81787 ភាពរឹងមាំក្នុងបរិយាកាសលំបាក របាយការណ៍ស្តីពីបច្ចុប្បន្នភាពស្ដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ធនាគារពិភពលោក ខ្កញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៣ ភាពរឹងមាំក្នុងបរិយាកាសលំបាក របាយការណ៍ស្តីពីបច្ចុប្បន្នភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ខែកញ្ញា ឆ្នាំ ២០១៣ រក្សាសិទ្ធិគ្ប់ប្បយ៉ាង របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពស្ដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាជាវណ្ណកម្មមួយរបស់ធនាគារពិភពលោក។ របកគំហើញ ការបកស្យ និងស្ចក្តីសន្និដ្ឋាននៅក្នុងរបាយការណ៍ន្ះជារបស់បុគ្គលិកធនាគារពិភពលោកនិងមិនប្កដជា ឆ្លុះបញ្ចាំងទស្សន:របស់គណ:គ្ប់គ្ង ក្ុមប្ឹក្សាប្តិបត្តិ ឫរដ្ឋាភិបាលដ្លពួកគ្តំណាងឡើយ។ ធនាគារពិភពលោកមិនធានាអំពីភាពត្ឹមតរូវន្ទិន្នន័យដ្លមាននៅក្នុងរបាយការណ៍ន្ះឡើយ។ បុព្វកថា និងសេចក្តីថ្លេងអំណរគុណ របាយការណ៍ស្តីពីបច្ចុប្បន្នភាពស្ដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា គឺជាវណ្ណកម្មរបស់បុគ្គលិកធនាគារពិភពលោក។ របាយការណ៍ន្ះ ត្ូវបានរៀបរៀង ដោយ លោក លី សូដ្ត និង ពិនិត្យឡើងវិញ ក្សម្ួលដោយ អ្នរិកក្ អាល់ដហ្ស ខារ៉ូល (Enrique Aldaz - Carroll) ផ្ន្កកាត់បន្ថយភាពក្ីក្ និងគ្ប់គ្ងស្ដ្ឋកិច្ចន្ការិយល័យធនាគារពិភពលោកប្ចាំប្ទ្សកម្ពុជា។ ក្ុមភាពក្ីក្ដឹកនាំដោយ នាក់ សមស្ន (Samsen Neak) បានរួមចំណ្កក្នុងផ្ន្កភាពក្ីក្ន្របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពន្ះ។ ក្ុមន្ះធ្វើការក្មការ ណ្នាំរបស់ មា៉ាសូ អ្ វើហ្គិស (Mathew A. Verghis) ប្ធានស្ដ្ឋវិទូ និង ប្ធានគ្ប់គ្ងវិស័យ ផ្ន្កកាត់បន្ថយភាពក្ីក្ និង គ្ប់គ្ងស្ដ្ឋកិច្ច និង អាឡាសាន សូ (Alassane Sow) ប្ធានគ្ប់គ្ងប្ចាំប្ទ្សកម្ពុជា។ របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពន្ះត្ូវបានផលិតរៀងរាល់ឆមាស ដើម្បីផ្ដល់ព័ត៌មានថ្មីៗ អំពីការអភិវឌ្ឍមា៉ាក្ូស្ដ្ឋកិច្ចនៅកម្ពុជា។ របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពន្ះត្ូវបានបោះពុម្ព ផ្សាយ និងច្កចាយយ៉ាងទូលំទូលាយទៅកាន់អាជា្ញាធរកម្ពុជា សហគមន៍ដ្គូអភិវឌ្ឍន៍ វិស័យឯកជន ក្ុមវិភាគនិងរៀបចំគោលនយោបាយ អង្គការសង្គមសុីវិល អង្គការមិនម្នរដ្ឋាភិបាល និងអ្នកសិក្សាស្វជ្វ ។ របាយ ការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពន្ះត្ូវបានកំណត់ព្លឱ្យស្បជាមួយនឹងការបោះពុម្ពផ្សាយប្ចាំឆមាស អំពីបច្ចុប្បន្នភាពស្ដ្ឋកិច្ចអាសុីបូព៌ ដោយផ្ន្កកាត់បន្ថយភាពក្ីក្ និងគ្ប់គ្ងស្ដ្ឋកិច្ចអាសុីបូព៌ន្ធនាគារពិភពលោក។ យើងបានទទួលការផ្តល់យោបល់និងសំណើដ៏មានតម្ល្ពីមិត្តរួមការងារស្តីពីការកាត់បន្ថយភាពក្ីក្ និងគ្ប់គ្ងស្ដ្ឋកិច្ច រួមមាន អ្ម អាដីសសុន (Douglas M. Addison), សាបីស អាលី មូហីប (Shabih Ali Mohib) និង យុង វាន់ ឆា (Young Hwan Cha)។ យោបល់ និងសំណូមពរល្អៗក៏បានទទួលផងដ្រពី រា៉ាហ្វ វា៉ាន់ ឌន (Ralph van Doorn) ផ្ន្កគោលនយោបាយស្ដ្ឋកិច្ច និងបំណុល។ យើងសូមសម្ត្ងនូវតញ្ញូតាធម៌ចំពោះយោបល់ និងសំណើប្កបដោយបញ្ញាញាណ ដ្លបានផ្ដល់ដោយ លោក James Seward ផ្ន្កវិស័យហិរញ្ញវត្ថុ និងឯកជន លោក សីុម្ត ប្ង (Simeth Beng) ផ្ន្កអភិវឌ្ឍន៍ធនធានមនុស្ស ក៏បានរួមចំណ្កផ្ដល់យោបល់ មួយចំនួនផងដ្រ។ លីនណា គី (Linna) គី បានជួយរចនាទម្ង់របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពន្ះ និងបានផ្តល់ការគាំទ្ផ្ន្កផ្គត់ផ្គង់ និងរដ្ឋបាលដ៏ល្អក្នុងការរៀបចំ និង បោះពុម្ពផ្សាយរបាយការណ៍ន្ះ។ យើងសូមថ្ល្ងនូវកតញ្ញូតាធម៌យ៉ាងជ្លជ្ដល់អាជា្ញាធរកម្ពុជាចំពោះកិច្ចសហប្តិបត្តិការ និងការគាំទ្ក្នុងការរៀបចំ របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពន្ះ។ ចំពោះព័ត៌មានបន្ថ្មអំពីធនាគារពិភពលោក និងសកម្មភាពរបស់ធនាគារពិភពលោកនៅកម្ពុជា សូមទស្សនាគ្ហទំព័រ www.worldbank.org / Kh។ ដើម្បីដក់បញ្ចូលឈ្មោះទៅក្នុងបញ្ជីច្កចាយអុីម៉្លន្របាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពស្ដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា និងឯកសារពក់ព័ន្ធ សូមទាក់ទង លីនណា គី (Linna Ky) (lky@worldbank.org)។ ប្សិនបើមានសំណួរលើខ្លឹមសារន្ឯកសារន្ះ សូមទាក់ទង លោក ប៊ូ សារឿន (Saroeun Bou) (sbou@worldbank.org)។ មាតិកា ................................................................................................................................................. 1 ក- ខ្លឹមសារសង្ខេប ខ- បរិយាកាសសកល ........................................................................................................................................... 4 កំណើនស្ដ្ឋកិច្ចសកល ..................................................................................................................................... 4 ថ្ល្ទំនិញពិភពលោក.......................................................................................................................................... 5 ................................................................................................................................................. 6 គ- សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា វិស័យផលិត ..................................................................................................................................................... 6 កសិកម្ម .......................................................................................................................................................... 6 ផលិតកម្មស្ូវ .................................................................................................................................................. 7 វិស័យកាត់ដ្រ .................................................................................................................................................. 8 សំណង់និងអចលនទ្ព្យ.................................................................................................................................... 9 ទ្សចរណ៍ ...................................................................................................................................................... 9 ឱកាសការងារនិងថ្ល្ពលកម្ម ............................................................................................................................. 10 ជញ្ជីងពណិជ្ជកម្ម ............................................................................................................................................11 អតិផរណា ..................................................................................................................................................... 13 វិស័យរូបិយវត្ថុ ................................................................................................................................................ 15 ទុនបំរុងអន្តរជាតិដុល ...................................................................................................................................... 16 ទ្ព្យសកម្មបរទ្សសុទ្ធ ................................................................................................................................... 16 រូបិយវត្ថុសរុប អត្ការប្ក់ និងអត្ប្តូរប្ក់ ..................................................................................................... 17 អត្ប្តូរប្ក់ ................................................................................................................................................ 18 វិស័យធនាគារ ................................................................................................................................................ 19 វិស័យសារពើពន្ធ ............................................................................................................................................. 21 តុល្យការចំណូលសារពើពន្ធ .............................................................................................................................. 24 ចំណាយតាមវិស័យ ......................................................................................................................................... 25 ឃ- សេចក្តីសន្និដ្ឋាន ............................................................................................................................................... 26 បេធានបទពិសេសសមេប់លេខនេះ៖ សា្ថានភាព ភាពកេីក ង- េ ...................................................................................... 27 ឧបសម្ព័ន្ធ 1 .......................................................................................................................................................... 31 សូចនាករស្ដ្ឋកិច្ចពិភពលោក........................................................................................................................... 31 ឧបសម្ព័ន្ធ 2 .......................................................................................................................................................... 32 សូចនាករសំខាន់ៗនៅកម្ពុជា ............................................................................................................................. 32 ឧបសម្ព័ន្ធ 3 .......................................................................................................................................................... 33 កម្ពុជា៖ ចំណាយតាមវិស័យពីប្ភពហិរញ្ញប្បទានក្នុងស្ុក .................................................................................... 33 បេអប់ ប្អប់ល្ខ 1- ការនាំចូលក្ណាត់និងការនាំច្ញសម្លៀកបំពក់ ................................................................................................................................................ 8 ្ 2- ដុលា្លារូបនីយកម្មព្ញល្ញ ............................................................................................................................................................................................. 15 ប្អប់លខ ប្អប់ល្ខ 3- និរន្តរភាពបំណុល .................................................................................................................................................................................................................. 22 ក- ខ្លឹមសារសង្ខេប រយ:ពេលបួនឆ្នាំបន្ទាប់ពីចាប់ផ្ដើមមានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកល 1- បានកើនដល់ 19 ភាគរយធៀបនឹងឆា្នាំមុន។ ការសម្បខ្លួន សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនៅតេបន្តជួបការលំបាក។ យោងតាម ទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងទីផ្សារគោលដៅ ចំពោះសម្លៀក Global Economic Prospects ខ្មិថុនា ឆា្នាំ 2013 បំពក់ ការពង្ីកផ្ទ្ដីដំដុះ និងពិពិធកម្មប្ភពន្វិស័យ បរិយកាស ស្ដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនៅត្មានលក្ខណ:ផុយ ទ្សចរណ៍ បានជួយដល់ក្បាលមា៉ាសុីនសំខាន់បីរបស់កម្ពុជា ស្ួយ ទោះបីជាតុល្យភាពន្ហានិភ័យបច្ចុប្បន្នមិនសូវមាន ឱ្យធានាបាននូវចលករ ជំរុញឱ្យមានកំណើន ផសស។ សភាពធ្ងន់ធ្ងរដូច ដ្លធា្លាប់មានកាលពីប៉ុនា្មោនឆា្នាំមុនក្តី។ ិ បាននិងកំពង សហរដ្ឋអាម្រក ុ បងា្ហាញឱ្យឃើញសញ្ញាចាកច្ញ 4- ជាមួយនឹងការនំចូលតិច និងការនំចេញចេើន ឱនភាព ពីការប្គោ ើ លនយោបាយរូបយ ិ វត្ថព ុ សិ ស ្ ។ រូបយ ិ វត្ថប ុ ទ ្ ្ ស គណនីចរន្តតេូវបានគេបា៉ាន់បេមាណថា មានទំហំរួមតូច1។ កំពុងអភិវឌ្ឍន៍រងសមា្ពាធ ហើយអត្ការប្ក់របស់ពួកគ្ ឱនភាពគណនីចរន្តឆា្នាំន្ះ មិនរួមបញ្ចូលប្ក់បង្វ្រផ្លូវការ បានកើនឡើងធ្វឱ ើ យ្ មានអតិផរណានិងកំណន ើ ទាបជាងមុន។ ត្ូវបានបា៉ាន់សា្មោនថាមានប្ហ្ល 9 ភាគរយន្ផលិតផល ការណ៍ន្ះ អាចធ្វើឱ្យស្មុគសា្មោញដល់ស្ដ្ឋកិច្ចប្ទ្សទាំង ក្នុងស្ុកសរុបធៀបនឹង 10,1 ភាគរយន្ផលិតផលក្នុងស្ុក ឡាយណាដ្លបង្កន ើ ឥណទានដ៏ចន ើ្ ក្នង ុ ព្លដ្លមាន សរុបឆា្នាំ 2012។ អតិរ្កគណនីមូលធននិងហិរញ្ញវត្ថុនៅមាន អត្ការប្កទា ់ ប ឬនៅព្លដ្លគណនីចរន្តនង ិ ឱនភាព ជាបន្ត ត្បិតការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទ្សនៅត្មានទំហំច្ើន របស់រដ្ឋាភបា ិ លមានកម្ត ិ ខ្ពស។ ់ ស្ដក ិ រ ្ឋ ច ្ច បស់បណា្តាបទ ្ ្ ស ជាងឆមាសទីមួយន្ឆា្នាំ 2013 ហើយវិនិយោគិនទំនងជាមាន កំពង ំញ ុ ចម្បងន្កណ ុ អភិវឌ្ឍន៍ នៅត្ជាកតា្តាជរ ំ ន ើ ស្ដក ិ ្ច ្ឋ ច ការចាប់អារម្មណ៍ខា្លាំង ក្នុងអំឡុងព្លបោះឆ្នាតលើកន្ះ ពិភពលោក ប៉ន ្្ត ទ្ធផលន្សដ ្ ក ុ ល ិ ប ្ឋ ច ្ច ទ ្ ទាំងនោះបាន ្ ស ខុសពីការបោះឆ្នាតលើកមុនៗ។ គ្នៅមិនទាន់ដឹងច្បាស់ ធា្លាកច ់ ះ ុ ធៀបនឹងរយៈព្លមុនមានវិបត្ត។ ិ នៅឡើយទ្ អំពីទំហំន្ផលប៉ះពល់ន្ភាពមិនប្កដប្ជា ផ្ន្កនយោបាយក្យព្លបោះឆ្នាត មកលើការវិនិយោគ 2- សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជានៅតេរឹងមាំ ក្នុងពេលបរិយាកាសសា្ថាន ផ្ទាល់ពីបរទ្ស។ គិតត្ឹមខ្មិថុនា ឆា្នាំ 2013 ន្ះ ទុនបម្ុង សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកកំពុងបេឈមនឹងបញ្ហា និងលទ្ធភាព អន្ដរជាតិដុលបានកើនដល់ 3,6 ពន់លានដុលា្លារអាម្រិក អនុវត្តការព្យាករកំណើន 7 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2013 ទំនងជា ធៀបនឹង 3,5 ពន់លានដុលា្លារអាម្រិកនៅចុងឆា្នាំ 2012។ មានលក្ខណ:អំណោយផល។ នៅឆា្នាំ 2012 កំណើនផលិត ផលក្នុងស្ុកសរុបពិតស្មើនឹង 7,3 ភាគរយ។ កំណើនផលិត 5- នៅក្នុងខេមិថុនឆ្នាំ 2013 ឆ្នាំ អតិផរណាធៀបនឹងឆ្នាំមុន ផលក្នុងស្ុកសរុបត្ូវបានជំរុញ ដោយវិស័យកសិកម្មដ្ល បានកើនឡើងដល់ 2,9 ភាគរយ ដោយសារតេការកើនឡើង មានកំណើនខ្ពស់និងមាននិរន្តរភាព ការនាំច្ញដ្លឆាប់ បន្តិចនូវថ្លេស្បៀងអាហារ។ អតិផរណាត្ូវបានគ្បា៉ាន់សា្មោន ងើបឡើងវិញ សកម្មភាពរើកចំរើនឡើងវិញន្វិស័យសំណង់ ថា មានកម្ិតទាបត្ឹមតួល្ខមួយខ្ទង់ ក្នុងរយៈព្លខ្លី។ និងការរើកចំរើនដ៏ខា្លាំងន្វិស័យទ្សចរណ៍។ ទោះជាយ៉ាង សន្ទស្សន៍ថ្ល្ទំនិញប្ើប្ស់ ( CPI ) បានធា្លាក់ចុះនៅឆា្នាំ ណាក្តី តទៅមុខ ការធា្លាក់ចុះកំណើននៅប្ទ្សចិន និងការ 2012 ដោយធា្លាក់ចុះដល់ 2,5 ភាគរយនៅចុង ឆា្នាំ 2012 ធា្លាក់ចុះកំណើនក្នុងរយ:ព្លយូរនៅសហរដ្ឋអាម្រិក និង ធៀបនឹង 4,9 ភាគរយ នៅឆា្នាំ 2011 ដោយសារត្ការធ្វើឱ្យ សហភាពអឺរ៉ុប អាចប៉ះពល់ដល់តម្ូវការផលិតផល និង មានស្ថ្រភាពប្ភ្ទផលិតផលសំខាន់ៗ ពិស្ស ថ្ល្ស្បៀង ស្វាកម្មរបស់កម្ពុជា និងជាហានិភ័យពីខាងក្ដ្លប៉ះ អាហារ ដ្លស្មើនឹង 43 ភាគរយ ន្កញ្ចប់អតិផរណា។ ពល់ដល់កម្ពុជា។ បេក់ដុល្លារបានឡើងថ្លេ ចាប់តាំងពីតេីមាសទីពីរក្នុងឆ្នាំនេះ 6- 3- ការនំចេញសម្លៀកបំពាក់បានកើនឡើង 18 ភាគរយ ធៀប ធ្វើឱ្យធនគារកណា្តាល បង្ខំចិត្តធ្វើអន្តរាគមន៍។ គិតត្ឹម នឹងឆ្នាំមុនគិតតេឹមខេមិថុន ឆ្នាំ 2013។ វិស័យទ្សចរណ៍ ខ្មិថុនា ឆា្នាំ2013 ធនាគារកណា្តាលបានខាតបង់ទុនបំរុង បន្តមាននិនា្នាការកំណើនខ្ពស់។ ការមកដល់ន្ភ្ញៀវទ្សចរ 1 ឱនភាពគណនីចរន្តមិនគិតបញ្ចូលប្ក់បង្វ្រផ្លូវការឡើយ 1 អន្តរជាតិចំនួន 150 លានដុល្លារអាមេរិក។ អត្រាប្តូរប្រាក់ 8-  ិ យ តាមន័យធៀប ការវិភាជន៌ថវិកាដល់វស ្ច ខា ័ សង្គមកិចស ំ ន់ៗ ធ្លាក់ថ្លៃហើយប្រាក់រៀលចុះថោកដល់ 4.062 រៀល ក្នុង ័ អប់រំ មាននិនកា ដូចជា សុខាភិបាលនិងវិសយ ់ ះ ្នា រធ្លាកច ុ 4។ មួយដុល្លារអាមេរិកក្នុងខែមិថុនា ឆ្នាំ 2013 2 ។ ប្រាក់រៀល ភាគរយចំណាយលើវិស័យសុខាភិបាល និងវិស័យអប់រំ ក្នុង ូ បានភ្ជាបជា ត្រវ ់ ល ់ មួយប្រាកដ ុ រ ្លា អាមេរក ិ ចំណក ូ្ត ប្រាក់ ែ អត្រាបរ ចំណាយដែលផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានពីប្រភពក្នុងស្រុកសរុបបាន វិញបាននឹងកំពុងនៅទ្រឹងជុំវិញ 4.000 រៀល ក្នុងមួយដុល្លារ។ ថយចុះមកត្រឹម 8,7 ភាគរយ និង 10,3 ភាគរយ នៅឆ្នាំ 2011 ការអភិវឌ្ឍស៊ីជំរៅផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុប្រព្រឹត្តទៅជាបន្ត ហើយមាន ពី 9,8 ភាគរយ និង 14,2 ភាគរយ នៅក្នុងឆ្នាំ 2007។ ចំនួនធនាគារកាន់តែច្រើន កំពុងចូលមកកាន់ទីផ្សារប្រទេស ភាគរយសរុបនៃវិស័យរដ្ឋបាលទូទៅ វិស័យការពារជាតិ និង កម្ពុជា។ ការប្រកួតប្រជែងរវាងធនាគារបានរួមចំណែកដល់ សន្ដិសុខបានកើនឡើងយ៉ាងលឿនឡើងដល់ 60 ភាគរយនៃ ការកាត់បន្ថយគម្លាតអត្រាការប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក និងជំរុញ ចំណាយសរុបក្នុងឆ្នាំ 2011 ពី 44,3 ភាគរយក្នុងឆ្នាំ 2007 ឱ្យមានប្រសិទ្ធិភាពមួយចំនួន ចូលទៅក្នុងទីផ្សារ។ ទោះជា ុ ឱ្យឃើញនូវការកើនឡើងនូវតម្រូវការសម្រាប់ការចំណាយ ឆ្លះ យ៉ាងណាក្តី ក៏មានហានិភ័យយ៉ាងច្រើនចំពោះការមានចំនួន ដែលទាក់ទងនឹងសន្ដិសុខ និងការការពារជាតិ។ គិតជាភាគ ធនាគារច្រើន ដោយសារតែមានបញ្ហាប្រឈមលើសមត្ថភាព រយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ការចំណាយដែលធ្វើហិរញ្ញ ត្រួតពិនិត្យផងដែរ។ ិ យ ប្បទានដល់វស ុ ស្រក ័ សុខាភិបាលក្នង ្នា រកើនឡើង ុ មាននិនកា បន្តិច គឺកើនឡើង 1,3 ភាគរយក្នុងឆ្នាំ 2011 ពី 1,0 ភាគរយ 7- ក  ្នុងកំឡុងពេលប្រាំខែដំបូងនៃឆ្នាំ 2013 ចំណូលក្នុងស្រុក ក្នុងឆ្នាំ 2007 ខណៈពេលដែលការចំណាយលើវិស័យអប់រំ នៅតែកើនឡើងប៉ុន្តែមានកំណើនយឺតជាងមុន ពោលគឺកើន នៅតែមានស្មើនឹង 1,6 ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ឡើងត្រឹមតែ 9,6 ភាគរយ ធៀបនឹងឆ្នាំមុន ធៀបនឹង 24,7 ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 2007 មក។ របាយការណ៍ថ្មីមួយបានរកឃើញ ភាគរយនៅឆ្នាំ 2012 ។ 3 ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ចំណាយ ថា ចំណាយសាធារណៈរបស់ប្រទេសកម្ពុជាលើវិស័យអប់រំ េ ្ន ឱនភាពថវិកា សាធារណៈហាក់មានល្បឿនយឺតជាងមុន។ ដូចះ ើ្ម ម គឺសត ឹ្រ តែពាក់កណ្តាល ធៀបនឹងបណ្តាកម េ ឯទៀត ុ្រ ប្រទស (មិនរួមបញ្ចូលជំនួយឥតសំណង) គួរតែអនុវត្តបានដូចការ ស្រដៀងនឹងកម្ពុជា ហើយចំណាយលើវិស័យសុខាភិបាល គ្រោងទុកជុំវិញ 5,4 ភាគរយនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប។ អប្រសិទ្ធភាព 5។ ការគ្រប់គ្រងសារពើពន្ធនៅតែមានភាពសមស្រប និងគាំទ្រ ដល់ស្ថេរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ប៉ុន្តែនៅមានលទ្ធភាពច្រើន 9-  ទស្សនវិស័យ អំពីនិរន្តរភាពជារួមនៃបំណុលនៅតែមាន សម្រាប់បង្កើនប្រាក់ចំណូលក្នុងស្រុក និងសម្រាប់បង្កើន លក្ខណ:អំណោយផល។ DSA ឆ្នាំ 2012 រួមគ្នារវាងធនាគារ ប្រសិទ្ធភាពចំណាយ។ នៅឆ្នាំ 2012 ប្រទេសកម្ពុជាបានស្ដារ ពិភពលោក និងមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិបង្ហាញថា ចំណាត់ ឡើងវិញនូវលំហសារពើពន្ធ (Fiscal space) ដែលត្រូវបាន ថ្នាក់លើភាពពិបាកសងបំណុលរបស់ប្រទេសកម្ពុជា នៅតែ ប៉ាន់ស្មានថានឹងឡើងដល់ 14,4 ភាគរយនៃផលិតផលក្នុង មានកម្រិតទាប។ គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការ ស្រុកសរុប ក្នុងឆ្នាំ 2012 ធៀបទៅនឹង 13,1 ភាគរយនៅក្នុង ជៀសវាងកម្ចីមិនមែនសម្បទាន គឺជាកត្តាសំខាន់ចំពោះការ ឆ្នាំ 2011 ដោយសារមានកំណើនខ្ពស់។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី គ្រប់គ្រង បំណុលប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ទំហំបំណុល រដ្ឋាភិបាលបន្តពឹងផ្អែកយ៉ាងខ្លាំងលើម្ចាស់ជំនួយ ដែលផ្តល់ សាធារណៈក្រៅប្រទេសរបស់កម្ពុជា និង បំណុលធានាដោយ មូលនិធិជិតស្មើនឹង 80 ភាគរយនៃការវិនិយោគ សាធារណៈ វិស័យសាធារណៈមានប្រមាណជា 30,1 ភាគរយនៃផលិត សរុប ឬត្រូវជា 34 ភាគរយនៃចំណាយសាធារណៈសរុប។ ផលក្នុងស្រុកសរុប គិតជាទំហំទឹកប្រាក់ជាក់ស្តែងនៅចុងឆ្នាំ 2012។ 4 ទិន្នន័យចំណាយតាមវិស័យនៅឆ្នាំ 2013 នៅមិនទាន់មាននៅេឡីយទេ 2 អត្រាប្តូរប្រាក់ផ្លូវការមធ្យម 5 របាយការណ៍ការវាយតំលៃចំរុះលើទំនុកចិត្ត និងការពិនិត្យសើរើឡើងវិញនូវ 3 ់ ្នាំ 2013 តួលេខសារពើពន្ធបឋមសម្រាបឆ ចំណាយសាធារណៈឆ្នាំ 2011 (IFAPER),ធនាគារពិភពលោក 2 ជាលទ្ធផលនៃល្បឿន 10-  និងនិន្នាការនៃកំណើនឆាប់រហ័ស 11-  សរុបមកសារសំខាន់ៗគឺ៖ ( ក) ការទ្រទ្រង់កំណើនរឹងមាំ ដែលផ្តល់អត្ថប្រយោជន៍ដល់ប្រជាពលរដ្ឋមួយភាគធំ ភាព ុ ពិពធ ដោយជំរញ ួ ប្រជង ិ កម្ម និងការលើកកំពស់ភាពប្រកត ែ ; ក្រីក្រនៅប្រទេសកម្ពុជាបានធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង។ កំណើន (ខ) រក្សាស្ថិរភាពធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុ តាមរយ:ការត្រួត ្ឋ ច សេដក ្ច នទំហធ ិ មា ំ ំ ក្នង ុ រយ:ពេលប៉ន្មា ុ នឆ្នាក ែ ំ ន្លងទៅមួយផ្នក ពិនិត្យដែលមានប្រសិទ្ធិភាព និង (គ) កែលម្អការគ្រប់គ្រង ធំដោយសារកំណើន ប្រកបដោយចីរភាពក្នុងវិស័យកសិកម្ម សារពើពន្ធ ដោយការបង្កើនចំណូល និងប្រសិទ្ធភាពចំណាយ ដែលអំណោយផល ដោយកំណើនថ្លៃអង្ករនៅទីផ្សារសកល បន្ថែមទៀត។ ឯកសារបច្ចុប្បន្នភាពនេះត្រូវបានរៀបចំជាប្រាំ ំ ន លោក។ ភាគរយនៃចន ី្រ ្រ ត្រវ ួ ប្រជាពលរដ្ឋកក ូ បានកាត់បន្ថយ ផ្នែក។ ផ្នែក ក ជាសេចក្ដីសង្ខេប។ ផ្នែក ខ ណែនាំអំពី ច្រើនជាងពាក់កណ្តាលក្នុងរយៈពេលប្រាំពីរឆ្នាំ ចុះមកត្រឹម បរិយាកាសនិងទស្សនវិសយ ័ សេដក ្ឋ ច ិ ព ិ ពលោក។ ផ្នក ្ច ភ ែ គ ប្រមាណជា 20 ភាគរយ នៅឆ្នាំ 2011។ បើទោះបីជាការកាត់ ពិភាក្សា លម្អិតអំពីសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា។ ផ្នែក ឃ ពិភាក្សាអំពី បន្ថយភាពក្រីក្រមានទំហំធំក្តី គ្រួសារភាគច្រើនដែលបាន ការផ្ដល់យោបល់ផ្សេងៗ និងមាគ៌ាឆ្ពោះទៅមុខ។ ឯកសារ ចាកផុតពីភាពក្រីក្រ មិនបានចាកផុតទាំងស្រុងឡើយមាន ុ ប បច្ចប ់ យផ្នក ្ ន្នភាពនេះបញ្ចបដោ ើ ែ ង ដែលបង្ហាញរបកគំហញ ន័យថាគ្រួសារទាំងនោះបានប្តូរពីគ្រួសារក្រីក្រ ទៅជាគ្រួសារ សំខាន់ៗនៃការវាយតម្លៃភាពក្រីក្រ​ កាលពីពេលកន្លងទៅថ្មី ដែលមានជីវភាពមិនខុសពីគ្រួសារក្រីក្រប៉ុន្មានឡើយ។ នៅកម្ពុជា។ 3 ខ- បរិយាកាសសកល 6 ្ រហិរញ្ញវត្ថប កន្លងផុត។ សា្ថានភាពទីផសា ិ ភាព និងការ ុ ន្តមានស្ថរ ើ យ ធ្វឱ ើ ឡើងយ៉ាងច្ន ្ ប្សរ ុ ភ ើ នូវសា្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថពិ ពលោក កំណើនស្ដ្ឋកិច្ចសកល ំ ពីឆមាសទីពរ ចាប់តាង ើ យ ី ន្ឆាំ្នា 2012។ ការធ្វឱ ើ ឡើង ្ ប្សរ ុ បញ្ចាង ន្ះឆ្លះ ំ វឌ្ឍនភាព ឆ្ពាះទៅរកនិរន្តរភាពសារពើពន្ធនៅ សដ 1- េ ក ្ឋ ច ្ច កលកំពង ិ ស ុ ឆ្លងទៅកាន់រយៈពេលមួយកាន់កណ ំ ើ ន ក្នុងតំបន់អឺរ៉ុប។ ការណ៍ន្ះ ស្បជាមួយជំហានគោល ដេលកាន់តេមានស្ថិរភាព ប៉ុន្តេមានល្បឿនយឺតជាងមុន។ នយោបាយរូបិយវត្ថុវិសាមញ្ ដ្លអនុវត្តដោយធនាគារ សា្ថានភាពហិរញ្ញវត្ថុ នៅក្នុងប្ទ្សមានប្ក់ចំណូលខ្ពស់ កណា្តាលសំខាន់ៗ ្ សាច់បក ដ្លបានបញ្ចញ ់ យស្ល ្ ងា ួ មានលក្ខណ:ប្សើរឡើង និងមិនសូវមានហានិភ័យ។ ទោះ ្ រ។ ពសព្ញទីផសា ជាយ៉ាងណាក្តីអត្កំណើនរបស់ពួកគ្ត្ូវបានរំពឹងថា នឹង កើនឡើងបន្តិចម្តងៗ ហើយផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបកើន 5- បេទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍កំពុងដឹកនំសកម្មភាពងើបឡើងវិញ ត្ឹមត្ 1,2 ភាគរយប៉ុណោ្ណោះនៅឆា្នាំន្ះ ប៉ុន្តមុខជាឡើងដល់ ប៉ុន្តេកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ពួកគេថយចុះ នៅក្នុងតេីមាសទី 2,0 និង 2,3 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2014 និងឆា្នាំ 2015 (ឧបសម្ព័ន្ធ ់ រ មួយនេឆ្នាំនេះ។ ការផ្លាសប ូ ឡើយបានចាប់ផម ូ្ត ន្ះ ដំបង ើ្ត ទី1)។ គ្បានព្យាករណ៍ថាផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបរបស់ ុ តំបន់អាសុប នៅក្នង ី ព ីុ ក ូ ៌ និងបា៉ាសហ ្ ិ្វ បានរើករាលដលបន្ថម ប្ទ្សកំពុងអភិវឌ្ឍន៍នឹងកើនឡើងមិនតិចជាង 5,1ភាគរយ ្ កំពង ទៀត។ ប្ទស ី ល ុ អភិវឌ្ឍន៍បានទទួលប្យោជន៍ពគោ នៅឆា្នាំន្ះ និង 5,6 និង 5,8 ភាគរយ នៅឆា្នាំ 2014 និងឆា្នាំ ី វត្ថព នយោបាយរូបយ ុ ស ្ ិ ស ដ្លជំរញ ុ ស្ក ុ ផលិតផលក្នង ុ 2015។ ្ ស សរុបរបស់បទ ្ ដ្លមានប្កច ំ ល ់ ណ ូ ខ្ពស់ ធ្វឱ ើ យ ្ កា ្ ថ្លន្ រ ី ក ខ្ចប ់ ក ្ ធា ់ ះ ្លា ច ុ និងជៀសវាងវិបត្តធ ិ ន ់ រ ្ង ធ ិ យ ្ង ន្វស ុ ័ ហិរញ្ញវត្ថ។ ទោះជាយា៉ាងណាក្តីបញ្ហាបេឈមមានចេើនសណា្ឋាន។ បញ្ហា 2- លើសពីន្ះទៅទៀត ការបង្កើនសាច់ប្ក់ងាយស្ួលមិន ទាំងនោះ រួមមានសមា្ពាធអតិផរណា និងកំណើនថ្ល្អចលន ើ ឱ្យមានលំហរ បានបង្កត ើ លើសលុបឡើយ។ ូ មូលធនច្ន ទ្ព្យមិនស្ថិតស្ថ្រ និងអត្កំណើនទាបជាងមុនព្លមាន ្ លើបញ្ហាបឈ វិបត្តិ បន្ថម ្ មនានាបណា្តាលមកពីការដកច្ញ សន្ទុះកំណើននៅតេីមាសទីមួយនេឆ្នាំ 2013 នេះបានចុះ 6- នូវការអនុវត្តន៍គោលនយោបាយរូបីយវត្ថុពិស្ស។ ថយ។ ការណ៍ន្ះ ឆ្លុះបញ្ចាំងកិច្ចប្ឹងប្ងរបស់ចិនក្នុងការ ធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពឡើងវិញ ការធា្លាក់ថ្ល្ប្ក់យ៉្ន ការធា្លាក់ 3- ិ ទាប។ សមា្ពាធអតិផរណានៅតេមានកមេត ទោះបីជាមាន ថ្ល្ទំនិញ ឧបសគ្គផ្ន្កសមត្ថភាពនៅក្នុងប្ទ្សជាច្ើន ការជំរុញគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុនិងការបង្កើនកំណើននៅ ្ឋ ច ដ្លមានស្ដក ិ ក ំ ង ្ច ព ឹ ជាបណ្តរ ុ អភិវឌ្ឍន៍ និងការរឹតបន្តង ើៗ ក្នង ុ ប្ទស ្ កំពង ុ អភិវឌ្ឍន៍កង ុ្ន ត្មា ី សចុងក្យន្ឆាំ្នា 2012 ន្គោលនយោបាយមា៉ាក្ូស្ដ្ឋកិច្ច។ ជាលទ្ធផលធ្វើឱ្យសន្ទុះ ក្តី សមា្ពាធអតិផរណានៅត្មានកម្ត ិ ទាប ថ្វប ី នៅ ើ តំបន់ ន្ការងើបឡើងវិញយ៉ាងខា្លាំងន្វិស័យពណិជ្ជកម្មហាក់ដូច អាសុប ី ព ឹ បូព៌ អា្រហ្វក ូ ៌ មជ្ឈម ិ ខាងជើង និងអាសុខា ូ ី ងត្បង ជាបាត់បង់ទៅវិញ។ តម្ូវការនាំចូលរបស់ប្ទ្សកំពុង បងា្ហាញនូវសញ្ញានអ ្ តិផរណាកើនឡើងក្ត។ ី អភិវឌ្ឍន៍បានធា្លាក់ចុះ ហើយតម្ូវការនាំច្ញ និងតម្ូវការ នាំចូលពីបណា្តាប្ទ្សមានប្ក់ចំណូលខ្ពស់ កា្លាយទៅជា 4- លហំ រ េ ស ូ មូលធនទៅកាន់បណា្តាបទ េ កំពង ុ អភិវឌ្ឍន៍ គិតជា អវិជ្ជមាន។ នៅព្លដ្លបណា្តាប្ទ្សមានប្ក់ចំណូល បរិមាណលំហរ េ្ត ក៏បានកើនឡើងវិញផងដេរ។ លំហរ ូ ជាក់សង ូ ់ ន្ថយសកម្មភាពអនុវត្តគោលនយោបាយរូបយ ខ្ពសប ុ ស ិ វត្ថព ្ ិ ស ទាំងនោះសឹងត្សក ើ្ម ម្ត ិ ខ្ពសប ់ ផ ំ ត ុ និងការងើបឡើងវិញន្ ឬចាប់ផ្តើមបន្ធូរបន្ថយមូលប័ត្រយ:ព្លវ្ង អត្ការប្ក់ លំហរ ូ ធនាគារ បងា្ហាញផលប៉ះពល់ដអា ៏ ក្កប ់ ផ ំ ត ុ ន្ការកាត់ ទំនងជានឹងកើនឡើង។ ុ តំបន់អរ បន្ថយបំណល ុ៉ ឺប ្ ស មកលើបទ ុ អភិវឌ្ឍន៍បាន ្ កំពង 6 របាយការណ៍ Global Economic Prospect (GEP) ខ្ មិថុនា ឆា្នាំ 2013, ធនាគារពិភពលោក 4 7- ថៗ ិ បាន និងកំពង ី្ម នេះសហរដ្ឋអាមេរក ុ បង្ហាញនូវការចាកចេញ បាននិងកំពុងធា្លាក់ចុះ ដូចជា ថ្ល្លោហធាតុធា្លាក់ចុះ 30 ពីការបេើគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុពិសេស និងការទស្សន៍ ភាគរយចាប់តាំងពីខ្កុម្ភៈ ឆា្នាំ 2011 ដលថ្ល្លោហធាតុបាន ទាយអំពីពេលវេលនេការចាកចេញនេះ បាននិងកំពុងធ្វើឱ្យ ឡើងខ្ពស់បំផុត។ ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុរញ្ជួយ។ ផលវិនិយោគលើបណ្ណរតនាគារ សហរដ្ឋអាម្រិកបានកើនឡើងរួចទៅហើយ ធ្វើឱ្យបណ្ណ ថ្លេទំនិញតេូវបានគេរំពឹងថា 9- នឹងបន្តធា្លាក់ចុះក្នុងរយៈពេល រតនាគារដ្លមិនសូវមានហានិភ័យច្ើន កាន់ត្មាន មធ្យម។ ធនាគារពិភពលោកព្យាករថ្ល្ប្ងមួយធុងថាធា្លាក់ លក្ខណ:ទាក់ទាញជាងកាលពីព្លមុន។ ជាលទ្ធផលលុយ ចុះពី 102 ដុលា្លារអាម្រិកនៅឆា្នាំ 2013 ដល់ 101 ដុលា្លារអាម្រិក បាននិងកំពុងហូរត្ឡប់ចូលទៅក្នុងប្ក់ដុលា្លារវិញ។ រូបិយ នៅឆា្នាំ 2014។ ដូចគា្នាដ្រថ្ល្លោហធាតុត្ូវបានរំពឹងថានឹង ប័ណ្ណប្ទ្សកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ស្ថិតនៅក្មសមា្ពាធ ហើយ ធា្លាក់ចុះក្នុងន័យពិត 3,7 និង 1,4 ភាគរយនៅក្នុងឆា្នាំ 2013 អត្ការប្ក់របស់ពួកគ្ក៏បានកើនឡើងផងដ្រ ធ្វើឱ្យមាន និង 2014។ ថ្ល្ស្បៀងក៏ត្ូវបានព្យាករថាធា្លាក់ចុះផងដ្រ អតិផរណា និងអត្កំណើនទាប។ ការវិនិយោគតិច និង (7,7, 6,0 និង 5,5 ភាគរយជាង 2013-15), សឱ្យឃើញពី កំណើនស្ដ្ឋកិច្ចទាប តទៅមុខ អាចប៉ះពល់ដល់បណា្តា ភាពប្សរ ើ ឡើងបន្តច ិ ម្តងៗន្សាន ្ថា ភាពផ្គតផ ្គ ន ់ ង ិ កាត់បន្ថយ ់ ង ប្ទ្សទាំងឡាយណាដ្លមានកំណើនឥណទានក្នុងព្ល ្ ក។ ចំណាយផលិតកម្មដោយសារថាមពល និងជីមានតម្លថោ ដ្លអត្ការបក់ទាប ឬប្ទ្សទាំងឡាយណាដ្លមាន ឱនភាពគណនីចរន្ត និងឱនភាពរដ្ឋាភិបាលខ្ពស់។ ការធា្លាក់ចុះនេថ្លេទំនិញតេូវបានគេចាត់ទុកថា ជាហានិភ័យ 10- ថ្មី។ ខណៈដ្លថ្ល្ទំនិញធា្លាក់ចុះនាំមកនូវផលចំណញដល់ ថ្ល្ទំនិញពិភពលោក ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបជាសកលក្តី សភាពការណ៍ន្ះអាច ធ្វើឱ្យភាពតានតឹងដល់គណនីចរន្ត និងតុល្យការសារពើពន្ធ ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះតម្លេថាមពល និងលោហ 8- របស់ក្ុមហ៊ុននាំទំនិញច្ញ។ ការធា្លាក់ចុះថ្ល្ទំនិញឧស្សាហ ធាតុបានធា្លាក់ចុះ ឆ្លើយតបទៅនឹងសមត្ថភាពថ្មី។ សា្ថានភាព កម្មកាលពីព្លថ្មីៗ អាចជាសញ្ញាបញ្ជាក់ថាជាចុងបញ្ចប់ន្ ន្ះ ហាក់ដូចជាឆ្លើយតបទៅនឹងការជំនួសការផ្គត់ផ្គង់និង ដំណាក់កាលឡើងថ្ល្ន្វដ្តទំនិញ។ អ្នករៀបចំគោល តម្ូវការ បណា្តាលមកពីថ្ល្ទំនិញខ្ពស់។ ចាប់តាំងពីឆា្នាំ 2000 នយោបាយ នៅក្នុងប្ទ្សនាំទំនិញច្ញចាំបាច់ត្ូវមើល មក ចំណាយមូលធនរបស់ក្ុមហ៊ុនធំៗក្នុងទីផ្សារប្ងនិង ឱ្យបានដិតដល់ចំពោះផលវិបាកដ្លអាចកើតមាន អំពីន្ លោហធាតុបានកើនឡើងប្ំដង។ ជាមួយគា្នាន្ះក៏មាន ់ ទ ការធា្លាកថ ្្ល ន ំ ញ ិ ខា្លាង ំ ជាងការរំពង ើ ស្ដក ឹ ទុកចំពោះកំណន ិ ្ច ្ឋ ច សមា្ពាធលើតម្ូវការផងដ្រ។ ការគួបផ្សំគា្នារវាងការកើនឡើង ហិរញ្ញវត្ថុរដ្ឋាភិបាល និងតមូវការហិរញ្ញប្បទានពីបរទ្ស។ នូវការផ្គត់ផ្គង់ និងការធា្លាក់ចុះនូវតម្ូវការបានធ្វើឱ្យបរិមាណ ិ បើសហរដ្ឋអាម្រក ទោះ ជាយ៉ាងណាក្តី ប្សន ្ើ ល ិ ឈប់បគោ ស្តុក(ទំនិញ)ទូទៅកើនឡើង។ ជាលទ្ធផល ទោះបីជាការ នយោបាយរូបិយវត្ថុពិស្ស សា្ថានភាពផ្ទុយពីន្ះអាចកើត ឹ ស្ដក ពង្ង ិ ព ្ឋ ច ្ច ភ ិ ពលោកក្តី ថ្លទ ្ ន ិ ឧស្សាហកម្មភាគច្ន ំ ញ ើ ឡើង។ 5 គ- សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា វិស័យផលិត លទ្ធភាពឆ្លើយតបនឹងការព្យាករកំណើន 7 ភាគរយនៅឆ្នាំ 11- 2013 ហាក់ដូចជាមានលក្ខណ:អំណោយផល។ ស្ដ្ឋកិច្ច កម្ពុជានៅត្រឹងមាំ ហើយទស្សនវិស័យមា៉ាក្ូស្ដ្ឋកិច្ចជារួម នៅត្ជាវិជ្ជមាន ខណ:ដ្លកំណើនកសិកម្មមាននិរន្តរភាព ធាតុអាកាសមានលក្ខណ:អំណោយផល វិស័យទ្សចរណ៍ បន្តអនុវត្តបានល្អប្សើរ និងវិស័យកាត់ដ្រដ្លរឹងមាំ។ កំណើនកសិកម្ម ដ្លមានចីរភាពបានជួយទប់វិបត្ដិផ្ស្ងៗ ខណៈដ្ល ការនាំច្ញសម្លៀកបំពក់សម្បខ្លួនបានល្អ បានងើបឡើងវិញយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយទីផ្សារទ្សចរណ៍ បានធ្វើពិពិធកម្ម ប្កបដោយជោគជ័យគាំទ្ដល់កំណើន ័ ទ្សចរណ៍ដរ វិសយ ៏ង ុ ល ឹ មាំ៖ ទាំងន្ះគឺជាមូលហ្តដ ើ យ ្ ធ្វឱ ្ ស្ដ្ឋកិច្ចចាកច្ញយ៉ាងឆាប់រហ័ស ពីវិបត្តិស្ដ្ឋកិច្ចសកល នាឆា្នាំ 2008 - 2009។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី តទៅថ្ង្មុខ យ៉ាងណានោះ អាស្័យលើបរិយកាសក្ស្ុកដ្លនៅ ត្មានលក្ខណ:ផុយស្ួយ បើទោះបីជាតុល្យការហានិភ័យ មិនសូវមានរបាំងនាំទៅរកការធា្លាក់ចុះក្តី និងអាស្័យលើ បរិយកាសនយោបាយក្នុងស្ុក ដោយសារភាពមិនច្បាស់ លាស់បនា្ទាប់ពីការបោះឆ្នាតសកលនៅខ្កក្កដ ឆា្នាំ 2013។ កសិកម្ម បើនិយយអំពីការរួមចំណ្កតាមវិស័យវិញ វិស័យកសិកម្ម បានរួមចំណ្កចំពោះកំណើន ផសស ពិត 15,0 ភាគរយ កណ 12- ំ ើ វិសយ ន ័ កសិកម្មតវ ៉ា ប ូេ បានគេបាន េ ណថា នៅតេមាន ់ មា នៅឆា្នាំ 2012 ធៀបនឹង 11,3 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2011 និង 18,3 ំ 2013 ដោយសារតេសាន និរន្ដរភាពនៅឆ្នា ្ថា ភាពអាកាសធាតុ ភាគរយនៅឆា្នាំ 2010។ ការរួមចំណក ្ របស់វស ិ យ ័ ឧស្សាហកម្ម អំណោយផល។ នៅចុងខ្សីហា ឆា្នាំ 2013 ក្សួងកសិកម្ម ចំពោះ ផសស ពិត 35,6 ភាគរយ នៅឆា្នាំ 2012 បានធា្លាក់ចុះពី រុកា្ខាប្មាញ់និងន្សាទបានរាយការណ៍ថាផ្ទ្ដីគ្ងដំស្ូវ 54,9 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2011 និង 56,5 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2010។ កើនឡើង 11 ភាគរយធៀបទៅនឹងរយៈព្លដូចគា្នាកាលពី ការរួមចំណ្ករបស់វិស័យស្វាកម្មចំពោះកំណើន ផសស ឆា្នាំមុន។ កំណើនវិស័យកសិកម្មគិតតាមតំល្ថ្រស្មើនឹង 4,3 ពិត ស្មើនឹង 42,5 ភាគរយនៅក្នុងឆា្នាំ 2012 បានកើនឡើងពី ភាគរយនៅឆា្នាំ 2012 ធៀបនឹង 3,1 ភាគរយនិង 4,0 ភាគរយ 26,8 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2011 និង 21,7 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2010។ ឆា្នាំ 2011 និងឆា្នាំ 2010។ ផលិតកម្មកសិកម្មចម្បងគឺដំណាំ ស្ូវដ្លនៅត្បន្តរួមចំណ្កប្កបដោយចីរភាពប្មាណ ជា 10 ភាគរយន្កំណើនពិតសរុបក្នុងអំឡុងបីឆា្នាំចុងក្យ ័ កសិកម្មមានកំណន (2010-2012)។ ដោយសារវិសយ ើ ប្កប ដោយចីរភាព បនា្ទាប់ពីមានការវិនិយោគលើវិស័យកសិកម្ម និងប្ព័ន្ធធារាសាស្្តអស់រយ:ព្លជាច្ើនឆា្នាំ បច្ចុប្បន្ន កំណើនពិតមួយផ្ន្កធំទទួលឥទ្ធិពលពីវិស័យកាត់ដ្រ និង ទ្សចរណ៍។ 6 ដោយសារតេសមត្ថភាពកិនសេូវ និងការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន 14- មានភាពទន់ខ្សាយ ភាគចេើនបេទេសកម្ពុជា នំចេញសេូវ ផលិតកម្មស្ូវ ដេលលើសពីតមេូវការក្នុងសេុកទៅបរទេស (មិនបានកិន ួ កសិកម្មរកា ឱ្យទៅជាអង្ករ)។ ក្សង ្ខា មា ុ ប ្ ញ់ និងន្សាទបាន ការរួមចំណក 13- េ ពីការពងេក ី ផ្ទដ េ ដ ំ វ ី ស ូេ រហូតដល់ 80 ភាគរយ បា៉ាន់សា្មោនថាកម្ពុជាមានស្ូវលើសពីស្ចក្តីត្ូវការប្ើប្ស់ នេកំណើនផលិតកម្មសេូវបេចាំឆ្នាំ ក្នុងអំឡុងបួនឆ្នាំចុង ក្នុងស្ុកចំនួន 4,7 លានតោនក្នុងឆា្នាំ 2012 មិនគិតបញ្ចូល កេយ។ ចំណ្កឯ 20 ភាគរយទៀត កើនឡើងដោយសារ នូវការនាំច្ញស្ូវនោះទ្។ ក្នុងអំឡុងឆមាសទីមួយន្ឆា្នាំ ទិន្នផល។ ការអភិវឌ្ឍដ៏សំខាន់មួយគឺការកើនឡើងនូវការរួម 2013 ការនាំច្ញអង្ករបានកើនឡើងច្ើនជាងទ្វ្ដងធៀប ចំណ្កន្ផលិតកម្មស្ូវប្ំង (ដោយសារមានប្ព័ន្ធធារា នឹងរយៈព្លដូចគា្នាកាលពីឆា្នាំមុនកើនដល់ 185 ពន់តោន ្ត ប សាស្ប ់ រដូវប្ង ្ើ ្សនៅ ំ ) ដ្លបានកើនឡើងជាលំដប់ និងលក់បានប្ក់ 136 លានដុលា្លារ កើនឡើង 28 ភាគរយ ដល់ 23,3 ភាគរយន្ផលិតកម្មស្ូវសរុបប្ចាំឆា្នាំនៅឆា្នាំ ធៀបនឹងឆា្នាំមុន7។ ការនាំច្ញអង្ករ ភាគច្ើនទៅកាន់ទ្វីប 2012 ពី 18,5 ភាគរយនៅក្នុងឆា្នាំ 2003។ ការដំដំណាំស្ូវ អឺរ៉ុប បានទទួលអត្ថប្យោជន៍ពីកិច្ចព្មព្ៀងស្តីពីអ្វីគ្ប់ ប្ំងដ្លមិនសូវពឹងផ្អ្កលើធាតុអាកាស មានតួនាទីយ៉ាង យ៉ាងលើកល្ងត្អាវុធ ក្មកម្មវិធីអនុគ្ះទូទៅរបស់ សំខាន់ក្នុងការធ្វើឱ្យផលស្ូវប្ចាំឆា្នាំមានស្ថ្រភាព។ សហភាពអឺរ៉ុប ។ នៅឆា្នាំ 2010 រដ្ឋាភិបាលបន្តគោលនយោ 8 បាយអង្កររបស់ខ្លួន ដោយកំណត់ការនាំច្ញអង្កររហូតដល់ 1 លានតោនត្ឹមឆា្នាំ 2015។ ចាប់តាំងពីព្លនោះមក ហិរញ្ញប្បទានទាំងផ្ន្កសាធារណ: និងឯកជនបានផ្តល់ទៅឱ្យ វិស័យកសិកម្មនិងការក្ច្ន្កសិកម្ម។ ឥណទានសរុបផ្តល់ ដោយប្ព័ន្ធធនាគារដលវិស័យកសិកម្ម និងការក្ច្ន្កសិកម្ម បានកើនឡើងច្ើនជាងពីរដង គឺកើនឡើងដល់ 573 លាន ដុលា្លារអាម្រិកក្នុងឆា្នាំ 2012 ពី 221 លានដុលា្លារអាម្រិកនៅឆា្នាំ 2010 9។ 7 ទិន្នន័យនាំច្ញស្ូវ ខ្មិថុនា ឆា្នាំ2013-ក្សួងពណិជ្ជកម្ម 8 ្ច ម កិចព ់ ប្ហល ្ ព្ៀងន្ះផ្តល់ "រងា្វាន" ុ ការនាំចញ ្ 175EUR ក្នង ្ អង្ករមួយតោន 9 របាយការណ៍ប្ចាំឆា្នាំ2012 របស់ធនាគារជាតិន្កម្ពុជា 7 វិស័យកាត់ដ្រ កំណើននេការនំចេញសម្លៀកបំពាក់កើនឡើងបន្ថេមទៀត 15- នៅក្នុងឆមាសទីមួយនេឆ្នាំ 2013 ឡើងដល់ 18 ភាគរយ ធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ ឧស្សាហកម្មនាំច្ញសម្លៀកបំពក់បាន សម្បទៅនឹងសា្ថានភាពទីផ្សារនាំច្ញ ដើម្បីបង្កើនការនាំ ច្ញ។ យុទ្ធសាស្្តនាំច្ញដោយផ្តាតលើផលិតផល សម្លៀកបំពក់ដ្លមានតម្ល្ថោក សម្ប់ទីផ្សារសហរដ្ឋ អាម្រិក និងផលិតផលដ្លមានតម្ល្ខ្ពស់សម្ប់ទីផ្សារ សហភាពអឺរ៉ុប ដោយមានឧត្តមភាពប្ៀបធៀបដោយសារ កំលាំងពលកម្មមានតម្ល្ថោកធ្វើឱ្យឧស្សាហកម្មន្ះ រើក ចម្ើន។ ការនាំច្ញសម្លៀកបំពក់បានកើនឡើង 7 ភាគ រយនិង 31 ភាគរយធៀបនឹងឆា្នាំមុននៅឆា្នាំ 2012 និង 2011។ សហរដ្ឋអាមេរិក នៅតេជាគោលដៅទីផ្សារនំចេញសម្លៀក 16- បំពាក់ធំបំផុតរបស់បេទេសកម្ពុជា ប៉ុន្តេចំណេកភាគរយទៅ េ 1- ការនំចល បេអប់លខ ិ ការនំចញ ូ កេណាត់នង េ សម្លៀកបំពាក់ ី ្សារនេះបន្តធាក កាន់ទផ ្លា ច ទផ ់ ុះ។ ី សា ្ រសហរដ្ឋអាម្រក ិ បានស្ប ូ ការនំចល ូ នេកណា េ ត់ ដេលជាសូចនករឈានមុខគេសមេប់ យក 1.930,5 លានដុលា្លារអាម្រិក (ឬ 45 ភាគរយ) ន្ការ ការផលិត និងការនំចញ េ សម្លៀកបំពាក់បន្តកន ើ ឡើងចាប់តាង ំ នាំច្ញសម្លៀកបំពក់សរុបចំនួន 4.274 លានដុលា្លារនៅឆា្នាំ ពីមានវិបត្តស ិ ដេ ក ្ឋ ច ិ ស ំ 008 - 2009។ នៅឆា្នាំ 2012 ការ ្ច កលឆ្នា2 2012 (សូមមើលតួល្ខខាងលើ)។ ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបគឺ នាំចល ូ ក្ណាត់គត ិ ជាទឹកប្កបា ់ នកើន 20 ភាគរយពីមយ ួ ឆា្នាំ ជាទីផ្សារលំដប់ទីពីរ ស្ូបយក 1.409,8 លានដុលា្លារអាម្រិក ទៅមួយឆា្នាំ ការគាំទដ ្ ល់កណ ំ ន ើ ន្ការនាំចញ ្ សម្លៀកបំពក់ (ឬ 33 ភាគរយ)។ ដោយទទួលបានផលប្យោជន៍ពីកិច្ច ប្មាណជា 10 ភាគរយពីមយ ំ មួយឆា្នាំ និងភាគរយន្ការ ួ ឆា្នាទៅ ី ទាំងអស់ លើកល្ងត្អាវុធ ក្មការអនុគះ ព្មព្ៀងអ្វៗ ្ ប្បល ួ្ ការនាំចល ើ ទន្ទម ូ ក្ណាត់ដរ ឹ គា្នា ្ ជាមួយការនាំចញ ពន្ធរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ចំណ្កភាគរយន្ការនាំច្ញ សម្លៀកបំពក់ (សូមមើលរូបខាងក្មន្ះ) ។ ការណ៍នះ ្ សម្លៀកបំពក់របស់កម្ពុជា ទៅកាន់ទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុបបាន ឆ្លុះបញ្ចាំងអវត្ដមានន្វត្ថុធាតុដើម ជំនួសការនាំចូលសម្ប់ កើនឡើងយ៉ាងឆាប់ គឺស្ូបយក 33 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2012 វិសយ ័ កាត់ដរ ្ ហ្តន ុ ះ ្ ហើយទើបបានជាផលប្យោជន៍បន្ថម ្ កើនពី 29 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2011 និង 23 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2010 ្ស ពីខស ់ ម្លន ្ ងា្វាកត ្ ផ្ លិតផលសម្លៀកបំពក់ ិ អាច នៅត្មន ្ ភាគរយន្ការនាំចញ ខណៈព្លដ្លចំណក ្ សម្លៀកបំពក់ អនុវត្តបាន។ របស់កម្ពុជាទៅកាន់ទីផ្សារសហរដ្ឋអាម្រិកបានធា្លាក់ចុះពី 60 ការនំចូលកេណាត់ និងការនំចេញសម្លៀកបំពាក់ ភាគរយនៅឆា្នាំ 2010 ដល់ 51 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2011 និង 45 (គិតជាលានដុលា្លារ) បរិមាណនាំច្ញក្ណាត់ បរិមាណនាំច្ញសម្លៀកបំពក់ ភាគរយនៅឆា្នាំ 2012។ ប្ទ្សជប៉ុនបានកា្លាយជាគោលដៅ ្ រនាំចញ ទីផសា ៉ា ឆាប់រហ័ស សម្បប ្ សម្លៀកបំពក់យង ្ ស ់ ទ ្ បរិមាណបម្បម្ួលក្ណាត់ធៀបនិងឆា្នាំមុន ួ សម្លៀកបំពក់ធៀបនិងឆា្នាម បរិមាណបម្បម្ល ំ ន ុ (%មាត្ដ្ឋានខាងសា្តាំ) (%មាត្ដ្ឋានខាងសា្តាំ) កម្ពុជា ហើយទីផ្សារជប៉ុនបានស្ូបយក 137 លានដុលា្លារ អាម្រិកក្នុងការនាំច្ញសម្លៀកបំពក់នៅឆា្នាំ 2012 ធៀបនឹង បរិមាណទឹកប្ក់ត្ឹមត្ 24 លានដុលា្លារអាម្រិកប៉ុណោ្ណោះ នៅឆា្នាំ 2010។ បើគិតជាបរិមាណ ចំណ្កភាគរយន្ការនាំ ច្ញទៅកាន់ទីផ្សារសហរដ្ឋអាម្រិកក៏បានធា្លាក់ចុះពី 68 ភាគ ប្ភព៖ អគ្គនាយកដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ រយក្នុងឆា្នាំ 2010 ទៅ 60 ភាគរយក្នុងឆា្នាំ 2011 និង 53 ភាគ រយក្នុងឆា្នាំ 2012 ផងដ្រ។ ផ្ទុយមកវិញចំណ្កភាគរយន្ 8 ការនាំច្ញសម្លៀកបំពក់ទៅទីផ្សារអឺរ៉ុបបានកើនឡើងដល់ ទ្សចរណ៍ 26 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2012 គឺកើនពី 24 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2011 និង 18 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2010 (សូមមើលរូបខាងក្ម)។ ការមកដល់នេភ្ញៀវទេសចរ ក្នុងអំឡុងពេលបេំខេដំបូងនេ 18- ឆ្នាំ 2013 បានឡើងដល់ 1,79 លននក់ឬកំណើន 19 ភាគរយធៀបនឹងឆ្នាំមុន។ ចំនួនភ្ញៀវទ្សចរតំណាងឱ្យ លទ្ធផលអនុវត្តន្វិស័យ ទ្សចរណ៍ បានបងា្ហាញនូវការងើប ឡើងវិញយ៉ាងឆាប់រហ័ស ហើយឥឡូវន្ះ បន្តមានគន្លង កំណើនខ្ពស់។ ការមកដល់ន្ភ្ញៀវទ្សចរបានឡើងដល់ 3,58 លាននាក់ មានកំណើនធៀបនឹងឆា្នាំមុនចំនួន 24 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2012 ធៀបនឹងកំណើន 15 ភាគរយក្នុងឆា្នាំ 2011។ ពិពិធកម្មជោគជ័យក្នុងទីផ្សារទ្សចរណ៍ ទាក់ទាញ ការមកដល់ន្ភ្ញៀវពីតំបន់អឺរ៉ុបខាងកើត អាសុីបូព៌និងតំបន់ បា៉ាសុីហ្វិកធ្វើឱ្យវិស័យទ្សចរណ៍បន្តមានកំណើនខ្ពស់។ ការ បង្កើតជើងហោះហើរថ្មី ដោយផ្ទាល់ពីតំបន់ផ្ស្ងគា្នាន្ពិភព សំណង់ និងអចលនទ្ព្យ លោក ក៏ធ្វើឱ្យការមកដល់ន្ភ្ញៀវទ្សចរតាមជើងអាកាស មានកំណើនកាន់ត្ខ្ពស់ធៀបនឹងឆា្នាំមុន (ដ្លត្ូវបានគ្ 17- ការវិនយោ ិ ័ ក្នង គដេលបានអនុមត ័ សំណង់បានកើនឡើង ុ វិសយ មើលឃើញថាជា "កំណើនមានគុណភាព" ន្វិស័យទ្ស ុ អំឡង យា៉ាងឆប់រហ័សក្នង ួ នេឆ ុ ឆមាសទីមយ ំ្នា 201310។ ការ ចរណ៍) ពី 13,5 ភាគរយក្នុងឆា្នាំ 2011 ដល់ 16,3 ភាគរយ អនុម័តគម្ងសំណង់ប្ចាំខ្ បានកើនឡើងយ៉ាងខ្ពស់ក្នុង ក្នុងឆា្នាំ 2012។ កំណើនខ្ពស់នៅក្នុងវិស័យទ្សចរណ៍ធ្វើឱ្យ ខ្មិថុនា ឆា្នាំ 2013 ឡើងដល់ 1,4 ពន់លានដុលា្លារអាម្រិកគឺ អនុវិស័យផ្ន្កពណិជ្ជកម្ម សណា្ឋាគារ និងភោជនីយដ្ឋាន ពី 126 លានដុលា្លារអាម្រិកក្នុងខ្មករាឆា្នាំ 2013 ធ្វើឱ្យការ រួមបញ្ចូលគា្នា រួមចំណ្កច្ើនជាង 15 ភាគរយដល់កំណើន ័ លើការវិនយោ អនុមត ិ ិ យ គសរុបលើវស ុ្ន អំឡង ័ សំណង់កង ុ ព្ល ពិតសរុបក្នុងអំឡុងឆា្នាំ 2010 - 2012។ ប្ំមួយខ្ដំបូងឡើងដល់ 1,93 ពន់លានដុលា្លារអាម្រិក។ ខណៈព្លដ្លសកម្មភាពសំណង់ និងអចលនវត្ថុប្មូលផ្តុំ ភាគច្ើននៅក្នុងតំបន់លំនៅដ្ឋាន និងតំបន់ពណិជ្ជកម្មដ្ល ំ ច មានទំហត ុ បងា្ហាញ ូ និងរាយបា៉ាយ ការអភិវឌ្ឍចុងក្យបំផត ថានៅពក់កណា្តាលឆា្នាំ 2013 គ្ឃើញមានសញ្ញាដំបូងន្ ពពុះ(ភាពផុយស្ួយ)ក្នុងវិស័យអចលនវត្ថុនៅតំបន់ទីក្ុង ហើយឥណទានក្នុងស្ុកបានដើរតួនាទីកាន់ត្សំខាន់ ក្នុង ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់វិស័យន្ះ។ 10 គំរោងសាងសង់ដ្លអនុម័តដោយក្សួងរៀបចំដ្នដី នគរូបនីយកម្មនិង សំណង់ 9 ឱកាសការងារនិងថ្ល្ពលកម្ម ចំណេក ភាគរយការងរនេវិស័យសេវាកម្មបានបេបេួលតេ 21- បន្តិចប៉ុណា្ណាះ ពោលគឺថយចុះដល់ 27,3 ភាគរយនៅឆ្នាំ 19- វិស័យកសិកម្មផ្តល់ការងររហូតដល់ 55,8 ភាគរយនេចំនួន 2011 ពី 29,1 ភាគរយនៅឆ្នាំ 2004។ វិស័យស្វាកម្មបន្ត បេជាពលរដ្ឋសរុបដេលមានការងរធ្វើ (7,9 លននក់ក្នុង ផ្តល់ការងារប្កបដោយចីរភាពប្មាណជា 17 ភាគរយ ដល់ ចំណោម 14,1 លននក់)11 ។ ក្នុងចំនួនការងារសរុបនៅ តំបន់ជនបទ រើឯចំណ្កភាគរយផ្តល់ការងារបានធា្លាក់ចុះជា ជនបទ វិស័យកសិកម្មផ្តល់ការងារ 66,7 ភាគរយ ចំណ្កឯ បន្តបនា្ទាប់នៅតំបន់ទីក្ុង ជាពិស្សរាជធានីភ្នំព្ញ ធា្លាក់ ចំណ្កផ្ស្ងពីន្ះ ការងារត្ូវបានផ្ដល់ស្ទើរត្ស្មើគា្នាដោយ ដល់ 73,7 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2011 ពី 80,9 ភាគរយនៅឆា្នាំ វិស័យឧស្សាហកម្មនិងស្វាកម្ម។ សភាពការណ៍ន្ះរំលឹក 2004។ អ្នករៀបចំគោលនយោបាយវិស័យកសិកម្មថា មិនគួរយកចិត្ត ទុកដក់តទៅ ្ លើវស ័ កសិកម្មឡយ ិ យ ើ នៅព្លដ្លនិយយ កាលពីពេលកន្លងទៅថ្មីៗនេះ បេក់ឈ្នួលអប្បបរមាសមេប់ 22- ដល់ការលើកកំពស់សា្ថានភាពរស់នៅ និងការកាត់បន្ថយភាព កម្មកររោងចកេកាត់ដេរបានកើនឡើង 31 ភាគរយ បន្ទាប់ ក្ីក្នៅតំបន់ជនបទ។ ពីបានកើនឡើង 22 ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ 2010។ ចាប់ ្ សភា ឆា្នាំ 2013 មក ប្កខ ពីខឧ ្ ប្បបរមាប្ចាខ ់ អ ្ ឺ 80 ំ គ 20- វិស័យឧស្សាហកម្មកំពុងសេូបយកសមាមាតេកមា្លាំងពលកម្ម ្លា អាម្រក ដុលារ ្លា អាម្រក ិ ធៀបនឹង 61 ដុលារ ិ នៅខ្កក្កដ ឆា្នាំ កាន់តេចេើនឡើងៗ។ វិស័យន្ះផ្តល់ការងាររហូតដល់ 16,9 ្លា អាម្រក 2010 និង 50 ដុលារ ើ្ត ពីឆាំ្នា 2008 12។ ិ ដ្លចាប់ផម ភាគរយន្ការងារសរុបនៅក្នុងឆា្នាំ 2011 ធៀបទៅនឹង 13,3 សា្ថានភាពន្ះហាក់បីដូចជា ផ្ទុយទៅនឹងការថយចុះន្ថ្ល្ ភាគរយប៉ុណោ្ណោះនៅឆា្នាំ 2004។ ចំណ្កភាគរយន្ការងារ ពលកម្មដ្លបានអង្ក្តកញ្ចប់អតិផរណាប្ចាំខ្ ដ្លនៅ ដ្លផ្ដល់ដោយវិស័យឧស្សាហកម្ម នៅក្នុងរាជធានីភ្នំព្ញ ត្មានកម្ិតទាប ចាប់តាំងពីមានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកល បានកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស (កើនឡើងជិតមួយភាគរយ (សូមមើលរូបខាងក្មន្ះ)។ ក្នុងមួយឆា្នាំ) ពី 17,8 ភាគរយនៅក្នុងឆា្នាំ 2004 រហូតដល់ 24 ភាគរយនៅក្នុងឆា្នាំ 2011។ ប្ការន្ះបងា្ហាញបំលាស់ប្តូរមួយ ឆ្ពាះទៅកាន់ "ឧស្សាហូបនីយកម្ម" នៅក្នុងរាជធានីដ្លគាំ ទ្ដោយចំណាកស្ុកដើម្បីរកការងារធ្វើ ពីជនបទមកកាន់ រាជធានី។ នៅតាមជនបទចំណ្កភាគរយន្ះក៏កើនឡើង ផងដ្រ ប៉ុន្ត្មានល្បឿនតិចជាងន្ះឆា្ងាយណាស់ ពោលគឺ ឡើងដល់ 16 ភាគរយក្នុងឆា្នាំ 2011 ពី 13 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2004 ដោយមានន័យថាដំណើរការឧស្សាហូបនីយកម្មនៅ ក្នុងតំបន់ជនបទមានល្បឿនយឺតជាងដំណើរការ ឧស្សាហូប នីយកម្មនៅក្នុងតំបន់រាជធានីយ៉ាងច្ើន។ 12 ខណ:ដ្លប្ក់ឈ្នួលអប្បរមាមានកម្ិតទាប ផលិតភាពរបស់កម្ពុជា (លទ្ធផលការងាររបស់កម្មករមា្នាក់ = តម្ល្បន្ថ្មរបស់កម្មរមា្នាក់ដ្លត្ូវបាន ផ្តល់ការងារ) មានកម្ិតទាបជាងយ៉ាងច្ើនធៀបនឹងប្ទ្សជិតខាង។ លទ្ធផលការងាររបស់កម្មករមា្នាក់ស្មើនឹងប្មាណជាពក់កណា្តាលធៀបនឹង ប្ទ្សវៀតណាម និងស្មើត្ឹមត្មួយភាគប្ំធៀបនឹងប្ទ្សថ្។ សូម ្ ឯកសារដ្លមានចំណងជើងថា 2010 Labor and Social Trends អានបន្ថម 11 អង្ក្តស្ដ្ឋកិច្ច-សង្គមកិច្ច 2011 ន្វិទ្យាសា្ថានជាតិ ស្ថិតិ in Cambodia របស់អង្គការពលកម្មអន្តរជាតិនិងវិទ្យាសា្ថានជាតិស្ថិតិ។ 10 ជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម ខណៈដ្លការនាំចូលប្ងឥន្ធនៈមានចំនួន 15 ភាគរយន្ បរិមាណនាំចូលសរុប។ ផលិតផលនាំចូលសំខាន់ៗផ្ស្ង ការនាំច្ញ ទៀតរួមមានថា្នាំព្ទ្យស្បៀងអាហារ បារើ ជី ភ្សជ្ជៈ គ្ឿង អ្ឡិចត្ូនិក និងប្ដប់ប្ដរប្ើប្ស់ក្នុងគ្ួសារ។ ដោយសារការបង្កន 23- េ សម្លៀកបំពាក់បន្ថម ើ ល្បឿនការនំចញ េ េ សរុបតេវ ទៀត ការនំចញ ំ ូ បានព្យាករថានឹងកើនឡើងនៅឆ្នា 2013។ ការនាំច្ញទំនិញត្ូវបានព្យាករថាកើនឡើង 15 ភាគរយ ធៀបនឹងឆា្នាំមុនក្នុងឆា្នាំ 2013 ធៀបនឹង 11,4 ភាគរយ ក្នុងឆា្នាំ 2012។ ការនាំច្ញផលិតផលសម្លៀកបំពក់ស្មើនឹង 75 ភាគរយន្ការនាំច្ញក្នុងស្ុកសរុបនៅឆា្នាំ 2012។ ការ នាំច្ញស្ប្កជើងនិងផលិតផលកសិកម្មដូចជាកៅស៊ូ និង អង្ករកំពុងកើនឡើង ប៉ុន្ត្នៅមានទំហំតិច។ ការនាំច្ញដ្ល បានធា្លាក់ចុះ 14 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2008 បានកើនឡើងវិញ យ៉ាងឆាប់រហ័សចាប់តាំងពីមានវិបត្តិស្ដ្ឋកិច្ចសកល និង បានកើនឡើង 30 ភាគរយ និង 34,4 ភាគរយធៀបនឹងឆា្នាំមុន នៅឆា្នាំ 2010 និងឆា្នាំ 2011។ ជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម 25- ជាមួយនឹងការនំចល េ ដ៏ចន ូ សមល្មមនិងការនំចញ ើេ ឱនភាព ្ជ ម្មនៅឆ្នាន ពាណិជក ំ ះ ំ ច េ នឹងមានទំហត ូ (តាមន័យធៀប) ។ ការនាំចូល ្ជ ម្មនះ ឱនភាពពណិជក ូ បានព្យាករថា មានកម្ត ្ ត្វ ិ ប្មាណ ុ ស្ក ជា 13 ភាគរយន្ផលិតផលក្នង ុ ឆា្នាំ 2013 ធៀប ុ សរុបក្នង 24- ំ 2013 កំណន នៅឆ្នា ើ នំចល ូ តេវ ិ ូ បានព្យាករណ៍ថាមានកមេត ុ ស្ក នឹង 14 ភាគរយន្ផលិតផលក្នង ុ សរុបក្នង ុ ឆា្នាំ 2012។ ការ ួ ។ ការនាំចូលទំនិញនៅឆា្នាំ 2013 ត្ូវបានព្យាករថានឹង បង្គរ ្ជ ម្មកង កើនឡើងនូវឱនភាពពណិជក ុ្ន ឆា្នាំ 2012 គឺដោយសារការ កើនឡើង 13 ភាគរយធៀបនឹងឆា្នាម ំ ន ុ ធៀបនឹង 18,7 ភាគរយ កំណើនន្ការនាំចូលខ្ពស់ស្មើនឹង 15 ភាគរយ ខណៈព្ល នៅឆា្នាំ 2012 ដោយសារការនាំចូលទំនិញប្ើប្ស់តិច។ ដ្លការនាំច្ញបានកើនឡើងត្ 11,4 ភាគរយប៉ុណោ្ណោះ។ ក្ណាត់សម្បផ ់ លិតសម្លៀកបំពក់ ប្ងឥន្ធនៈ យនយន្ត កំណើនការនាំចូលត្ូវបាននាំមុខ ជាចម្បងដោយការនាំចូល និងសមា្ភារសំណង់នៅត្ជាមុខទំនិញនាំចូលចំបង ស្មើនឹង ូ យនយន្តកន ប្ងឥន្ធនៈកើនឡើង 15 ភាគរយ ការនាំចល ើ ប្មាណជា 50 ភាគរយន្ការនាំចូលសរុប។ ការនាំចូល ូ សមា្ភារសំណង់កន ឡើង 36 ភាគរយ និងការនាំចល ើ ឡើង 35 ក្ណាត់មានចំនួនប្ហ្ល 30 ភាគរយន្ការនាំចូលសរុប ភាគរយ។ 11 គណនីចរន្ត និងតុល្យការមូលធន 26- ឱនភាពគណនីចរន្តតេូវបានគេព្យាករថា បើបេៀបធៀបជាមួយបណា្តាបេទេសដទេទៀតនៅក្នុងតំបន់ មានទំហំកាន់តេ 27- តូច។ ឱនភាពគណនីចរន្តឆា្នាំន្ះ មិនរួមបញ្ចូលបង្វ្រផ្លូវការ កម្ពុជានៅតេមានឱនភាពធំលើគណនីចរន្ត គិតជាភាគរយ មានទំហំប្ហ្ល 9 ភាគរយន្ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុប នេផលិតផលសរុបក្នុងសេុក។ ឱនភាពគណនីចរន្តដ្ល ធៀប 10,1 ភាគរយ ន្ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបក្នុងឆា្នាំ មានទំហំធំន្ះជាការចាំបាច់ ដើម្បីជួយជម្ុញការវិនិយោគ 2012។ នៅមានអតិរ្កគណនីមូលធន និងហិរញ្ញវត្ថុជាបន្ត ើ រហូតទាល់តប និងកំណន ្ ព ័ ហ ្ ន ្ធ រ ុ ង ិ ញ្ញវត្ថក ុ អាចរា៉ាបរ ុ្ន ស្ក ់ង ដោយសារវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទ្ស នៅត្មាននិរន្តរភាពក្នុង បានកាន់ត្ព្ញល្ញ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី សភាពការណ៍ ឆមាសទីមួយន្ឆា្នាំ 2013 ហើយជញ្ជីងទូទាត់ជារួមនៅត្ ន្ះក៏បង្កើនភាពងាយរងគ្ះរបស់កម្ពុជាហើយកម្ពុជាងាយ វិជ្ជមាន អមដោយការកើនឡើងនូវទុនបម្ុងអន្ដរជាតិ។ ត្ឹម នឹងរងគ្ះពីវិបត្ដិខាងក្្រៅផងដ្រ13។ ការកៀរគរប្ក់កម្ចី ខ្មិថុនា ឆា្នាំ 2013 ទុនបម្ុងអន្ដរជាតិបានកើនដល់ 3,6 ផ្លូវការតាមវិស័យ និងការទាក់ទាញការវិនិយោគតាមវិស័យ ពន់លានដុលា្លារអាម្រិក ធៀបនឹង 3,5 ពន់លានដុលា្លារ មិនផ្លូវការពិស្សការវិនិយោគពីបរទ្ស ជាវិធីដ៏មានប្សិទ្ធិ អាម្រិកនៅចុងឆា្នាំ 2012។ វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទ្សបានបន្ត ្ ភាពជារួមន្ជញ្ជង ភាពន្ការរក្សាឱ្យបាននូវតុលយ ី ទូទាត់របស់ កើនឡើងនៅឆមាសទីមួយន្ឆា្នាំ 2013 ហើយវិនិយោគិន ប្ទ្សកម្ពុជាឱ្យមានលក្ខណ:វិជ្ជមាន។ ទំនងជាមានការចាប់អារម្មណ៍ច្ើនក្នុងអំឡុងព្លការបោះ ឆ្នាតន្ះ មិនដូចក្នុងការបោះឆ្នាតកាលពីលើកមុន។ គ្នៅ មិនដឹងច្បាស់នៅឡើយ អំពីទំហំន្ផលប៉ះពល់ន្ភាពមិន ប្កដប្ជាផ្ន្កនយោបាយក្យការបោះឆ្នាតមកលើការ វិនិយោគដោយផ្ទាល់ពីបរទ្សយ៉ាងណានោះទ្។ 13 ស្ដក ិ ក ្ឋ ច ុ តូច បើកចំហ និងប្ប ្ច ម្ពជា ្ ប ើ ស ្ ដ ់ លា ់ ក ្លា យ៉ាងច្ន ុ រ ្ឋ ច ើ ជាស្ដក ិ ្ច ដ្លងាយមានភាពរងគ្ះ ិ និងងាយប្ឈមមុខនឹងវិបត្តក្ ទ ប ្ ។ ្ ស ជាងន្ះទៅទៀត នៅព្លមានឱនភាពគណនីចរន្តធំ ស្ដ្ខកិច្ចន្ះក៏ត្ូវ មានអតិ រ្ ក គណនី មូ ល ធនធំ ផ ងដ្ រ ដើ ម្ បី ធ្វើ ហិ រ ញប្ ប ទានលើ ឱ នភាព។ ជាលទ្ធផល លំហូរចូលនូវមូលធន ពិស្សមូលធនដ្លហូរចូលមកក្នុង វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទ្ស គឺជាការចាំបាច់ដើម្បីរក្សាអោយជញ្ជីងទូទាត់ជា រួមមានលក្ខណ:វិជ្ជមាន។ កម្ពុជានាំចូលផលិតផលប្ងឥន្ធន:100ភាគរយ ដ្លត្ូវជា 15 ភាគរយន្បរិមាណទឹកប្ក់នាំចូលសរុប។ 12 អតេអតិផរណា 29- របស់បណា្តាបេទេសនំចូលចំបងៗរបស់ បេទេសកម្ពុជារបស់នៅតេមានកមេិតទាប។ កម្ពុជាមាន អតិផរណា ្ឋ ច ស្ដក ិ ត ្ច ច ូ និងបើកចំហ គឺជាប្ទស ្ ល ្ ទទួលយកថ្លដ្ កំណត់ ដោយទីផ្សារ អមជាមួយដុលា្លារូបនីយកម្មខ្ពស់ និងឱនភាព នៅក្នុងខេមិថុន ឆ្នាំ 2013 អតិផរណាធៀបនឹងឆ្នាំមុនបាន 28- ្ជ ម្មធំ ធ្វឱ ពណិជក ើ យ្ អ្នករៀបចំគោលនយោបាយ មា៉ាកស ូ្ ដ ្ឋ ច ្ ក ិ ្ច កើនឡើងដល់ 2,9 ភាគរយដោយសារការកើនឡើងខ្លះៗនេ ើ ត្គាន ស្ទរ ឹ អត្បរ ្មោ មូលដ្ឋានទប់ទល់នង ូ ូ្ត ប្ក់ និងការនាំចល ថ្លេស្បៀងអាហារ ។ អតិផរណាត្ូវបានព្យាករថានៅត្ 14 អតិផរណា។ ហ្តុន្ះថ្ល្មានស្ថិរភាពនៅក្នុងប្ទ្សដ្គូ មានកម្ិតទាបត្ឹមតួល្ខមួយខ្ទង់ក្នុងរយៈព្លខ្លី។ បនា្ទាប់ ូ ដ៏ចប នាំចល ំ ងៗរបស់កម្ពជា ុ នៅប៉នា ុ ន ំ ង ្មោ ឆា្នាចុ ក្យន្ះ បាន ពីការឡើងថ្ល្ម្ហូបអាហារនិងប្ងឥន្ធន: មុនព្លមានវិបត្តិ រួមចំណ្ក ធ្វើឱ្យមានអតិផរណាទាបនៅប្ទ្សកម្ពុជា។ ុ កល អតិផរណាបានធា្លាកច ហិរញ្ញវត្ថស ុ និងបន្តធាក ់ ះ ់ ះ ្លា ច ្ ុ បន្ថម ទៀត។ នៅលើចុងឆា្នាំ 2012 អតិផរណាបានធា្លាក់ចុះ 2,5 ភាគរយ គឺធា្លាក់ពី 4,9 ភាគរយនៅឆា្នាំ 2011។ ថ្ល្ម្ហូបអាហារ និងថ្ល្ប្ងឥន្ធនៈបានកើនឡើង និងធា្លាក់ចុះច្ើនឬតិច ស្បគា្នាក្នុងរយៈព្លប៉ុនា្មោនឆា្នាំចុងក្យន្ះ។ កសិកម្ម ទំនើបប្ើប្ស់ផលិតផលប្ង ដើម្បីចាក់ឱ្យគ្ឿងយន្ត កសិកម្ម ដំណើរការដើម្បីផលិតជី និងដឹកជញ្ជូនឧបករណ៍ និងផលិតផលកសិកម្ម។ លើសពីន្ះទៀតនៅព្លថ្ល្ប្ង កើនឡើង តម្ូវការជីវ:ឥន្ធន:ដ្លច្ើន ត្ផលិតច្ញពី ពោតនិងផលិតផលកសិកម្មដទ្ទៀតកើនឡើង។ សមាសភាគម្ហូបអាហារគឺជាកតា្តាជំរុញចម្បងនេសន្ទស្សន៍ថ្លេ 30- ិ បេប ទំនញ េ នៅ ើ ស េ កម្ពជា ់ បេទស ុ ។ សមាសភាគន្ះតំណាង 43,3 ភាគរយ ក្នុងកញ្ចប់អតិផរណាន្ទំនិញ និងស្វា កម្ម។ ការឡើងថ្ល្ម្ហូបអាហារនៅក្នុងអំឡុងឆា្នាំ 2007 និង ឆា្នាំ 2008 បានជំរុញដល់អតិផរណាខ្ពស់បំផុត ខ្ពស់ជាង 35 ភាគរយធៀបនឹងឆា្នាំមុន នៅខ្ឧសភា ឆា្នាំ 2008 (សូម 14 សន្ទស្សន៍ថ្ល្ទំនិញប្ើប្ស់ខ្មិថុនាឆា្នាំ2013 វិទ្យាសា្ថានជាតិស្ថិតិ ក្សួង មើលរូបខាងក្មន្ះ)។ បន្ថ្មលើថ្ល្ស្បៀងអាហារ ផ្នការ ការប្ប្ួលថ្ល្ទំនិញ និងស្វាមួយចំនួននៅក្នុងកញ្ចប់ 13 សន្ទស្សន៍ថ្ល្ទំនិញប្ើប្ស់ ត្ូវបានពិភាក្សាខាងក្ម ដើម្បីពិនិត្យមើលឥទ្ធិពលរបស់វាមកលើអតិផរណា។ អតិផរណាដេលបានវាស់វេងជាបេក់រៀល និងបេក់ដុល្លារ 33- ការបេបេួលថ្លេទំនិញមួយចំនួន ពោលគឺ គេឿងសង្ហារឹម 31- អាមេរិកមានលក្ខណ:សេដៀងគា្នាជាខា្លាំង។ ដោយសារ បរិកា្ខារបេើបេស់ក្នុងគេួសារ សមា្ភារៈសំណង់ និងថា្នាំពេទ្យនៅ ិ ព ស្ដ្ឋកច ឹ ផ្អក ្ច ង ្ ដ ្ លើបក ់ លា ុ រ ្លា ជាខា្លាង ំ ី ន គប្បព ិ យ ិ ត ្ មើល ក្នុងកញ្ចប់សន្ទស្សន៍ទំនិញបេើបេស់បានចុះថយ។ ថ្ល្ទំនិញ ្លា អាម្រក "អតិផរណាគិតជាដុលារ ិ " ផងដ្រ ។ រូបខាងក្ម 15 មានលំនឹងជាថ្មីឡើងវិញចាប់តាំងពីឆា្នាំ 2010 បនា្ទាប់ពីផល ់ ៀល និង ន្ះបងា្ហាញថា ជាទូទៅ អតិផរណាដ្លវាស់ជាប្ករ ប៉ះពល់ន្វិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកល និងវិបត្តិស្បៀងអាហារបាន ប្ក់ដុលា្លារគឺមានភាពស្ដៀងគា្នា ដោយសារត្ប្ក់រៀល ថមថយ សភាពការណ៍ន្ះបានធ្វើឱ្យអតិផរណាមានកម្ិត មានស្ថិរភាពធៀបនឹងអត្ប្តូរប្ក់ប្ក់ដុលា្លារ ដូច្ន្ះ មធ្យម និងទាបក្នុងអំឡុងឆា្នាំ 2011 និងឆា្នាំ 2012។ ្ញា ឱ្យអ្នកទាំងឡាយណា ដ្លទទួលបានប្កច អនុញត ំ ល ់ ណ ូ ជាដុលា្លារ និងប្ក់រៀល ស្ទើរត្មានអំណាចទិញដូចគា្នា។ ដូចបានរំពឹងទុក ថ្លេសេវាបេើបេស់ឧបករណ៍បេើបេស់មួយ 32- ចំនួន និងថ្លេដឹកជញ្ជូនមានទំនក់ទំនងយា៉ាងជិតស្និទ្ធទៅនឹង ថ្លេបេងធ្វើឱ្យមានការបេបេួលជាខា្លាំង។ ថ្ល្ស្វាមួយចំនួន 15 "អតិផរណាគិតជាដុលា្លារអាម្រិក" លុបបំបាត់ឥទ្ធិពលន្ការប្ប្ួលអត្ ផ្ស្ងទៀត ដ្លមិនទាក់ទងដោយផ្ទាល់ទៅនឹងថ្ល្ប្ងរួម ូ ប្កន ប្តរ ្ ក ់ ប ្ រ ់ ៀលរបស់កម្ពជា ុ តបនឹងប្កដ ់ លា្លា អាម្រក ុ រ ុ សន្ទសស ិ នៅក្នង ្ ន៍ ទាំងថ្ល្ស្វាអប់រំ កំសាន្ត និងថ្ល្ស្វាវប្បធម៌ និងថ្ល្សម្ត្ង ថ្ល្ទំនិញប្ើប្ស់។ ដូច្ន្ះសន្ទស្សន៍ន្ះវាស់អតិផរណា ដូចករណីក្នុង ប្ប្ួលតិចតួច (សូមមើលរូបខាងក្ម)។ ស្ដ្ឋកិច្ចចរាចរប្ក់ដុលា្លារព្ញល្ញដូច្នាះដ្រ។ 14 វិស័យរូបិយវត្ថុ េ 2- ដុល្លារូបនីយកម្មពេញលេញ បេអប់លខ តើចំណុចខ្សាយនេដុល្លារូបនីយកម្មពេញលេញ មានទំហំ វិស័យរូបិយវត្ថុដើរតួនទីកាន់តេសំខាន់ខា្លាំងឡើងៗ ខណ: 34- ចេើនជាងផលបេយោជន៍ឬ? ធនាគារកណា្តាលបានជំរុញការ ដេលបន្តមានការអភិវឌ្ឍជេលជេផ្នេកហិរញ្ញវត្ថុ។ ធនាគារ ើ ស ប្ប ្ ប ់ ក ្ រ ់ ៀលជាយូរមកហើយដើមប ី ត់បន្ថយជាបណ្តរ ្ កា ើៗ មានចំនួនកើនឡើង ( ការកើនពី 35 ធនាគារនៅខ្ធ្នូ ឆា្នាំ នូវកម្ិតដុលា្លារូបនីយកម្ម។ ទោះជាយ៉ាងន្ះក្តី ទោះបីជាមាន 2011 ទៅ 40 ធនាគារនៅខ្ម្សា ឆា្នាំ 2013 ) កំពុងចូល ការចាត់វិធានការផ្ស្ងៗក្នុងព្លកន្លងទៅដើម្បីធ្វើបដិដុលា្លារូប មកក្នុងទីផ្សារប្ទ្សកម្ពុជា ទោះបីជាតម្ូវឱ្យបង្កើនដើម ុ និនាកា នីយកម្មនៅកម្ពជា ្លា ប ្នា រនៅត្មានទិសដៅទៅរកដុលារ ូ នីយ ី ។ ការកើនឡើង ទុនបីដងចាប់ពីថ្ង្ទី 1 ខ្មករា ឆា្នាំ 2011 ក្ត16 កម្មកាន់ត្ខា្លាំង។ កម្ិតដុលា្លារូបនីយកម្មកាន់ត្ខា្លាំងធ្វើឱ្យប៉ះ នូវទំនុកចិត្តក្នុងវិស័យធនាគារធ្វើឱ្យប្ក់បញ្ញើកើនដល់ 6,6 ពល់ដល់ការអនុវត្តគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ។ ថ្ល្ន្ដុលា្លារូប ពន់លានដុលា្លារ ឬកំណើន 18,8 ភាគរយ នៅខ្ មិថុនា ឆា្នាំ ៏ម នីយកម្មករ ូ នូវការខាតបង់ចណ ួ បញ្ចល ូ ការប្កល ំ ល ើ រិមាណ ់ ប 2013 ធៀបនឹងឆា្នាំមុន ធៀបនឹង 5,9 ពន់លានដុលា្លារ ឬ ប្ក់ជាដុលា្លារដ្លប្ជាពលរដ្ឋរក្សាទុក និងការខាតបង់សី កំណើន 24 ភាគរយធៀបនឹងឆា្នាំមុន នៅចុងឆា្នាំ 2012។ ណូរា៉ាហ្សa។ការខាតបង់សុីណូរា៉ាហ្សជាកំណើន រូបិយវត្ថុទូទៅ នៅខ្មិថុនា ឆា្នាំ 2013 ប្ក់បញ្ញើឯកជនបានកើនឡើង ដ្លបានខាតបង់ប្ចាំឆា្នាំត្ូវបានបា៉ាន់សា្មោនថាមានចំនួន 100 យ៉ាងឆាប់រហ័សដល់ 6,6 ពន់លានដុលា្លារសហរដ្ឋអាម្រិក ឬ លាន ដុលា្លារអាម្រិកb។ 19,6 ភាគរយក្នុងមួយឆា្នាំ ធៀបនឹង 6 ពន់លានដុលា្លារ ឬ 25 a. សុីណូរា៉ាហ្សគឺជាផលដករវាងតម្ល្ទឹកប្ក់និងថ្ល្ចំណាយផលិតនិងថ្ល្ច្កចាយ ភាគរយ ធៀបនឹងឆា្នាំមុន។ ប្ក់បញ្ញើ វិស័យឯកជនក៏បាន b. តួល្ខបា៉ាន់សា្មោនរបស់បុគ្គលិកធនាគារ។ សូមអានឯកសារបដិដុលា្លារូបនីយកម្ម កើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័ស ពោលគឺមានកំណើនធៀបនឹងឆា្នាំ ខ្មីនា ឆា្នាំ 2007 ដ្លរៀបរៀងដោយអ្នកស្ី តាល់ ណ្អុីម ់ ្នាំទីបី ក្នុងទឹកប្ក់ចំនួន មុនៗលើស 30 ភាគរយ សម្បឆា 6,2 ពន់លានដុលា្លារអាម្រិក។ កំណើនឥណទានខ្ពស់ជំរុញ ដុល្លារូបនីយកម្មខ្ពស់បន្តធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពរបស់ 35- ឱ្យមានការបង្កើនប្ក់បំរុងកាតព្វកិច្ចពី 12 ភាគរយ ដល់ បេទេសនេះ ក្នុងការអនុវត្តន៍គោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ។ 12,5 ភាគរយ នៅខ្តុលា ឆា្នាំ 2012។ ខណៈដ្លប្ព័ន្ធ គោលនយោបាយរូបិយវត្ថុជួបការលំបាកដោយដុលា្លារូបនីយ ធនាគារនៅត្ចរាចរសាច់ប្ក់រលូន និងមានទុនគ្ប់គ្ន់ កម្មខ្ពស់ ខណៈព្លដ្លការប្ើប្ស់រូបិយវត្ថុក្នុងស្ុក កំណើនឥណទានខ្ពស់ន្វិស័យឯកជន ពីមួយឆនាំទៅមួយ មានកំរិតតិចតួច។ ប្ក់រៀលកម្ពុជាត្ូវបានកំណត់ថ្ល្ធៀប ឆា្នាំ ប្មាណជា 30 ភាគរយ ចាប់តាំងពីពក់កណា្តាលឆា្នាំ នឹងប្ក់ដុលា្លារអាម្រិក ហើយមានអត្គោលជុំវិញ 4.000 2011 មក ធ្វឱ ើ យ្ មានកង្វលអ ់ ព ី និភយ ំ ហា ័ ហិរញ្ញវត្ថ17 ើ ុ្ថ ។ កំណន រៀលក្នុងមួយដុលា្លារ។ ដោយសារត្ដុលា្លារូបនីយកម្មខ្ពស់ ូ ផ្តនៅ ឥណទានមិនទំនងជាប្មល ុ វិសយ ំុ ក្នង ័ ត្មយ ួ ឬវិសយ ័ ូ្ត ប្ករ អត្បរ ់ លា ់ វាងប្កដ ុ រ ្លា និងប្ករ ់ ៀលល្ងរក្សាខ្លម ឹ សារ មួយចំនន ឹ នាំការផ្តលហ ួ តូចណានោះឡើយ ហើយក៏ដក ់ រ ្ ិ ញ្ញបប ដូចកាលពីដំបូងទៀតហើយ ព្ះថាអត្ប្តូរប្ក់ន្ះឆ្លុះ ទានដល់វស ័ កសិកម្ម ិ យ ដ្លសឱ្យឃើញតម្លប ្ ន្ថម ្ នៅក្នង ុ ំ ត្ ទំនញ បញ្ចាង ិ និងស្វាកម្មគត ិ ជាប្ករ ់ ៀលដ្លតំណាង ផលិតកម្មកសិកម្មនង ្ ផងដ្រ។ ទោះជាយ៉ាងណា ិ ការនាំចញ ស្ដ្ឋកិច្ចមួយភាគតូចប៉ុណោ្ណោះ។ ជាមួយនឹងស្ដ្ឋកិច្ចដ្ល ក្តី វិសយ ័ ន្ះត្វ ូ បានគ្ជឿថាបានធ្វឱ ើ យ្ វិសយ ័ ផលិតស្ទះ ុ ងើប ចរាចរប្ក់ដុលា្លារយ៉ាងច្ើន ធនាគារកណា្តាលមានឧបករណ៍ យ៉ាងខា្លាង ំ ើ មាន និងមានសកម្មភាពរស់រវើក ហើយគ្ឃញ គោលនយោបាយរូបិយវត្ថុតិចតួចបំផុត នៅសល់ត្គោល សញ្ញាដប ំ ង ូ ន្សដ ្ ក ិ ព ្ឋ ច ្ច ពុះ(ផុយស្យ ួ ន្ ួ ) នៅឆមាសទីមយ នយោបាយ សារពើពន្ធមួយប៉ុណោ្ណោះសម្ប់ធ្វើជាឧបករណ៍ ឆា្នាំ 2013។ ចំបងដើម្បីអនុវត្តគោលនយោបាយមា៉ាក្ូស្ដ្ឋកិច្ច។ កាលពី ព្លកន្លងទៅថ្មីៗគ្ឃើញមានការវិវឌ្ឍន៍ជាវិជ្ជមាន គឺការ បង្កើតការិយល័យផត់ទាត់នៅថា្នាក់ជាតិ និងការដក់ឱ្យប្ើ ប្ស់មូលប័ត្ហិរញ្ញវត្ថុថ្មីមួយ និងវិញ្ញាបនបត្ប្ក់បញ្ញើ 16 ទុនអប្បរមាស្មើនឹង១៥០ពន់លានរៀល (សមមូលនឹង 36,5 លានដុលា្លារ អាម្រិក) ដ្លអាចជួញដូរបាន។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី គ្នៅត្ត្ូវ 17 បង្កើតឡើងនូវទីផ្សារអន្ដរធនាគារ។ 15 ទុនបំរុងអន្តរជាតិដុល ់ ះ ដុល បានធា្លាកច ្ ុ ប្ហល ្លា អាម្រក 150 លានដុលារ ិ នៅ ឹ្ ត្ 3,6 ពន់លានដុលារ សល់តម ិ ធៀបនឹងកម្ត ្លា អាម្រក ិ 36- ទុនបំរុងអន្ដរជាតិដុលកើនដល់ 3,6 ពាន់លនដុល្លារនៅ ់ ផ ខ្ពសប ុ ស្មន ំ ត ើ ង ្លា នៅខ្មសា ឹ 3,75 ពន់លានដុលារ ្ ុ ដ្លឆ្លះ ខេមិថុន ឆ្នាំ 2013។ ទុនបម្ុងអន្តរជាតិបន្តកើនឡើង ំ មួយផ្នក បញ្ចាង ្ ធំនវ ូ ការច្នប ្ ឌ ិ ្ ត ្ កន្លងទៅថ្មៗ កាលពីពល ី ដោយសារមានលំហូរចូលន្ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទ្ស ។ ្ទ ដើមបី ប់សាត ់ រធា្លាកថ ្កា កា ់ ន ្ ក ្ រ ្្ល ប ី ន្ះប្ក់ ់ ៀលដោយសារថ្មៗ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ទុនបំរុងន្ះនៅត្មានកម្ិតទាបធៀប ្លា បានឡើងថ្ល។ ដុលារ ្ ្ សកម្មបរទ្សសុទរ ទ្ពយ ្ធ បស់ធនាគារ នឹងស្តង់ដរតំបន់ និងបន្ថ្មទំហំហានិភ័យមួយផ្ស្ងទៀត ់ ញ្ញើ ទទួលប្កប (DMBs) ក៏បានកើនឡើងផងដ្រ។ មកលើស្ដ្ឋកិច្ចដោយសារធនាគារកណា្តាល មិនអាចដើរតួ ់ ញ្ញក ធនាគារទទួលប្កប ំ ង ើ ន្លងមក បានឆ្លងកាត់អឡ ុ ព្ល នាទីជាសា្ថាប័នឱ្យខ្ចីនៅនាទីចុងក្យ ដោយសារត្ដុលា្លារូប ្ សកម្មបរទ្សសុទអ ដ្លទ្ពយ ្ជ ននៅចុងឆា្នាំ 2008 រហូត ្ធ វិជមា នីយកម្ម។ ទុនបំរុងន្ះអាចរា៉ាប់រងការនាំចូលទំនិញ និងស្វា ើ ឆា្នាំ 2009 នៅព្លដ្លទ្ពយ ដល់ដម ់ ះ ្ សកម្មបរទ្សធា្លាកច ុ កម្មបានត្ឹមត្ប្មាណជា 3,6 ខ្ប៉ុណោ្ណោះ 18 ។ ចំណ្កឯ ុ៊ យ៉ាងគំហក ើ ជាងការកាត់កងបំណល ច្ន ុ បរទ្សជាមួយ ភាគរយន្ប្ក់បញ្ញើរបស់វិស័យឯកជនវិញ ទុនបម្ុងអន្ដរ ុ របស់ធនាគារនានា បរិមាណទុនបម្ង ុ ព្លមានវិបត្តិ ក្នង ជាតិដុលបានធា្លាក់ចុះជាបន្តបនា្ទាប់ពី 86 ភាគរយនៅចុងឆា្នាំ ុ កលទៅទៀត (សូមមើលរូបភាពខាងក្ម)20 ។ ហិរញ្ញវត្ថស 2006 មកត្ឹមត្ 54 ភាគរយនៅខ្មិថុនាឆា្នាំ 2013 ដោយ សារត្ ការកើនឡើងយ៉ាងឆាប់រហ័សន្ប្ក់បញ្ញើន្វិស័យ ឯកជន។ ទេព្យសកម្មក្នុងសេុកសុទ្ធរបស់ធនគារ កណា្តាលចុះថយ នៅ 38- ទ្ព្យសកម្មបរទ្សសុទ្ធ19 ្ឋ ព ពេលដេលបេក់បញ្ញើរបស់រដ្ឋាភិបាលកើនឡើង21។ ទិដភា ់ យគោលការណ៍ចប ន្ះគូសបញ្ជាកដោ ី ល ំ ងអំពត ្ ភាពថវិកាន្ ុ យ 37- ទពេ ្យសកម្មបរទេសសុទរ ើ ឡើង ្ធ បស់ធនគារកណា្តាលបន្តកន ិ លមិនត្ម សា្ថានភាពសារពើពន្ធ។ រដ្ឋាភបា ឹ ត្ជៀសវាងការផ្តល់ ជាចម្បង គឺដោយសារការកើនឡើងនូវទុនបមេង ុ អន្ដរជាតិ។ ្ ទានពីធនាគារក្នង ហិរញ្ញបប ុ ស្ក ុ ប៉ណោ ុ ្ណោ ទ្ ប៉ន ះ ុ ក ៏ ង្កន ្្ត ប ើ ប្ក់ ិ នា ទោះជាយ៉ាងណាក្តី នៅខ្មថ ុ អន្ដរជាតិ ុ ឆា្នាំ 2013 ទុនបម្ង 20 ចំណុចន្ះឆ្លុះឱ្យឃើញនូវការកាត់បន្ថយបំណុលក្នុងព្លមានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ 18 ទុនបំរុងអន្តរជាតិដុលធៀបនឹងការនាំចូលទំនិញ និងស្វាកម្មក្នុងឆា្នាំបនា្ទាប់ សកល 19 ទ្ព្យសកម្មបរទ្សសុទ្ធគឺជាសមតុល្យន្គណនីទ្ព្យសកម្មបរទ្សដ្ល 21 ទ្ព្យសកម្មក្នុងស្ុកសុទ្ធគឺជាផលបូកន្ឥណទានក្នុងស្ុកសុទ្ធ (បំណុល ជាផលបូកន្ទ្ព្យសកម្មបរទ្សរបស់អាជា្ញាធររូបិយវត្ថុ និង DMB ដក ត្ូវទារពីរដ្ឋាភិបាល បំណុលត្ូវទារពី DMB និងបំណុលត្ូវទារពីវិស័យក្នុង បំណុលបរទ្ស(ប្សិនបើមាន) ស្ុក)និងផ្ន្កផ្ស្ងទៀត(សុទ្ធ) 16 បញ្ញរ ិ លផងដ្រ នៅព្លដ្លការប្មល ើ បស់រដ្ឋាភបា ូ ចំណល ូ ់ ញ្ញរ ប្កប ិ ល ើ ដ្ឋាភបា ដ្លពង្ង ុ របស់ ឹ សា្ថានភាពទុនបម្ង ើ ឡើង ។ នៅក្នង មានភាពប្សរ ុ ចុងទសវត្ស 80 ដល់ដម 22 ើ ើ សម្បទ ធនាគារកណា្តាល ដ្លគ្អាចប្ជា ់ ប់ទល់នង ឹ វិបត្ដិ ទសវត្ស 90 ឱនភាពសារពើពន្ធបាននាំទៅដល់ការពឹងផ្អក ្ ខាងក្ណាមួយនាព្លអនាគតផងដ្រ។ ចូរកត់សគា ំ ល់ថា ់ រ លើការផ្តលហ ្ ទានពីធនាគារកណា្តាល ិ ញ្ញបប ុ រដ្ឋា (បំណល នៅព្លមានប្កស ់ ន្សច ើ្ រដ្ឋាភបា ំ ន ុ ការ ិ លមានលទ្ធភាពក្នង ូ សងសុទស ភិបាលត្វ ើ្ម ង ្ធ ន ឹ 51 ភាគរយន្ឥណទានក្នង ុ ស្ក ុ ្ ប្គោ ដក់ឱយ ុ សារពើពន្ធ ើ លនយោបាយជំរញ ដ្លមានទឹក ើ យ សរុបនៅឆា្នាំ 1993) ធ្វឱ ្ សកម្មកង ្ កើនឡើងនូវទ្ពយ ុ ុ្ន ស្ក ប្កប ់ ហ ្ 2 ភាគរយន្ផលិតផលក្នង ្ ល ុ សរុបកាត់បន្ថយ ុ ស្ក ់ រ របស់ធនាគារកណា្តាល និងអតិផរណាធ្ងនធ ្ង ។ ផលប៉ះពល់អវិជមា ្ជ នន្វប ិ ត្ដស ិ ដ ្ឋ ច ្ ក ្ច កលឆា្នាំ 2008-2009។ ិ ស ់ ត សម្បព ៌ នលំអត ័ មា ិ សូមមើលផ្នក ្ ទី3 ស្តព ី វ ិ យ ីស ័ សារពើពន្ធ។ ឥណទានសុទ្ធផ្តល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលតេូវបានកាត់បន្ថយសារជាថ្មី 39- ិ វត្ថស រូបយ ូ ប្ក់ ុ រុប អត្ាការប្ក់ និងអត្ាប្តរ ម្តងទៀត ហើយនៅខេមិថុនឆ្នាំ 2013 តួលេខដច់ខាតនេ ឥណទានសុទ្ធ ដេលបានផ្តល់ឱ្យរដ្ឋាភិបាលបានឈានដល់ រូបិយវត្ថុទូទៅ កមេត ើ ិ្ត ។សា្ថានភាពន្ះគឺដោយសារកំណន ិ មុនពេលមានវិបត្ត23 22 ឱនភាពសារពើពន្ធមានផលប៉ះពល់ចំពោះស្ថ្រភាពស្ដ្ឋកិច្ច។ ប្ភពន្ បេក់បញ្ញើជារូបិយប័ណ្ណបរទេស បេក់បញ្ញើចម្បងជាបេក់ 40- ហិរញ្ញប្បទានឱនភាពសារពើពន្ធមានផលប៉ះពល់ផ្ស្ងគា្នា។ ការខ្ចីប្ក់ពី ដុល្លារអាមេរិកមានចំនួន 96 ភាគរយនេរូបិយវត្ថុទូទៅ24។ ធនាគារកណា្តាលធ្វើឱ្យមានអតិផរណា ប៉ុន្ត្បើខ្ចីប្ក់ពីធនាគារទទួលប្ក់ សា្ថានភាពន្ះ ឆ្លុះបញ្ចាំងដុលា្លារូបនីយកម្មខ្ពស់ន្ស្ដ្ឋកិច្ច បញ្ញើធ្វើឱ្យប៉ះពល់ដល់ការវិនិយោគរបស់វិស័យឯកជន ហ្តុន្ះធ្វើឱ្យជះ កម្ពុជា។ ចំណ្កភាគរយន្ប្ក់បញ្ញើជារូបិយប័ណ្ណបរទ្ស ឥទ្ធិពលដល់ផលស្ដ្ឋកិច្ច។ ការខ្ចីពីសាធារណជនដ្លមិនម្នជាប្ព័ន្ធ នៅក្នុងប្ក់បញ្ញើសរុប បានកើនដល់កម្ិតខ្ពស់បំផុតជាង ធនាគារតាមរយ:ការបោះមូលបត្ នឹងធ្វើឱ្យមានសមា្ពាធលើអត្ការប្ក់ 98 ភាគរយក្នុងអំឡុងចុងឆា្នាំ 2007 និងដើមឆា្នាំ 2008 ដោយ និងបង្កើនបំណុលសាធារណៈក្នុងស្ុក។ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានបរទ្សនាំ សារលំហូរចូលមូលធនទ្ង់ទ្យធំនោះដ្លបានកើតឡើង ឱ្យមានបន្ទុកបំណុលបរទ្ស។ ឱនភាពសារពើពន្ធរបស់ប្ទ្សកម្ពុជាត្ូវ បានផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដោយហិរញ្ញប្បទានបរទ្ស។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី 24 ិ វត្ថទ រូបយ ូ (M2)៖ ជាការវាស់សង ុ ទៅ ្ទ កា ់ រផ្គតផ ់ ង ្គ រូ យ ់ប ុ ប ិ វត្ថធ ំ ត ំ ផ ុ ដ្លរួមមាន ការណ៍ន្ះមិនកា្លាយទៅជាបន្ទុកបំណុលបរទ្សធ្ងន់ធ្ងរឡើយដោយសារត្ ិ វត្ថច រូបយ ិ វត្ថស ុ ង្អៀត(M1) (ជារូបយ ុ តិ្ថ ក្នង ុ ចរាចរណ៍នង ់ ញ្ញន ិ ប្កប ើ គ្ ណនី លក្ខខណ្ឌន្ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដ្លមានលក្ខណ:សម្បទាន។ ់ ន្សំ (សញ្ជយ ចរន្ត) ប្កស ់ ញ្ញមា ័ )និងប្កប ំ ល់ ើ នកាលកំណត់។ ចូរកត់សគា 23 ្ធ ល ឥណទានសុទផ ់ យ ្ត ឱ ្ រដ្ឋាភបា ិ លស្មន ើ ង ់ យ ឹ ឥណទានផ្តលឱ ិ លដកប្ក់ ្ រដ្ឋាភបា ថាដុលា្លារអាម្រិកស្ថិតក្នុងចរាចរណ៍មិនត្ូវបានរាប់បញ្ចូលឡើយ ព្ះមិន បញ្ញើរបស់រដ្ឋាភិបាល អាចវាស់បាន។ 17 ើ ខ្ មុនព្លដ្លវឌ្ឍនភាពអចលនវត្ថព ជាច្ន ុ ប្ក។ ុ ពុះផ្ទះ ប្ក់បញ្ញើជារូបិយប័ណ្ណបរទ្សបានធា្លាក់ចុះស្ទើរត្ស្មើ 200 លានដុលា្លារក្នុងខ្វិច្ឆិកា ឆា្នាំ 2008 ដល់ 2,2 ពន់លានដុលា្លារ អាម្រិកធា្លាក់ពី 2,4 ពន់លានដុលា្លារអាម្រិកក្នុងខ្កញ្ញា ឆា្នាំ 2008 ដោយសារស្ដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារងគ្ះ ធ្ងន់ធ្ងរពីវិបត្តិ ស្ដ្ឋកិច្ចសកល។ អត្ាប្តូរប្ក់ អត្ាប្តូរប្ក់នាម(ជាក់ស្ត្ង) បក 42- ់ ល េ ដ ុ រ ្លា បានឡើងថ្លចា េ ប់តាង ំ ពីតមា ី ឆ្នាន ីេ សទីពរ ំ ះ េ ហើយ េ បានបង្ខឱ សភាពការណ៍នះ កណា្តាលធ្វអ ំ ្យធនគារ ើ ន្តរាគមន៍។ ការរួមចំណ្កចំពោះកំណើនរូបិយវត្ថុទូទៅ ុ បម្ង ធនាគារកណា្តាលបានខាតបង់ទន ្ ល ុ អន្តរជាតិបហ ្ 150 លានដុលា្លារអាម្រិក។ ប្ក់រៀលបានធា្លាក់ថ្ល្ និងមានអត្ 41- ភាគចេន ើ កំណន ើ រូបយ ិ វត្ថត ុ វូេ បានជំរញ ុ ដោយបេកប ើ ់ ញ្ញជា 4.062 ក្នុងមួយដុលា្លារក្នុងខ្មិថុនា ឆា្នាំ 2013។ ដោយសារ រូបយ ឹ ខ្មថ ្ណ រទេស។ ត្ម ិ ប័ណប ិ នា ិ វត្ថទ ុ ឆា្នាំ 2013 រូបយ ុ ទៅ ូ ូ្ត ប្ករ អន្តរាគមន៍របស់ធនាគារកណា្តាល អត្បរ ់ វាងប្ករ ់ ៀល បានកើនឡើង 18,8 ភាគរយ ធៀបនឹងឆា្នាម ំ ន ុ ហើយការកើន កម្ពុជាធៀបនឹងប្ក់ដុលា្លារអាម្រិក នៅត្មានស្ថិរភាពជុំវិញ ឡើងនូវប្កប ់ ញ្ញជា ើ រូបយ ្ណ រទ្ស ិ ប័ណប រួមចំណក ្ 83 4.000 រៀលក្នុងមួយដុលា្លារអាម្រិក។ ខណៈព្លដ្លរបប ភាគរយន្កណ ំ ន ្ ប ើ ន្ះ។ ការកើនឡើងន្បក ់ ញ្ញជា ិ ើ រូបយ អត្ប្តូរប្ក់តាមច្បាប់ អាចចាត់ទុកថាជាអត្ប្តូរប្ក់ស្ថិត ប័ណប ្ណ រទ្សយ៉ាងឆាប់រហ័ស ក្នង ុ រយ:ព្លពីចង ុ ឆា្នាំ 2007 ក្មការគ្ប់គ្ង ដោយមានការក្តម្ូវអត្ផ្លូវការ (តាម និងដើមឆា្នាំ 2008 បានរួមចំណក ្ រហូតដល់ 90 ភាគរយ រយ:ការលក់ និងការទិញប្ក់ដុលា្លារអាម្រិក) ស្ថិតក្នុងអត្ ចំពោះកំណន ើ រូបយ ិ វត្ថទ ុ ទៅ ើ រូបយ ូ ជាលទ្ធផលកំណន ិ វត្ថទូ ុ ទៅ ប្តូរប្ក់ទីផ្សារប្ចាំថ្ង្ដ្លមានកម្ិតប្ប្ួលតិចតួច ក្នុង បានកើនឡើងដល់កម្ត ិ ខ្ពសប ់ ផ ំ ត ុ គឺកន ើ ឡើងខ្ពសជា ់ ង 60 រង្វង់ត្ឹម 4.000 រៀលក្នុងមួយដុលា្លារអាម្រិក អាចត្ូវបាន ភាគរយធៀបនឹងឆា្នាំមុន។ ការកើនឡើងនិងការធា្លាក់ចុះន្ គ្មើលឃើញថា អត្ប្តូរប្ក់ត្ូវបានកំណត់តាមការប្ ប្ក់បញ្ញើជារូបិយប័ណ្ណបរទ្សភាគច្ើន កំពុងឆ្លុះបញ្ចាំង ប្ួលរបស់ប្ក់ដុលា្លារ 25។ អត្ប្តូរប្ក់ផ្លូវការ (ចុងគ្) គឺ លំហូរចូលមូលធនបរទ្ស និងលំហូរច្ញមូលធនបរទ្ស 3.995 រៀល និង 4.039 រៀលក្នុងមួយដុលា្លារអាម្រិកក្នុង ឆា្នាំ មកកាន់ និងច្ញពីសដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាដ្លមានទំហំតូច បើក 2012 និងឆា្នាំ 2011។ អន្តរាគមន៍លើអត្ប្តូរប្ក់ គឺជា ចំហ និងមានកម្ិតដុលា្លារូបនីយកម្មខ្ពស់។ ូ យ ឧបករណ៍រប ុ យ ិ វត្ថម ់ ្វើ ួ ដ្លធនាគារកណា្តាលមាន សម្បធ ឱ្យថ្ល្ទំនិញ និងស្វាកម្មគិតជាប្ក់រៀលមានស្ថិរភាព ។ 25 ់ ះ រង្វងន ្ ទំនងជា +/-1 ភាគរយន្អត្ទផ ី សា ្ រដ្លបានអង្កត ំ ។ ្ ប្ចាថ ្្ង ទោះ ជាយ៉ាងណាក្តី ធនាគារកណា្តាលមិនបានបញ្ជាក់ច្បាស់លាស់ឡើយ។ 18 សម្បូរប្ប ជាមួយនឹងគោលដៅនាំច្ញ មិនត្ឹមត្ទៅកាន់ សហរដ្ឋអាម្រិកប៉ុណោ្ណោះទ្ ហើយមិនត្ឹមត្បាននាំច្ញនូវ ផលិតផលសម្លៀកបំពក់នោះទ្ ប៉ុន្ត្ក៏បាននាំច្ញស្ប្ក ជើង និងផលិតផលកសិកម្មផងដ្រ។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ូ្ត ប្កខ អត្បរ ្្វ ពិត បានឡើងថ្លប ់ ង ិ ចាប់តាង ្ ន្តច ំ ពីឆាំ្នា 2006 មក។ ទោះជាយា៉ាងណាក្តី ការធ្វើអន្តរាគមន៍លើអតេប្តូរបេក់ មិន 43- គេប់គេន់ឡើយ ក្នុងការសមេចបាននូវគោលបំណងបដិ ្លា ប ដុលរ ិ បើមាន)ខណ:ដេលបេកដ ូ នីយកម្ម(បេសន ុ រ ់ ល ្លា មាន ិ ភាពរបស់បក មុខងរលើសលុប។ ប្ជាប្យ ់ លា ្ ដ ្លា អាម្រក ុ រ ិ ដ្លស្ទើរត្កា្លាយទៅជារូបិយប័ណ្ណសកល ធៀបនឹងប្ក់ រៀល មានភាពច្បាស់លាស់ ទោះបីជាលទ្ធផលមា៉ាក្ូស្ដ្ឋកិច្ច របស់ប្ទ្សកម្ពុជាមានស្ថិរភាពក្តី។ ប្ក់ដុលា្លារបានកា្លាយ វិស័យធនាគារ ទៅជាមធ្យាបាយ ដ្លអាចជឿទុកចិត្តក្នុងការរក្សាតម្ល្ មានន័យថា ប្ក់ដុលា្លារជាមធ្យាបាយន្ការទូទាត់អន្តរជាតិ ការផ្តល់ឥណទានទៅកាន់វិស័យឯកជន និង ដ្លគ្ទទួលសា្គាល់ជាទូទៅ និងជារូបិយប័ណ្ណដ្លគ្ប្ើ ប្ក់បញ្ញើពីវិស័យឯកជន ប្ស់ច្ើននៅក្នុងទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ។ 45- បេក់បញ្ញើពីវិស័យឯកជនបានកើនឡើងចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ អត្ាប្តូរប្ក់ខ្វ្ងជាក់ស្ត្ង និង 2010 ដូចគា្នាដេរកំណើនឥណទាន (ធៀបនឹងឆ្នាំមុន) បន្តិច អត្ាប្តូរប្ក់ខ្វ្ងពិត កេយមក ក៏បានកើនឡើងផងដេរ រួចកើនលើសកំណើន បេក់បញ្ញើចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ 2011។ រូបិយវត្ថុទូទៅគិតជា ការភា្ជាប់បេក់រៀលជាមួយបេក់ដុល្លារធ្វើឱ្យអតេប្តូរបេក់ជា 44- ភាគរយន្ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបបានកើនឡើងដល់ 51 ក់ស្តេងនេបេក់រៀលធា្លាក់ថ្លេជាខា្លាំង នៅពេលដេលបេក់ មួយភាគរយន្ផលិតផលសរុបក្នុងស្ុកក្នុងខ្មិថុនា ឆា្នាំ ្លេ ។ រូបិយវត្ថុខ្សាយក្នុងស្ុក (និង ដុល្លារអាមេរិកធា្លាក់ថ26 2013 គឺកើនឡើងពី 20 ភាគរយនៅចុងឆា្នាំ 2005។ នៅព្ល ប្ក់ដុលា្លារអាម្រិក) គួរត្ធ្វើឱ្យការនាំច្ញរបស់ប្ទ្ស ី រៅ ដ្លមានការអភិវឌ្ឍសុជ ្ស ំ ជាបន្តនវ ័ ហិរញ្ញវត្ថុ អនុបាត ិ យ កម្ពុជាមានលក្ខណ:ប្កួតប្ជ្ងបន្ថ្មទៀត ខណៈដ្ល ប្ក់កម្ចីធៀបនឹងប្ក់បញ្ញើបានកើនឡើងយ៉ាងច្ើន ឡើង ប្ទ្សន្ះ បានធ្វើពិពិធកម្មការនាំច្ញរបស់ខ្លួនយ៉ាង ដល់ជាង 80 ភាគរយនៅចុងឆា្នាំ 2012 ធៀបនឹងប្មាណជា 60 ភាគរយប៉ុណោ្ណោះនៅចុងឆា្នាំ 2005។ ក្នុងកំឡុងព្លដូច 26 អត្ប្តូរប្ក់ជាក់ស្ត្ងគឺជាតម្ល្មធ្យមភាគដ្លបានគិតបញ្ចូលនូវទម្ងន់ន្ គា្នាន្ះអនុបាតន្ការផ្តល់ឥណទានធៀបនឹងមូលធន បាន រូបិយវត្ថុក្នុងស្ុកដោយគា្មោនការក្តម្ូវ (ខណ:ដ្លREERគឺជាអតិផរណា ដ្លបានក្តម្ូវ) ធៀបនឹងរូបិយបណ្ណចំបងៗដ្លត្ូវបានជួញដូរ។ កើនឡើងទៅជិតដល់ 300 ភាគរយ ប្ហ្ល 200 ភាគរយ។ ទម្ងន់ទាំងន្ះកំណត់ដោយសារសំខាន់ដ្លកម្ពុជាកំណត់ចំពោះរូបិយបណ្ណ ដទ្ដ្លបានជួញដូរ 19 ឥណទានតាមប្ភ្ទអាជីវកម្ម គិតតេឹមខេធ្នូឆ្នាំ 2012 ឥណទានកសិកម្មមានចំនួន 0,57 46- ្ ន្ះតំណាងឱ្យ 10 ភាគ ពាន់លនដុល្លារអាមេរិក។ តួលខ ិ យ រយន្ឥណទានសរុបដល់វស ័ ឯកជននៅដំណាច់ឆាំ្នា 2012 ្លា អាម្រក ធៀបនឹង 100 លានដុលារ ិ ឬ 5 ភាគរយន្ឥណទាន ការបេកួតបេជេងក្នុងចំណោមធនគារ បានរួមចំណេកដល់ 47- សរុបនៅចុងឆា្នាំ 2008។ ់ រ ការផ្តលហ ្ ទានដល់វស ិ ញ្ញបប ័ ិ យ ការបំបេួញគមា្លាតមធ្យមនេអតេ ការបេក់ដុល្លារអាមេរិក ួ ចំណក កសិកម្មរម ់ ល់ 21 ភាគរយន្កណ ្ ខ្ពសដ ំ ើ ឥណទាន ន កេយពីបានគិតបញ្ចូលនូវទម្ងន់ 27។ គមា្លាតដ្លជាផលដក ុ ឆា្នាំ 2011 ជាលំដប់ទព ក្នង ី ន្ការហិរញ្ញបប ី រ ្ ទានដល់អាជីវកម្ម ់ ប រវាងអត្ការប្កល ្ ប ើ ក ់ ះ ់ ញ្ញើ និងអត្ចងការបានធា្លាកច ុ ូ ជា 25 ភាគរយន្កណ លក់រាយដ្លត្វ ំ ើ ឥណទាន។ នៅ ន ុ ខ្ធូ្ន ឆា្នាំ 2012 គឺធាក ដល់ 7,17 ភាគរយក្នង ់ ី 11,92 ភាគរយ ្លា ព ្ ធ្វឱ ឆា្នាំ 2012 ការរួមចំណក ើ យ ើ ឥណទានតាមរយ: ្ មានកំណន ុ ខ្មករា ឆា្នាំ 2007។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី គមា្លាតន្ះនៅត្ ក្នង ់ រ ការផ្តលហ ្ ទានដល់វស ិ ញ្ញបប ័ កសិកម្ម ិ យ បានចុះថយ 14 ំ ធ មានទំហធ ្ ស ំ ៀបនឹងបណា្តាបទ ី គ្នយ ្ ដទ្ទៀតនៅអាសុអ ្ ។៍ ភាគរយ ុ ទៅវិញការរួមចំណក ផ្ទយ ់ រ ្ ពីការផ្តលហ ្ ទាន ិ ញ្ញបប ់ លា អត្ចងការប្កដ ុ រ ្លា អាម្រក ិ បានធា្លាកច ់ ះ ំ ុ យ៉ាងខា្លាង ដល់ ឹ ខ្ធូ្ន ឆា្នាំ លក់ដំុ បានកើនឡើងដល់ 33 ភាគរយ។ គិតត្ម ្លា ព 11,7 ភាគរយគឺធាក ុ រយៈព្លដូចគា្នា។ ់ ី 16,6 ភាគរយក្នង 2012 ់ រ ការផ្តលហ ្ ទានពណិជក ិ ញ្ញបប ំុ នចំណក ្ជ ម្មលក់ដមា ្ ុ កំឡង ក្នង ្ ប ុ ព្លន្ការឡើងថ្លស្ ៀងអាហារ មុនព្លមាន ំ ត ភាគរយធំបផ ួ 1,05 ពន់លានដុលារ ុ គឺមានចំនន ្លា (ឬ 18,4 ិ រ វិបត្តហ ុ កល ិ ញ្ញវត្ថស អត្ពត ិ ន្បក ្ ប ើ លា ់ ញ្ញដ ្លា ជាអត្ ុ រ ់ រ ភាគរយ) និងការផ្តលហ ្ ទានពណិជក ិ ញ្ញបប ្ជ ម្មលក់រាយមាន ្ជ នយ៉ាងធំ ដោយសារអតិផរណាខ្ពស។ អវិជមា ់ ់ ន បរិមាណទឹកប្កច ួ 0,93 ពន់លានដុលារ ំ ន ្លា (ឬ 16,3 ់ ភាគរយ) គឺជាលំដប់បនា្ទាប។ 27 គមា្លាតអត្ការប្ក់គឺជាអត្ការប្ក់ដ្លធនាគារយក លើការផ្តល់ ប្ក់កម្ចីដល់អតិថិជនវិស័យឯកជនដកអត្ការប្ក់ ដ្លទូទាត់ដោយ ធនាគារ។ គមា្លាតដ្លបានពិភាក្សាខាងលើន្ះគឺមធ្យមភាគន្ប្ក់បញ្ញើ មានកាលកំណត់ក្នុងរយ:ព្ល 12 ខ្ និងអត្ចងការដុលា្លារអាម្រិកក្នុង រយ:ព្ល 12 ខ្ 20 បឋមបានបងា្ហាញថារដ្ឋាភិបាលកណា្តាល បានប្មូលពន្ធ 3.389 ពន់លានរៀល(ស្មើនឹង 847 លានដុលា្លារអាម្រិក)។ នៅឆា្នាំ 2012 ទិន្ន័យសារពើពន្ធបណោ្តាះអាសន្នបានកត់ត្ ចំណូលក្នុងស្ុករបស់រដ្ឋាភិបាលទូទៅចំនួន 8.402 ពន់ ើ ង លានរៀល ស្មន ្លា អាម្រក ឹ (2,1 ពន់លានដុលារ ្ ិ ) 29។ តួលខ ូ ន្ះតំណាងឱ្យអនុបាតរវាងចំណល ុ ធៀបនឹងផលិតផលក្នង ុ សរុបប្មាណជា 14,4 ភាគរយ ដ្លជាកម្ត ស្ក ់ ផ ិ ខ្ពសប ុ ំ ត ុ្ន ព្លកន្លងមក។ សមិទផ ដ្លបានអនុវត្តកង ិ្ធ លន្ះមានទំហំ ើ ប្ចាឆា លើសផ្នការកំណន ំ្នា ន ំ ច ួ 0,5 ភាគរយ ជាអនុបាត ំ ន ូ ធៀបនឹងផលិតផលក្នង ចំណល ុ សរុប ដ្លកំណត់ដោយ ុ ស្ក ិ ក កម្មវធ ំ ី ណ ទ ្ ម្ង់ ការគ្បគ ្ ហិរញ្ញវត្ថសា ់ ង ុ ធារណៈ។ ទោះ ់ ណ ជាយ៉ាងណាក្តី អនុបាតប្កច ូ ធៀបនឹងផលិតផលក្នង ំ ល ុ អតេការបេក់ចំពោះ អតេចងការ ុ សរុបនៅត្មានកំរត ស្ក ិ ទាប ៍ ធៀបនឹងលទ្ធផលអនុវត្តនជា បេក់បញ្ញើ ុ តំបន់។ ប្កច មធ្យមក្នង ំ ល ់ ណ ិ លកណា្តាលមាន ូ របស់រដ្ឋាភបា កម្ពុជា 1,33 13,13 ួ 91 ភាគរយ ឬ (13,2 ភាគរយន្ GDP) ន្ចណ ចំនន ូ សរុប ំ ល ឥណ្ឌូន្សុី 1,97 4,08 ្ ឯ 9 ភាគរយទៀតជាចំណល ចំណក ់ ត ូ ថា្នាកខ ្ត ក្នង ្ ។ ុ ឆា្នាំ 2012 មា៉ាឡ្សុី 2,98 4,73 ពន្ធប្យោល ពិស្សគឺពន្ធក្នុងស្ុក និងអាករលើតម្ល្បន្ថ្ម មីយ៉ាន់មា៉ា 8,0 13,0 ្ រួមចំណក (VAT) និងអាករពិសស ំ ត ្ ធំបផ ួ 45 ភាគរយ ុ ចំនន ហ្វីលីពីន 0,943 5,485 ំ ល ន្ចណ ុ ស្ក ូ ក្នង ្ជ ម្មភាគច្ន ុ សរុប។ ពន្ធពណិជក ើ គឺពន្ធគយ ថ្ 3,35 7,13 ជាចំណូលលំដប់ទីពីរ មានចំណ្ក 16 ភាគរយន្ចំណូល វៀតណាម 9,0 12,47 ពន្ធសរុប។ ពន្ធផ្ទាល់ ភាគច្ើនគឺពន្ធលើប្ក់ចំណ្ញ (នៅ ចំណាំ៖ អតេការបេក់ចំពោះបេក់បញ្ញើ ជាមធ្យមភាគសាមញ្ញន្អត្ការប្ក់ មិនទាន់បានដក់ឱ្យ ប្ើពន្ធលើប្ក់ចំណូលផ្ទាល់ខ្លួននៅ បញ្ញើសន្សំជារូបិយវត្ថុក្នុងស្ុកដ្លរាយការណ៍ដោយធនាគារចំនួន 10 ដ្លមាន ំ ច ឡើយ) មានទំហត ូ ដោយសារត្មានការលើកល្ងពន្ធតាម ប្ក់បញ្ញើច្ើនជាងគ្។ ់ ងការ ជាមធ្យមភាគសាមញ្ញនប អតេការបេកច ្ ក ់ ម្ចជា ្ ក ី រូបយ ្ណ រទ្សដ្ល ិ ប័ណប ច្បាប់វិនិយោគដ្លកំពុងស្ថិតនៅជាធរមាន។ ់ យ បានផ្តលឱ ុ ហ៊ន ្ ក្ម ួ 10 ដ្ល ុ ឯកជន និងដ្លបានរាយការណ៍ដោយធនាគារចំនន មានប្ក់បញ្ញើច្ើនជាងគ្។ ប្ភព៖ ស្ថិតិហិរញ្ញវត្ថុអន្តរជាតិ IMF វិស័យសារពើពន្ធ ចំណូល និងសមាសភាគសំខាន់ៗន្ចំណូល សមាសភាពសំខាន់ៗន្ពន្ធ កង 48- ុ រយ:ពេលបេខ ុ្ន កំឡង ំ ដ េ ប ំ ង ូ នឆ្នា ូ ក្នង ំ 2013 ចំណល ុ ុ សេក ើ ឡើង តេមានល្បឿនយឺត ពោលគឺកន បន្តកន ឹ តេ ើ ឡើងតេម ំ ន 9,6 ភាគរយ ធៀបនឹងឆ្នាម ុ ឆ្នាំ ុ ធៀបនឹង 24,7 ភាគរយ ក្នង 2012 28។ គិតត្ឹមខ្ឧសភា ឆា្នាំ 2013 ទិន្នន័យសារពើពន្ធ 29 ស្ថិតិហិរញ្ញវត្ថុរដ្ឋាភិបាលបណោ្តាះអាសន្នឆា្នាំ2012-ចំណូលក្នុងស្ុករបស់រដ្ឋា 28 ទិន្នន័យសារពើពន្ធបឋមសម្ប់ឆា្នាំ2013ត្ូវធ្វើការក្សម្ួល ូ របស់រដ្ឋាភបា ភិបាលទូទៅរួមមានចំណល ់ ណា្តាលនិងនៅថា្នាកខ ិ លនៅថា្នាកក ្ ្ត ់ ត 21 ការរួមចំណេកដោយពន្ធផ្ទាល់ (និងមិនមេនពន្ធ ដេលរួម រួមចំណក 49- ្ ្ ប្ហល 18 ភាគរយន្ចណ ំ ល ូ ក្នង ុ សរុបក្នង ុ ស្ក ុ ឆា្នាំ ុ ឆា្នាំ 2010។ ការប្មល មានការបេងចេកបេក់ចំណូល បេក់បន្ទុក និងថ្លេសេវា) 2012 កើនឡើងពី 15 ភាគរយក្នង ូ ពន្ធលើ ចាំបាច់តេូវពងេឹងបន្ថេមទៀត យា៉ាងហោចណាស់ក៏យកទៅ ់ ណ ប្កច ំ ញ ្ ក៏កន ើ ឡើងចំនន ួ ខ ួ 12 ភាគរយន្តល ុ ឆា្នាំ ្ សរុបក្នង បំពេញពន្ធពាណិជ្ជកម្មដេលធា្លាក់ចុះដេរ។ ពន្ធពណិជ្ជកម្ម ឹ ត្ 10 ភាគរយប៉ណោ 2012 ធៀបនឹងត្ម ុ ្ណោ នៅឆា្នាំ 2010។ ជាមួយ ះ ជាពិស្សពន្ធគយ (រួមទាំងរបាំងមិនម្នពន្ធ )ត្ូវបានរំពឹង ្ ផងដ្រក៏មានការធ្វើឱ្យប្សើរឡើងមួយចំនួនក្នុងការប្មូល គា្នានះ ថានឹងធា្លាក់ចុះជាបណ្តើរៗ ព្ះថាពន្ធគយចាំបាច់ត្ូវត្ធ្វើ ូ មិនម្នពន្ធបនា្ទាបព ចំណល ់ កា ី រដក់ឱយ ្ ដំណរ ័ ទ ើ ការប្ពន ្ធ ទួល និង ឱ្យមានសុខុដុមនីយកម្ម និងត្ូវកាត់បន្ថយ ដោយសារ ប្មូលចំណូលមិនម្នពន្ធដ្លមានលក្ខណ:ស្តង់ដរ។ ទោះ ្ ស សមា ជិកភាពរបស់បទ ុ នៅក្នង ្ កម្ពជា ្ ក ុ សហគមន៍សដ ្ឋ ច ិ ្ច ្ សម្បក យ៉ាងណាក្តី នៅមានកន្លង ្ ម្អបន្ថម ់ ល ្ តាម ្ ទៀត ពិសស ្ប អាសា៊ាន និងអង្គការពណិជ្ជកម្មពិភពលោក 30។ ដើមប ំ ញ ី ព ្ រយៈការលើកកំពស់ការគ្បគ ់ ង ់ ណ ្ ប្កច ូ ។ ំ ល ់ ះ ការធា្លាកច ុ មួយផ្នក ្ ន្ពន្ធគយ មានកិចប ្ច ង ឹ្ ប្ងដើមបី ល ្ក ្ ម្អ ្ បន្ថម ្ អាករលើតម្លប ជាពិសស ្ ន្ថ្មពីការនាំចូល ដ្ល េ 3- និរន្តរភាពបំណល បេអប់លខ ុ ុ (DSA)ឆ្នា ការវិភាគនិរន្តរភាពបំណល ំ 2012 បង្ហាញថាការចាត់ ់ ពតានតឹងនេបណ ថា្នាកភា ុ របស់បទ ំ ល េ កម្ពជា េ ស ុ នៅតេមាន ិ ទាបកេមសេណារីយគោ កមេត ូ៉ ល។ ្នា ន ចំណាត់ថាក ្ មាន ់ ះ ្នា ហា លក្ខណ:ស្ដៀងគា្នាទៅនឹងចំណាត់ថាក ័ កាលពីឆាម ់ និភយ ុ ំ្នា ន ដោយសារសូចនាករបន្ទុកបំណុលស្ថិត នៅក្មស្ណារើយ៉ូ គោល មិនបានបំពនកម្ិតកំណត់គោលពក់ព័ន្ធន្សូចនាករ ទាំងនោះឡើយc។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តីក្មស្ណារើយ៉ូដ្ល វឌ្ឍនភាពកំណ្ទម្ង់មានកម្ិតតិចតួច សូចនាករន្ះ នឹង ិ កំណត់គោល ដ្លបងា្ហាញលទ្ធភាពទាបក្នង "បំពន" កម្ត ុ ការ ូ យកហានិភយ ស្ប ្ គូសបញ្ជាកភា ័ d។ សភាពការណ៍នះ ់ ពចាំ បាច់ក្នុងការបន្តកំណ្ទំរង់នានា ដើម្បីឱ្យមានកំណើនប្កប ដោយនិរន្តរភាពរឹងមាំ ដូចជាបន្តពង្ឹងសារពើពន្ធ និងកៀរគរ ស្ថាប័នប្មូលចំណូល ចំណូលព្មទាំងការក្លម្អការគ្ប់គ្ងបំណុល និងការគ្ប់ គ្ងបំណុលយថាហ្តុ។ មានសា្ថាប័នបេមូលចំណូលដ៏សំខាន់ៗចំនួនពីរគឺអគ្គនយក 50- ិ មូលដ្ឋានន្ះសន្មតថា c. កំរត ុ 500 លានដុលារ ់ ជាមធ្យមមានការទទួលបំណល ិ ្លា អាម្រក ដ្ឋានគយ និងរដ្ឋាករ (GDCE) និងអគ្គនយកដ្ឋានពន្ធដរ ់ ក រយៈព្លមធ្យម ការសន្មតមា ូ្ ដ ៉ា ស ្ ក ្ឋ ច ិ ម ួ ដូចតទៅ៖ កំណន ្ច យ ើ មធ្យមផលិតផល ក្នុងស្ុកសរុបពិត 7,2 ភាគរយ អតិផរណា 3,5 ភាគរយ ចំណូលក្នុងស្ុក 14,7 (GDT)។ GDCE និងGDT ប្មូលចំណូលបានប្ហ្ល 75 ភាគរយន្ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុប ចំណាយ 19,0 ភាគរយ ន្ផលិតផលក្នុង ភាគរយន្ប្ក់ចំណូលក្នុងស្ុកសរុប។ ចំណ្កផ្ស្ងទៀត ុ សរុបនិងជញ្ជង ស្ក ុ ស្ក ី ទូទាត់សរុប 2,4 ភាគរយន្ផលិតផលក្នង ុ រយៈព្ល ុ ក្នង មធ្យមពី 2013-2017។ យោងរបាយការណ៍របស់បុគ្គលិកធនាគារពិភពលោកឆា្នាំ គឺចំណូលមិនម្នសារពើពន្ធ និងចំណូលមូលធន ត្ូវបាន ី កា 2012 អត្ថបទល្ខIVស្តព ្ យោបល់រម ី រពិគះ ួ គា្នារវាងធនាគារ និងមូលនិធិ DSA. ប្មូលដោយសា្ថាប័នផ្ស្ងៗរបស់រដ្ឋាភិបាល ក្សួងពក់ព័ន្ធ ូ៉ ះ d. ស្ណារើយន ់ វឌ្ឍនភាពកំណទ ្ សន្មតថា ្ ម្ងដ ់ ល ្ មានកំរត ិ ិ តិចតួច ការវិនយោគ មានកំរិតទាបកំណើនផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបពិត 6,2 ភាគរយ ការនាំចូលនិង និងអាជា្ញាធរខ្ត្ត។ GDCE ទទួលខុសត្ូវក្នុងការប្មូលពន្ធ ការនាំច្ញតិច ជញ្ជីងទូទាត់មានសមតុល្យសរុប 1,9 ភាគរយន្ផលិតផលក្នុង ពណិជ្ជកម្មអន្តរជាតិ ដ្លរួមមានពន្ធសំខាន់ៗពីការនាំចូល ុ សរុបចំណល ស្ក ុ ស្ក ូ សារពើពន្ធ 13,7 ភាគរយន្ផលិតផលក្នង ុ សរុប និងទទួល បានទឹកប្ក់កម្ចីពីបរទ្សមានចំនួនកាន់ត្ច្ើន។ និងការនាំច្ញ និងអាករលើតម្ល្បន្ថ្ម និងអាករពិស្សលើ ការនាំចូល។ GDCE នៅត្ជាសា្ថាប័នប្មូលចំណូលធំបង្អស់ 30 សហគមន៍ស្ដ្ឋកិច្ចអាសា៊ានមានសមាហរណកម្មស្ដ្ឋកិច្ចនៅឆា្នាំ 2015។ សហគមន៍ន្ះនឹងប្កា្លាយអាសា៊ានទៅក្នុងតំបន់មួយដ្លមានចរាចរទំនិញ ិ ស្វា ការវិនយោ ំ ញដោយស្រើ និងលំហរ គ ពលកម្មជនា ្ រ ូ មូលធនកាន់តស ្។ើ 22 ដ្លប្មូលបានច្ើនជាង 40 ភាគរយន្ប្ក់ចំណូលក្នុង ក្នុងកំរិត 50-50 រវាងចំណាយចរន្ត និងចំណាយមូលធនន្ ស្ុកសរុប។ GDT ទទួលខុសត្ូវជាចម្បងក្នុងការប្មូលពន្ធ ចំណាយរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលទូទៅ33។ ចំណាយចរន្តត្ូវបាន ក្នុងស្ុករួមមានពន្ធលើប្ក់ចំណ្ញ អាករលើតម្ល្បន្ថ្ម ់ រ ផ្តលហ ិ ញ្ញបប ្ ទានព្ញល្ញពីចណ ំ ល ុ ស្ក ូ ក្នង ុ ខណៈព្ល ក្នុងស្ុក អាករពិស្ស និងពន្ធផ្ស្ងទៀត៖ ដូចជាពន្ធ ដ្លជិត 80 ភាគរយន្ចំណាយវិនិយោគសាធារណៈសរុប អចលនទ្ព្យ និងពន្ធយនយន្តជាដើម។ បានទទួលហិរញ្ញប្បទានពីមូលនិធិបរទ្ស (មា្ចាស់ជំនួយ)។ ចំណាយចរន្ត ចំណាយ និងផ្ន្កសំខាន់ៗ បញ្ជីបេក់ខេបន្តគេបដណ្តប់មួយផ្នេកធំនេការចំណាយចរន្ត 52- ុ ឆា្នាំ 2012 ក្នង សរុប។ ក្នង ួ ុ បរិមាណចំណាយចរន្តសរុបចំនន ការអនុវត្តនច 51- ំ ៍ ណា ូ ជាមានល្បឿនយឺត យសាធារណៈហាក់ដច ្លា 6.059 ពន់លានរៀល (សមមូលនឹង 1,5 ពន់លានដុលារ ក្នុងរយៈពេលបេំខេដំបូងនេឆ្នាំ 2013 ធៀបនឹងរយៈពេល ិ ) ឬ 10,4 ភាគរយន្ផលិតផលក្នង អាម្រក ុ សរុបបញ្ជី ុ ស្ក ុ ឆា្នាំ 2012 ចំណាយសាធារណៈ ដូចគា្នាកាលពីឆ្នាំមុន 31។ នៅក្នង ់ គ ប្កខ ្ ដណ្តប់ 40 ភាគរយ (ឬ 4,2 ភាគរយន្ផលិតផល ្ ប ួ 11.448 ពន់លានរៀល (ស្មន សរុបមានចំនន ើ ងឹ 2,7 ពន់ ុ ស្ក ក្នង ់ ភា ុ សរុប)។ ជាលទ្ធផលការផ្តលវ ូ និធម ិ ជន៍មល ិ ម្ន ិ ន ្លា អាម្រក លានដុលារ ្ កម្ពជា ិ ) ហើយប្ទស ឹ ផ្អក ុ បន្តពង ្ ជា ់ ្ ពិសស ប្កខ ិ ម្បប ្ មូលនិធស ់ ត ្ ប ិ ត្តកា ំ ដ ិ រនិងថ្ទាហ ្ ្ឋា ំ លើមល ខា្លាង ិ ស ូ និធមា្ចា ជ ់ ន ំ យ ួ ្ធ ដើមប ើ្វ រ ី ហ ិ ញ្ញបប ្ ទានវិនយោ ិ គ ័ រ រចនាសម្ពន្ធ ប ូ វ័ន្ត (កសាងដោយមូលនិធមា ិ ស ្ចា ជ ំ យ ់ ន ួ ួ ) បន្តជប ើ ង សាធារណៈ។ ចំណាយសរុបស្មនឹ 19,7 ភាគរយន្ផលិត ការលំបាក។ ិ សន្តស ចំណាយការពរជាតិនង ិ ខ ើ ង ុ សរុបស្មនឹ ុ ស្ក ផលក្នង ំ ំ ុ សរុបដ្លមានទំហធ ិ ជា ធៀបទៅនឹងកម្ត ំ 22 ភាគរយន្ចណាយចរន្តសរុប (ឬ 2,3 ភាគរយន្ផលិត ុ តំបន់32 មធ្យមក្នង ់ ។ ដោយសារត្វិនិយោគសាធារណៈទទួល ុ ស្ក ផលក្នង ុ សរុប) ់ វ ខណៈដ្លប្កខ ិ យ ្ស ័ ការពរជាតិ មូលនិធិច្ើនពីមា្ចាស់ជំនួយ (ហិរញ្ញប្បទានដោយកម្ចីសម្ប ិ ខ និងសន្ដស ី ក ុ គ្បដណ្តប់ 40 ភាគរយន្បញ្ជប ់ ស ្ ខ ្ រុប។ ទាន និងជំនួយឥតសំណង) កម្ពុជាមានលទ្ធភាពរក្សាស្ទើរត្ ់ នត្ម ការទូទាត់ការប្កមា ុ ឹ ត្ 0,3 ភាគរយន្ផលិតផលក្នង 31 ការបៀបធៀបផ្អ្កលើការចំណាយពីហិរញ្ញប្បទាន ក្នុងស្ុកត្ប៉ុណោ្ណោះ ុ សរុប ដោយសារច្បាប់ថវិកាបច្ចប ស្ក ុ ប្ ន្នអនុញត ី ក ្ញា ឱ្យខ្ចត្ ម្ចី ដោយសារឆា្នាំ2013មានទិន្នន័យ មិនព្ញល្ញពោលគឺគា្មោនទិន្នន័យទុន ុ សម្បទានប៉ណោ្ណោ ។ ះ ហិរញ្ញប្បទានពីពីបរទ្សឡើយ។ 32 ចំនួនន្ះមិនរាប់បញ្ចូលទឹកប្ក់ចំណាយសាធារណៈ "ក្ថវិកា" ការ 33 ក្នុងរយៈព្លប៉ុនា្មោនឆា្នាំចុងក្យន្ះ ប្ក់ចំណូលរបស់រដ្ឋាភិបាលទូទៅ (សមាសភាគដ៏ធំបំផុតគឺ ហិរញ្ញប្បទានជំនួយបច្ច្កទ្សពីមា្ចាស់ជំនួយ) (ឬចំណាយ) រួមមានប្ក់ចំណូល (ឬចំណាយ) ដ្លប្មូលដោយរដ្ឋា ត្ូវបានបា៉ាន់សា្មោនថាជាមធ្យមប្ហ្ល 3ភាគរយ ន្ផលិតផលក្នុងស្ុក ភិបាលកណា្តាលនិងអាជា្ញាធរខ្ត្ត។ ចំណូលថា្នាក់ខ្ត្តគ្បដណ្តប់ពី 4-9 សរុបក្នុងមួយឆា្នាំ។ ភាគរយន្ប្ក់ចំណូលក្នុងស្ុកសរុប។ 23 តុល្យការចំណូលសារពើពន្ធ ចំណាយមូលធន ការបន្តមានកំណើនបេក់ចំណូល និងចំណាយយឺត គប្បីធ្វើ 54- ដើម្បីធ្វើហិរញ្ញប្បទានលើកាតព្វកិច្ច 53- វិនិយោគសាធារណៈ ឱ្យឱនភាពថវិកា (មិនរួមបញ្ចូលជំនួយឥតសំណង) មាន រដ្ឋាភិបាលកៀរគរជំនួយអភិវឌ្ឍន៍ពីបរទេស (ODA) យា៉ាង កំរិតដូចបានគេងទុកជុំវិញ 5,4 ភាគរយនេផលិតផលក្នុង ចេើន។ ចំណូលក្នុងស្ុកទាប (ចំណូលរបស់ប្ទ្សកម្ពុជា សេុកសរុបនៅឆ្នាំ 2013។ ជាទូទៅខណៈព្លដ្លការគ្ប់ ធៀបនឹងអនុបាតផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបនៅត្មានកម្ិត គ្ងសារពើពន្ធ ជារួមមានភាពសមស្ប និងអំណោយផល ទាប ធៀបនឹងស្តង់ដរក្នុងតំបន់) ធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលមាន ដល់ស្ថ្រភាពមា៉ាក្ូស្ដ្ឋកិច្ច គាំទ្ដោយគោលការណ៍គ្ឹះន្ សមត្ថភាពតិចតួចក្នុងការប្ើប្ស់ថវិការបស់ខ្លួន ក្នុងការ តុល្យភាពថវិកា ត្ូវក្លំអបន្ថ្មនូវការអនុវត្តន៍ចំណូលក្នុង ផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដល់សកម្មភាពប្តិបត្ដិការ និងសកម្មភាព ស្ុក។ ការប្មូលចំណូលបានច្ើន និងការបន្ថយចំណាយ ន្វិនិយោគមូលធន ដលភាគច្ើនទទួលមូលនិធិពី ODA។ ក្នុងឆា្នាំ 2012 ធ្វើឱ្យឱនភាពថវិកាឆា្នាំ 2012 រួមតូច។ ដោយ ចំណាយមូលធន ដ្លផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដោយមា្ចាស់ជំនួយ ំ យ មិនគិតដល់ជន ួ ឥតសំណង នៅឆា្នាំ 2012 ឱនភាពសារពើពន្ធ ួ ជិតស្មន មានចំនន ឹ 80 ភាគរយន្វន ើ ង ិ ិ យោគសាធារណ:សរុប ស្មើនឹង 5,2 ភាគរយន្ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុប ធៀបនឹង ឬ 34 ភាគរយន្ចំណាយសាធារណៈសរុប 34។ 9,5 ភាគរយន្ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបនៅឆា្នាំ 2011។ ឱនភាពថវិកា រួមមាន ជំនួយឥតសំណងត្ូវបានកាត់បន្ថយ មកត្ឹមត្ 0,1 ភាគរយន្ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបនៅឆា្នាំ 2012 ធៀបនឹង 4,6 ភាគរយន្ផលិតផលក្នុងស្ុកសរុបនៅ ឆា្នាំ 2011។ 34 ចំណាយដ្លបានមកពីមា្ចាស់ជំនួយខាងលើ មិនរាប់បញ្ចូលហិរញ្ញប្បទាន ជំនួយបច្ច្កទ្សទ្ 24 ការបន្តទទួលមូលនិធិចេើនពីបរទេស ដើម្បីធ្វើហិរញ្ញប្បទាន 55- លើវិនិយោគសាធារណ: អនុញ្ញាតឱ្យកម្ពុជាបង្កើនបេក់ សន្សំ។ ការបង្កើនប្ក់បញ្ញើរបស់រដ្ឋាភិបាល ធ្វើឱ្យរដ្ឋា ភិបាល អាចប្ើប្ក់នោះក្នុងព្លមានវិបត្តិ។ ក្នុងព្លមាន មានវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសាកលឆា្នាំ 2008 និង 2009 រដ្ឋាភិបាល ្ ប្ន បានដក់ឱយ ូ គោលនយោបាយបង្កន ើ វ ើ ចំណាយសារពើពន្ធ គាំទ្កម្មវិធីបណ្តុះបណា្តាលសាជាថ្មីដល់កម្មករដ្លត្ូវបាន បញ្ឈប់ពីការងារ កម្មវិធីស្វ័យផ្តល់ការងារ អាហាររូបករណ៍ និងការផ្តល់ប្ក់កម្ចីដល់ការអភិវឌ្ឍកសិកម្ម។ នៅឆា្នាំ 2012 រដ្ឋាភិបាល មានលទ្ធភាពបង្កើនប្ក់បញ្ញើរបស់ខ្លួនជិតស្មើ នឹង 650 លានដុលា្លារអាម្រិកនៅដំណាច់ឆា្នាំ (ជិតស្មើនឹង កម្ិតមុនព្លមានវិបត្តិ )។ ចំណាយតាមវិស័យ អតេភាគរយនេវិស័យសុខាភិបាល និងវិស័យអប់រំក្នុងការ 57- ុ សេក ចំណាយហិរញ្ញប្បទានក្នង ់ ះ ុ បានធា្លាកច ុ ដល់ 8,7 ភាគរយ និង 10,3 ភាគរយនៅក្នុងឆ្នាំ 2011 ពី 9,1 ភាគរយ និង 15,6 ភាគរយក្នង ្ បងា្ហាញថាវិសយ ំ 2004។ ការណ៍នះ ុ ឆ្នា ័ អប់រំ និង សុខភាពបានទំនងជាបាត់បង់អាទិភាពនៅក្នុងការប្ងច្ក និងការបម្ុងទុកថវិកាធៀបនឹងវិស័យប្កួតប្ជ្ងផ្ស្ងៗ ទៀត។ ដូចដេលបានរៀបរាប់ពីខាងលើក្នុងផ្នេករូបិយវត្ថុ 56- បេទេស កម្ពុជាតេូវពឹងផ្អេកស្ទើរតេទាំងសេុង លើគោលនយោបាយ សារពើពន្ធរបស់ខ្លួនដើម្បីគេប់គេងមា៉ាកេូសេដ្ឋកិច្ចដោយសារ តេដុល្លារូបនីយកម្មមានកមេិតខ្ពស់។ ដូច្ន្ះជាការសំខាន់ ណាស់ដ្លថា គោលនយោបាយសារពើពន្ធត្ឹមត្ូវៗរក្សា បានយ៉ាងល្អ និងការបន្តគាំទ្យ៉ាងទូលំទូលាយ និងដោយ អតេភាគរយរួមគា្នារវាងរដ្ឋបាលទូទៅ និងវិស័យការពារជាតិ 58- ុ ស (សូមប សប្បរ ី ក ្ត ្ ង ុ្ន ព្លមានវិបត្តហ ិ រ ុ កល) ពីមាស ិ ញ្ញវត្ថស ្ចា ់ ិ ខ និងសន្ដសុ បានកើនឡើងយា៉ាងឆប់រហ័សដល់ 60 ភាគរយ ជំនួយបានជួយធ្វើឱ្យការងារន្ះអាចប្ព្ឹត្តទៅបាន។ នេការចំណាយសរុបក្នុងឆ្នាំ 2011 គឺកើនឡើងពី 44,3 ុ ឆ្នា ភាគរយក្នង ្ ឆ្លះ ំ 2007។ ការណ៍នះ ំ នូវការកើន ុ បញ្ចាង 25 ូ ការចំណាយពក់ពន ឡើងនូវតម្វ ្ធ ង ័ ន ិ ខ ឹ រដ្ឋបាលទូទៅ សន្ដសុ ើ្វ យ និងការពរជាតិធឱ ូ ផ្តលឱ ្ ប៉ះពល់ដល់ធនធានដ្លនឹងត្វ ្ ់ យ ័ ផ្សង វិសយ ្ គឺវស ្ ទៀត ពិសស ័ សង្គមកិច។ ិ យ ្ច ឃ- សេចក្តីសន្និដ្ឋាន កំណើនសេដ្ឋកិច្ចនៅមានមូលដ្ឋានតូចចង្អៀត 60- ហើយការ ទេទេង់កំណើនសេដ្ឋកិច្ចដ៏រឹងមាំតាមរយ: ការជំរុញពិពិធកម្ម និងការលើកកំពស់ភាពបេកួតបេជេង គឺជាការចាំបាច់។ ការ គិតជាភាគរយនេផលិតផលក្នុងសេុកសរុប ចំណាយដេល 59- បន្តវិនិយោគក្នុងវិស័យកសិកម្ម ធ្វើឱ្យមានកំណើនកសិកម្ម ហិរញ្ញប្បទានពីបេភពក្នុងសេុកលើ វិស័យសុខាភិបាលកំពុង ់ ក ខ្ពសប ើ បានជាមាគា៌ឆះ ្ បដោយនិរន្តរភាព បង្កត ្ពា ទៅរកការ មាននិន្នាការកើនឡើង គឺកើនឡើងដល់ 1,3 ភាគរយនៅឆ្នាំ ី ។ កាត់បន្ថយភាពក្ក ្ វិសយ ័ កសិកម្មរង ឹ មាំកជ ួ ធ្វជា ៏ យ ើ ទ្នាប់ 2011 ពី 1,0 ភាគរយក្នុងឆ្នាំ 2007 ចំណេកឯចំណាយលើ ទប់ទល់នឹងវិបត្ដិពីខាងក្ផងដ្រ។ របបពណិជ្ជកម្មនិងវិនិ វិស័យអប់រំមិនបានកើនឡើងឡើយ ហើយនៅតេមានកមេិត យោគស្រើនិងសំដៅនាំច្ញ ដ្លកំពុងអនុវត្តបច្ចុប្បន្នទំនង បេមាណជា 1,6 ភាគរយនេផលិតផលក្នុងសេុកសរុបចាប់ ជាសមស្ប គឺដើម្បីដោះស្យបញ្ហាទីផ្សារក្នុងស្ុកនៅ តាំងពីឆ្នាំ 2007 រហូតមក។ ចំណ្កភាគរយន្វិស័យ កម្ពុជាដ្លមានទំហំតូច និងមិនសូវរើកចម្ើន។ ទោះជា សុខាភិបាល និងវិស័យអប់រំ នៅក្នុងការចំណាយដ្ល យ៉ាងណាក្តី ពិពិធកម្មដើម្បីពង្ីកឧត្តមភាពប្ៀបធៀប និង ្ ទានពីបភ ហិរញ្ញបប ុ ស្ក ្ ពក្នង ុ សរុបថយចុះដល់ 8,7 ភាគរយ ភាពប្កួតប្ជ្ងជាការចាំបាច់ ដើម្បីទទួលបានជោគជ័យ ុ ពី 9,8 ភាគរយ និង 14,2 និង 10,3 ភាគរយ នៅឆា្នាំ 2011 គឺចះ នៅទូទាំងពិភពលោក។ ប្ទ្សកម្ពុជា បានទទួលជោគជ័យ ភាគរយក្នុងឆា្នាំ 2007។ របាយការណ៍ចុងក្យស្តីពីការវាយ ជាបង្គួរ ក្នុងការបង្កើនទីផ្សារសម្ប់វិស័យកាត់ដ្រ និងវិស័យ ្ រ តំលច ុ លើទន ំះ ំ ក ុ ចិត្ត និងការពិនត ិ យ ើ ង ្ សើរឡ ើ វិញនូវចំណាយ ទ្សចរណ៍។ ទោះជាយ៉ាងណាក្តី ការលើកកំពស់ភាពប្កួត ្ព ឆា្នាំ 2011 បាន សាធារណៈ (IFAPER) ដ្លបានបោះពុមនៅ ប្ជ្ងរបស់កម្ពុជាមានល្បឿនយឺត ហើយឧត្តមភាពប្ៀប ិ យ រកឃើញថា ចំណាយសាធារណៈលើវស ំ បស់បទ ័ អប់ររ ្ ្ ស ធៀបត្មួយគត់របស់កម្ពុជាគឺ កំលាំងពលកម្មថោក កំពុងចុះ កម្ពុជា (ហិរញ្ញប្បទានពីប្ភពក្នុងស្ុកនិងពីបរទ្ស) មាន ខ្សាយជាបណ្តើរៗ ដោយសារត្កង្វះកមា្លាំងពលកម្ម និងការ ចំនួនត្ឹមត្ពក់កណា្តាលន្បណា្តាប្ទ្សដ្លមានកម្ិត កើនឡើងនូវថ្ល្ពលកម្ម។ ដើម្បីច្បាមយកផលបន្ថ្មទៀត អភិវឌ្ឍដូចគា្នាត្ប៉ុណោ្ណោះ។ របាយការណ៍ IFAPER ក៏បាន និងដើម្បីចូលទៅកាន់ផ្ន្កខាងលើន្ខ្ស្សងា្វាក់តម្ល្ វិស័យ គូសបញ្ជាក់សកា្តានុពលសន្សំ រហូតដល់មួយភាគបីន្ថវិកា សាធារណៈទំនងជាត្ូវបោះជំហានចូល និងបំព្ញតួនាទី សុខាភិបាលសរុប ហើយការសន្សំអាចអនុវត្តបានតាមរយ: កាន់ត្ធំផងដ្រ។ ការធានាអត្ថិភាពន្កមា្លាំងពលកម្មសម ការក្លម្អដំណើរការលទ្ធកម្មថា្នាំព្ទ្យ។ ហ្តុន្ះ ចាំបាច់ ្ តា្តាផលិតកម្មដល ស្បមានជំនាញ និងមានថ្លក ្ មានលក្ខណ: ត្ូវពិនិត្យឡើងវិញនូវអាទិភាពចំណាយ និងប្សិទ្ធភាពតាម ប្កួតប្ជ្ង (ដូចជា ថ្ល្ថាមពល ជាដើម ) សម្ប់ទីផ្សារ វិស័យ។ គឺជាវិធីនានាដ្លវិស័យសាធារណៈអាចជួយថ្បំប៉នវិស័យ ឯកជន។ 26 តេូវតេរក្សាឱ្យបាននូវស្ថិរភាពហិរញ្ញវត្ថុ។ 61- ខណៈធនាគារ ង- បេធានបទពិសេសសមេប់លេខ ពណិជ្ជជាច្ើនចូលទៅក្នុងទីផ្សារប្ទ្សកម្ពុជា ជួយធ្វើឱ្យ នេះ៖ សា្ថានភាព ភាពកេីកេ ប្សើរឡើងនូវការប្កួតប្ជ្ង និងប្សិទ្ធភាព សភាព ្ ក៏បង្កហានិភយ ការណ៍នះ ុ ច្ន ័ ហិរញ្ញវត្ថជា ើ ផងដ្រ ដោយសារ កំណើនស្ដ្ឋកិច្ចកាន់ត្មានលក្ខណ:ទូលាយ ត្មានបញ្ហាប្ឈមលើសមត្ថភាពត្ួតពិនិត្យ។ អស្ថ្រភាព ជាងកាលពីព្លមុន នៅក្នុងវិស័យធនាគារ និងហិរញ្ញវត្ថុណាមួយ ជាពិស្សនៅ ព្លដ្លធនាគារកណា្តាលមិនអាចដើរតួជាសា្ថាប័នឱ្យខ្ចីនៅ ក្នុងរយ:ពេលបេំពីរឆ្នាំពី 2004 ដល់ឆ្នាំ 2011 បេទេសកម្ពុជា 63- នាទីចុងក្យ បណា្តាលមកពីដុលា្លារូបនីយកម្ម អាចធ្វើឱ្យ សមេចបានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់។ ជាមធ្យមអត្កំណើន ជំនឿទុកចិត្តរបស់សាធារណជនដ្លពិបាកកសាង បាត់បង់ ប្ចាំឆា្នាំរបស់ប្ទ្សកម្ពុជាគឺ 8 ភាគរយហើយក្នុងអំឡុង ទៅវិញ។ ដុលា្លារូបនីយកម្មកម្ិតខ្ពស់ធ្វើឱ្យប៉ះពល់ដល់ការ ព្លន្ះអត្កំណើនឈានឡើងតួល្ខពីរខ្ទង់ ក្នុងរយៈ អនុវត្តន៍គោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ និងគោលនយោបាយ ព្លបួនឆា្នាំជាប់គា្នាដោយសម្ចបាននូវអត្មធ្យម 11,1 អត្ប្តូរប្ក់និងនាំទៅរកការខាតបង់សុីណូរា៉ាហ្ស។ ចាំបាច់ ភាគរយពីឆា្នាំ 2004 ដល់ឆា្នាំ 2007។ ឆា្នាំដ្លកំណើនត្ូវ ត្ូវប្កាន់យកជំហានច្បាស់លាស់ ក្នុងការធ្វើបដិដុលា្លារូប បានបងា្អាក់គឺឆា្នាំ 2009 នៅព្លដ្លកតា្តាចំបងដ្លជំរុញ នីយកម្មស្ដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា35។ ស្ដ្ឋកិច្ចកម្ពុជារងផលប៉ះពល់ពីវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុសកល។ ការកេលម្អការគេប់គេងសារពើពន្ធដោយបង្កើនលំហសារពើ 62- 64- កេពីសមេចបានកំណើនជាបន្តបន្ទាប់ កម្ពុជាក៏បាន ិ ភា ពន្ធ និងចំណាយមានបេសទ េ ទៀតគឺជាការចាំបាច់។ ិ្ធ ពបន្ថម ពងេីកមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនដេរ ដោយបានពងេយ ឹ ការប្មល ការរឹតបន្តង ូ និងការពិនត ូ ចំណល ្ មើលឡើងវិញនូវ ិ យ អត្ថបេយោជន៍ពីកំណើនដល់បេជាពលរដ្ឋទូទៅ។ ចាប់ពីឆា្នាំ ិ ភា ប្សទ ើ លទ្ធភាពសម្បវ ្ធ ពនឹងជួយបង្កត ិ ជបន្ថម ់ ភា ្ ដល់ ើ ស្ដក 2004 ដល់ឆាំ្នា 2007 កំណន ិ ក ្ឋ ច ុ ត្វ ្ច ម្ពជា ូ បានដឹកនាំ ័ អាទិភាព ដូចជា វិសយ វិសយ ័ អប់រដ ័ កសិកម្ម និងវិសយ ្ មាន ំ ល ជាចម្បង ័ កាត់ដរ ដោយវិសយ ្ ទ្សចរណ៍ និងសំណង់។ សារៈសំខាន់សម្ប់ការទ្ទ្ង់កំណើនដ៏រឹងមាំ និងសម្ប់ វិស័យកសិកម្ម ដ្លមានចំណ្កប្ហ្លមួយភាគបីន្ ទាំងអស់គា្នា។ ការពិនិត្យមើលសាឡើងវិញនូវប្សិទ្ធិភាព ស្ដ្ឋកិច្ច និងជាវិស័យដ្លផ្តល់ការងារដល់ប្ជាពលរដ្ឋ ចំណាយចំពោះវិស័យសុខាភិបាល អាចជួយឱ្យអនុវត្តបាននូវ ំញ ជុវ ើ មិនត្វ ិ ជាច្ន ុ ថាវិសយ ូ ចាត់ទក ័ ចម្បងឡើយដោយសារ ប្ក់សន្សំដ្លមានសកា្តានុពល ដូចបានផ្ដល់អនុសាសន៍ ំ ត្មានអត្កណ ើ ទាប។ ប៉ុន្ត្ចាប់តាំងពីឆា្នាំ 2008 មក ន ដោយរបាយការណ៍ស្តីពីការវាយតំល្ចំរុះលើទំនុកចិត្ត និង កំណើនវិស័យកសិកម្ម បានកា្លាយទៅជាកតា្តាមួយដ៏សំខាន់ន្ ការពិនិត្យសើរើឡើងវិញនូវចំណាយសាធារណ:ឆា្នាំ2011។ កំណើន ស្ដ្ឋកិច្ច (រូបភាព ក)។ កំណើនកសិកម្មមិនត្ឹម ត្ ុ ស្ក រួមចំណ្កជំរុញផលិតផលក្នង ់ បន្ត ុ សរុបឱ្យខ្ពសជា ់ ណោ បនា្ទាបប ុ៉ ្ណោ ទ្ ប៉ន ះ ុ ្្តក៏ជយ ួ ពង្យអត្ថបយោ ្ ្ ណ ជន៍នក ំ ើ ន ុ្ ប្ជាពលរដ្ឋកក ស្ដ្ឋកិច្ច ទៅកាន់កម ្ ផ ី្ ប ុ ន្បជា ំ ត ្ ពលរដ្ឋ ទូទៅផងដ្រ (រូប ភាព ខ) ប្ការន្ះមានន័យថា កំណើន របស់ប្ទ្សកម្ពុជា សព្វថ្ង្កាន់មានមូលដ្ឋានទូលំទូលាយ និងច្ករំល្កផល បានដល់ពលរដ្ឋក្ីក្ច្ើនជាងកាលពី ព្លមុន។ 35 មានឯកសារជាច្ើនស្តីពីបដិដុលា្លារូបនីយកម្មដ្លផ្តល់យោបល់ឱ្យកម្ពុជាធ្វើ បដិដុលា្លារូបនីយកម្មជាបណ្តើរៗ 27 ជាលទ្ធផលនេល្បឿនដ៏ឆប់រហ័សនេកំណើន និងលំនំន 65- េ កំណើន ដេលបានចេករំលេកអត្ថបេយោជន៍ដល់ចំណោម បេជាពលរដ្ឋមួយចំនួនធំរបស់កម្ពុជា ភាពកេីកេបានធា្លាក់ចុះ ំ ។ អត្ភាពក្ក យា៉ាងខា្លាង ្ នធា្លាកច ី បា ុ ជាងពក់កណា្តាលក្នង ់ ះ ុ រយ:ព្លប្ំពីរឆា្នាំពី 53,0 ភាគរយនៅក្នុងឆា្នាំ 2004 ដល់ 20,5 ភាគរយនៅក្នុងឆា្នាំ 2011 លើសការរំពឹងទុកទាំងឡាយ និងលើសពីចំណុចដៅ កាត់បន្ថយភាពក្ីក្ន្គោលដៅ អភិវឌ្ឍន៍សហស្សវត្សរ៍កម្ពុជាយ៉ាងច្ើន។ តួល្ខចុងក្យ បំផុតបងា្ហាញថា ចំនួនប្ជាពលរដ្ឋក្ីក្សរុបបានធា្លាក់ចុះពី 7 លាននាក់នៅក្នុងឆា្នាំ 2004 ដល់ 3 លាននាក់ក្នុងឆា្នាំ 2011។ ម្យា៉ាងវិញទៀត គ្អាចនិយយបានថាក្នុងចំណោម 10 នាក់ មានប្ជាពលរដ្ឋត្ 2 នាក់ប៉ុណោ្ណោះ ជាប្ជាពលរដ្ឋក្ីក្ នៅឆា្នាំ 2011 ធៀបនឹង 5 នាក់ នៅឆា្នាំ 2004។ ក្នុង ្ ស ចំណោមបណា្តាបទ ួ 69 ដ្លមានទិនន ្ ចំនន ័ អាចប្ៀប ្ន យ ធៀបជាមួយកម្ពុជាបានពីឆា្នាំ 2004 ដល់ឆា្នាំ 2008 កម្ពុជា ទទួលបានចំណាត់ថា្នាក់ទីបួនលើការកាត់បន្ថយ ភាពក្ីក្ បនា្ទាប់ពីតំបន់វ្សប៊្ង និងហា្កាហ្សា ប៊ូតង់ និងប្ទ្ស ហ្វីជី។ ន្ះមានន័យថា ប្ទ្សកម្ពុជា គឺជាប្ទ្សដ្លកាត់បន្ថយ ភាពក្ីក្បានលឿនបំផុតនៅអាសុីបូព៌។ ការធា្លាក់ចុះយា៉ាងខា្លាំងនេភាពកេីកេ ក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងផងដេរ 66- ុ លភាព ដូចជាការកេលម្អលនៅ តាមរយ:សូចនករសុខមា ំ ដ្ឋាន និងកម្មសិទ្ធិភាពនេទេព្យសម្បត្តិ។ ឧទហរណ៍ពីឆា្នាំ 2004 ដល់ឆា្នាំ 2011 ចំនួនគ្ួសារ ដ្លមានអគ្គិសនីប្ើប្ស់ (កើនឡើងបីដង) មានប្ព័ន្ធប្ព័ន្ធលូបង្ហូរ ឬអាងសំអាត ទឹកសំអុយ (កើនឡើងពីរដង) និងទឹកសា្អាតនៅរដូវប្ំង ិ ភា (កើនឡើង 25 ភាគរយ) កម្មសទ ើ ស ិ្ធ ពលើរបស់របរប្ប ្ ់ ក្នុងផ្ទះ ដូចជាទូរទស្សន៍កើនឡើង (37 ភាគរយ) ម៉ូតូ (កើនឡើងពីរដង) និងទូរស័ព្ទចល័ត (កើនឡើងបួនដង) ដ្លទាំងអស់ន្ះ គូសបញ្ជាក់អំពីកំណើនន្ការប្ើប្ស់។ 28 របាយការណ៍វាយតម្លេភាពកេីកេនេបេទេសកម្ពុជាចុងកេយ 67- របស់ធនគារពិភពលោកបានរកឃើញថា ការធា្លាក់ចុះយា៉ាង ឆប់រហ័សនេភាពកេីកេដោយសារកតា្តាចម្បងៗ ចំនួនបេំ៖ (i) ថ្ល្អង្ករខ្ពស់; (ii) ផលិតកម្មស្ូវកើនឡើងច្ើន (iii) ចំណូលខ្ពស់បានមកពីអាជីវកម្មក្ពីកសិកម្ម (iv) អត្ ប្ក់ឈ្នួលខ្ពស់របស់កម្មករនៅតាមជនបទនិង (v) កំណើន ការងារផ្តល់ប្ក់ខ្នៅតំបន់ទីប្ជុំជន (រូប ង)។ ទោះជា យ៉ាងណាក្តី កតា្តាជំរុញទាំងន្ះមិនម្នកើតឡើងព្មគា្នាក្នុង ព្លត្មួយនោះទ្។ តម្ល្អង្ករខ្ពស់ កំណើនផលិតកម្មស្ូវ ប្ក់ចំណូលកើនខ្ពស់ពីអាជីវកម្មមិនម្នកសិកម្ម និងអត្ ប្ក់ឈ្នួលកម្មករខ្ពស់នៅតាមជនបទ បានដើរតួនាទីយ៉ាង សំខាន់ក្នុងការកាត់បន្ថយភាពក្ីក្ក្នុងឆា្នាំ 2008 និងឆា្នាំ 2009 នៅព្លដ្លវិបត្ដិតម្ល្ស្បៀងអាហារសកលបានកើត ឡើង ចំណ្កឯកំណើនការងារផ្តល់ប្ក់ខ្នៅតំបន់ទីប្ជុំ ជនបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់នៅក្នុងអំឡុងព្ល មុនឆា្នាំ 2008។ 68- ប៉ុន្ដេតើបេជាពលរដ្ឋទាំងអស់ ដេលពីមុនជាបេជាពលរដ្ឋ កេីកេ ទៅណាហើយ? ជាអកុសលពួកគេបានមិនបានទៅ ណាឆ្ងាយណាស់ណានោះទេ។ គ្ួសារពលរដ្ឋភាគច្ើនមាន ជីវភាពរស់នៅក្ប្របនា្ទាត់ភាពក្ីក្ប៉ុណា្ណោះ។ ពួកគ្នៅត្ ប្ឈមមុខនឹងហានិភ័យខ្ពស់ ហើយអាចធា្លាក់ចូលក្នុងភាព ក្ីក្វិញ នៅព្លមានវិបត្តិប្ក់ចំណូល ត្បន្តិចបន្តួច ប៉ុណោ្ណោះ។ ឧទាហរណ៍ប្សិនបើមានហ្តុការណ៍ណាមួយ ដ្លធ្វើឱ្យបាត់បង់ប្ក់ចំណូលត្ឹមត្ 1200 រៀល / ថ្ង្ (ស្មើនឹង 0,30 ដុលា្លារអាម្រិក) នោះពលរដ្ឋកម្ពុជាប្មាណជា 3 លាននាក់នឹងធា្លាក់ក្នុងភាពក្ីក្សាជាថ្មី។ ការណ៍ន្ះនឹង បង្កើនអត្ភាពក្ីក្របស់កម្ពុជាទ្វ្ដង ដល់ 40 ភាគរយ។ 69- ុ មិនតេម កម្ពជា ួ រពលរដ្ឋភាគចេន ឹ តេមានបញ្ហា គេសា ើ បេឈម ័ នេការធា្លាកច មុខនឹងហានិភយ ុ ក្នង ់ ះ ុ ភាពកេក ី ជា េ ថ្មនោ ុ េ ី ះទេ ប៉ន ្ត ួ រកេក ប៉ុន្តេគមា្លាតយា៉ាងធំរវាងគេសា េ និងគេសា ី ួ រធូរធារទាក់ទង សា្ថានភាពសុខភាពនៅតេមាន។ ចំណុចន្ះ មិនត្ឹមត្ ឆ្លុះបញ្ចាំងភាពខុសគា្នា លើវិសាលភាពអន្តរាគមន៍សង្គា្ះ ជីវិតប៉ុណោ្ណោះទ្ ប៉ុន្ត្គ្ក៍សង្ក្តឃើញគមា្លាតលើគុណភាព ន្ការថ្ទាំសុខភាពផងដ្រ។ បញ្ហាប្ឈមមួយទៀតដ្ល ់ ញ គ្បានសមា្គាលឃ ្ថា ភាពសុខភាពគឺកង្វះវឌ្ឍនភាព ើ លើសាន ពក់ព័ន្ធនឹងកង្វះអាហារូបត្ថម្ភរបស់កុមារ។ ចាប់ពីឆា្នាំ 2005 29 ដល់ឆ្នាំ 2010 ភាគរយនៃកុមារក្រិន អាយុក្រោមប្រាំឆ្នាំបាន 71- ប  េសកកម្មក្នុងការកាត់បន្ថយ ភាពក្រីក្រនៅប្រទេសកម្ពុជា ថយចុះពី 42 ទៅ 40 ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ខណៈពេលដែលកុមារ ្រ ម នៅមិនទាន់ចប់នៅឡើយទេដោយសារ នៅមានបញ្ហាបឈ មានទម្ងន់មិនគ្រប់នៅទ្រឹងត្រឹម 38 ភាគរយហើយផ្ទុយទៅ ចំបងៗក្នុងការកាត់បន្ថយ ភាពក្រីក្រ និងក្នុងការកែលំអការ វិញកុមារស្គមស្គាំងបានកើនឡើងពី 8 ទៅ 11 ភាគរយ។ អភិវឌ្ឍមនុស្សនៅឡើយ។ មិនត្រឹមតែមានប្រជាពលរដ្ឋជា ច្រើននាក់ ប្រឈមមុខនឹងការធ្លាក់ចូលទៅក្នុងភាពក្រីក្រវិញ 70-  ក្នុងវិស័យអប់រំ ការចូលរៀននៅថ្នាក់ទីមួយយឺតនៅបឋម នោះទេ ប៉ុន្តែការរក្សាឱ្យបាននូវការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រយ៉ាង សិក្សា និងការចុះឈ្មោះកម្រិតទាបយ៉ាងខ្លាំងរបស់កុមារក្នុង ឆាប់រហ័សបែបនេះ កាន់តែពិបាកបន្ថែមទៀតព្រោះថា កត្តា ួ រក្រក គ្រសា ួ រងាយរងគ្រោះនៅតែជាបញ្ហាបឈ ី ្រ និងគ្រសា ្រ ម ្ល ង្ករ ចំបងនៃការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្របានមកពីឥទ្ធិពលនៃថៃអ ចម្បងមួយ។ សភាពការណ៍នេះបណ្តាលឱ្យមានបញ្ហាលើ ដែលមិនទំនងជាបន្តកើនឡើងឡើយ ហើយបើទោះជាកើន លទ្ធផលមធ្យមសិក្សា ដូចជាការចុះឈ្មោះចូលរៀនមានចំនួន ឡើងក៏ប្រហែលជាមិនមានល្បឿនដូចមុនទេ។ ថ្លៃអង្ករ តិច ការរៀនត្រួតថ្នាក់ច្រើន និងអត្រាបោះបង់ការសិក្សាខ្ពស់។ អន្តរជាតិ ថ្លៃអង្ករក្នុងស្រុក ឬប្រាក់ឈ្នួលមិនទំនងជាកើន ទោះបីជាមានការកែលម្អយ៉ាងឆាប់រហ័ស ក្នុងកម្រិត 1,7 ឡើងខ្ពស់ដូចក្នុងអំឡុងឆ្នាំ 2004-09 ដែលកើនឡើង 134 ភាគរយក្នុងមួយឆ្នាំពីឆ្នាំ 2004 ដល់ឆ្នាំ 2011 ក្តី អត្រាចុះ ភាគរយ 119 ភាគរយនិង 200 ភាគរយនោះទេ។ ឈ្មោះចូលរៀនសុទ្ធនៅមធ្យមសិក្សាទុតិយភូមិនៅឆ្នាំ 2011 នៅតែមានកម្រិតទាប គឺត្រឹមតែ 20 ភាគរយប៉ុណ្ណោះ។ បើ 72-  តទៅអនាគត យកល្អប្រទេសកម្ពុជាគួររៀបចំគោលនយោ ទោះជាការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើង នូវគុណភាពនៃការអប់រំជា បាយដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ ជួយប្រជា អាទិភាពមួយក្តី គោលនយោបាយនានាដែលកំពុងស្ថិតនៅជា ពលរដ្ឋក្រីក្រ 20 ភាគរយទៀតឱ្យចាកផុតពីភាពក្រីក្រ និង ្ធ ពទៅតាមតម្រូវការ ធរមានមិនបានឆ្លើយតបឱ្យមានប្រសិទិភា បង្ការប្រជាពលរដ្ឋ 20 ភាគរយដែលមានជីវភាពស្ទើរក្រីក្រ ទីផ្សារការងារឡើយ នៅមានកង្វះគ្រូបង្រៀន កង្វះសៀវភៅ កុំឱ្យធ្លាក់ចូលក្នុងភាពក្រីក្រសាជាថ្មី។ គោលនយោបាយ សិក្សា មន្ទីរពិសោធន៍វិទ្យាសាស្ដ្រ កង្វះឯកសារបង្រៀននិង គន្លឹះ ក្នុងការរំដោះប្រជាពលរដ្ឋកំពុងស្ថិតក្នុង ភាពក្រីក្រ កង្វះសម្ភារៈសិក្សានៅឡើយ។ កម្ពុជាគួរកែលម្អការសិក្សានិង រួមមាន៖ ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរូបវន័្តសំខាន់ៗ ការ ជំនាញ លើការរិះគិតល្អិតល្អន់ និងមុខវិជ្ជាសំខាន់ៗដូចជា បន្តវិនិយោគលើការអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្ស និងការពង្រឹង វិទ្យាសាស្រ្ត បច្ចេកវិទ្យា វិស្វកម្ម សិល្បៈនិងគណិតវិទ្យា។ កំណើនកសិកម្ម។ គោលនយោបាយដើម្បីបងា្ករប្រជាពលរដ្ឋ ស្ទើរក្រីក្រកុំឱ្យធ្លាក់ចូលក្នុងភាពក្រីក្រសាជាថ្មី រួមមាន៖ ការ លើកកំពស់ពិពិធកម្មនៃវិស័យកសិកម្ម និងការអនុវត្តន៍យុទ្ធ សាស្រ្តគាំពារសង្គម។ 30 ឧបសម្ព័ន្ធ 1 សូចនាករសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ខ្លឹមសារសង្ខេបនេទស្សនវិស័យសកល (ភាគរយបេបេួលពីឆ្នាំមុន លើកលេងអតេការបេក់ និងថ្លេបេង 2011 2012 2013e 2014f 2015f សា្ថានភាពសកល បរិមាណពណិជ្ជកម្មពិភពលោក(GNFS) 6,2 2,7 4,0 5,0 5,4 ថ្ល្ទំនិញប្ើប្ស់ ប្ទ្ស G-71,2 5,3 -0,6 -0,1 0,9 1,0 សហរដ្ឋអាម្រិក 2,4 2,1 2,4 2,5 2,5 ថ្ល្ទំនិញ(ជាដុលា្លារអាម្រិក) ទំនិញមិនម្នប្ង 20,7 -9,5 -4,7 -1,1 -1,5 ថ្ល្ប្ង(ដុលា្លារអាម្រិកក្នុងមួយធុង)3 104,0 105,0 102,4 101,0 101,0 ថ្ល្ប្ង(ប្ប្ួលជាភាគរយ) 31,6 1,0 -2,5 -1,3 -0,1 តម្ល្នាំច្ញមួយឯកតាន្ក្ុមហ៊ុនកម្មន្តសាល4 8,5 -2,1 2,4 2,2 1,9 ការប្ក់ ដុលា្លារ រយ:ព្ល 6 ខ្(ភាគរយ) 0,8 0,5 0,7 1,1 1,4 អឺរ៉ូ រយ:ព្ល 6 ខ្(ភាគរយ) 1,6 0,2 0,5 1,2 1,5 លំហូរមូលធនអន្តរជាតិទៅកាន់បេទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍(%នេផសស) ប្ទ្សកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ លំហូរចូលមូលធនឯកជននិងផ្លូវការសុទ្ធ 5,2 5,0 4,7 4,4 4,3 លំហូរចូលមូលធនឯកជនសុទ្ធ(ទុនផ្ទាល់+បំណុល) 5,0 4,9 4,7 4,4 4,3 អាសុីបូព៌និងបា៉ាសុីហ្វិក 5,7 4,6 4,2 3,9 3,8 អឺរ៉ុបនិងអាសុីកណា្តាល 5,5 5,7 6,5 6,1 6,0 អាម្រិកឡាទីននិងតំបន់ការា៉ាអុីប 5,4 6,4 5,9 5,5 5,3 មជ្ឈឹមបូព៌និងអាហ្វ្រិកខាងជើង 1,3 1,4 1,1 1,4 1,7 អាសុីខាងត្បូង 3,3 4,0 3,6 3,4 3,3 អា្រហ្វិកក្មសាហារា៉ា 4,2 3,5 3,8 3,9 4,2 កំណើនផសសពិត5 ពិភពលោក 2,8 2,3 2,2 3,0 3,3 យថាប្ភ្ទអនុស្សរណ: ពិភពលោក (ទម្ងន់PPP) 3,8 2,9 3,1 3,8 4,1 ចំណូលខ្ពស់ 1,7 1,3 1,2 2,0 2,3 ប្ទ្សOECD 1,5 1,2 1,1 1,9 2,2 តំបន់អឺរ៉ូ 1,5 -0,5 -0,6 0,9 1,5 ជប៉ុន -0,5 2,0 1,4 1,4 1,3 សហរដ្ឋអាម្រិក 1,8 2,2 2,0 2,8 3,0 ប្ទ្សមិនម្ន OECD 4,9 2,8 3,1 3,7 3,9 បេទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ 6,0 5,0 5,1 5,6 5,7 អាសុីបូព៌និងបា៉ាសុីហ្វិក 8,3 7,5 7,3 7,5 7,5 ចិន 9,3 7,8 7,7 8,0 7,9 ឥណ្ឌូន្សុី 6,5 6,2 6,2 6,5 6,2 ថ្ 0,1 6,5 5,0 5,0 5,5 អឺរ៉ុបនិងអាសុីកណា្តាល 5,7 2,7 2,8 3,8 4,2 រុស្សុី 4,3 3,4 2,3 3,5 3,9 តួកគី 8,8 2,2 3,6 4,5 4,7 រ៉ូមា៉ានី 2,5 0,7 1,7 2,2 2,7 អាម្រិកឡាទីននិងតំបន់ការា៉ាអុីប 4,4 3,0 3,3 3,9 3,8 ប្សុីល 2,7 0,9 2,9 4,0 3,8 មុិចសុីក 3,9 3,9 3,3 3,9 3,8 អាហ្សង់ទីន 8,9 1,9 3,1 3,0 3,0 មជ្ឈឹមបូព៌និងអា្រហ្វិកខាងជើង -2,2 3,5 2,5 3,5 4,2 អ្ហ្សុីប6 1,8 2,2 1,6 3,0 4,8 អុីរ៉ង់ 1,7 -1,9 -1,1 0,7 1,9 អាល់ហ្ស្រើ 2,4 2,5 2,8 3,2 3,5 អាសុីខាងត្បូង 7,3 4,8 5,2 6,0 6,4 ឥណា្ឌ6,7 6,2 5,0 5,7 6,5 6,7 បា៉ាគីសា្ថាន6,7 3,0 3,7 3,4 3,5 3,7 បង់កា្លាដ្ស6 6,7 6,2 5,8 6,1 6,3 អា្រហ្វិកក្មសាហារា៉ា 4,7 4,4 4,9 5,2 5,4 អា្រហ្វិកខាងត្បូង 3,1 2,5 2,5 3,2 3,3 នីហ្ស្រើយ៉ា 7,4 6,5 6,7 6,7 7,0 អង់ហោ្គាឡា 3,4 8,1 7,2 7,5 7,8 យថាប្ភ្ទអនុស្សរណ: ប្ទ្សកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ លើកល្ងប្ទ្សប្តិបត្តិការ 6,5 5,0 5,3 5,8 5,9 លើកល្ងចិននិងឥណា្ឌ 4,5 3,3 3,5 4,2 4,4 ប្ភព៖ Global Economic Outlook ខ្ មិថុនា ឆា្នាំ 2013 ធនាគារពិភពលោក ចំណាំ៖ PPP = គមា្លាតអំណាចទិញ e = បា៉ាន់សា្មោន f = ព្យាករណ៍ 1- កាណាដ បារាំង អាល្លឺម៉ង់ អុីតាលី ជប៉ុន អង់គ្លស និងសហរដ្ឋអាម្រិក 2- ជារូបិយវត្ថុក្នុងស្ុក បូកសរុប ដោយប្ើទម្ងន់ផសសឆា្នាំ2005 3- មធ្យមភាគសាមញ្ញតាមលំនាំ Dubai, Brent និង West Texas 4- សន្ទស្សន៍តម្ល្ឯកតាន្ការនាំច្ញទំនិញកម្មន្តសាលពីប្ទ្សដ្លមានស្ដ្ឋកិច្ចចំបងៗ គិតជាដុលា្លារអាម្រិក 5- អត្កំណើនសរុបត្ូវបានគណនាដោយប្ើទម្ងន់ផសសតាមថ្ល្ដុលា្លារថ្រឆា្នាំ2005 6- ក្នុងន័យរក្សាកិច្ចប្តិបត្តិរបស់ជាតិ ទិន្នន័យបង់កា្លាដ្ស អ្ហ្សុីប ឥណា្ឌ និងបា៉ាគីសា្ថានត្ូវបានរាយការណ៍លើមូលដ្ឋានឆា្នាំហិរញ្ញកិច្ចក្នុងតារាង 1.1។ តួល្ខសរុបដ្លអាស្័យលើប្ទ្សទាំងន្ះត្ូវ បានគណនាដោយប្ើទិន្ន័យដ្លបានប្មូលតាមឆា្នាំប្តិទិន។ 7- ផសសពិតគិតតាមថ្ល្ចំណាយ មានលក្ខណ:ស្បគា្នាជាមួយទមា្លាប់ន្ការរាយការណ៍នៅបា៉ាគីសា្ថាននិងឥណា្ឌ។ សម្ប់ព័ត៌មានបន្ថ្ម សូមមើលតារាង SAR.2, South Asia Regional Annex 31 ឧបសម្ព័ន្ធ 2 សូចនាករសំខាន់ៗនៅកម្ពុជា សូចនករសំខាន់ៗរបស់កម្ពុជា ឆា្នាំ ឆា្នាំ ឆា្នាំ ឆា្នាំ 2012 2013p 2014f 2015f លទ្ធផល ការងរ និងថ្លេ ផសស ពិត (% ប្ប្ួលធៀបនឹងឆា្នាំមុន) 7,3 7,0 6,8 7,0 តម្ូវការក្នុងស្ុក (% ប្ប្ួលធៀបនឹងឆា្នាំមុន) 11,9 9,0 8,3 8,7 សន្ទស្សន៍ផលិតកម្មឧស្សាហកម្ម (ឆា្នាំ2000=100) 315,9 341,1 363,3 388,7 (% ប្ប្ួលធៀបនឹងឆា្នាំមុន) 5,0 8,0 6,5 7,0 សន្ទស្សន៍ថ្ល្ទំនិញប្ើប្ស់ (% ប្ប្ួលធៀបនឹងឆា្នាំមុន) 2,5 5,0 6,0 5,0 វិស័យសាធារណ: ចំណូលរដ្ឋាភិបាល (% ន្ផសស) 14,4 14,2 14,5 14,8 ចំណាយរដ្ឋាភិបាល (% ន្ផសស) 19,7 19,6 20,0 19,0 តុល្យការរដ្ឋាភិបាល (% ន្ផសស) -5,3 -5,4 -5,5 -4,2 ពាណិជ្ជកម្មកេបេទេស ជញ្ជីងពាណិជ្ជកម្ម និងបំណុលបរទេស ជញ្ជីងពណិជ្ជកម្ម (លានដុលា្លារអាម្រិក) -1.949,2 -2.082,3 -2.636,8 -2.956,1 នាំចញទំនិញ (លានដុលា្លារអាម្រិក) 6.015,7 6.918,1 7.713,6 9.102,1 (% ប្ប្ួលធៀបនឹងឆា្នាំមុន) 11,4 15,0 11,5 18,0 ការនាំច្ញសំខាន់ៗ (% ន្ផសស)1/ 7,0 18,0 15,5 20,0 ការនាំចូលទំនិញ (លានដុលា្លារអាម្រិក) 7.964,9 9.000,3 10.350,4 12.058,2 (% ប្ប្ួលធៀបនឹងឆា្នាំមុន) 18,7 13,0 15,0 16,5 សមតុល្យគណនីចរន្ត (លានដុលា្លារអាម្រិក) 2/ -1.436,6 -1.499,2 -2.065,7 -2.217,1 (% ន្ផសស) -10,1 -9,6 -12,0 -11,8 វិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទ្ស (លានដុលា្លារអាម្រិក)3/ 1.410,2 1.452,5 1.626,8 1.748,8 បំណុលបរទ្ស (លានដុលា្លារអាម្រិក) 4.281,0 4.726,0 5.229,5 5.634,1 (% ន្ផសស) 30,2 30,2 30,4 29,9 បំណុលរយ:ព្លខ្លី (លានដុលា្លារអាម្រិក) 67,0 66,9 66,7 66,5 អនុបាតស្វាបំណុល (% ការនាំច្ញទំនិញនិងស្វា) 1,2 1,3 1,5 1,5 ទុនបំរុងជារូបិយបណ្ណបរទ្សដុល (លានដុលា្លារអាម្រិក) 3.463,0 3.843,9 4.151,4 4.525,1 (ចំនួនខ្ន្ការនាំចូលទំនិញនិងស្វា) 3,3 3,2 3,1 3,0 ទីផ្សារហិរញ្ញវត្ថុ ឥណទានក្នុងស្ុក (% ប្ប្ួលធៀបនឹងឆា្នាំមុន) 34,0 28,0 25,0 25,0 អត្ការប្ក់រយ:ព្លខ្លី (%ក្នុងមួយឆា្នាំ) 13,7 13,0 13,5 13,5 អត្ប្តូរប្ក់ (រៀល/ដុលា្លារអាម្រិក ចុងគ្) 3.995,0 4.000,0 4.063,6 4.076,0 អត្ប្តូរប្ក់ខ្វ្ងពិត (ឆា្នាំ2000=100) 128,6 ... ... ... (% ប្ប្ួលធៀបនឹងឆា្នាំមុន) 3,0 ... ... ... អនុស្សារណ: ផសសជាក់ស្ត្ង (លានដុលា្លារអាម្រិក) 14.195,6 15.649,0 17.213,9 18.844,5 ប្ភព៖ ប្ភពនានាន្ទិន្នន័យជាតិ មូលនិធិរូបិវត្ថុអន្តរជាតិ និងការបា៉ាន់សា្មោនរបស់បុគ្គលិកធនាគារពិភពលោក e = បា៉ាន់សា្មោន f = ព្យាករណ៍ p = ចំណោល 1/ សម្លៀកបំពក់ 2/ មិនគិតប្ក់បង្វ្រផ្លូវការ 3/ ចាប់តាំងពីឆា្នាំ2011មក រូមបញ្ចូលវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទ្សដ្លទាក់ទងនឹងគម្ងថាមពលរវាងរដ្ឋ និងវិស័យឯកជន 32 ឧបសម្ព័ន្ធ 3 កម្ពុជា៖ ចំណាយតាមវិស័យពីបេភពហិរញ្ញបេបទានក្នុងសេុក ចំណាយចរន្តតាមកេសួងដេលទទួលហិរញ្ញប្បទានពីបេភពក្នុងសេុក (2005-2013) 33 ធនាគារពិភពលោក ការិយាល័យប្ទ្សកម្ពុជា ផ្ទះល្ខ113 ផ្លូវព្ះនរោត្តម ភ្នំព្ញ កម្ពុជា ទូរស័ព្ទ ៈ (855-23) 861 300 ទូរសារ ៈ (855-23) 861 301/302 គ្ហទំព័រ: www.worldbank.org