40402 BANKA BOTĖRORE SHQIPĖRIA: TENDENCAT E VARFĖRISĖ DHE PABARAZISĖ, 2002-2005 Dhjetor 2006 A. PĖRVOJA E RRITJES EKONOMIKE 1.1 Qė nga tranzicioni Shqipėria ka njė histori mbresėlėnėse tė rritjes ekonomike. Rritja ekonomike, qė nga viti 1990, ėshtė nga mė tė lartat nė tė gjitha ekonomitė e tranzicionit. Kjo ėshtė arsyeja pse tė ardhurat reale tė Shqipėrisė janė ngritur sėrish nė nivelet e periudhės para tranzicionit, megjithėse vendi mbetet njėri prej vendeve mė tė varfra nė Evropė, ku tė ardhurat bruto pėr frymė nė vitin 2005 ishin rreth 2.510 dollarė amerikanė (Figura 1). Pėrveē goditjes qė pėsuan kapacitetet prodhuese nė vitin 1997 pas rėnies sė skemave piramidale, nė periudhėn 1994-2001 rritja reale e PBB-sė ka qenė mesatarisht mbi 7% nė vit dhe rreth 5% nė vit qė nga viti 2002 (shih Figurėn A1 pėr nivelet vjetore tė rritjes). Figura 1. PBB real nė Shqipėri (1990=100) 140.00 130.00 120.00 110.00 100.00 90.00 80.00 70.00 60.00 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 PBB real (1990=100) Burimi: WDI dhe Albania Live Database. 1.2 Kėto nivele tė larta dhe tė qėndrueshme tė rritjes ekonomike janė arritur nėpėrmjet stabilizimit tė suksesshėm makro-ekonomik, rritjes sė pėrgjithshme tė faktorit tė produktivitetit dhe tė reformave tė rėndėsishme strukturore, pėrfshirė liberalizimin e tregtisė, privatizimin e ndėrmarrjeve dhe liberalizimin e ēmimeve. Njė kontribut nė kėtė rritje vjen dhe nga paratė e dėrguara dhe veprimtaritė informale meqėnėse fitimet nga kėto burime vazhdojnė tė stimulojnė kėrkesėn pėr shėrbime dhe ndėrtim (Banka Botėrore, 2004; Banka Botėrore, 2005). 1.3 Rritja nė sektorin bujqėsor, me njė numėr dyshifror, nxiti mėkėmbjen nė njė periudhė tė hershme te ekonomise, por ndėrtimi dhe shėrbimet e kanė kompensuar uljen e ritmit qė ka pėsuar prodhimi bujqėsor kohėt e fundit. Pas njė rėnieje fillestare nė fillim tė viteve nėntėdhjetė, bujqėsia shqiptare pėrjetoi pėr mjaft kohė njė njė zgjerim, qė u mbėshtet nga ndryshimet qė u bėnė nė lidhje me stimulimin (kalimin nga fermat kolektive nė ekonomi 2 private), nga diversifikimi, sidomos i bagėtive dhe perimeve, si dhe rritja e pėrpunimit tė produkteve bujqėsore. Sidoqoftė, ndėrsa transformimi strukturor i ekonomisė u konsolidua dhe kufizimet e tjera nė bujqėsi ­ madhėsia e vogėl e tokės, pėrdorimi i kufizuar i inputeve moderne, infrastruktura e dobėt dhe mundėsia e paktė pėr tė hyrė nė treg, kapacitetet e ulėta pėrpunuese dhe mungesa e tregut tė pėrshtatshėm tė tokės ­ minuan qėndrueshmėrinė e niveleve fillestare tė rritjes, kontributi i bujqėsisė u zvogėlua (Figura 2). Ngadalėsimi i rritjes sė prodhimit bujqėsor, nė rreth 3% nė vit pėr periudhėn 2002-2005, dhe rritja e kapacitetit prodhues nė sektorė tė tjerė ka zvogėluar pjesėn e bujqėsisė nė PBB, nga kuota mė e lartė prej 35% nė vitin 1995 nė 22% nė vitin 2005 (Figura A2). Nivelet e rritjes ekonomike pas vitit 1997 janė nxitur mė shumė nga rritja efektive e shėrbimeve dhe e ndėrtimit, qė kanė kompensuar rėnien nė prodhimin industrial dhe nė bujqėsi. Figura 2: Rimet e rritjes sė sektorėve 50.0 40.0 Prodhimi industrial Ndėrtimi Bujqėsia 30.0 Shėrbimet 20.0 Rritja nė % 10.0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 0.0 Industria PBB -10.0 -20.0 Viti Burimi: WDI dhe Albania Live Database. 1.4 Nivelet e qėndrueshme tė rritjes kanė ēuar nė krijimin modest tė vendeve tė punės. Shkalla e papunėsisė, duke pėrdorur pėrkufizimin standard tė Organizatės Ndėrkombėtare tė Punės, u ul nga 10% nė rreth 7% nė vitin 2005. Njė pėrkufizim alternativ i papunėsisė, qė pėrfshin tė papunėt e shkurajuar, tregon gjithashtu njė tendence tė ngjashme rėnieje, megjithėse me kėtė metodė shkalla fillestare e papunėsisė vlerėsohet tė jetė mė e lartė (Tabela 1, rreshti 3). Njė pjesė e uljes sė papunėsisė i atribuohet pakėsimit tė pėrpjekjeve aktive pėr tė gjetur punė, siē duket qartė nga njė numėr i madh njerėzish inaktive nė moshė pune, sidomos shtėpiaket, dhe nga niveli relativisht i ulėt i punėsimit tė njerėzve nė moshė pune. Pėrveē kėsaj, niveli nė rritje i regjistrimeve, sidomos nė arsimin e mesėm ndoshta nė zonat fshatare, mund tė shpjegojė pjesėrisht nivelin nė rėnie tė pjesėmarrjes nė forcėn e punės. Por, pavarėsisht nga kėto tendenca, 3 tė dhėnat tregojnė qartė se nė periudhėn 2002-2005 ka njė rritje tė lehtė tė punėsimit nė zonat urbane (Tabela 1) dhe tek popullsia nė moshė tė rritur mbi 25 vjeē (shih Figurėn A8). Tabela 1: Treguesit kryesorė tė tregut tė punės, 2002-2005 2002 2005 Qytet Fshat Gjithsej Qytet Fshat Gjithsej Shkalla e pjesėmarrjes nė forcėn e punės (definicioni i zgjeruar) 62.0 77.2 70.6 60.0 69.6 65.3 Shkalla e pjesėmarrjes nė forcėn e punės (definicioni standard) 55.1 74.2 65.9 54.1 67.1 61.2 Shkalla e papunėsisė (definicioni i zgjeruar) 31.1 7.3 16.4 21.8 6.0 12.6 Shkalla e papunėsisė (definicioni standard) 22.5 3.4 10.3 13.3 2.4 6.8 Niveli i punėsimit 42.7 71.6 59.1 46.9 65.4 57.0 Shėnim: Pėrllogaritjet pėr popullsinė e grupmoshės 15-64 vjeē. Shih gjithashtu Bankėn Botėrore, 2005. 1.5 Por nuk janė krijuar vende pune tė mjaftueshme, sidomos nė sektorin formal. Vetėm 15% e tė papunėve nė vitin 2002 u punėsuan nė sektorin formal deri nė vitin 2004. Vetėm 10% e atyre qė ishin jashtė forcės sė punės nė vitin 2002 bėnė njė kalim tė ngjashėm. Pėrkundrazi, 38% e tė papunėve kanė gjetur punėsim informal me pagė (Banka Botėrore, 2005). Nivelet nė rritje tė emigracionit jashtė vendit janė dėshmia mė e madhe e krijimit tė pamjaftueshėm tė vendeve tė punės. Dyndja e emigrantėve tė pėrhershėm dhe tė pėrkohshėm u rrit shumė gjatė gjithė viteve nėntėdhjetė (Figura 3; Carletto et al., 2004 dhe 2005) pėr nė Greqinė dhe Italinė fqinje. Rreth 90% e emigrantėve u larguan nė kėrkim tė punės. Megjithatė, siē tregon Figura 3, pas vitit 1998 ka njė ngadalėsim tė dyndjeve tė emigrantėve meqenėse ekonomia u mėkėmb nga shkatėrrimet qė sollėn skemat piramidale. Figura 3: Dyndjet e emigracionit tė pėrhershėm dhe tė pėrkohshėm jashtė vendit, 1990- 2001 Numri i emigrantėve Emigracion i pėrkohshėm, gjithsej Emigracion i pėrhershėm, raste tė reja 140,000 120,000 100,000 80,000 60,000 40,000 20,000 0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Viti Burimi: Carletto et al. (2005). 1.6 Nivelet e larta tė rritjes, qė janė ruajtur pėr njė kohė tė gjatė, kanė tendencė qė ta ulin varfėrinė. Nivelet e rritjes sė PBB-sė reale tė Shqipėrisė kanė qenė mesatarisht rreth 2% nė vit qė 4 nga viti 1990 dhe rreth 6% nė vit qė nga viti 1998. Meqenėse kėto nivele tė rritjes sė tė ardhurave janė arritur nė njė kontekst demografik tė rritjes sė ulėt tė popullsisė dhe tė raporteve nė rėnie tė vartėsisė, ne duhet tė presim qė tė shohim pėrmirėsime tė konsiderueshme nė mirėqenie. Ndonėse nuk kemi tė dhėna pėr mirėqenien e familjeve pėr tė gjithė periudhėn e tranzicionit, ne kemi tė dhėna pėr periudhėn 2002-2005. Pjesa tjetėr e diskutimit pėrqendrohet tek ndryshimet nė mirėqenie mes kėtyre dy periudhave. B. ZHVILLIMI, VARFĖRIA DHE PABARAZIA 1.7 Ritmet e larta tė rritjes sė PBB-sė janė shoqėruar me njė ulje masive tė varfėrisė. Pjesa e popullsisė, konsumi mujor real pėr frymė i tė cilės ėshtė nėn 4.891 lekė (me ēmimet e vitit 2002), u ul nga 25.4% nė vitin 2002 nė 18.5% nė vitin 2005 (Figura 4 dhe Tabela A8). Kjo do tė thotė se afėrsisht 235.000 nga rreth 800.000 individė tė varfėr, qė ishin nė vitin 2002, dolėn nga varfėria. Popullsia nė varfėri ekstreme, ku pėrfshihen ata qė kanė vėshtirėsi pėr tė pėrmbushur nevojat bazė pėr ushqim, u zvogėlua nga rreth 5% nė 3.5%. Nė zonat urbane, vetėm 2.7% e popullsisė mund tė konsiderohet nė varfėri ekstreme (shih Tabelat A6 dhe A7). Figura 4: Tendencat e varfėrisė absolute Gjithsej FRurale Urbane 35.0 30.0 niveli25.0 i varfėrisė 20.0 15.0 10.0 5.0 0.0 shkalla e varfwrisw shkallae varfwrisw Hendeku Hendeku Ashpwrsiai Ashpwrsiai 2002 2005 2002 2005 2002 2005 Treguesit e varfwrisw 1.8 Edhe treguesit e tjerė tė varfėrisė kanė rėnė shumė nė vitin 2005, krahasuar me vitin 2002. Dy treguesit e tjerė tė varfėrisė janė hendeku i varfėrisė dhe ashpėrsia e varfėrisė. Hendeku i varfėrisė (qė nganjėherė pėrmendet si thellėsia e varfėrisė) pėrftohet nga raporti i shumės sė hendeqeve tė konsumit tė tė varfėrve (dmth, vija e varfėrisė minus konsumin pėr frymė) pėr tė gjithė tė varfėrit, me numrin e pėrgjithshėm tė popullsisė dhe duke e shprehur atė si pėrqindje tė linjės sė varfėrisė. Pra, njė hendek i varfėrisė 5% do tė thotė qė shuma, pėr tė cilėn tė varfėrit janė nėn linjėn e varfėrisė , ėshtė i barabartė me popullsinė gjithsej shumėzuar me 5% tė linjės sė varfėrisė. Avantazhi kryesor i hendekut tė varfėrisė ėshtė qė kontributi i individėve tė varfėr nė varfėrinė nė pėrgjithėsi ėshtė mė i lartė tek ata individė qė janė mė tė varfėr. Treguesi i dytė i matjes sė shkallės sė varfėrisė ėshtė ashpėrsia e varfėrisė, avantazhi kryesor i sė cilės ėshtė se ajo ėshtė e ndjeshme ndaj pabarazisė ndėrmjet tė varfėrve. Figura 4 dhe Tabela A8 tregojnė se hendeku i varfėrisė u zvogėlua nga 5.7% nė vitin 2002 nė 4.0% nė vitin 2005, ndėrsa nė tė njėjtėn periudhė ashpėrsia e varfėrisė u zvogėlua nga 2% nė 1.3%. 5 1.9 Tė dhėnat tregojnė qė rritja ka ndikuar nė uljen e varfėrisė.. Ndryshimet nė varfėri mund tė zbėrthehen nė komponentė si rrjedhim i rritjes, rishpėrndarjes dhe tepricės. Pėr shembull, nė qoftė se pabarazia pėrkeqėsohet, duke mbajtur tė ardhurat mesatare tė njėjta, numri i tė varfėrve mund tė rritet. Pėrkundrazi, nė qoftė se pabarazia mbetet e njėjtė por tė ardhurat mesatare pėr ēdo nivel pėrqindjeje rriten ­ dmth, rritja nė tė ardhurat ndahet nė mėnyrė tė barabartw ­ numri i tė varfėrve do tė ulej. Figura 5 tregon se nė ēfarė mase ulja e varfėrisė shpjegohet nga komponentėt e rritjes, rishpėrndarjes (dmth, pabarazisė) dhe tepricės. Zbėrthimi parashikon qė komponenti i rritjes do ta kishte ulur pėrqindjen e varfėrisė (P0) me 9 pikė pėrqindjeje (dmth, pėrqindja e tė varfėrve do tė ishte ulur nga 25.4% nė vitin 2002 nė 16% nė vitin 2005) nė qoftė se forma e shpėrndarjes sė tė ardhurave do tė ishte e njėjtė si nė vitin 2002. Pėrkundrazi, nė qoftė se tė ardhurat mesatare do tė mbeteshin tė njėjta nė vitin 2002 dhe 2005, por forma e shpėrndarjes do tė ndryshonte, shkalla e varfėrisė do tė ishte rritur me 2 pikė pėrqindjeje. Efekti neto ėshtė njė ulje prej 7 pikė pėrqindjeje i numrit tė tė varfėrve, meqenėse komponenti i tepricės nuk ka patur njė rol tė ndjeshwm. Nė pėrgjithėsi, ndryshimet nė hendekun dhe ashpėrsinė e varfėrisė, gjithashtu sugjerojnė qė komponenti i rritjes mbizotėron. Ashtu si nw shkallėn e varfėrisė, reduktimi nė treguesin e hendekut dhe ashpėrsisė sė varfėrisė, do tė kishte qenė mė i madh nė qoftė se nuk do tė kishte fare ndryshime nė pabarazi e cila nga ana e saj, sjell njw ulje tw rritjes. Figura 5: Komponentėt e shpjegimit tė ndryshimit nė varfėri Ndryshimi nė P0 Ndryshimi nė P1 Ndryshimi nė P2 4 2 ndryshimi i varfėrisė0 -2 -4 -6 -8 -10 Ndryshimi i plotė i varfėrisė Komponenti i rritjes Komponenti i rishpėndarjes Komponenti i ndėrveprimit Ndryshimi nė P0 -6.878 -9.272 2.188 0.205 Ndryshimi nė P1 -1.711 -2.495 1.024 -0.239 Ndryshimi nė P2 -0.584 -0.917 0.487 -0.154 1.10 Roli i rėndėsishėm i rritjes dėshmohet nga rritja e konsumit real pėr frymė nė periudhėn 2002-2005. Pėrgjithėsisht, konsumi real pėr frymė nė vitin 2005 ishte nė mėnyrė tė ndjeshme mė i lartė se nė vitin 2002 pėr pothuajse ēdo percentile tė popullsisė, siē e tregojnė nivelet pozitive tė rritjes nė tė gjithė shpėrndarjen (Figura 6, shih gjithashtu Figurat A3-A7). Figura paraqet grafikisht shkallėn e rritjes sė konsumit real pėr frymė nė ēdo percentile tė shpėrndarjes. Ajo tregon se mesatarja nė vitin 2005 ishte 17% mė e lartė se mesatarja nė vitin 2002, ndėrsa mediana nė vitin 2005 ishte 19% mė e lartė se mediana e vitit 2002. Siē e tregon figura, rritja e 6 konsumit real pėr frymė ishte mė e lartė pėr disa percentile sesa pėr tė tjerat.,kėshtu qė rritja e percentileve gjatw kwsaj periudhe ishte 15% mesatarisht (Tabela 2, rreshti 3). Natyra pro tė varfėrve e pėrvojės sė rritjes nėnvizohet mė tej nga fakti se konsumi real pėr frymė i kuintiles sė parė ­ dmth, tė gjithė ata qė nė vitin 2002 do tė konsideroheshin tė varfėr ­ u rrit me pothuajse 11% (Tabela 2, rreshti i fundit). Figura 6: Kurba e incidencės sė rritjes Vija mesatare/Niveli i rritjes mesatarisht 25 20 15 10 5 0 20 40 60 80 100 Nivelet e pėrqindjes Vija mesatare Niveli i rritjes mesatarisht Tabela 2: Pėrmbledhje e nivelit tė rritjes sė konsumit Statistikat e shpėrndarjes Nivelet e rritjes Mesatarja 16.8 Mediana 18.7 Mesatarja e percentileve 14.9 Linja e varfėrisė (Lekė), me ēmimet e vitit 2002 4891 Niveli i rritjes pro tė varfėrve nė percentilen prej 25% tė tė varfėrve nė vitin 2002 10.7 1.11 Roli kryesor i rritjes nė matjen e reduktimit tė varfėrisė ėshtė i pėrgjithshėm, por ka dallime tė lehta ndėrmjet rajoneve gjeografike (shih Tabelėn 3). Si nė rajonin Bregdetar ashtu edhe nė atė Qėndror tė vendit, shkalla e pėrgjithshme e varfėrisė u ul me rreth 4 pikė pėrqindjeje. Sidoqoftė, shkalla e varfėrisė do tė ishte ulur pėrkatėsisht me 7 deri 8 pikė pėrqindjeje, nė qoftė se rritja mesatare nė pabarazi, nuk do ta kishte rritur varfėrinė pėrkatėsisht me 3 deri 4 pikė pėrqindjeje. Pėrkundrazi, rajoni Malor kishte njė pwrfitim tė dyfishtė. Rritja filimisht e tė ardhurave ēoi nė njė reduktim shumė tė madh tė shkallės sė varfėrisė, por meqwnwse edhe pabarazia u zvogėlua, ulja e varfėrisė ishte edhe mė e lartė nga ēdo do tė kishte qenė vetėm nga rritja.. Nė Tiranė, rritja e pabarazisė ishte afėrsisht e njėjtė me mesataren nė shkallė vendi, kėshtu qė shkalla neto e varfėrisė u ul me 9.7 pikė pėrqindjeje dhe jo me 11.2. E njėjta gjė mund tė thuhet pėr zonat urbane, me pėrjashtim tė Tiranės. Njė vėshtrim nė zonat rurale tregon se nė formėn e shpėrndarjes sė tė ardhurave nė fshat nuk pati gati asnjė ndryshim, kėshtu qė ulja neto e varfėrisė rurale ėshtė afėr komponentit qė shpjegohet vetėm nga rritja. Roli 7 kryesor i rritjes pėr tė shpjeguar gati tė gjithė uljen e shkallės sė varfėrisė pėrsėritet pėr tė gjithė treguesit e tjerė tė varfėrisė, siē ėshtė hendeku apo ashpėrsia e varfėrisė. 8 Tabela 3: Zbėrthimi i ndryshimeve nė varfėri, Anketa e Matjes sė Nivelit tė Jetesės (LSMS) 2002-2005 Zbėrthimi i ndryshimeve nė varfėri, Shqipėria Ndryshimi i Komponenti i Komponenti i Komponenti i pėrgjithshėm nė rritjes rishpėrndarjes ndėrveprimit varfėri Ndryshimi nė P0 -6.878 -9.272 2.188 0.205 Ndryshimi nė P1 -1.711 -2.495 1.024 -0.239 Ndryshimi nė P2 -0.584 -0.917 0.487 -0.154 Zbėrthimi i ndryshimeve nė varfėri, Zona Bregdetare Ndryshimi i Komponenti i Komponenti i Komponenti i pėrgjithshėm nė rritjes rishpėrndarjes ndėrveprimit varfėri Ndryshimi nė P0 -4.382 -7.291 3.121 -0.212 Ndryshimi nė P1 -1.241 -1.711 0.766 -0.296 Ndryshimi nė P2 -0.518 -0.599 0.205 -0.124 Zbėrthimi i ndryshimeve nė varfėri, Zona Qendrore Ndryshimi i Komponenti i Komponenti i Komponenti i pėrgjithshėm nė rritjes rishpėrndarjes ndėrveprimit varfėri Ndryshimi nė P0 -4.324 -7.695 3.63 -0.259 Ndryshimi nė P1 -0.718 -2.163 1.707 -0.262 Ndryshimi nė P2 -0.04 -0.802 0.945 -0.183 Zbėrthimi i ndryshimeve nė varfėri, Zona Malore Ndryshimi i Komponenti i Komponenti i Komponenti i pėrgjithshėm nė rritjes rishpėrndarjes ndėrveprimit varfėri Ndryshimi nė P0 -18.965 -14.084 -7.434 2.553 Ndryshimi nė P1 -6.01 -4.2 -2.495 0.685 Ndryshimi nė P2 -2.509 -1.69 -1.158 0.34 Zbėrthimi i ndryshimeve nė varfėri, Tirana Ndryshimi i Komponenti i Komponenti i Komponenti i pėrgjithshėm nė rritjes rishpėrndarjes ndėrveprimit varfėri Ndryshimi nė P0 -9.673 -11.148 2.216 -0.741 Ndryshimi nė P1 -2.118 -2.423 0.616 -0.311 Ndryshimi nė P2 -0.808 -0.829 0.215 -0.194 Zbėrthimi i ndryshimeve nė varfėri, Zonat urbane (me pėrjashtim tė Tiranės) Ndryshimi i Komponenti i Komponenti i Komponenti i pėrgjithshėm nė rritjes rishpėrndarjes ndėrveprimit varfėri Ndryshimi nė P0 -7.699 -8.584 2.106 -1.22 Ndryshimi nė P1 -2.134 -2.254 0.423 -0.303 Ndryshimi nė P2 -0.792 -0.86 0.126 -0.058 Zbėrthimi i ndryshimeve nė varfėri, Zonat rurale Ndryshimi i Komponenti i Komponenti i Komponenti i pėrgjithshėm nė rritjes rishpėrndarjes ndėrveprimit varfėri Ndryshimi nė P0 -5.355 -6.407 0.219 0.833 Ndryshimi nė P1 -1.285 -1.808 0.531 -0.008 Ndryshimi nė P2 -0.39 -0.674 0.323 -0.039 Shėnim: P0 = shkalla e varfėrisė, P1 = hendeku i varfėrisė (thellėsia e varfėrisė), P2 = hendeku i varfėrisė nė katror (ashpėrsia e varfėrisė) 1.12 Ulja masive e varfėrisė ėshtė shoqėruar nga njė konvergjencė e ndjeshme rajonale. Dallimet pėrsa i pėrket niveleve tė varfėrisė nė rajone, qė kanė njė pėrkufizim tė gjerė1, janė ngushtuar ndjeshėm nė krahasim me ato tė vitit 2002. Pėr shembull, zonat Malore, ku nivelet e varfėrisė ishin ndjeshėm mė tė larta nė vitin 2002, e kanė ngushtuar diferencėn e tyre me rajonet Bregdetare, Qendrore dhe Tiranėn. Gjithashtu, nė vitin 2005 nivelet e varfėrisė nė fshat nė tė gjitha rajonet janė mė afėr nga ē'ishin nė vitin 2002. Mė konkretisht, ndėrsa niveli i varfėrisė nė fshat nė zonėn Malore ishte 67% mė i lartė se niveli i varfėrisė nė fshat nė shkallė vendi, tani ėshtė vetėm 14% mė i lartė (shih Tabelėn A8). Nė fakt, nė vitin 2005 nivelet e varfėrisė nė fshat pėr ēdo rajon janė vetėm brenda 4 pikėve pėrqindjeje mė tė larta ose mė tė ulta se niveli i varfėrisė nė fshat nė shkallė vendi, nė krahasim me vitin 2002, kur pati njė gamė mė tė gjerė luhatjeje (psh. ato lėviznin nga 20 pikė pėrqindjeje mė tė larta deri tek 8 pikė pėrqindjeje mė tė ulta). Ulja e ndjeshme e varfėrisė nė zonat Malore, kombinuar me njė ulje relativisht tė ngadaltė tė varfėrisė nė pjesėt rurale tė zonave Bregdetare dhe Qėndrore, ėshtė njė nga nxitėsit me rėndėsi kryesore nė historinė sė kėsaj konvergjence. Analiza nė vazhdim shqyrton faktorėt qė qėndrojnė nė themel tė dallimeve tė matura pėrsa i pėrket niveleve tė uljes sė varfėrisė nėpėr rajone, duke u pėrqendruar nė faktorė tė tillė si migrimi dhe paratė e dėrguara, tė ardhurat nga veprimtaritė produktive nė rajone tė ndryshme dhe programet e asistencės sociale. Figura 7: Tendencat e varfėrisė nė rajone Zona Bregdetare Zona Qendrore l Zona Malore Tirana 50.0 45.0 40.0 35.0 sė 30.0 25.0 varfėri e 20.0 15.0 nivelet 10.0 5.0 0.0 Shkalla e varfwrisw Shkalla e varfwrisw Thellėsia Thellėsia Ashpwrsia Ashpwrsia 2002 2005 2002 2005 2002 2005 madhėsitė e varfėrisė 1.13 Ndonėse ka pasur njė ulje tė ndjeshme tė varfėrisė nė pėrgjithėsi, varfėria urbane ėshtė ulur mė shpejt se ajo rurale. Tabela 4 tregon se, ndėrsa varfėria nė fshat u ul me rreth 24%, varfėria nė qytet u ul me 41%, kėshtuqė madhėsia e pėrqindjes sė varfėrisė nė qytet u ul nga 19.5% nė vitin 2002 nė 11.2% nė vitin 2005, ndėrsa pėrqindja nė fshat u ul nga 1Ėshtė e rėndėsishme qė tė mbahet parasysh se kėto rajone, qė kanė njė pėrcaktim tė gjerė, nuk janė tė njėjtė me rajonet administrative ­ qė rėndom citohen si Prefektura. Pėrkundrazi, kėto janė zona qė janė grupuar sė bashku sepse kanė tė pėrbashkėt fqinjėsinė gjeografike dhe pasuri tė ngjashme. Pėr qėllime vėzhgimi janė pėrcaktuar katėr zona tė tilla, ndėrsa janė 12 Prefektura. 29.6% nė 24.2%. Pėrveē kėsaj, edhe brenda pėrbrenda zonave urbane, niveli i uljes sė varfėrisė ėshtė mė i lartė nė Tiranė nė krahasim me zonat e tjera urbane (Figura 8). Njė pasojė e kėsaj uljeje tė diferencuar ėshtė pėrqendrimi mė i madh i tė varfėrve nė zonat rurale. Nė mėnyrė tė veēantė, ndėrsa nė vitin 2002 tė varfwrit nė fshat pėrbėnin 66% tė numrit tė pėrgjithshėm tė tė varfėrve, nė vitin 2005 ata pėrbėjnė 75% tė numrit tė pėrgjithshėm tė tė varfėrve. Jo vetėm qė nivelet e varfėrisė nė qytet janė mė tė ulta dhe po ulen mė shpejt, por tė dhėnat tregojnė gjithashtu se varfėria nė qytet ėshtė shumė mė e cekėt se sa varfėria nė fshat. Nė vitin 2005, madhėsia e hendekut tė varfėrisė (thellėsisė sė varfėrisė) nė zonat urbane ishte vetėm 2.3%, nė krahasim me 5.3% nė zonat rurale. Pėr zonat urbane, kjo ka qenė njė ulje prej 49% nga niveli i vitit 2002, ndėrsa pėr zonat rurale ka qenė njė ulje prej vetėm 20%. Tabela 4: Nivelet e uljes sė varfėrisė nė zonat urbane dhe ato rurale Varfėria nė qytet/fshat Ndryshimi nė varfėri 2002 2005 Numri i % e personave ndryshimit Popullsia e varfėr gjithsej 813.196 575.659 -237.537 -29.2103 Urbane 257.690 151.811 -105.879 -41.08774 Rurale 555.506 423.848 -131.658 -23.70055 Figura 8: Ndryshimet nė varfėri: qytet dhe fshat 2002 2005 35.0 30.0 25.0 rqindje pė 20.0 nė 15.0 himi 10.0 Pėrqindja e tw varfwrve Pėrqindja Ashpwtsia Ekstremiteti ndrys Thellėsia Thellėsia 5.0 Ashpwrsia Pėrqindja e tw varfwrve Ashpwrsia Pėrqindja e tw varfwrveThellėsia Thellėsia 0.0 Tirana Qytete tė tjera Fshat Gjithsej 1.14 Gjatė gjithė periudhės ndryshimet nė pabarazi mbetėn modeste. Matjet e ndryshme tė pabarazisė tregojnė se ka pasur vetėm njė rritje tė vogėl tė pabarazisė (Tabela 5). Gjatė kėsaj periudhe koefiēienti Gini, qė pėrdoret mė shpesh u rrit nga 28% nė afro 30% gjithsej. Treguesi i entropisė sė Theil-it tregojnė gjithashtu rritje tė papėrfillshme. Hendeku mes atyre qė janė nė krye tė shpėrndarjes dhe atyre qė janė nė fund tė shpėrndarjes, matur si raporti 90/10 tw nivelit tė pėrqindjes, u rrit me mė pak se 1% (Tabela 5, rreshti i fundit). Modele tw qėndrueshme tė pabarazisė vėrehen gjithashtu nė zonat urbane dhe rurale, si dhe pėr rajonet, pėrveē rajonit Malor, ku pati njė rėnie tė pabarazisė (shih gjithashtu Tabelėn A14). 11 Tabela 5: Matjet e pabarazisė, nė shkallė vendi, urbane dhe rurale, Anketa e Matjes sė Nivelit tė Jetesės (LSMS) 2002-2005 Nė shkallė Rurale Urbane vendi 2002 2005 2002 2005 2002 2005 Devijim mesatar relativ 20.2 21.1 19.5 19.5 20.4 21.1 Koefiēienti i variacionit 55.9 62.3 53.0 53.8 56.9 63.4 Devijimi standard i logaritmeve 50.0 52.7 47.7 48.8 51.6 53.3 Koefiēienti Gini 28.2 29.6 27.1 27.3 28.5 29.7 Treguesi Mehran 38.4 40.2 37.0 37.5 39.0 40.3 Treguesi Piesch 23.1 24.3 22.2 22.2 23.3 24.4 Treguesi Kakwani 7.1 7.9 6.6 6.7 7.4 8.0 Tregusi i entropisė sė Theil-it 13.2 15.1 12.1 12.4 13.7 15.4 Treguesi i devijimit tw logaritmit 12.9 14.4 11.8 12.1 13.4 14.7 mesatar tė Theil-it Raporti i percentileve 90/10 nė 1.155 1.159 (logaritme) C. KARAKTERISTIKAT E TĖ VARFĖRVE DHE TENDENCAT E CĖNUESHMĖRISĖ 1.15 Njohuritė pėr karakteristikat e tė varfėrve janė tė rėndėsishme sepse ato mund tė ofrojnė informacion pėr politikėbėrėsit. Ne mund t'i analizojmė karakteristikat e tė varfėrve nėpėrmjet shkallės sė varfėrisė, duke analizuar pėrqėndrimin gjeografik ose profilin demografik dhe arsimor tė tė varfėrve. Nga ana tjetėr, ose pėrveē kėsaj, ne mund tė llogarisim mundėsinė e tė qėnit i varfėr duke u bazuar nė disa karakteristika, siē janė, vendndodhja gjeografike dhe profili demografik e arsimor i familjes. Njė mundėsi tjetėr ėshtė qė tė analizohet hendeku i konsumit tek familjet qė kanė disa karakteristika tė pėrbashkėta. Studimi i hendekut tė konsumit na tregon se, nė qoftė se konsumi pėrdoret pėr tė klasifikuar mirėqėnien e familjeve, dhe disa lloje familjesh vėrehet se kanė konsum ndjeshėm mė tė ulėt (kanė hendek tė madh negativ), atėherė kjo nėnkupton se, mesatarisht, ato do tė klasifikoheshin nė nivelet mė tė ulta dhe kanė mė shumė probabilitet pėr tė qėnė tė varfra. Nė parim, tė gjitha kėto metoda tė ēojnė nė pėrfundime tė ngjashme. Ne pėrqendrohemi te modeli i konsumit sepse variacioni i konsumit tek familjet jep mė shumė informacion se sa njė model binar (korrelacioni me varfėrinė, duke pėrdorur njė model tė probabilitetit). Modelet analizojnė dallimet nė konsum pasi verifikojnė tė dhėnat demografike tė familjes (numrin e fėmijėve dhe gjininė e kryefamiljarit), kapitalin njerėzor (nivelin arsimor tė kryefamiljarit), statusin e punėsimit, izolimin, problemeve shėndetsore dhe, nė zonat fshatare, madhėsinė e tokės sė disponueshme pėr kultivim. Lista e verifikimeve dhe modelet e vlerėsuara jepen nė Tabelat A15-A18. 1.16 Nė vitin 2005, konsum real pėr frymė ishte rreth 11% mė shumė se nė vitin 2002, pas verifikimit tė karakteristikave demografike dhe tė kapitalit njerėzor, problemeve 12 shėndetėsore dhe statusit tė punėsimit tė kryefamiljarėve (Tabela A15, kolona 2). Koefiēienti mbetet i njėjtė edhe pasi shtohen efektet specifike tė rajonit2. 1.17 Familjet e mėdha dhe tė reja kanė konsum mė tė ulėt, sidomos nė zonat urbane . Njė familje me tre fėmijė nėn moshėn pesėmbėdhjetėvjeēare ka njė konsum pėr frymė rreth 21% me tė ulėt. Ky deficit nuk ka ndryshime tė ndjeshme, pavarėsisht nėse shqyrtohet kampioni i pėrbashkėt apo kampione tė veēanta pėr ēdo vit. Hendeku i konsumit pėr frymė ėshtė zvogėluar paksa nė vitin 2005 (Tabela A15, kolona e fundit), por mbetet i madh. Kur i shqyrtojmė veēmas dallimet nė konsumin pėr frymė tek popullsia urbane dhe rurale, konstatojmė se hendeku mbetet negativ dhe i madh. Ky hendek ėshtė veēanėrisht i madh tek familjet urbane, ndonėse ka pasur njė ulje tė konsiderueshme, nga 28% nė vitin 2002 nė 20% nė vitin 2005. Pėrkundrazi, familjet me njė numėr mė tė madh tė rriturish se sa personash nė vartėsi (qė pasqyrohet nga ndryshorja "raport i ulėt i vartėsisė") kanė njė konsum pėr frymė ndjeshėm me tė lartė. Nė ndryshim nga c'mund tė pritej , familjet me kryefamiljare femra kanė konsum pėr frymė mė tė lartė se sa familjet me kryefamiljarė meshkuj. 1.18 Familjet me kryefamiljar tė papunė kanė gjithashtu njė konsum ndjeshėm mė tė ulėt pėr frymė. Hendeku ėshtė mė i madh nė zonat urbane se sa nė zonat rurale , ndoshta sepse tė papunėt nė zonat rurale kanė pėrfitime mė tė larta nga sigurimet shoqėrore se sa banorėt nė qytet. Hendeku, qė luhatet nga 20% mė pak nė zonat qytetėse nė 12% mė pak nė zonat fshatare, ka mbetur pothuajse i njėjtė nė kėto vite. Duke bėrė njė krahasim me familjet nė tė cilat kryefamiljari ėshtė inaktiv (dmth nuk pėrfshihet nė forcat e punės), nuk vėrehet njė ndryshim kaq i madh nė konsumin pėr frymė. Gjithashtu, vihet re se ndėrsa papunėsia shoqėrohet me hendeqe tė tilla tė mėdha tė konsumit, nuk konstatohet njė hendek i dukshėm qė tė shoqėrojė problemet shėndetsore, qė maten si numri i ditėve tė humbura nga puna pėr shkak tė sėmundjes. 1.19 Banorėt e zonave rurale kanė njė konsum pėr frymė rreth 14% mė tė ulėt nė krahasim m banorėt e zonave urbane pas verifikimit tė efekteve specifike tė rajonit (Tabela A15). Ai ėshtė rreth 16% kur nuk llogariten efektet e rajonit. Sidoqoftė, ėshtė e rėndėsishme qė tė mbahet parasysh se, me kalimin e kohės, ky hendek ka mbetur i njėjtė, gjė qė tregon se banorėt nė zonat rurale kanė pėrfituar po aq nga zhvillimi ekonomik i kohėve tė fundit sa edhe banorėt e zonave urbane . Fakti qė nivelet e varfėrisė nė fshat u zvogėluan mė pak se nivelet e varfėrisė nė qytet nėnkupton se banorėt e zonave rurale qė pozicionohen nė pjesėn mė tė ulėt tė shpėrndarjes pėr fshatin, kanė pėrfituar mė pak nga zhvillimi ekonomik nė krahasim me banorėt e zonave urbane , qė ndodhen nė pjesėn mė tė ulėt tė shpėrndarjes pėr qytetin. Ēuditėrisht, banorėt e fshatit qė i vėnė nė pėrdorim mė shumė tokė (metra katrorė) pėr tė lashta ose pemė frutore duket se kanė njė konsum pėr frymė mė tė ulėt se sa banori mesatar nė fshat, edhe pse hendeku ėshtė vėrtet i vogėl. Dhe po aq e ēuditshme ėshtė se, zoterimi i mė shumė ngastrave tė vaditura nuk duket se siguron ndonjė epėrsi tek banorėt e fshatit pėrsa i pėrket konsumit. Kjo mund tė shpjegohet pjesėrisht me shpėrndarjen hapsinore tė rrjeteve tė vaditjes. Shumica e tyre gjėnden nė zonat Malore, ku 2Kur variabli i varur ėshtė nė logaritėm dhe variabli i pavarur ėshtė dummy (merr vlerėn 1 ose 0), hendeku nė pėrqindje llogaritet duke pėrdorur formulėn e mėposhtme: hendeku nė pėrqindje = (exp(d)+V(d)/2)-1), ku d ėshtė koefiēienti i variablit dummy dhe V ėshtė varianca e vleresimit ss. 13 disponueshmėria e ujit ėshtė mė e lartė. Sidoqoftė, fermerėve nė kėto zona u mungojnė inputet plotėsuese dhe mundėsia pėr tė hyrė nė tregje pėr shkak tė infrastrukturės sė dobėt. Pėr mė tepėr, numri i ngastrave me mundėsi pėr pėr vaditje mund tė tregojė diēka pėr disponueshmėrinė, por nuk tregon asgjė pėr funksionimin dhe cilėsinė e tyre, sidomos duke pasur parasysh qė, pas vitit 1990, mirėmbajtja e shumicės sė sistemeve tė vaditjes pėsoi rėnie. Pėr mė tepėr, sistemet e vaditjes kėrkojnė energji elektrike, qė mungon disa orė nė ditė (Gero Carletto, bisedė personale). 1.20 Familjet e izoluara gjithashtu kanė konsum pėr frymė mė tė ulėt , ndonėse ky disavantazh mund tė jetė duke u zhdukur. Pėrcaktimi i izolimit kėtu u referohet familjeve qė ndodhen larg shėrbimeve shoqėrore. Nė kėtė studim i jemi referuar vecanėrisht largėsisė (nė kilometra) nga shkolla mė e afėrt. Sipas kėsaj matjeje, njė rritje prej 1% nė largėsinė deri tek shkolla mė e afėrt nėnkupton njė hendek prej 4% tė konsumit pėr frymė. Ky hendek ishte 7% mė pak nė vitin 2002, por ėshtė zhdukur krejtėsisht nė vitin 2005. 1.21 Mes rajoneve ka dallime tė mėdha pėrsa i pėrket konsumit pėr frymė. Nga analiza e kampionit tė pėrbashkėt del se nė zonėn Malore ka konsumi real pėr frymė ėshtė 12% mė i ulėt se nė Tiranė. Konsumi real pėr frymė nė zonėn Qėndrore ėshtė 5% mė i ulėt , ndėrsa nė zonėn Bregdetare rezulton 4% mė i lartė se nė Tiranė . Por kampioni i pėrbashkėt fsheh disa zhvillime tė rėndėsishme qė ndodhin me kalimin e kohės. Nė vitin 2002, vetėm zona Malore kishte konsum pėr frymė mė tė ulėt, ( 9%), se sa Tirana (Tabela A16). Duke bėrė krahasimin, nė zonėn Bregdetare kishte njė konsum pėr frymė 11% mė tė lartė se nė Tiranė ndėrsa nė zonėn Qėndrore konsumi pėr frymė ishte pothuajse i njėjtė. Nė vitin 2005, banorėt nė Tiranė kishin konsum pėr frymė tė njėjtė apo me tė lartė se nė tė gjitha zonat e tjera (Tabela A16, kolona e fundit). E parė brėnda kuadrit mė tė gjerė tė mirėqėnies nė rritje, kjo tregon sa ka ėshtė zhvilluar Tirana dhe jo mungesėn e zhvillimit tė rajoneve tė tjera. Tabela A17 tregon se nė zonėn Qėndrore rurale konsumi pėr frymė ėshtė 17% dhe 34% mė i lartė nė krahasim, pėrkatėsisht, me szonėn Qėndrore dhe Malore. 1.22 Sė fundi, cėnueshmėria nga varfėria, njėlloj si varfėria, po zvogėlohet. Cėnueshmėria ėshtė efekti neto i tronditjeve, i tė ardhurave tė familjes dhe i rrjeteve tė tyre tė pėrballimit. Matjet rigoroze tė cėnueshmėrisė kėrkojnė vėzhgimin e ndryshimeve tė kėtyre variablave me kalimin e kohės. Ndonėse nuk i vėzhgojmė tronditjet, ne mund tė gjykojmė sa persona do tė bėheshin tė varfėr nė njė situatė kur njė tronditje i zvogėlon tė ardhurat me njė pėrqindje tė caktuar. Figura 9 mė poshtė jep njė vlerėsim tė pjesės sė popullsisė qė do tė bėhej e varfėr nė qoftė se njė tronditje do t'i ulte tė ardhurat me 50%. Nga ana tjetėr, shifrat tregojnė cili segment i popullsisė do tė binte nėn vijėn e varfėrisė nė qoftė se kjo e fundit do tė rritej me 50% (nga 4.891 lekė nė 7.337 lekė). Njė situatė e tillė do tė nėnkuptonte njė rritje tė varfėrisė absolute nga 18.5% nė 45% nė vitin 2005. Me vijėn e varfėrisė relative, cėnueshmėria do tė kishte qėnė edhe mė e lartė. Njė alternativė ėshtė qė tė merret nė shqyrtim cila do tė kishte qėnė njė madhėsi e arsyeshme e mangėsisė sė tė ardhurave nga njė tronditje jokatastrofike. Pėr shembull, nė qoftė se shumica e njerėzve nė njė ekonomi janė punėtorė, ata pėrballen me rrezikun e papunėsisė, qė, nė qoftė se realizohej, do t'i ulte rrogat dhe, pėr pasojė, tė ardhurat, nė tė njėjtėn masė. Pra, mund tė pėrcaktohej njė prag i cėnueshmėrisė ndaj varfėrisė si rrjedhim i "goditjes" nga papunesia. Nė Shqipėri, hendeku i konsumit tė familjes me kryefamiljar tė papunė, siē u diskutua mė lart (Tabelat A15-A18), luhatet nga niveli mė i lartė prej 22% nė zonat urbane deri tek niveli mė i ulėt prej 12% nė zonat rurale. 14 Duke supozuar njė hendek mesatar prej 15%, konstatojmė se 8% e popullsisė ėshtė e cėnueshme (varfėria rritet nga 18.5% nė 26.7%). Gjithsesi, cka ėshtė mė e rėndėsishme, ashtu sic pasqyrohet edhe ne figurėn , ėshtė se nė periudhėn 2002-2005 cėnueshmėria ka pėsuar rėnie, pavarėsisht se ēfarė vije varfėrie ėshtė pėrdorur, duke reflektuar njė dobi tjetėr tė rritjes ekonomike. Figura 9: Cėnueshmėria ndaj varfėrisė Shqipėria nė shkallė vendi Shqipėria qytet Shqipėria fshat 90.0 80.0 ejd 70.0 in ėrqp 60.0 ėn 50.0 ėm eshu 40.0 cėn ėt 30.0 20.0 10.0 0.0 2002 2005 2002 2005 2002 2005 50% mbi PL 50% mbi PL Dyfishi i PL D. PĖRFUNDIMI 1.23 Ky koment analizon lidhjet mes zhvillimit, varfėrisė dhe pabarazisė nė Shqipėri. Ai vjen nė katėr pėrfundime kryesore. Sė pari, ai konstaton se rritja mbresėlėnėse vjetore e PBB- sė reale tė Shqipėrisė prej 6% nė periudhėn 1998-2005 ka ēuar nė uljen masive tė varfėrisė. Tė dhėnat tregojnė se rritja, dhe jo rishpėrndarja, shpjegon uljen e varfėrisė, qė ėshtė vėzhguar. Sė dyti, ulja masive e varfėrisė ėshtė shoqėruar me njejėsimin (ose pėrafrimin e niveleve nė rang rajonesh) rajonal pėrsa i pėrket tendencave tė varfėrisė. Kjo ka ardhur si rezultat i uljes sė shpejtė tė varfėrisė nė rajonet mė tė varfra, zonat Malore, dhe uljes krahasimisht mė tė ngadaltė, por gjithsesi tė rėndėsishme, tė varfėrisė nė zonat Bregdetare dhe Qėndrore. Njė hipotezė e mundshme e kėtij njejėsimi ėshtė lėvizshmėria e brendshme, ku tė varfėrit largohen nga zonat Malore dhe vendosen nė zonat Bregdetare dhe Qėndore. Sė treti, megjithėse verfikohet njė njeėsim nė nivel rajoni, tendencat e varfėrisė nė zonat e vendbanimit: qytet -fshat janė tė ndryshme. Varfėria ėshtė ulur si nė qytet ashtu edhe nė fshat , por nivelet e varfėrisė nė qytet kanė pėsuar njė rėnie mė tė shpejtė se sa nivelet e varfėrisė nė fshat.Si rrjedhim nė vitin 2005, tre tė katėrtat e tė gjithė tė varfėrve jetojnė nė zonat rurale, nė krahasim me dy tė tretat qė jetonin nė kėto zona nė vitin 2002. Sė fundi ndryshimet nė pabarazi kanė qėnė modeste. Po tė konsiderojme treguesit mė tė rėndėsishėm, koefiēienti Gini ndryshoi nga rreth 28% nė 30% nė nivel vėndi nė periudhėn 2002-2005, 15 ndėrsa hendeku nė konsumin real pėr frymė tė grupit tė nivelit tė 90-tė dhe tė 10-tė tė pėrqindjes u rrit me mė pak se 1%. 1.24 Pėrfundimet e kėtij studimi konfirmojnė rolin e rėndėsishėm tė zhvillimit nė uljen e varfėrisė. Pėr ta ruajtur ritmin e uljes sė varfėrisė, ėshtė e nevojshme qė tė vazhdohet nė rrugėn e reformave, qė ka ēuar nė njė rritje tė qėndrueshme ekonomike, pėrfshirė ruajtjen e njė mjedisi tė qėndrueshėm makro-ekonomik, pėrmirėsimin e qeverisjes, klimėn e investimeve pėr zhvillimin e sektorit privat, ofrimin e shėrbimeve shoqėrore publike (arsimi, shėndetsia dhe mbrojtja shoqėrore) dhe zgjerimin e infrastrukturės. Pėrveē kėsaj, zgjidhja e pengesave tė veēanta me tė cilat pėrballet popullsia nė fshat do t'i pėrshpejtojė fitimet nė tė ardhmen pėr uljen e varfėrisė. 16 REFERENCA: Carletto, G. B. Davis dhe M. Stampini, 2005. "Familiar Faces, Familiar Places: The Role of Family Networks and Previous Experience for Albanian Migrants". Dokument pune ESA, nr. 05-03, FAO, Romė. Carletto, G. B. Davis dhe M. Stampini, S. Trento dhe A. Zezza, 2005. "Internal Mobility and International Migration in Albania". Dokument pune ESA, nr. 04-13, FAO, Romė. Banka Botėrore, 2005. "Albania: Labor Market Assessment". Raport nr. 34597-AL. Uashington DC. Banka Botėrore, 2004. "Albania: Sustaining Growth Beyond the Transition: A World Bank Country Economic Memorandum". Raport nr. 29257-AL. Uashington DC. 17 E. SHTOJCA: SHIFRA DHE TABELA Figura A1: Nivelet e rritjes sė PBB-sė 15.0 10.0 5.0 0.0 rritja nė %1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 -5.0 -10.0 -15.0 -20.0 -25.0 -30.0 Viti Burimi: WDI dhe Albania Live Database Figura A2: Pėrbėrja e PBB-sė sipas sektorėve 60.0 50.0 40.0 sė-B PB 30.0 e pėrqindja 20.0 10.0 0.0 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Year Bujqėsia Industria Ndėrtimi Prodhimi industrial Shėrbimet Burimi: WDI dhe Albania Live Database. 18 Figura A3: Funksioni i dendurisė sė grumbulluar (apo kumulativ)­ nė shkallė vėndi, qytet dhe fshat: 2002-2005 CDF: nė shkallė vendi, fshat dhe qytet CDF: CDF: Nė 1 Fshat 1 shkallė vendi . .8 8 . .6 6 . .4 4 . .2 0 2 0 7 8 9 1 1 7 8 9 10 11 12 lncon 0 1 lncon s s 200 200 200 200 2 5 2 5 CDF: Qytet 1 .8 .6 .4 .2 0 7 8 9 10 11 12 lncons 2002 2005 Figura A4: Funksioni i dendurisė sė grumbulluar ­ Tiranė dh qytete tė tjera: 2002-2005 CDF: Tirana dhe qytete tė tjera CDF:Tirana CDF: Qytete tė tjera 1 1 .8 .8 .6 .6 .4 .4 .2 .2 0 0 7 8 9 10 11 7 8 9 10 11 12 lncons lncons 2002 2005 2002 2005 19 Figura A5: Funksioni i dendurisė sė grumbulluar ­ zona Bregdetare: 2002-2005 CDF: Zona Bregdetare CDF: Zona Bregdetare CDF: Zona Bregdetare ­ 1 1 qytet .8 . .6 8 . .4 6 . .2 4 . 0 2 0 7 8 9 10 11 127 8 9 1 1 1 lncons lncon 0 1 2 2002 2005 200s 200 2 5 CDF: Zona Bregdetare ­ fshat 1 .8 .6 .4 .2 0 7 8 9 10 11 lncons 2002 2005 Figura A6: Funksioni i dendurisė sė grumbulluar ­ zona Qėndrore: 2002-2005 CDF: Zona Qendrore CDF: Zona Qendrore CDF: Zona Qendrore ­ qytet rban 1 1 .8 .8 .6 .6 .4 .4 .2 .2 0 0 7 8 9 10 11 7 8 9 10 11 lncons lncons 2002 2005 2002 2005 CDF: Zona Qendrore ­ fshat 1 .8 .6 .4 .2 0 7 8 9 10 11 lncons 2002 2005 20 Figura A7: Funksioni i dendurisė sė grumbulluar ­ zona Malore: 2002-2005 CDF: Zona Malore CDF:Zona Malore CDF: Zona Malore -qytet 1 1 .8 .8 .6 .6 .4 .4 .2 .2 0 0 7 8 9 10 11 7 8 9 10 lncons lncons 2002 2005 2002 2005 CDF: Zona Malore - fshat 1 .8 .6 .4 .2 0 7 8 9 10 11 lncons 2002 2005 Figura A8: Niveli i punėsimit sipas grupmoshave: 2002, 2005 90 2002 80 2005 70 60 50 40 30 20 10 0 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 21 Tabela A1: Shqipėria: Tendencat e PBB-sė reale dhe rritja e sektorėve 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 Segmenti i sektorit Bujqėsia 23.2 26.4 33.7 34.0 33.7 35.0 33.0 32.7 31.1 28.8 28.0 26.7 26.1 25.3 Industria 39.3 32.4 20.5 19.2 18.4 19.0 20.2 16.4 18.8 23.2 21.7 21.5 21.0 20.8 Ndėrtimi 2.8 2.7 3.1 3.7 3.8 4.3 4.7 4.6 4.9 5.3 6.8 9.0 9.2 9.4 Prodhimi industrial 14.4 11.8 13.9 16.6 15.5 15.3 14.7 Shėrbimet 32.8 38.8 43.7 46.0 49.1 43.4 46.8 50.9 50.1 48.0 50.3 51.8 53.0 53.9 Rritja nė pėrqindje PBB -9.6 -27.5 -7.2 9.6 9.4 8.9 9.1 -7.0 7.9 7.3 7.8 6.5 4.7 6.0 5.9 5.5 Bujqėsia 3.6 -17.4 18.5 10.4 8.3 13.2 3.0 -9.7 4.9 0.4 4.5 3.0 2.3 3.0 Industria -6.0 -40.2 -41.3 2.5 4.7 12.6 15.9 -25.8 26.1 34.2 0.5 7.2 2.0 5.0 Ndėrtimi -29.9 7.0 30.0 15.0 21.2 18.4 -10.5 18.0 17.8 37.2 43.9 7.1 8.5 Prodhimi industrial -25.1 29.5 29.6 0.7 6.5 0.3 Shėrbimet -35.2 -14.1 4.4 15.5 16.6 -3.8 17.8 -0.6 8.1 4.3 12.7 11.1 7.1 7.9 Burimi: WDI 2003 pėr nivelet e rritjes sė PBB-sė. Albania Live Database pėr pėrbėrjen e sektorėve dhe nivelet e rritjes sektoriale. Tabela A2: Pėrmbledhje e variablave kryesore Testi i 2002 2005 diferencave te mesatareve Variabli Mesatarja Gabimi Mesatarja Gabimi P-vlerat standard standard Konsumi i pėrgjithshėm 7801 82.5 9105 105.1 0.001 Artikuj ushqimorė 4906 51.4 5159 53.1 0.001 Artikuj joushqimorė 1655 30.9 2457 48.9 0.001 Arsimi 177 7.5 275 12.6 0.001 Shėrbimet publike 958 12.4 1087 13.4 0.001 Artikuj tė pėrdorimit afatgjatė 105 3.1 128 34.2 0.67 Madhėsia e familjes 4.3 1.8 4.2 1.7 Vija e varfėrisė ekstreme 3047.0 3047.0 Vija e varfėrisė absolute 4891.0 4891.0 Njė dollar nė ditė 1888.0 1888.0 Dy dollarė nė ditė 3775.0 3775.0 Katėr dollarė nė ditė 7549.0 7549.0 Vija e varfėrisė relative 7671.4 8683.0 Shėnim: Konsumi i pėrgjithshėm, artikujt ushqimorė, artikujt joushqimorė, arsimi, shėrbimet publike dhe artikujt e pėrdorimit afatgjatė ­ tė gjitha janė llogaritur pėr frymė dhe me ēmimet e vitit 2002. Gabimet standarde qė paraqiten shpjegojnė shtresėzimin dhe janė pėrllogaritur duke pėrdorur komandėn svymean tė STATA-s. Vini re se nė tė gjitha rastet hipoteza e mesatareve tė barabarta pėrsa i pėrket shpenzimeve nė tė dy vitet nuk ėshtė pranuar, pėrveēse pėr artikujt e pėrdorimit afatgjatė. 22 Tabela A3: Pėrpjesėt e shpenzimeve pėr komponentėt ushqimorė Variabli 2002 2005 Buka dhe ėmbėlsirat 7.1 6.0 Drithrat, mielli dhe makaronat 9.6 10.6 Mishi 20 19.4 Peshku 1.2 1.2 Qumshti dhe bulmėtrat 21.3 22.1 Vaji 7.1 6.1 Frutat 4.3 4.7 Perimet dhe bishtajat 14.7 18.2 Perimet konserva dhe tė ngrira 1.9 0.0 Sheqeri dhe ėmbėlsirat 3.7 3.4 Mėlmesa dhe erėzat 0.5 0.7 Pijet joalkoolike, ēaji dhe kafeja 3.6 2.8 Tė ndryshme 0.3 0.1 Ushqimet e konsumuara 4.5 4.7 Tabela A4: Pėrpjesėt e konsumit real pėr frymė Komponenti i konsumit 2002 2005 Artikuj ushqimorė 64.5 59.2 Artikuj joushqimorė 19.4 24.8 Shėrbime publike 12.6 12.6 Arsimi 2.3 2.4 Artikuj tė pėrdorimit afatgjatė 1.2 0.9 Tabela A5: Rritja e konsumit real pėr frymė, sipas stratave2002-2005 2002 2005 Niveli i rritjes sė konsumit Strata Qytet Fshatl Gjithsejl Qytet Fshat Gjithsej Qytet Fshat Gjithsej Zona Bregdetare 8809.9 8122.5 8419.3 10750.5 8693.9 9580.5 1.22 1.07 1.14 Zona Qendrore 8264.6 7136.6 7496.1 10088.5 7670.8 8510.6 1.22 1.07 1.14 Zona Malore 7795.9 5759.5 6168.3 8159.2 6888.1 7140.6 1.05 1.20 1.16 Tirana 9042.6 9042.6 11812.5 11812.5 1.31 1.31 Gjithsej 8624.2 7211.6 7800.8 10690.1 7867.7 9108.0 1.24 1.09 1.17 23 Tabela A6: Tendencat e varfėrisė ekstreme, sipas stratave: 2002-2005 2002 2005 Strata Shkalla e varfėrisė Qytet Fshatl Gjithsej Qytet Fshatl Gjithsej Zona Pėrqindja 5.9 1.8 3.6 1.8 2.5 2.2 Bregdetare Thellėsia 1.2 0.3 0.7 0.2 0.4 0.3 Ashpėrsia 0.3 0.1 0.2 0.0 0.1 0.1 Zona Pėrqindja 3.4 5.1 4.6 3.5 6.0 5.2 Qėndrore Thellėsia 0.5 0.5 0.5 0.8 0.9 0.9 Ashpėrsia 0.2 0.1 0.1 0.3 0.2 0.2 Zona Malore Pėrqindja 7.8 11.6 10.8 2.6 3.4 3.2 Thellėsia 1.6 2.1 2.0 0.3 0.4 0.4 Ashpėrsia 0.5 0.5 0.5 0.0 0.1 0.1 Tirana Pėrqindja 2.3 2.3 1.0 1.0 Thellėsia 0.6 0.6 0.1 0.1 Ashpėrsia 0.2 0.2 0.0 0.0 Gjithsej Pėrqindja 4.1 5.2 4.7 2.2 4.5 3.5 Thellėsia 0.8 0.7 0.8 0.4 0.7 0.5 Ashpėrsia 0.2 0.2 0.2 0.1 0.1 0.1 Tabela A7: Tendencat e varfėrisė ekstreme qytet/fshat: 2002-2005 Zona e vendbanimit Shkalla e varfėrisė 2002 2005 Tirana Pėrqindja 2.3 1.0 Thellėsia 0.6 0.1 Ashpėrsia 0.2 0.0 Qytete tė tjera Pėrqindja 4.8 2.7 Thellėsia 0.9 0.5 Ashpėrsia 0.2 0.1 Fshat Pėrqindja 5.2 4.5 Thellėsia 0.7 0.7 Ashpėrsia 0.2 0.1 Gjithsej Pėrqindja 4.7 3.5 Thellėsia 0.8 0.5 Ashpėrsia 0.2 0.1 24 Tabela A8: Tendencat e varfėrisė absolute, sipas stratave: 2002-2005 2002 2005 Strata Shkalla e Qytet Fshat Gjithsej Qytet Fshat Gjithsej varfėrisė Zona Pėrqindja 20.2 20.9 20.6 11.6 19.7 16.2 Bregdetare Thellėsia 5.4 3.6 4.4 2.0 4.1 3.2 Ashpėrsia 2.1 1.0 1.5 0.6 1.3 1.0 Zona Pėrqindja 19.3 28.5 25.6 12.5 25.9 21.2 Qendrore Thellėsia 3.8 6.5 5.7 3.0 6.0 5.0 Ashpėrsia 1.2 2.1 1.8 1.2 2.1 1.8 Zona Malore Pėrqindja 24.7 49.5 44.5 17.1 27.7 25.6 Thellėsia 6.5 12.3 11.1 3.6 5.5 5.1 Ashpėrsia 2.6 4.4 4.1 1.1 1.7 1.5 Tiranė Pėrqindja 17.8 17.8 8.1 8.1 Thellėsia 3.8 3.8 1.6 1.6 Ashpėrsia 1.3 1.3 0.5 0.5 Gjithsej Pėrqindja 19.5 29.6 25.4 11.2 24.2 18.5 Thellėsia 4.5 6.6 5.7 2.3 5.3 4.0 Ashpėrsia 1.6 2.1 1.9 0.8 1.8 1.3 Tabela A9: Tendencat e varfėrisė absolute nė qytet dhe fshat: 2002-2005 Zona e vendbanimit Shkallae varfėrisė 2002 2005 Tiranė Pėrqindja 17.8 8.1 Thellėsia 3.8 1.6 Ashpėrsia 1.3 0.5 Qytet tjetėr Pėrqindja 20.1 12.4 Thellėsia 4.7 2.6 Ashpėrsia 1.7 0.9 Fshat Pėrqindja 29.6 24.2 Thellėsia 6.6 5.3 Ashpėrsia 2.1 1.8 Gjithsej Pėrqindja 25.4 18.5 Thellėsia 5.7 4.0 Ashpėrsia 1.9 1.3 25 Tabela A10: Nivelet e varfėrisė dy dollarė nė ditė, sipas stratave: 2002-2005 2002 2005 Strata Qytet Fshat Gjithsej Qytet Fshat Gjithsej Zona Pėrqindja 9.7 6.8 8.1 3.6 8.1 6.2 Bregdetare Thellėsia 2.5 1.0 1.7 0.6 1.3 1.0 Ashpėrsia 0.8 0.3 0.5 0.1 0.4 0.3 Zona Pėrqindja 5.9 13.2 10.9 5.2 11.7 9.5 Qėndrore Thellėsia 1.3 2.3 1.9 1.4 2.4 2.1 Ashpėrsia 0.4 0.5 0.5 0.6 0.7 0.6 Zona Pėrqindja 12.0 24.4 21.9 7.3 10.2 9.6 Malore Thellėsia 3.1 5.1 4.7 1.1 1.7 1.6 Ashpėrsia 1.2 1.6 1.5 0.3 0.4 0.4 Tiranė Pėrqindja 6.7 6.7 3.5 3.5 Thellėsia 1.4 1.4 0.5 0.5 Ashpėrsia 0.5 0.5 0.1 0.1 Gjithsej Pėrqindja 7.7 13.1 10.8 4.4 10.3 7.7 Thellėsia 1.8 2.3 2.1 0.9 1.9 1.5 Ashpėrsia 0.6 0.6 0.6 0.3 0.5 0.4 Tabela A11: Nivelet e varfėrisė katėr dollarė nė ditė: 2002-2005 2002 2005 Strata Qytet Fshatl Gjithsej Qytet Fshat Gjithsej Zona Bregdetare Pėrqindja 47.9 55.7 52.3 33.3 49.5 42.6 Thellėsia 15.4 16.1 15.8 9.2 14.9 12.4 Ashpėrsia 7.0 6.2 6.5 3.5 6.1 5.0 Zona Qėndrore Pėrqindja 53.6 66.6 62.5 36.8 56.5 49.7 Thellėsia 15.2 21.6 19.6 10.8 18.7 15.9 Ashpėrsia 6.0 9.1 8.1 4.5 8.2 6.9 Zona Malore Pėrqindja 54.5 78.9 74.0 50.9 68.9 65.3 Thellėsia 18.4 30.9 28.4 14.6 21.1 19.8 Ashpėrsia 8.4 14.9 13.6 5.7 8.5 7.9 Tiranė Pėrqindja 50.5 50.5 29.5 29.5 Thellėsia 14.5 14.5 7.5 7.5 Ashpėrsia 5.8 5.8 2.8 2.8 Gjithsej Pėrqindja 51.0 65.3 59.3 34.4 56.3 46.7 Thellėsia 15.3 21.4 18.9 9.5 17.9 14.2 Ashpėrsia 6.4 9.2 8.0 3.7 7.6 5.9 26 Tabela A12: Nivelet e varfėrisė relative: 60% e konsumit mesatar real pėr frymė, Shkalla e OECD-sė 2002 2005 Strata Qytet Fshat Gjithsej Qytet Fshatl Gjithsej Zona Pėrqindja 13.2 10.0 11.3 9.8 17.3 14.1 Bregdetare Thellėsia 3.1 1.5 2.2 1.6 3.0 2.4 Ashpėrsia 1.0 0.4 0.7 0.4 0.8 0.7 Zona Pėrqindja 9.0 16.8 14.3 12.0 24.3 20.0 Qėndrore Thellėsia 1.7 3.1 2.6 2.8 5.0 4.3 Ashpėrsia 0.5 0.8 0.7 1.1 1.6 1.4 Zona Pėrqindja 12.9 26.6 23.9 15.5 21.6 20.4 Malore Thellėsia 3.3 5.4 5.0 2.5 3.7 3.5 Ashpėrsia 1.2 1.7 1.6 0.7 1.0 0.9 Tiranė Pėrqindja 9.1 9.1 7.5 7.5 Thellėsia 1.9 1.9 1.4 1.4 Ashpėrsia 0.7 0.7 0.4 0.4 Gjithsej Pėrqindja 10.6 16.3 13.9 10.2 21.6 16.6 Thellėsia 2.3 3.0 2.7 2.0 4.2 3.2 Ashpėrsias 0.8 0.8 0.8 0.7 1.2 1.0 Tabela A13: Tendencat e pabarazisė nė shkallė vėndi, fshat dhe qytet: 2002-2005 Nė shkallė vėndi Fshat Qytet 2002 2005 2002 2005 2002 2005 Devijimi mesatar relativ 20.2 21.1 19.5 19.5 20.4 21.1 Koefiēienti i variacionit 55.9 62.3 53.0 53.8 56.9 63.4 Devijimi standard i logaritmeve 50.0 52.7 47.7 48.8 51.6 53.3 Koefiēienti Gini 28.2 29.6 27.1 27.3 28.5 29.7 Madhėsia Mehran 38.4 40.2 37.0 37.5 39.0 40.3 Madhėsia Piesch 23.1 24.3 22.2 22.2 23.3 24.4 Madhėsia Kakwani 7.1 7.9 6.6 6.7 7.4 7.9 Madhėsia e entropisė sė Theil-it 13.2 15.1 12.1 12.4 13.7 15.3 Madhėsia e devijimit tė logaritmit 12.9 14.4 11.8 12.1 13.4 14.7 mesatartė Theil-it 27 Tabela A14: Tendencat e pabarazisė, sipas stratave: 2002-2005 Zona Bregdetare Zona Qėndore Zona Malore Tiranė 2002 2005 2002 2005 2002 2005 2002 2005 Devijimi mesatar relativ 20.0 20.8 19.3 20.3 19.6 17.3 21.5 21.4 Koefiēienti i variacionit 54.5 65.9 53.1 56.5 52.3 51.0 60.4 59.8 Devijimi standard i logaritmeve 50.2 52.0 47.3 52.0 48.2 42.9 52.8 53.6 Koefiēienti Gini 27.9 29.4 26.9 28.6 27.1 24.4 29.8 29.8 Madhėsia Mehran 38.3 39.8 36.6 39.3 37.2 33.4 40.0 40.7 Madhėsia Piesch 22.7 24.2 22.0 23.3 22.1 19.9 24.7 24.4 Madhėsia Kakwani 7.0 7.8 6.5 7.4 6.6 5.5 8.0 8.0 Madhėsia e entropisė sė Theil-it 12.9 15.5 12.0 13.6 12.0 10.5 15.0 14.9 Madhėsia e devijimit tė logaritmit mesatar tė Theil-it 12.7 14.3 11.6 13.6 11.8 9.8 14.5 14.6 Tabela A15: Ndėrlidhjet e konsumit, kampioni i pėrbashkėt 2002-2005 Pa verifikime rajonale Me verifikime rajonale Ndryshorja e varur: logaritmi i konsumit real Hendeku i Testi t- Hendeku i Testi t-s vlerėsuar vlerėsuar Njė fėmijė -0.088 -6.42 -0.088 -6.53 Tre fėmijė -0.235 -12.98 -0.219 -12.08 Raport i ulėt i vartėsisė 0.173 13.61 0.167 13.22 Kryefamiljare femėr 0.158 8.82 0.152 8.48 Kryefamiljari, i pari -0.014 -0.67 -0.014 -0.71 Kryefamiljari, i dyti 0.141 5.89 0.146 6.15 Kryefamiljari, arsim profesional 0.172 7.78 0.167 7.64 Kryefamiljari, arsim i lartė 0.400 15.71 0.395 15.64 Numri i ditėve tė humbura pėr shkak tė sėmundjes (nė logaritme) 0.016 1.62 0.022 2.33 Kryefamiljari ėshtė i papunė -0.196 -23.19 -0.186 -21.84 Kryefamiljari ėshtė i paaktivizuar -0.017 -2.98 -0.013 -2.44 Banues nė fshat -0.167 -13.85 -0.145 -11.43 Largėsia deri tek shkolla nė kilometra (nė logaritme) -0.040 -5.45 -0.035 -4.88 Tabela e vitit (2005==1) 0.108 9.88 0.109 10.07 Zona Bregdetare 0.041 2.31 Zona Qėndrore -0.045 -2.54 Zona Malore -0.131 -7.37 Konstantja 8.960 384.89 8.981 346.22 N 7237 7237 R- nė fkatror 0.255 0.27 Shėnim: Tė gjitha variablat pėr tė cilat vlera e t-sė ėshtė mė e madhe se 2 janė tė rėndėsishme nga pikėpamja statistikore dhe tė gjitha ato pėr tė cilat vlera e t-sė ėshtė mė e vogėl se 2 nuk janė tė rėndėsishme nga pikėpamja statistikore. Dmth, nė rastin e parė, variacioni i konsumt shoqėruar i lidhur me variablin nuk i atribuohet rastėsisė, ndėrsa nė tė dytin mund t'i atribuohet rastėsisė. 28 Tabela A16: Ndėrlidhjet e konsumit, sipas viteve 2002 2005 2002 2005 Ndryshorja e varur: Hendeku i Testi t- Hendeku i Testi t- Hendeku i Testi t- Hendeku i Testi t- logaritmi i konsumit real vlerėsuar vlerėsuar vlerėsuar vlerėsuar l Njė fėmijė -0.052 -2.73 -0.119 -6.09 -0.058 -3.03 -0.114 -5.92 Tre fėmijė -0.246 -10.23 -0.212 -7.78 -0.230 -9.59 -0.197 -7.18 Raport i ulėt i vartėsisė 0.151 8.34 0.194 10.8 0.144 8.08 0.189 10.61 Kryefamiljare femėr 0.137 5.75 0.183 6.81 0.130 5.46 0.179 6.7 Kryefamiljari, i pari 0.019 0.74 -0.054 -1.58 0.020 0.8 -0.064 -1.89 Kryefamiljari, i dyti 0.141 4.61 0.134 3.46 0.153 5.04 0.125 3.22 Kryefamiljari, arsim profesional 0.171 6.22 0.168 4.54 0.172 6.34 0.149 4.04 Kryefamiljari, arsim i lartė 0.385 12.27 0.419 9.95 0.394 12.56 0.395 9.44 Numri i ditėve tė humbura pėr shkak tė sėmundjes (nė logaritme) 0.019 1.66 0.006 0.34 0.029 2.45 0.004 0.24 Kryefamiljari ėshtė i papunė -0.192 -17.69 -0.198 -14.33 -0.184 -16.79 -0.184 -13.46 Kryefamiljari ėshtė i paaktivizuar -0.005 -0.59 -0.030 -3.75 -0.001 -0.1 -0.027 -3.43 Banues nė fshat -0.151 -8.55 -0.179 -10.74 -0.144 -7.92 -0.143 -8.02 Largėsia deri tek shkolla nė kilometra (nė logaritme) -0.075 -6.2 -0.015 -1.59 -0.068 -5.66 -0.012 -1.29 Zona Bregdetare 0.022 0.88 -0.110 -4.4 Zona Qėndrore -0.085 -3.29 -0.170 -7.02 Zona Malore Konstantja 8.948 308.68 9.085 253.92 8.922 267.39 9.155 233.75 N 3599 3638 3599 3638 R- nė i katror 0.235 0.263 0.253 0.278 Shėnim: Tė gjitha variablat pėr tė cilat vlera e t-sė eshtė mė e madhe se 2 janė tė rėndėsishme nga pikėpamja statistikore dhe tė gjitha ato pėr tė cilat vlerat e t-sė ėshtė mė e vogėl se 2 nuk janė tė rėndėsishme nga pikėpamja statistikore. Dmth, nė rastin e parė, variacioni i konsumt shoqėruar i lidhur me variablin nuk i atribuohet rastėsisė, ndėrsa nė tė dytin mund t'i atribuohet rastėsisė. 29 Tabela A17: Ndėrlidhjet e konsumit sipas viteve, zonat qytetėse 2002 2005 2002 2005 Ndryshorja e varur: Hendeku Testi t- Hendeku i Testi t- Hendeku i e Testi t- Hendeku i Testi t- logaritmi i konsumit real i vlerėsuar vlerėsuar vlerėsuar vlerėsuar l Njė fėmijė -0.081 -3.3 -0.142 -5.33 -0.081 -3.31 -0.136 -5.17 Tre fėmijė -0.330 -9.54 -0.261 -5.7 -0.326 -9.35 -0.241 -5.24 Raport i ulėt i vartėsisė 0.179 7.83 0.241 10.24 0.179 7.82 0.234 10.01 Kryefamiljare femėr 0.149 4.96 0.125 3.98 0.151 5 0.128 4.06 Kryefamiljari, i pari 0.026 0.58 -0.083 -1.36 0.026 0.6 -0.090 -1.48 Kryefamiljari, i dyti 0.121 2.48 0.093 1.45 0.127 2.57 0.092 1.43 Kryefamiljari, arsim profesional 0.159 3.57 0.108 1.73 0.162 3.63 0.097 1.55 Kryefamiljari, arsim i lartė 0.368 8.15 0.380 5.84 0.377 8.32 0.364 5.59 Numri i ditėve tė humbura pėr shkak tė sėmundjes (nė logaritme) 0.025 1.48 0.011 0.56 0.026 1.5 0.008 0.39 Kryefamiljari ėshtė i papunė -0.222 -18.3 -0.225 -13.68 -0.220 -18.13 -0.210 -13 Kryefamiljari ėshtė i paaktivizuar -0.048 -4.8 -0.062 -5.7 -0.046 -4.6 -0.058 -5.27 Banues nė fshat -0.043 -2.76 -0.009 -0.74 -0.043 -2.75 -0.005 -0.39 Largėsia deri tek shkolla nė kilometra (nė logaritme) 0.053 1.89 -0.024 -0.86 Zona Bregdetare 0.018 0.68 -0.072 -2.55 Zona Qėndrore 0.005 0.18 -0.182 -6.79 Konstantja 8.998 195.8 9.152 151.12 8.972 182.8 9.209 145.37 N 1959 1999 1959 1999 R- nė i katror 0.287 0.28 0.288 0.295 Shėnim: Tė gjitha variablat pėr tė cilat vlera e t-sė ėshtė mė e madhe se 2 janė tė rėndėsishme nga pikėpamja statistikore dhe tė gjitha ato pėr tė cilat vlerae t-sė ėshtė mė e vogėl se 2 nuk janė tė rėndėsishme nga pikėpamja statistikore. Dmth, nė rastin e parė, variacioni i konsumt shoqėruar i lidhur me variablin nuk i atribuohet rastėsisė, ndėrsa nė tė dytin mund t'i atribuohet rastėsisė. 30 Tabela A18: Korrelacioni i konsumit sipas viteve, zonat rurale 2002 2005 2002 2005 Variabli i varur: Hendeku i Testi t- Hendeku i Testi t- Hendeku i Testi t- Hendeku i Testi t- logaritmi i konsumit vlerėsuar vlerėsuar vlerėsuar s vlerėsuar l real Njė fėmijė -0.022 -0.72 -0.075 -2.61 -0.039 -1.28 -0.072 -2.58 Tre fėmijė -0.149 -4.27 -0.168 -4.92 -0.131 -3.89 -0.155 -4.53 Raport i ulėt i vartėsisė 0.150 4.96 0.133 4.84 0.139 4.84 0.132 4.85 Kryefamiljare femėr 0.122 3.09 0.235 4.51 0.090 2.33 0.215 4.12 Kryefamiljari, i pari 0.026 0.8 -0.040 -0.95 0.023 0.75 -0.048 -1.15 Kryefamiljari, i dyti 0.156 3.47 0.146 2.73 0.172 3.93 0.129 2.42 Kryefamiljari, arsim profesional 0.188 4.99 0.208 4.22 0.177 4.91 0.185 3.8 Kryefamiljari, arsim i lartė 0.329 4.87 0.266 3.22 0.306 4.72 0.245 2.9 Numri i ditėve tė humbura pėr shkak tė sėmundjes (nė log) 0.010 0.61 -0.011 -0.39 0.026 1.58 -0.010 -0.34 Kryefamiljari ėshtė i papunė -0.134 -5.38 -0.134 -5.75 -0.121 -4.61 -0.126 -5.25 Kryefamiljari ėshtė i inaktiv 0.046 3.56 0.010 0.89 0.048 3.92 0.010 0.94 Banues nė fshat -0.028 -4.01 -0.024 -3.72 -0.038 -5.21 -0.024 -3.56 Largėsia deri tek shkolla nė kilometra (nė log -0.006 -1.3 0.030 3.95 -0.009 -2.09 0.024 3.09 Zona Bregdetare -0.099 -5.15 -0.027 -1.78 -0.076 -4.2 -0.025 -1.7 Zona Qėndrore -0.165 -5.36 -0.134 -4.51 Zona Malore -0.340 -11.08 -0.173 -6.18 Konstantja 9.022 125.47 9.006 133.87 9.309 118.15 9.133 127.61 N 1472 1547 1472 1547 R- nė i katror 0.144 0.144 0.215 0.166 Shėnim: Tė gjitha variablat pėr tė cilat vlera e t-sė ėshtė mė e madhe se 2 janė tė rėndėsishme nga pikėpamja statistikore dhe tė gjitha ato pėr tė cilat vlera e t-sė ėshtė mė e vogėl se 2 nuk janė tė rėndėsishme nga pikėpamja statistikore. Dmth, nė rastin e parė, variacioni i konsumt shoqėruar i lidhur me variablin nuk i atribuohet rastėsisė, ndėrsa nė tė dytin mund t'i atribuohet rastėsisė.