‫د Ù?ــــــــــوالدو Ù?ـــــــابریکــه‬ ‫اجـــرایئوي لنـــــــــــــــــــــډیز‬ ‫دغه راپور په اÙ?غانستان Ú©Û? د ‪ ۷‬میلونو ټنو کلنÛ? وړتیا په لرلو سره د پوالدو د یوÛ? کارخانÛ? د جوړونÛ? په اړه د ‪AFISCO‬‬ ‫کنسورسیم د ژمنÛ? د عملي کیدنÛ? امکان مطالعه کوي‪ .‬کنسورسیم ته د حاجیګګ د اوسپنÛ? د معدن د څلورو بالکونو څخه د ‪۳‬‬ ‫بالکونو امتیاز ورکړل شوی دی او پوالدو د کارخانÛ? په وړاندیز Ú©Û? ÛŒÛ? د سکرو د نږدÛ? پرتÛ? زیرمو کارونه په پام Ú©Û? نیول شوی‬ ‫ده‪ .‬نو له دغه امله تحلیل د یو منسجم موډل پر بنسټ ترسره کیږي‪ ،‬په کوم Ú©Û? Ú†Û? خام مواد د قیمت په بدل Ú©Û? د الس رسÛ? ÙˆÚ“ دي‪.‬‬ ‫د تکمـــــــــــیل شوو Ù?والدو لپاره بازار‬ ‫د خامو موادو (د اوسپنÛ? ذخیر‪ ،‬سکاره‪ ،‬ګاز‪ ،‬برښنا او پاتÛ? شووني)د برابرونÛ? لوژیستیک او د پوالدو د نیمه‪ ،‬بشپړ یا‬ ‫Ù?رعي محصوالتو لپاره بازارونو ته الس رسÛ? د پانګوونÛ? پر پریکړو او د Ù?والدو د کارخانÛ? لپاره د موقعیت په انتخاب‬ ‫باندÛ? خورا Ú‰Û?ر اغÛ?ز لري‪ .‬د ارزانه اوسپنÛ? او سکرو شتون او همدا رنګه د پوالدو او د هغÛ? د Ù?رعي محصوالتو‬ ‫لپاره محلي او سیمه ایزه غوښتنه اÙ?غانستان په یو زړه پورÛ? بازار بدلوي‪ .‬بلخوا د زیربنا اوسنÛ? وضعیت بیا د پام وړ‬ ‫محدودیت Ú«Ú¼Ù„ کیږي‪.‬‬ ‫د اÙ?غانستان د Ù?والدو لپاره به اصلي بازار سیمه ایز (Ù„Ú©Ù‡ اÙ?غانستان‪ ،‬ازبکستان‪ ،‬تاجکستان‪ ،‬قرغزستان‪ ،‬ترکمنستان‪ ،‬او‬ ‫ممکن شمالي پاکستان) وي‪ .‬د هوار محصوالتو (‪ )Flat products‬پر Ú?ای اوږده محصوالت (‪ )long products‬ډیر‬ ‫هڅونکي Ù?رصتونه برابروي‪ ،‬Ú?Ú©Ù‡ داسÛ? اټکلونه شته Ú†Û? د ‪ ۰۲۰۲‬څخه تر ‪ ۰۲۰۲‬پورÛ? په بازار Ú©Û? د پوالدو کموالÛ?‬ ‫یا تشه د ‪ ۰‬میلیون ټــــــــــــنو څخه تر ‪ Û°.۷‬میلیوڼ ټــــــــــنو ته ورسیږي‪.‬‬ ‫چین د اÙ?غانستان د Ù?والدو لپاره مناسب مارکیټ نه دی‪ .‬که Ú…Ù‡ هم چین په بÛ? سارÛ? توګه په سیمه Ú©Û? هم د Ù?والدو د تولید‬ ‫او هم د مصرÙ? له مخÛ? مخکښ دی‪ ،‬اما ګمان کیږي Ú†Ù‡ په خپل Ú?ان بسیا او خپلÛ? اړتیاوÛ? د کور د ننه پوره کړي‪ .‬بلخوا‬ ‫هندوستان ممکن په منÚ?ني محال Ú©Û? د Ù?والدو واردولو ته اړتیا ولري اما د یاد هیواد پر Ú?ان د بسیا کیدو لوړ امکانات او د‬ ‫اوسنÛ? زیربنا محدودیت یاد هیواد هم د اÙ?غانستان د Ù?والدو لپاره د یوه بازار په توګه د بدلیدو امکانات راکموي‪.‬‬ ‫ممکن په خلیج او ایران Ú©Û? پانګونÛ? په دغه سیمو Ú©Û? د پوالدو کموالÛ? Ú†Û? په اوس مهال Ú©Û? تر سترګو کیږي‪ ،‬ډیر ژر له‬ ‫منÚ?Ù‡ یوسي‪ .‬خو امکان لري Ú†Û? ایران د خامÛ? اوسپنÛ? د صادراتو لپاره Ú?ینÛ? Ù?رصتونه برابر کړای شي‪.‬‬ ‫کچــــــــــه‬ ‫د مرکزي اسیا بازار ممکن په نږدÛ? راتلونکي Ú©Û? د ‪ ۷‬میلیون ټــــــــــنو Ù?والدو د جذبولو وړتیا ونلري‪ .‬دا پداسÛ? حال‬ ‫کÛ? ده Ú†Ù‡ د اÙ?غانستان د Ù?والدو د تولید Ú©Ú†Ù‡ په کال ‪ ۰۲۰۲‬کÛ? نږدÛ? ‪ ۰‬میلیون ټــــــــــنو ته رسیږي‪ .‬نهایتاْ د Ù?والدو یوه‬ ‫داسÛ? کارخانه Ú†Û? وکړای شي په کال Ú©Û? ‪ ۷‬میلیون ټـــــــــــــنه تولید ولري ګټوره تمامه شي‪ ،‬البته هغه مهال Ú†Ù‡ اوسنÛ?‬ ‫زیربناوÛ? پراختیا ÙˆÚ©Ú“ÙŠ Ú…Ùˆ صادرات د مرکزي اسیا څخه د باندÛ? د سیالی کونÛ? جوګه شي‪.‬‬ ‫Ú?Ú©Ù‡ خو پړاویزه ایزه پانګونه د سال او تجویز ÙˆÚ“ ده‪ .‬همدا ډول د ‪ ۰‬میلیون ټـــــــنو په اندازه د ګرمÛ? اوسپنÛ? او ‪۲.۰‬‬ ‫میلیون ټــــــــــــنو په اندازه تاوه Ú©Ú“Ù„ شوی Ù?والد په لومړÛ? مرحله Ú©Û? د ‪ ۰،۳‬میلیارډ ډالرو په ارزښت (پداسÛ? حال Ú©Û?‬ ‫چه د برښنا د Ù?ابریکÛ? او زیربنا ته د الس رسي مصرÙ? Ù¾Ú©Û? شامل نــــــــــه وي) د ترالسه کیدو ÙˆÚ“ ده‪ .‬یاد هدÙ? ته‬ ‫رسیدل د بازار د یوÛ? کره ستراتیژÛ? په رامنÚ? ته کولو پورÛ? تړاو لري Ú†Û? وکوالی شي خطرونه راکم کړي‪ .‬تر دÛ?‬ ‫زیاته تعرضي او خطرلرونکÛ? ستراتیژÛ? ممکن د لومړني ظرÙ?یت ‪ ۳‬میلیون ټــــــــــــــنه تضمین کړي‪ .‬وروستÛ? پړاو‬ ‫ممکن د تولید Ú©Ú†Ù‡ تر ‪ ۷‬میلیون ټـــــــــــــنو پورÛ? لوړه کړي‪ ،‬چه په خپل وار سره یاد هدÙ? د بازارونو‪ ،‬سیالی او‬ ‫زیربناوو په پراختیا باندÛ? اتکا ولري‪ .‬د دÛ? موخÛ? لپاره د ‪۰۲۰۲‬څخه بیا تر ‪ ۰۲۳۰‬کال پورÛ? د پانګونÛ? څخه د عاید‬ ‫کورنÛ? نرخ(‪ )Internal rate of return‬تر ‪ ۰۰۱‬زیاته اټکل شوÛ? ده Ú†Û? د یاد صنعت لپاره یوه سالمه او ÚšÙ‡ اندازه‬ ‫ګڼل کیږي‪ .‬د پانګونÛ? څخه د عاید کورنÛ? نرخ ( ‪ ) IRR‬د پلور د قیمتونو سره ډیر Ú©Ù„Ú© تړاو لري‪.‬‬ ‫خام مواد به تر کال ‪ ۰۲۰۷‬پورÛ? د الس رسي ÙˆÚ“ نه وي‪ .‬پداسÛ? حال Ú©Û? Ú†Ù‡ پیل ممکن د ‪ ۰۲۰۷‬کال په دویمه نیمایي Ú©Û?‬ ‫وشي‪ ،‬د ساده تولیدي ترکیب په لرلو سره د لومړÛ? پړاو کارخانه ممکن د ‪ ۰۲۰۰‬کال تر پایه پورÛ? خپل ‪ ۰۲۱‬وړتیا ته‬ ‫ورسیږي او په ‪ ۰۲۰۲‬کÛ? بشپړي وړتیا ته ورسیږي‪ .‬توسعه ممکن په کال ‪ ۰۲۰۰‬او ‪ ۰۲۰۳‬کÛ? په پام Ú©Û? ونیول شي‪.‬‬ ‫د نورو Ù?رعي پراختیاوو پوتانسیال‬ ‫د اوسپنÛ? او Ù?والدو ترڅنګ به یاده Ù?ابریکه نور Ù?رعي محصوالت Ù„Ú©Ù‡ ګاز‪ ،‬قیر او نیم Ú©Ú“Ù„ شوي Ù?لز جوړوي‪ ،‬د کومو‬ ‫لپاره Ú†Û? Ú?ایي بازارونه شتون لري‪ .‬د دغه Ù?رعي محصوالتو خرڅالو Ú©Ú†Ù‡ به په لګښتونو باندÛ? ستره اغیزه ولري‪ .‬که‬ ‫چÛ?رÛ? د وړاندي څخه شتون ونلري‪ ،‬نو د دغه موادو پروسس کول به پانګونÛ? ته اړتیا ولري ‪ ،‬البته ‪ :‬د برÛ?ښنا کارخانه (‬ ‫چÛ? د ګازو څخه برÛ?ښنا جوړه کړای شي) او کود جوړونÛ? Ù?ابریکه (Ú†Û? د ګازو څخه کود جوړ کړای شي)‪ ،‬د‬ ‫سمنـــــــــــتو Ù?ابریکه ( Ú†Ù‡ وکړای Ú†Ù‡ Ù?لزاتو د پروسس پاتي شوني په سمنتو تبدیل کړای شي) او په ممکنه ډول کیمیاوي‬ ‫کارخانه (Ú†Ù‡ قیر په کیمیاوي تولیداتو تبدیل کړای شي)‪ .‬همدا ډول د Ù?والدو د Ù?ابریکه لپاره د برÛ?ښنا‪ ،‬اوکسیجن‪ ،‬نجیبه ګاز‪،‬‬ ‫میخانیکي او لوژیستیکي خدمتونو ته اړتیا په خپل وار سره د Ú?ایي بازار ته هم ګټه رسولÛ? شي‪.‬‬ ‫د اوسپنÛ? او Ù?والدو نور محصــــــــــوالت Ù„Ú©Ù‡ بÛ? درزه ټـــــــــیوبونه‪ ،‬درنÛ? مقطعÛ?‪ ،‬د بÛ? زنګه پوالد یا د انجینرÛ? پوالد‬ ‫بازار دومره تود ندی‪ .‬د کانونو د صنعت لپاره د میده Ú©Û?دنÛ? پنډوسونه یواÚ?ني ګټور انتخاب کیدای شي‪.‬‬ ‫معموالْ د Ù?والدو کارخانÛ? د مسقیم کاري Ù?رصتونو ‪ Û´-۰‬برابره غیر مستقیم کاري Ù?رصتونه برابروي ‪ .‬په مسقتیم ډول د‬ ‫اشتغال Ú©Ú†Ù‡ ممکن د پام ÙˆÚ“ توپیر ولري Ú†Û? په خپل وار سره د کارخانÛ? په جوړښت‪ ،‬د تولید ترکیب‪ ،‬په خپل Ú?ان د‬ ‫بسیاینÛ? Ú©Ú†Ù‡ او ادغام او د کارکوونکو د لګښت پورÛ? اړه لري‪ .‬هرڅومره Ú†Ù‡ د مستقیم استخدام او اشتغال Ú©Ú†Ù‡ را ټیټه‬ ‫وي په همغه اندازه د غیرمستقیم د اشتغال Ú©Ú†Ù‡ تکثیر کیږي‪.‬‬ ‫بــــــــــــــــــــدیلÛ? سناریوګانÛ?‬ ‫موجوده زیربناو ته په کتو د خامو موادو صادرول به لوړ لوژیستکي لګښت ولري‪ ،‬چه اÙ?غانستان به د لیږد د بیو‬ ‫لحاظه په سر Ú©Û? Ú?ای ونیسي‪ .‬نو له دغÛ? امله په لومړیو Ú©Û? دÚ?ایي اوسپنÛ? او سکرو لپاره به یوا Ú?Ù†ÛŒ Ú?اي د‬ ‫پوالد کارخانه وي‪.‬‬ ‫همدارنګه یو شمیر زیاتÛ? بدیلÛ? سناریوګانÛ? Ú†Û? په نیمه او یا هم په قسمي ډول پروسس شویو توکو باندÛ? به‬ ‫تمرکز ولري‪ ،‬د عملي کیدو ÙˆÚ“ وي خو پدÛ? شرط Ú†Û? د ترانسپورت په برخه Ú©Û? د پام ÙˆÚ“ پرمختګونه وشي‪ .‬که‬ ‫چیري د سیمه ایز بازار لپاره د مدغم شوو Ù?والدو او اوسپنÛ? جوړونÛ? بنسټیزه سناریو تمویل نشي‪ ،‬نو په هغه‬ ‫صورت Ú©Û? د خامÛ? اوسپنÛ? د تولید د خطره Ú‰Ú©Ù‡ ستراتیژÛ? ممکن یواÚ?Ù†ÛŒ موجود بدیل وي‪.‬‬ ‫نتیجه ګیري‬ ‫‪ ‬د سیمه ایزÛ? اړتیا د پوره کولو په موخه د ‪ ۰‬څخه بیا تر ‪ ۳‬میلیون ټـــــــــــــــنو پورÛ? د Ù?والدو او‬ ‫اوسپنÛ? جوړولو لومړنÛ? تولید‬ ‫دا سند د ‪ Executive Summary -Steel Mill‬ژباړه ده Ú†ÛŒ لیوالو کسانو ته د خدمت په توګه وړاندی کیږي‪ .‬د اختالÙ?‬ ‫په صورت Ú©Û? د دÛ? سند انګلیسÛ? متن ته غوره توب ورکول کیږی‪.‬‬ ‫‪ ‬د Ù?رعي پراختیا پوتانسیال نیغ په نیغه د Ù?رعي محصوالتو سره تړاو لري او د پوالدو د کارخانÛ?‬ ‫اړتیاوÛ? حقیقي او د تعقیبولو ÙˆÚ“ وي‪.‬‬ ‫‪ ‬د کانونو د سیمه ایز سکتور پراختیا تته په کتو‪ ،‬د میده کولو پنډوسونه (‪ )grinding balls‬ممکن یواÚ?نی‬ ‫Ù?رعي پراختیا وي Ú†Û? د عملي کیدنÛ? ÙˆÚ“ وي‪.‬‬ ‫‪ ‬د پړاونو د اغیزمنتیا په استثنا ‪ ،‬بدیلÛ? سناریوګانÛ? د مدغم شوÛ? Ù?والدو او اوسپنÛ? جوړولو د موډل په‬ ‫پرتله Ú©Ù… معیاري ښکاري‪.‬‬ ‫‪ ‬د وړاندي څخه د سیمو غوراوی او نسبتا لومړÛ? Ú©ÙˆÚ†Ù†ÛŒ پړاو قوي اوکم مصرÙ?Ù‡ د خطر راکمونکي‬ ‫ستراتیژي بریښي‪.‬‬ ‫‪ ‬د مارکیټ‪ ،‬خام موادو‪ ،‬د اوسپنÛ? د Ù?ابریکÛ?‪ ،‬زیربنا‪ ،‬پر اقتصاد باندي د ثانوي او ثالثه اغیزÛ? په ګډون‬ ‫یو اقتصادي ماډل به د حد اکثر پانګونÛ? په تعینولو Ú©Û? مرسته وکړي‪.‬‬ ‫دا سند د ‪ Executive Summary -Steel Mill‬ژباړه ده Ú†ÛŒ لیوالو کسانو ته د خدمت په توګه وړاندی کیږي‪ .‬د اختالÙ?‬ ‫په صورت Ú©Û? د دÛ? سند انګلیسÛ? متن ته غوره توب ورکول کیږی‪.‬‬