37886 I ML I Báo cáo c p nh t t́nh h́nh phát tri n và c i cách kinh t c a Vi t Nam Báo cáo c a Ngân hàng Th gi i H i ngh gi a k Nhóm t v n các nhà tài tr cho Vi t Nam Nha Trang, ngày 9­10 tháng 6 n m 2006 Báo cáo này do Vivek Suri và inh Tu n Vi t th c hi n d i s ch o chung c a Homi Kharas, Klaus Rohland và Martin Rama, cùng v i các ư ki n óng góp c a Noritaka Akamatsu, Phil Brylski, Tom Rose, Rob Swinkels, Carolyn Turk và Jeffrey Waite. Tr n Th Ng c Dung, Nguy n Thu H ng và Phùng Th Tuy t h tr công vi c th kư, biên so n và xu t b n. T GIÁ H I OÁI CHÍNH TH C: 1 Ô LA M = 15.936 NG N M TÀI KHÓA C A CHÍNH PH TÍNH T NGÀY 1 THÁNG 1 N NGÀY 31 THÁNG 12 CÁC T VIÊT T T BHYT B o hi m Y t CPI Ch s giá tiêu dùng Qu HTPT Qu H tr Phát tri n CTMBN Công ty mua bán n FDI u t tr c ti p n c ngoài TCT T ng công ty TCHQ T ng c!c H i quan TCTK T ng c!c Th ng kê HCFP Qu ch"m sóc s#c kh$e cho ng %i nghèo IAS Tiêu chu&n k toán qu c t CLCCTP Chi n l c c i cách t pháp CLCCHTPL Chi n l c c i cách h th ng pháp lư NPL Các kho n vay không sinh l i BKH& T B' K ho ch và ut BYT B' Y t BGD& T B' Giáo d!c và ào t o BTN&MT B' Tài nguyên và Môi tr %ng BTC B' Tài Chính BL TB&XH B' Lao 'ng, Th (ng binh và Xă h'i MTEF Khuôn kh chi tiêu trung h n NSCERD Ban Ch o i m i và Phát tri n Doanh nghi p NHNN Ngân hàng Nhà n c Vi t Nam KHPTKTXH K ho ch Phát tri n Kinh t - Xă h'i SCIC T ng công ty u t v n nhà n c NHTMNN Ngân hàng Th (ng m i qu c doanh SPS Tiêu chu&n v sinh ki m d ch 'ng th c v)t TRIMS Các bi n pháp u t liên quan n th (ng m i TRIPS Quy*n s+ h,u liên quan n th (ng m i VDGs M!c tiêu phát tri n c a Vi t Nam VHLSS i*u tra m#c s ng h' gia ́nh WTO T ch#c th (ng m i Th gi i M CL C PH N I.................................................................................................................................. 1 T̀NH H̀NH PHÁT TRI N KINH T G N ÂY .......................................................... 1 Kinh t ti p t!c t"ng tr +ng m nh ................................................................................. 3 Xu t kh&u hàng d t may t"ng m nh............................................................................... 5 Nh)p kh&u máy móc thi t b ph!c h-i ........................................................................... 7 Thâm h!t th (ng m i thu h.p........................................................................................ 9 Thu chi ngân sách t"ng .................................................................................................. 9 T"ng tr +ng tín d!ng ch)m l i..................................................................................... 13 Th tr %ng ch#ng khoán bùng phát.............................................................................. 14 T"ng lao 'ng h +ng l (ng góp ph n gi m nghèo ..................................................... 15 H́nh th#c s+ h,u t ai thay i................................................................................ 16 PH N II .............................................................................................................................. 19 CÁC CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N ................................................................................ 19 Gia nh)p WTO ă c)n k*............................................................................................. 21 C i cách doanh nghi p nhà n c ................................................................................. 23 C i cách ngân hàng ...................................................................................................... 24 Phát tri n th tr %ng ch#ng khoán ............................................................................... 26 Chi tr d ch v! y t ....................................................................................................... 28 B*n v,ng môi tr %ng ................................................................................................... 30 C i thi n công tác l)p k ho ch ................................................................................... 31 C i thi n d ch v! công c'ng......................................................................................... 31 u tranh ch ng tham nh/ng....................................................................................... 32 B ng: B ng 1: T c ' t"ng tr +ng kinh t theo ngành .................................................................... 3 B ng 2: C( c u và m#c t"ng tr +ng xu t kh&u...................................................................... 6 B ng 3: Th tr %ng xu t kh&u và t c ' t"ng tr +ng c a m't s m0t hàng xu t kh&u chính 6 B ng 4: C( c u m0t hàng và m#c t"ng tr +ng nh)p kh&u..................................................... 8 B ng 5. Ngu-n t"ng thu nh)p theo các nhóm thu nh)p (2002 ­ 2004)................................ 15 B ng 6: B t b́nh 1ng trong s+ h,u t nông nghi p + nông thôn Vi t Nam giai o n 1993-2004 ............................................................................................................................ 16 B ng 7: S doanh nghi p nhà n c ă chuy n i s2 h,u .................................................. 23 B ng 8: M't s 0c i m v* các DNNN chuy n i c( c u .............................................. 23 B ng 9: ánh giá ch t l ng các tr %ng ti u h c................................................................ 27 H́nh: H́nh 1: T3 l u t toàn xă h'i (% GDP) ........................................................................... 4 H́nh 2: Cam k t và th c hi n FDI......................................................................................... 5 H́nh 3: Xu t kh&u hàng hóa ­ M#c t"ng v* giá và kim ng ch.............................................. 7 H́nh 4: M't s m0t hàng nh)p kh&u chính ­ M#c t"ng v* giá và kim ng ch ...................... 8 H́nh 5: Cán cân th (ng m i và cán cân văng lai .................................................................. 9 H́nh 6: Thâm h!t ngân sách và chi ngoài ngân sách........................................................... 11 H́nh 7: Nh,ng bi n 'ng c a ch s giá tiêu dùng.............................................................. 12 H́nh 8: Xu h ng giá d u Diezel trong n c và qu c t .................................................... 13 H́nh 9: T c ' t"ng tr +ng tín d!ng và m#c cung ti*n t ................................................... 14 PH N I T̀NH H̀NH PHÁT TRI N KINH T G N ÂY T́nh h́nh phát tri n kinh t g n ây T́nh h́nh phát tri n kinh t c a Vi t Nam trong n"m 2006 v4n duy tŕ + m#c áng khích l ti p sau m#c t"ng tr +ng m nh trong n"m 2005. Xu t kh&u t"ng 24% trong 5 tháng u n"m 2006 nh% s ph!c h-i tr+ l i c a ngành d t may. M0c dù nh)p kh&u máy móc thi t b gia t"ng, t c ' t"ng tr +ng nh)p kh&u ch)m l i trong n"m 2006 m't ph n là do giá th gi i gi m xu ng. Thâm h!t th (ng m i gi m m nh kéo theo s thu h.p thâm h!t cán cân văng lai trong n"m 2005. M0c dù m#c thâm h!t ngân sách n"m 2005 th p h(n d ki n nh ng v4n + m#c cao h(n n"m 2004 v i nguyên nhân chính là do chi ngân sách th %ng xuyên t"ng lên. Chi tiêu công ngoài ngân sách c/ng t"ng lên. T"ng tr +ng tín d!ng c/ng gi m áng k t5 m#c kho ng 40% trong u n"m 2005 xu ng c̣n 24% trong tháng 2 n"m 2006. Các cú s c v* cung ti p t!c gây tác 'ng t i giá c , m0c dù có th c/ng ă xu t hi n s#c ép v* c u. L m phát #ng + m#c 7.5% vào tháng 5 n"m 2006 so v i 8,5% trong tháng 12 n"m 2005. Tính n h t n"m 2005, d tr, ngo i t t"ng m nh và t 8,6 tri u ô la M . M#c chênh l ch giá mua-bán trái phi u Chính ph gi m h(n 100 i m k t5 tháng 10 n"m 2005 ph n ánh s quan tâm ngày càng l n c a gi i u t . Các y u t then ch t nh m m b o s t"ng tr +ng b*n v,ng bao g-m chính sách kinh t v6 mô th)n tr ng, 0c bi t trong i*u ki n giá tài s n có kh n"ng dao 'ng th t th %ng, và c( ch cho vay minh b ch cho các d án phát tri n h t ng c( s+. Kinh t ti p t c t ng tr ng m nh N"m 2005, t c ' t"ng tr +ng t ng s n ph&m qu c n'i (GDP) t 8,4%, m#c cao nh t trong ṿng 9 n"m qua. Tính n h t Quư 1 n"m 2006, c tính GDP c a Vi t Nam t"ng 7,2% so v i cùng k7 n"m tr c (B ng 1). T3 tr ng GDP c a khu v c nông nghi p gi m sút ph n l n là do tác 'ng c a thiên tai: h n hán + mi*n B8c, l/ l!t + B8c Trung b' và -ng b ng sông C9u Long, và sâu b nh + mi*n Nam. Khu v c d ch v! v4n duy tŕ m#c t"ng tr +ng c a n"m 2005. Các ngành d ch v! g8n v i du l ch t"ng tr +ng áng k trong ṿng m't n"m qua. B ng 1: T c t ng tr ng kinh t theo ngành 2002 2003 2004 2005e Q1-04 Q1-05 Q1-06 T ng s n ph n qu c n i -GDP 7,0 7,2 7,7 8,4 7,1 7,3 7,2 Nông, lâm, ng nghi p 4,1 3,2 3,5 4,0 2,8 4,3 2,1 Công nghi p & xây d ng 9,4 10,3 10,2 10,6 9,6 8,5 8,7 Công nghi p 9,1 10,3 10,5 10,6 10,3 8,6 8,8 trong ó: CN ch bi n 11,6 11,5 10,1 13,1 9,2 10,3 11,0 Xây d ng 10,6 10,6 9,0 10,8 6,1 8,1 8,1 D ch v! 6,5 6,6 7,5 8,5 6,3 7,2 7,4 Ngu n: T ng c!c Th ng kê (TCTK). Ghi chú: Tính theo t3 l %/n"m i v i s li u hàng n"m, và % cùng k7 theo quư 1 giai o n 2004-06. N"m tháng u n"m 2006, s n xu t công nghi p tính theo giá tr s n l ng t"ng 17,2% n u quy ra m#c t"ng c a c n"m so v i n"m tr c. Giá tr s n l ng c a khu v c 3 i ml i kinh t t nhân t"ng 24,1%, ti p n là khu v c có v n ut n c ngoài v i m#c t"ng 20,9% và khu v c nhà n c t"ng 8,7%. Tiêu dùng và u t trong n c ti p t c gia t"ng m nh trong n"m 2005. Ch s bán l:, dùng o m#c ' chi tiêu h' gia ́nh, t"ng 20,5% trong n"m 2005, và t"ng 19,6% trong 6 tháng u n"m 2006 n u quy ra m#c t"ng c a c n"m so v i n"m tr c. V* u t trong n c, c tính ă có t i 40.000 doanh nghi p "ng kư kinh doanh m i trong n"m 2005, t"ng 9% v* s l ng và 43% v* v n "ng kư so v i n"m tr c. V n trung b́nh c a các doanh nghi p "ng kư m i t kho ng 170 ngàn ô-la M , tuy v4n c̣n khá th p nh ng ă t"ng g p ôi trong ṿng 5 n"m qua. Theo báo cáo c a B' K ho ch và u t (BKH& T), t3 l u t so v i GDP t"ng t5 38,4% n"m 2004 lên 38,9% trong n"m 2005. Cách tính m#c u t này cho k t qu cao h(n so v i cách tính c a TCTK v́ BKH& T s9 d!ng ph (ng pháp tính toán trong n c, trong ó có tính n các h ng m!c u t không thu'c i t ng i*u ch nh c a ph (ng pháp tính toán do TCTK áp d!ng. Kho ng cách này vào kho ng 2% GDP. Cách tính c a TCTK g n v i cách tính m#c u t c a qu c t h(n v́ có tính n t ng các y u t t o thành t ng tài s n c nh c'ng v i thay i v* t-n kho (hai c u ph n này t o nên t ng tích l/y tài s n). L i th c a phép tính do BKH& T áp d!ng là + ch nó cho k t qu s m và th %ng xuyên h(n v* m#c u t so v i cách tính c a TCTK. H́nh 1 cho th y s khác nhau gi,a hai cách tính này. H́nh 1: T l u t toàn xă h i (% GDP) % 40 35 30 25 2000 2001 2002 2003 2004 2005 c tính c a MPI c tính c a TCTK Ngu n: TCTK và B' KH& T. V n u t tr c ti p n c ngoài (FDI) t 6,3 t3 ô-la vào cu i n"m 2005 so v i m#c 4,2 t3 ô la trong n"m 2004 ­ m#c cao nh t trong ṿng 7 n"m tr+ l i ây. Trong t ng s 6,3 t3 ô-la có 4,2 t3 ô-la v n cam k t m i và 2,1 t3 ô-la v n u t m+ r'ng c a các doanh nghi p có v n u t n c ngoài hi n ang ho t 'ng t i Vi t Nam. T́nh h́nh gi i ngân v n u t , bao g-m các kho n vay trong n c c a các liên doanh, t 3,2 t3 ô-la, t"ng 15% so v i n"m tr c (H́nh 2). Trong 4 tháng u n"m 2006, v n u t tr c ti p n c ngoài cam k t t 2,3 t3 ô-la, t"ng 7,4% so v i cùng k7 n"m tr c. 4 T́nh h́nh phát tri n kinh t g n ây H́nh 2: Cam k t và th c hi n FDI US$ bn 7 6 5 4 3 2 1 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005e Cam k t Th c hi n Ngu n: TCTK và B' KH& T. Xu t kh u hàng d t may t ng m nh Trong n"m 2005, kim ng ch xu t kh&u t"ng 22,4% so v i n"m tr c, và ti p t!c t"ng 24,2% trong 5 tháng u n"m 2006 n u quy ra m#c t"ng c a c n"m so v i n"m tr c. D t may, s n ph&m công nghi p nh. ch o c a Vi t Nam, ă ph!c h-i trong n9a cu i n"m 2005 sau khi ch,ng l i trong n9a u n"m, và t m#c t"ng tr +ng hàng n"m là 14,4%. N"m tháng u n"m 2006, xu t kh&u hàng d t may ti p t!c à t"ng tr +ng m nh và t m#c 31% v i kim ng ch xu t kh&u sang M t"ng h(n n"m tr c. Da giày, m0t hàng ch o th# hai c a Vi t Nam c/ng t t c ' t"ng tr +ng m nh trong 5 tháng u n"m 2006 + m#c 21% so v i n"m tr c. Song, các m0t hàng xu t kh&u sang th tr %ng chính là EU có xu h ng gi m m nh do tác 'ng c a v! ki n ch ng phá giá d4n t i vi c EU áp thu su t ch ng phá giá 4,2% i v i các m0t hàng gi y da nh)p kh&u t5 Vi t Nam. M#c thu ch ng phá giá này s; t"ng lên n 8,4% vào tháng 6, 12,6% vào tháng 7 và 16,8% vào tháng 9/2006. Kim ng ch xu t kh&u các s n ph&m g v4n duy tŕ + m#c cao trong ṿng 2 n"m qua, và t"ng g n 30% trong 5 tháng u n"m 2006 so v i cùng k7 n"m tr c. 5 i ml i B ng 2: C c u và m c t ng tr ng xu t kh u T3 tr ng % T"ng tr +ng % Kim ng ch (tri u ô la) 5 tháng 5 tháng 2005 2004 2005 u n"m 2004 2005 u n"m 2006 2006 T ng kim ng ch xu t kh u 32.442 100,0 100,0 100,0 31,4 22,4 24,2 D u thô 7.373 21,4 22,7 22,4 48,4 30,1 20,6 Hàng hóa khác ngoài d u 25.068 78,6 77,3 77,6 27,4 20,3 25,3 G o 1.407 3,6 4,3 4,0 31,9 48,2 -6,1 Các m0t hàng nông nghi p khác 2.557 8,0 7,9 8,5 39,0 20,2 31,5 Th y h i s n 2.739 9,1 8,4 7,3 9,2 14,1 23,2 Than á 669 1,3 2,1 2,2 92,6 88,4 34,5 D t may 4.838 16,5 14,9 14,1 19,0 10,3 31,1 Da giày 3.040 10,2 9,4 9,0 18,7 13,0 21,1 Hàng i n t9 & máy tính 1.427 4,1 4,4 4,2 60,0 32,7 18,0 Hàng th công m ngh 569 1,6 1,8 1,4 16,1 9,2 29,9 S n ph&m g 1.563 4,3 4,8 5,3 100,9 37,2 29,8 Các hàng hóa khác 6.259 19,9 19,3 21,6 27,0 20,5 28,9 Ngu n: T ng c!c H i quan (TCHQ) và TCTK. Kim ng ch xu t kh&u d u thô ti p t!c t"ng m nh, t m#c t"ng tr +ng 30% trong n"m 2005 và 21% trong n"m tháng u n"m 2006 do giá d u th gi i ang + m#c cao, m0c dù l ng d u thô xu t kh&u gi m 6.5% trong n"m 2005 và 7% trong n"m tháng u n"m 2006. L ng d u thô xu t kh&u gi m là do s n l ng khai thác t5 các m$ d u trong n c ang có xu h ng thu h.p. B ng 3: Th tr ng xu t kh u và t c t ng tr ng c a m t s m t hàng xu t kh u chính Da giày D t may Th y h i s n 2004 2005 q1-06 2004 2005 q1-06 2004 2005 q1-06 Nh)t B n Th ph n 2,6 3,1 3,8 12,1 13,0 11,4 31,1 29,9 22,0 T c ' t"ng tr +ng 14,5 32,8 24,1 11,1 18,8 3,7 18,2 6,6 -10,1 Hoa K7 Th ph n 15,4 20,1 22,7 56,4 23,8 55,8 25,0 23 20,2 T c ' t"ng tr +ng 47,0 47,1 63,6 25,4 5,2 41,8 -22,7 5,3 -1,0 EU Th ph n 65,5 58,1 53,9 15,8 16,9 19,0 10,7 15,1 20,4 T c ' t"ng tr +ng 10,5 0,2 11,5 28,0 18,2 81,0 57,1 60,8 65,6 T ng m#c t"ng xu t kh&u 18,7 9,4 23,9 19,0 14,9 36,2 9,2 8,4 20,5 Ngu n: TCTK và TCHQ. Ghi chú: T3 tr ng tính theo %, t"ng tr +ng tính theo % so v i n"m tr c. 6 T́nh h́nh phát tri n kinh t g n ây T́nh h́nh xu t kh&u các m0t hàng ch o khác nh g o, cà phê, cao su và than á c/ng thu)n l i nh% giá hàng xu t kh&u t"ng trong n"m 2005 (H́nh 3). Tuy nhiên, b#c tranh xu t kh&u trong nh,ng tháng u n"m 2006 bao g-m c i m t i và i m sáng. Giá g o gi m d4n t i l ng g o xu t kh&u gi m. V i m0t hàng than á, l ng xu t kh&u t"ng 't bi n lên h(n 60% nh ng giá xu t kh&u l i gi m xu ng, do ó kim ng ch xu t kh&u ch t"ng 34%. Ng c l i, m0t hàng cà phê gi m 17% v* l ng xu t kh&u trong khi kim ng ch xu t kh&u t"ng + m#c 26% trong 5 tháng u n"m 2006 do giá cà phê th gi i t"ng lên. Song giá cà phê th gi i vào tháng 5/2006 l i gi m m nh. H́nh 3: Xu t kh u hàng hóa ­ M c t ng v! giá và kim ng ch % 50 40 Giá Kim ng ch 30 20 10 - 2002 2003 2004 2005 5 tháng u n m 2006 Ngu n: TCTK và TCHQ. Ghi chú: Hàng hóa g-m d u thô, cao su, g o, cà phê và than á Nh p kh u máy móc thi t b ph c h i Kim ng ch nh)p kh&u n"m 2005 t"ng 15,7% so v i n"m tr c, và t"ng 7,3% trong 5 tháng u n"m 2006 so v i cu i n"m 2005 (B ng 4). So v i m#c t"ng tr +ng ch)m n"m 2004 và 2005 th́ kim ng ch nh)p kh&u máy móc thi t b có xu h ng gia t"ng. Trong 5 tháng u n"m 2006, giá tr nh)p kh&u m0t hàng này t"ng 13%. C/ng trong giai o n này, hai m0t hàng nh)p kh&u chính g-m s n ph&m d u m$ và thép *u gi m v* s l ng. Tuy nhiên i v i các s n ph&m d u m$, do giá c th gi i gia t"ng không th bù vào ph n thâm h!t v* s l ng, giá nh)p kh&u các m0t hàng này v4n t"ng + m#c 18% so v i n"m tr c. Ng c l i, giá nh)p kh&u thép trung b́nh gi m 12% so v i 5 tháng u n"m 2005 d4n t i kim ng ch nh)p kh&u m0t hàng này gi m 18% so v i n"m tr c. Tuy nhiên, giá thép dù th p h(n so v i m#c nh i m n"m 2005 ang có xu h ng t"ng tr+ l i trong n"m 2006. S ph!c h-i nhanh chóng v* kim ng ch xu t kh&u hàng d t may c/ng c th hi n + khía c nh nh)p kh&u, v i giá tr nh)p kh&u v i may m0c t m#c t"ng tr +ng 34% so v i n"m tr c. 7 i ml i B ng 4: C c u m t hàng và m c t ng tr ng nh p kh u T3 tr ng (%) T"ng tr +ng (%) Kim ng ch (tri u ô 5 tháng 5 tháng la), 2005 u n"m u n"m 2004 2005 2006 2004 2005 2006 T ng kim ng ch nh p kh u 36.970 100,0 100,0 100,0 26,7 15,7 7,3 Các s n ph&m d u m$ 5.024 11,2 9,6 14,4 46,9 40,6 17,8 Hàng thành ph&m Máy móc và thi t b 5.281 16,4 21,2 15,0 -2,0 0,6 13,2 Máy tính và hàng i n t9 1.706 4,2 3,9 4,8 37,7 27,1 17,2 D c ph&m 502 1,6 1,5 1,4 36,2 22,5 27,0 Nguyên v)t li u và bán thành ph&m Nguyên li u may m0c và da 2.282 7,0 8,1 5,3 10,7 1,3 -3,8 S8t thép 2.931 8,1 6,6 6,4 55,2 13,9 -17,8 Phân bón 641 2,6 2,5 1,7 31,0 -22,2 15,0 Ch t d:o 1.456 3,7 3,0 4,3 51,8 22,2 27,5 V i 2.399 6,0 5,4 7,3 41,2 24,5 34,3 Hóa ch t 865 2,1 2,0 2,3 33,9 26,7 6,9 Các s n ph&m hóa ch t 841 2,2 2,3 2,4 21,2 19,2 21,1 Ô tô (CKD/IKD) 909 2,0 3,6 1,1 -22,8 40,5 -57,5 S id t 340 1,1 1,2 1,2 13,6 0,2 33,6 Thu c tr5 sâu 244 0,7 0,6 0,8 44,1 15,9 24,1 Bông 167 0,6 0,4 0,5 80,1 -12,1 9,0 Gi y các lo i 362 0,8 0,9 1,2 7,5 46,1 39,5 Hàng hóa khác 11.020 29,7 27,2 29,8 37,5 14,9 1,9 Ngu n: TCHQ và TCTK. H́nh 4: M t s m t hàng nh p kh u chính ­ M c t ng v! giá và kim ng ch % 50 40 Giá Kim ng ch 30 20 10 0 2002 2003 2004 2005 5 tháng u n m 2006 Ngu n: TCHQ và TCTK. Ghi chú: Hàng hóa bao g-m các s n ph&m d u l9a, clanke, nh a, phân bón, gi y, bông, s i, s8t thép. 8 T́nh h́nh phát tri n kinh t g n ây Thâm h t th ng m i thu h p Thâm h!t th (ng m i n"m 2005 ă thu h.p c̣n 1,6% GDP so v i m#c 5% c a n"m 2004. Tính n h t Q1 n"m 2006, cán cân th (ng m i nghiêng v* th0ng d m)u d ch v i m#c th0ng d t 8% GDP. V i l ng ki*u h i c t t5 3,5 n 4 tri u ô la M , thâm h!t cán cân văng lai c a Vi t Nam c tính có th gi m t5 m#c 3% trong n"m 2004 xu ng c̣n 0,3% GDP trong n"m 2005 (H́nh 5). H́nh 5: Cán cân th ng m i và cán cân văng lai % 4 2 0 -2 -4 -6 -8 2000 2001 2002 2003 2004 2005e Cán cân th ng m i Cán cân văng lai Ngu n: Qu ti*n t qu c t (IMF) và Ngân hàng Th gi i. L ng thâm h!t này ch y u c bù 8p nh% các ngu-n vi n tr phát tri n chính th#c (ODA) và u t tr c ti p n c ngoài không phát sinh n . Theo s li u c a BKH& T, trong n"m 2005, ă có kho ng 1,8 tri u ô-la M ODA c gi i ngân, trong ó có kho ng 85% là v n vay u ăi. Trong n"m tháng u n"m nay, m#c gi i ngân ODA #ng + m#c 545 tri u ô-la, b ng v i m#c cùng k7 n"m tr c, và th p h(n ch tiêu do BKH& T * ra. Trong t ng s v n gi i ngân, có kho ng 461 tri u ô-la là v n vay u ăi. T3 l n n c ngoài c a Vi t Nam t i th%i i m hi n hành c tính + m#c kho ng 33% so v i GDP. ây là t3 l th p so v i các n c cùng tŕnh ' phát tri n. H(n n,a, ph n l n n n c ngoài c a Vi t Nam là n u ăi cho nên Vi t Nam ch a ch u áp l c l n v* các kho n vay n n c ngoài. D tr, ngo i t t"ng t5 6,3 tri u ô-la vào cu i n"m 2004 lên 8,6 tri u ô-la vào cu i n"m 2005, có giá tr t (ng (ng v i 12 tu n nh)p kh&u hàng hóa và các d ch v! không ̣i h$i y u t s n xu t. Thu chi ngân sách t ng Ngu-n thu ngân sách, bao g-m các kho n vi n tr không hoàn l i, v t 15% so v i m#c ch tiêu ngân sách * ra cho n"m 2005, và chi m t i 25,1% GDP. Do giá d u t"ng cao ngoài d ki n, ngu-n thu t5 d u v t 45% so v i ch tiêu ngân sách * ra. Giá d u t"ng cao v5a là thu)n l i v5a là khó kh"n cho Chính ph Vi t Nam. M't m0t ngu-n thu ngân sách 9 i ml i t"ng lên, m0t khác chi tiêu ngân sách c/ng t"ng lên. b o v ng %i tiêu dùng, giá d u i*u ch nh trong th%i gian qua th p h(n so v i giá d u qu c t , 0c bi t i v i d u diesel. Chính ph ă bu'c ph i bù l cho các doanh nghi p nh)p kh&u x"ng d u trong n c do có kho ng cách gi,a giá d u qu c t và trong n c. Kho n chi bù l này c chi m kho ng 1- 1,5% GDP trong n"m 2005. Trong n"m 2005, c hai lo i chi th %ng xuyên và chi u t *u v t ch tiêu ngân sách n"m, v i t ng m#c chi ngân sách t 26,6% GDP. C! th là chi th %ng xuyên v t g n 13% so v i k ho ch, c̣n chi u t , v n chi m kho ng 1/3 t ng chi ngân sách, ă t"ng m nh trong 6 tháng cu i n"m 2005 và v t ch tiêu kho ng 6%. i*u này có th c lư gi i theo h ng Chính ph l y ngu-n t"ng thu t5 d u chi cho các ho t 'ng ̣i h$i t"ng chi ngân sách. Trong i*u ki n nhu c u u t c( s+ h t ng tr+ nên h t s#c c p bách, vi c t"ng chi u t là h p lư v i i*u ki n các d án u t c l a ch n m't cách úng 8n. Trong ch5ng m c nào ó, n u ngu-n t"ng ngân sách t5 d u c s9 d!ng chi các kho n chi th %ng xuyên l n h(n, Chính ph c/ng nên th)n tr ng tránh thâm h!t ngân sách khi vi n c nh ngu-n thu t5 d u không c sáng s a. Th%i gian qua, Chính ph Vi t Nam ă th hi n s khôn ngoan trong vi c th)n tr ng d báo giá d u + m#c th p khi lên k ho ch chi tiêu ngân sách. Xét v* t ng th , thâm h!t ngân sách n"m 2005 (ch a tính cho vay l i) c + m#c 1,5% GDP. Tuy m#c này th p h(n so v i k ho ch * ra là 2,3% GDP nh ng v4n cao h(n so v i m#c 0,8% c a n"m 2004.1 M#c thâm h!t ngân sách cho phép c a n"m 2006 là 2,6% GDP. có c b#c tranh toàn di n h(n v* chi tiêu công c n ph i xem xét m't s kho n chi ngoài ngân sách (H́nh 6). Tr c h t, Chính ph ă và ang phát hành trái phi u nh m kêu g i v n u t c( s+ h t ng giao thông và th y l i, c/ng nh nâng c p tr %ng h c. M0c dù ch (ng tŕnh t"ng c %ng chi u t là c n thi t nh m áp #ng nhu c u phát tri n c( s+ h t ng, tuy nhiên vi c th c hi n ch (ng tŕnh này c n ph i a các kho n chi trên vào ngân sách. V* * xu t này, v5a qua Chính ph ă gi i tŕnh t ng chi u t c( s+ h t ng có ngu-n ngoài ngân sách bên c nh gi i tŕnh ngân sách, tuy nhiên con s này v4n ch a c t ng h p vào trong ngân sách. Theo k ho ch, kho n chi này chi m 1,8% GDP n"m 2006, so v i m#c 1,6% n"m 2005. Cho n nay ă có m't s v n * n y sinh v i vi c gi i ngân các ngu-n v n huy 'ng qua kênh phát hành trái phi u. Theo k t qu báo cáo, tính n h t n"m 2005, m#c gi i ngân ch t 75% so v i k ho ch. Th# hai, + c p t nh/thành, trái phi u c phát hành u t cho c( s+ h t ng t i a ph (ng. Song cho n nay, m i ch có thành ph H- Chí Minh và Hà N'i phát hành lo i trái phi u này, và trong n"m 2005 ngu-n thu t5 trái phi u ch t m#c 0,4% GDP. Lo i chi ngoài ngân sách th# ba ó là cho vay l i v n ODA và cho vay l i ngu-n v n huy 'ng trong n c thông qua Qu H tr phát tri n (Qu HTPT). Riêng n"m 2005, cho vay l i v n ODA c vào kho ng 1% GDP và cho vay l i thông qua Qu HTPT vào kho ng 0,5% GDP. 1 nh ngh6a v* thâm h!t ngân sách c a Chính ph Vi t Nam không tuân theo chu&n m c v́ tính g'p c tr n g c và k t chuy n thu chi ngân sách t5 n"m tr c sang. Theo nh ngh6a này, t3 l thâm h!t ngân sách trong GDP c tính + m#c 4,9% trong n"m 2004 và 2005 trong khi m#c thâm h!t cho phép cho c hai n"m là 5%. 10 T́nh h́nh phát tri n kinh t g n ây N công phát sinh liên quan n các ho t 'ng chi tiêu ngân sách hi n + m#c kho ng 32% GDP. N u tính c các h ng m!c ngoài ngân sách, Qu HTPT, trái phi u phát hành nh m tái c p v n cho các Ngân hàng th (ng m i nhà n c (NHTMNN) trong th%i gian qua, c/ng nh trái phi u Chính ph phát hành g n ây, th́ t3 l n so v i GDP lên t i kho ng 43%. Kho ng hai ph n ba s n này là t5 các ngu-n ODA u ăi và t́nh h́nh thanh toán n c xem là có th qu n lư c. H́nh 6: Thâm h"t ngân sách và chi ngoài ngân sách 7 6 5 4 3 2 1 0 2002 2003 2004 2005 Thâm h t ngân sách Cho vay l i ODA Cho vay l i t Qu HTPT Trái phi u CSHT, GD và trái phi u a ph ng Ngu n: B' Tài chính và Ngân hàng Th gi i. L m phát v#n m c cao Nh,ng cú s c v* cung v4n ti p t!c gây tác 'ng t i l m phát trong n"m 2005. Trong ó ph i k n s bùng phát tr+ l i c a d ch cúm gia c m, i*u ki n th%i ti t kh8c nghi t và giá th tr %ng qu c t c a m't s m0t hàng nh)p kh&u ch o nh d u, phân bón, xi m"ng và thép ti p t!c t"ng cao. V i vi c t"ng l (ng cho cán b' công ch#c, chi u t công l n và tín d!ng b c u t"ng tr +ng cao, s#c ép t5 phía c u n"m 2005 có chi*u h ng gia t"ng, m0c dù hi u qu v* phía cung d %ng nh v t tr'i h(n. L m phát o b ng ch s giá tiêu dùng (CPI) v4n + m#c 8% trong h u h t các tháng c a n"m 2005 so v i n"m tr c, t m#c trung b́nh 8,2% (H́nh 7). Riêng tháng 5/2006, CPI t"ng 7.5% so v i so v i cùng k7 n"m tr c, trong khi m#c t"ng trong tháng 12/2005 là 8.5% và tháng 5/2005 là 8%. Ch s giá l (ng th c có chi*u h ng gi m xu ng sau khi lên t i m#c nh i m vào tháng 9/2004. Hi n t i, các m0t hàng l (ng - th c ph&m chi m g n 50% t ng giá tr r hàng hóa c a vào tính CPI. 11 i ml i H́nh 7: Nh ng bi n ng c a ch$ s giá tiêu dùng % 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng 1/2004 5/2004 9/2004 1/2005 5/2005 9/2005 1/2006 5/2006 Chung L ng th c & th c ph m Phi l ng th c Ngu n: TCTK. M0c dù quan ng i v* kh n"ng m!c tiêu t"ng tr +ng cao có th nh h +ng n m#c ' l m phát, các nhà ho ch nh chính sách Vi t Nam v4n mi n c 2ng trong vi c áp d!ng bi n pháp th8t ch0t chính sách ti*n t do chính sách này có th d4n n thi t h i do s n l ng gi m sút, &y chi phí s n xu t lên cao. N"m 2005, nhi m v! h t s#c khó kh"n i v i chính sách kinh t v6 mô là làm th nào th c hi n c ch tiêu t"ng tr +ng y tham v ng c a Chính ph mà không t o ra áp l c l m phát quá l n. M#c t"ng tr +ng 8,4% n"m 2005 và t3 l l m phát gi m xu ng c̣n 7,5% trong tháng 5/2006 cho th y Vi t Nam ă t c thành công nh t nh trong vi c th c hi n chính sách này. Trong giai o n l m phát v5a qua, Chính ph ă không cho phép các ngành d u khí, than, thép và xi m"ng t"ng giá bán nh m tránh gia t"ng nh,ng tác 'ng tiêu c c do các cú s c v* cung gây ra v i n*n kinh t . M't * án t"ng giá i n lên m#c trung b́nh là 8,8% ă c tŕnh lên Th t ng Chính ph nh ng ch a c phê duy t. Cho n nay ch a có thay i v* giá i n. Vi c t"ng giá d u th %ng i sau so v i bi n 'ng c a giá c qu c t và t"ng giá x"ng d u, 0c bi t là d u diesel c/ng m i + m#c th p (H́nh 8). 12 T́nh h́nh phát tri n kinh t g n ây H́nh 8: Xu h ng giá d u Diezel trong n c và qu c t 240 Giá nh p kh u qu c t Giá bán l trong n c 200 Ch s 2/1/2004=100 160 120 80 1/2/04 3/2/04 5/2/04 7/2/04 9/2/04 11/2/04 1/2/05 3/2/05 5/2/05 7/2/05 9/2/05 11/2/05 1/2/06 3/2/06 5/2/06 Ngu n: NHTG c tính. Ghi chú: Giá nh)p kh&u (giá mua, v)n chuy n, b o hi m) ch a bao g-m các lo i thu và chi phí phân ph i trong n c. T ng tr ng tín d ng ch m l i Sau khi t m#c cao nh t là 42% vào tháng 12/2004 so v i cùng k7 n"m tr c, t c ' t"ng tr +ng tín d!ng gi m xu ng c̣n kho ng 32% vào tháng 12/2005, và 25% vào tháng 1/2006 (H́nh 9). Trong giai o n t5 cu i 2004 n cu i 2005, tín d!ng dành cho khu v c t nhân gi m t5 45% xu ng c̣n 35% và cho khu v c các doanh nghi p nhà n c (DNNN) gi m t5 36% xu ng 26%. T"ng tr +ng cho vay b ng ngo i t gi m m nh t5 60% vào tháng 12/2004 xu ng c̣n 22% vào tháng 1/2006. Xu th này làm cho chúng ta yên tâm. M i quan ng i ch y u v* t́nh tr ng t"ng tr +ng tín d!ng nhanh là + ch t l ng tín d!ng. Lư do là v́ n"ng l c c a các ngân hàng trong n c m0c dù t5ng b c c nâng lên nh ng v4n c̣n y u kém trong vi c ánh giá r i ro, nh t là khi l ng cho vay t"ng 't bi n. Thêm vào ó, các quy nh c a Nhà n c v* phân lo i các kho n vay cho dù có ch0t ch; h(n tr c nh ng ch a c th c hi n úng m#c. Nguyên nhân là do cách hi u v* nh,ng quy nh này c a Ngân hàng Nhà n c (NHNN) và các ngân hàng trong n c có s khác bi t. Cho vay ngo i t bùng n c/ng là m i quan ng i l n v́ không rơ li u ng %i i vay có nh,ng rào ch8n th tránh c các r i ro ti*n t hay không. Nh,ng k7 v ng cho r ng t c ' tr t giá c a ti*n ng s; gi m i ôi v i lăi su t cho vay ngo i t th p h(n ă làm cho vi c i vay tr+ nên h p d4n. Cu i cùng, s s!t gi m t c ' t"ng tr +ng tín d!ng trong m't môi tr %ng l m phát có th có tác d!ng gi m b t s#c ép v* c u. 13 i ml i H́nh 9: T c t ng tr ng tín d"ng và m c cung ti!n t 50 45 40 35 % 30 25 20 15 10 Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng Tháng 12/2003 5/2004 1/2004 9/2004 12/2004 3/2005 1/2005 09/2005 12/2005 Cung ti n Tín d ng ngân hàng Ngu n: NHNN và IMF. Lăi su t c( b n hi n #ng + m#c 8,25%. Lăi su t c( b n c NHNN quy nh và c các ngân hàng th (ng m i s9 d!ng xác nh lăi su t cho vay. N"m 2005, lăi su t c( b n t"ng t5 7,5% lên 7,8%/n"m. T́nh tr ng ́nh tr c a th tr %ng b t 'ng s n th %ng c coi là m't r i ro mà ngành ngân hàng ph i i m0t. Theo các báo cáo, cho vay u t b t 'ng s n chi m kho ng 10% t ng cho vay ngân hàng và các NHTMNN ang gánh 80% s cho vay này. G n 45% các d án u t b t 'ng s n 0t t i thành ph H- Chí Minh. Con s báo cáo c/ng cho bi t các s l ng các giao d ch b t 'ng s n n"m 2005 ă gi m 70%. Tuy nhiên, giá b t 'ng 'ng s n c giao d ch th́ l i không gi m nhi*u l8m. NHNN c/ng c nh báo v* r i ro liên quan t i vi c s9 d!ng c phi u làm th ch p cho các kho n vay ut thêm vào c phi u. Lo i h́nh cho vay này ph bi n + các ngân hàng th (ng m i c ph n, và m0c dù l ng cho vay v4n ang + m#c th p song c n c theo dơi th)n tr ng. Th tr ng ch ng khoán bùng phát Trong ṿng 8 tháng qua, ă có t i 6 công ty niêm y t m i trên th tr %ng ch#ng khoán Vi t Nam, nâng t ng s công ty niêm y t lên 36. Ngu-n v n huy 'ng trên th tr %ng m0c dù v4n c̣n r t nh$ so v i khu v c nh ng c/ng ă t"ng t5 d i 300 tri u ô-la vào gi,a n"m 2005 lên h(n 1,5 tri u ô-la vào tháng 5/2006. Ngoài ra, s doanh nghi p niêm y t trên th tr %ng ch#ng khoán th# c p phi t)p trung (OTC) chính th#c t i Hà N'i ă t"ng h(n g p ôi t5 5 lên 11 doanh nghi p. S gia t"ng huy 'ng v n trên th tr %ng xu t phát t5 s tham gia ngày càng nhi*u c a các công ty niêm y t và giá c phi u t"ng m nh trong th%i gian qua. Ch s giá c phi u VN-Index t"ng h(n 75% trong th%i gian t5 tháng 12/2005 n tháng 5/2006. Tuy nhiên th tr %ng ch#ng khoán Vi t Nam v4n ch a n nh. C! th là vào u tu n tháng 5 v5a qua, ch s VN-Index gi m g n 10 i m và ch ph!c h-i tr+ l i vào cu i tu n ó. Giá c phi u t"ng ph n ánh hi n t ng r t nhi*u nhà u t ch theo u i m't s ít lo i c phi u. Tuy nhiên, s; có s gia t"ng áng k v* lo i c phi u n u k ho ch niêm y t c a các công ty c th c hi n, 0c bi t là các công ty trong các l6nh 14 T́nh h́nh phát tri n kinh t g n ây v c h p d4n nh i n tho i di 'ng, ngân hàng và b o hi m. S quan tâm ngày m't l n c a công chúng i v i th tr %ng ch#ng khoán có th là do th tr %ng b t 'ng s n không c̣n h p d4n, nh t là khi giá nhà t i xu ng ch# không ph i là do tri n v ng phát tri n c a các công ty niêm y t. Các nhà u t n c ngoài c/ng b8t u tham gia th tr %ng ch#ng khoán Vi t Nam. M0c dù th tr %ng này c̣n r t nh$ bé nh ng vi c t o ra nh,ng c(n s t và r t giá có th d dàng làm m t ḷng tin c a gi i u t và ḱm hăm s phát tri n c a m't th tr %ng ch#ng khoán hi n i. T ng lao ng h ng l ng góp ph n gi m nghèo i*u tra m#c s ng h' gia ́nh Vi t Nam (VHLSS) c th c hi n nh m thu th)p thông tin v* thu nh)p và chi tiêu h' gia ́nh trên toàn lănh th Vi t Nam. Các k t qu c tính v* t l h' nghèo ói d a trên s li u chi tiêu ă cho th y t3 l h' nghèo ang ti p t!c gi m nhanh + Vi t Nam: t5 37% n"m 1998 xu ng c̣n 20% n"m 2004, tuy nhiên kho ng cách nghèo i v i -ng bào dân t'c thi u s ngày m't r'ng h(n, v i 61% -ng bào dân t'c thi u s thu'c di n nghèo. S li u phân tích VHLSS c/ng cho th y trong giai o n t5 2002-2004, thu nh)p b́nh quân u ng %i th c t c a các h' gia ́nh t"ng m nh v i m#c trung b́nh là 21%/n"m. Ti n b' trong xóa ói gi m nghèo th hi n + t t c các nhóm thu nh)p, 0c bi t là ba nhóm thu nh)p + gi,a. Ngoài ra, m#c thu nh)p b́nh quân u ng %i c a nhóm 20% dân s giàu nh t n"m 2004 t 18% cao h(n so v i m#c n"m 2002 trong khi m#c này + nhóm 20% dân s nghèo nh t là 20% (B ng 5). B ng 5. Ngu%n t ng thu nh p theo các nhóm thu nh p (2002 ­ 2004) Các nhóm thu nh p G n G n Nghèo nghèo Trung giàu Giàu T ng nh t nh t b́nh nh t nh t s Thu nh p th c t theo u ng i trong m t n m (ngàn ng) 2002 1414 2322 3212 4667 10790 4480 2004 1696 2826 4025 5850 12725 5424 T"ng tr +ng thu nh)p th c t giai o n 2002-2004 (%) 20 22 25 25 18 21 M c óng góp vào t ng thu nh p n m 2004 (%) Lao 'ng nông nghi p 55,5 46,1 37,3 28,5 14,7 26,9 Lao 'ng h +ng l (ng 25,6 27,9 29,3 32,1 32,6 31,1 Lao 'ng t túc phi nông nghi p 7,7 13,1 19,3 22,4 26,0 21,8 Các lo i h́nh lao 'ng khác 11,1 12,9 14,1 17,0 26,7 20,3 T ng 100 100 100 100 100 100 M c óng góp vào t ng t ng tr ng thu nh p giai o n 2002-2004 (%) Lao 'ng nông nghi p 27,2 35,0 21,5 21,9 8,1 17,9 Lao 'ng h +ng l (ng 49,2 34,5 30,8 26,3 28,0 30,0 Lao 'ng t túc phi nông nghi p 8,3 11,9 26,9 26,4 4,7 15,0 Các lo i h́nh lao 'ng khác 15,3 18,6 20,7 25,4 59,3 37,1 T ng 100 100 100 100 100 100 Ngu n: IMF và Ngân hàng Th gi i (2006). 15 i ml i M0c dù trong n"m 2004 thu nh)p t5 các ho t 'ng s n xu t nông nghi p chi m 56% t ng thu nh)p c a ng %i nghèo song thu nh)p t5 lao 'ng h +ng l (ng m i là ph n óng góp áng k vào s t"ng tr +ng thu nh)p c a các h' nghèo. T5 2002 n 2004 thu nh)p t5 l (ng chi m g n m't n9a t3 l t"ng tr +ng thu nh)p c a nhóm 20% ng %i nghèo nh t. Ngu-n thu nh)p c a ng %i dân thu'c các nhóm giàu h(n + tr ng thái cân b ng h(n v i lao 'ng t túc phi nông nghi p chi m ph n l n h(n nhi*u trong t ng thu nh)p so v i các nhóm nghèo h(n. Trong khi thu nh)p t5 lao 'ng t túc phi nông nghi p ch óng góp 8% vào t ng thu nh)p c a nhóm nghèo nh t, ngu-n thu này l i chi m h(n m't ph n t t ng thu nh)p c a nhóm trung b́nh và nhóm g n giàu. Có m't s khác bi t quan tr ng gi,a ng %i Kinh và ng %i dân t'c thi u s v* c( c u thu nh)p và ngu-n t"ng tr +ng thu nh)p. Thu nh)p t5 nông nghi p chi m g n m't n9a t ng thu nh)p c a ng %i dân t'c thi u s nh ng ch chi m m't ph n t thu nh)p c a ng %i Kinh. Thu nh)p t5 l (ng óng góp m't ph n quan tr ng vào t"ng tr +ng thu nh)p c a ng %i Kinh nh ng l i là ngu-n thu nh)p không áng k i v i ng %i dân t'c thi u s . H́nh th c s h u t ai thay i K t qu phân tích m!c i*u tra v* t ai c a VHLSS n"m 2004 cho th y m't s thay i quan tr ng v* h́nh th#c s+ h,u t ai trên toàn qu c. Theo ó t3 l h' gia ́nh nông thôn không có t nông nghi p t"ng t5 7% n"m 1993 lên 14% n"m 2004 (B ng 6). Gi,a các vùng mi*n c/ng có s chênh l ch v* t3 l h' gia ́nh không t + nông thôn và m#c chênh l ch này s; c̣n gia t"ng theo th%i gian. N"m 2004, 1,5% s h' gia ́nh nông thôn vùng Tây B8c không có t trong khi t3 l này + vùng -ng b ng Sông C9u Long là 26% và + vùng ông Nam B' là 40%. M#c ' b t b́nh 1ng v* s+ h,u t ai gi,a các h' nông thôn ang gia t"ng theo th%i gian v i h s Gini t"ng t5 0,49 n"m 1993 lên t i 0,64 n"m 2004. < ây, m#c ' b t b́nh 1ng gi,a các vùng mi*n c/ng có s khác bi t, trong ó m#c ' b t b́nh 1ng + nông thôn mi*n Nam cao h(n so v i + nông thôn mi*n B8c. B ng 6: B t b́nh &ng trong s h u t nông nghi p nông thôn Vi t Nam giai o n 1993-2004 2004 1993 T́nh tr ng không H s Gini T́nh tr ng không H s Gini t (%) t (%) -ng b ng Sông H-ng 6,0 0,38 2,8 0,28 ông B8c 4,5 0,59 1,7 0,42 Tây B8c 1,5 0,52 0,0 0,38 Duyên h i B8c trung b' 8,5 0,59 4,2 0,41 Duyên h i Nam Trung B' 13,9 0,69 10,6 0,34 Tây Nguyên 4,2 0,43 6,3 0,52 ông Nam B' 38,8 0,75 17,5 0,54 -ng b ng sông C9u Long 26,2 0,62 15,9 0,51 T ng 14,4 0,64 7,2 0,49 L u ư: H s Gini càng cao th hi n phân ph i b t b́nh 1ng càng l n. 16 T́nh h́nh phát tri n kinh t g n ây i*u quan tr ng là cho n nay không có b ng ch#ng cho th y s gia t"ng t́nh tr ng không có t hay b t b́nh 1ng trong s+ h,u t nông nghi p có gây tác 'ng x u t i các h' gia ́nh nghèo nông thôn. Theo s li u i*u tra trên, hi n t ng không t ph bi n h(n trong s h' khá gi h(n so v i h' nghèo h(n. -ng th%i thu nh)p b́nh quân u ng %i c a t t c các h' không t t"ng áng k trong giai o n 1993-2004. i a s các tr %ng h p chuy n d ch kh$i khu v c nông thôn *u c i thi n thu nh)p và chi tiêu. Tuy nhiên, 'ng thái này không di n ra -ng nh t trong các vùng trên c n c. L (ng c a lao 'ng nông nghi p + d-ng b ng sông Mê-kông th p nên các h' gia ́nh thi u t s; g0p khó kh"n thoát nghèo. 17 PH N II CÁC CHÍNH SÁCH PHÁT TRI N Các chính sách phát tri n Vi t Nam ă ti n thêm m't b c quan tr ng trong ti n t́nh gia nh)p T Ch#c Th (ng M i Th Gi i (WTO) b ng vi c k t thúc àm phán song ph (ng v i Hoa k7. Th c hi n các cam k t c i cách v i WTO s; giúp Vi t Nam hoàn t t quá tŕnh chuy n i sang kinh t th tr %ng. Công cu'c c i cách doanh nghi p nhà n c v4n ang ti p t!c. Tám t ng công ty (TCT) có ti*m n"ng "c nh tranh toàn c u" cao s; c chuy n thành "t)p oàn kinh t ". L' tŕnh c i cách ngân hàng c/ng ă c phê chu&n. NHNN Vi t Nam s; c chuy n thành m't ngân hàng trung (ng hi n i v i nhi m v! chính là th c hi n chính sách ti*n t và giám sát ho t 'ng c a ngành ngân hàng.V* phát tri n xă h'i, ă có các n l c áng ghi nh)n trong vi c nâng cao ch t l ng giáo d!c ti u h c. Vi c trang tr i tài chính cho nh,ng nhóm ng %i nghèo và c)n nghèo ang c ti p t!c hoàn thi n. B o hi m y t (BHYT) mi n phí b8t bu'c ă c áp d!ng cho ng %i nghèo và các i t ng h +ng tr c p xă h'i khác. Nh,ng ng %i c)n nghèo s; c h +ng ch (ng tŕnh BHYT t nguy n. K ho ch phát tri n kinh t xă h'i 2006-2010 (KHPTKTXH) c xây d ng trên c( s+ tham v n r'ng răi không ch trong ph m vi chính ph mà c̣n trong nhi*u t ng l p xă h'i và các bên h,u quan. ây là b c ti n áng k tr ng vi c xây d ng m't k ho ch h ng vào k t qu d a trên 3 tr!c chính: t"ng tr +ng kinh t , phát tri n xă h'i và b*n v,ng môi tr %ng. Tuy nhiên, m't s các thách th#c quan tr ng v4n c̣n t-n t i + l6nh v c qu n lư v n c coi là n*n t ng cho thành công c a ba tr! c't trong KHPTKTXH. Vi c th c hi n hi u qu lu)t ch ng tham nh/ng và vi c t"ng c %ng các h th ng chính quy*n các c p là then ch t trong l6nh v c này. Gia nh p WTO ă c n k Vi c ch p nh)n khuôn kh chính sách và c( ch qu n lư phù h p v i WTO ă th hi n các b c ti n c a Vi t Nam trong quá tŕnh chuy n i sang m't n*n kinh t th tr %ng. M't b c nh y v t trong vi c ti n t i gia nh)p WTO là k t thúc àm phán song ph (ng v i M . Vi t Nam hi n ă kư k t ho0c t th$a thu)n nguyên t8c t t c 28 hi p nh song ph (ng v i các n c và khu v c c n thi t t t cách thành viên, t o c( h'i l n cho Vi t Nam gia nh)p WTO vào n"m 2006. Ṿng àm phán a ph (ng ti p theo s; b8t u vào tháng 7 n"m 2006. Theo th$a thu)n v i M , kho ng 94% hàng nh)p kh&u c a Vi t Nam t5 M s; ch u thu su t 15% ho0c ít h(n. V i nh,ng s n ph&m ch ch t nh thi t b xây d ng, d c ph&m và máy bay, m#c thu s; t5 0% n 5%. C/ng nh các n c xin gia nh)p WTO khác, Vi t Nam ă ch p thu)n tham gia Hi p nh Công Ngh Thông Tin (ITA) và ch p nh)n trên 75% nh,ng i*u kho n trong sáng ki n hài ḥa v* hóa ch t. Các n c tham gia ITA s; c mi n thu hoàn toàn các s n ph&m công ngh thông tin qui nh trong Hi p nh, trong ó các n c ang phát tri n s; c h +ng th%i gian gia h n i v i m't s s n ph&m. Vi t Nam c/ng ă cam k t th c hi n m#c thu th p ngay sau khi gia nh)p i v i h u h t các thi t b y t . G n 3/4 xu t kh&u nông s n c a M sang Vi t Nam s; h +ng m#c thu quan 15% ho0c th p h(n. Các s n ph&m s; c gi m thu bao g-m bông, m't s lo i th t ḅ, th t l n và các lo i th t, s n ph&m s,a, nho, táo, lê, và )u t (ng. Trong ti n tŕnh gia nh)p WTO, t t c các thu su t nói trên s; áp d!ng khi t c nguyên t8c t i hu qu c (MFN) i v i t t c các n c. Vi c c8t gi m thu quan ̣i h$i m#c thu quan trung b́nh c a Vi t Nam có th s; gi m áng k so v i m#c * ngh ban u là 18%. Vi t Nam c/ng ă -ng ư công nh)n h th ng c a M là có giá tr t (ng (ng v i h th ng ki m tra c a Vi t Nam trong ki m d ch th t ḅ, th t l n và gia c m. 21 i ml i Trong l6nh v c d ch v!, Vi t Nam ă có nh,ng cam k t áng k trong vi c m+ c9a cho n c ngoài tham gia nh,ng ngành d ch v! ch ch t nh vi n thông (trong ó có d ch v! v tinh), phân ph i, d ch v! tài chính, d ch v! n"ng l ng. Vi t Nam ă kêu g i m+ c9a l)p các chi nhánh trong ngành b o hi m (phi nhân th ) và ch#ng khoán, và ă th c hi n m+ c9a v i các chi nhánh ngân hàng. Vi t Nam s; xóa b$ các h n ch hàng hóa c nh)p kh&u i v i các công ty có v n u t n c ngoài. M't s l ng r t hăn h,u các s n ph&m s; ph i qua giai o n chuy n ti p ng8n tr c khi c trao quy*n th (ng m i, và m't vài s n ph&m s; c nh)p kh&u qua các doanh nghi p th (ng m i qu c doanh. Vi t Nam s; t5 b$ các tr c p nhà n c không h p thông l WTO mà hi n nhi*u ngành kinh t ang c h +ng. i v i h u h t các ngành, bao g-m c d t may, vi c xóa b$ h tr s; có hi u l c ngay sau khi gia nh)p WTO. Có hai ch (ng tŕnh c! th trong ó các l i ích s; b xóa b$ d n trong th%i h n 5 n"m. Tuy nhiên, m#c ' nh h +ng c a vi c c8t b$ các lo i tr c p này c tính s; nh$ h(n nhi*u so v i nh,ng ǵ báo chí "ng t i g n ây. M s; xóa b$ t t c các h n ng ch t-n t i v i hàng d t may nh)p kh&u t5 Vi t Nam. Nh ng M s; có kh n"ng tái áp 0t các h n ng ch này n u M th y r ng Vi t Nam ă không tuân th các ngh6a v! c a ḿnh trong vi c xóa b$ các tr c p ă b c m i v i ngành d t may. i*u này c qui nh trong m't c( ch thi hành 0c bi t i v i M trong ṿng 12 tháng k t5 khi Vi t Nam gia nh)p WTO. N u M tin r ng Vi t Nam ă không tuân th các ngh6a v! xóa b$ nh,ng h tr ă b c m, M s; có th yêu c u Vi t Nam h'i àm. N u tranh ch p không c gi i quy t b ng àm phán, v! vi c s; c a ra m't tr ng tài c a WTO. N u không có quy t nh nào a ra trong 120 ngày, ho0c n u tr ng tài th y r ng Vi t Nam vi ph m, M s; có th ngay l)p t#c tái áp 0t h n ng ch. B t l i cho phía Vi t Nam, Vi t Nam s; v4n là m't n c v i n*n kinh t phi th tr %ng (NME) v́ các m!c ích kh8c ph!c th (ng m i c a M . M s; ti p t!c s9 d!ng ph (ng pháp lu)n phi th tr %ng trong các v! ch ng bán phá giá cho n khi Vi t Nam không c̣n b i x9 nh m't n*n kinh t phi th tr %ng ho0c trong 12 n"m sau khi Vi t Nam tr+ thành thành viên c a WTO. Vi n d4n các quy ch NME khi n M gi m c các th t!c phi*n hà khi (n ki n và th8ng ki n trong các v! ki n ch ng bán phá giá. Theo Lu)t th (ng m i M , Vi t Nam hi n c h +ng Quy ch quan h th (ng m i b́nh th %ng có i*u ki n, có i*u ki n + ch quan h này ph i c gia h n hàng n"m. Vi c t c Quy ch th (ng m i b́nh th %ng v6nh vi n (PNTR) ho0c, theo ngôn ng, c a WTO, quy ch t i hu qu c vô i*u ki n, ph i c Qu c H'i M b$ phi u thông qua. Vi c gia nh)p WTO c a Vi t Nam không nh t thi t ph i có quy ch PNTR c a M . N u Vi t Nam không t c PNTR, Vi t Nam s; có quy*n t5 ch i các l i ích t5 phía M trong cam k t gia nh)p WTO ă c trao cho các thành viên WTO khác. Do ó, cho n nay ă có 6 n c ă tr+ thành thành viên chính th#c c a WTO tr c khi nh)n c PNTR c a M . Vi t Nam cho n nay ă cam k t th c hi n các hi p nh sau ngay khi gia nh)p WTO: TRIPS (s+ h,u trí tu ), TRIMs (các bi n pháp u t ), CVA (Hi p nh xác nh tr giá h i quan), TBT (hàng rào k thu)t trong th (ng m i), SPS (các bi n pháp v sinh và ki m d ch), ILP (qui nh v* gi y phép nh)p kh&u), A/D & C/V (ch ng bán phá giá), và ROO (quy ch xu t x#). 22 Các chính sách phát tri n C i cách doanh nghi p nhà n c S DNNN ă gi m xu ng c̣n ch a y 2.600 doanh nghi p vào cu i tháng 4 n"m 2006, so v i 5.600 doanh nghi p vào n"m 2001. S doanh nghi p chuy n i ti p t!c gi m trong n"m 2004 và 2005 (B ng 7). S báo cáo trong B ng 7 th p h(n con s chuy n i chính th#c c a ra. Lư do là v́ con s chính th#c bao g-m c nh,ng doanh nghi p ang chuy n i, trong khi ch có nh,ng doanh nghi p ă hoàn t t chuy n i m i c báo cáo trong B ng 7. B ng 7: S doanh nghi p nhà n c ă chuy n i s' h u 2001 2002 2003 2004 2005 C ph n hóa 198 214 353 634 709 Bán/ giao qu n lư 59 38 48 44 71 Thanh lư/ phá s n 21 24 30 341 40 Công ty TNHH m't thành viên 2 8 34 0 T ng 278 278 443 762 820 S sát nh)p 2 60 118 43 6 T ng c ng 280 338 561 805 826 Ngu n: D án giám sát các DNNN m i thành l)p và chuy n i c( c u , Ban i m i và Phát tri n doanh nghi p (NSCERD). Quy mô trung b́nh c a các DNNN ti n hành chuy n i c( c u ă t"ng theo th%i gian. N"m 2005, trung b́nh m't DNNN c ph n hóa có tài s n qu c doanh 17 t -ng, n ngân hàng 22 t -ng, và 329 lao 'ng, t t c *u cao h(n n"m 2004 (b ng 8). Các tr %ng h p c ph n hóa " óng c9a" ă gi m: T l ph n tr"m các DNNN không bán m't c ph n nào ra bên ngoài ă gi m t5 52% n"m 2003 xu ng c̣n 26% n"m 2005. Tr c ây, do quy mô nhi*u DNNN c ph n hóa là nh$, m't khi các cán b' nhân viên ă có c( h'i mua c ph n, s; không c̣n m y c ph n cho nh,ng nhà u t ti*m n"ng khác. B ng 8: M t s c i m v! các DNNN chuy n ic c u 2001 2002 2003 2004 2005 V n b́nh quân công b (t -ng) 7,7 7,1 8,8 9,9 17,3 Ph n các DNNN chuy n i c( c u có v n công b 17 29 27 29 38 l n h(n 10 t -ng (%) N ngân hàng b́nh quân (t -ng) 5,4 5,4 8,0 9,9 21,7 T ng s cán b' nhân viên b́nh quân 199 198 195 238 329 Ph n các DNNN chuy n i c( c u c nhà n c 26 27 45 55 57 gi, l i h(n 35% Ph n các DNNN chuy n i c( c u không có c phi u 50 50 52 46 26 bán ra bên ngoài Ngu n: D án giám sát các DNNN m i thành l)p và chuy n i c( c u (NSCERD). Sau m't s tŕ hoăn, các DNNN ang c x p h ng theo k t qu ho t 'ng s n su t kinh doanh. Quy t nh 271 thi t l)p m't c( ch giám sát ho t 'ng c a DNNN và áp 0t các 23 i ml i tr5ng ph t trong tr %ng h p liên t!c ho t 'ng kém. DNNN c x p h ng thành 3 nhóm (A,B ho0c C) theo 4 tiêu chu&n: doanh thu, kh n"ng sinh l i, kh n"ng thanh toán và s tuân th các quy nh và lu)t pháp. i v i ba tiêu chu&n u tiên, có các m c chu&n nh l ng, theo ó DNNN ho t 'ng t t c x p h ng A, c̣n nh,ng DNNN làm "n kém b x p h ng C. B n tiêu chu&n trên c t ng h p theo m't thang x p h ng duy nh t. Ch có nh,ng DNNN ho t 'ng t t + c 4 tiêu chu&n m i c x p h ng A, trong khi ó ch m't ch s b t k7 cho th y ho t 'ng kém s; b x p h ng C. Các doanh nghi p x p h ng C trong ṿng 2 n"m liên ti p v* nguyên t8c s; tr+ thành i t ng ph i c( c u l i, trong ó có thay i v* qu n lư. Cho n g n ây, không m y DNNN ă tuân th các yêu c u v* báo cáo theo Quy t nh 271 và các c( quan nhà n c ch u trách nhi m ă không nghiêm túc thi hành quy t nh này. Nh ng trong n"m 2005 và u n"m 2006, B' Tài Chính (BTC) ă t ng h p báo cáo v* ho t 'ng c a h u h t các DNNN trong n"m 2004, và ang th c hi n ánh giá k l 2ng v* m#c ' tin c)y c a nh,ng báo cáo này. Các k t qu ban u cho th y trong n"m 2004 kho ng 85% DNNN thu'c h ng A và B. Phân tích s( b' các s li u i*u tra doanh nghi p 2004 c/ng ă kh1ng nh k t qu này. M't m ng c i cách DNNN thu hút c s quan tâm nhi*u h(n là v* vi c chuy n i các T ng công ty (TCT) và các DNNN 'c l)p c l a ch n thành công ty "m.-con". Các quy ch v* vi c chuy n i nh v)y ă c quy nh trong Ngh nh 153 vào tháng 8 n"m 2004. Kho ng 130 TCT/DNNN ă thông báo d nh chuy n i thành công ty m. con, 55 TCT/DNNN ă c phê duy t * xu t. Tám TCT có ti*m n"ng "c nh tranh qu c t " cao s; c chuy n thành "t)p oàn kinh t ". Các ngành này là: B o hi m (B o Vi t), khai khoáng (Vinacomin), vi n thông (VNPT), óng tàu (Vinashin), d t may (Vinatex), i n (EVN), cao su (T ng công ty cao su Vi t Nam), và d u khí (PetroVietnam). N"m công ty u tiên trong s này ă c phê duy t k ho ch chuy n i c( c u. TCT s; c chuy n thành các t)p oàn kinh t ph i có v n l n h(n 10 ngàn t -ng (650 tri u ô la) và ph m vi ho t 'ng ph i là + t m qu c t . Công ty m. c a (n v c c( c u l i s; là công ty trách nhi m h,u h n 100% s+ h,u nhà n c và s; ho t 'ng theo lu)t doanh nghi p. T ng Công ty u t và Kinh doanh V n Nhà n c (SCIC), do Th T ng thành l)p tháng 7 n"m 2005, nh m ra quy t nh then ch t v* vi c phân b v n ngân sách. SCIC s; thu hút quy*n s+ h,u nhà n c trong các DNNN và NHTMNN c c ph n hóa t5 các b' ngành và t nh thành, do ó liên k t t t c các c ph n n8m gi, vào m't th ch . B ng cách tách quy*n s+ h,u kh$i các b', s; gi m các mâu thu4n v* quy*n l i gi,a quy*n s+ h,u và vi c i*u ti t. Nó c/ng s; có m't s v n công b phân b ch n l c gi,a các công ty doanh nghi p tr c thu'c, n th%i i m hi n t i s v n công b c 0t + m#c 5 ngh́n t -ng. Trong giai o n u, SCIC s; ch nh)n v n ngân sách t5 các "DNNN 'c l)p", nh,ng DNNN không là m't thành ph n c a TCT. SCIC là TCT kinh doanh v́ m!c ích l i nhu)n v i tôn ch là nâng tao t3 l l i nhu)n c a -ng v n nhà n c. i*u c c k7 quan tr ng + ây là ho t 'ng kinh doanh c a SCIC ph i công khai minh b ch, tuân th theo các nguyên t8c qu n lư i*u hành hi n i. C i cách ngân hàng K ho ch chi ti t toàn di n cho c i cách ngành ngân hàng ă c Th T ng ban hành trong quy t nh 112 tháng 5, 2006. M't b c c( b n c a k ho ch này là so n th o l i 24 Các chính sách phát tri n Lu)t v* các t ch#c tín d!ng và lu)t v* NHNN. Th ng c NHNN ă b nhi m m't 'i ng/, #ng u là phó th ng c so n th o các b' lu)t. C hai b' lu)t s; c tŕnh Qu c H'i thông qua vào n"m 2008. Các b' lu)t m i s; c thi t k chuy n i NHNN thành m't ngân hàng trung (ng hi n i ch u trách nhi m th c hi n các chính sách ti*n t và giám sát h th ng ngân hàng. Các lu)t m i c/ng s; c nh h́nh b+i các cam k t qu c t mà Vi t Nam tham gia trong ti n tŕnh gia nh)p WTO. Hi n t i, NHNN ch u trách nhi m th c hi n quy*n s+ h,u (ho0c quy*n n8m gi,) c a nhà n c trong các NHTMNN, m't ch#c n"ng mâu thu4n v i vai tṛ c a NHNN v* giám sát c/ng các ngân hàng ó. Theo các s9a i * xu t i v i khung pháp lư, vai tṛ làm ch (s+ h,u) c a NHNN s; b lo i b$. Ch#c n"ng giám sát c a NHNN s; c tách r%i kh$i ch#c n"ng qu n lư trong quan h v i NHTMNN, và ho t 'ng c a các NHTMNN theo nguyên t8c th (ng m i s; c m b o. Vi c tái c( c u NHNN theo k ho ch c/ng s; bao g-m vi c gi m s l ng các chi nhánh. Ch#c n"ng chính c a các chi nhánh + t nh s; d n d n c chuy n giao cho các (n v a ph (ng, lúc ó s; có s can thi p c a các c( quan nhà n c c p t nh vào vi c i*u hành h th ng ngân hàng + c p chi nhánh. Nh,ng can thi p nh v)y h n ch hi u qu c a giám sát ngân hàng và khi n cho quy*n ki m soát các chính sách cho vay tr+ nên kém hi u qu . Ch (ng tŕnh c i cách c/ng s; bao g-m vi c chuy n i c( c u qu n lư c a ngân hàng trung (ng sang m't c( c u t o s minh b ch, t"ng c %ng qu n lư và trách nhi m gi i tŕnh. Vi c c ng c s giám sát ngành ngân hàng d ki n s; ti n hành theo hai giai o n. Trong giai o n u, c( quan giám sát ngân hàng c a NHNN s; c nâng c p. Tr ng tâm các ho t 'ng s; là v i các ngân hàng v́ các ngân hàng có nhi*u kh n"ng v4n là nh,ng quân c% ch o trong ngành tài chính trong m't th%i gian trung h n. Trong giai o n sau và dài h n, m't ban giám sát tài chính 'c l)p s; c thành l)p. NHNN ă có nh,ng bi n pháp u tiên nâng c p ch#c n"ng giám sát. Vào tháng 10 n"m 2005, NHNN ă kh+i x ng vi c ánh giá các th c ti n giám sát c a ḿnh theo các tiêu chu&n qu c t , Các nguyên t8c Basel Core. Theo l ch tŕnh, vi c ánh giá s; hoàn t t vào n9a u n"m 2006, v i vi c a ra m't b n k ho ch phát tri n giám sát toàn di n. T c ' c i cách s; linh ho t t (ng x#ng v i kh n"ng c a ngu-n nhân l c NHNN và NHTMNN. V́ nh,ng thay i d ki n là nh,ng thay i l n v* b n ch t, c n ph i -ng hành v i s phát tri n t (ng (ng v* ngu-n nhân l c và vi c t ch#c l i các c( c u ph! tr theo các m!c tiêu c a các (n v . Vi c tái c( c u v* m0t t ch#c và tài chính c a NHTMNN h tr %ng h ng th (ng m i hóa s; di n ra song song v i vi c m+ c9a ngu-n v n. T t c các NHTMNN theo k ho ch s; c c ph n hóa vào n"m 2010. Quá tŕnh này ă b8t u th c hi n v i hai NHTMNN. Vietcombank ă bán trái phi u chuy n i tr giá 1,36 ngh́n t -ng t"ng v n tr c khi c ph n hóa. Vi c bán c phi u s; ti n hành thông qua bán u giá + các s+ giao d ch ch#ng khoán và s; di n ra cho n cu i n"m 2006 ho0c u n"m 2007. Ngân hàng Phát tri n Nhà -ng b ng song C9u Long (MHB) s; c c ph n hóa v i m't nhà u t chi n l c. C ph n n8m gi, c a nhà n c + hai ngân hàng này s; gi m d n: t5 l n h(n ho0c b ng 70% vào cu i 2006 và cu i cùng là 51% n"m 2010. Theo các quy nh hi n hành, t ng c ph n do n c ngoài n8m gi, s; h n ch + m#c 30% trong ó m't nhà u t (n l: c phép n8m gi, t i a 10%. Nh,ng h n ch này, 0c bi t là h n ch v i m't nhà u t s; c i*u ch nh thu hút các nhà u t chi n l c. Vi c xác nh giá tr c a c hai ngân hàng s; c do m't t v n có uy tín bên ngoài, c l a ch n theo qui tŕnh thi tuy n, th c hi n. T v n bên ngoài c/ng s; h tr vi c l a ch n các nhà u t chi n l c. 25 i ml i Phát tri n th tr ng ch ng khoán D th o Lu)t Ch#ng khoán, nh m phát tri n th tr %ng v n Vi t Nam, ă c Qu c H'i th o lu)n vào tháng 5 n"m 2006. D th o lu)t c có hi u l c * ngh t5 tháng 1 n"m 2007. B' lu)t này s; thay th Ngh nh 144. M't trong nh,ng h n ch chính c a Ngh nh 144 là nh ngh6a th tr %ng ch#ng khoán theo quy nh c a ngh nh này ch bao g-m các trung tâm giao d ch ch#ng khoán (STCs), b$ ng$ th tr %ng giao d ch th# c p phi t)p trung (OTC) không i*u ti t. K t qu là các công ty không c niêm y t trên hai trung tâm STC ch ph i tuân theo nh,ng qui nh v* công khai ít $i, và nh,ng nhà môi gi i ho t 'ng trên th tr %ng không chính th#c này không c n ph i c y Ban Ch#ng Khoán Nhà N c (UBCKNN) c p phép. D th o lu)t ch#ng khoán nh m thay i t́nh h́nh này b ng cách a ra quan ni m v* công ty s+ h,u công c'ng nêu rơ các quy*n l i, ngh6a v!, và yêu c u báo cáo i v i các công ty nh v)y. M't công ty thu'c s+ h,u công c'ng c nh ngh6a là các công ty có c phi u phát hành ra công chúng, c phi u c niêm y t t i m't STC; và có t5 100 nhà u t tr+ nên s+ h,u các c phi u ó. nh ngh6a này s; a nhi*u công ty có c ph n ă c giao d ch chính th#c vào ph m vi i*u ch nh c a lu)t. B' lu)t này s; cho phép UBCKNN có th&m quy*n i*u hành các bên phát hành c phi u, các bên trung gian và các nhà u t n u bên phát hành chào bán c phi u công khai, c phi u c bán cho công chúng, và bên phát hành là m't công ty thu'c s+ h,u công c'ng. Các nhà môi gi i và trung gian liên quan n các ch#ng khoán này yêu c u ph i có gi y phép c a UBCKNN. B' lu)t ch#ng khoán d ki n c/ng s; t o i*u ki n chuy n i c( c u Trung tâm giao d ch ch#ng khoán thành ph H- Chí Minh thành S+ giao d ch ch#ng khoán theo úng ngh6a, thu'c s+ h,u t nhân c a các thành viên. UBCKNN s; chính th#c i*u ti t và giám sát ho t 'ng c a S+ giao d ch. B' lu)t c/ng s; t o c( s+ pháp lư chính th#c cho s ra %i c a Trung tâm Kư qu Ch#ng khoán Vi t Nam (VSD) mà UBCKNN ă thành l)p. Theo lu)t này, VSD c/ng d ki n s; tr+ thành m't (n v thu'c s+ h,u t nhân. Vi c phát tri n S 'c l)p v* t ch#c c a UBCKNN ă và ang là m't v n * gây tranh căi t i Qu c H'i. Hi n t i, UBCKNN thu'c BTC. Nh th , th&m quy*n t i cao trong các * xu t pháp lư, c p phép cho các bên tham gia th tr %ng, công nh)n các công c! m i là ch#ng khoán, v.v... nhi*u kh n"ng thu'c v* B' tr +ng B' tài chính. N u UBCKNN tr+ thành m't c( quan 'c l)p, th&m quy*n này s; c trao cho Ch t ch UBCKNN. Các nguyên t8c c a y ban các t ch#c ch#ng khoán qu c t (IOSCO), c coi là m c chu&n qu c t v* các thông l lành m nh, ch nh n m nh yêu c u ` 'c l)p v* ho t 'ng" thay v́ 'c l)p v* t ch#c. Trên nguyên t8c, UBCKNN l; ra có th ho t 'ng 'c l)p m0c dù tr c thu'c BTC. i*u này 0t ra yêu c u m b o vai tṛ c a BTC v i t cách là bên phát hành ch#ng khoán, trong th c t , không mâu thu4n v i vai tṛ ng %i i*u ti t. Hai quy t nh chính sách l n ă c ban hành vào n"m 2005 góp ph n m+ r'ng th tr %ng ch#ng khoán. Quy t nh u tiên, Quy t nh 528 vào tháng 6 n"m 2005, cho phép h(n 170 công ty c ph n v i c ph n u th thu'c nhà n c c niêm y t trên th tr %ng ch#ng khoán, và 75 DNNN c u giá c ph n trên các sàn giao d ch ch#ng khoán. 170 công ty c ph n có t ng v n "ng kư là 4,8 ngh́n t -ng (g n 306 tri u ô la) v i 76% do nhà n c óng góp. Trong 75 DNNN có r t nhi*u doanh nghi p "n nên làm ra trong các l6nh v c vi n thông, d u khí, i n, xi m"ng. n cu i tháng 3/2006, 24 DNNN ă bán u giá c ph n. V* niêm y t, k t qu r t áng th t v ng. Ch có Vinamilk, công ty l n nh t trong danh sách niêm y t v i s v n 1,5 ngh́n t -ng là niêm y t thành công. 26 Các chính sách phát tri n Chính sách th# hai, Quy t nh 238 c a Th T ng Chính ph ban hành tháng 9 n"m 2005, t"ng m#c tr n c a t ng v n n c ngoài n8m gi, + các công ty c niêm y t t5 30% lên 49%. Các nhà u t n c ngoài ă t m#c tr n c/ 30% t i 5 công ty, và s8p t m#c này t i 5 công ty c̣n l i. Theo m't s c tính, các nhà u t n c ngoài hi n n8m gi, kho ng 25% c ph n niêm y t trên th tr %ng ch#ng khoán. Nâng cao ch t l ng giáo d c Các quy nh v* xóa b$ b t b́nh 1ng v* giáo d!c i v i tr: em tàn t)t ă c ban hành vào tháng 5 n"m 2006, nh m giúp nh,ng tr: em này c ti p c)n b́nh 1ng v i các d ch v! giáo d!c. Các quy nh ă c áp d!ng cho t t c các t ch#c giáo d!c trong h th ng giáo d!c công. Vi c so n th o các quy nh này là k t qu c a s ph i h p hi u qu gi,a các b' nh B' Giáo D!c và ào T o (BGD& T), B' Y t (BYT), B' Lao 'ng và Th (ng Binh Xă H'i (BL TB&XH ), và các c( quan liên quan v* b o v tr: em. Các quy nh này gi i quy t các nhu c u 0c bi t c a tr: em tàn t)t v* pḥng h c, trang thi t b nhà tr %ng, thi t b , và sách giáo khoa. Các b n k ho ch giáo d!c riêng l: s; c l)p, trong ó các v)t t và ph (ng pháp thi t k phù h p cá bi t cho các nhu c u riêng c a các tr: em này. Các quy nh này cho phép các t ch#c giáo d!c tuy n các cán b' và nh,ng ng %i tr giúp có chuyên môn 0c bi t, và t o i*u ki n cho h u t các trang thi t b áp #ng các nhu c u 0c bi t c a tr: em tàn t)t. Các giáo viên ḥa nh)p xă h'i s; c t o i*u ki n tham gia t)p hu n và t)p hu n t"ng c %ng và gi m nh m#c s gi% d y. Các quy nh ă khuy n khích nh,ng can thi p ban u gi m thi u nh,ng tr+ ng i do tàn t)t. Ng %i tàn t)t c/ng s; c u tiên trong các k7 thi vào u vào i v i các tr %ng trung c p d y ngh*, các t ch#c có các d ch v! ào t o ti p n i và nâng cao. Vi c nâng cao ch t l ng giáo d!c ti u h c trên toàn qu c, chú tr ng nh,ng tr %ng + nh,ng vùng nghèo khó h(n c/ng ang có nh,ng n l c không ng5ng. M't b c ti n quan tr ng trong vi c nâng cao ch t l ng giáo d!c ti u h c là Vi t Nam áp d!ng M#c ch t l ng tr %ng h c c( b n (FSQL). ây là m't t)p h p a d ng các tiêu chí ánh giá bao g-m t́nh h́nh qu n lư, c( s+ h t ng, ào t o và b-i d 2ng 'i ng/ giáo viên c/ng nh các trang thi t b c a nhà tr %ng v.v. Vi c ki m tra hàng n"m ti n hành m't n"m sau ó ă cho phép ánh giá ti n ' t c. Khi so sánh, t ng k t vào cu i n"m 2005, xem xét t t c các ch s ch t l ng, t l FSQL b́nh quân ă t"ng t5 62.1 lên 66.1, so v i m#c t i a 100%. Báo cáo này th hi n m#c t"ng ch s FSQL hàng n"m là 6.4%. Trong m't phân tích sau ó, k t h p k t qu c a ki m tra FSQL v i b n - nghèo ói, ă cho th y m#c t"ng là r t áng chú ư + các huy n khó kh"n h(n. (B ng 9). B ng 9: ánh giá ch t l ng các tr ng ti u h(c Ch$ s FSQL b́nh quân Huy n trên t l 100% T$ l ói (quy mô t) 0 n 100) Thay i (%, nghèo n m t ng ng n 1999 (t l %) 2004 2005 n m 2004) Gi u nh t 12.4 68.7 69.6 1.28 Khá gi (g n m#c gi u nh t) 32.3 67.5 69.3 2.58 Trung l u 41.3 64.9 67.8 4.39 Khó kh"n (g n m#c nghèo) 51.5 62.8 65.5 4.41 Nghèo nh t 73.7 55.9 60.5 8.30 L u ư: Ngân hàng Th gi i c tính, d a trên s li u c a TCTK và BGD& T. Vi c phân lo i huy n theo t l nghèo d a trên b n - ói nghèo n"m 1999. 27 i ml i Ch t l ng giáo d!c ă tr+ thành tr ng tâm chính c a các chính sách nhà n c và c coi là 'ng l c chính cho phát tri n b*n v,ng. Vi c a ch (ng tŕnh gi ng d y m i vào áp d!ng + t t c các ti u ngành nh m t"ng c %ng n"ng l c c a h c sinh, giúp h c sinh bi t c bi t vi t và làm tính thành th o, c/ng nh nuôi d 2ng kh n"ng sáng t o và k n"ng gi i quy t các v n *. < c p ti u h c, ă xây d ng các chu&n ngh* nghi p h ng d4n nhu c u ào t o c a giáo viên, ánh giá và tuy n ch n giáo viên. Các công c! t (ng t c/ng ă c xây d ng cho b)c h c c p 2. i v i c p 3, Chính ph ă công b "Ch (ng tŕnh c i cách giáo d!c Trung h c 2006-2010" (CTCCGDTH). Tài li u này nêu rơ các hành 'ng c! th mà BGD& T s; ph i th c hi n hoàn thành các m!c tiêu l n trong l6nh v c giáo d!c trung h c trong KHPTKTXH 2006-2010. CTCCGDTH ă có m!c tiêu s l ng t ng th là "t"ng t l nh)p h c t i các tr %ng i h c và cao 1ng 10% m i n"m, t m#c 200 sinh viên trên 10,000 dân vào n"m 2010. CTCCGDTH c/ng có m't m!c tiêu ch t l ng t ng th , nh m phát tri n h th ng giáo d!c trung h c h ng t i t "chu&n giáo d!c tiên ti n c a khu v c và th gi i". BGD& T d nh t các m!c tiêu này thông qua: c i cách ch (ng tŕnh gi ng d y và ph (ng pháp gi ng d y, xây d ng các h th ng t"ng c( h'i h c t)p nh% chuy n i, c i ti n c( ch tài chính và chính sách các t ch#c giáo d!c ch 'ng h(n và t ch (ch u trách nhi m) v* tài chính, cán b' và khâu t ch#c; phân c p m nh m; h(n, trách nhi m và th&m quy*n rơ ràng h(n cho các (n v khác nhau; th c hi n c( ch m b o ch t l ng và quy trách nhi m; d n d n áp d!ng các tiêu chu&n c a các n c phát tri n và ḥa nh)p h th ng ánh giá quy trách nhi m giáo d!c qu c t ; khuy n khích vi c thành l)p các t ch#c giáo d!c t nhân; trong ó có các t ch#c giáo d!c 100% v n u t n c ngoài có ch t l ng cao, có nh h +ng l n v* khoa h c, công ngh , qu n lư kinh t ; và khuy n khích các nhà khoa h c và chuyên gia giáo d!c n c ngoài và Vi t ki*u t i gi ng d y t i Vi t Nam. Chi tr d ch v y t Vi c tài tr ch"m sóc s#c kh$e cho ng %i nghèo và ng %i g0p khó kh"n ă cc i thi n áng k . Ngh quy t B' Chính Tr s 46 tháng 2 n"m 2005 ă yêu c u Chính ph tài tr vi c ch,a tr cho ng %i nghèo, tr: em d i 6 tu i và các i t ng chính sách xă h'i khác, nh m h ng t i m!c tiêu BHYT toàn dân vào n"m 2010. Ngh nh 63 và các thông t kèm theo (21 và 22) qui nh cách th#c i*u hành hay "k ho ch hành 'ng" c a Ngh Quy t 46. Ngh nh tŕnh bày m't b c chính trong vi c chuy n i t5 tài tr tr c ti p cho các t ch#c cung c p d ch v! y t sang vi c trang tr i tài chính t5 phía ng %i có nhu c u. Ngh nh yêu c u m't s thành ph n b8t bu'c ph i óng BHYT, trong ó có ng %i lao 'ng làm vi c theo h p -ng v i th%i h n c nh 3 tháng tr+ nên, nh,ng ng %i h +ng l (ng h u, tr: em d i 6 tu i và nh,ng i t ng h +ng l i theo Quy t nh 139 v* ch"m sóc s#c kh$e cho ng %i nghèo. D ch v! y t có th do các bên c p d ch v! công hay t mi n là ă kí h p -ng v i B o Hi m Xă H'i Vi t Nam (BHXHVN). Nh,ng ng %i có th: BHYT b8t bu'c s; c quy*n h +ng các d ch v! + i m "ng kí d ch v! và không "ng kí d ch v!. Chi phí v)n chuy n s; c chi tr trong tr %ng h p ng %i nghèo ho0c + các vùng xa xôi. Ai c/ng có quy*n mua BHYT t nguy n, k c nh,ng ng %i ă có BHYT b8t bu'c mu n mua b o hi m + m#c cao h(n. Các s li u hi n t i cho th y kho ng 25% dân s c h +ng BHYT. BHXHVN có k ho ch t"ng con s này lên 64% vào n"m 2008, lên 100% vào n"m 2010. = c tính kho ng 28% dân s s; có BHYT b8t bu'c. BHXHVN là c( quan ch u trách nhi m th c hi n chính 28 Các chính sách phát tri n sách BHYT. BYT s; ban hành các tiêu chu&n k thu)t d a vào ó BHXHVN s; ánh giá và kí h p -ng v i các bên cung c p d ch v!. BYT và BTC s; h ng d4n vi c qu n lư qu b o hi m. BYT s; x9 lư các khi u n i v* ch"m sóc s#c kh$e, BTC s; x9 lư các khi u n i v* qu n lư qu . BHXHVN s; gi i quy t các v n * hành chính trong c( ch b o hi m b8t bu'c và t nguy n, quy trách nhi m và "ng kí c a các bên cung c p d ch v!, và ph bi n các thông tin v* BHYT. BHXHVN s; óng vai tṛ là ng %i mua chính i v i các d ch v! y t . Vai tṛ này s; m+ ra c( h'i cho các h́nh th#c th$a thu)n h p -ng m i gi,a BHXHVN và các bên c p d ch v! y t , và c( h'i cho thành ph n kinh t t nhân cùng các t ch#c dân s khác tham gia m nh m; h(n vào ngành y t . Th c hi n vai tṛ này ̣i h$i BHXHVN ph i t"ng c %ng n"ng l c r t l n. -ng th%i, Quy t nh 139 ang c s9a i t"ng s h' gia ́nh i*u ki n h +ng l i. Các i t ng h +ng l i s; là (i) "ng %i nghèo" theo qui nh c a chu&n nghèo m i (s9a i và nâng cao h(n); (ii) ng %i dân t'c thi u s s ng + vùng I, II, III; và (iii) "ng %i c)n nghèo" - + các vùng nông thôn, mi*n núi có m#c thu th)p ch nh nh h(n ho0c g p r 2i chu&n nghèo qu c gia. Nhóm (i) và (ii) s; c h +ng BHYT b8t bu'c, và s; c ngân sách h tr hoàn toàn v i m#c phí b o hi m 60,000 -ng. i t ng "c)n nghèo" s; c tài tr mua b o hi m t nguy n t5 n"m 2007, v i m#c t i thi u 30% phí b o hi m. Qu ch"m sóc s#c kh$e c a t nh cho ng %i nghèo s; h tr chi phí ch,a tr , ph n BHYT b8t bu'c không chi tr , t i a là 10 tri u -ng/l n n m vi n. i v i i t ng c)n nghèo, các qu này s; h tr chi tr trong tr %ng h p b nh hi m nghèo. Chu&n nghèo m i s; khi n làm t"ng m't s l ng l n nh,ng ng %i c x p lo i "nghèo" c h +ng BHYT mi n phí. Các c( quan y t c p t nh hoan nghênh thay i này nh ng e ng i gánh n0ng v* hành chính trong vi c ti p c)n và thông báo quy*n l i c h +ng cho m't s l ng l n ng %i dân. Hoàn thi n và c ng c các ch ng tŕnh h tr xóa ói gi m nghèo Ch (ng tŕnh 135 ă c i*u ch nh h tr hi u qu h(n s phát tri n c a các xă 0c bi t khó kh"n thu'c mi*n núi và vùng dân t'c thi u s . Ch (ng tŕnh 135 là m't trong nh,ng Ch (ng tŕnh m!c tiêu qu c gia mà Vi t Nam th c hi n m b o t các m!c tiêu qu c gia v* t"ng c %ng dân ch c( s+. Trong ch (ng tŕnh c phê duy t l n u vào n"m 1998 này, các xă c phân b ngu-n l c th %ng s9 d!ng v n xây d ng c( s+ h t ng nh %ng sá, công tŕnh th y l i, tr %ng h c, b nh vi n. B y n"m th c hi n ch (ng tŕnh ă b'c l' nh,ng thành công và c nh,ng y u kém. Vi c s9a i ch (ng tŕnh v* thi t k , các h p ph n, qui tŕnh th t!c là d a trên nh,ng thành công và kh8c ph!c các thi u sót. M!c tiêu chính c a ch (ng tŕnh là xóa ói và gi m t l nghèo xu ng d i 30% + các xă c ch n vào n"m 2010, -ng th%i thu h.p kho ng cách giàu nghèo gi,a -ng bào dân t'c thi u s + các vùng h:o lánh và các vùng khác trong c n c. Trong giai o n hai, ch (ng tŕnh s; có m!c tiêu rơ ràng h(n nh m góp ph n n c v i t l l n h(n các c'ng -ng dân t'c thi u s . Phân b ngân sách cho khuy n nông, khuy n lâm và h tr ă t"ng áng k , t5 3-4% lên kho ng 20%, ph n ánh s th5a nh)n r ng gi m nghèo cho -ng bào thi u s , ch u t c( s+ h t ng là không và c n n l c nhi*u h(n c i thi n c( h'i sinh k cho h . V n phân b cho v)n hành và b o d 2ng công tŕnh c( s+ h t ng c/ng ă c nâng lên n kho ng 10%, cho phép gi m gánh n0ng óng góp c a a ph (ng, t5 nh,ng xă v n ă nghèo. Ch (ng tŕnh s9a i c/ng trao quy*n ki m soát l n h(n cho c p xă (th)m chí là c p thôn b n), v i các bi n pháp t"ng s tham gia và n"ng l c l a ch n các công tŕnh, a i m, thi t k k thu)t và giám sát thi công. C/ng s; có nhi*u n l c thúc &y s ti p c)n thông tin 29 i ml i cho c'ng -ng, tr+ thành công c! ch ch t nh m t"ng trách nhi m gi i tŕnh và tính công khai minh b ch. B n v ng môi tr ng Các công c! kinh t b o v môi tr %ng ă c xây d ng và ánh giá chi n l c môi tr %ng ă c th c hi n thí i m. B' Lu)t m i v* B o v môi tr %ng (BVMT) s; có hi u l c t5 ngày 1-7-2006. B' lu)t có các quy nh v* vi c áp d!ng các bi n pháp `thu phí v i ng %i gây ô nhi m'; ch1ng h n nh i v i n c th i vào các ḍng sông và vi c th i các ch t 'c h i. B' lu)t này c/ng ă c tính các thanh toán v* s9 d!ng và ph!c h-i tài nguyên thiên nhiên, d a vào các qu b o v môi tr %ng. Ngoài ra, Lu)t BVMT c/ng nâng cao các yêu c u i v i ánh giá tác 'ng môi tr %ng ( GT MT) và a vào áp d!ng yêu c u v* ánh giá môi tr %ng chi n l c ( GMTCL) i v i các k ho ch phát tri n ngành và k ho ch phát tri n vùng. Ngh nh u tiên h ng d4n thi hành Lu)t BVMT ă c so n th o. Ngh nh t)p trung vào vi c áp d!ng các tiêu chu&n qu c gia v* môi tr %ng, trách nhi m qu n lư các ch t th i 'c h i, và qui tŕnh áp d!ng GT MT và GMTCL. B' Tài nguyên và Môi Tr %ng (BTN&MT) c/ng ă xây d ng quy ch th c hi n Ngh nh 67, v* Phí BVMT i v i n c th i, cho phép c i thi n ki m soát ô nhi m n c. D th o thông t v* H s ô nhi m n c th i, xác nh n-ng ' các ch t ô nhi m trong n c th i công nghi p làm c( s+ áp m#c phí theo Ngh nh 67, ă c tŕnh t5 tháng 4 n"m 2006, và d ki n s; có hi u l c vào u tháng 7 n"m 2006. GMTCL s; c i thi n vi c l-ng ghép các bi n pháp b o v môi tr %ng vào các chi n l c, k ho ch và ch (ng tŕnh. Các phân tích môi tr %ng "th ng ngu-n" ă c ti n hành "v t" m#c d án, th hi n m't b c ti n quan tr ng cho Vi t Nam, + m't th%i k7 kinh t phát tri n nhanh và u t hàng lo t v* c( s+ h t ng, có th d ki n tr c nh,ng nh h +ng l n tích l/y n khu v c và n c nh quan. Hai thí i m GMTCL ă c tri n khai i v i các k ho ch phát tri n kinh t xă h'i, m't + t nh Hà Tây và m't + huy n i T5, thúc &y phát tri n b*n v,ng và qu n lư r5ng qu c gia Tam o và vùng m. Hai GMTCL thí i m c/ng ang c th c thi, m't cho k ho ch xây d ng c ng V/ng Tàu và m't cho Quy ho ch th y i n c a T ng công ty i n l c Vi t Nam (EVN), chú tr ng các tác 'ng n a d ng sinh h c. y ban qu c gia v* phát tri n b*n v,ng ă c thành l)p vào tháng 9 n"m 2005 theo Quy t nh 1032. y ban này s; h tr Th t ng th c hi n %ng h ng chi n l c v* phát tri n b*n v,ng. M't trong các nhi m v! c a y ban là s; t ch#c các ho t 'ng liên ngành và liên vùng v* phát tri n b*n v,ng và h tr các b' liên quan xây d ng các ch (ng tŕnh nh v)y. Vi t Nam c/ng ang t"ng c %ng vi c b trí th c hi n Ngh nh Th Tokyo v* thay i khí h)u, b ng Ngh nh 35 c a Th t ng thông qua vào tháng 10, 2005. Quy t nh này giao trách nhi m cho các b' t"ng c %ng s tham gia c a Vi t Nam trong C( ch phát tri n s ch (CDM) và l-ng ghép các ho t 'ng CDM vào các k ho ch phát tri n c a các t nh, các ngành. Cho n nay, 4 d án CDM ă c phê duy t, và có thêm 25 d án ang ti n hành các b c chu&n b khác nhau. 30 Các chính sách phát tri n C i thi n công tác l p k ho ch Chính ph ă tŕnh b n KHPTKTXH 2006-2010. KHPTKTXH ă c xây d ng v i s tham kh o ư ki n r'ng răi không nh,ng trong Chính ph mà c v i m't lo t các bên liên quan (bao g-m c các t ch#c qu n chúng, các c( quan chuyên môn, thành ph n t nhân, xă h'i dân s và các i tác phát tri n). Qu c H'i ă th o lu)n d th o KHPTKTXH trong phiên h p tháng 11/2005 và s; chính th#c phê duy t trong phiên h p l n này. KHPTKTXH ă nh)n c s tán thành c a i H'i ng tháng 4 n"m 2006. V"n b n này th hi n ti n b' áng k trong vi c xây d ng m't k ho ch trung h n, h ng vào các k t qu , k t h p cùng lúc hai m!c tiêu phát tri n kinh t và công b ng xă h'i, tŕnh bày nh,ng c i cách mb o tính b*n v,ng v* lâu dài. Quan tr ng h(n, v"n b n này ă d#t khoát công nh)n nh,ng thách th#c v* th ch và các qui nh g8n li*n v i vi c hoàn t t quá ' lên n*n kinh t th tr %ng. V"n b n nêu rơ m't lo t các hành 'ng pháp lư, cùng v i l ch tŕnh c i cách, ng m h ng n s gia nh)p WTO, ng h' m nh m; s quá ' này. KHPTKTXH do ó tr+ thành khuôn kh phân b các ngu-n l c công c'ng trong giai o n trung h n và là c( c u g8n k t các h tr c a các nhà tài tr v i các u tiên qu c gia. H th ng ánh giá và giám sát th c hi n KHPTKTXH c/ng ă c xây d ng, và ang hoàn t t. Vi c công nh)n ba tr! c't: kinh t , xă h'i và môi tr %ng cho th y t m quan tr ng duy tŕ phát tri n ḥa nh)p và b*n v,ng. Tuy nhiên, trong quá tŕnh th c hi n KHPTKTXH c n ph i nh n m nh các v n * liên ngành c a t t c ba tr! c't, ch y u là liên quan n l6nh v c qu n lư i*u hành. C i thi n d ch v công c ng Các qui nh m i ă c ban hành c i thi n vi c cung c p các d ch v! công c'ng thông qua t"ng c %ng giám sát, a vào áp d!ng các c( ch ph n h-i t5 ng %i s9 d!ng, h n ch chi l (ng. Vi c ban hành Ngh nh 43 thay th Ngh nh 10 v* trao quy*n t ch và 'c l)p tài chính cho các (n v d ch v! công trong các l6nh v c y t , giáo d!c, v)n t i, v"n hóa, th thao. B ng cách cho phép các (n v d ch v! công c thu phí, Ngh nh tr c t o ra m't 'ng l c m nh m; nâng cao ch t l ng d ch v!. Tuy nhiên, c/ng có nh,ng d u hi u cho th y vi c cung c p các d ch v! c( b n mi n phí, ho0c v i m#c phí th p theo các quy nh c a Chính ph ă b nh h +ng b+i nh ng 'ng c( này. H(n n,a, nhi*u (n v cung c p d ch v! công ph i i m0t v i nh,ng h n ch c nh tranh + c p a ph (ng. V́ Ngh nh 10 ă cho phép r t linh ho t trong vi c s9 d!ng ngu-n thu t5 phí tr l (ng cao h(n, t o ra 'ng c( tính phí các d ch v! cao h(n r t nhi*u. Quy nh m i, Ngh nh 43, b8t bu'c các (n v d ch v! dành ra 25% doanh thu ṛng c i thi n ch t l ng d ch v!, do ó ă h n ch b t kho n ti*n dành t"ng l (ng. Ngh nh 43 c/ng quy nh m#c l (ng tr n ngh ch o v i s ti*n mà nhà n c h tr t5 ngân sách. Ngh nh yêu c u ph i 0t ra các tiêu chu&n i v i vi c cung c p d ch v! c a các (n v theo h ng d4n c a b' ch qu n. Tiêu chu&n ánh giá (n v cung c p d ch v! là kh i l ng công vi c, ch t l ng d ch v!, th%i gian hoàn thành d ch v!, và s tuân th các qui nh liên quan. Vi c ánh giá và giám sát ti p t!c c không ch b' ch qu n th c hi n, mà c̣n có các c( quan ki m tra nhà n c và ki m toán liên quan. Ngh nh c/ng a ra c( ch l y ư ki n ph n h-i t5 nh,ng ng %i s9 d!ng d ch v! không d5ng l i + "h'p th góp ư" mà c các h́nh th#c khác nh i*u tra "phi u l y ư ki n công dân" 31 i ml i u tranh ch ng tham nh ng B' lu)t v* pḥng ch ng và ki m soát tham nh/ng ă c Qu c H'i thông qua vào tháng 11, 2005 và s; có hi u l c vào tháng 6, 2006. Vào tháng 2, 2006, Th t ng ban hành K ho ch Hành 'ng v ch rơ vai tṛ c a các b' ngành và c( quan khác nhau trong vi c m b o th c thi hi u qu b' lu)t. B' lu)t c d th o cùng th%i i m v i cu'c i*u tra phát hi n toàn di n v* tham nh/ng l n u tiên c th c hi n t i Vi t Nam. y ban i*u hành ch ng tham nh/ng trung (ng s; c thành l)p. y ban này d ki n s; bao g-m i di n t5 Chính ph , Qu c H'i, Vi n Ki m sát, ṭa án, công an, và s; do Th T ng #ng u. Quy*n l c c a ban này có th s; bao g-m băi nhi m, băi ch#c t m th%i các b' tr +ng và ch t ch y ban Nhân dân (UBND) và H'i -ng Nhân dân (H ND) n u nghi ng% có sai ph m. Các ho t 'ng chính c a ra nh m u tranh và ki m soát tham nh/ng là t"ng c %ng s t cáo c a công chúng và tính minh b ch trong các l6nh v c nh mua s8m công c'ng, công tŕnh công c'ng, qu n lư và c ph n hóa DNNN, ki m toán ngân sách nhà n c, qu n lư t ai, qu n lư nhân s . B' lu)t c! th hóa các n'i dung và ph (ng th#c t cáo. Lu)t c/ng cho phép cá nhân có quy*n yêu c u các c( quan c! th , nh UBND, cung c p thông tin. Lu)t t"ng c %ng trách nhi m gi i tŕnh c a nh,ng ng %i #ng u các t ch#c, (n v , b ng cách qui nh r ng h ph i ch u trách nhi m n u có tham nh/ng trong (n v mà h qu n lư và d i quy*n h . M't công c! khác pḥng ch ng tham nh/ng là (n gi n hóa h(n n,a các th t!c hành chính, trong ó có t"ng c %ng các giao d ch i n t9. Chính ph c/ng s; quy nh c! th và i*u ti t các giao d ch ph i thanh toán qua h th ng ngân hàng. Lu)t khuy n khích ng %i dân và các c( quan khác "th i c̣i", và khen th +ng các hành 'ng nh v)y. K ho ch hành 'ng h ng d4n các b', UBND t nh và thành ph kh&n tr (ng rà soát l i các v"n b n pháp lư mà h qu n lư và xóa b$ các n'i dung trái v i các chính sách và lu)t pháp nhà n c, ch-ng chéo, quan liêu và tr+ thành ngu-n sách nhi u ng %i dân và các doanh nghi p. Các b', các c( quan và t nh ph i h th ng hóa các quy nh v* th t!c, trong ó có các gi y t% c n thi t làm th t!c, và th%i h n hoàn thành th t!c. Các chi ti t này ph i c công b r'ng răi trên các ph (ng ti n thông tin i chúng, c/ng nh niêm y t + các pḥng ban. Hành 'ng này phù h p v i ch (ng tŕnh t ng th v* C i cách hành chính công. M't quy nh then ch t c a lu)t là v* vi c b8t bu'c công khai tài s n và thu nh)p c a các cán b' nhà n c. R t áng tuyên d (ng là m't nh ngh6a r'ng h(n v* `ng %i kê khai' ă c a ra, trong ó bao g-m c "v /ch-ng và con cái trong cùng m't h' kh&u". M't ngh nh riêng s; c Thanh tra Chính ph (TTCP) so n th o h ng d4n th c hi n quy nh này. Áp d!ng trên di n r'ng vi c kê khai tài s n trong giai o n u s; có r i ro v t quá kh n"ng c a các thanh tra, do ó gi m hi u qu . m b o hi u qu , nên áp d!ng cách ti p c)n t5ng b c (ti p c)n theo quá tŕnh), ch1ng h n nh thí i m kê khai tài s n + nh,ng c( quan tai ti ng nh t v* tham nh/ng ho0c i v i các cán b' quan ch#c cao c p. B' N'i V! (BNV), ph i h p v i BTC và NHNN, ă c giao nhi m v! n tháng 10 n"m 2006 ph i chu&n b xong m't b n k ho ch theo dơi thu nh)p c a các quan ch#c c p cao ho0c n8m gi, c (ng v quy*n l c quan tr ng. BTC s; i u trong vi c so n th o m't quy ch , vào tháng 10 n"m 2006, v* vi c nh)n quà ho0c bi u quà i v i các cán b' viên ch#c. K ho ch i*u tra do TTCP l)p s; t)p trung vào 4 l6nh v c sau: công tŕnh công c'ng, qu n lư t ai, qu n lư thu chi ngân sách, qu n lư tài s n công. TTCP s; i u và ph i h p 32 Các chính sách phát tri n v i BNV, BTN&MT, B' Công An (BCA), BTC th c hi n thanh tra v* các l6nh v c mà qu n chúng khi u n i nhi*u nh t nh sau: qu n lư nhà + và t ai, u t và c p phép xây d ng, thu thu , h i quan, "ng ki m và "ng kí ph (ng ti n, c p gi y phép lái xe, "ng kí h' kh&u. BCA và TTCP, ph i h p v i BNV, s; i u trong vi c so n th o ngh nh c! th hóa ch#c n"ng và quy*n h n c a (n v 0c bi t Ch ng tham nh/ng thu'c BCA và TTCP. TTCP c/ng s; tŕnh lên Chính ph báo cáo v* vi c phê chu&n Công = c c a Liên H p Qu c v* Ch ng Tham Nh/ng (UNCAC). 33