeleza kampeni sabuniyanawezayawekaujumbehuukwenyemakashayasabuni. ya unawaji mikono au kubeba ujumbe wa unawaji mikono na Kwa mfano, kampuni moja ya sabuni huko Ghana inakusudia nembo katika bidhaa zao ili kuwakumbusha watu kunawa kuanzisha ufungaji mpya wa sabuni wenye rangi sawa na picha mikono katika tukio muhimu; na za kwenye kampeni ya unawaji mikono. Jambo hili halihitaji kuongeza gharama za ziada lakini linaweza kuhitaji ushawishi l Kusaidiamashirikayanayojengautayarinamapenzikatika maendeleo ya jamii ili kupata msaada wa kifedha, kuunganisha na uhusiano wa umma. (tazama hapo chini). msaada wa kiufundi, na kuhitimishwa kwa ujumbe wa unawaji mikono katika programu na miradi. Uhusiano wa Umma na Ushawishi Wakati ambapo shughuli za vyombo vya habari na Mpango wa Uhusiano wa Umma mawasiliano ya moja kwa moja na walengwa zinalenga Madhumuni ya Mpango wa Uhusiano wa Umma ni kujenga kubadili tabia ya unawaji mikono kwa kinamama na watoto, mwamko na kuwezesha. Haya hufikiwa kupitia njia uhusiano wa umma na shawishi unalenga kujenga na mbalimbali, kama vile taarifa kwa vyombo vya habari, hotuba 38 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono na mihadhara, na matukio. Mambo muhimu wakati wa Himiza mawasiliano na ushirikiano baina ya walengwa: kuandaa Uhusiano wa Umma ni: Hakikisha kuwa mashirika tofauti yanawasiliana .ahamu walengwa: Aina zipi za taarifa ambazo vyombo vya na kushirikiana. Msaada binafsi utahimiza ujumbe habari hupenda kuziandika? Ni vyombo gani vya habari wa unawaji mikono, kuupa hadhi na kuchochea utatuzi ambavyo hupendwa sana na wadau husika? Ni mambo yapi wa matatizo. yamekuwa gumzo kwa wadau yanayoweza kuhimiza au Anza mapema: Uhusiano wa Umma ni hatua ya mwanzo ya kukwaza unawaji mikono? Nani wanaweza kushughulikia juhudi za unawaji mikono. Hatua nyingi zisizo rasmi za uundaji vikwazo vya unawaji mikono vilivyoibuliwa katika utafiti, kama ushirikiano zitaweka msingi wa Uhusiano wa Umma. vile kodi kubwa ya uagizaji malighafi ambayo husababisha kupanda kwa bei za sabuni au uhaba wa vifaa vya kunawia Mwanzoni, Uhusiano wa Umma utaweza kuelezea umuhimu mikono shuleni? Kama ilivyo kwa maeneo yote ya jitihada za wa kunawa mikono kwa sabuni. Kisha, baada ya kupata unawaji mikono, maarifa ya ndani ya kila kundi la wadau ni matokeo ya utafiti, Uhusiano wa Umma utaweza kudokezea muhimu wakati wa kuandaa ujumbe mzuri. mahitaji mahususi ya nchi ya kunawa mikono. Kisanduku na. 10: Somo la Uhusiano wa Umma: Unawaji mikono huko Kerala, India Ikiwa sehemu ya Ushirika wa Kidunia wa Unawaji habari. Mpango wa Uhusiano wa Umma ungeweza Mikono, programu ya unawaji mikono ilianzishwa kuchangia katika: huko Kerala, India mapema mwaka 2001. Chini ya uwezeshaji wa Benki ya Dunia na Mpango wa Maji na Usimamiaji mzuri wa vyombo vya habari: Majibu pekee Usafi, serikali ya Kerala ilishirikiana na Chama cha dhidi ya ukosoaji uliofanywa na vyombo vya habari Watengenezaji wa Sabuni na Karatasi za msalani cha yalikuwa ni taarifa ya serikali ya kutounga mkono India katika kuanzisha mpango wa kuhimiza mwamko ambayo iliyotolewa miezi sita baadaye. Ufafanuzi na waunawajimikononchinikote.Kiwandakikubwakabisa taarifa za mara kwa mara zingesaidia sana katika cha binafsi cha sabuni nchini India cha Hindustan Lever, kuifanyaprogramuiungwemkononavyombovyahabari. na mjumbe muhimu wa Chama cha Watengenezaji wa Sabuni nchini India, kilitekeleza jukumu muhimu la Wadau walioeleweshwa vizuri: Sio wadau wote kuunda ushirikiano baina ya sekta binafsi na ya umma. muhimu ambao walijisikia kwamba walishirikishwa UNICE., Taasisi ya Usafi na Dawa za Kitropiki ya wakati wa kubuni Programu na kuandaa mpango London na Mashirika kadhaa yasiyo ya Kiserikali wa utekelezaji. yalishirikishwa pia. Ushirikishwaji wa biashara ndogondogo: Japokuwa Wakati mchakato wa kubuni programu ya unawaji viwanda vya ndani na vidogo vidogo vya sabuni mikono na mpango wa utekelezaji, upinzani ulianza vilishirikishwa, programu hii haukueleweka vyema kwa kutoka kwa jamii, wanaharakati wa mazingira na wote hali iliyozua hisia kuwa viwanda vikubwa vya wapinga utandawazi walianza kuikosoa programu hiyo kimataifa vingekuwa na ukiritimba wa soko. kupitia magazetini na kwenye majarida. Wanaharakati hao waliungwa mkono mara moja na makundi yenye Wadau walioeleweshwa vizuri: Kulizuka hisia kwamba ushawishi mkubwa kama vile madaktari, magazeti ya kumeundwa kampeni ya kuuza sabuni za kampuni moja ndani ya nchi, na wanasiasa wa upinzani. Hoja za msingi tu na kwamba harakati zote hizo zilikuwa zikisukumwa na mhisani mmoja tu. Hakika, kampeni haikuwa katika ukosoaji wao zilikuwa ni: (a) uteuzi wa Kerala ikitangaza kiwanda au bidhaa yoyote mahususi, na kwa ajili ya programu hiyo kwa kuzingatia viashiria vya shirika zaidi ya moja linalotambulika kimataifa maendeleo ya hali ya juu ya watu wake (b) uhusiano lilishirikishwa vizuri. usio bayana kati ya unawaji mikono na kuimarika kwa afya (c) athari mbaya zinazotokana na kuongezeka kwa Wakati huohuo mwanasiasa alidai kuwa ingekuwa hisa za soko za makampuni ya kimataifa ya sabuni dhidi vyema kwa Serikali kutumia fedha katika kuwapatia ya viwanda vya sabuni vya wenyeji na vya ndani ya nchi wananchi huduma ya maji salama na miundombinu ya (d) madai kwamba Serikali kuu ilikuwa inatekeleza tu usafi kuliko kunawa mikono. Hoja hii ilishadidiwa kwa matakwa ya Benki ya Dunia. Kutokana na kupigwa vita dai kuwa maji salama na juhudi za usafi ni halisi na na vyombo vya habari pamoja na muda mrefu wa zinaonekana, wakati juhudi za kimawasiliano kama vile kutotekelezwakwampango,barazalamawazirililiamua ya kunawa mikono ni mambo ya kupita tu, si halisi hivyo kuutelekeza mpango huo mnamo Agosti 2003. kuna uwezekano mkubwa wa upotevu na matumizi mabaya ya fedha za umma. Hata madaktari walitilia Je, matatizo katika Kerala yangeweza kuepukwa au shaka faida za kiafya za kunawa mikono kwa sabuni. kutatuliwa ipasavyo? Ushirikiano mzuri uliobuniwa Taarifa za faida za kunawa mikono pamoja na misingi baina ya mhisani aliyejitolea, kiwanda cha sabuni, na ya ufuatiliaji na tathmini vingeweza kusambazwa kwa wazo laawalilaSerikalilakuwanaprogramuyaunawaji watunga sera, majimboni, na kwa mabingwa wa afya mikono uliyeyuka kutokana na ukosoaji wa vyombovya wenye majukwaa ya kubadilishana mitazamo. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 39 .ungamanisha Uhusiano wa Umma na juhudi pana za kutatua matatizo wakati wa utekelezaji wa programu. mawasiliano: Mkakati wa mawasiliano unapokuwa Tathmini ni mchakato wa kupima matokeo wakati na baada ukiandaliwa, shughuli za Uhusiano wa Umma itabidi ya utekelezaji ili kujua kiasi cha mafanikio kilichofikiwa na zifungamanishwe na vyombo vya habari na kampeni za moja programu.Ufuatiliajinatathminihujumuishahatuakubwatatu: kwa moja za watumiaji. Hatua hii italeta matokeo mazuri utafiti wa awali, ufuatiliaji endelevu wa shughuli za programu, kupitia ufasaha wa ujumbe, mpangilio wa muda unaostahili, na utafiti wa baada ya shughuli. pamoja na utambulisho wa kampeni [nembo, rangi n.k.]. Kwa kifupi Uhusiano wa Umma hauna budi kushabihiana na Katika kiwanda, ni jambo la kawaida kuendesha programu ya upeanaji habari, iwe mtaalamu wa Mahusiano ya Umma mawasiliano katika awamu za miezi sita sita, huku kukiwa na ameshirikishwa au la. pengo la miezi mitatu mitatu kila baada ya awamu moja ili kupitia upya na kushughulikia maudhui. Jambo hili huwezesha tathmini ya mawanda ya ujumbe, yaliyomo kwenye ujumbe Vyombo Mseto vya Habari pamoja na jinsi walengwa wa ujumbe walivyoupokea na Hatua ya pili ni ukadiriaji wa athari za njia tofauti za kuutafakari. Vyombo mseto vya habari hupitiwa upya ili mawasiliano kwa walengwa. Kwa kutumia rasilimali zinazofaa kuviwezesha kuwafikia walengwa wengi zaidi, kutafakari njia ni muhimu kutafuta ni mchanganyiko gani wa njia za zinazowafikia watu, pamoja na kubaini njia zinazoaminiwa mawasiliano utakuwa wa gharama nafuu. Hatua hii ni sayansi zaidi na walengwa. Tathmini ya muda inaweza kupima kiasi inayofahamika vyema kwa wahusika. Njia za matumizi ya cha ujumbe unaopokelewa na kutoa taarifa kwa ajili ya vyombo vya habari na ruwaza za kukutana kwa walengwa marekebisho madogo au makubwa iwapo yatahitajika. Hata huundwa na wataalamu. Uwezo wa luninga, redio, na vyombo hivyo, katika hatua za mwanzo, isitarajiwe kwamba kutakuwa vingine vya habari wa kuwafikia walengwa wote hutazamwa. na mabadiliko makubwa ya tabia na ni lazima kutegemea Kisha makadirio hufanywa kuhusiana na gharama na upimaji wa namna watu wanavyoelewa na kukubali ujumbe umadhubuti wa njia tofauti, na mwisho mchanganyiko wa mbalimbali pamoja na viashiria vya dalili za mabadiliko njia huteuliwa ili kuinua ufanisi wa gharama. ya tabia. Wakati wa kupanga mkakati wa mawasiliano na kutenga bajeti kwa ajili ya njia mbalimbali za mawasiliano, ni muhimu Utafiti wa Msingi kuhakikisha kuwa njia zote zinapeleka ujumbe wa Awalikabisa,timuinahitajikufahamudesturizawenyejikuhusu uhamasishaji wa aina moja na vifaa kama vinavyotumika unawaji mikono pamoja na sababu zinazowafanya wanawe katika njia za vyombo vya habari kwa umma. Hivyo basi, kwa sabuni. Utafiti mmoja wa msingi, ambao unaweza kabla ya kuandaa mkutano wa moja kwa moja na kufanywa pamoja na utafiti wa walengwa, unaweza kusaidia watuamiaji pamoja na programu ya ngazi ya Wilaya, ni timu anzishi katika kuandaa mipango. Makampuni ya kuuza muhimu kuhakikisha kuwa ujumbe wa vyombo vya habari bidhaa yana tabia ya kuchagua jamii inayofaa kwa ajili ya kwa umma unakamilishwa. kuifanyia uchunguzi wa mitazamo na vichocheo vya kutumia bidhaa. Hata hivyo, utafiti wa msingi kwa ajili ya kutathmini Hata hivyo, hii haimaanishi kuwa kampuni hiyohiyo lazima matokeo ya programu, huhitaji sampuli ya walengwa itumike katika kila mkabala wa mawasiliano. Mashirika iliyochaguliwa kwa makini. Kuwa na timu ya pamoja au iliyo yanayojishughulisha na matangazo na mikutano ya ana kwa na ushirikiano wa karibu sana ya watu wanaofanya tathmini ana na watumiaji itabidi yatumike. ya msingi na wale wanaotafiti sababu za unawaji mikono hupunguza gharama, kwa kuwa wataweza kuteua na kufanya Mwisho, kuna shughuli nyingi zinazoweza kuhamasisha kazi na sampuli ileile ya walengwa. Zaidi ya hayo, matokeo unawaji wa mikono ndani ya nchi. Hata hivyo, kwa kuwa yao yatakuwa na nguvu zaidi kimaelezo, kwa sababu uelewa kuna uhaba wa rasilimali na muda, kila shughuli lazima mzuri wa misukumo ya watu unaweza kuhusishwa moja kwa ithibitishwe kwa kigezo cha muda na rasilimali ili mambo moja na tabia zao za unawaji mikono. haya yasiathiri juhudi nyingine. Mathalani, mashirika mengi madogomadogo yanaweza kuhitaji kushirikishwa, lakini Utafiti wa msingi kuhusu unawaji mikono unapaswa kufanywa yanaweza kutumia muda mwingi zaidi katika masuala ya miongoni mwa sampuli mchanganyiko ya watu ambao ni kukubaliana kimkakati kuliko faida itakayotokana na ushiriki walengwa wa programu ya kuhamasisha unawaji mikono. wao. Mpango wa kimkakati ni muhimu: kwa kila shughuli, Hivyo basi, pale ambapo utafiti wa msingi unapoanzishwa, mameneja wanapaswa kuamua kiasi cha matarajio yao kwa timuyakuhamasishaunawajimikono inapaswaifahamuvyema kuzingatia matokeo ili wajikite zaidi kwenye mikakati ile yenye kuhusu walengwa wa kampeni. Mathalani, je, kampeni ni ya matarajio makubwa. kitaifa inayolenga kujumuisha kaya zote au inalenga tu mijini, vijijini, au kaya za kipato cha chini? Baada ya kubainisha walengwawakampeni,mkakatiunaandaliwailikuteua sampuli Ufuatiliaji na Tathmini mchanganyiko ya watu miongoni mwa walengwa. Sampuli ya Madhumuni ya ufuatiliaji na tathmini ni kutaka kujua ukubwa makundi mchanganyiko sawa na ile inayotumika katika na umakini wa programu. Ufuatiliaji husaidia kutambua na majaribio ya utafiti wa chanjo, ambapo jumuiya huchaguliwa 40 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono kimchanganyiko kwa makisio ya kupata sampuli kufuatilia utekelezaji wa shughuli zilizopangiliwa na zinazowakilisha walengwa wote, kwa ujumla ni mkabala kuhakikisha kuwa ujumbe unawafikia walengwa. madhubuti na unaotekelezeka. Timu ya utafiti hutembelea jamii thelathini zinazochaguliwa kimchanganyiko na Taarifa zilizotokana na mfumo mzuri wa ufuatiliaji zinaweza hutathmini kaya kumi hadi thelathini katika kila jamii moja. kusaidia katika kuelekeza upya programu na kuzifanya ziwe madhubuti. Kama ilivyo kwa programu kubwa yoyote, Viashiria vya awali vya utafiti wa msingi hujumuisha: mameneja wanahitaji kuweka mifumo ya kufuatilia maendeleo ya shughuli za programu na kukusanya data za matokeo. l Kuwepokwasabunikatikanyumbahusika,kuwepokwa Taarifa hizo zinaweza kujaziwa na utafiti wa muda maalum sabuni ya kunawia mikono katika nyumba husika; ili kutambua upeo wa programu kupitia njia mbalimbali l Kuwepo kwa sehemu ya kunawia mikono (yaani za mawasiliano. Kimsingi, utafiti mdogo, unaowakilisha mahali ambapo maji na sabuni huwepo kila wakati kwa ajili walengwa huonesha jinsi kila mhusika alivyoshiriki katika ya kunawia mikono); programu. Walengwa hutoa taarifa ya kumbukumbu zao za mawasiliano na yaliyomo kwenye mawasiliano hayo na l Orodhayakumbukumbuyamatukioyaliyoshuhudiwaya huonesha iwapo hali hiyo imesababisha mabadiliko yoyote unawaji mikono katika nyakati muhimu, hususani taarifa ya mitazamo au tabia. (Kama ilivyoelezwa, hii haithibitishi za wanafamilia wanaonawa mikono yao kwa sabuni kabla mabadiliko ya tabia, lakini ni kiashiria cha jumla cha maendeleo ya kuandaa, kula, au kugawa chakula; baada ya kwenda katika mwelekeo sahihi.) Kazi ya kubaini ubora kuhusu namna haja kubwa; na baada ya kutawadha mtoto aliyepata haja walengwa wanavyopokea habari kutoka kwenye chombo cha kubwa; na habari inaweza kutoa mwongozo mzuri wa namna ya kupanga upya programu. l Utokeaji wa ugonjwa wa kuhara miongoni mwa kila mwanafamilia katika saa 24 zilizopita, ambayo itabidi yapimwe katika nchi ambapo wadau muhimu hawashawishiki Tathmini kuwa kuna uhusiano baina ya afya na unawaji mikono au Tathmini ya mwisho hulinganisha tabia za kunawa mikono na wanaotaka upimaji wa moja kwa moja wa athari za kiafya. utafiti msingi ili kujua matokeo na athari za programu. Wakati wa tathmini, sampuli mchanganyiko mpya huteuliwa kutokana Ufuatiliaji na walengwa husika. Jamii mpya thelathini hubainishwa, Kitu cha pili kinachohitajika katika kutathmini programu ya na kaya kumi hadi thelathini hufikiwa katika kila jamii kuhamasisha unawaji mikono ni mchakato endelevu wa iliyobainishwa. Zana ileile iliyotumika katika kukusanya data Jedwali na. 8: Harakati za Kitaifa za Unawaji Mikono Ghana: Matokeo ya Tathmini ya Awamu ya I (Katika asilimia) Wanawake Kunawa mikono Kuripoti Kunawa Kuripoti Kunawa Madadiliko sabuni Mikono kabla ya Mikono tangu kuanza kwa katika Kampeni Kampeni Kuripoti Baada ya haja kubwa 76 89 +13 Kabla ya kula 14 55 +41 Kabla ya kulisha mtoto 6 25 +19 Kabla ya kuandaa chakula 11 26 +15 Baada ya kula 53 31 -22 Watoto Baada ya haja kubwa 76 89 +13 Kabla kula 14 76 +62 Baada ya kula 61 41 -20 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 41 Kielelezo na. 6: Ufuatiliaji na Tathmini: Kazi na Matokeo ya Programu Rasilimali zilizoandaliwa Pembejeo: Rasilimali na uongozi Kazi uliotumika na umadhubuti ya programu gharama Watendaji wa programu walitumika na umadhubuti Shughuli za uhamasishaji Matokeo/vipengele hufanyika vilivyopatikana Mazingira wezeshi yalibuniwa Utoaji Wahusika lengwa Matokeo kuwekwa Matokeo: hupokea ujumbe mahali pake manufaa ya Mabadiliko Wahusika kufanyia Matokeo tabia kazi ujumbe yaliyotumika ipasavyo Athari za kiafya Afya zilizopatikana huimarika kwenye utafiti wa msingi hutumika kukusanya data baada ya aina mbili wenye kaya 300-900 hakitoshi kuonesha athari za utekelezaji wa programu. Uchunguzi wa kina wa sababu za moja kwa moja zinazoweza kuhusishwa na programu za tabia ya kunawa mikono haupaswi kurudiwa. Data kutoka uhamasishaji wa unawaji mikono. Hata hivyo, data hizi katika utafiti wa mwisho huchambuliwa na kulinganishwa na zinaweza kutumika katika kupata picha ya ueneaji wa ugonjwa zile za utafiti wa kwanza ili kupima mabadiliko ya tabia (tazama wa kuhara na uhusiano wake na tabia za kunawa mikono jedwali na. 8). zilizoshuhudiwa. Hali hii huweza kutumika kupata picha ya athari za uimarikaji wa unawaji mikono katika ugonjwa wa Tathmini ya kina ya programu, ikijumuisha matokeo ya kuhara. Hata hivyo, kwakuwa athari inayotokana na uimarikaji mwisho, athari za kiafya, ni ghali kuitekeleza vizuri na huhitaji wa tabia za kunawa mikono kwa magonjwa inajulikana, kwa utaalamu maalumu wa magonjwa ya mlipuko. Kuenea kwa kawaida inatosha kuchunguza athari za kitabia kama ushahidi ugonjwa wa kuhara hutofautiana sana, hivyo vipimo viwili kuwa programu inafanikisha malengo yake. Hatimaye, athari kwa siku moja katika miaka miwili tofauti kwa walengwa wa za kiafya zitaweza kutabiriwa. 42 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono SEHEMU YA 4 Muundo wa Programu Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 43 SEHEMU YA 4 Muundo wa Programu Ushirika Mseto Mfano wa Ushirika wa Jumla Kuweka pamoja timu ya taifa yenye nia thabiti, rasilimali, na Uzoefu uliopatikana katika kampeni zilizopita za kunawa stadi za kubuni na kuendesha programu ya unawaji mikono mikono huko Amerika ya Kati, Ghana, Nepali, na Senegali huhitaji muda na juhudi. Washirika wenye historia tofauti unaonesha kuwa mfano wa kamati-ratibu kwa ajili ya wasipozoeshwakufanyakazipamoja,huchukuamudakuweka Ushirikiano baina ya sekta binafsi na sekta ya umma ni malenga ya pamoja na kujenga hali ya kuaminiana. njia madhubuti ya kusimamia programu yenye makundi tofautitofauti ya washirika. Ushirikiano baina ya sekta binafsi na sekta ya umma huweka mfano madhubuti kwa ajili ya programu za unawaji mikono Mratibu: Mratibu husimamia shughuli za kila siku, kwa sababu huunganisha pamoja malengo ya kiafya ya sekta huwashirikisha na kuwataarifu wadau na huhakikisha kuwa ya umma na utaalamu wa masoko wa sekta binafsi. Kama juhudi zote zinafanyika kwa shabaha ya kufikia malengo. ilivyodokezwa, sekta binafsi hutarajia kunufaika kutokana na Mratibu anawajibika na kuandaa na kukamilisha mpango wa kujiunga na ushirika huo hasa kupitia upanuzi wa masoko, kazi wa mradi kwa njia ya kuwashirikisha washirika na kwa kuonekana kama ni mchango kwa malengo ya kijamii, na rasilimali. Mfano wa Hadidu za Rejea (HaRe), uliopo katika kwa kushirikiana na washirika wa maendeleo na wataalamu kiambatisho, unabainisha kazi, sifa na stadi za mratibu. wa kimataifa. Sekta ya umma hufaidika kutokana na utaalamu wa masoko na rasilimali za viwanda. Hivyo, huweza kuanzisha Kamati elekezi: Wadau muhimu wanaotoa rasilimalimsaada kampeni za afya ya jamii ambazo ni shindani, au bora zaidi wa kiufundi, fedha, na uongozihuunda kamati elekezi. kuliko juhudi za utafutaji masoko iviwandani. Wajumbewakamatihii,kilamara,huwasilianamiongonimwao pamoja na mratibu na kuongoza vipengele maalumu vya mpango wa kazi. .aida ya kuwa na wajumbe wengi lazima ipimwe ikilinganishwa na gharama za uendeshaji, ambazo hupanda sana kulingana na kila ongezeko la mjumbe. Kamati ya ushauri: Kamatiyaushaurihuundwanawadauwenye maslahi mahususi katika mradi lakini ambao hawatarajii kushirikishwa katika kazi za kila siku za programu. Wajumbe wake wanaweza kuombwa kutoa tathmini ya muda fulani na kuridhia baadhi ya mambo. Kamati hii huweza kujumuisha watumishi wa serikali, wanahabari, jumuiya za kijamii, jamii pana ya wanasayansi, na mameneja waandamizi wa asasi. Wanaweza pia kuwa wawakilishi wa mashirika, mathalani, mashirika ya kikanda au asasi zisizo za serikali ambazo zitaeneza kampeni katika maeneo mahususi ya kijiografia. Ikikutana katika vikao rasmi au visivyo rasmi, kamati ya ushauri humsaidia mratibu kupanga wadau katika kiwango kinachofaa cha ushirikiano na kusaidia kuwaweka pamoja na kuwaongezea shauku. Makundi madogomadogo katika mawasiliano, utafiti wa walengwa, na vyombo vya habari huweza kufaa. Mpango wa Kazi Kuandaa ushirika wa unawaji mikono ni mchakato unaojirudiarudia na, kwa kiasi kikubwa, ni wa kiujasiriamali. Wakati ambapo mwelekeo wa jumla unaweza kubainishwa mapema, malengo huwa na maelezo ya kina zaidi na kazi za utekelezajihuimarikakadirimradiunavyopigahatua.Kuuweka mchakato huu pamoja ndio mpango wa kazi (sanduku na 13), 44 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Kisanduku na. 11: Utekelezaji wa Unawaji Mikono: Ushirika wa Unawaji Mikono Huko Peru Kubainisha washirika sahihi, kujenga uhusiano wa kimataifa lisilo la kiserikali la CARE lenye uzoefu katika kuaminiana, kisha kudumisha ushiriki na ridhaa ya uhamasishaji wa unawaji mikono katika maeneo ya kukubaliana kwa kiwango cha juu, bila shaka ni mambo vijijini. Wataalamu wake walishiriki na walifuatilia kwa magumu na yanayokatisha tamaa, na wakati huohuo ni karibu mchakato wa upangaji wa shughuli zilizoishia majukumu muhimu ambayo mratibu lazima ayatimize katika mpango wa kazi mwishoni mwa mwaka na kuyadumisha wakati wa juhudi husika. Ushirika wa wa kwanza. sekta ya umma na ya binafsi unapoaminika kuwa imara, mratibu asibweteke kwa mafanikio hayo, kwa sababu Washirika wengine binafsi kama vile Colgate Palmolive wakati wote kuna hatari ya kuweza kuzuka matatizo, na Alicorp (kampuni ya taifa inayoongoza katika yakaathiri au kuharibu maelewano imara yaliyopo uzalishaji wa sabuni za kufulia), wajumbe wa jumuiya miongoni mwa wadau. kubwa, na kamati ya ushauri walikuwa muhimu katika kikosikazi cha mawasiliano, kilichoandaa muundo wa Juhudi za Peru zilianzia mahali pazuri. Dira ilipanda programu ya mawasiliano ya mpango wa kazi. mbegu, na miezi michache baadaye, Wizara ya Afya, Shirika la Maendeleo la Uswisi, Programu ya Maji na Kupunguza kasi: Kuanza kwa awamu ya utekelezaji Usafi ya Benki ya Dunia, na Shirika la Misaada la kuligubikwa na hali ya wasiwasi. Vyanzo vya mapato Marekani ziliunganisha kamati ya uwezeshaji ya vilivyokuwa vimebainishwa kuwa ni madhubuti unawaji mikono pamoja na ajenda zilizofafanuliwa vilitetereka, jambo lililosababisha juhudi kwenda vyema kwa ajili ya mwaka mmoja wa utekelezaji. polepole na kasi ikapotea. Vikao vya kamati ya uwezeshaji vilifanyika mara kwa Mabadiliko yalitokea karibu katika kila taasisi mara, na ujenzi wa ushirika madhubuti ulikuwa ni mwanachama wa kamati ya utendaji. Kazi za washirika kipaumbele cha kwanza. Karibu mashirika 20 hazikueleweka vema kwa wanachama wapya: Je, yalibainishwa na kutembelewa kukiwa na malengo juhudi zifanywe kuwa za umma? Je, ni majukumu yapi mawili: kutoa habari kuhusu unawaji mikono kwa njia wajumbe wa kamati ya utendaji wanapaswa kuwa nayo ya hotuba za ushawishi na uhamasishaji na kukusanya mara baada ya fedha kupokelewa? taarifa za tabia ya ushirika tarajali: wasifu wake; Dirisha la fursa lilifunguliwa pale Shirika la Misaada la malengo yake ya kitaasisi; manufaa atakayoleta katika Marekani lilipoamua kugharimia shughuli ya kwanza ushirika; na umuhimu wake katika utoaji wa ushauri ya awamu ya utekelezaji: mchakato wa ubunifu, ulioleta wa kitaalamu na uwezo wake wa kushawishi, kwa ajili fursa ya uundaji mpya wa kamati ya utendaji kwa ya kuvutia washiriki wapya, na kwa ajili ya kuwa kuzingatia mpango wa kazi bayana. Ilibidi mchakato mshiriki wa kifedha katika nyakati fulani. uanze tena. Wajumbe wa kamati ya uwezeshaji nchini Peru hushiriki katika warsha Uwezo wa kuwasiliana, na ujenzi wa imani miongoni za kimataifa za kiufundi mwa asasi tofauti; uwezo wa kuhamasisha ushiriki na utashi wa washiriki; uimarishaji wa haki zao za Mwaka wa kwanza: Kamati ya uwezeshaji ilijigeuza umiliki wa shughuli zao; kujua wakati wa kuchachamaa kuwa kamati madhubuti ya utendaji, huku wajumbe na wakati wa kusimama; kutabiri mabadiliko na wapya wakijiunga kutoka katika sekta binafsi: Vipindi uwezo wa kugundua fursa na kudhibiti hatari vya Redio Peru, shirika la utangazaji la taifa wakati zinapojitokeza; yote haya ni nyenzo muhimu linalojihusisha na majukumu ya kijamii, na shirika la kwa mratibu. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 45 Kisanduku na 12: Shughuli za Sekta Binafsi za Unawaji Mikono Sekta binafsi duniani kote hujihusisha na uhamasishaji Procter & Gamble: Program ya Unawaji wa unawaji mikono na shughuli za utoaji wa elimu Mikono nchini Meksiko ambazo zinaweza kuhusisha na kuratibu miradi ya unawaji mikono katika nchi husika ili kupanua mawanda Kampuni ya sabuni ya mche ya Safeguard ya nchini ya programu na kusaidia kuhakikisha uendelevu wa Meksiko imekuwa ikiendesha kampeni ya vipengele programu kwa kuweka ujumbe wa unawaji mikono vingi kuhamasisha unawaji mikono miongoni mwa katika aina mpya za sabuni zinazoongezeka. Dondoo watoto. Unawaji mikono umeonekana kuwa na zifuatazo kutoka katika nyenzo za uhamasishaji matokeo madhubuti katika kupunguza magonjwa ya za kampuni kubwa tatu za uzalishaji wa sabuni kuhara na yale ya kuambukiza. Programu inafanya zinabainisha mikabala ya sekta binafsi kuhusiana na suala kazi kama ushirika, Safeguard ikitoa utaalamu na vifaa, zima la shughuli za unawaji mikono. wakati ikiacha jukumu la kuwafikishia watu habari kwa washirika wake wa vyombo vya habari, asasi Colgate-Palmolive: Mikono Safi, Afya Njema za kiserikali, na elimu. Mtangazaji maarufu kitaifa Lolita Ayala, ambaye ana shirika la watoto waishio katika Dondoo za afya zilielezea unawaji mikono kuwa ni zana mazingira magumu, anaunga mkono kampeni nzima. muhimu sana katika kulinda afya ya jamii. Ni tegemeo kubwa katika udhibiti wa maambukizi. Cha Safeguard huchangia sehemu ya mauzo yake kwenye kushangaza, uhamsishaji wa unawaji mikono kwa Mfuko wa Solo por Ayudar. umma kwa kawaida umekuwa hauonekani. Utafiti wa tabia za umma unaonesha pengo kati ya utendaji na Kampeni huwatumia washirika wafuatao: inavyochukuliwa kuwa. Huu ni ukweli bayana katika l Shirika la Hifadhi ya Jamii la Meksiko, ambalo nchizilizoendeleanazinazoendeleapia.Ilikushughulikia hutumia miundombinu yake kusambaza vifaa mahitaji ya uhamasishaji wa elimu ya unawaji mikono, vinavyohusu unawaji mikono. Lengo la sehemu hii ni kampuni ya Colgate-Palmolive ilianzisha mradi wa elimu kuwafikia wakazi wa vijijini zaidi ya milioni mbili katika kwa dunia nzima uliojulikana kama Mikono Safi, Afya kipindi cha miezi 12 ya mwanzo. Safeguard ikifikia Njema. Mradi ulianza mnamo mwaka 1998 kwa malengo haya ikiwa na matokeo mazuri, inapanga kampeni ya mabango yaliyoandikwa Boresha ngozi kwa kupanua programu hadi kufikia watu milioni 11. Afya Njema, iliyoandaliwa maalum kuhamasisha na kuinua mwamko wa watu kuhushu unawaji mikono l Zaidi ya vituo vya redio 2000 vya Meksiko, kupitia njia ya kuwafikia wataalamu wa afya ya jamii ambavyo vimekuwa vikisambaza habari kuhusu wa Marekani na jamii kwa ujumla. unawaji mikono. Mnamo mwaka 2000 programu hii ilipanulilwa kwa l Makumbusho ya Watoto ya Jiji la Meksiko kuanzishwa programu ya elimu mashuleni iliyoandaliwa yamekuwa yakionesha mchezo wa kompyuta kuhusu maalumu kuwasaidia waelimishaji katika kuwafundisha bakteria, mchezo ambao watoto huweza kuutumia watoto wenye umri wa kwenda shule kwa njia ya katika kituo chake kikuu au katika maonesho kuwashirikisha zaidi. Tangu programu hii izinduliwe ya kutembeza. Marekani, imeweza kuwafikia mamilioni ya watoto nchini Marekani, barani Asia, Amerika ya Kusini l Maonesho ya vikaragosi yanayohamasisha usafi na Afrika. kwa watu zaidi ya asilimia 80 ya darasa la kwanza katika majiji matatu, hali kadhalika katika eneo maarufu Programu hii inajumuisha mtalaa wa shule na la maduka ya Merida. programu za jumuiya. Watoto, wazazi, waelimishaji, na wataalamu wa afya wanafanya kazi pamoja ili kufanya Unilever: Lifebuoy Swasthya Chetna unawaji mikono kuwa kipengele muhimu cha elimu ya (Kuamsha watu kuhusu Afya Zao) usafi na desturi za watu. Tafiti zinaonesha kuwa, Programu hii ilibuniwa kutokana na mienendo binafsi ya watoto wadogo waliozoeshwa kwenye mtalaa huu usafikamavilekutumiasabunikilasikukunawiamikono, wanaweza kuelewa kwa urahisi jinsi ya kunawa na hali kadhalika kuogea huko India. Ilikuwa ni kampeni ya sababu za kunawa, na kuufanya mtalaa huu kuwa rafiki awamu nyingi na iligusa kila mwanajumuiyawatoto, mkuu katika ufundishaji wa ulinzi binafsi. wazazi, wahamasishaji, na kinamama wazazi waliotoka 46 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Ushirika wa Lifebuoy kujifunguakatika kila maeneo yote ya makutano, kupimia afya, mabango, na majarida yalitumika yenye vyombo vyovyote vya habari. kutolea ujumbe. Sasa kampeni hii iko katika mwaka wake wa tatu, na mwitikio wake umekuwa wa kutia Programuhutumiazanayakibunifu,GlowGermdemo moyo. Wanakijiji huizungumzia sana na huichukulia kuondoa imani potofu, Usafi unaoonekana ni usafi kama kampeni yao. Lifebuoy Swasthya Chetna kwa sasa salama na kuonesha kuwa Maji hayatoshi. Mbali na inavifikia vijiji karibu 18,000 katika majimbo manane, hayo, hadithi, maigizo mafupi ya kuchekesha, ikilenga kuwafikia watu milioni 100 kufikia mwishoni chemshabongo, mikutano ya hadhara, makambi ya mwa mwaka 2005. ambao huwapatia wadau uhalali wa kuchangia na huwajulisha kama vile utafiti wa walengwa na mbinu za mawasiliano. Kwa mahali ambako ugharamiaji unahitajika. kawaida mipango ya kazi huwa haizidi kurasa 15, ikijumlisha ukurasaaukurasambilizamuhtasarimaalumkwawaandamizi. Mpango wa kazi hubadilika kulingana na juhudi. Kadiri ushirika Washirika wanaopenda huweza kualikwa kupitia upya nyaraka unavyozidi kukua, mpango wa kazi utawasaidia washiriki zenye maelezo ya kina zaidi, kama vile matokeo ya utafiti wa kuimarisha mawazo na kufikia mwafaka. Rasimu ya kwanza walengwa au mkakati wa mawasiliano. Mpango wa kazi lazima huonyesha dira ya ushirika. Matoleo yanayofuata yataakisi usawidiwe katika muundo rahisi, unaovutia na unaoweza ushiriki wa washirika wapya na ukamilishaji wa vipengele, kusambazwa kirahisi. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 47 Kisanduku na. 13: Vipengele vya Mpango wa Kazi Muhtasari huu unatoa hatua ya kuanzia kwa ajili ya Mkakati wa mawasiliano hutoa muhtasari wa mpango wa kazi unaodhihirisha na kuhamasisha mkakati wa mawasiliano, ukiweka malengo sahihi programu ya unawaji mikono. yanayopimika, mathalani: Kuinua maradufu kiwango Muhtasari maalum kwa waandamizi: Muhtasari wa cha unawaji mikono kwa sabuni miongoni mwa ukurasa hadi kurasa mbili wa mpango wa kazi, kwa kinamama wenye watoto wa umri wa chini ya miaka kawaida huandikwa mwishoni. mitano baada ya kutoka chooni au kutawadha watoto au Asilimia hamsini ya kinamama waliojifungua nchini Dira,dhamiri,namuhtasariwayatakayofanyika: Maandiko watapokea mche mmoja wa sabuni na maelekezo juu haya mafupi hujibu maswali kama vile: Nini yatakuwa ya umuhimu wa unawaji mikono. Hubainisha mikakati, matokeo ya mradi? Mradi utatimiza malengo gani? mikabala, na misingi mikuu ya mpango wa mawasiliano. Washirika wa mradi ni nani? Kampeni ya mawasiliano hupambanua vyombo vya Muhtasari wa Sekta: Andiko hili linatoa muhutasari wa habari, mawasiliano ya moja kwa moja na walengwa, mlolongo wa mwenendo uliopo na wa baadaye katika programu za serikali, uhusiano wa umma, na vipengele nchi, ambao unaweza kutumiwa katika kampeni ya vingine vyovyote. unawaji mikono: Malengo ya Maendeleo ya Milenia na Mikakati ya Kupunguza Umaskiniafya na vifo vya Ufuatiliaji na tathmini huelezea Mikakati ya Ufuatiliaji watoto,n.k.huoneshaidadinamielekeo.Je,hilinieneo na Tathmini: aina gani za data zitakusanywa, kivipi, linalopanuka?Piahuelezeakuhususokolasabunilanchi: na lini? Wahusika ni nani kimapato na kimauzo? Mielekeo ni ipi? Muundo wa uongozi wa Ushirika baina ya Sekta ya Uchambuzi wa mzigo wa afya na gharama za ugonjwa. UmmanayaBinafsi:Nikumbukumbuyakamatizilizopo na zinazohitajika na majukumu yake, nani ataratibu na Unawaji mikono kwa sabuni utaleta manufaa gani: Andiko zipi zitakuwa ni kazi za uratibu, na uthibitishaji wa uteuzi hili ni muhtasari wa uthibitisho wa kisayansi kuhusu wa washiriki. umuhimu wa unawaji mikono kwa sabuni, uwezekano wake, na umadhubuti wake. Linaashiria matokeo ya Muda na mambo makuu huonesha kiasi cha kiafya na kiuchumi yanayoweza kupatikana kutokana fedha kitakachohitajika kugharamia mambo na ushirikiano. yatakayokamilishwa katika tarehe zilizopangwa. Hali ya kifedha na mahitaji ya gharama huonesha gharama Unawaji mikono katika nchi X hutoa matokeo ya utafiti za uendeshaji kwa kila sehemu na kazi, na hujumuisha wa walengwa na muhutasari wa mabadiliko ya tabia vyanzo vya fedha. Aidha, huonesha msaada uliopatikana yanayotakiwa. na unaohitajika. Kipengele Maelezo Muda Gharama Zilizokadiriwa Chanzo cha au Kwa namna .edha (Kama Nyingine kama Msaada kimepatikana) umepatikana na Kiasi 1. Tathmini ya hali na makubaliano ya awali 2. Uanzishwaji wa Programu 3. Utafiti wa Walengwa 4. Uandaaji wa Mkakati 5. Uandaaji wa vifaa na ujaribizi 6. Utekelzaji wa kampeni 7. Ufuatiliaji na tathmini 48 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Hitimisho Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 49 Hitimisho Kijitabu hiki kinatoa muhtasari wa mkabala wa uhamasishaji vile Ghana, fedha hutoka katika sekta ya maji na usafi. Hata wa unawaji mikono kwa kutumia sabuni, mkabala ambao hivyo,iliunawajimikonoukubalikenaudumishwekwamapana, utaendeleakukua. programu hizo zinahitaji pia kuwa sehemu ya shughuli za Wizara za Afya na Elimu. Masuala mengi bado yanahitaji kufanyiwa kazi. Mathalani, juhudi zaidi zinahitajika kuonesha unafuu wake kigharama. Ushahidi wa kutosha kuhusiana na umuhimu wa unawaji Aidha, ujenzi wa ushirika baina ya sekta ya umma na ya mikono kwa afya ya jamii pia utasaidia kuinua ridhaa ya jamii. binafsi unaweza kuwa wa polepole na hata matokeo yake Hasahasa, majaribio ya uhakika kuhusu athari za unawaji yakapatikana polepole zaidi. Hali hii haishangazi, kwa kuwa mikono katika magonjwa ya kuambukiza hayana budi mawasiliano huwa magumu hasa yanapohusisha makundi kufanyika. Bado kuna ushahidi dhaifu kuhusu athari zake katika yenyetamaduni,njiazakufanyamambonamadhumunitofauti. maambukizi makali ya mfumo wa upumuaji, hivyo panahitajika Hali kadhalika, ubadilishaji wa watumishi mara nyingi huhitaji utafiti zaidi. Aidha utafiti zaidi katika ulinganishaji wa kurudiwarudiwa kwa ujenzi wa uhusiano, kama mfano wa umadhubuti wa mikabala mbalimbali katika kuwezesha Peru unavyoonesha. Hata hivyo, kadiri programu za unawaji mabadiliko ya tabia utasaidia kurahisisha utekelezaji. mikono kwa sabuni zinavyodhihirisha ufanisi wake, na kumbukumbu za uzoefu zinavyotumiwa, kasi na ufanisi Ushahidi uliopo unatosha kuwezesha sekta ya afya ya jamii vitaongezeka na kuhamasisha ushirika hakutakuwa kushughulikia masuala ambayo, kwa kutazama uwezekano kazi ngumu. wake, yanaonesha matumaini makubwa. Kwa mtazamo huu, kuenezaunawajimikonokwasabunikilamahalinichangamoto Jambolinginemuhimuambaloushirikabainayasektayaumma kubwa kwa sekta ya afya ya jamii katika karne hii ya 21. na ya binafsi unakabiliana nalo ni ukweli kwamba usafi si swala Serikali, viwanda, mashirika ya misaada, na asasi za kitaalamu la kushughulikiwa na asasi moja. Katika programu nyingi, kama zote kwa pamoja zina jukumu la kutekeleza. 50 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Marejeo na Vyanzo Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 51 Marejeo na Vyanzo Burros A., D. Ross, W. .onscea, L. Williams, na D. Moreira-.ilho. .avin, M. 2004. ActivityReport143:PromotingHygieneBehaviorChange 1999. Preventing acute respiratory infections and diarrhoea in child day within C-IMCI: The Peru and Nicaragua Experience. Washington, D.C.: care centres. Acta Paediatrica 88 (10): 1113-18. Mradi wa Afya ya Mazingira OHIDN/BGH/USAID.www.ehproject.org. Bateman, M., Bendehmane, D., na Saade, C. 2001. The Story of a .avin M., Naimoli G., na Sherburne L. 2004. Joint Publication 7: Successful Public-Private Partnership in Central America, Handwashing for Improving Health Through Behavior Change: A Process Guide on Hygiene Diarrheal Disease Prevention. Arlington, VA.: BASICS II, UNICE., Benki ya Promotion. Washington, D.C.: PAHO, PLAN na EHP OHIDN/BGH/ Dunia na EHP OHIDN/BGH/USAID. www.ehproject.org. USAID. www.ehproject.org. Bateman M., Jahan R., Brahman S., Zeitlyn S., na Laston S. Joint Gilman R.H., G.S. Marquis, G. Ventura na wenzake. 1993. Water Publication 4: Prevention of Diarrhea through Improving Hygiene Behaviors: cost and availability: Key determinants of family hygiene in a Peruvian The Sanitation and .amily Education (SA.E) Pilot Project Experience.CARE, shantytown. Jarida la Marekani la Afya ya Jamii 83 (1): 1554-58. ICDDR,BnaEHP(OHIDN/BGH/USAID).Kilichapwatenamwaka2002. www.ehproject.org. Hoque,B.A.2003.HandwashingPracticesandChallengesinBangladesh. Biran, A. 1999. What form could a D.ID-funded Hygiene Promotion Jarida la Kimataifa la Utafiti wa Afya ya Jamii, 13 Mswada 1: 81-87. ProgrammeTake in Order to Support and Help Ensure Maximum Health Jones, G., Steketee, R.W., Black, R.E., Bhutta, Z.A., Morris, S.S. Benefits from Proposed Improvements to Water Supply Systems in na the ellagio Child Survival Study Group. 2003. How Many Child Northern Kyrgystan? Tasnifu ya Uzamili (Sayansi) kwa ajili ya LSHTM. Deaths Can We Prevent This Year? Lancet, 362: 65-71. BuchholznaWordemann.2001.WhatMakesWinningBrandsDifferent: Kolesor, R., Kleinau, E., Torres, M.P., Gil, C., de la Cruz, V. na The Hidden Method behind the Worlds Most Successful Brands. Wiley & Post, M. Combining Hygiene Behavior Change with Water and Sanitation: Sons, Chichester. Monitoring Progress in Hato Mayor, Dominican Republic. Washington, Cairncross, S. na Shordt, K. It Does Last! Some .indings from the D.C.: Mradi wa Afya ya Mazingira OHIDN/BGH/USAID, 2003. Multi-City Study of Hygiene Sustainability. Waterlines 22 (3): 4-7. www.ehproject.org. Cercone,JamesA.nawenzake.2004.Handwashingasacost-effective Luby, S.P., M. Agboatwalla, J. Painter, A. Altaf, W.L. Billhimer, na approach to improving health: A framework for the economic analysis of R.M. Hoekstra. 2004. Effect of intensive handwashing promotion on handwashing projects: Case study of Central America and Peru. childhood diarrhea in high-risk communities in Pakistan: A randomized Curtis V., B. Kanki, S. Cousens na wenzake. 2001. Evidence for controlled trial. Journal of the American Medical Association 291: 2547-54. behaviour change following a hygiene promotion programme in West McGahey,C.naRosensweig,..2002.HygieneImprovement.ramework. Africa. Jarida la Shirika la Afya Duniani 79 (6): 518-26. Washington, D.C.: Water Supply and Sanitation Collaborative Council Curtis V., A. Biran, Deverell K., C. Hughes, K. Bellamy, na (WSSCC) and EHP OHIDN/BGH/USAID. www.ehproject.org. B. Drasar. 2003. Hygiene in the home: Relating bugs and behaviour. Omotade, O.O., C.M. Kayode, A.A. Adeyemo, na O. Oladepo. Sayansi ya Jamii na Dawa 57 (4): 657-72. 1995. Observations on handwashing practices of mothers and Curtis V. na Cairncross. 2003. Water, Sanitation & Hygiene at Kyoto. environmental conditions in Ona-Ara Local Government Area of Oyo Jarida la Uingereza la Utabibu 327: 3-4. State, Nigeria. Journal of Diarrhoeal Disease Research 13 (4): 224-28. Curtis V. na Cairncross. 2003. Effect of washing hands with soap on PRISM na EHP. 2004. Joint Publication 11E: Behavioral Study of diarrhoeariskinthecommunity:asystematicreview.TheLancetInfectious Handwashing with Soap in Peri-urban and Rural Areas of Peru. Washington, Diseases 2003; 3: 275-81. D.C.: EHP OHIDN/BGH/USAID. www.ehproject.org. Delafield, S. 2004. Activity Report 128: Planning Tools for the Nepal Rai, R., Khanal, S., na Wicken, P. 2004. Hygiene Behavior Can Be Public-Private Partnership for Handwashing Initiative. Mradi wa Afya ya Sustained, A Report on the Nepal Country .indings of a Multi-Country Study Mazingira OHIDN/BGH/USAID. www.ehproject.org. on Sustaining Changes in Hygiene Behavior. NEWAH. EHP. 2004.StrategicReport8:AssessingHygieneImprovement:Guidelines Simpson, Mayling, Sawyer, Ron, na Clarke, Lucy. 1997. Participatory for Household and Community Levels. MradiwaAfyayaMazingiraOHIDN/ Hygiene and Sanitation Transformation (PHAST): A New Approach to Working BGH/USAID, 2004. www.ehproject.org. with Communities. WHO, EOS/96.11; Kilichapishwa tena mwaka 2002. EHP, UNICE., WB/WSP, WSSCC, na USAID. 2004. JointPublication www.who.org. 8: The Hygiene Improvement .ramework: A Comprehensive Approach to Sircar B.K., P.G. Sengupta, S.K. Mondal na wenzake. 1996. Effect Preventing Childhood Diarrhea. Washington, D.C.: UNICE., WB/WSP, of handwashing on the incidence of diarrhoea in a Calcutta slum. Katika WSSCC, na EHP OHIDN/BGH/USAID. www.ehproject.org. Journal of Diarrhoeal Diseases Research 5 (20): 114. EHP,UNICE.,WSSCCnaUSAID.2004. JointPublication13(Adapted UNICE./WES, USAID, World Bank/WSP, WSSCC. 2004. Joint from EHP Joint Publication 8): Preventing Childhood Diarrhea Through Publication8,TheHygieneImprovement.ramework:AComprehensive Hygiene Improvement. Washington, D.C.: EHP OHIDN/BGH/ USAID. Approach for Preventing Childhood Diarrhea. www.ehproject.org. Wood S., Sawyer R., Simpson-Hebert M. 2002. PHAST step-by-step EHP. Behavior Change Lessons Learned. Washington, D.C.: EHP Office of Health, Infectious Diseases and Nutrition, Bureau for Global Health, guide: a participatory approach for the control of diarrhoeal disease. Geneva, U.S. Wakala wa Maendeleo ya Kimataifa (OHIDN/BGH/USAID), 1999. World Health Organization (Haujachapishwa WHO/EOS/98.3). www.ehproject.org. www.who.org. Esrey S.A., J.B. Potash, L. Roberts, na C. Shiff. 1991. Effects Zaltman, J. 2003. How Customers Think: Essential Insights into the Mind of improved water supply and sanitation on ascariasis, diarrhoea, of the Market. Harvard Business School Press. dracunculiasis,hookworminfection,schistosomiasis,andtrachoma.Jarida World Bank, EHP, WSP: Handwashing Consumer Research Reports: la Shirika la Afya Duniani 69 (5): 609-21. Ghana, Peru, Senegal. 52 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Zana na Hadidu za Rejea Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 53 Zana na Hadidu za Rejea Zana ya 1: Majaribio ya Tabia na yasiyopendelewa kwa kila tukio tofauti la unawaji mikono, ili Mahojiano ya Kina kuona iwapo sabuni hutumika na kwa nini. Ni muhimu pia Taarifa na Maelekezo kwa Watafiti wa Uwandani kujifunza kutoka kwa wanawake ambao hawakutumia sabuni walizopewa kama ilivyo kwa wale waliotumia. Mara nyingi Majaribio ya Tabia ni Nini? watoa taarifa watarejea kwenye maneno yenye vionjo Jaribio la tabia hutambulisha tabia kwa watu na hupima uzoefu binafsi kama vile usafi na uchafu. Ni muhimu kudadisi watu wao katika kujaribu kuizoea tabia hiyo kwa muda wa kati humaanisha nini kwa maneno hayo na jinsi yanavyooneshwa, ya siku saba hadi 14. Jaribio hilo husaidia kuoneshaa picha hususani kwa kuhakikisha kuwa vidokezo vya fahamu (kugusa, kamili ya maendeleo ya uzoeaji wa tabia mpya, mambo kuona, kunusa, n.k.) vinahusishwa. yanayochochea au kudhoofisha uzoeaji wa tabia hiyo. Kwa Mahojiano baada ya Uzoefu Uliopatikana hali hii, sabuni hutolewa kwa kila mshiriki ambaye huombwa kutumia sabuni hiyo kwa kunawia mikono TU, hasa baada ya l Juma lililopita nilikuachia sabuni na nilikuomba uitumie kugusa kinyesi (baada ya haja kubwa, baada ya kutawadha mahususi kwa kunawia mikono, je, ulitumia? mtoto,nabaadayakutupakinyesi),nakablayakumlishamtoto. Baada ya kipindi fulani mhoji humtembelea kila mwanamke l OMBAUONESHWESABUNI,ANGALIAINAONEKANA na kufanya naye mahojiano ya kina ili kujifunza kuhusu uzoefu IMETUMIKAKWAKIASIGANINAILIWEKWAWAPI:WEKA wake uliopatikana katika kipindi cha kati ya ziara zake mbili. KUMBUKUMBU YA HALI YAKE: Mwenendotunaolenganiunawajimikonokwasabuni,tunataka _________________________________________________________________________ kujua ni mambo gani yanayowachochea au kuwakwaza _________________________________________________________________________ wanawake kuzingatia tabia hiyo. Mahususi kabisa, tunazingatia SABUNI ILIWEKWA WAPI:_____________________ unawaji mikono KWA SABUNI baada ya haja kubwa, baada ya kutawadha mtoto, baada ya kutupa kinyesi cha _________________________________________________________________________ mtoto, na kabla ya kumlisha mtoto. Wakati wa mahojiano l Kabla hatujaanza, naweza kupata taarifa zenu unapaswa kudadisi sababu, mambo yanayopendelewa na za kijamii Una umri gani? Chini ya miaka 24 = 1 25-30 = 2 31-35 = 3 36-40 = 4 41 na kuendelea = 5 Unaishi wapi? Jina la Mahali: ______________________ Aina ya Mahali: Mjini = 1 Mji Mdogo = 2 Kijijini = 3 Taja kiwango chako cha juu cha elimu ulichofikia Taja kazi yako Taja kazi ya mume wako Je, mume wako anafanya kazi karibu au mbali na nyumbani? Karibu na nyumbani = 1 Mbali = 2 Una watoto wangapi? Mmoja = 1 Wawili = 2 Watatu = 3 n.k. Wangapi kati yao wana umri chini ya miaka mitano? Mmoja = 1 Wawili = 2 Watatu = 3 n.k. KAMA HAKUNA WATOTO WENYE UMRI CHINI YA MIAKA MITANO SITISHA MAHOJIANO. 54 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Mtoto wako mdogo kabisa ana umri gani? 0-6 Miezi = 1 7-12 Miezi = 2 1-2 Mwaka = 3 3-5 Miaka = 4 Ulishawahi kuhamia mji mwingine kwenda kufanya kazi katika kipindi cha miezi 12 iliyopita? Ndiyo = 1 Hapana = 2 Mahali:_____________________________ Unajisaidia haja kubwa wapi? Choo cha maji = 1 Choo cha tundu = 2 Choo binafsi cha watu maalumu = 3 Choo binafsi cha maji = 4 Choo cha umma = 5 Kichakani = 6 Sehemu Nyingine = 7 _______________________ Watoto wako wanajisaidia haja kubwa wapi? Kwenye chombo cha haja kubwa = 1 Nguoni = 2 Sakafuni = 3 Kama hapo juu = 4 Sasa fanya mahojiano ukizingatia mada zifuatazo: Uzoefu wa Jumla Kabla ya kupewa sabuni hii, ulitumia sabuni kwa sababu gani na kwa nini? Matukio na sababu wa Sabuni za kawaida za unawaji mikono. KAMA WATATAJA UCHA.U AU USA.I, WAULIZE HUMAANISHA NINI NA WANAJUAJE (Kila wakati unawaji KUWA KITU NI SA.I AU KICHA.U (YAANI UNAWEZA KUWA MCHA.U HATA KAMA mikono unapotajwa, HUWEZIKUUONA,KUUNUSAAUKUUGUSAHUOUCHA.U?). fafanua iwapo sabuni Chanzo cha maji ya kunawia mikono. ilitumika au la na kwa Kuna uhaba wowote wa maji? nini unawaji mikono Je, uhaba huo wa maji unaathiri mwenendo wa unawaji mikono? hufanywa kwa/au bila Je, sabuni imewahi kutumika kunawia mikono? Kama ndiyo, ni lini na kwa nini? Ni mambo sabuni) gani huchochea matumizi ya sabuni? Kama haitumiki, kwa nini? Aina ya sabuni: Ya kuogea au ya matumizi mchanganyiko. SABABU. Chanzo cha sabuni na utunzaji. Upatikanaji wa sabuni. Hutokea nini sabuni isipopatikana? Wanawake hujisikiaje sabuni isipopatikana, hukabilianaje na hali hiyo? .aida kuu za matumizi ya sabuni kunawia mikono KWA KILA HATUA. Kutopenda/matatizo makuu yanayohusishwa na unawaji mikono kwa sabuni. Nyakati muhimu sana za kunawa mikono kwa AU bila sabuni. Sababu. Matumizi mengine ya sabuni na sababu zake. Matumizi ya sabuni Je, sabuni aliyopewa mwanamke ilitumika? Ilitumikaje na ilitunzwa wapi? (Muombe mwanamke akuoneshe, kama bado hajakuonesha. (Chunguza hali ya sabuni na mahali ilipotunzwa.) Wasiotumia sabuni/ Kwa nini sabuni haikutumiwa? matumizi madogo Sababu hizi ni za jumla au mahususi kuhusiana na aina ya sabuni iliyotolewa? Jambo gani lingesaidia/kuchochea matumizi ya sabuni? Je, kulitumika aina tofauti tofauti za sabuni kunawia mikono? KAMA MAJIBU NI NDIYO, ENDELEA NA MAHOJIANO, KAMA JIBU NI HAPANA, SITISHA MAHOJIANO. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 55 Watumiaji wa sabuni Kama bado haijajibiwa uliza, sabuni ilitumika kwa madhumuni gani na kwa nini? ZINGATIA HUSUSANI UNAWAJI MIKONO KWA SABUNI. HAKIKISHA KUWA UNACHUNGUZA SABABU ZA KILA TUKIO TO.AUTI LA UNAWAJI MIKONO KWA SABUNI (KUNA UWEZEKANO MKUBWA WA SABABU KUWA TO.AUTI). Je, watu wengine ndani ya nyumba walitumia sabuni, kama ndiyo ni nani hao, kwa madhumuni gani na kwa nini? Uzoefu wa matumizi Mambo yanayopendwa na yasiyopendwa kuhusiana na sabuni. ya sabuni Hisia baada ya kunawa mikono kwa sabunikatika kila hatua. Tofauti kati ya kutumia na kutotumia sabunikatika kila hatua. Matatizo/ugumu unaohusishwa na unawaji mikono kwa sabuni. Matatizo/ugumu ulishughulikiwaje? Je, unawaji mikono uliwahi kusahauliwa, kama ndiyo ni kwa nini na ni jambo gani lilifanywa ili kukumbuka? Mambo mazuri kuhusiana na unawaji mikono kwa sabuni. Mambo mabaya kuhusiana na unawaji mikono kwa sabuni. .aida za kunawa mikono kwa sabuni, ikilinganishwa na kunawa bila sabuni pia faida za kunawa mikono kwa sabuni bila kulinganisha na kunawa bila sabuni. Sifa za sabuni Kama mhusika hajaulizwa kuhusiana na mambo anayoyapenda na asiyoyapenda kuhusu sabuni kama yalivyoulizwa hapo juu basi muulize sasa. Je, sabuni iliyotolewa ilikuwa nzuri, au je, dukani kuna sabuni ambayo ni nzuri zaidi? Kama ndiyo, ni sabuni gani na kwa nini? Sifa muhimu zaidi za sabuni za kunawia mikono. (Dadisi: gharama, harufu, rangi, matumizi mbalimbali, utunzaji wa ngozi, ukubwa, povu, n.k). Sababu. MWISHO Baada ya mhusika kutumia sabuni kunawia mikono, je, anaona ni jambo zuri? Je, ataendelea kunawa mikono kwa sabuni baada ya mche aliopewa kwisha? Atatumia sabuni kwa kazi gani? Atamshawishije mtu mwingine kujenga tabia ya kunawa mikono kwa sabuni? Uliza Kama nikirudi hapa baada ya mwezi au mwaka, nitakukuta ukinawa mikono kwa sabuni? Na Ni wakati gani utakuwa ukinawa mikono yako kwa sabuni? ASANTE SANA KWA KUTUMIA MUDA WAKO KUZUNGUMZA NAMI, NIMEJI.UNZA MENGI KUTOKA KWAKO. MAZUNGUMZO YETU YAMEKUWA YA KU.URAHISHA. UNA MAONI YOYOTE YA MWISHO? Zana ya 2: Uchunguzi Pangilifu kwenda shule hunawa mikono kwa sabuni baada ya kula Muundo Utakaotumika kwa ajili ya Utafiti wa Tabia na Ufuatiliaji wawapo nyumbani. na Tathmini ya Msingi Maelekezo Malengo: Kuamua: Wasili dakika tano kabla ya muda wa kuanza kwa muda wa l Uwianowamudaambaokinamamahunawamikonokwa uchunguzi (Saa 11.55 alfajiri). sabuni baada ya kutoka chooni. l Uwianowamudaambaokinamamahunawamikonokwa Amkia kiungwana na omba kuketi uwanjani. Weka kiti/kigoda sabuni baada ya kutawadha watoto wao. mahali ambapo unaweza kuona shughuli za nyumbani. l Uwianowamudaambaokinamamahunawamikonokwa sabuni kabla ya kuwalisha watoto wao. Keti kimya na zungumza pale tu inapobidi. l Uwianowamudaambaowatotowenyeumriwakwenda shule hunawa mikono kwa sabuni baada ya kutoka chooni Panapotokea tukio la muhimu, tazama kwa makini jambo wawapo nyumbani. linalotendeka, kisha jaza tukio hilo katika sehemu inayohusika l Uwiano wa muda ambao watoto wenye umri wa kwenyefomu. 56 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Baada ya kumalizika kipindi cha uchunguzi, chukua fomu ya utafiti (Hojaji). Kabla hujaondoka, hakikisha kuwa kila swali kwenye fomu limejibiwa. Kufanya hivyo kutakusaidia kukwepa kurudi tena. Wakati wote tumia kalamu ya bluu. Kalamu au nyenzo zingine za kuandikia za rangi nyingine hazitakubaliwa. Zungushia jibu sahihi. Ukikosea, kata kwa msitari mmoja wa kukatiza kisha zungushia jibu sahihi. Jibu moja tu huruhusiwa kwa kila swali. Ni wasimamizi tu ndio huruhusiwa kujaza katika 9 au 99. Zingatia Muundo umebuniwa kwa ajili ya uchambuzi kwa kutumia EPIIN.O: Msimbo wa herufi 5 ni vitambulisho vyake mahususi. Uchunguzi Pangilifu wa Mienendo ya Matunzo ya Watoto Sehemu ya 1: Utambulisho 1.1 Namba ya utambulisho wa mama NAUMA |__|__|__|__| 1.2 Namba ya utambulisho wa mwangalizi NAUMW |__|__|__|__| 1.3 Jina JINMA 1.4 Anwani ANWMA 1.5 Jina la mtoto husika <5 JIMHU 1.6 Jinsi ya mtoto kielezo Me = 1 Ke = 2 9. JIMKE 1.7 Tarehe ya ziara TARZI |__|__|.|__|__|.|__|__| 1.8 Muda wa kuwasili MUDKU |__|__|.|__|__| 1.9 Muda wa kuanza uchunguzi MDKUU |__|__|.|__|__| 1.10 Muda wa kumaliza uchunguzi MDKMU |__|__|.|__|__| Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 57 Sehemu ya 2. Haja Kubwa kwa Mtoto Mchunguzwa 2.1 Mtoto alipata haja kubwa wakati ukiwepo? Ndiyo, nilimuona = 1 Ndiyo, nina uhakika alipata haja kubwa = 2 Hapana hakupata haja kubwa = 3 9 MHJKB JAZA SEHEMU YA 2 IWAPO TU MTOTO KIELEZO ALIPATA HAJA KUBWA 2.2 Mtoto alipata haja kubwa wakati gani? MMALK |__|__|.|__|__| 2.3 Mtoto alikwenda haja kubwa wapi (Mara ya kwanza)? Kwenye nepi/chupi/pampa = 1 Sakafuni/uwanjani/ndani ya nyumba = 2 Kwenye kifaa cha kunyea = 3 Nje ya nyuma = 4 Kwenye karatasi = 5 Chooni = 6 Kwingineko (eleza) = 7. 9 MAHKW 2.4 Je, kuna mtu alimtawadha mtoto? Hakuna = 1 Mama = 2 Dada = 3 Bibi/nyanya = 4 Mtu mwingine yoyote = 5 9 MTNMM 2.5 Je, kuna mtu aliondoa kinyesi cha mtoto? Hakuna = 1 Mama = 2 Dada = 3 Bibi/nyanya = 4 Mtu mwingine yoyote = 5 9 MKKIM 2.6 Mara baada ya kugusa kinyesi, je, mtu huyo. . . Aliendelea na kazi zake = 1 Alisuuza mkono mmoja kwa maji = 2 Alisuuza mikono yote miwili kwa maji = 3 Alinawa mkono mmoja kwa sabuni = 4 Alinawa mikono yote miwili kwa sabuni = 5 Alisuuza mikono kwa maji ya sabuni = 6 Alioga = 7 Sikuona= 8 9 MBKKI Koma 2.4 na 2.5 walikuwa watu tofauti, kwa wapili jaza: 2.7 Mara baada ya kugusa kinyesi mtu wa pili . . . Aliendelea na kazi zake = 1 Alisuuza mkono mmoja kwa maji = 2 Alisuuza mikono yote miwili kwa maji = 3 Alinawa mkono mmoja kwa sabuni = 4 Alinawa mikono yote miwili kwa sabuni = 5 Alisuuza mikono kwa maji ya sabuni = 6 Alioga =7 Hakukuwa na mtu wa pili/Sikuona = 8 9 MBKK1 2.8 Kuna mtu aliondoa kinyesi cha mtoto baadaye? Hakuna = 1 Mama = 2 Dada = 3 Bibi/nyanya = 4 Mtu mwingine yoyote = 5 9 MBKK2 2.9 Mara baada ya kuondoa kinyesi mtu huyo . . . Aliendelea na kazi zake = 1 Alisuuza mkono mmoja kwa maji = 2 Alisuuza mikono yote miwili kwa maji = 3 Alinawa mkono mmoja kwa sabuni = 4 Alinawa mikono yote miwili kwa sabuni = 5 Alisuuza mikono kwa maji ya sabuni = 6 Alioga = 7 Sikuona = 8 9 MBKK3 2.10 Maji ya kunawia mikono (Mtu wa kwanza) yalitoka wapi? Hakunawa mikono = 1 Kutoka katika chungu/ndoo/tanki nyumbani = 2 Maji ya kufulia = 3 Bombani = 4 Sikuona = 5 9 MAKUM 2.11 Sabuni ya kunawia mikono ilitoka wapi? Sabuni haikutumika =1 Sabuni iliyokuwa imewekwa karibu na chanzo cha maji = 2 Sabuni iliyokuwa mbali na chanzo cha maji = 3 Sikuona = 4 9 SAKMW 58 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 2.12 Sabuni iliyotumika ilikuwa ni ya aina gani? Sabuni haikutumika = 01 Duck = 02 Imperial Leather = 03 Sunlight = 04 Canoe = 05 Rexona = 06 Lifebuoy = 07 Key = 08 Medimix = 09 Geisha = 10 Sweetie = 11 Johnsons Baby = 12 Ayu = 13 Safeguard = 14 Sa = 15 CB = 16 Guardian = 17 Harmony= 18 Village .resh liquid = 19 Tempo = 20 .a = 21 Premier =2 2 Lux = 23 .. Orodhesha Sabuni za unga/poda = 64 Sabuni za maji ambazo hazikutambulishwa = 65 Sabuni za rangi ya kahawia ambazo hazikutambulishwa = 66 Sabuni za rangi ambazo hazikutambulishwa = 67 Sabuni za kienyeji ambazo 9 AISGN hazikutambulishwa = 68 Sabuni nyinginezo = 77 Bainisha................................... Sikuona = 88 Sehemu ya 3. Kumlisha Mtoto Kielezo 3.1 Je, mwangalizi wa mtoto alimlisha mtoto wakati wa uchunguzi? Ndiyo, nina uhakika = 1 Ndiyo, nadhani hivyo = 2 Hapana = 3 9 MWAMU JAZA MASWALI YA.UATAYO IWAPO TU MTOTO KIELEZO ALILISHWA 3.2 Kwa aina ya kwanza ya chakula, nani alimlisha mtoto? Mama = 1 Dada = 2 Bibi/nyanya = 3 Mtu mwingine yoyote = 4. 9 AKCAM 3.3 Ilikuwa ni chakula gani na mtoto alilishwaje? Mtoto alilishwa kwa kijiko = 1 Mtoto alilishwa kwa mkono = 2 Mtoto alilishwa chakula cha majimaji kwa kijiko/chupa = 3 Mtoto alilishwa chakula cha majimaji kwa mkono = 4 Mtoto alilishwa asusa kwa kijiko = 5 Mtoto alilishwa asusa kwa mkono = 6 9 CHGMN 3.4 Muda mfupi kabla ya kumlisha mtoto, mlishaji . . . Hakunawa mikono = 1 Alisuuza mkono mmoja kwa maji = 2 Alisuuza mikono yote miwili kwa maji = 3 Alinawa mkono mmoja kwa sabuni = 4 Alinawa mikono yote miwili kwa sabuni = 5 Alisuuza mikono kwa maji ya sabuni = 6 Alioga = 7 Sikuona = 8 9 MM.KM Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 59 Sehemu ya 4. Haja Kubwa kwa Mama 4.1 Je, mama alikwenda chooni wakati wa uchunguzi? Ndiyo, nina uhakika = 1 Ndiyo, nadhani hivyo = 2 Hapana = 3 9 MKWWU JAZA MASWALI HAYA IWAPO TU MAMA ALIKWENDA CHOONI 4.2 Mama alikwenda haja kubwa wapi? Choo cha umma = 1 Choo nje ya uwanja = 2 Choo ndani ya uwanja = 3 Choo nje ya nyumba = 4 Kichakani = 5 Alitumia karatasi = 6 Sina uhakika = 7 9 MKWHJ 4.3 Mara tu baada ya haja kubwa mama . . . Aliendelea na kazi zake = 1 Alisuuza mkono mmoja kwa maji = 2 Alisuuza mikono yote miwili kwa maji = 3 Alinawa mkono mmoja kwa sabuni = 4 Alinawa mikono yote miwili kwa sabuni = 5 Alisuuza mikono kwa maji ya sabuni = 6 Alioga = 7 Sikuona = 8 9 MTBKJ 4.4 Maji ya kunawia mikono yalitoka wapi? Hakunawa mikono = 1 Kutoka katika chungu/ndoo/tanki nyumbani = 2 Bombani = 3 Sikuona = 4 9 MKMYW 4.5 Sabuni ya kunawia mikono ilitoka wapi? Sabuni haikutumika = 1 Sabuni iliyokuwa imewekwa karibu na chanzo cha maji = 2 Sabuni iliyokuwa mbali na chanzo cha maji = 3 Sikuona = 4 9 SKMIW 4.6 Sabuni iliyotumika ilikuwa ni ya aina gani? Sabuni haikutumika = 01 Duck = 02 Imperial Leather = 03 Sunlight = 04 Canoe = 05 Rexona = 06 Lifebouy = 07 Key = 08 Medimix = 09 Geisha = 10 Sweetie = 11 Johnsons Baby = 12 Ayu = 13 Safeguard = 14 Sa = 15 CB = 16 Guardian = 17 Harmony = 18 Village .resh liquid = 19 99 Tempo = 20 .a = 21 Premier = 22 Lux = 23 .. Orodhesha Sabuni za unga/poda = 64 Sabuni za maji ambazo hazikutambulishwa = 65 Sabuni za rangi ya kahawia ambazo hazikutambulishwa = 66 Sabuni za rangi ambazo hazikutambulishwa = 67 Sabuni za kienyeji ambazo hazikutambulishwa = 68 Sabuni nyinginezo = 77 Bainisha AISGN ................................................................................................................. Sikuona = 88 60 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Sehemu ya 5. Haja Kubwa kwa Mtoto mwenye Umri wa Kwenda Shule CHUKUA TAARI.A ZA MTOTO MWENYE UMRI WA KWENDA SHULE WA KWANZA KUONEKANA 5.1 Je, ulimuona mtoto mwenye umri wa kwenda shule akienda haja kubwa wakati wa uchunguzi? Ndiyo, nina uhakika = 1 Ndiyo, nadhani hivyo = 2 Hapana = 3 9 MKSAH JAZA MASWALI HAYA IWAPO TU MTOTO ALIKWENDA HAJA KUBWA 5.2 Mtoto alikwenda haja kubwa wapi? Choo cha umma = 1 Choo nje ya uwanja = 2 Choo ndani ya uwanja = 3 Choo nje ya nyumba = 4 Kichakani = 5 Alitumia karatasi = 6 Sina uhakika = 7 9 MAHKW 5.3 Mara tu baada ya kupata haja kubwa mtoto. . . Aliendelea na kazi zake = 1 Alisuuza mkono mmoja kwa maji = 2 Alisuuza mikono yote miwili kwa maji = 3 Alinawa mkono mmoja kwa sabuni = 4 Alinawa mikono yote miwili kwa sabuni = 5 Alisuuza mikono kwa maji ya sabuni = 6 Alioga = 7 Sikuona = 8 9 MBKHM 5.4 Maji ya kunawia mikono yalitoka wapi? Mikono haikusuuzwa = 1 Kutoka katika chungu/ndoo/tanki nyumbani = 2 Bombani = 3 Sikuona = 4 9 MKMYW 5.5 Sabuni ya kunawia mikono ilitoka wapi? Sabuni haikutumika = 1 Sabuni iliyokuwa imewekwa karibu na chanzo cha maji = 2 Sabuni iliyokuwa mbali na chanzo cha maji = 3 Sikuona = 4 9 SKMIW 5.6 Sabuni iliyotumika ilikuwa ni ya aina gani? Key = 01 Duck = 02 Imperial leather = 03.Orodhesha aina Sabuni za rangi ya kahawia ambazo hazikutambulishwa = 66 Sabuni za rangi ambazo hazikutambulishwa = 67 Sabuni za kienyeji ambazo hazikutambulishwa = 68 Sabuni nyinginezo = 88 99 AISGN Sehemu ya 6. Mtoto mwenye Umri wa Kwenda Shule Aliyeonekana Akila ZINGATIA: CHUKUA TAARI.A ZA MTOTO MWENYE UMRI WA KWENDA SHULE WA KWANZA KUONEKANA AKILA, ANAWEZA KUWA TO.AUTI NA WA SEHEMU YA 5 6.1 Je, ulimuona mtoto mwenye umri wa kwenda shule akila wakati wa uchunguzi? Ndiyo = 1 Hapana = 2 9 UMAWU JAZA MASWALI HAYA IWAPO TU UTAMWAONA MTOTO WA UMRI WA SHULE AKILA 6.2 Muda mfupi kabla ya kula mtoto. . . Hakunawa mikono = 1 Alisuuza mkono mmoja kwa maji = 2 Alisuuza mikono yote miwili kwa maji = 3 Alinawa mkono mmoja kwa sabuni = 4 Alinawa mikono yote miwili kwa sabuni = 5 Alisuuza mikono kwa maji ya sabuni = 6 Alioga = 7 Sikuona = 8 9 MM.KK 6.3 Kilikuwa ni chakula gani na kililiwaje? Chakula kililiwa kwa kutumia kijiko = 1 Chakula kililiwa kwa mikono = 2 Chakula cha majimaji kililiwa kwa kutumia kijiko = 3 Chakula cha majimaji kililiwa kwa mikono = 4 Asusa ililiwa kwa kutumia kijiko = 5 Asusa ililiwa kwa mikono = 6 9 AICHK Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 61 Uchunguzi Pangilifu katika Maelekezo Vyoo vya Umma Wasili saa 11:55 alfajiri. Lengo la 1: Kupata idadi ya jumla ya watumiaji wa choo na idadi ya jumla ya watumiaji hao ambao hunawa mikono Keti mahali ambapo utaona watu wakiingia na kutoka na ambapo unaweza kuona watu wakinawa mikono, kama kwa sabuni. kitendo hicho kitakuwepo. Lengo la 2: Kuweka kumbukumbu ya hali ya vyoo Chunguza. vya umma. Saa 3:00 tumia choo kisha jaza sehemu ya tatu. Sehemu ya 1. Utambulisho 1.1 Namba ya utambulisho wa choo NUCHO |__|__|__|__| 1.2 Namba ya utambulisho wa mchunguzi NUMCH |__|__|__|__| 1.3 Jina la choo JICHO 1.4 Anwani ANWAN 1.5 Tarehe ya ziara TARZI |__|__|.|__|__|.|__|__| 1.6 Muda wa kuwasili MUDKU |__|__|.|__|__| 1.7 Muda wa kuanza uchunguzi MUKKU |__|__|.|__|__| 1.8 Muda wa kumaliza uchunguzi MUKUU |__|__|.|__|__| Sehemu ya 2. Hali ya Vyoo vya Umma Zingatia: Baada ya kukamilisha uchunguzi, omba ruhusa ya Maswali yanahusu sehemu kubwa ya vyoo vinavyotumiwa na kutumia choo kisha jaza sehemu hii. umma kwa jumla. 2.1 Kibanda cha choo kina vyumba vingapi vya wanaume? KCVME 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 99 2.2 Kibanda cha choo kina vyumba vingapi vya wanawake? KCVKE 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 (Kama hakuna mgawanyo wa ME&KE, jaza katika 2.1 tu) 99 Je, kuna mlango maalum kwa ajili ya waheshimiwa? Ndiyo = 1 Hapana = 2 2.3 Bei ya kutumia choo kwa watu wazima ni shilingi ngapi? |__|__|__|__| Tsh 62 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 2.4 Bei ya kutumia choo kwa mtoto ni shilingi ngapi? |__|__|__|__| Tsh 2.5 Zipi ni gharama za ziada kwa ajili ya karatasi za msalani? |__|__|__|__| Tsh 2.6 Zipi ni gharama za ziada kwa ajili ya kunawa mikono? |__|__|__|__| Tsh 2.7 Miundombinu/vifaa vya choo viko katika hali gani? Kinapendeza, hutunzwa vizuri, kibanda kimeezekwa, kimepakwa rangi hivi karibuni = 1 Wastani, kina nyufa, kimepigwa rangi lakini si hivi karibuni = 2 Kuukuu, kimechakaa = 3 9 2.8 Sakafu iko katika hali gani? Imara na safi sana = 1 Nyufa, haijasafishwa = 2 Imechakaa na ni chafu = 3 9 2.9 Vyumba vya choo viko katika hali gani? Imara na safi sana = 1 Nyufa, haijasafishwa = 2 Imechakaa na ni chafu = 3 9 2.10 Shimo/tundu liko katika hali gani? Sinki la maji machafu = 1 Shimo, halijajaa = 2 Shimo, linaonekana karibu litajaa = 3 Shimo, limejaa = 4 Shimo, limefurika = 5 9 2.11 Umejisikiaje ulipotumia choo? Kinanuka sana na kinakera = 1 Kinanuka na kinakera = 2 Wastani = 3 Kisafi sana na hakinuki = 4 9 2.12 Maoni mengine (wadudu, inzi, nyufa na kuta hatari, kinyesi sakafuni, nk) 2.13 Kuna nyenzo zozote za kunawia mikono ndani ya jengo la choo? Ndiyo = 1 Hapana = 2 2.14 Kuna nyenzo zozote za kunawia mikono mara tu baada ya kutoka ndani ya jengo la choo? Ndiyo = 1 Hapana = 2 Kama ni Hapana kwa 2.13 na 2.14 ruka hadi Q 2.15 Chanzo cha maji ya kunawia mikono Hakuna = 1 Beseni lenye koki ya maji (inayofanya kazi) = 2 Stendi ya kunawia mikono yenye maji = 3 Bakuli/ kifaa chenye maji ambacho unatumbukiza mikono = 4 9 Kifaa chenye maji wanayopewa wateja = 5 Vinginevyo (Eleza)= 6.. 2.16 Je, sabuni ya kunawia mikono inapakana? Ndiyo = 1 Hapana = 2 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 63 2.17 Ni aina gani ya sabuni hupatikana? Sabuni haikutumika = 01 Duck = 02 Imperial Leather = 03 Sunlight = 04 Canoe = 05 Rexona = 06 Lifebuoy = 07 Key = 08 Medimix = 09 Geisha = 10 Sweetie = 11 Johnsons Baby = 12 Ayu = 13 Safeguard = 14 Sa = 15 CB = 16 Guardian = 17 Harmony = 18 Village .resh liquid = 19 Tempo = 20 .a = 21 Premier = 22 Lux = 23 .. Orodhesha Sabuni za unga/poda = 64 Sabuni za maji ambazo hazikutambulishwa = 65 Sabuni za rangi ya kahawia ambazo hazikutambulishwa = 66 Sabuni za rangi ambazo hazikutambulishwa = 67 Sabuni za kienyeji ambazo hazikutambulishwa = 68 Sabuni nyinginezo = 77 Bainisha Sikuona = 88 64 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Sehemu ya 2. Uchunguzi wa Ni muhimu sana kuweka kumbukumbu za watu wote Walengwa Wakitoka Chooni wanaotoka. Maelekezo: Jaza kwa watu wote wanaotoka chooni. Ukikosa hata kama walinawa mikono yao andika sikuona. Mtu Weka vema sehemu moja Kwa matumizi ya ofisi Muda wa Hakunawa Alinawa Alinawa Sikumwona kutoka kwa maji kwa sabuni 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 65 Zana ya 3: Makundi Lengwa Majadiliano yetu yatalenga mlolongo wa mazoezi ili kuhimiza Vifaa vya Kuchunguzia Tabia za Unawaji Mikono maingiliano katika kikundi: maudhui ya msingi ya kila zoezi yameelezwa hapa chini: Mwongozo wa Majadiliano ya Makundi Lengwa Maelekezo kwa Watafiti wa Uwandani: Mazoezi Tabiakuutunayoizingatianiunawajimikonokwasabuni, 1. Kazi za Kila Siku/Maadili ya Maisha mambo yanayochochea au kukwaza wanawake l Waombewanawakekuelezashughuliwanazozifanyakila kuendelezatabiahii.Mahususikabisa,tunalengaunawaji siku, shughuli muhimu zijazwe kwenye karatasi tofauti tofauti. mikono kwa sabuni baada ya haja kubwa, baada ya kutawadha mtoto, baada ya kutupa kinyesi cha mtoto, l Baadayakilamwanamkekuandikaufupishowashughuli na kabla ya kulisha mtoto. za kila siku, waombe wapange kazi zao kwa mfuatano unaozingatia umuhimu na furaha inayotokana na kila shughuli. Wakati wa mahojiano na kikundi lengwa, unapaswa kudadisi Wanaweza kuchanganya karatasi jambo ambalo husaidia sababu, mambo yanayopendwa na yasiyopendwa kwa kila kuchangamsha mawazo na mjadala. tukio pekee la unawaji mikono, ukichunguza iwapo sabuni hutumika au la na kwa nini. Kimaandishi huweza ikawa vigumu l Waombe wanawake kuelezea sababu zilizowafanya kutofautisha iwapo watu wanazungumza kuhusu kuoga, kupangilia shughuli kama walivyofanya. unawaji mikono kwa kutumia maji pekee, au unawaji mikono kwa sabuni. Hivyo ni muhimu kuweka bayana washiriki 2. Uwekaji wa Matumizi ya Sabuni katika Madaraja wanazungumzia nini kati ya mambo hayo matatu katika kila l Muombe kila mwanamke kueleza anatumia sabuni kwa tukio. Wakati tabia za uogaji za wanawake huweza kuwa za kazi gani, akielezea kila matumizi katika karatasi tofauti. kusisimua na huweza kutufumbua macho kuhusu motisha ya tabia nyingine zaidi za usafi wa jumla, lengo la mahojiano mara l Baadayakilamwanamkekuandikaufupishowamatumizi zote liwe unawaji mikono kwa sabuni. makuu ya sabuni, waombe wapange kazi zao kwa mfuatano Aghalabu wahojiwa watarejelea dhana zenye vionjo binafsi unaozingatia umuhimu, kwa nini hufanya hivyo na sababu za kama vile usafi na uchafu. Ni muhimu kudadisi humaanisha mpangilio waliouchagua. nini wanapotumia dhana hizo na jinsi zilivyodhihirishwa, 3. Uwekaji wa Matukio ya Unawaji ukizingatia hususani, vidokezo vya fahamu (kugusa, kuona, Mikono katika Madaraja kunusa, n.k.) vilivyotumika. Mara nyingi zitatajwa tabia, au wanawakehawatakuwanauhakikanikwaninihunawamikono l Waulize wanawake ni wakati gani hunawa mikono, wakielezea kila tukio la unawaji mikono katika karatasi tofauti. kwa sabuni; jaribu kudadisi lini walianza kunawa mikono kwa sabuni, nani aliwafundisha, kwa nini na lini. Kila mara mshiriki Kwa kila hali waulize iwapo sabuni hutumika na andika jibu anapotoa sababu ya tabia fulani, hususani unawaji mikono kwa lake katika karatasi tofauti. sabuni jaribu kudadisi kwa undani kadiri iwezekanavyo, mara nyingi jibu la awali liwe msingi wa kupata taarifa zaidi, na l Sambaza karatasi katika makundi mawili: kunawa kwa lengo letu ni kuzipata hizo taarifa zaidi. Zipi ni faida kuu za sabuni na kunawa bila sabuni. unawaji mikono kwa sabuni? l Kwa kila kundi, waulize wanawake matukio yapi ni Katika majadiliano ya kundi lengwa ni kawaida kwa washiriki muhimu zaidi kwa unawaji mikono na ni kwa nini unawaji fulani kutawala mjadala wakati wengine hukaa kimya. Tunataka mikono hufanyika. kusikia mtazamo wa kila mmoja, hivyo jaribu kuhamasisha kila mmoja kuchangia. Vile vile ni muhimu kuwaruhusu l Kuhusiananamajitu,ulizakwaninisabunihaitumiki. wanawake wenyewe kuamua namna ya kuendesha mazoezi na majadiliano. Ukiwa mwezeshaji, usitawale sana mjadala: ni l Kuhusiananasabunitu,ulizakwaninisabunihutumika. muhimu wanawake wajihisi kutawala kile wanachokifanya au kujadiliana. l Zingatiakatika kujadili sababu za unawaji mikono (kwa sabuni na bila sabuni), udadisi wa kina ni muhimu ili kuelewa Majadiliano vidokezo muhimu zaidi. Maneno kama usafi na uchafu si sababu: Kabla ya kuanza, waeleze wanawake kwamba hakuna jibu la sababu ya unawaji mikono huchukuliwaje? Vidokezo vya fahamu, kweli au la uongo na kwamba unachohitaji ni kujifunza kutoka hisia za maambukizi, ushuhudiaji wa watu wengine, ulinzi wa kwao na kusikia kile wanachofikiria. Anza na utambulisho. mtoto, n.k. Kila mwanamke ajitambulishe yeye mwenyewe (anaweza kutumia jina la utani/bandia), kazi yake, kazi ya mume wake, 4. Zoezi la Ugezaji idadi ya watoto wake, na umri wa watoto wake. l Waombewanawakewaelezesifazawatuhawawawili: 66 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 1. Mtu ambaye, kwa kawaida, hunawa mikono yake Zana ya 4: Vidokezo katika Kutafiti Watoto kwa sabuni. wenye Umri wa Kwenda Shule Vyoovyashulehavitumikitukwamasualayakiusafi.Wasichana 2. Mtu ambaye kamwe hanawi mikono kwa sabuni. waliovunja ungo wakati mwingine hukutana huko ili kujipodoa, kuwajadili wavulana, na kupanga mipango ya baada ya shule; Dadisi: Mwonekano, mambo anayoyapendelea, mapenzi yake na wavulana huweza kuvuta sigara. Watoto huweza kuwa na kwa muziki, kiwango cha elimu, nafasi yake katika jamii, mandhari misukumo tofauti ya kutumia vyoo, hasahasa kusengenya na ya nyumba yake, watu huwaonaje, n.k. kuwa na muda wa faragha na marafiki zao, mbali na macho ya walimu wao. Watoto huweza kukataa kunawa mikono yao l Wanawake huwaonaje/huwafikiriaje watu hao wawili wawapo shuleni, kwa sababu kuwa mwanafunzi mzuri waliowaelezea? huhusishwa na mikono yote kuwa na vumbi la chaki. Sifa nyinginemuhimusanayashuleniukwelikuwawatotohawataki 5. Uwekeaji wa Dhana katika Madaraja kupotezahatadakikamojayakuchezanamarafikizao.Mambo l Wasomee wanakikundi dhana mojamoja (ukubalifu wa haya yanapaswa kukumbukwa wakati wa kutafiti watoto. kijamii, hadhi, afya, malezi/watoto, usafi/maambukizi, uangalifu). Vidokezo: 1. Utengaji kimakundi: .ikiri kama mtoto. Watoto wana l Baada ya kila dhana, waombe wanawake wajadili jinsi ajenda zao ambazo ni muhimu kwao. Wakati ambapo umri wanavyojisikia kuhusiana na dhana hiyo na umuhimu wa baleghe kwa msichana mwenye umri wa miaka 12 wake kwao. aliyevunja ungo unaweza kuwa ni kichocheo cha usafi, asili ya uchezaji ya mtoto wa umri wa miaka sita huweza kuhitaji l Baada ya kila dhana kuwa imeshajadiliwa, wasilisha kila mkabala tofauti. Kama utengaji wa marika tofauti tofauti moja katika karatasi tofauti na waombe wanawake wazipange hautafanywa vyema, ni dhahiri kuwa uhanasishaji wa kwa mfuatano wa: mabadiliko ya tabia hautakuwa madhubuti. l Umuhimu 2. Kuwa mbunifu. Njia zilizozoeleka za makundi lengwa na l Umaujudi hojaji huenda zisigundue ukweli. Kwa watoto wenye umri wa l Upendeleo chini ya miaka 10, mahojiano, kama inawezekana, yazingatie l Maudhi ushuhudiaji na maigizo/michezo. Njia za utafiti zinazojumuisha vichocheo (picha za video, michoro, picha, michezo ya asili) l Waombewaelezesababuzampangiliowaliotoa. hutoaufahamunzuri.Kujuanyimbonamichezoyoteyakienyeji inayotamba husaidia sana. l Mwisho waulize ni dhana gani huwaathiri sana na dhana gani wanadhani itawasaidia sana katika kujaribu kumshawishi 3. Watoto wabadilishane nafasi katika vikundi. Watoto mtu kujifunza tabia mpya kama ile ya unawaji mikono kwa hupenda kuwa katika vikundi na hawapendi kutenganishwa sabuni kabla ya Taja tukio. na marafiki zao. Njia za utafiti zinazojumuisha vikundi vya michezo na jozi za urafiki (kuwahoji marafiki wawili kwa 6. Njia za Mawasiliano wakati mmoja) huwezesha kupata ufahamu nzuri. Maswali Waulize wanawake kuhusu vyanzo vyao vikuu vya habari za: huwezakuelekezwatenakwaoiliwatotowawezekuzungumza wao kwa wao. l Kimtaa l Kitaifa 4. Watenge watoto na watu wazima. Shuleni kuna l Kimataifa mienendo ya hatari inayofanywa na watu wazima (walimu na l Masuala ya afya walimuwakuu)ambayowatotohuifahamunahuwezakuogopa kuisema wakati wa utafiti unaofanywa katika mazingira ya l Mara ngapi wao hupata habari kutoka kila chombo shuleni (mathalani, kwa utaratibu maalum, walimu huweza walichokitaja? kuchukua sabuni na kuzipeleka majumbani mwao). Njia tofauti tofautizitahitajikailikukusanyaufahamukutokakatikamakundi l Ni njia ipi kati ya hizi huipenda zaidi? Kwanini? tofauti tofauti. Mlinzi wa shule katika mazingira fulani huheshimika sana na ni mtu muhimu miongoni mwa watoto. l Ni njia ipi kati hizi huiamini zaidi/wao huziamini sana? 5. Watoto huweza kuwa watafiti wakuu.Watoto huweza l Ni matangazo gani ya biashara wameyaona/kusikia kuwa watafiti wakuu wakifanya utafiti katika makundi yao ya na kuyapenda baadaye sana? Kwanini waliyapenda? rika. Wanaweza kutofautisha kati ya ukweli na mambo ya Je, matangazo hayo huwafanya wapende kununua bidhaa kubuni. .ikra za ushindani mara nyingi huwachochea watoto zinazotangazwa? kujieleza. Kuandaa shindano ili kuwafanya watoto kuelezea Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 67 kukata tamaa kwao kuhusiana na hali duni ya usafi shuleni Benki ya Dunia na Programu ya Maji na Usafi, Shule ya Usafi mwao na kubainisha baadhi ya mambo yanayojirudiarudia. na Dawa za Kitropiki ya London, Akademia ya Maendeleo ya Jaribu kuwauliza wanafunzi kitu kimoja kwa namna tofauti Elimu, na sekta binafsi, kwa kushirikiana na Shirika la Misaada tofauti ili kupata ukweli; mathalani, waombe wachore, la Marekani, Shirika la Umoja wa Mataifa la Kuhudumia kuandika, kutunga maneno, na kubuni vichekesho na katuni. Watoto, na Ushirika wa Benki na Maji Uholanzi hutekeleza juhudi za kiulimwengu zinazolenga kuchochea matumizi ya 6. Anza na mwalimu mkuu. Mwalimu mkuu huweka unawajimikonokwasabunikatikanchizinazoendelea.Ushirika mwelekeo wa shule yake na huamua iwapo usafi ni moja ulianzishwakatikamaeneomawiliyamajaribiomnamomwaka ya ajenda muhimu. Kumhoji mwalimu mkuu kisha kumpa 2001: Ghana na Kerala, India. Katika kipindi cha mwaka ripoti ya utafiti kutakuhakikishia kupata baraka za mamlaka wa fedha wa 03, juhudi zitapanuka hadi katika nchi angalau za elimu. mbili zaidi. 7. Tambua Vinara wa mfano. Vinara wa mfano au vinara Katika (nchi), (shirika linaloongoza nchini), Programu ya Maji na wa maoni ni muhimu katika mazingira ya kijamii. Watoto Usafi,naBenkiyaDuniakwakushirikiananawashirikawengine hujiumba wenyewe kwa kuiga vinara wachache shuleni. wa sekta ya umma na ya binafsi, inapendekeza kuanzishwa Kuwatambua vinara hao ni muhimu katika kujua kipi ni safi, kwa Juhudi za Unawaji Mikono za Ushirika wa Sekta ya Umma kipi kinapatikana, na ipi ni njia nzuri ya kushughulikia mtoto na ya Binafsi zikiwa na malengo ya jumla ya kuboresha afya ya mwingine. Walimu huweza kuwatambua. Tazama uwezekano watu dhidi ya hatari ya ugonjwa wa kuhara kupitia ushirika wa kuwafundisha vinara waliobainishwa ili kuendesha wasektayaummanayabinafsiunaohamasishaunawajimikono vikundi lengwa. kwa sabuni. Mambo ya kuepuka: Zingatia: andiko hili huhusika tu na utafiti msingi. Tafiti tofauti 1. Kutumia muda wa mapumziko kwa ajili ya hojaji. za ufuatiliaji na tathmini zitafanywa kwa lengo la kubainisha Watoto hupenda muda wao wa mapumziko. Ukiuchukua, matokeo ya programu. majibu yao hayatafaa sana kwakuwa watakuwa wakiharakisha ili waende nje kukutana na marafiki zao. Ukipanga kufanya 2. Uhalali wa unawaji mikono katika (nchi) utafiti wakati huo, hakikisha kuwa ni kazi ya kikundi na kuwa Uhalali wa kupendekeza juhudi za aina hizo katika nchi ni: watoto wanafurahia. Magonjwa ya kuhara ni moja ya vyanzo vya magonjwa na 2. Kuwafanya watoto wajione wadogo zaidi kuliko vifo katika (nchi) kwa watoto wenye umri wa miaka chini ya walivyo. Kama kuna kitu kisichopendwa na watoto, basi ni mitano (chanzo). kuwafanya wajione wadogo zaidi kuliko walivyo. Watoto huchukia kugeuzwa watoto wadogo. Ni muhimu kujua Data za kuaminika kuhusiana na unawaji mikono kwa sabuni kwamba kinachokubaliwa na kila kikundi ni muhimu sana. baada ya kutumia choo au baada ya kutawadha mtoto ni (hazipatikani) katika (nchi). Hata hivyo, . . . 3. Kutotunza siri. Hakuna tofauti kati ya kutafiti watoto na watu wazima kuhusiana na utunzaji wa siri ya taarifa Majadiliano yasiyo rasmi na wanawake na wanaume katika zilizotolewa. Watoto hutarajia hili. jumuiya yalionesha kuwa . . . 4. Kuamini kila kinachosemwa na watoto. Jambolamsingi Hivi sasa inafahamika kuwa unawaji mikono ni njia nafuu ya katika kutafiti watoto ni kile wasichoweza kukisema. Watoto kupunguza matukio ya ugonjwa wa kuhara ikilinganishwa na wanafikrabayanakuhusiananakilewanachofikiriakuwamtafiti gharama za ujenzi wa programu za miundombinu (yaani maji na anataka kukisikia. usafi). Hata hivyo, katika kipindi cha nyuma, juhudi za kuchochea usafi katika nchi zililenga utoaji zana za maji na usafi, njia bora za Hadidu za Rejea 1: Utafiti wa Walengwa uhifadhi, kutibu maji lakini si unawaji mikono. Hivyo, ni masuala 1. Usuli machache sana hufahamika kuhusiana na upatikanaji, uwezo wa Ugonjwa wa kuhara huua takribani watoto milioni mbili kila kununua, na kupenda kutumia sabuni, hususani baada ya kugusa mwaka. Kinyesi cha binadamu ni chanzo kikuu cha vijidudu kinyesi, vijijini na katika miji midogo. Kuna haja ya kuoanisha vya ugonjwa wa kuhara na huenda wakati muhimu sana wa kampeni za usafi/usambazaji wa huduma za maji na majitaka, kunawa mikono kwa sabuni ni baada ya kugusa kinyesi cha kwa upande mmoja na uzalishaji na usambazaji wa sabuni za binadamu na kabla ya kushika chakula. Mapitio mapya ya hivi gharama nafuu, kwa upande mwingine. Viwanda vitarajie faida karibuni ya ushahidi wote uliopo huonesha kuwa unawaji kutokana na mauzo zaidi ya sabuni kupitia upanuzi wa masoko mikono kwa sabuni huweza kupunguza matukio ya ugonjwa yao kwa kaya nyingi zaidi na ufikiaji mzuri zaidi wa masoko wa kuhara kwa asilimia 42 hadi 46 na kuokoa maisha ya kuelekea kwenye kaya maskini sana. Mashirika ya umma yatarajie angalau watu miloni moja ulimwenguni kote. faida kutokana na kushirikisha watengenezaji wa sabuni katika 68 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono programu zao yakilenga kuinua ubora wa maisha kwa njia ya Ni wajibu wa wakala kuajiri, kutoa mafunzo, kuelimisha na kupunguzamagonjwayanayohusiananamienendomibayayausafi. kusimamia watendaji mahiri katika ngazi ya jamii. (fanya iendane na wakati/ondoa inavyotakikana) Mtandaowaushirikianowakimataifautatoamsaadanaushauri 3. Malengo ya kazi yenyewe wa kitaalaam kwa wakala katika hatua mahususi za Utafiti msingi utawawezesha washirika kubuni kampeni kiutekelezaji. Msaada huo unaweza kujumuisha: kupitia na inayofaa ya unawaji mikono. Kwa hiyo, lengo kuu la utafiti huu kutathmioni taarifa zote za kitaalam zitakazowasilishwa na ni kujenga utambuzi unaohitajika katika kubuni programu wakala; kupitia mapendekezo ya namna ya kufanya kazi, na madhubuti ya mawasiliano ili kuhamasisha unawaji mikono miongozo itokanayo na uzoefu uliokwisha patikana;kusaidia kwa sabuni. mafunzo ya maafisa watekezaji hasa katika katika kipindi cha kupitia, kujaribu, krekebisha na kukamilisha rasimu zote; Malengo mahususi ya kazi ni: kusimamia na kutathmini ubora na mienendo ya shughuli na l Kuwekakumbukumbuzatabiazilizopohivisasayaunawaji kurekebisha iwapo italazimika kufanya hivyo; kupitia taarifa mikono na mazingira yake; ya awali na kutoa mapendekezo kwajili ya ukamilishaji wa taarifa ya mwisho. l Kuelewamasualayanayochocheanakuwezeshaunawaji mikono katika jumuiya; 6. Sifa na uteuzi wa mtafiti Mtafiti atakuwa ni mlengwa mtaalamu au shirika la utafiti wa l Kubainishawalengwa;na masoko likiwa na rekodi nzuri ya angalau miaka mitano katika utafiti wa wateja katika (nchi na/au kanda). Timu itahitaji l Kuweka kumbukumbu ya njia za mawasiliano zilizopo kuonesha uzoefu wa wajumbe wake katika mbinu za utafiti wa hivi sasa. hali halisi na utafiti wa tabia. Uzoefu wa kibiashara/kimasoko nimuhimu. 4. Njia Utafiti unahitaji matumizi ya njia zote mbili za utafiti ambazo Sifazatimuiliyopendekezwazitakuwanisehemuyamakabidhiano ni kutafiti hali halisi na kutafiti tabia na huweza kujumuisha na zinapaswa kuwa kama ifuatavyo: mahojiano na kundi lengwa, majaribio ya tabia, mahojiano rasmi, na uchunguzi pangilifu kwa ajili ya ukusanyaji wa data Mtakwimu mmoja na mtaalamu wa sayansi ya jamii au wa (kama ilivyooneshwa katika sehemu B ya kiambatisho), hali anthropolojia mwenye sifa zifuatazo: kadhalika uwekaji pamoja wa data za kila siku. l Rekodinzurikatikautafitimpanawahalinatabia; Utaratibuwakinawautafitiutapendekezwanamtafitialiyeteuliwa na kisha kukamilishwa kwa kushirikiana na mshauri wa ufundi l Uzoefukatikauwanjahusika; (yaani mshauri wa shirika kuu lililoteuliwa kusimamia programu) pamoja na msaada wa kiufundi wa washirika. Njia kwa ajili ya l Uzoefukatikabidhaazausafi;na mbinu za utafiti zimeelezwa katika vijitabu .uraha, Afya na Usafi (Shirika la Umoja wa mataifa la Kuhudumia Watoto na l Ujuziwalughayaeneohusika. Juhudi za Unawaji Mikono za Ushirika wa Sekta ya Umma na ya Binafsi, 1998). Watafiti wa uwandani wanapaswa kuwa na sifa zifuatazo: 5. Majukumu ya mtafiti aliyeteuliwa l Uzoefuwaangalaumwakammojawautafitiwauwandani; Mtafiti atawajibika na masuala yafuatayo: Pendekezo la utafiti lenye maelezo ya kina kwa kushirikiana na l Wawewanawake;na (Mtafiti mkuu) (yaani mteja) na washauri wao wa kiufundi. l Wawenaujuziwalughayaeneohusika(ujuziunaoridhisha). Kuandaa na kusimamia utafiti. Kampuni itatoa mpango wenye maelezo ya kina ya uongozi na Mipango ya utaratibu wa ugavi. Yaani usafiri, malazi, posho, uhakikisho wa ubora wa utafiti na uthibitisho wa wafanyakazi. mawasiliano, na vifaa vya ofisini. 7. Kazi ya mwisho Kuhakikisha ubora unakuwepo. Kazi ya mwisho itajumuisha: Uchambuzi wa matokeo. Seti za data za kielekitroniki zilizohakikiwa na kuwekewa marejeo na kuwekwa katika muundo uliokubaliwa pamoja na Utoaji wa ripoti ya mwisho katika nakala kumi. nakala halisi za fomu za kukusanyia data. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 69 Karatasi zote za mahojiano ya kina pamoja na II. Njia mahojiano katika vikundi lengwa zikiwa katika muundo wa kielekitroniki. III. Ratiba ya utekelezaji Andiko la kurasa hamsini likiwa katika nakala kumi za matokeo IV. Matokeo yaliyowekwa kwa kutumia kielelezo cha jedwali yenye maelezo ya kina. katika sehemu A ya kiambatisho Andiko la muhtasari, lililo kamili, lenye kurasa nane linalofaa V. Hitimisho na mapendekezo kwa matumizi ya kawaida, na nakala ya kielekitroniki ya andiko Ripoti itajumuisha michoro pale panapohitajika. Viambatisho la muhtasari linalofaa kuwekwa katika tovuti. vitajumuisha taarifa zote za usuli za utafiti ambazo si muhimu katika kiini cha utafiti. Uwasilishaji wa matokeo katika warsha ya wadau. 8. Ratiba Ripoti kuu itajumuisha yafuatayo: Inatarajiwa kuwa kazi itakamilika katika wiki 13 kuanzia uteuzi hadi ripoti ya mwisho. Ratiba ya kila awamu imeoneschwa I. Mkabala katika jedwali lifuatalo: Tukio/shughuli Wakati Uandaaji na mafunzo Wiki ya 1 Ripoti ya mwanzo ikiwa na njia na vifaa vilivyojari biwa kabla Wiki ya 2 Utafiti wa uwandani Wiki ya 3 hadi 10 Uchambuzi Wiki ya 10 Ripoti ya mwanzo na warsha ya wadau Wiki ya 11 Ripoti ya mwisho Wiki ya 14 70 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Sehemu A: Kiunzi cha masuala na mbinu za kukusanyia data Maelezo yafuatayo yanaweka kiunzi cha utafiti msingi katika unawaji mikono na kimekusudiwa kutumika kama mwongozo kwa mtafiti katika kuandaa na kufanya utafiti. Masuala Chanzo cha Data/Njia Maelezo 1. Ipi ni mienendo ya sasa ya unawaji mikono? 1.1 Ipi ni mienendo ya unawaji mikono ya Sampuli wakilishi ya kiidadi Zingatio 1: Rejea kiunzi cha walezi wa watoto (katika matukio makuu)? kuhusu mienendo ya unawaji Ufuatiliaji na Tathmini. 1.2 Ipi ni mienendo ya unawaji mikono ya mikono kwa kutumia uchunguzi Zingatio 2: Matukio mahususi ya wanafamilia wengine (katika matukio makuu)? pangilifu unawaji mikono yatakayoandikwa 1.3 Ni sabuni gani (kati ya ile ya kufulia na ya hutegemea malengo halisi ya kuogea) au kitu kingine hutumika? programu ya unawaji mikono. 1.4 Kipi ni chanzo cha maji? Zingatio la 3: Uchunguzi pangilifu unahitaji kubuniwa ili kujumuisha 1.5 Sabuni huwekwa wapi? matukio yote ya unawaji mikono 1.6 Watu hukaushaje mikono yao baada ya katika hatua kuu. kunawa? 2. Ni mambo gani huchochea na kuwezesha unawaji mikono? 2.1 Vichocheo Majaribio ya tabia,mahojiano ya Zingatio la 4: Kichocheo ni Ni mambo gani huchochea usafi wa nyumbani, kina pamoja na watoto wenye msukumo au kikwazo cha kijamii uogaji, na unawaji mikono kwa sabuni? umri wa kwenda shule (kiasi cha na kisaikolojia cha tabia za usafi miaka 12) Ni baada ya nini unawaji mikono hufanywa? na huweza kuwa chanya au hasi. Majadiliano ya kikundi lengwa Na/bila sabuni? Zingatio la 5: Unapochunguza Vidokezo mahususi na matukio ya watu kunawa vichocheo vya tabia ya usafi, ni mikono yao. muhimu kuchunguza vichocheo vya usafi wa jumla, uogaji, unawaji Sababu za kutotumia sabuni kunawia mikono mikono (bila sabuni) na unawaji katika matukio makuu? Yaani vikwazo vya mikono kwa sabuni tofauti tofauti, kijamii na kisaikolojia vya utumiaji sabuni hususani ukizingatia unawaji mikono gharama, harufu, ukakamaishaji wa ngozi. . . kwa sabuni. Watu walijifunzaje na lini unawaji mikono? Zingatio la 6: Dadisi maana ya Zipi ni sifa za sabuni bora ya kunawia mikono? safi na chafu je dhana hizi Upangiliaji wa sabuni na sifa zake kwa unawaji hufasiliwa kwa kuona, kuhisi, mikono (uliza ni kwa nini zimepangwa hivyo) kunusa, au dhana ya usafi wa na mienendo ya unawaji mikono. kimaadili? Upangiliaji wa vichocheo/dhana zilizodhaniwa Mazingira humaanisha hali za nje (hadhi, malezi, maudhi, uzuri, mvuto). zinazowezesha au kukwaza unawaji Mwonekano/imani kuhusiana na na usafi/uchafu, mikono kwa sabuni. Tazama afya/mtu asiye na afya. . . zingatio lililoambatishwa kuhusu Uchocheaji wa Unawaji Mikono kanuni za matumizi ya sabuni ndani ya kaya. (Kiambatisho 3). Mafunzo ya uchocheaji na upangiliaji wa dhana unahitajika. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 71 2.2 Mazingira Utafiti wa kaya Usambazaji maji: Mahali, Aina, Upatikanaji, Uchunguzi pangilifu (gharama, umbali, mhusika), Uhifadhi. Mahojiano ya kina Majadiliano ya kikundi lengwa Vifaa vya Usafi: Mahali, Aina na Upatikanaji (pia kwa watoto), Uwepo kinyesi uwanjani? Vifaa vya kunawia mikono: Ni aina gani? (dadisi) Kiko wapi?/upatikanajiUmbali kutoka chooni, Mahali pa kutunzia sabuni, Hali, Ufikiwaji. 3. Walengwa ni nani? 3.1 Nani hununua sabuni? Majadiliano ya kikundi 3.2 Nani huamua kuhusu ununuzi wa sabuni? lengwa 3.3 Nani huwashawishi wanunuzi na Mahojiano ya kina wafanya maamuzi? Utafiti wa kaya 4. Walengwa huwasilianaje? Upatikanaji na ufikiwaji wa njia zote za mawasiliano za kisasa na za kienyeji. 4.1 Muda unaotumika na wakati unaotumika Utafiti wa kaya Zingatio la 7: Ruhusu/idhinisha kufuatilia habari katika chombo cha habari Majadiliano ya kikundi lengwa/ gharama za kuchunguza hazina (data kuhusu kiasi). Mahojiano ya kina ya data za kibiashara. Data zilizopo za vyombo vya habari vya kibiashara 4.2 Mawanda ya njia zote za habari za kienyeji ? Utafiti wa kaya Zingatio la 8: Njia za kienyeji 4.3 Mawanda ya njia za mwasiliano za serikali? Majadiliano ya kikundi lengwa/ huweza kujumuisha makanisa, Mahojiano ya kina 4.4 Ni vipindi gani hupendelewa na kwa nini? mashirika ya kijamii, makundi ya Wanakumbuka nini? (data za tabia) wanawake, masoko, matukio ya kienyeji, n.k. Njia za kiserikali 4.5 Wanayafahamu na kuyapenda matangazo hujumuisha upatikanaji wa gani, na kwa nini? huduma za afya (mfano chanjo, 4.6 Ni njia gani za mawasiliano wanazoziamini uzazi na matunzo baada ya sana sana? uzazi), shule, huduma za kilimo, mamlaka za mitaa, n.k. 72 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Sehemu B: .asili ya Zana za Utafiti Maudhi: Silika ya kukwepa na kuondoa kitu chochote kinachoudhi, ikijumuisha vidokezo (kunusa, kugusa, kuona: Utafiti wa Kaya: Hubuniwa kwa ajili ya sampuli wakilishi ya kamavilekuonamadoa,hisiazamnato/kunatamikononi,harufu wazazi/waangalizi wa watoto na watoto wenye umri chini ya mbaya, au hisia za maambukizi, vyote vikiwa ni hali halisi au ni miaka mitano. mawazo tu). Ni muhimu kujua ni kidokezo gani kati ya hivi Mahojiano ya Kina: Mahojiano ya uso kwa uso ya ubora huchukua nafasi kubwa katika silika ya kuudhi ili kuelekeza pamoja na maandishi yaliyoandikwa kikamilifu kwa kutumia ujumbe wa uchocheaji wa unawaji mikono. Inaonekana kuwa mwongozo wa mahojiano. kuna uhusiano wa karibu kati ya msingi wa maudhi na vyanzo vya maambukizi na magonjwa yaliyowakumba mababu zetu, Majaribio ya Tabia: Watu wa kujitolea huombwa kufanya hivyo silika ya maudhi huweza kuhusiana kwa karibu, kwa kitendo cha unawaji mikono kwa sabuni kwa kipindi cha wiki mujibu wa Curtis (2001). mbili kisha huhojiwa. Afya: Mara nyingi walengwa huelezea unawaji mikono kama Uchunguzi Pangilifu: Ni mbinu zilizopangiliwa kwa ajili ya ni hamu ya kukwepa vijidudu na magonjwa. Hata hivyo, faida kuchunguza na kuweka kumbukumbu za tabia mahususi ili ya maelezo haya katika programu za mabadiliko ya tabia si kuzihesabumojakwamojanakufuatiliamatokeoyaprogramu. bayana (tazama zingatio). Mara nyingi dhana za afya njema Inahitaji upangaji makini, majaribio kamili, mafunzo, ufuatiliaji huhusishwa na silika ya malezi/makuzi na hamu ya kukinga na udhibiti wa ubora. watoto dhidi ya magonjwa. Orodha ya Kuchunguzia: Orodha ya tabia zote Zingatia kuwa kichocheo chake huweza kuwa cha kuweka zinazowaweka watoto katika hatari ya homa ya kuhara. uhai unaopelekea katika mafanikio na ustawi badala ya tabia Orodha inapashwa kuzingatia tabia (nani, nini, lini, wapi) inayotazamwa kwa ufahamu wa kitaalamu wa mbinu ambapo zilizochunguzwa. Matokeo hutumika kubunia vifaa vya utafiti. vijidudu maalumu husababisha magonjwa mahususi. Vijidudu pia hudhaniwa kuwa ni vimelea visivyoonekana vinavyoudhi Majadiliano ya Makundi Lengwa: Mahojiano na vikundi hivyo hupaswa kuondolewa. vidogo vidogo vya watu wenye sifa zinazofanana huombwa kujibu maswali ya mhojaji, kutoa maoni yao, kusikiliza Vichocheo hasi hujumuisha uvivu, hamu ya kufanya jambo wanakikundiwenginehusemanininakuzingatiauchunguziwao. fulani linalopingana na unawaji mikono, msukumo wa Kunahitajikamwezeshajimwenyestadimadhubutiilikuongoza kukwepa sabuni kwa sababu ya manukato, imani katika majadiliano,kupitiamaoniyakilamshiriki,nakuhakikishakuwa vidokezo vya kiufahamu, na uwepo wa vijidudu na kunakuwa na ushiriki sawa kwa kila mshiriki. magonjwa yenye vijidudu. Zingatio: Vifaa vyote lazima vitafsiriwe na vijaribiwe. Desturi ni tabia za kila siku ambazo mara nyingi hujengwa utotoni na hujitokeza zenyewe. Mazingira ya nje huwezesha Marejeleo: .uraha, Afya na Usafi (Shirika la Umoja wa Mataifa au hukwaza unawaji mikono. Mathalani, pale ambapo sabuni la Kuhudumia Watoto na Juhudi za Unawaji Mikono za Ushirika na maji hupatikana, unawaji mikono kwa sabuni utafanyika, wa Umma na Sekta Binafsi, 1998). wakati kama choo kipo mbali na nyumbani na vifaa vya Sehemu C: Zingatio kuhusu Uchocheo kunawia mikono, unawaji mikono baada ya kutoka chooni wa Unawaji Mikono huweza kusifanyike. Utafiti uliotangulia unaonesha kuwa tabia ya unawaji 1. Curtis, V.A., S. Cairncross, na R. Yonli (2000), Domestic mikono huchochewa na vichocheo vya kisaikolojia, desturi, hygiene and diarrhea, pinpointing the problem. Tropical na mazingira (Curtis, 2001). Vichocheo huweza kuwa chanya Medicine and International Health 5 (1): 22-32. au hasi. 2. Curtis, V. (2001), Hygiene: how myths, monsters and Vichocheo chanya mara nyingi hujumuisha: mothers-in-law promote behavior change. Journal of Infection Malezi: Hamu ya kulea watoto. Hali hii mara nyingi inahusika 43: 75-31. na afya, kama inavyoelezwa hapa chini. 3. Curtis, V. and A. Biran (2001), Dirt, disgust and diseaseIs Hadhi: Hamu ya kuwa msafi kwa ajili ya hadhi ya kijamii hygiene in our genes? Perspectives in Biology & Medicine v. 1: nautu. 17-31. Uzuri: Hamu ya kuonekana na kunukia vizuri, ili kuvutia 4. Luby, S.P., M. Agboatwalla, J. Painter na wenzake, (2004). wengine, na kujiridhisha mwenyewe. Effect of intensive handwashing promotion on childhood diarrhea in high-risk communities in Pakistan, a randomized (Zingatio: Vichocheo hivi viwili vya mwisho hususani huweza controlled trial. Journal of the American Medical Association kuonwa kama vinahusiana). 291 (21): 2547-54. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 73 Hadidu za Rejea 2: wa sabuni katika programu zao katika kuboresha maisha kwa Mratibu wa Unawaji Mikono njia ya kupunguza magonjwa yanayohusiana na mienendo Mratibu wa Unawaji Mikono wa Ushirika wa Sekta ya mibaya ya usafi. Umma na ya Binafsi nchini Peru 2. Malengo ya Ushauri Hadidu za rejea Kusaidia DIGESA, Programu ya Maji na Usafi pamoja na 1. Usuli washirika katika kuanzisha ushirika madhubuti wa sekta ya umma na ya binafsi kwa ajili ya juhudi zenye ufanisi za Serikali ya Peru, kwa msaada wa Programu ya Maji na Usafi unawaji mikono. Mratibu anatarajiwa kuratibu shughuli zote pamoja na wengine, inaanzisha juhudi mpya za kuchochea za ushirika na kusimamia upangaji na utekelezaji wa shughuli unawajimikonokwasabunichiniyaushirikawasektayaumma zilizokubaliwa wakati wa awamu ya mwanzo ya mchakato. nayabinafsikukiwanalengolakupunguzamagonjwayakuhara Matokeo ya mwisho ya awamu hii ya kwanza ni kukabidhi miongoni mwa watoto wenye umri chini ya miaka mitano. mpango ulioidhinishwa wa kazi na mkakati wa mawasiliano. Uzoefu wa ushirika wa sekta ya umma na ya binafsi Amerika yaKatiumeoneshamatokeochanyayatabiayaunawajimikono 3. Mawanda ya Huduma namatokeoyamagonjwayakuhara.BenkiyaDunia,Programu ya Maji na Usafi, Shirika la Umoja wa Mataifa la Kuhudumia Mshauri mtaalamu atatoa huduma zifuatazo: Watoto, na Shirika la Misaada la Marekani yamebuni, kwa l Kuchocheauhusianowaushirikamadhubutikatiyasekta kushirikiana na makampuni makubwa matatu ya utengenezaji binafsi, umma, mashirika yasiyo ya kiserikali, na mawakala wa wa sabuni, Juhudi za Kiulimwengu kwa ajili ya ushirika wa nje kuhusu juhudi za unawaji mikono, mkazo ukiwekwa katika sekta ya umma na ya binafsi katika unawaji mikono. Majaribio uaminifu na ukusanyaji wa nyenzo za kiufundi kutoka kwa mawili huko Kerala, India na Ghana yanatekeleza ushirika wa sekta binafsi. sekta ya umma na ya binafsi. Peru ni mshiriki mwingine anayepanua juhudi hizi za ushirika wa sekta ya umma na ya l Kushirikiana na timu ya kiulimwengu ili kupata taarifa binafsi. Mratibu wa kitaifa kwa ajili ya shughuli hii mpya yenye na utaalamu wa kutoka katika juhudi za kiulimwengu na matumaini anahitajika. nchi nyingine. Uhalali wa Juhudi za Unawaji Mikono: l Kutafiti usuli wa tafiti zilizopo za usafi na ripoti kuhusu uchocheaji wa programu za usafi (hususani mienendo ya l Magonjwa ya kuhara huua watoto kati ya milioni mbili na unawaji mikono) nchini Peru. milioni tatu kila mwaka ulimwenguni, na hushika nafasi ya tatu katikavyanzovyamagonjwanchiniPerunanichanzochaasilimia l Kukusanya taarifa za ziada kuhusu hali ya soko, mkazo 35 ya magonjwa ya watoto wenye umri chini ya miaka mitano. ukiwa katika kundi la watu maskini sana. l Magonjwamengiyakuharahusababishwanakulakinyesi. l Kubainisha mashirika muhimu ya utafiti na kuunganisha mipango, uteuzi wa washauri, na utekelezaji wa utafiti l Kuharakunawezakuzuiwakwakuzuiaulajiwakinyesikwa wa walengwa. kutumia kanuni bora za usafi na unawaji mikono. l Ukamilishajiwauchambuziwahalikwanjiayakujumuisha l Unawaji mikono kwa sabuni pekee unaweza kupunguza matokeo ya tafiti tatu (usuli, masoko, na biashara). matukio ya kuhara yaliyoripotiwa kwa asilimia 35. l Kuandaa mswada wa mpango wa kazi na mkakati wa Data za kuaminika kuhusu unawaji mikono kwa sabuni baada mawasiliano ikiwa ni mchakato unaojirudiarudia, katika ya kutumia choo au baada ya kutawadha mtoto hazipatikani kutafuta nyenzo kutoka kwa washirika. nchini Peru. Juhudi za kuchochea usafi zimeelekezwa katika utoaji wa vifaa vya maji na usafi, njia bora za uhifadhi na kutibu l Kukusanya fedha za kugharimia shughuli za mpango majilakinisikatikaunawajimikono,hivyonimambomachache wa kazi. tu hufahamika kuhusiana na upatikanaji, unafuu wa gharama, na mahitaji ya sabuni, hususani kwa matumizi baada ya kugusa l Kukusanya maoni na kuwasilisha mpango wa mwisho kinyesi, katika maeneo ya vijijini na miji midogo. Kuna haja ya ulioidhinishwa pamoja na bajeti. kuunganisha elimu ya usafi/utoaji wa vifaa vya maji na usafi, 4. Mkabala kwa upande mmoja na uzalishaji na usambazaji wa sabuni za gharama nafuu, kwa upande mwingine. Viwanda vitarajie Mshauri mtaalamu atafanya kazi kwa ushirikiano wa karibu kufaidika na mauzo makubwa ya sabuni kupitia upanuzi wa na wafanyakazi wa Programu ya Maji Safi na Salama (PMSS) masoko yao hadi kuzifikia kaya nyingi zaidi na kupitia ufikiwaji na DIGESA pamoja na washirika wengine kupata mwafaka wa masoko kuelekea katika kaya masikini zaidi. Mashirika ya kuhusiana na mwelekeo na mawanda ya mradi wa ushirikiano umma yatarajie kufaidika na ushirikishaji wa watengenezaji wa sekta ya umma na ya binafsi kwa njia ya mipango shirikishi. 74 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono Kwanza, mshauri mtaalamu atajijengea imani na uaminifu kwa Taifa wa PMSS na kufanya kazi kwa ushirikiano wa karibu na wadau kwa kukutana nao mmoja baada ya mwingine. Mikakati MkurugenziwaDIGESAnawafanyakaziwake.Nakalazaripoti ifaayo ni vyema ikatumiwa ili kuibua na kuendeleza matakwa zote lazima zipelekwe DIGESA. Mshauri mtaalamu atakabidhi na maslahi ya wadau wote katika mradi wa ushirikiano wa ripoti fupi ya kila mwezi ya maendeleo ya mpango wa kazi na sekta ya umma na ya binafsi. mpango wa kazi kwa mwezi unaofuata. 5. Majukumu 8. Kiwango cha Jitihada na Muda wa Kazi Mshauri mtaalamu anatarajiwa: Katika kipindi cha miezi kumi ya kukamilisha mchakato wa l Kuwasilisha ripoti ya hali ya programu za uhamasishaji awamu ya ushirika wa sekta ya umma na ya binafsi, mshauri kuhusu soko la sabuni na usafi zinazowalenga watu maskini, mtaalamu atahusishwa kwanza kwa muda wa miezi sita ya zinazoendeshwanaAsasiZisizozaKiserikali,nasektazaumma kazi. Kazi hiyo inaweza kuendelea hadi awamu inayofuata nchini Peru; kutegemeana na utendaji kazi na upatikanaji wa fedha. l KuandaamikutanonakuratibuKamatiElekeziyaUshirika 9. Sifa wa Sekta ya umma na ya binafsi (muundo utapangwa na PMSS Mshaurimtaalamuanapaswaawenauzoefuthabitiwakufanya na DIGESA); kazi na sekta binafsi katika eneo la masoko au maendeleo ya l Kutoausimamiziilikuhakikishauborawautafitiwamlengwa; biashara, upendeleo uwe kwa mwenye uzoefu wa masoko ya bidhaa zinazouzika chapuchapu. Mshauri mtaalamu anapaswa l Kuwasilisharasimuyampangowakazi;na awe na utaalamu thibitifu wa kuandaa mipango ya masoko na mikakati ya mawasiliano yenye lengo la kubadili tabia. Uzoefu l Kuwasilisha mpango wa mwisho wa kazi uliozingatia wa kujishughulisha na mashirika ya utafiti wa masoko na ya maoni na mapendekezo ya washirika. mawasiliano ni wa lazima. Kwa kuongezea, mshauri mtaalamu 6. Majukumu ya Mteja anapaswa awe na stadi bora za mawasiliano baina ya mtu na mtu na uwezo wa kufanya kazi na wadau wote ili PMSS itampatia mshauri mtaalamu ofisi pamoja na zana awe kichocheo madhubuti. Itakuwa ni manufaa sana kwa muhimu za mawasiliano ili aweze kutekeleza majukumu yake. mshauri mtaalamu kuwa na ujuzi wa kuwasiliana kwa lugha Mshauri mtaalamu anatarajiwa kuwa na kompyuta yake ya Kiingereza. mwenyewe. PMSS na DIGESA zitamtambulisha mshauri mtaalamu katika mtandao wa anwani za mawasiliano pamoja 10. Mchakato wa Uteuzi na kumpatia kila msaada ili kuendeleza na kuimarisha uhusiano Washauri watakaoonekana kuwa na vigezo vilivyotajwa baina ya mashirika. wataitwa kwa ajili ya kufanyiwa usaili na wafanyakazi wa PMSS 7. Kuripoti na DIGESA. Uteuzi wa mwisho utazingatia sifa za mshauri mtaalamu, mkabala uliopendekezwa wa kazi, pamoja na Mshauri mtaalamu anapaswa kutoa taarifa kwa Mratibu wa pendekezo la fedha. Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono 75 ABBREVIATIONS BASICS Basic Support for Child Survival Project CI Consumer interviews DALY Disability Adjusted Life Year DANIDA Danish International Development Agency DCC Direct consumer contact D.ID United Kingdom Department for International Development DHS Demographic and Health Surveys EHP Environmental Health Project .GD .ocus group discussion IRR Internal rate of return ISTMA Indian Soap and Toiletries Manufacturers Association LSHTM London School of Hygiene & Tropical Medicine MDG Millennium Development Goals M&E Monitoring and evaluation NGO Non-governmental organizations NPV Net present value PPP Public-private partnership PPPHW Public-Private Partnership Handwashing Initiative PR Public relations SDC Swiss Development Cooperation SO Structured observations TOR Terms of reference UNICE. United Nations Childrens .und UNICE./WES United Nations Childrens .und/Water and Environmental Sanitation USAID United States Agency for International Development WES Water, environment and sanitation WSP Water and Sanitation Program WSSCC Water Supply & Sanitation Collaborative Council 76 Kijitabu cha Jinsi ya Kunawa Mikono The World Bank Group 1818 H Street, NW Washington DC, 20433 USA Ph: +1 202 473-1000 email: feedback@worldbank.org www.worldbank.org Task Team Leaders Parameswaran Iyer, Jennifer Sara Chief Contributors Valerie Curtis, Beth Scott, Jason Cardosi The Global Public Private Partnership for Handwashing www.globalhandwashing.org Production Vandana Mehra Created by Write Media and printed at PS Press Services Pvt. Ltd.