�រប��ើន��សិទ��ពហិរ��វត�� ��រណៈ �កម��� �រ�� � ត ពិ ន ិ ត � � �ើ ង វ� ញ �ើ � រចំ � យ��រណៈ 2019 ធនាគារអន្តរជាតិសម្រាប់ការកសាងឡើងវិញនិងការអភិវឌ្ឍ / ធនាគារពិភពលោក 1818 H Street NW, Washington, DC 20433 ទូរស័ព្ទ: 202-473-1000; អ៊ីនធឺណិត: www.worldbank.org សិទ្ធិត្រូវបានរក្សាទុក 1 2 3 4 18 17 16 15 លទ្ធផលនៃការងារនះ េ គឺជាស្នរ ៃ ល ា ដដ ែ កើតចញ េ ពីបគ ុ ល ្គ ក ិ ធនាគារពិភពលោក ដោយមានការចូលរួមចំណក ្ន ខាងក្រផ ែ ពីអក ៅ ងដែរ។ ការរកឃើញ ការបកស្រយ ា និងសេចក្តីសន្និដ្ឋាន ដែលសរសេររៀបរាប់នៅក្នុងស្នារដៃនេះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងទស្សនៈទាំងស្រុងរបស់ធនាគារពិភពលោក ក្រុមប្រឹក្សាភិបាល ឬពីរដ្ឋាភិបាល ដែលខ្លួនតំណាងនោះទេ។ ធនាគារពិភពលោក សូមមិនធានាអះអាងចំពោះភាពត្រឹមត្រូវនៃទិន្ន័យដែលបានដាក់បញ្ចូលក្នុងស្នារដៃនេះទេ។ ផែនទីព្រំទល់ ពណ៌ លេខ និងព័ត៌មានដែលបង្ហាញជូននៅលើផែនទីទាំងនេះ ដែលមាននៅក្នុងស្នារដៃនេះ មិនបានបង្ហាញអំពីការវិនិច្ឆ័យ ការយល់ឃើញ របស់ធនាគារពិភពលោក ពាក់ព័ន្ធនឹងស្ថានភាពផ្លូវច្បាប់ ទាក់ទងទៅនឹងដែនដី ឬការអនុម័ត ឬការទទួលយកនូវទំហំ/ប្រវែងនៃព្រំដែនទាំងអស់នោះទេ។ ធនាគារពិភពលោក សូមរក្សា សិទ្ធដោយសូមអះអាងថា រាល់ព័ត៌មានទាំងអស់ គឺមិនត្រូវបានបង្កើតជាឬត្រូវបានគេចាត់ទុកជា ដែនកំណត់ឬជាឧបសគ្គរារាំងចំពោះសិទ្ធនិងបុព្វសិទ្ធដែលមាន របស់ធនាគារពិភពលោក។ សិទ្ធនិងការអនុញ្ញាត ស្នារដៃនេះគឺអាចរកបាននៅក្នុង Creative Commons Attribution 3.0 IGO license (CC BY 3.0 IGO) http://creativecommons.org/licenses/ by/3.0/igo.នៅក្រម ោ ការអនុញត ្ធ ង ា្ញ របស់ Creative Commons Attribution លោក/អ្នក អាចមានសិទក ុ្ន ការចម្លង ចែកចាយ ផ្ទរ េ និងកែរសម្រល ួ ស្នរ ៃ ះ ា ដន េ រួមទាំងការអនុវត្តសកម្មភាពក្នុងន័យពាណិជ្ជកម្មផងដែរ ដោយត្រូវតាមអនុលោមតាមលក្ខណ្ឌដូចខាងក្រោមនេះ៖ ភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធ៖ សូមសរសេរនៅក្នុងស្នារដៃនេះ ដូចខាងក្រោម៖ ធនាគារពិភពលោក ឆ្នាំ២០១៩ ការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវប្រសិទ្ធភាពហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈរបស់កម្ពុជា D.C.: ក្រុមធនាគារពិភពលោក ការបកប្រែ៖ ក្នុងករណីលោកអ្នក ធ្វើការបកប្រែស្នារដៃនេះ សូមបញ្ជាក់បន្ថែមដោយបន្ថែមនូវ សេចក្តីធានាអះអាងដោយបញ្ជាក់ភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធថា៖ខ្លឹមសារ បកប្រែនេះ មិនមែនជាខ្លឹមសារដែលបកប្រែដោយធនាគារពិភពលោកនោះទេ ហើយខ្លឹមសារបកប្រែនេះ មិនគួរត្រូវបានគេចាត់ទុកថាជាការបកប្រែផ្លូវការដោយ ធនាគារពិភពលោកនោះឡើយ។ ធនាគារពិភពលោកនិងមិនទទួលខុសត្រូវលើខ្លឹមសារឬកំហុសឆ្គងណាមួយដែលកើតមានឡើងលើខ្លឹមសារបកប្រែនេះទេ។ ការកែរសម្រួល៖ ប្រសិនបើលោកអ្នកធ្វើការកែរសម្រួលទៅលើស្នារដៃនេះ សូមធ្វើការបន្ថែមនូវខ្លឹមសារនៃសេចក្តីធានាអះអាង ដោយភ្ជាប់ជាមួយនូវការបញ្ជាក់ ភាពជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធ ដោយធ្វើការបញ្ជាក់បន្ថែមថា៖ នេះគឺជាការកែរសម្រួលទៅលើស្នារដៃដើម ដែលតាក់តែងឡើងដោយធនាគារពិភពលោក។ រាល់ទស្សនៈ និងគំនិតយោបល់ដែលបង្ហាញនៅក្នុងអត្ថបទកែរសម្រួលនេះ គឺជាការទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងរបស់អ្នកនិពន្ធ ដែលតាក់តែងនូវសេចក្តីកែរសម្រួលនេះ ហើយ ខ្លឹមសារកែសម្រួលនេះ មិនត្រូវបានអនុម័តដោយធនាគារពិភពលោកនោះទេ។ ខ្លឹមសារទាក់ទងនឹងភាគីទី៣៖ ធនាគារពិភពលោកមិនមានតម្រូវការចាំបាច់ក្នុងការធ្វើជាម្ចាស់កម្មសិទ្ធនៃសមាសភាគនីមួយៗ នៃខ្លឹមសារដែលមាននៅក្នុងស្នារដៃ នេះនោះទេ។ ដោយហេតុនេះហើយ ធនាគារពិភពលោក សូមមិនធ្វើការធានាអះអាង ចំពោះការប្រើប្រាស់សមាសភាគខ្លឹមសារផ្ទាល់របស់ភាគីទី៣ ឬផ្នែកណា មួយដែលមាននៅក្នុងខ្លឹមសារនៃស្នារដៃនេះ ដែលវានឹងមិនប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធរបស់បុគ្គលដែលជាភាគីទី៣នោះឡើយ។ ហានិភ័យនៃការធានាអះអាង ដែលជា លទ្ធផលចេញមកពីការរំលោភបំពានទាំងនេះ ជាការទទួលខុសត្រូវដោយផ្ទាល់របស់បុគ្គលខ្លួនឯង ដោយមិនពាក់ព័ន្ធនឹងធនាគារពិភពលោកឡើយ។ ប្រសិនបើ លោក/អ្នក មានបំណងប្រើប្រាស់សារជាថ្មីនូវសមាសភាគនៃស្នារដៃនេះ វាជាការទទួលខុសត្រូវទាំងស្រុងរបស់លោក/អ្នក ក្នុងការកំណត់ថាតើ គួរត្រូវសុំការ អនុញ្ញាតសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ជាថ្មី ឬត្រូវធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីទទួលបានការអនុញ្ញាត្តិសិទ្ធថតចម្លងពីម្ចាស់ដើម។ ឧទាហរណ៍នៃសមាសភាគដែលអាចស្នើរសុំការ អនុញ្ញាតអាចមានដូចជា តារាង តួរលេខ រូបថត ជាដើម តែមិនមែនមានន័យថា ត្រូវតែស្នើរសុំការអនុញ្ញាតទាំងអស់នោះទេ។ រាល់ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងសិទ្ធ និង អាជ្ញាបណ្ណអនុញ្ញាត គួរតែផ្ញើរទៅកាន់ ផ្នែកបោះពុម្ពផ្សាយនិងចំណេះដឹង ធនាគារពិភពលោក ដែលមានអាសយដ្ឋាននៅ អាគារលេខ 1818 H Street NW, ក្រុង Washington, DC 20433, សហរដ្ឋអាមេរិក USA; fax: 202-522-2625; e-mail: pubrights@worldbank.org. របាយការណ៏ការពិនិត្យមើលចំណាយសាធារណៈនេះ បានរៀបចំឡើងដោយផ្អែកលើឯកសារពិភាក្សាចំនួន៦ផ្សេងៗគ្នា តាមសំណើ និង កិច្ចសហការជាមួយ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា។ ឯកសារពិភាក្សាទាំងនោះរួមមាន ឯកសារស្តីពីការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈ ពន្ធលើកទឹកចិត្ត វិស័យអប់រំ កសិកម្ម និង ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត ដែលត្រូវបានបញ្ចប់នៅខែកក្កដាឆ្នាំ ២០១៧ ដោយមានការត្រួតពិនិត្យផ្ទៃក្នុង និង ការពិគ្រោះយោបល់យ៉ាងទូលំទូលាយជាមួយរដ្ឋាភិបាល។ ឯកសារពិភាក្សាស្តីពីការដឹកជញ្ជូន និងរបាយការណ៍ចុងក្រោយត្រូវបានបញ្ចប់នៅខែមិថុនាឆ្នាំ ២០១៨ ។ ការអនុញ្ញាតជាផ្លូវការសម្រាប់ការចេញផ្សាយជា សាធារណៈនៃរបាយការណ៍នេះ ត្រូវបានអនុម័តនៅខែមេសាឆ្នាំ ២០១៩ នេះ ។ ដូចនេះហើយ គួរកត់សម្គាល់ថា នៅពេលដែលរបាយការណ៍នេះបោះពុម្ពផ្សាយ វាមិនអាចឆ្លុះបញ្ចាំងពីតួលេខហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ និងការកែទម្រង់គោលនយោបាយចុងក្រោយបំផុតនោះទេ ហើយអនុសាសន៍មួយចំនួនដែលមាននៅក្នុង របាយការណ៍នេះ ត្រូវបានអនុវត្តរួចរាល់ហើយ។ សម្រាប់ព័ត៌មានបន្ថែមស្តីពីការរីកចម្រើនផ្នែកកំណែទម្រង់ក្នុងវិស័យអប់រំ អ្នកអាចស្វែងរករបាយការណ៍បន្ថែម ដែលផ្តល់ឲ្យដោយក្រសួងអប់រំយុវជន និង កីឡា និងបានដាក់បញ្ចូលជាឧបសម្ព័ន្ធក្នុងរបាយការណ៍នេះ។ ការបង្កើន ប្រសិទ្ធភាពហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ នៅកម្ពុជា ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ មាតិកា បញ្ជីពាក្យកាត់ iii សេចក្តីថ្លែងអំណរគុណ v ខ្លឹមសារសង្ខេប vii ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងមាននិរន្តរភាព ខណៈពេលដែល សម្ពាធកើតឡើងពីការកើនឡើងនូវ ការផ្តល់ប្រាក់បៀវត្សន៍ គឺទាមទារឱ្យមានការកែលម្អរគុណភាពនៃចំណាយសាធារណៈ viii ការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តលើដំណើរការបង់ពន្ធ អាចត្រូវបានសម្រួលដើម្បីកាត់បន្ថយចំណាយសារពើពន្ធ ខណៈពេលដែលនៅមានការគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងផ្សេងៗទៀត ដើម្បីទាក់ទាញការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស ix ការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈឱ្យកាន់តែខ្លាំងក្លាគឺចាំបាច់ដើម្បីបង្កើនការផ្តល់នូវការវិនយោគលើហេដ្ឋា រចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈ ដែលជាប្រពៃណីនិងជាបណ្តើរៗ ត្រូវបានកសាងនិងពង្រឹងដោយដៃគូអភិវឌ្ឍន x រដ្ឋាភិបាលកំពុងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទ្វេរដងក្នុងការបង្កើន ការយកចិត្តទុកដាក់ ទៅលើវិស័យអប់រំ និងដើម្បីបន្ត ធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវលទ្ធភាពទទួលបាន ប្រសិទ្ធភាពនិងគុណភាពនៃលទ្ធផលនៃការសិក្សា xi ថ្វីបើមានការបង្កើនមូលនិធិថវិកាក៏ដោយ ប្រទេសកម្ពុជា មិនបានធ្វើការវិនយោគគ្រប់គ្រាន់លើមុខងារសំខាន់ៗផ្នែក មុខងារបច្ចេកទេសនិងបទដ្ឋានពាក់ព័ន្ធដែលចាំបាច់សម្រាប់ពិពិធកម្មកសិកម្ម ដែលប្រកបដោយលក្ខណៈប្រកួតប្រជែង xiii ដើម្បីធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការផ្តល់នូវហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ និងការជួសជុលថែទាំ បញ្ហាភាពរាយប៉ាយនៃ ស្ថាប័នសំខាន់ៗ គឺចាំបាច់ត្រូវយកមកដោះស្រាយ xiv សេចក្តីសន្និដ្ឋាន xv ii ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ បញ្ជីពាក្យកាត់ AOP ផែនការប្រតិបត្តិប្រចាំឆ្នាំ IMCRR គណៈកម្មការអន្តរក្រសួងសម្រាប់ការស្តារនិងជួសជុល ASDP ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍វិស័យកសិកម្ម IMS ការស្ទង់មតិពីលក្ខណ្ឌលើកទឹកចិត្តវិនិយោគិន ASEAN សមាគមប្រជាជាតិអាស៊ីអាគ្នេយ៍ IPA ជំនួយលើគម្រោងវិនិយោគ ASPIRE កម្មវិធីសេវាកម្មកសិកម្មសម្រាប់ការច្នៃប្រឌិត ភាពធន់ ITA សំវិធានធនពន្ធលើការវិនិយោគ និងការផ្សព្វផ្សាយ ITC ឥណទានពន្ធវិនិយោគ BSP ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រថវិកា IWRM ការគ្រប់គ្រងធនធានទឹកចម្រុះ CAVAC កម្មវិធីខ្សែសង្វាក់តម្លៃកសិកម្មកម្ពុជា KHR ប្រាក់រៀលខ្មែរ CDC ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា LoI ច្បាប់ ស្តីពីការវិនិយោគ CISIS ប្រព័ន្ធព័ត៌មានស្តីពីប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រកម្ពុជា LTU អង្គភាពបង់ពន្ធធំ CIT ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលសាជីវកម្ម M&E ការត្រួតពិនិត្យ និង វាយតម្លៃ CRC វិញ្ញាបនបត្រចុះបញ្ជីតាមលក្ខខណ្ឌ MAFF ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ DP ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ MEF ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ DPWT មន្ទីរសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន MoEYS ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា EATR អត្រាពន្ធមធ្យមជាធរមាន MoI ក្រសួងមហាផ្ទៃ EBA ក្របខណ្ឌគាំពារពិសេសផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម(EBA) MoLVT ក្រសួងការងារ បណ្តុះបណ្តាល និងវិជ្ជាជីវៈ ECE ការអប់រំកុមារតូច MOP ក្រសួងផែនការ EMIS ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងព័ត៌មានអប់រំ MOWRAM ក្រសួងធនធានទឹក និង ឧតុនិយម ESP ផែនការយុទ្ធសាស្រ្តអប់រំ MPWT ក្រសួងសាធារណការ និង ដឹកជញ្ជូន FDI ការវិនិយោគផ្ទាល់ពីបរទេស MRD ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ FMIS ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងព័ត៌មានហិរញ្ញវត្ថុ MTBF ក្របខណ្ឌកញ្ចប់ថវិកាសម្រាប់រយៈពេលមធ្យម FTA ជំនួយបច្ចេកទេសដោយឥតគិតថ្លៃ NGO អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល FWUC សមាគមកសិករអ្នកប្រើប្រាស់ទឹក NLC ក្រុមប្រឹក្សាឡូជីស្ទីកជាតិ GDCE អគ្គនាយកដ្ឋាន គយ និង រដ្ឋាករ NLMP ផែនការដឹកជញ្ជូនឡូជីស្ទីកជាតិ GDP ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប NSDP ផែនការយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ GDT អគ្គនាយកដ្ឋាន ពន្ធដារ O&M ប្រតិបត្តិការ និង ការជួសជុលថែទាំ HE ការអប់រំនៅកម្រិតឧត្តមសិក្សា OECD អង្គការសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ សេដ្ឋកិច្ច និង IDP គោលនយោបាយអភិវឌ្ឍន៍ឧស្សាហកម្ម ការអភិវឌ្ឍន៍ IFAD មូលនិធិអន្តរជាតិសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍វិស័យកសិកម្ម PB ថវិកាកម្មវិធី IMC គណៈកម្មាធិការអន្តរក្រសួង PDAs មន្ទីរកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទខេត្ត ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ iii PDE មន្ទីរអប់រំខេត្ត RONET ឧបករណ៍វាយតម្លៃបណ្តាញផ្លូវថ្នល់ PDEF មន្ទីរសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុខេត្ត SE ការអប់រំនៅកម្រិតមធ្យមសិក្សា PDWRAM មន្ទីរ ធនធានទឹក និងឧត្តុនិយមខេត្ត SEZ តំបន់សេដ្ឋកិច្ចពិសេស PE ការអប់រំកម្រិតបឋមសិក្សា SIF មូលនិធិកែលម្អរសាលារៀន PETS ការអង្កេតតាមដានចំណាយសាធារណៈ SIG ជំនួយកែលម្អរសាលារៀន PFMRP កម្មវិធីកំណែរទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ SME សហគ្រាសធុនតូច-មធ្យម PIM ការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈ SNEC ឧត្តមក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ PIP កម្មវិធីវិនិយោគសាធារណៈ SOB ថវិកាប្រតិបត្តិសាលារៀន PISA កម្មវិធីសម្រាប់ការវាយតម្លៃសិស្សជាអន្តរជាតិ SOP ស្តង់ដារប្រតិបត្តិ PMIS អនុគណៈកម្មាធិការវិនិយោគខេត្ត - ក្រុង SPS ស្តង់ដារអនាម័យ និងភោត្តគាមអនាម័យ PPCH សាលារាជធានីភ្នំពេញ TIN លេខសម្គាល់អត្តសញ្ញាណពន្ធ PPP ភាពជាដៃគូរវាងវិស័យសាធារណៈ និងវិស័យឯកជន TSA គណនីរតនាគារ សម្រាប់ឯកត្តជន PRoMMS ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងជួសជុលថែទាំផ្លូវខេត្ត TT ការបណ្តុះបណ្តាលគ្រូបង្រៀន PT រតនាគារខេត្ត TVET ការអប់រំ បណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេស និងវិជ្ជាជីវៈ PTMA អាជ្ញាធរស្វ័យយ័តដឹកជញ្ជូនរាជធានីភ្នំពេញ TWGAW ក្រុមការងារបច្ចេកទេសស្តីពីកសិកម្មនិងទឹក QIP គម្រោងវិនិយោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ USD ប្រាក់ដុល្លារអាមេរិក R&D ការស្រាវជ្រាវ និង ការអភិវឌ្ឍន៍ VAT ពន្ធលើតម្លៃបន្ថែម RGC រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា WTO អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក RMS យុទ្ធសាស្ត្រប្រមូលចំណូល iv ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ សេចក្តីថ្លែងអំណរគុណ ិ ត របាយការណ៍ពន ្ ឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈនេះ គឺរៀបចំឡង ិ យ ុ ធនាគារពិភពលោក ដែលដឹកនាំដោយលោក Miguel ើ ដោយក្រម Eduardo SánchezMartín (ប្រធានក្រុមការងារ) និងទទួលបានការណែនាំផ្តល់យោបល់ដោយ Ellen A. Goldstein, Ulrich Zachau, Inguna Dobraja, Shabih Ali Mohib, Mark Austin, Lars Sondergaard, Louise Scura, Mathew Verghis និង Deepak Mishra។ របាយការណ៍នេះត្រូវបានកែសម្រួលដោយ Minna Hahn Tong និងត្រូវបានផ្តល់ជំនួយក្នុងដំណើការសិក្សាស្រាវជ្រាវដោយ Karl Petter Hoyning ។ របាយការណ៍នេះផ្តោតលើឯកសារពិភាក្សារចំនួនប្រាំពីរ មានដូចជា និន្នាការសារពើពន្ធ (ដោយ Sodeth Ly,Gabriel Filc, Karl Petter Hoyning, Miguel SánchezMartín); ការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តលើការបង់ពន្ធ (ដោយ Richard Stern, Bill Chandler, Miguel SánchezMartín, Marong Chea, Kontell Samon, Ricardo Habalian); ការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈ (ដោយ Tuan Minh Le, Jay-Hyung Kim, Leah April); អប់រំ (ដោយ Thomas Pave Sohnesen, Sokbunthoeun So, Karl Petter Hoyning); កសិកម្ម (ដោយ Sergiy Zorya, Steven Jaffee, Karl Petter Hoyning); ទឹក និងធារាសាស្ត្រ (ដោយ Nigel Hayball, Karl Petter ូ (ដោយ Cecilia Briceño-Garmendia និង Manopiniwes)។ យើងខ្ញក Hoyning, Virak Chan); និងការដឹកជញ្ជន ៏ ម ំុ ស ែ អំណរគុណ ូ ថ្លង យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ ចំពោះលោក Sodeth Ly, Erik von Uexkull, Tsuyoshi Fukao, Simeth Beng, Fata No, Kimsun Tong, Mudita Chamroeun, និង Veasna Bun សម្រាប់ការរួមចំណែកក្នុងរបាយការណ៍នេះ តាមរយៈឯកសារពិភាក្សាខាងលើ។ ក្រុមការងារក៏សូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះលោក Sebastian James, Shabih Ali Mohib, Murray Petrie, Samer Al-Samarrai, Eileen Burke, និង Joop Stoutjesdijk ដែលបានធ្វើជាអ្នកត្រួតពិនិត្យលើឯកសារពិភាក្សានេះ និងដោយមានការកែសម្រួលពី Guenter Heidenhof, Robert Taliercio, Harry Anthony Patrinos, Nathan Belete, Sudipto Sarkar, និង Almud Weitz (គណៈ គ្រប់គ្រងក្រុមធនាគារពិភពលោកទាំងអស់)។ ឯកសារពិភក្សានីមួយៗ ត្រូវបានពិគ្រោះយោបល់ជាមួយអ្នកពាក់ព័ន្ធជាច្រើន ព្រមទាំងជាមួយនឹងគណៈកម្មាធិការជាតិPERកម្ពុជាដែលត្រូវ បានបង្កើតឡើងដោយប្រកាសផ្លូវការនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៦។ លើសពីនេះទៀតឯកសារកិច្ចពិភាក្សាចុងក្រោយត្រូវបានបង្ហាញនៅក្នុង សិក្ខាសាលា ពិភាក្សាស្តីពីថវិកាក្នុងខែកក្កដាឆ្នាំ២០១៧ដែលត្រូវបានធ្វើជាសហប្រធានដោយក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ និងក្រសួងស្ថាប័ន ពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត។ ុ ការងារសូមថ្លង ក្រម ា ជ្រល ែ អំណរគុណយ៉ង ៅ ពោ ា ជ្រច ្ ី វិសស ំ ះ ឯ.ឧ. វងស ្ត ុ (រដ្ឋលខា េ ធិការក្រសង េ ក ួ សដ ិ ្ច និងហិរញ្ញវត្ថ) ្ឋ ច ា កា ុ សម្រប់ រដឹកនាំ និងការ ់ ផ្តលយោ ឹ្រ សា បល់បក ៃ បស់ឯកឧត្តមក្នង ្ ដ៏មានតម្លរ ុ នាមជាប្រធានគណៈកម្មធ ា កា ិ រPERកម្ពជា ុ ែ អំណរអរគុណជូនចំពោះគ្របដ និងសូមថ្លង ៃ រ ់ គ ូ ភាគី ពីខាងតំណាងរាជរដ្ឋាភិបាល ដែលបានរួមចំណែកផងដែរក្នុងដំណើរការនេះ ដែលក្នុងនោះរួមមាន ឯ.ឧ បណ្ឌិត ហង់ ជួនណារ៉ុន (រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួង អប់រំយុវជននិងកីឡា) ឯ.ឧ. វ៉េង សាខុន (រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ) ឯ.ឧ. ទី សុគន្ធ (រដ្ឋលេខាធិការនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ) ឯ.ឧ. ប៊ុន ហៀន (រដ្ឋលេខាធិការក្រសួង ធនធានទឹក និងឧតុនិយម) ឯ.ឧ. ថោ ជេតា (រដ្ឋាលេខាធិការក្រសួងធនធាន ទឹកនិងឧតុនិយម) ឯ.ឧ. ណាត ប៊ុនរឿន (រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា), ឯ.ឧ. ផេង សុវិជ្ជានូ (រដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងការងារនិង បណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ) ឯ.ឧ. រស់ សីលវ៉ា (អនុរដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួង សេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ) ឯ.ឧ. ចាន់ សុធី (អនុរដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួង សេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ), ឯ.ឧ. ផាន់ ផល្លា (អនុរដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួង សេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ), ឯ.ឧ. ថោង បូរ៉ាន់ (អនុរដ្ឋលេខាធិការ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា) ឯ.ឧ. ចាន់ យុត្ថា (អគ្គាធិការ និងជានាយកខុទ្ទកាល័យរដ្ឋមន្ត្រី) ឯ.ឧ. ប៉ែន ធីរ៉ុង្គ (អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានសហប្រតិបត្តិការ អន្តរជាតិ និងគ្រប់គ្រងបំណុល នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ), ឯ.ឧ. ថេង បញ្ញាធន (អគ្គនាយក នៃនាយកដ្ឋានផែនការ នៃក្រសួងផែនការ) ឯ.ឧ. បណ្ឌិត វង្ស ប៊ុនឥន្ទ្រាវុធ (អគ្គនាយក អគ្គនាយកដា្ឋនរតនាគារជាតិនៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ), ឯ.ឧ. វ៉ាស៊ីម សុរិយា (អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានរដ្ឋបាលនិងហិរញ្ញវត្ថុ នៃក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ), ឯ.ឧ. ហេង រត្ន័វិសិដ្ឋ (អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានកិច្ចការ សាធារណៈ ក្រសួងសារធារណការ និងដឹកជញ្ជូន), ឯ.ឧ. ពៅ ម៉ាលី (អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានដឹកជញ្ជូន ក្រសួងសារធារណការ និងដឹកជញ្ជូន), ឯ.ឧ. ចាន់ ដារ៉ុង (អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានកិច្ចការបច្ចេកទេស នៃក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ) ឯ.ឧ. កែវ បេងវ៉ាត (អគ្គនាយក នៃអគ្គនាយកដ្ឋាន ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ v រដ្ឋបាល និង ហិរញ្ញវត្ថុថ្នាក់ក្រោមជាតិ នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ)ឯ.ឧ. ឈឹម សារ៉េត (អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានលទ្ធកម្មសាធារណៈ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ),ឯ.ឧ. ពុន សាចៈ (អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេស), ឯ.ឧ. ឃួង ស្រេង (អភិបាលរាជធានីភ្នំពេញ), ឯ.ឧ. Ming Bansovannatichasila (អគ្គនាយករង អគ្គនាយកដ្ឋានរតនាគារជាតិ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ), ឯ.ឧ. ប៉ែន សំអាត (អគ្គនាយករង នៃអគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋាករ), ឯ.ឧ. នួនចាន់រិទ្ធ (អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ), ឯ.ឧ. ប៊ុន ណារី (អគ្គនាយករង អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ), ឯ.ឧ. អ៊ុង លុយណា (អគ្គនាយករង អគ្គនាយកដ្ឋានថវិកា ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ)លោក សែន សុវណ្ណ ៃ ស (អគ្គនាយករង នក ួ កសិកម្ម រុកប ្រ ង ា្ខ មា ្រ ញ់ និង នសា េ ទ) លោកបណ្ឌត ិ ប៊ន ា ឋាមពល) លោក អ៊ង ុ ណារិទ្ធ (អគ្គនាយករង អគ្គនាយកដ្ឋន ា៉ ់ ុ បូរត ា គោលនយោបាយនិងផន (អគ្គនាយករង អគ្គនាយកដ្ឋន ួ អប់រយ ែ ការ ក្រសង ំ វ ុ ជននិងកីឡា) លោកវជ េ ប ិ ឌី សុវណ្ណ (អគ្គនាយករង អគ្គនាយកដ្ឋន ្ជ ណ្ឌត ា រដ្ឋបាល និងហិរញ្ញវត្ថុ ថ្នាក់ក្រោមជាតិ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ) លោក គង់ សុផល (អគ្គនាយករង អគ្គនាយកដ្ឋានដឹកជញ្ជូនផ្លូវទឹក ក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន) ឯកឧត្តម គឹម វឌ្ឍនា (អគ្គលេខាធិការរង គណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ) លោក កើត ឆែ (អភិបាលរង សាលារាជធានីភ្នំពេញ) លោក មាស សំអាន (ប្រធានការិយាល័យកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពហុភាគី ក្រសួង សេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ហួត សិរីមង្គល (ប្រធានការិយាល័យចំណាយទី១ រតនាគារជាតិក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ) លោក លន ចិត្រា (អនុប្រធានការិយាល័យ អគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋករ) លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ស ចេស្តា (អគ្គលេខាធិការរង នៃក្រសួងកសិកម្ម) លោក អ៊ុង ចាន់ណា (ប្រធាននាយកដ្ឋាន ធានាគុណភាពអប់រំ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា), លោក ប៉ុង ពីទីន (ប្រធាននាយកដ្ឋាន គ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធព័ត៌មានអប់រំ EMIS, ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា), លោក ស សុភាព (ប្រធាននាយកដ្ឋានត្រួតពិនិត្យនិងវាយតម្លៃ ក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡា)លោក ស្រី វុទ្ធី (ប្រធាននាយកដ្ឋានផែនការនិងស្ថិតិ ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា) លោក ឈាង វណ្ណរិទ្ធ (ប្រធាននាយកដ្ឋាន ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចនិងគោល នយោបាយសារពើពន្ធ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ហាវ រតនៈ (ប្រធាននាយកដ្ឋាន រៀបចំថវិកា ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ជា ឡេឌីន (ប្រធាននាយកដ្ឋាន ក្រសួងរ៉ែ និង ឋាមពល) លោក ឃ្លោក សំអាង (ប្រធាននាយកដ្ឋានផែនការនិងសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិ ក្រសួងធនធានទឹក និងឧតុនិយម) លោក មុយ មានីន (ប្រធាននាយកដ្ឋានហិរញ្ញវត្ថុ នៃក្រសួងធនធានទឹកនិងឧតុនិយម) លោក ម៉ក់ មុន្នី (ប្រធាននាយកដ្ឋានផែនការនិងស្ថិតិ នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ) លោក គង់ ភឿន (ប្រធាននាយកដ្ឋានផ្លូវលំជនបទ ក្រសួងអភវិវឌ្ឍន៍ជនបទ (លោក វ៉ា ប៊ុនណាក់ (អនុប្រធាននាយកដ្ឋាន ផ្លូវជនបទ នៃក្រសួងអភវិវឌ្ឍន៍ជនបទ) លោក ចាន់ ណារិទ្ធ (អនុប្រធាន នាយកដ្ឋានម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចនិង គោលនយោបាយសារពើពន្ធក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ទេព ភារិទ្ធ (អនុប្រធាននាយកដ្ឋានហិរញ្ញវត្ថុ នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ហួត សិរីមង្គល (ប្រធានការិយាល័យចំណាយទី១ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ) លោក លី សុភារិទ្ធ (ប្រធានកម្មវិធីសវនកម្ម អគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋករ) លោក គឹម ផល្លី (ប្រធានការិយាល័យផែនការ និង ស្ថិតិ នាយកដ្ចានផ្លូវលំជនបទ ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ) លោក ឡៅ ប៉ូលីវេត (នាយកដ្ចានម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និង គោលនយោបាយសារពើពន្ធ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ឡាយ សុភ័ក្ត្រ (អគ្គនាយកដ្ឋានថវិកា នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ) លោក រស់ បារ៉ុម (អគ្គនាយកដ្ឋានថវិការ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ហ៊ុល បុណ្ណារត្ន័ (អគ្គនាយកដ្ឋានថវិការ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ឈួន សំរិទ្ធ (អគ្គនាយកដ្ឋានថវិកា ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ), លោក ណាទិន ផាតែល (អគ្គនាយកដ្ចានថវិកា នៃក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ) លោក ស៊ីម ពិសិដ្ឋ (អ្នកជំនាញការសេដ្ឋកិច្ច ថ្នាក់ជាតិ នាយកដ្ឋាន ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងគោលនយោបាយសារពើពន្ធ, ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ), លោក ម៉ក់ វិចិត្រសក្កដា (នាយកដ្ឋាន ម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច និងគោលនយោបាយសារពើពន្ធ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ហិរញ្ញវត្ថុ), លោកផេង សម្បូរ (នាយកដ្ឋានផ្លូវលំជនបទ ក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ ជនបទ) លោកធូ សំណាង (មន្រ្តីសម្របសម្រួលអង្គភាពគ្រប់គ្រង និងប្រមូលទិន្នន័យផ្លូវលំ ក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន) លោក Gailtan (មន្រ្តីសម្របសម្រួលអង្គភាពគ្រប់គ្រង និងប្រមូលទិន្នន័យផ្លូវលំ ក្រសួងសាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន) លោក ស្រេង សុភណ្ឌរស្មី (អគ្គនាយកដ្ឋានគោលនយោបាយហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈនិងសេដ្ឋកិច្ច) លោក ជួន ចន្ទសុភា (អគ្គនាយដ្ឋានគយនិងរដ្ឋករ) លោកស្រី ហៃ ផានីន (អគ្គនាយករង កំពង់ផែស្វ័យ័តភ្នំពេញ) និងលោក ហៀក ភារុណ (អគ្គនាយករង កំពង់ផែស្វ័យ័តភ្នំពេញ) លោក ហ៊ុន សុខាល័យ (ប្រធានស្តីទី នាយកដ្ឋានផែនការ/ទីផ្សារ កំពង់ផែស្វ័យយ័តរាជធានីភ្នំពេញ)។ ំុ ស យើងខ្ញក ូ សម្តង ៏ ម ែ នូវអំណរអរគុណ ចំពោះការរួមចំណក ែ វិភាគទានបន្ថម ែ ទៀតពីបណ្តស ិ នៅក្នង ា ហសេវក ូ ភិវឌ្ឍន៍ ដូចជាលោក ុ អង្គការដៃគអ Jiangfeng Zhang (នាយករង ផ្នែកបរិស្ថានធនធានធម្មជាតិនិងកសិកម្ម នាយកដ្ឋានអាស៊ីអាគ្នេយ៍) លោកស្រី Dang Thuy Trang (អ្នកឯកទេសបរិស្ថាន ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី) លោក ឡុង ពិសិដ្ឋ (មន្រ្តីគំរោងជាន់ខ្ពស់ ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី) លោក អ៊ុក នីដា (មន្រ្តីគម្រោងជាន់ខ្ពស់ នៃធនាគារអភិវឌ្ឍន៍អាស៊ី) លោក មួង ស៊ីដេត (មន្រ្តីគម្រោងប្រធានផ្នែកកសិកម្មនិងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ AFD) លោក Javier del Castillo (អ្នកឯកទេសគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ EU) , លោក Pieter Ypma (អ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកកសិ - ឧស្សាហកម្ម), លោកស្រី ស៊ីវ ឈាង (មន្រ្តីកម្មវិធីជាន់ខ្ពស់ផ្នែកកសិកម្ម និង អភិវឌ្ឍន៍ជនបទនៃ JICA) លោក Koichi Ogawa (ទីប្រឹក្សា JICA) លោក Iwase Hideaki (ទីប្រឹក្សាគម្រោង JICA) , លោក Kawano Ryo (ទីប្រឹក្សា គម្រោង, JICA), កញ្ញា សេង សូឡាឌី (មន្រ្តីកម្មវិធី JICA), លោកស្រី សាង លី (មន្រ្តីផ្នែកកសិកម្ម USAID), លោក លី សុភា (អ្នកឯកទេសគ្រប់គ្រងគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មនិងសេដ្ឋកិច្ច USAID ) និងលោក Philip Courtnadge (ទីប្រឹក្សាUNDP ប្រចាំនៅក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា) ។ ក្រុមការងារក៏សូមថ្លែងអំណរគុណផងដែរចំពោះលោកស្រី គី លីណា លោកស្រី គង់ លីដែន លោកស្រី អ៊ូ ណារីយ៉ា ដាលីន លោកស្រី ជៀប រ៉ាវ៉ាន់ និង លោក លី ច័ន្ទចំរ៉ុង សម្រាប់ការគាំទ្ររបស់ពួកគេក្នុងដំណើរការងាររបស់ក្រុមបេសកកម្ម និងកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធនានា។ vi ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ ខ្លឹមសារសង្ខេប កំ ៏ ង ពន្ធដប ុ្រ បយ នើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាយ៉ាងឆាប់រហ័ស និងការកាត់បន្ថយ នូវភាពកក ី្រ ្រ បានកើតមានឡើងនៅក្នង មានស្ថេរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ្ន ផ ័ ប ្រ ត ុ ។ ំ ត ុ សម្រច កម្ពជា ុ បរិយាកាសដែល និងការគ្រប់គ្រងសារពើរ េ បាននូវកំណន េ ក ើ សដ ិ យ ្ឋ ច ្ច ង ា៉ ទទួលបានពីការផ្តល់ជំនួយឥតសំណង ដែលទទួលបានពី DP និង ការដំឡើងប្រាក់បៀវត្សន៍ដល់វិស័យសាធារណៈយ៉ាងឆាប់រហ័ស ii). ែ អាចកើតមានឡើងចំពោះការប្រមល លទ្ធភាពដល ា ច ូ ប្រក ំ ល ់ ណ ែ ូ បន្ថម ពី កា រអនុ វ ត្ត យុ ទ្ធ សា ស្រ្ត ប្រ មូ ល ប្រា ក់ ចំ ណូ ល ដែ ល ធ្លា ប់ ទ ទួ ល បាន ា ភា ឆាប់រហ័ស និងបានកាត់បន្ថយនូវអត្រន ី គ ៃ ពក្រក្រ រ ួ ឱយ ្ កត់សម្គល ា ។់ ា ច ជោគជ័យអាចនឹងមានការធ្លក់ ះ ុ iii). ការផ្លស ា ប ូ្ត ពីការពឹងផ្អក ់ រ ា ែ យ៉ង ក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ ប្រទេសកម្ពុជា គឺជាប្រទេស ំា ទៅលើដគ ខ្លង ៃ អ ា កា ូ ភិវឌ្ឍ (DPs) សម្រប់ រផ្តលជ ំ យ ់ ន ើ រ ួ អភិវឌ្ឍន៍លកា មួយក្នង ុ ចំណោមបណ្តប ា ទ្រ ស េ ដល ែ ទទួលបាននូវការរីកចម្រន ើ លឿន កសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈ(ក្រោមជំនួយឥតសំណងដែល បំផត ុ នៅលើពភ ិ ពលោក និងសម្រច េ បានគោលដៅអភិវឌឍ ្ ន៍សហសស ្ វតស ្ រ៍ កំពុងធ្លាក់ចុះក្នងហិរញ្ញប្បទានសម្បទាន) ដោយប្តូរមកជាទម្រង់ នៃ របស់ខ្លួនភាគច្រើន ដែលរួមមាន ការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រ (ធនាគារ ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានដោយរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងផ្ទាល់និង iv). បញ្ហា ពិភពលោកឆ្នាំ ២០១៧)។ ការសម្រេចបានដូចនេះ គឺត្រូវបានឬ ប្រឈមនានាចំពោះការផ្តល់សេវាសាធារណៈ រួមមានការផ្តល់ការអប់រំ សម្រួលដោយការ ផ្តល់ភាពអនុគ្រោះពាណិជ្ជកម្ម ពិសេសគឺការបើក ប្រកបដោយគុណភាពសម្រាប់ទាំងអស់គ្នាការផ្តល់ទំនិញសាធារណៈ ទូលាយផ្នែកពាណិជ្ជកម្ម លំហូរវិនិយោគ និងស្ថេរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច ុ វិសយ នៅក្នង ័ កសិកម្ម និងការកសាងនិងថទាំ ណ្តញ ែ ប ូ ទំនប ា ដឹកជញ្ជន ើ ជាមួយនឹងប្រវត ិ ន ្ត អ ៃ ត្រប ា រូ្ត ប្រក ា ដ់ ល ែ មានស្ថរ េ ភាពរឹងមាំ និងសេដក ិ ្ច ្ឋ ច ដែលត្រូវការចាំបាច់សម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរនិងធ្វើឱ្យមានកំនើនសេដ្ឋកិច្ច ដុល្លារូបនីយកម្ម។ ប្រទេសកម្ពុជាបានចាកចេញផុតពីវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុ ប្រកបដោយជោគជ័យសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។ អាស៊ីឆ្នាំ ១៩៩៨ និងវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុពិភពលោកឆ្នំា ២០០៩ ដោយ ការត្រួ ត ពិ និ ត្ យ ឡើ ង វិ ញ លើ កា រចំ ណា យសាធារណៈនៅកម្ពុ ជា ំ ទេ មិនបាននៅជាប់គាង ូ្រ រកសា ហើយអតិផរណាគឺតវ ្ បានក្នុងតួរលេខ (PER) ពិភាក្សាអំពីសមិទ្ធផលជាច្រើននៅក្នុងគោលនយោបាយសារ ់ បន្ទប មួយមិនលើសពីរខ្ទង។ ា ព ី នការរីករាលដាលនូវកម្រត ់ មា ិ ឱនភាព ពើពន្ធ រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ននេះ និងស្នើឱ្យមានជម្រើសគោល នៃវិស័យសាធារណៈក្នុងឆ្នាំ ២០០៩ និង២០១០ ក្រសួងស្ថាប័ន នយោបាយ ដែលនឹងដំណើរការទៅមុខ ដោយផ្អែកលើការវិភាគ និង ពាក់ព័ន្ធបានបន្តការដាក់បញ្ចូលគ្នានូវការប្រមូលពន្ធ និងការគ្រប់គ្រង ការពិគ្រោះយោបល់ជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ។ កម្មវិធី PER មានគោល ុ ប្រយត ប្រកបដោយភាពប្រង ិ ញ្ញវត្ថសា ័ ្ន លើហរ ែ ុ ធារណៈដែលរួមចំណក បំណងជួយ រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងការយកឈ្នះលើបញ្ហាប្រឈម ធ្វើឱ្យមានស្ថេរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចទាំងមូល។ ខាងលើ និងឈានឆ្ពោះទៅរកការចំណាយសាធារណៈ និងការផ្តល់ ក្រោយពីបានចេញផុត និងក្លាយខ្លួនជាប្រទេសដែលមានចំណូល សេវាដែលមានប្រសិទ្ធិភាព ថែមទាំងរក្សាស្ថេរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ច។ ្ មកមត មធយ េ ថ្មៗ ិ្រ ទាប នៅពល ី នះេ បទ ្រ ស េ កម្ពជា ុ ចាប់ផម ុ កំពង ្រ ម ើ្ត បឈ អ្វីៗដែលហ៊ុំព័ទ្ធ ជុំវិញបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗទាំងនោះ ជំពូកទាំង ៦ នឹងបញ្ហាផ្នែកសារពើពន្ធនិងការផ្តល់សេវាសាធារណៈ។ ដោយសារ នៃ PER ត្រូវបានផ្អែកទៅលើ ឯកសារផ្ទៃក្នុង ដោយធ្វើការដាក់ កំណើនសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយនិរន្តរភាព GNI សម្រាប់មនុស្សម្នាក់ បញ្ចូលនូវមតិយោបល់ ដែលទទួលបានពីកិច្ចពិគ្រោះយោបល់ចំនួន បានកើនលើសបីដងក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សន៍មកហើយ ដោយចាប់ ំ មួយគណៈកម្មធ ពីរជុជា ិ រ PER ដែលត្រូវបានដឹកនាំដោយក្រសួង ា កា ពី ៣០០ ដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ១៩៩៤ កើនរហូតដល់ប្រមាណ ១,០៧០ សេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ (និងបានបង្កើតឡើងដោយប្រកាសផ្លូវការ ំា ល ដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០១៥ គឺជាឆ្នដ េ កម្ពជា ែ ប្រទស ុ ក្លយ េ ដែល ា ជាប្រទស ្ង ី ១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ ២០១៦)។ លើសពីនះ កាលពីថៃទ េ ទៀតលទ្ធផល មានចំណល ូ មធយ ្ មកម្រត ិ ទាប។ នៅក្នង េ ប្រទស ុ បរិបទនះ េ កម្ពជា ុ ុ កំពង ពីឯកសារពិភាក្សាតាមផ្នែក (ផ្នែកទី២នៃរបាយការណ៍នេះ) ត្រូវបាន ា ឈ ប្រឈមនឹងបញ្ហប្រ មថ្មៗ ី ជាច្រន ើ ដូចជា៖ i). ការធ្លក ា ច់ ះ ំ ល ុ នៃចណ ូ ី ថ បង្ហាញជាសាធារណៈ នៅក្នុងសិក្ខាសាលាពិភាក្សាស្តពី វិកា កាលពី ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ vii ខក េ ក្តស ែ ក្កដាឆ្នំា ២០១៧កន្លងទៅ។ សច ី ង្ខេបនេះផ្តល់ នូវទិដ្ឋភាព ូ បានគេរព នូវថវិកាតាមកម្មវិធីផងដែរ។ កិច្ចប្រឹងប្រែងទាំងនេះត្រវ ឹ ថា ំ ង សង្ខេបនៃការវិភាគ និងអនុសាសន៍ដែលមាននៅក្នុងរបាយការណ៍ ើ តម្លភា នឹងបង្កន ា ពក្នង ើ ស ុ ការវិភាជន៍និងការប្រប ់ នធានសាធារណៈ។ ា្រ ធ PER។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ កំណើននៃការផ្តល់ប្រាក់បៀវត្សន៍ក្នុង ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈត្រូវបានគេរំពឹងថា វិស័យសាធារណៈឆាប់រហ័សពេក បានចាប់ផ្តើមដាក់សម្ពាធមកលើ ំ ត គណនីសារពើពន្ធ ហើយនៅទីបផ ុ អាចជាលទ្ធផលនៃការឈានមិន នឹងមាននិរន្តរភាព ខណៈពេលដែល សម្ពាធ ដល់កម្រិតដែលចង់បាននូវការវិភាជន៍ធនធានសាធារណៈ។ ប្រាក់ កើតឡើងពីការកើនឡើងនូវការផ្តល់ប្រាក់ ្ បរមា របស់វស បៀវត្សន៍អបប ិ យ ័ សាធារណៈ ត្រវ ូ បានដំឡង ្រ ល ើ ពីបហ ែ បៀវត្សន៍ គឺទាមទារឱ្យមានការកែលម្អរ ា្ល ក្នង ៥០ដុលរ ា្ល ក្នង ុ មួយខែ នៅឆ្នំា ២០១២ ដល់ ២៥០ដុលរ ុ ុ មួយខែ ក្នង ឆ្នំា ២០១៨។ ជាលទ្ធផល ប្រាក់បៀវត្សន៍ក្នុងវិស័យសាធារណៈ ត្រូវបាន គុណភាពនៃចំណាយសាធារណៈ េព គរំ ង ឹ ថានឹងមានច្រន ើ ជាង ៨% នផ ី កា ៃ .ស.ស នៅឆ្នំា ២០១៨។ ថ្វបើ រ ុ រយៈពល ក្នង ំា ន្លងមកនះ េ ៥ឆ្នក េ កម្ពជា ុ បានទប់សត ា្ក ឱ ័ ់ នភាពវិសយ ចំណាយលើប្រាក់បៀវត្សន៍សាធារណៈ មានគិតជាភាគរយធៀបនឹង ើ យ សាធារណៈ ដោយជោគជ័យនិងបានធ្វឱ ើ្រ ក្នង ្ មានការរីកចមន ិ ី ុ កម្មវធ ផលិតផលក្នង ុ ស្រក ា ង ុ សរុប នៅតែមានលក្ខណៈស្រដៀងគ្នន ្ឋ ច ឹ សេដក ិ ្ច កំណែទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ(PFMRP)។ បន្ទាប់ពី ៃ ៀតក៏ពត ដទទ ែ តក ិ មន ែ មិត ្រ នះ េ គឺវាតំណាងឱយ ្ ចំណក ្ព ន ែ ដ៏ខស ៃ ក ់ ប ា្រ ់ េ បានដល់ភាគរយកម្រត ការឈានសម្រច ់ ផ ិ ខ្ពសប ុ គឺនៅកម្រត ំ ត ិ ៤.៤% ចំណល ូ របស់រដ្ឋភិ ល (ច្រន ា បា ុ មិនមានចំនន ើ ជាង ១/៣)។ កម្ពជា ួ មន្តី្រ ៃ លិតផលក្នង នផ ុ សរុបក្នង ុ ស្រក ា ុ ឆ្នំ២០១១ ឱនភាពក្នង ុ វិសយ ័ សាធារណៈ ើ ពេកទេ។ តាមពិតចំនន រាជការច្រន ្គ ក ួ បុគល ំ ខ ិ ថែទាស ុ ភាពសាធារណៈ ា ព (បន្ទប ី ន ់ ជ ួ ឥតសំណង) ត្រវ ំ យ ា ម ូ បានកាត់បន្ថយជាបន្តបន្ទប់ កត្រម ឹ ូ ង្រៀន ធៀបនឹងអត្រប និង គ្រប ្រ ជនម្នក ា ជា ិ ទាប ខណៈ ា ់ គឺនៅមានកម្រត ០.២% នៃផ.ស.សនៅឆ្នាំ ២០១៦ (សូមមើលស្ថិតិ ក្នុងចំណុច i/.)។ ពេលដែលអត្រាប្រាក់បៀវត្សន៍ធៀបទៅនឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប េ គឺជាលទ្ធផលនកា នះ ុ យ៉ង ៃ រជំរញ ា ខ្លង ំា ក្លក ា ង ូ ចំណល ុ្ន ការប្រមល ា ់ ូ បន្ទប សម្រប ា ម ្ ម្នក ់ នុសស ិ ខ្ពសជា ា ់ គឺមានកំរត ់ ងប្រទស េ ដល ែ មានប្រក ា ច ំ ល ់ ណ ូ ័ នូវយុទសា ពីការអនុមត ្ត ម ្ធ ស្រប ូ ចំណល ្រ ល ូ ឆ្នំា ២០១៤-២០១៨ រួមទាំង មធ្យមកម្រិតទាប។ ការកើនឡើងការចំណាយ លើខ្ទង់ចំណាយនៃ ការចំណាយសាធារណៈដោយប្រុងប្រយ័ត្នផងដែរ។ លទ្ធផលបែបនេះ ប្រាក់បៀវត្សរ៍ក្នុងវិស័យសាធារណៈ បានធ្វើឱ្យការចំណាយសាធារណៈ បានអនុញ្ញាតឱ្យរដ្ឋាភិបាលបង្កើនប្រាក់សន្សំដែលស្មើនឹង ១០% នៃ ុ គ្របវ កើនឡើងនៅក្នង ់ស ិ យ ័ នានាក្នង ុ រយៈពេលប៉ន ា្ម ឆ្នថ ុ ន ី្ម នេះ ខណៈ ំា ៗ ុ ស្រក ផលិតផលក្នង ឹ ឆ្ន២ ុ សរុបគិតត្រម ំា ០១៦។ យោងទៅតាមការវិភាគ ការចំណាយចរន្តផស ្ង េ ទៀតនៅតស ែ ត ុ ស្ថន ិ្ថ ក្នង េ ។នៅក្នង ា ភាពថរ ួ ុ ក្រសង ុ រួមគ្នច និរន្តរភាពបំណល ា ងុ ក្រយ ោ របស់មល ូ និធរ ិប ិ វត្ថអ ូ យ ុ ន្តរជាតិ (IMF) ស្ថាប័នមួយចំនួន (ដូចជា អប់រំ កសិកម្ម) ប្រាក់បៀវត្សន៍ តំណាង ្ ដឹងថា ប្រទស បានឱយ ុ នៅតមា េ កម្ពជា ែ នហានិភយ ័ នប ៃ ណ ំ ល ុ កម្រត ុ ក្នង ិ ឱ្យការចំណាយដុលមួយភាគធំ របស់រដ្ឋាភិបាល ខណៈពេលដែល ូ បាន ទាប។ គិតត្រឹមឆ្នាំ ២០១៨ ប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រងព័ត៌មានហិរញ្ញវត្ថុ ត្រវ ការផ្តល់ថវិកាដល់ការទិញ និងសេវាកម្មចាំបាច់នានាសម្រាប់ប្រតិបត្តិ ដាក់ឱ្យអនុវត្តចំពោះក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ដែលបានអនុម័ត ការប្រចាំថ្ងៃគឺនៅមានកម្រិត។ កម����នឆ�ង�ត់នូវ���ន�ពរ�ង�ំ����ព័ន� �រ�ើពន�ក�ងរយៈ��លប៉ុ��ន���ំចុង���យ��ះខណៈ��លស���ធ ���ក់�ៀវត��រ���រណៈ�ន�រ�ើន�ើង។ �រវ�វឌ�����រចំ�យ��រណៈ ជាភាគរយៈៃនផលិតផលក��ង��ុកសរុប 25 20 15 10 4.6 5.0 5.7 6.2 6.7 5 3.0 3.4 4.8 4.4 4.3 0 -5 -10 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 ���ក់ឈ�ល �រចំ�យ�ម��ត� ទុនហិរ��វត���ង�����ុក ���ក់ចំណ�ល����ងៗ ទុនហិរ��វត��ក�ង��ុក សមតុល��រួម (មិន�ប់ប���លជំនួយ) ចំណ�លរដ� ��ភព: បុគ�លិក��ុមធ��រពិភព�ក viii ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ ក្នុងដំណើរបន្តរឆ្ពោះទៅមុខទៀត ការរីកចម្រើនខាងវិស័យសារពើ ែ ម្រងប កំណទ ់ ព ័ ថ ្រ ន ្ធ វិកាចាប់តាង ែ ករាឆ្ន២ ំ ពីខម ឹ នឹងនោះ ំា ០១៨។ ទន្ទម ពន្ធទន ំ ងជាធ្លក ា ច ិ បន្តច ់ ះ ុ បន្តច ួ ខណៈដល ែ វិសយ ុ ធារណៈ ័ ហិរញ្ញវត្ថសា ថវិកាតាមកម្មវិធីអាចមានប្រសិទ្ធភាពក្នុងការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវការ នៅតែមាននិរន្តភាព។ ភាពរីកចម្រន ើ ខាងផ្នក ែ សារពើពន្ធអាចត្រវ ូ បាន ចំណាយសាធារណៈ ឆ្ពោះទៅរកការសម្រេចបាននូវគោលដៅ ប្រសិន កំណត់ តាមរយៈកម្រិតភាគរយនៃប្រាក់ចំណូលដែលអាចទទួលបាន បើមានការរួមបញ្ចូលគ្នានូវធនធានមនុស្សគ្រប់គ្រាន់ និងពោរពេញ ដោយរដ្ឋភិ លថ្នក ា បា ា ក់ ណ្តល ា នៅពល ែ សមាសភាគរឹងមាំបផ េ ដល ំ ត ុ នៃ ័ ន ដោយប្រពន ្ធ កា ៃ រលើកទឹកចិត។ េ្ន កំណទ ្ត ដូចះ ់ រគ្របគ ែ ម្រងកា ្រ ហិរញ្ញ ់ ង ការចំណាយត្រូវបានគេធ្វើវិភាជន៍ (ចំណាយលើប្រាក់បៀវត្សន៍ ការរួម វត្ថុសាធារណៈ និងកំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈ នឹងត្រូវធ្វើឱ្យមាន ចំណែកវិភាគទានលើផក ែ្ន សុខមាលភាពសង្គម ការចំណាយលើការ នូវវឌ្ឍនភាពបន្តរទៅមុខទៀតតាមរយៈការធ្វើការរួមគ្នាពីគ្រប់ស្ថាប័ន ប្រក ា ់ និងការផ្ទរ េ ថវិកាក្នង ិ ថរ ុ កម្រត េ រួមទាំងការចំណាយនៅកម្រត ា ់ ិ ថ្នក ពាក់ព័ន្ធទាំងអស់។ ក្រោមជាតិ)។ នៅក្រោមសេណារីយ៉ូមូលដ្ឋានដើមគ្រា ស្ថានភាពរីក ចម្រន ើ នផៃ ក ឹ ធ្លក ែ្ន សារពើពន្ធនង ា ច ុ ពី ៥៥% នៅឆ្នំា ២០១៦ ដល់ ៤៧% ់ ះ ការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តលើដំណើរការបង់ នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៣។ នៅក្នុងសេណារីយ៉ូទុទិដ្ឋិនិយម ដោយសន្មត ពន្ធ អាចត្រូវបានសម្រួលដើម្បីកាត់បន្ថយ ថាប្រាក់បៀវត្សន៍នៃវិស័យសាធារណៈ និងនៅតែបន្តរកើនឡើងក្នុង ចំណាយសារពើពន្ធ ខណៈពេលដែលនៅ រយៈពេល ៥ឆ្នាំខាងមុខទៀត រហូតដល់ ៤០០ ដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ហើយចំណាយលើបៀវតស ្ ន៍នង ឹ កើនឡើងដល់ ១០.៩%នG ៃ DP ហើយ មានការគាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ទំហំសារពើពន្ធនឹងធ្លាក់មកនៅត្រឹម ២៨% នៅត្រឹមឆ្នាំ ២០២៣។ ផ្សេងៗទៀត ដើម្បីទាក់ទាញការវិនិយោគ សេណារីយោបែបនេះ នឹងរារាំងដល់លទ្ធភាពនៃការពង្រីកចំណាយ ផ្ទាល់ពីបរទេស េ រ ចរន្ត និងចំណាយលើហដ ័ ដ ា្ឋ ចនាសម្ពន ែ ទទួលបានហិរញ្ញបប ្ធ ល ្ ទាន ពីរដ្ឋាភិបាល។ នៅក្រោមសេណារីយ៉ូកំណែទម្រង់ដែលរួមបញ្ចូលនូវ ំ ទ ដោយសារតែកណ ់ រគ្របគ ែ ម្រងកា ្រ រដ្ឋបាលពន្ធដារជាបន្តបន្ទប ់ ង ា ់ អនុសាសន៍ខ្លះ ដែលបានពិភាក្សានៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ (សូមមើល ្រ ់ចំណូលរបស់ខួន ប្រទេសកម្ពុជាអាចបង្កើនការប្រមូលបាក ្ល យ៉ាងច្រើន ែ ១.៤ សម្រប ផ្នក ា ព់ ត ិ ) កំណទ ៌ នលំអត ័ មា ់ ន្ធដារ (រាប់បញ្ចល ែ ម្រងព ូ ទាំង ុ រយៈពល ក្នង េ ប៉ន ា្ម ឆ្នច ុ ន ំា ង េ ។ ក្នង ្រោ នះ ុ កយ ែ ម្រងផ ុ ចំណោមកំណទ ់ ស ្ង េ ៗ ការលើកលែងមិនបង់ពន្ធរហូតដល់រយៈពេលប្រាំមួយឆ្នាំ) នឹងជួយ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០០៨ មកអគ្គនាយកដ្ឋានគយនិងរដ្ឋាករ បានរៀបចំ បង្កើនការប្រមូលចំណូលដែលធ្វើឱ្យវាមានលទ្ធភាពក្នុងការជ្រើសរើស ប្រព័ន្ធស្វ័យប្រវត្តិកម្មសម្រាប់ ទិន្នន័យផ្ទាល់ខ្លួន(ASYCUDA)និង គ្រូបង្រៀនបន្ថែម ដើម្បីបំពេញបន្ថែមចំពោះកង្វះខាតដែលកំពុងមាន េ នូវវិធានការ ប្រឆាង បានដាក់ចញ ី ំ នឹងការរត់ពន្ធដោយជោគជ័យ។ ថ្មៗ បច្ចុប្បន្ន, ខណៈពេលដែលការអនុវត្តន៍ក្របខ័ណ្ឌ PIM នឹងអនុញ្ញាតឱ្យ នេះ នៅក្នុងបរិបទនៃយុទ្ធសាស្រ្តប្រមូលចំណូលសម្រាប់ឆ្នាំ ២០១៤- មានការបង្កើនចំណាយលើការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធប្រកបដោយ ២០១៨ អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ បានលុបចោលរបបពន្ធដារសាមញ្ញ ប្រសិទ្ធភាព។ ខណៈពេលដែលកម្រិតនៃកំណើនសារពើពន្ធនៅក្រោម និងការវាយតម្លៃបែបប៉ាន់ប្រមាណ ហើយបានដាក់បញ្ចូលដល់គ្រប់ េ សណារីយក ំ ៉ូ ណ ែ ម្រង់ នៅតមា ទ ា នឹងកម្រត ែ នលក្ខណៈស្រដៀងគ្នទៅ ិ ា ខ្នត សហគ្រស ា ធុនធំឱយ ា តូចនិងមធ្យម និងសហគ្រស ្ ប្រន ើ វូ របបស្វយ ័ មូលដ្ឋន ា នៅដើមគ្រា នះ េ វាជាសណា េ រីយដ ូ៉ ល ែ គួរអោយចង់បាន ដែល ប្រវត្តិកម្មនេះ។ ការអនុវត្តបែបនេះ បានជួយបង្កើនសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន វានឹងអនុញ្ញាតឱ្យបំពេញចន្លោះប្រហោងនៃការខ្វះខាតគ្រូបង្រៀន និង នៅក្នុងដំណើរការអនុវត្តសវនកម្មពន្ធដារ និង សេវាកម្មបង់ពន្ធផងដែរ បង្កន ិ គសាធារណៈ ដោយមិនមានបង្ករឱយ ើ វិនយោ ្ មានឱនភាពក្នង ុ កម្រត ិ ដល ែ បាននាំឱយ ្ ប់កាន់តប ្ មាននូវភាពអនុលោមតាមចបា ែ ស ើ ជាងមុន។ ្រ រ ខ្ពស់។ ដោយសារមានការរីកចម្រើនលើការគ្រប់គ្រងប្រព័ន្ធពន្ធដារ និងការ បង្កើនមូលដ្ឋានពន្ធដារ ការប្រមូលពន្ធលើប្រាក់ចំណូលរបស់ប្រទេស ្ធ ដើមប ើ្វ យ ី ឱ ំ ត ្ បានល្អបផ ុ ចំពោះគោលនយោបាយសារពើពន្ធនិងភាព កម្ពុជាបានកើនឡើងពី ១២.៧% នៃផ.ស.ស ក្នុងឆ្នាំ២០១៣ រហូត ើ្រ លើវស រីកចមន ិ យ ័ សារពើពន្ធដល ែ អាចរកបាន បទ ្រ ស ុ ចាំបាច់ េ កម្ពជា ដល់កម្រិត ១៦.១% នៅឆ្នាំ ២០១៦ រួចទៅហើយ គឺអត្រានេះបាន ូ្រ បន្តលក តវ ើ កម្ពសកា ់ រវិភាជន៍ និងការបប ើ្រ ស ា្រ ធ ្ី ់ នធានសាធារណៈដើមប ដល់កម្រិតលើសពីមធ្យមភាគសម្រាប់អត្រាសម្រេចបានដោយបណ្តា ើ តម្លន បង្កន ៃ ទ ឹ បក ៃ ក ា្រ ។ ់ ក្នង ្ង ុ ចំណោមវិធានការផស ូ ឱ្យ េ ទៀតនេះតម្រវ ប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប។១ មាន: i) បង្កើតថវិកាតាមកម្មវិធី ជាឧបករណ៍ប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព តាមរយៈការអនុម័តក្របខ័ណ្ឌថវិការយៈពេលមធ្យម ការដាក់បញ្ចូល ា ណាក៏ដោយ ការលើកលង ទោះជាយ៉ង ាត ែ ពន្ធ អាចជាកត្តរ ្ត ឹ តបឹ លើ គ្នានូវអនុកម្មវិធី និងការកែលម្អការបន្ស៊ីគ្នាជាមួយអាទិភាពថ្នាក់ជាតិ ការគៀគរបង្កើនប្រាក់ចំណូលបន្ថែមទៀត។ នៅកម្ពុជា ផលិតភាពនៃ ខណៈដែលធ្វើការតាមដានលើទិន្នន័យដំណើរការជាប្រព័ន្ធ។ ii) ធ្វើការ ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលសាជីវកម្មនិងពន្ធលើតម្លៃបន្ថែម (VAT) ដែល ពិនត ិ យ ុ ងារ និងប្រតប ិ ត្តកា ្ ឡើងវិញលើមខ ិ រនៅគ្របក ់ ស ួ ស្ថប ្រ ង ា ន័ ទាំង កំណត់ថាជាការប្រមូលនៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ដែលបែងចែក អស់ និងបង្កន ើ ប្រសទ ិ ភា ្ធ ពការបង ែ និងពង្រយ ែ ចក ា បុគល ិ ស្របតាម ្គ ក ដោយអត្រាពន្ធជាមធ្យមចំពោះបុគ្គលម្នាក់ៗ បានកើនឡើងក្នុងប៉ុន្មាន គោលដៅជាយុទសា ឹ ការគ្របគ ្ធ ស្រ្ត និង iii) ពង្រង ់ ង ុ សាធារណៈ ្រ បំណល ឆ្នាំថ្មីៗនេះ ប៉ុន្តែនៅតែស្ថិតនៅក្រោមមធ្យមភាគនៃអត្រាមួយដែល (រួមទាំងការរៀបចំសម្រប ា កា ្ណ ណ ់ រចញ េ ប័ណប ំ ល ុ ក្នង ុ ស្រក ែ ជាការ ុ ) ដល ប្រៀបធៀបនិងបណ្តាប្រទេសផ្សេងៗ។ ចំណុចនេះ ត្រូវបានពន្យល់ ផ្លាស់ប្តូរលក្ខខណ្ឌហិរញ្ញវត្ថុ។ វាជាការគួរឱ្យកត់សម្គាល់ដែលថា រាជ មួយផ្នែក ដោយសារការផ្តល់ការលើកលែងពន្ធដែលមានស្រាប់។ ការ រដ្ឋាភិបាលបានចាប់ផ្តើមធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅមុខជាមួយនឹងយុទ្ធសាស្ត្រ ិ ្ច បង់ពន្ធដល ចំណាយពន្ធដារដែលបានមកពីការលើកលែងការតព្វកច ែ ១. យោងតាមតួលេខរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលបានកែតម្រូវគិតត្រឹមខែមីនា ឆ្នាំ២០១៩។ ទិន្ន័យទាំងនោះប្រហែលជាមិនស្របគ្នានិងរបាយការណ៍។ ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ ix មានស្រាប់ មានប្រហែល ៣.៩% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបនៅ លើប្រព័ន្ធផ្តល់ការលើកទឹកចិត្ត ដោយអនុវត្តឱ្យមានលក្ខណៈកំណត់ ឆ្ន២ ំា ០១៥ ដោយមានការលើកលង ែ ភាគច្រន ើ ដលែ ផ្តលផ ់ លប្រយោជន៍ ជាមុនច្បាស់លាស់ និងការកំណត់លក្ខណៈវិនិច្ឆ័យនៃសិទ្ធិទទួលបាន ដល់គម្រោងវិនិយោគ មានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ (ភាគច្រើនគឺ ូ រយៈពេលតាមស្តងដា ប្រកបដោយភាពច្បាស់លាស់ និងកំណត់នវ ់ រ v). រោងចក្រកាត់ដេរដែលមានម្ចាស់ជាជនបរទេស)។ ទំហំថវិកាលើផ្នែក ឆ្លុះបញ្ចាំងពីគ្រោងការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តថ្មីនៅក្នុងក្រមពន្ធ និង នះ េ គឺមានទំហធ ំ ជា ំ ងថវិកាទាំងមូលដែលចំណាយលើវស ិ យ ័ អប់រទៅ ំ បង្កើតការប៉ាន់ប្រមាណការចំណាយពន្ធប្រចាំឆ្នាំ ជាឧបសម្ព័ន្ធទៅនឹង ទៀត។ ទោះបីជាបញ្ហគ ា ណុ ភាពទិនន ្ន យ ័ បានក្លយ ា ជាឧបសគ្គទប់សត ា្ក ់ ថវិកាជាតិ សម្រាប់គោលបំណងព័ត៌មាននិងតម្លាភាព។ ៃ ញ ដល់ការវាយតម្លពេ លញ េ នកា ៃ រចំណាយពន្ធដល ែ ពាក់ពន ្ធ ង ័ ន ឹ CIT ក៏ដោយ ការវិភាគពីមុនដោយធនាគារពិភពលោក (២០១៥) បាន ប៉ន ា ប ់ មា ្រ ណថា ការចំណាយពន្ធគយតាមគម្រង ោ របស់គម្រង ោ QIP ការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈឱ្យ នៅក្នុងវិស័យឧស្សាហកម្មកាត់ដេរនិងស្បែកជើង នឹងមានប្រហែល កាន់តខ ឺ ំបាច់ដើមប ែ ្លាំងក្លាគចា ្ ីបង្កើនការផ្តល់ ១.៨% នៃ GDP នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១៤។ នូវការវិនយោគលើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តចំពោះការបង់ពន្ធនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា អាចត្រូវបានផ្សារភ្ជាប់ទៅនឹងគោលដៅជាតិ ហើយនឹងទទួលបាន សាធារណៈ ដែលជាប្រពណ ៃ នី ងិ ជាបណ្តរើៗ ប្រយោជន៍ពីការធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនៃការផ្សារភ្ជាប់នេះ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ត្រូវបានកសាងនិងពង្រឹងដោយដៃគូ ការផ្តលកា ់ រលើកទឹកចិតនៅ ្ត ក្នង ុ ុ ប្រទស េ កម្ពជា មិនត្រវ ូ បានគប េ ដ ើ្រ ម ្ី ើ ប អភិវឌ្ឍន៍ េ បាននូវគោលដៅជាតិ ដូចជាការគាំទ្រដល់ការបង្កើតថ្មី ការ សម្រច ផ្សារភ្ជាប់វិស័យឯកជនក្នុងស្រុកទៅនឹងខ្សែសង្វាក់តម្លៃសកល ការ ្រ ស បទ េ កម្ពជា ្រេ បានជាបវ ុ បានសមច ិ ស្ត្រ សប ្រ ត្តសា ្រ តាមគោលដៅ ុ្ដ បណ្ដាលកម្លង បណះ ោ ទៅលើវស ំា ពលកម្ម ឬការផ្តត ិ យ ័ ដល ែ តម្លៃ ែ បន្ថម ុ ផែនការយុទសា ចំណាយមូលធនដែលបានកំណត់នៅក្នង ្ធ ស្រអ ្ត ភិវឌ្ឍន៍ ខ្ពសនោ ់ ះទេ។ ជាគោលការណ៍ណែនាំទូទៅ ការលើកទឹកចិត្តគួរតែតវ ូ្រ ជាតិ (NSDP) តាមរយៈមូលនិធិផ្តល់ជាថវិការដោយដៃគូរអភិវឌ្ឍន៍ បានប្រើ ដើមប ្ល ី ក ិ យ ើ ទឹកចិតដ ្ត ល់វស ័ ឯកជនដើមប ្ផ ី ល ្ត ម ់ ល ិ ល់ ូ និធដ ដែលថវិកាជំនួយនេះបាន និងកំពុងធ្លាក់ចុះក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំ ទំនញ ិ សាធារណៈ (ដូចជាការបង្កើតដើមទុនឬការកសាងហេដ្ឋារចនា ្រោ នេះ។ ចំណាយមូលធនសាធារណៈបានកើនឡើងពី ៦.៣ % ចុងកយ សម្ព័ន្ធ) និងដើម្បីជៀសវាងសកម្មភាពដែលមិនទំនងជាបង្កើតផល នៃ GDP នៅឆ្នាំ ២០០៨ ដល់ ១០.១ %នៃ GDP នៅឆ្នាំ ២០១០ ប្រយោជន៍ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមដែលមានលក្ខណៈទូលំទូលាយ បន្ទាប់មកបានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់មកនៅត្រឹម ៧% នៃ GDP នៅ (James, ២០១៤)។ នៅពេលដែលប្រទេសកម្ពជា ុ ព្យាយាម បង្កន ើ ឆ្នាំ ២០១៦។ និន្នាការទាំងនេះត្រូវបានជំរុញដោយភាគទុនដែលផ្តល់ ខស ្ស ែ ង្វក ា ផ់ លិតកម្ម និងធ្វព ើ ពិ ធ ិ កម្មជាមូលដ្ឋន េ របស់ ា លើការនាំចញ ហិរញ្ញប្បទានពីបរទេសដែលតំណាងឱ្យប្រហែល ៧៥% នៃបរិមាណ ួ ការធ្វឱ ខ្លន ើ យ្ ប្រសរ ើ ឡើងនូវបរិយាកាសវិនយោ ិ គ និងកាត់បន្ថយចំណាយ ់ ក សរុប។ ការចំណាយមូលធនដែលបានផ្តលព ី ង ុ្ន ស្រក ុ ជាប្រវត្តសា ិ ស្ត្រ នៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម គឺមានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់។ ចំណុចដែល គឺបានវិភាជន៍ជាចម្បងទៅលើគម្រោងផ្លូវថ្នល់ និងគម្រោងធារាសាស្រ្ត បានលើកឡើងទាំងនេះ ត្រូវបានទទួលស្គាល់និងកំណត់យ៉ាងច្បាស់ ខ្នាតតូចមានប្រហែល ២% នៃផ.ស.ស ក្នុងឆ្នាំ ២០១២-២០១៦។ ្ ន៍ឧសសា នៅក្នុងគោលនយោបាយអភិវឌឍ ែ កំណត់អាទិភាព ្ ហកម្ម ដល វឌ្ ឍ នភាពតិ ច តួ ច ក្នុ ង ការផ្ត ល់ កា រផ្តោ ត សំ ខា ន់ លើ កា រវិ និ យោ គ ូ ការដើមប លើតម្រវ ឹ បន្ថែមទៀតនូវបរិយាកាសអនុគ្រោះសម្រាប់ ្ ី “ពង្រង លើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធសាធារណៈ បាននាំទៅរកការកើតមាននូវភាព ្ច មរយៈការកល ការវិនិយោគ និងការធ្វើធុរកិចតា ុ ិ្ត ែ ម្អរក្របខណ្ឌគតិយត រប៉ាត់រប៉ាយក្នុងការធ្វើផែនការគម្រោងមូលធនការអនុវត្ត និងការថែទាំ ដែលសមស្រប និងការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តដល់គម្រោងវិនិយោគ” ជួសជុល។ ទោះបីជាមូលធនសាធារណៈសរុបត្រវ ើ ឡើងខ្លះៗ ូ បានគេបង្កន (RGC, ២០១៥.ខ)។ ិ ៧.៥%នៃផ.ស.ស ឆ្នំា ២០០០-២០១៥) ច្រន ក្តី (ជាមធ្យមគឺកម្រត ើ ជាង ុ បរិបទនះ នៅក្នង េ បទ ុ អាចគិតឡើងវិញអំពកា េ កម្ពជា ្រ ស ូ គ្នា ី របញ្ចល ា ទ បណ្តប េ ភាគច្រន ្រ ស ើ នស ា តក ៃ មាជិកអាស៊ន ែ ម្ពជា ុ គឺនៅតស ិ្ថ នៅ ែ ត នូវការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តចំពោះការវិនិយោគរបស់ខ្លួន ដែលកំណត់ ឆ្ងាយតាមពីក្រោយប្រទេសជិតខាងរបស់ខ្លួនពាក់ព័ន្ធ នឹងការពង្រីក ពីការលើកលង េ ដល ែ ការបង់ពន្ធ ខណៈពល ែ បទ ្រ ស េ កំពង េ នះ ើ ណ ុ ធ្វដំ រ ើ ា ផ្លវ បណ្តញ ា កៅស៊ូ និងគុណភាពនហ ូ ក្រល ា្ឋ ចនាសម្ពន េ រ ៃ ដ ័ ដ ឹ ជញ្ជន ្ធ ក ូ ។ ឆ្ពោះទៅរកការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តចំពោះចំណាយដែលមានប្រសិទ្ធិ ែ ខ្ញក ភាពបក ែ នធ ែ ស្របគ្នជា ៃ នធានសាធារណៈដល ា មួយនឹងការកំណត់ ភាពខ្ពសជា ់ ងមុន។ កញ្ចបក ែ ម្រងផ ់ ណ ំ ទ ់ ល ្ត កា ់ រលើកទឹកចិតច ំ ះការ ្ត ពោ ថវិកា ការអនុវត្តថវិកា ការត្រួតពិនិត្យនិងវាយតម្លៃ ក៏ដូចជាការធ្វើ បង់ពន្ធអាចរួមបញ្ចល ា ន ូ នូវ៖ i). លុបចោលជាបន្តបន្ទប់ វ ូ ការលើកលែង ិ ញ្ញវត្ថដ របាយការណ៍ហរ ុ ល ូ ធ្វឡ ែ ត្រវ ើ ង ា គ ើ ដាច់ដោយឡែកសម្រប ោ ់ ម្រង មិនយកពន្ធឬយ៉ាងហោចណាស់ត្រូវកំណត់ក្នុងរយៈពេល៦ឆ្នាំ ii).ការ ់ វិកាដោយដៃគរ ដែលផ្តលថ ោ ដែលផ្តលថ ូ អភិវឌ្ឍន៍ និងគម្រង ់ វិកាដោយ ណនា ែ ឥ ំ ណទានពន្ធវន ិ ិ យោគ ជាមធ្យោបាយដ៏មានប្រសទ ិ្ធ ពនៃការ ិ ភា រដ្ឋាភិបាលបានរួមចំណែកបង្កើតឱ្យមានបញ្ហាទាំងនេះ។ បន្ថែមពីលើ កាត់បន្ថយថ្លដ ៃ ម ៃ រទិញគ្រឿងម៉ស ើ នកា ា ន ី៊ និងឧបករណ៍ iii). ការជំនស ួ ់ វិកាក្នង នេះ និយាយដោយឡែក ការផ្តលថ ុ ការជួសជុលថែទាម ំ ន ិ បាន នូវការលើកលែងការបង់ពន្ធលើអាករពន្ធគយ ជាមួយនឹងការបង់ពន្ធ ធ្វើដំណើរឱ្យស្របតាមទាន់ជាមួយនឹងការកើនឡើងនូវមូលធនផ្តល់ នាំចូលដើម្បីបិទភ្ជិតចន្លោះប្រហោង iv). កែសម្រួលដំណើរការអនុម័ត ហិរញ្ញប្បទានដោយរដ្ឋាភិបាល។ x ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ ្រ ខណ្ឌសមប កប ់ មង ា្រ គ ្រោ គប ្រ គ ់ ង ិ គសាធារណៈ (PIM) ្រ ការវិនយោ ផ្តល់ថវិកា សម្រាប់ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការដាក់កំហិតវដ្ដ សម្រាប់គម្រោងដែលទទួលបានការគាំទ្រថវិកាពីរដ្ឋាភិបាលគឺនៅមាន ថវិការយៈពេលមួយឆ្នាំ សម្រាប់គម្រោងដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាល កម្រិត។ ក្រៅពីអ្វីដែលបានលើកឡើងខាងដើម នៅក្នុងច្បាប់គ្រប់គ្រង ូ លុបចោល។ ដើមប គួរត្រវ ្ទ ី ប់សត ា្ក កា ុ ការផ្តលថ ់ រពន្យារពេលក្នង ់ វិកានិង ហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈ មុខងារ PIM នៅកម្ពុជាមិនត្រូវបានកំណត់ ការអនុវត្ត គម្រោងនៅក្នុងបញ្ជីសម្រិតសម្រាំង ដែលត្រូវបានអនុម័ត ច្បាស់លាស់ទេ។ ការវាយតម្លៃមួយបន្ទាប់ពីវិធីសាស្រ្តធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ ដោយទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តី (ចន្លោះក្នុងខែវិច្ឆិកា) គួរតែមានសៀវភៅ កំណត់បញ្ហា PIM ដែលទទួលស្គាល់ (Rajaram et al ២០១៤) កំណត់បញ្ជាក់ឱ្យបានរួចរាល់មុនខែមករា។ បង្ហាញពីភាពខ្វះខាតធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់និងស្ថាប័ន។ ទី១ ការចង្អុលបង្ហាញតួរនាទី និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងចំណោមភាគីពាក់ ព័ន្ធសំខាន់ៗ មិនត្រូវបានកំណត់ច្បាស់លាស់នៅក្នុងច្បាប់ហិរញ្ញវត្ថុ រដ្ឋាភិបាលកំពុងបង្កើនកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ឹ្រ យ សាធារណៈឬអនុកត ី ក ្ ស្តពី ម្មវធ ិ វិ យោ ីន ិ គសាធារណៈ (PIP) នោះទេ ។ ទ្វេរដងក្នុងការបង្កើន ការយកចិត្តទុកដាក់ ចំពោះគម្រោងវិនិយោគដែលបានផ្តល់ពីប្រភពហិរញ្ញប្បទានក្នុងស្រុក ការមិនមាននូវឯកសារគោលការណ៍ណែនាំដែលមានទម្រង់ឯកភាព ទៅលើវិស័យអប់រំ និងដើម្បីបន្តធ្វើឱ្យ គ្នស ា ៀវភៅណនា ែ ំ ឯកសារគោលជាម៉ដ ូ ល ែ (template) សម្រប ា កា ់ រ ប្រសើរឡើងនូវលទ្ធភាពទទួលបាន រៀបចំសំណើគម្រោងការវាយតម្លៃ និងការត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តបាន ប្រសិទ្ធភាពនិងគុណភាពនៃលទ្ធផលនៃការ នាំមកនូវការអនុវត្តខុសៗ គ្នាយ៉ាងធំធេងក្នុងចំណោមក្រសួងស្ថាប័ន ពាក់ព័ន្ធ។ លើសពីនេះទៀត ខណៈពេលដែលក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិង សិក្សា ា ងា ហិរញ្ញវត្ថុ គឺជាភ្នក ា ដ ់ រផ្ទល ែ ផ្តលស ់ ល ់ វា េ ច្រកចញ េ ចូលតែមយ ួ ដោយ ំ ក ការទទួលបានការអប់រប ា្រ ទា ្រ បដោយគុណភាពសមប ំ អស់គា្ន គឺ ់ ង ុ ការបង ដើរតួរជាអ្នកនៅជួរមុខក្នង ែ និងការប្រប ែ ចក ើ ស ់ នធានថវិកា ា្រ ធ ជាអាទិភាពមួយ ក្នុងចំណោមអាទិភាពថ្នាក់ជាតិ របស់ប្រទេសកម្ពុជា មូលធន ការពិនិត្យឯករាជ្យភាពលើឯកសារគម្រោង និងការវាយតម្លៃ ់ ល ហើយការផ្តលម ិ ធារណៈដល់វស ូ និធសា ័ នេះ គឺមានការកើនឡើង ិ យ មុខងារ គឺមិនទាន់ត្រូវបានគេកំណត់ច្បាស់លាស់ជាផ្លូវការនោះទេ។ គួរឱ្យកត់សម្គាល់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។ ជាទូទៅការ ិ ប្រតប នៅកម្រត ិ ត្តកា ិ រផ្នក ែ ខាងក្រម ោ ការអនុវត្តគម្រង ិ ត្តកា ោ និងប្រតប ិ រ កើនឡើងនកា ៃ រដំឡង ា ប ើ ប្រក ្ ន៍ធឱ ់ ៀវតស ្ ការចំណាយរបស់រដ្ឋភ ើ្វ យ ិ ល ា បា ា ពីវឌ្ឍនភាពមួយចំនន បានបង្ហញ ួ ពិនត ួ ដោយមានការត្រត ្ ផ្នក ិ យ ែ លទ្ធកម្ម លើវិស័យអប់រំបានកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះពី និងហិរញ្ញវត្ថុកាន់តែរឹតត្បឹតនិងម៉ត់ចត់ ដែលត្រូវបានគេណែនាំតាំង បរិមាណប្រមាណប្រហែលជា ១.៦% នៃ GDP នៅក្នុងឆ្នាំ ២០១២ ពីឆ្នាំ ២០០៤ នៅក្នុងបរិបទនៃ PFMRP ទោះយ៉ាងណា ក៏នៅមាន ទៅដល់២.៨% ភាគរយនៃ GDP ក្នុងឆ្នាំ ២០១៧។ ទោះបីជាយ៉ាង ុ ច្រន ចំណច ា ត ើ ទៀត សម្រប់ ម្រវ ូ ឱយ ែ លម្អរបន្ថម ្ មានការករ ែ ទៀត។ ជា ណាក៏ដោយ ទិនយ ័្ន នះ េ គឺវានៅតស ិ្ថ ក្រម ែ ត ្ មភាគសម្រប ោ មធយ ា ប ្រ ស ់ ទ េ ចុងក្រោយ គឺកម្ពុជាខ្វះឧបករណ៍វាយតម្លៃក្រោយគម្រោងបញ្ចប់ដែល ដែលមានសេដ្ឋកិច្ច កម្រិតទាបនិងមធ្យម (៤.១%) ។ ការណែនាំនូវ មានប្រសិទ្ធភាពដើម្បីវាយតម្លៃនូវភាពស័ក្កសិទ្ធ និងប្រសិទ្ធភាព កម្មវិធីថវិកាកម្មវិធីសាកល្បងពេញលេញតាំងពីឆ្នាំ២០១៥ បានជួយ នហិរញ្ញប្បទានវិនិយោគសាធារណៈ។ បង្កើនការបែងចែកថវិកាសាធារណៈ ប៉ុន្តែបញ្ហាប្រឈមនៅតែមាន ដើមប ្ ដោ ី ះសយ ា្រ បញ្ហប ា ឈ្រ មនះ េ វិធានការដ៏ទល ូ ទ ំ លា ្រ ់ ូ យនិងគប ចំពោះការអនុវត្តថវិកានិងលំហូរនៃថវិកាទាំងនោះ។ ជ្រុងជ្រោយចំនួន៣ សំដៅពង្រឹង PIM ត្រូវបានគេស្នើឡើង។ វិធាន ក្នុងពេលខាងមុខ អាជ្ញាធរអាចនឹងទទួលខុសត្រូវបន្ថែមទៀតលើ ការដែលបានស្នើរឡើងនោះមានដូចជា៖ i). អនុម័តអនុក្រឹត្យ PIM ័ នេះដោយសារតែ DPs នៅតែអាចឧបត្ថម្ភ ក្នង វិសយ ិ មិនលើសពី ុ កម្រត ដែលកំណត់ពីដំណាក់កាលក្នុងវដ្ត PIM កំណត់ការរៀបចំស្ថាប័ននិង ២/៣ នៃការចំណាយដែលមិនមែនជាប្រាក់បៀវត្សន៍។ ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ ការណែនាំអំពីការវិនិច្ឆ័យជាមូលដ្ឋាន ខណៈដែលក្នុងពេលជាមួយគ្នា (DP) និងមូលនិធិអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលបង្កើតបាននូវចំណែក ត្រូវពង្រឹងតួនាទីជាអ្នកជួយពិនិត្យពិច័យ ដល់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និង ប្រមាណ ១% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប ក្នុងឆ្នាំ២០១០-២០១៥ ុ ការធ្វស ហិរញ្ញវត្ថុ នៅក្នង ើ ចេ ក្តស ី ម្រច េ ចិតនៅ ែ ខាងលើ។ ii). រៀបចំ ្ត ផ្នក បានដើរតួនាទីយា៉ងសំខាន់ក្នុងការផ្តល់ថវិកាសម្រាប់ការសាងហេដា្ឋ សៀវភៅណែនាំវាយតម្លៃស្តង់ដារ PIM និងសៀវភៅណែនាំអនុវត្ត រចនាសម្ព័ន្ធ។ រួមបញ្ចូលទាំងធនធានរបស់ DPs ធនធានដែលត្រូវ ស្តង់ដារ PIM ដើម្បីផ្តល់នូវនីតិវិធីដែលមានសង្គតភាពសម្រាប់ការ បានផ្តល់ឱ្យផ្តោតលើវិស័យអប់រំ គឺមានជិតគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីយកទៅ ់ ង គ្របគ ោ នៅគ្របក ្រ ការអនុវត្តគម្រង ់ ស ្រ ង ួ -ស្ថប ា ន ឹ សមត្ថភាព ័ ។ ពង្រង ើ ស ប្របា្រ ដ ់ ម ើ បី ព ្ប េ នូវតម្រវ ំ ញ ូ ការ ដល ែ ត្រវ ូ បានប៉ន ់ មា ា ប ុ ្រ ណនៅក្នង ្រ ង របស់កស េ ក ួ សដ ្ឋ ច ិ ្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ ក្រសង ួ ផន ួ ពាក់ពន ែ ការ និងក្រសង ័ ្ធ ផែនការយុទ្ធសាស្រ្តអប់រំហើយការវិភាជន៍ត្រូវបានធ្វើការតម្រឹមយ៉ាង ដើម្បីរៀបចំនិងវាយតម្លៃគម្រោងវិនិយោគឱ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាព ា ណា ការបែងចែកនេះគឺនៅមិនទាន់បានគ្របគ សមស្រប។ ទោះយ៉ង ា្រ ់ ់ ន និងប្រសិទ្ធផលជាងមុន ទាក់ទងទៅនឹងអាទិភាពយុទ្ធសាស្រ្ត ដែល ទេនៅតាមស្ថាប័នឧត្តមសិក្សា ហើយការចំណាយមូលធន រដ្ឋាភិបាល បានកំណត់នៅក្នុងផែនការយុទ្ធសាស្រ្តថវិកា (BSP) និងក្របខ័ណ្ឌ ើ ស្វយ អាចពិចារណាបង្កន ័ ភាពហិរញ្ញវត្ថន ុ គ ឹ្រ ស្ថន ៃ ះ ្ ខណៈ ា ឧត្តមសិកសា ថវិការយៈពេលមធ្យម (MTBF)។ ជាចុងក្រោយ ដើម្បីឱ្យដ្ឋាភិបាល ដែលការធ្វើបែបនេះ ត្រូវរួមបញ្ចូលគ្នាជាមួយគណនេយ្យភាពបន្ថែម ទទួលបានជោគជ័យក្នុងការបំពេញបន្ថែមចំពោះ DPs នៅក្នុងការ ្ជ ទៀត ដើមបី ៀសវាងការរីកសាយលឿនជ្រល ុ ពក ា ន េ នៃស្ថប ្ ័ ឧត្តមសិកសា ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ xi ដែលមិនបំពេញតាមបទដ្ឋានដែលបានកំណត់។ ការលើកកម្ពស់ ដែល១/៤ អាចមានលទ្ធភាពដោះស្រាយ តាមរយៈការធ្វើវិភាជន៍ គុណភាពនៃស្ថាប័ន រួមបញ្ចូលទាំងវិស័យអប់រំឧត្តមសិក្សា ដែលជា ជាថ្មីឡើងវិញ។ នៅឆ្នាំ ២០១៥ ប្រហែល ១០% នៃការចំណាយ េ ក្ខណន បុរល ្ឌ ង ែ បានកំណត់។ វិសាលភាពសម្រប ឹ ជាអាទិភាពមួយដល ា ់ បៀវត្សន៍របស់ក្រសួងអប់រំ យុវជន និងកីឡា បាននាំទៅរក លើប្រាក់​ ការបង្កន ើ ថវិកាក្នង ុ វិសយ ័ អប់រនា ំ ពល េ អនាគត គួរផ្តត ោ ជាអាទិភាពទៅ បញ្ហាគ្រូបង្រៀនដែលមានចំនួនលើសកំរិតនៅតាមសាលារៀនខណៈ លើការចំណាយមិនមែនប្រាក់បៀវត្សន៍ ដូចជាការផ្តោតលើការកែលម្អ ដែលមានបញ្ហាខ្វះគ្រូបង្រៀននៅតាមសាលាដទៃទៀតដែលទិន្ន័យ ស្ថានភាពរូបវន្តនៃសាលារៀន ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានលើកម្មវិធីអាហា នេះមានបរិមាណស្មើនឹង៤០% នៃប្រាក់បៀវត្សន៍បច្ចុប្បន្ន។ ប្រហែល រូបករណ៍ និងការទទួលយកកម្មវិធីសំខាន់ៗផ្សេងទៀតដែលបច្ចុប្បន្ន ្ ដែលខ្វះគ្រប ៤៣% នៃសាលាបឋមសិកសា ូ ង្រៀន គឺមានសាលារៀន គ្រប់គ្រងដោយ DPs។ មួយដែលមានគ្រូបង្រៀន ក្នុងចម្ងាយរង្វង់លើសពី ៥គីឡូម៉ែត្រ។ ដូច្នេះវាមានវិសាលភាពសម្រាប់ការបែងចែកដាក់ពង្រាយគ្រូបង្រៀន េ ដល ខណៈពល ្រ ស ែ បទ ុ ទទួលបានជោគជ័យក្នង េ កម្ពជា ើ ុ ការបង្កន ឱ្យបានសមស្របឡើងវិញ ដើម្បីឱ្យពួកគាត់ទៅបង្រៀននៅសាលារៀន ួ សិសស ចំនន ោ ចូលរៀននៅទូទាង ្ ចុះឈ្មះ េ ការបន្តរការសិកសា ំ ប្រទស ្ ដល់ ក្បែរខាង។ក្រៅពីនេះការផ្តល់ប្រាក់លើកទឹកចិត្ត អាចត្រូវបានផ្តល់ ចប់កម្រិតអនុវិទ្យាល័យនៅតែមានកម្រិតទាបបំផុតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី ជូនសម្រាប់គ្រូបង្រៀននៅតាមតំបន់ជុំវិញជិតៗ ដើម្បីជួយសម្រួល បូព៌ា។ អត្រាចុះឈ្មោះចូលរៀនពិតនៅក្នុងការអប់រំកម្រិតបឋមសិក្សា ដល់ការធ្វើដំណើរ និងជួយពួកគាត់ធ្វើការផ្លាស់ប្តូរទៅបង្រៀន នៅ ិ ប្រហាក់បហ គឺមានកម្រត ្រ ល ែ គ្នា នឹងកម្រត ិ ដល ើ ននៅក្នង ែ ធ្វបា េ ុ ប្រទស សាលារៀនដែលមានកង្វះខាតគ្រូបង្រៀន។ ដំណោះស្រាយប្រកប អភិវឌ្ឍន៍។ ខណៈពេលដែលការចុះឈ្មោះចូលរៀននៅកម្រិតមធ្យម ិ ភា ដោយប្រសទ េ វង ្ធ ពនិងមានរយៈពល ែ ចក ែ ចំពោះការបង ា ែ និងពង្រយ សិក្សាក៏មានភាពប្រសើរផងដែរ អត្រាបញ្ចប់ការសិក្សាមធ្យមសិក្សា ូ ង្រៀនមិនបានត្រម គ្រប ូ ក៏តវ ឹ ត្រវ ូ្រ ការបញ្ចល ូ នូវកំណទ ែ ម្រងកា ់ ង ់ រគ្របគ ្រ បឋមភូមិគឺនៅត្រឹម (៤៨% នៅឆ្នាំ ២០១៥) ដែលកម្រិតនេះគឺនៅតែ ូ ង្រៀន និងការអនុវត្តនវ គ្រប ិ នៃចន ូ គោលការណ៍ដាក់កម្រត ួ សមាមាត្រ ំ ន ជាកម្រិតទាបបំផុតនៅក្នុងតំបន់។ កត្តាប្រាក់ចំណូល ពន្យល់ពីផ្នែក របស់សិស្សនិងគ្រូបង្រៀន ដោយធ្វើយ៉ាងណាទប់ស្កាត់គ្រូបង្រៀនពី មួយនៃគម្លាតនៃការមានលទ្ធភាពទទួលបានការសិក្សា ដោយសារថា ការប្តូរសាលា ទៅបង្រៀននៅសាលារៀនដែលមានគ្រូលើសចំនួន។ គ្រួសារដែលមានជីវភាពប្រសើរគឺទំនងជាអាចមានលទ្ធភាពចូលរៀន ឆ្លងកម្រិតភូមិសិក្សា ដែលលទ្ធផលបែបនេះបង្ហាញថា ការចំណាយ លទ្ធផលនៃការសិក្សាអាចនឹងត្រូវបានកែលម្អរជាមួយនឹងការដាក់ ិ បានគាំទអ សាធារណៈគឺមន ្ន ក្រក ្រ ក ី នោ ្រ ះទ។ េ គម្លត េ លើសពីនះ ោ ា ចន្លះ ់ ណ ចេញនូវវិធានការលើកកម្ពសគ ុ ភាពមួយចំនន ួ ។ ការវិភាគពិនត េ ្ត ុ្ទ ស ពី ៩៦% និង ៥៧% នៃកុមារដែលមិនបានចុះឈ្មោះចូលរៀននៅ សិស្សថ្នាក់ទី៣ និងទី ៨ នៅប្រទេសកម្ពុជាបង្ហាញថា ក្រៅពីប្រវត្តិ ា ម ថ្នក ្តេ យ ់ តយ ្ សិកសា ្ និងថ្នក ា ប ្ បាននិយាយថាពួកគនៅ ់ ឋមសិកសា េ េ “ក្មង សាវតារ ស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចសង្គមរបស់សិស្ស កម្រិតអវត្តមានរបស់ ពេក” ឬ ពួកគេ “មិនចង់ទៅសាលារៀន” ជាមូលហេតុនៃការដែល សិស្ស បានធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ពិន្ទុសិស្ស ខណៈដែលសិស្សដែល ពួកគេមិនបានទៅចុះឈ្មោះចូលរៀន។ ជាពិសេស សម្រាប់ការអប់រំ បានប្រឹងប្រែងធ្វើកិច្ចការផ្ទះ គឺពួកគេទទួលបានពិន្ទុល្អប្រសើរ។ ការ កម្រិតមធ្យមសិក្សា នៅខេត្តស្ទឹងត្រែង ខេត្តឧត្តរមានជ័យ និងខេត្ត ធ្វើបែបនេះ នឹងអាចធ្វើឱ្យមានការចូលរួមពីឪពុកម្តាយ និងសហគមន៍ រតនគិរី ដែលជាបណ្តាខេត្តដែលមានបញ្ហាខ្វះសាលារៀន ដែលវា ែ ន កាន់តច ុ ដំណរ ើ្រ ឡើងនៅក្នង ើ ការនក ៃ ច ិ ប ្រ ពា ្ច ជ ័ ន ំុ ក់ពន ឹ សាលារៀន ្ធ ង គឺជាកត្តាកំណត់ដ៏ចម្បងដែលធ្វើឱ្យកុមារមិនបានចូលសិក្សា។ បញ្ហា ្ប និងដើមបី ង្កន ើ ការយល់ដង ឹ របស់ពក ្ច រទាំងនេះជាផ្នក ួ គេ ដែលកិចកា ែ ប្រឈមផ្សេងៗទាំងនេះទាមទារអោយមានដំណោះស្រាយខុសៗគ្នា។ មួយនៃការផ្លាស់ប្តូរ ឆ្ពោះទៅរកការគ្រប់គ្រងដោយផ្អែកទៅលើសាលា ី ការគ្របដណ្តប់ និងការផ្តលម ទី១ ការពង្រក ូ និធន ់ ល ិ ក ៃ ម្មវធ ិ ផ ី ល ់ ន ្ត ជ ួ ំ យ រៀន។ លើសពីនេះទៀត ឥរិយាបថគ្រូបង្រៀនក្នុងថ្នាក់ (ឧ.ដោយប្រើ ឧបត្ថម្ភដល់សិស្សបច្ចុប្បន្ន ដែលវាននឹងជួយកាត់បន្ថយការចំណាយ ក្តារខៀន) និងការយល់ដឹងអំពីកម្មវិធីសិក្សាពិតជាធ្វើឱ្យមានឥទ្ធិពល ចំពោះឱកាស​ (opportunity cost) ក្នុងការចូលរៀនក្នុងសាលា យ៉ាងខ្លាំងក្លាដល់លទ្ធផលសិក្សារបស់សិស្ស។ រដ្ឋាភិបាល អាចពិចារ េ សម្រប ជាពិសស ់ រអប់រក ា កា ិ មធយ ំ ម្រត ្ មសិកសា ្ ។ ទី២ សម្រប ា នៅ ិ ់ កម្រត េ នូវលក្ខខណ្ឌថៗ ណាដាក់ចញ ែ ទៅនឹងផែនការសកម្មភាពគោល ី្ម បន្ថម េ យសិកសា មត្តយ ្ យុទនា ្ធ ការលើកកម្ពសកា ់ រយល់ដង ឹ និងការប្រស ា យ័្រ នយោបាយគ្រូបង្រៀន ដែលមាននាពេលបច្ចុប្បន្ន ដែលគ្រូបង្រៀនគឺ ទាក់ទង ដែលផ្ដោតគោលដៅទាំងចំពោះឪពុកម្តាយ និងកូនៗ នឹង ត្រូវបានតម្រូវឱ្យធ្វើយ៉ាងណា ត្រូវទទួលបានវិញ្ញាបនបត្រកែរលម្អនិង ជួយបង្កើនការចុះឈ្មោះចូលរៀន ទោះបីជាការធ្វើបែបនេះក៏ត្រូវមាន ឹ គុណភាពនកា ពង្រង ែ ផ្អក ៃ របង្រៀន ដល ែ លើចណ ំ ះ េ ដឹងនក ិ ស ៃ ម្មវធ ិ សា ី ក ្ មយ ការអនុវត្តដោយអមមកជា​ េ យ ួ នូវការសាងសង់សាលាមត្តយ ី បន្ថម ្ ថ្មៗ ែ និងអាកប្បកិរិយាក្នុងថ្នាក់រៀន “ការអនុវត្តល្អបំផុត”។ ការប្រើប្រព័ន្ធ ែ ។ ទី៣ ការវិភាគអំពថ ផងដរ ៃ្ល ណា ី ច ុ្ន ស្រក ំ យផលប្រយោជន៍កង ុ (local បច្ចេកវិទ្យាដើម្បីតាមដានអវត្តមានក៏អាចត្រូវបានណែនាំផងដែរ។ cost benefit analysis) គួរតែកំណត់ថាតើការពង្រីកលទ្ធភាព ើ ការផ្តលថ ការបង្កន ់ វិកាដោយផ្ទល ា ទៅ ់ សាលារៀនត្រវ ូ បានគរំ ង េព ឹ ទទួលបានតាមរយៈការសាងសង់សាលារៀនបន្ថែម ឬត្រូវកាត់បន្ថយ ើ ការចុះឈ្មះ ថានឹងជួយបង្កន ើ លទ្ធផលនកា ោ ចូលរៀន និងបង្កន ្ ៃ រសិកសា ៃ រចូលរៀន តាមរយៈការដឹកជញ្ជន លើលទ្ធភាពនកា ើ នៃបភ ូ ជម្រស េ ្រ ទ បើមានការបង្កើននូវការទម្លាក់ថវិកានិងការរក្សាទុកទិន្នន័យពាក់ព័ន្ធ។ ា ឬជម្រស លំនៅដ្ឋន ់ ន ើ ផ្តលជ ួ ដល ំ យ ែ មាន​ បស ិ ភា ្រ ទ ុ សម្រប ្ធ ពបំផត ា ខ េ ្ត ់ ត ា ត សាលារៀនតូចៗ នៅតាមបណ្តខ ្ត ល េ ដ ែ មិនសូវមានប្រជាជនរស់នៅ នៅភាគឦសាន។​ ិ នៅឆ្ងយ និងស្ថត ្រ ល ប្រឈមមុខនឹងការចំណាយខ្ពសល ា ដាច់សយា ់ ើ ្រ ស បទ េ កម្ពជា ុ មានបញ្ហក ា ង្វះគប ូ្រ ងៀ ្រ ល ្រ នបហ ែ ៤០.០០០នាក់ ្ ម្នក សិសស ា ៗ ូ បានគេរកឃើញថា ស្ថត ់ ហើយត្រវ ុ ស្ថន ិ នៅក្នង ា ភាពអាក្រក់ xii ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ ជាងសាលារៀនធម្មតា។ សិស្សនៅតាមសាលារៀនតូចៗ និង ដែលបានជួយពន្លឿនវិស័យសំខាន់ចម្បងជាងគេ ដែលវានៅតែក្លាយ សាលារៀនដែលផ្តល់ការសិក្សាពីរវេន មានទំនោរដែលថា សាលា ជាសសរស្តម្ភដ៏សំខាន់ នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាដែលគាំទ្រប្រហែល១/៤នៃ ទាំងនោះអាចមាននូវស្ថានភាពកាន់តែអាក្រក់ខ្លាំង។ ដើម្បីឆ្លើយតប ផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប និងជួយគាំទ្រប្រហែលជិតពាក់កណ្តាលនៃ ទៅនឹងប្រភេទ និងតម្រូវការរបស់សាលារៀនផ្សេងៗពីគ្នា ថ្មីៗនេះ ទំហំកម្លាំងពលកម្មសម្រាប់វិស័យការងារទាំងមូល។ ា បា រាជរដ្ឋភ ុ ិ លកម្ពជា ្រ បញ្ចល បានយល់ពម ិ វិកាដែល ូ ប្រភពមូលនិធថ ុ វិសយ ខណៈការចំណាយសាធារណៈនៅក្នង ័ កសិកម្មបានកើនឡើង មានស្រាប់ទៅឱ្យសាលា ដោយដាក់បញ្ចូលថវិកាទាំងនោះទៅក្នុង យ៉ាងខ្លាំង ហើយដែលជារួម វាបានធ្វើឱ្យមានតុល្យភាពល្អ ហើយការ មូលនិធិកែលម្អរសាលារៀន (SIF)។ ការធ្វើបែបនេះនឹងផ្តល់ភាព ែ ខ្ញក បង ិ ផ ែ នូវកម្មវធ ្ង ី សេ ៗគ្នា អាចនឹងប៉ះពាល់ដល់លទ្ធផល។ នៅចន្លះ ោ បត់បែនក្នុងការប្រើប្រាស់ថវិកានៅកម្រិតសាលារៀន ដែលត្រូវបាន ឆ្នាំ ២០០៧-២០១៦ មូលនិធិរបស់រដ្ឋាភិបាលត្រូវបានបង្កើនទ្វេរដង គេរំពឹងថានឹងនាំឱ្យមានលទ្ធផលល្អប្រសើរក្នុងការចុះឈ្មោះចូលរៀន ក្នុងពេលដែលជំនួយពីដៃគូរអភិវឌ្ឍន៍ DP បានកើនឡើង៣ដងដែល និងលទ្ធផលសិក្សារបស់សិស្ស។ គួរកត់សំគាល់ដែលថា ការផ្លាស់ប្តូរ សរុបមានទំហំជិត០,៦% នៃផ.ស.ស នៅឆ្នាំ ២០១៦ (១,៨% នៃ ឆ្ពោះទៅរកការគ្រប់គ្រង ដោយផ្អែកលើសាលារៀនជាគោល (និង GDP ប្រសិនបើការចំណាយលើប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តត្រូវបានគេរាប់ ការបង្កើនថវិកា) ក៏ត្រូវការផងដែរ នូវប្រព័ន្ធមុខងារផ្តល់សិទ្ធអំណាច បញ្ចូល)។ ជាទូទៅថវិកាសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម (និងកម្មវិធីសំខាន់ៗ ់ ក ដែលអនុញ្ញាតិ និងប្រព័ន្ធការបើកផ្តលប ់ ល ា្រ ដ ូ ជាការធ្វឱ ែ ល្អ ក៏ដច ើ យ្ របស់ខ្លួន) ហាក់ដូចជាមានតុល្យភាពរវាងប្រាក់បៀវត្សន៍និងចំណាយ ប្រសើរឡើងនូវប្រព័ន្ធកត់ត្រាហិរញ្ញវត្ថុផងដែរ។ ការចងក្រងនូវប្រព័ន្ធ ចរន្តមិនមែនប្រាក់បៀវត្សន៍ ហើយដែលត្រូវបានគេបាញ់ឆ្ពោះសំដៅ គ្រប់គ្រងព័ត៌មានអប់រំ (EMIS) ក៏នឹងចាំបាច់ផងដែរ ដើម្បីឱ្យ ទៅលើការផ្តល់នូវទំនិញសាធារណៈ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ វា សាលារៀនទទួលខុសត្រូវ និងលើកកម្ពស់គុណភាពនៃការចំណាយ ូ ជានៅមានការវិនយោ ហាក់ដច ិ ុ ងារបច្ចក គតិចតួចទៅលើមខ េ ទេស និង សាធារណៈនៅក្នុងវិស័យអប់រំ។ ខាងនិយតកម្មសំខាន់ៗ រួមទាំងសេវាកម្មទាក់ទងនឹងសេវាកម្មត្រួត ពិនិត្យភាពអនុលោមតាម SPS សុខភាពរុក្ខជាតិនិងសត្វ និងការ ស្រាវជ្រាវកសិកម្ម។ ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ថវិកាដែលផ្តល់ដោយដៃគូរ ថ្វីបើមានការបង្កើនមូលនិធិថវិកាក៏ដោយ អភិវឌ្ឍន៍គឺក្នុងទំហំ ២/៣ នៃចំនួនសរុបដោយផ្តោតលើការគាំទ្រ ប្រទេសកម្ពុជា មិនបានធ្វើការវិនយោគ ដល់សុវត្ថិភាពចំណីអាហារ និងអាហារូបត្ថម្ភ ផលិតកម្មដំណាំ ការ គ្រប់គ្រាន់លើមុខងារសំខាន់ៗផ្នែកមុខងារ ា ន កសាងសមត្ថភាពស្ថប ្ យកសិកម្ម និងជលផល។ ការ ័ សេវាផ្សព្វផសា ់ វិកាសម្រប ផ្តលថ ់ រចិញម ា កា ិ ការដាំដណា ឹ្ច សត្វនង ិ តិចតួច ហើយ ំ ំ មានកំរត បច្ចេកទេសនិងបទដ្ឋានពាក់ព័ន្ធដែល ិ ចំណាយក្នង ដែលកម្រត ័ ទាំងនេះ គឺនៅមិនទាន់ទៅដល់គោលដៅ ុ វិសយ ចាំបាច់សម្រាប់ពិពិធកម្មកសិកម្ម ដែល នៃផែនការអភិវឌ្ឍន៍វិស័យកសិកម្មនៅឡើយ។ ខណៈមានឧទាហរណ៍ ប្រកបដោយលក្ខណៈប្រកួតប្រជែង នៃគម្រោងដែលគាំទ្រដោយ DP ដែលមានឥទ្ធិពលជាវិជ្ជមានទៅលើ ផលិតភាពនិងចំណូលសម្រាប់កសិដ្ឋាន តែឥទ្ធិពលវិជ្ជមានទាំងនេះ លទ្ធផលនៃការអនុវត្តការងារកសិកម្មដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់របស់ ទំនងជាត្រូវបានធ្វើជាលក្ខណៈមូលដ្ឋានីយកម្មតែប៉ុណ្ណោះ ដោយមាន ្រ ស បទ ុ មានភាពជាប់គាង េ កម្ពជា ំ នៅក្នង ុ រយៈពល េ ប៉ន ុ ន ំា ង ា្ម ឆ្នច ្រោ ុ កយ ប្រសិទ្ធភាពតិចតួចនៅជុំវិញតំបន់គោលដៅដែលបានកំណត់ដោយ នេះ ដោយសារការធ្លាក់ចុះនៃតម្លៃទំនិញ។ កត្តារួមចំណែកមួយផ្នែក គម្រោង និងមានឥទ្ធិពលតិចតួចទៅលើសង្វាក់តម្លៃ និងសកម្មភាព ដោយការកើនឡើងនៃតម្លៃទំនិញ កំណើនផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប សេដ្ឋកិច្ចលើវិស័យទាំងមូល។ ពីវិស័យកសិកម្មបានកើនឡើងក្នុងអត្រាជាមធ្យម ៤.៧% ក្នុងចន្លោះ ពីឆំា្ន ២០០៦ ដល់ឆំា្ន ២០១២ ហើយប្រទស េ នះ េ បានឆ្លងកាត់នវ ូ ភាព ថ្វីបើមានការបង្កើននូវកម្រិតវិនិយោគសាធារណៈនៅក្នុងប៉ុន្មាន ជោគជ័យក្នង ុ ការកាត់បន្ថយភាពក្រក ី គ ួ ឱ្យកត់សម្គល ្រ រ ា នៅ ុ រយៈពេល ់ ក្នង ឆ្នាំចុងក្រោយនេះក្តី កម្រិតវិនិយោគនេះគឺនៅតិចជាង១/៣ នៃប្រព័ន្ធ នេះ។ វិធីសាស្ដ្រ laissez-faire (ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចដែលមិនពឹងផ្អែក ធារាសាស្រ្តរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដែលមានសកម្មភាពដំណើរការពេញ ការជួយជ្រោមជ្រែងពីរដ្ឋាភិបាល) របស់ប្រទេសកម្ពុជាបានអនុញ្ញាត្តិ េ ។ ដោយសារមានការជម្រញ លញ ើ គឺពប ុ ដោយ DPs (ភាគច្រន ្រ ស ី ទ េ ឱ្យតម្លៃឆ្លងកាត់ជាអន្តរជាតិមកដល់កសិករផ្ទាល់ (និងកម្លាំងពលកម្ម ចិននិងអូស្រ្តាលី) ការវិនិយោគលើប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្តថ្មីបានកើនឡើង បម្រើក្នុងវិស័យកសិកម្ម) ដែលត្រូវអមទៅដោយការពង្រីកផ្ទៃដីដាំដុះ ពី ២៣ លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ ២០១០ ដល់ ១១៤ លានដុល្លារក្នុង និងការប្រើបច្ចេកវិទ្យាដែលនាំឱ្យមានផលិតភាពកាន់តែប្រសើរឡើង។ ឆ្នាំ ២០១២។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ដ្រដែលមាន ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជាមួយនឹងការធ្លាក់ចុះនៃតម្លៃទំនិញក្នុង ា ត ស្រប់ វ ា ប ូ្រ បានគេប៉ន ្រ ណថា ត្រវ ់ មា ូ ទទួលរងនូវការខូចខាត (ឧទាហរណ៍ ្ រអន្ដរជាតិ រួមជាមួយនឹងព្រត ទីផសា ឹ កា ិ្ត រណ៍បញ្ហអា ា កាសធាតុជាអវិជមា ្ជ ន ែ ត្តទ ដោយសារតក ា កឹ ជំនន់) ឬមិនមានដំណរ ើ ការសកម្មភាពបានពេញ (El Niño) កំណើនក្នុងវិស័យកសិកម្ម បានធ្លាក់ចុះជាមធ្យមក្នុង េ ។ ការបង្កន លញ ើ ថវិកាសម្រប់ រស្តរ ា កា ា នីតស ្ ទានិងសម្រប ិ មប ា ប ្រ ប ់ ត ិ ត្តិ កម្រិតតិចជាង១% នៅឆ្នាំ ២០១៤-២០១៦។ ខណៈពេលដែលបញ្ហា ការ និងថែទាំជួសជុលពីខាងភាគីរដ្ឋាភិបាលនាពេលថ្មីៗនេះ (O&M) ទាំងនេះ បាននាំមកនូវសមត្ថភាពក្នុងការសម្រាលស្ថានការណ៍និង គឺជាជំហានដែលទទួលបាននូវការស្វាគមន៍មួយប៉ុន្តែវាត្រូវមានការ ុ ពន្លឿនការផ្លស ជួយជម្រញ ា ប់ រ ូ្ត និងវិវឌឍ ើ លើហដ ្ រីកចម្រន េ រ ័ ្ធ ា្ឋ ចនាសម្ពន ចូលរួមដោយការដាក់ពង្រាយនូវបុគ្គលិកគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីធានាការ ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ xiii អនុវត្តការងារប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ ការវិនិយោគលើគម្រោងថ្មី ហាក់មានកម្រិតនៅឆ្ងាយពីបណ្តាញដឹកជញ្ជូននៃបណ្តាប្រទេសជិត អាចនៅតែមិនទាន់មានប្រសិទ្ធភាព ពីព្រោះថាមិនទាន់មានការបង្កើត ួ្ល ក្នង ខាងរបស់ខន េ កម្ពជា ុ តំបន់នៅឡើយ។ ប្រទស ិ នៅឆ្ងយ ុ ក៏មានកម្រត ា ័ ធា ប្រពន ្ធ រាសាស្ដ្រ និងប្រពន ័ ប ្រ យទឹកនិងស្តងដា ្ធ ឡា ៏ ច ់ រសំណង់កដ ូ ជា ផងដែរ ពាក់ពន ័ ន ឹ វិសយ ្ធ ង ា្ឋ ចនាសម្ពន ័ ហេដរ ័ ដ្ធ ក ូ ប្រៀបធៀបនឹង ឹ ជញ្ជន ប្រពន ័ ស ្ធ វនកម្មដល ែ ត្រវ ើ ឡើង ដើមប ូ បានបង្កត ្ ធា ្ បរមា ី នាគុណភាពអបប បណ្តាប្រទេសជិតខាង ដែលវាហាក់ដូចជាមិនមានភាពប្រសើរឡើង នៅក្នង ុ ការសាងសង់នង ិ ការរចនាប្លង។ ់ លើសពីនះ េ ទៅទៀត សកម្មភាព ខ្លាំងណាស់ណាទេ ក្នុងរយៈពេល៦ឆ្នាំកន្លងមកនេះ បើទោះបីជាមាន គ្របគ ្រ ប្រភពទឹកចម្រះ ់ ង ុ (IWRM) គឺនៅមិនទាន់មានថវិកាគ្របគ ់ ន ា្រ ់ ិ គយ៉ង ការវិនយោ ្ម ា សមបើ ដោយសារតប ែ ញ្ហប ា ឈ្រ មក្នង ុ ការជួសជុល ទេហើយកង្វះខាតការយល់ដឹង អំពីលទ្ធភាពទទួលបានទឹក និងការ ថែទាំផ្លូវ។ ដោយសារតែមានប្រជាជនចំនួនដល់ទៅ ៧៩% រស់នៅ មិនមាននូវចបា ្ ប់ទម្លប ា ឬ ែ មានតម្លភា ់ គោលការណ៍ដល ា ព សម្រប់ រ ា កា ក្នុងតំបន់ជនបទ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៦ វាពិតជាចាំបាច់ណាស់ក្នុងការ គ្រប់គ្រងការប្រើប្រាស់ទឹក អាចក្លាយជាបញ្ហាប្រឈមមួយ ចំពោះការ ដោះស្រាយ នូវបញ្ហាគម្លាតរវាងទីក្រុងនិងជនបទ ក្នុងការទទួលបាន អភិវឌឍ ្ ន៍បក ៃ នធានទឹកនៅក្នង ្រ បដោយនិរន្តរភាពនធ ុ ប្រទស ុ ។ េ កម្ពជា សេវានិងលទ្ធភាពចូលទៅប្រើប្រាស់ផ្លូវជនបទ ដើម្បីធានាដល់ការ អភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចប្រកបដោយបរិយាប័ន។ ុ ដំណរ ក្នង ោ ទៅមុខកម្លង ើ ឆ្ពះ ំា ចលករថ្មន ី ក ំ ន ៃ ណ ិ យ ើ លើវស ័ កសិកម្ម គឺចាំបាច់ត្រូវការនូវការជួយជ្រោម ជ្រែងតាមរយៈការផ្តល់នូវទំនិញ ក្របខ័ណ្ឌស្ថាប័នសម្រាប់ការកសាងផ្លូវថ្នល់ ការថែទាំជួសជុល សាធារណៈដែលជាស្នូលសំខាន់។ ជាចុងក្រោយ ការវាយតម្លៃស្ថាប័ន និងបទប្បញ្ញត្តនានាពាក់ព័ន្ធការដឹកជញ្ជូន គឺមានលក្ខណៈរាយប៉ាយ ទាក់ទងនឹងសមត្ថភាពបច្ចុប្បន្ន និងតម្រូវការនាពេលអនាគត (ទាំង ំ ក្នង ដាច់ដោយដុៗ ុ ចំណោមភ្នក់ រស្ថប ា ងា ា ន ើ ហើយវិសយ ័ នានាជាច្រន ័ ា ប សម្រប់ គ ្គ ក ុ ល ិ និងការផ្តលថ ុ ការផ្តលទ ់ វិកា) ក្នង ំ ញ ់ ន ូ ិ សាធារណៈស្នល េ គឺនៅមិនទាន់មានផន នះ ្ធ ស្តនៅ ែ ការយុទសា ្រ ឡើយទ។ េ ប្រទស េ កម្ពជា ុ សំខាន់ៗ (សវា ួ្រ ពិនត េ កម្មតត ិ យ ្ ប់ SPS សុខភាព ្ ភាពអនុលោមតាមចបា មានច្បាប់ស្តីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោក និងច្បាប់ចរាចរណ៍ទូទៅ ប៉ុន្តែ រុកជា ្ខ តិនង ្ ស្រវ ិ សត្វ ការសិកសា ា ជ្រវ ុ្ន រយៈពេល ា ) គឺមានសារៈសំខាន់កង បទបញ្ជានិតិវិធី និងអនុក្រឹត្យពាក់ព័ន្ធគឺមិនទាន់បានបង្កើតគ្រប់នៅ ី ចំពោះប្រពន ខ្ល។ ័ ធា ូ្រ ផ្តត ្ធ រាសាស្រ្ត គឺតវ ោ ការយកចិតទ ុ ដាក់បន្តទៀត ្ត ក ឡើយ ហើយការបែងចែកការទទួលខុសត្រូវត្រូវគឺនៅមានភាពបែក ក្នង ុ ការស្តរ ា ឡើងវិញនូវគម្រង ោ ដលែ មានស្រប ា ខ េ ដែលការគិត ់ ណៈពល ខ្ញែកគ្នានៅឡើយ។ ច្បាប់ស្តីពីចរាចរណ៍ផ្លូវគោកបានកំណត់ឱ្យក្រសួង គូរអំពីលទ្ធភាពទទួលបានទឹក និងការគិតគូរអំពីផលចំណេញទទួល សាធារណការនិងដឹកជញ្ជូន (MPWT) ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះ បានពីវិស័យកសិកម្ម និងការអនុវត្តនូវស្តង់ដារសំណង់ជាតិសម្រាប់ ការអភិវឌ្ឍ និងជួសជុលថែទាំ ផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវជាតិ និងផ្លូវខេត្ត ខណៈ ការវិនយោ ី ទាំងអស់។ ជាចុងក្រយ ិ គថ្មៗ ោ គឺតម្រវ ូ ឱយ ្ ល់ ្ មាននូវការពនយ ួ អភិវឌឍ ក្រសង ្ ន៍ជនបទ (MRD) ទទួលខុសត្រវ ូ ចំពោះផ្លវ ូ ជនបទ ហើយ និងអនុវត្តជាចាំបាច់ នូវយុទ្ធសាស្រ្តស្រាវជ្រាវកសិកម្មជាតិ ដោយ សម្រាប់ទីក្រុង និងក្រុង គឺទទួលខុសត្រូវចំពោះផ្លូវថ្នល់ក្នុងតំបន់ទីប្រជុំ សហការជាមួយវិស័យឯកជន សាកលវិទ្យាល័យ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ំ វ ជន។ ការជួសជុលថែទាផ ូ បានគេមល ូ្ល ជនបទ ត្រវ ើ ឃើញថា មានភាព ដទៃៗទៀត។ បែកខ្ញែកពីគ្នានិងនៅរាយប៉ាយយ៉ាងខ្លាំង ដែលការបែងចែកការងារគ្នា រវាងក្រសួងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ (សម្រាប់ការរៀបចំផែនការការសាងសង់ ការស្តារឡើងវិញ និងការជួសជុលថែទាំបន្ទាន់លើផ្លូវជនបទ) និង រដ្ឋបាលមូលដ្ឋាន (ផ្តល់ការជួសជុលថែទាំជាប្រចាំនិងទៀងទាត់)។ ដើមប្ធ ើ្វ យ ី ឱ ើ ឡើងនូវការផ្តលន ្ ប្រសរ ូ ហេដា្ឋ ់ វ េ ដល ខណៈពល ិ នកា ែ កម្រត ៃ រធ្វវ ើម ្ ការមួយចំនន ិ ជឈ ្រ រ ួ មានភាពល្អបស ើ រចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ និងការជួសជុលថែទាំ ែ ចក ការបង ំា ពលកម្ម និងការបង ែ កម្លង ែ ធនធានធម្មជាតិ និងមាន ែ ចក បញ្ហាភាពរាយប៉ាយនៃស្ថាប័នសំខាន់ៗ ែ ខ្ញក ភាពបក ែ គ្នជា ា ញឹកញាប់ ដោយធ្វឱ ើ យ ់ វិកាគឺនៅមានកម្រត ្ ការផ្តលថ ិ គឺចាំបាច់ត្រូវយកមកដោះស្រាយ នៃការបែងចែកឱ្យគ្នាស្តួចស្តើងពេក។ ការបែងចែកស្ថាប័នមួយកម្រិត ុ ស្មញ ទៀត និងភាពស្មគ ូ បានបន្ថម ា ត្រវ ៏ ខា ែ ដោយតួនាទីដស ំ ន់នៃ DPs ការដឹកជញ្ជូននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គឺផ្អែកសំខាន់និងមានច្រើន ុ ការផ្តលហ ក្នង ិ ញ្ញវត្ថន ់ រ ុ ងិ ការប្រតប ិ ត្តកា ិ ិ រវិនយោ ្ ងទៀត វិសយ គ។ ម៉យា ័ លើសលប់ គឺមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវថ្នល់ ខណៈដែលបញ្ហា ដឹកជញ្ជូននៅកម្ពុជាបច្ចុប្បន្ន មិនទាន់មានយុទ្ធសាស្រ្តជាក់លាក់ណា ប្រឈមនៃការប្រើប្រាស់មធ្យោបាយដឹកជញ្ជូន គឺនៅតែកើតមានឡើង មួយឡើយ។ នៅតាមតំបន់ជនបទដាច់ស្រយាល។ ប្រទស ុ មានបណ្តញ េ កម្ពជា ូ ា ផ្លវ ការបែកខ្ញែកគ្នានៃស្ថាប័នសំខាន់ៗ ក៏ត្រូវបានឆ្លុះបញ្ចាំងផងដែរ ថ្នល់ដែលត្រូវ បានគេ ពង្រីកយ៉ាងខ្លាំងក្លាក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុង ុ ដំណរ នៅក្នង ែ ការ និងដំណរ ើ ការរៀបចំផន ិ ត្ត។ ើ ការប្រតប ិ ទាំងក្រសង ួ ោ ថ្មៗ ក្រយ េ ដោយមានប្រវង ី នះ ូ ត ែ សរុបកើនឡើងពី ៤៦.២៤៥ គីឡម ែ៉ ្រ ូ និងក្រសង សាធារណការ និងដឹកជញ្ជន ្ ន៍ជនបទ មានគម្រង ួ អភិវឌឍ ោ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៣ ដល់ ៦១.៣៧៩ គីឡូម៉ែត្រក្នុងឆ្នាំ២០១៧។ យ៉ាង ិ វិនយោ ្រ ពនៃសណ គរយៈពេលវែង ដែលអាចទាញចេញមកពីបភ ើ រ ំ ស ើ្ន ណាម៉ិញ ៧៥%នៃបណ្តាញផ្លូវថ្នល់ទាំងនេះ គឺជាប្រភេទផ្លូវជនបទ ឡើងដោយមន្ទីរជំនាញនៅថ្នាក់ខេត្ត អាជ្ញាធរថ្នាក់ក្រោមជាតិ និងអ្នក ែ មិនទាន់បានក្រល ដល ូ ឡើយទ។ ា កៅស៊នៅ ូ្ល ថ្នល់ េ មានតែ ១៧%នៃផវ ិ ខុសៗគ្នពា នយោបាយដែលមានកម្រត ័ ជា ា ក់ពន េ ្ធ មួយនឹងការដាក់ចញ ប៉ុណ្ណោះ ដែលត្រូវបានក្រាលកៅស៊ូ គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៧នេះ ដែល ់ រជាផ្លវ នូវស្តងដា ិ ស្តងដា ូ ការ និងកម្រត ់ របច្ចក េ ទស ី ះ េ ។ បញ្ជន ូ េ រួមបញ្ចល ទិន្ន័យបែបនេះ គឺបង្ហាញថាប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូនរបស់ប្រទេសកម្ពុជា គឺ xiv ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ ទាំងសំណើរគម្រោងហេដា្ឋរចនាសម្ព័ន្ធដែលស្ថិតនៅក្រោមកម្រិតទំហំ ក្នុងស្ថានភាពអាក្រក់។ ជាការគួរឱ្យកត់សម្គាល់ផងដែរថា ការវិភាជន៍ កំណត់ជាក់លាក់មយ ួ អាចត្រវ ូ បានប្រតប ិ ត្តក ិ ងុ្ន រយៈពល េ មួយឆ្នហើ ំា យ ថវិកាប្រចាំឆ្នាំនៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដើម្បីយកទៅប្រើប្រាស់ក្នុងការថែទាំ មិនរាប់បញ្ចូលសំណើរដែលអាចត្រូវបានទទួលការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន ជួសជុលផ្លូវជនបទទាំងអស់ក្នុងប្រទេស (តំណាងឱ្យចំនួន ៣/៤ នៃ ពីដៃគូរអភិវឌ្ឍន៍។ គួរកត់សម្គាល់ផងដែរថា មានតែ ៥% ទៅ ៦% បណ្តាញផ្លូវថ្នល់សរុប ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ) គឺខ្ពស់ជាង នប ៃ ញ្ជដ ី លែ វង ែ ប៉ណ ុ ះ ោ្ណ ដល ែ ត្រវ ូ បានផ្តលហ ់ រ ្ ទានជារៀងរាល់ឆំា្ន ិ ញ្ញបប ថវិកា ដែលសាលារាជធានីភ្នំពេញបានវិភាជន៍ ដើម្បីជួសជុលថែទាំ ដែលបញ្ហានេះអាចដោយសារតែការខ្វះនូវការផ្តល់ សុពលភាពក្នុងការ ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់នៅក្នុងទីក្រុងទៅទៀត។ ចរចារយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់នៅក្នុងក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ (ដែលអាចដាក់ ការកែរលម្អកិច្ចការសម្រួលក្នុងចំណោមអន្តរភ្នាក់ងារ/ស្ថាប័នរួម ើ ថ សំណស ឹ ត្រវ ំុ វិកាមិនត្រម ែ អាចបង្ហញ ូ ) និងដល ោ ា ពីការចំណាយក្រម ជាមួយការធ្វើផែនការគម្រោងការជ្រើសរើស និងការអនុវត្តគម្រោង គឺ កម្រិតកំណត់ជាប្រព័ន្ធ ដែលស្ថិតនៅតូចជាងកម្រិតតម្រូវការ។ នៅឯ មានសារៈសំខាន់ខ្លាំងណាស់ សម្រាប់ការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពតម្លៃនៃ ិ នផ កម្រត ែ្ន ការអនុវត្ត ការកំណត់ពល ៃ ក េ នកា េ វលា ំ ំា្ន ៃ រអនុវត្តថវិកាប្រចាឆ ការចំណាយលើផ្លូវថ្នល់នៅកម្ពុជា។ ជម្រើសនៃគោលនយោបាយមួយ ា គ សម្រប់ ម្រង ោ ផ្លវ ូ ថ្នលនា ់ ឱ ្ មានការចំណាយលើសលប់។ ការផ្សព្វផសា ំ យ ្ យ ចំនួនអាចជួយដោះស្រាយបញ្ហាខាងលើ។ ជំហានដំបូងគឺត្រូវបង្កើត ជាលើកដំបូង នៃការបញ្ចេញថវិកា តែងតែត្រូវបានគេធ្វើឡើងនៅ ផែនការមេ នៃមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនដែលជាក្របខ័ណ្ឌ ដឹកនាំលើ ខែមីនា ដែលការនេះជាកត្តាដែលធ្វើឱ្យការជៀសមិនផុតពីការអនុវត្ត វិស័យដឹកជញ្ជូនទាំងមូល ដែលការធ្វើដូចនេះ អាចជួយបន្ស៊ីគ្នាដល់ ការងារនៅរដូវវស្សា (ពីខែឧសភា ដល់ខែវិច្ឆិកា)។ ការងារថែរក្សា កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង របស់តួរអង្គផ្សេងៗ និងជាការផ្តល់អាទិភាពដល់ ជួសជុលធ្វើឡើងក្នុងរដូវវស្សា (ខែឧសភា ខែវិច្ឆិកា) អាចជាហេតុផល ការចំណាយលើការសាងសង់ និងការថែទាំនិងជួសជុល។ ទាក់ទង នាំឱ្យការចំណាយមានការកើនឡើង ប្រហែលពី៤០%-៥០% បន្ថែម ា ះ នឹងបញ្ហន ្ កា េ ដើមប ៃ រដាក់ឱយ ី ត់បន្ថយផលប៉ះពាល់នកា ្ នៅដាច់ដោយ ទៀត។ ំ នៃថវិកា សកម្មភាពរៀបចំផន ដុៗ ្ធ ស្រថ ែ ការយុទសា ួ ្ត វិកា ដោយក្រសង ការចំណាយលើវិស័យដឹកជញ្ជូនបានធ្លាក់ចះ ុ ក្នុងរយៈពេលប៉ុនាន ្ម ស្ថាប័នសាធារណៈផ្សេងៗគ្នាច្រើន ដូចនេះថវិកាទាំងនោះ គួរតែត្រូវ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដោយសារតែការធ្លាក់ចុះនៃការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទានពី បានសម្របសម្រួលនិងបន្ស៊ីគ្នាឱ្យស្របតាមផែនការមេ។ ទាក់ទងនឹង DP ទៅលើគម្រោងពាក់ព័ន្ធវិស័យសំណង់ /និងការស្តារឡើងវិញ។ ការវិភាជន៍ថវិកា ការសង្កត់ធ្ងន់នាពេលថ្មីៗនេះ ទៅលើសកម្មភាព បន្ទាប់ពីការកើនឡើងខ្ពស់បំផុតក្នុងឆ្នាំ២០១២ ដែលកើនឡើងដល់ ប្រតិបត្តិ ថែទាំនិងជួសជុល (O&M) ហាក់ដូចជាធ្វើអោយមានការ កម្រិតប្រមាណជា ៤.៣% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបការចំណាយ ើ គួរឱយ រីកចម្រន ្ កត់សម្គល ា ល ើ ន ់ ស ូ ថ្នលនៅ ា្ថ ភាពផ្លវ ់ ថ្នក់ តិ និងថ្នក ា ជា ា ់ លើវិស័យដឹកជញ្ជូនមានការធ្លាក់ចុះជាបន្តបន្ទាប់ ទៅនៅត្រឹមកម្រិត ខេត្ត។ ការស្ទង់មតិ លើស្ថានភាពផ្លូវជនបទ និងការប្រើប្រាស់នឹងត្រូវ ប្រហែល ២.៦% នៃផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបក្នុងឆ្នាំ២០១៦។ ទន្ទឹម បានគេអនុវត្តដើម្បីកំណត់ឱ្យកាន់តែច្បាស់អំពីការវិភាជន៍ថវិកា ដែល នឹងនេះដែរ មូលនិធិរបស់រដ្ឋាភិបាលនៅតែមានស្ថេរភាព បើធៀបទៅ ូ យកទៅអនុវត្ត។ វាក៏ចាបា នឹងត្រវ ូ ឱ្យមានការពិនត ំ ច់តម្រវ ្ ឡើងវិញនូវ ិ យ នឹងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុប (ប្រហែល២.២% ប្រសិនបើការវិភាជន៍ ី ម្រង បញ្ជគ ិ យ ោ មូលធនតាមរយៈការកំណត់លក្ខណៈវិនច ិ ័្ឆ ដោយសម្រត ថវិកានៅថ្នក ា ក់ ម ោ្រ ជាតិតវ េ ប់បញ្ចល ូ្រ បានគរា ូ )។ ដោយសារតច ំ យ ែ ណា សម្រាំងលើការគ្រប់គ្រងការវិនយោគសាធារណៈ ដោយរក្សាទុកតែ ថវិកាដល ែ ឧបត្ថមដោ ្ភ យ DP ការចំណាយមូលធនបានធ្លក ា ច់ ះ ុ ពី ៣.៤% សកម្មភាពណាដែលអាចអនុវត្តបាន និងស្របទៅតាមអាទិភាពជាតិ នៃ GDP នៅឆ្នាំ ២០១២ មកនៅត្រឹម ១.៤% នៃ GDP នៅឆ្នាំ ដែលបានកំណត់។ ២០១៦ ខណៈពេលដែលកម្រិតចំណាយនេះបានស្ទុះងើបឡើងវិញ នៅឆ្នាំ២០១៧។ ក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ការចំណាយ លើកម្មវិធីកសាងនិងជួសជុលថែទាំផ្លូវថ្នល់ដែលគាំទ្រដោយ DP បាន សេចក្តីសន្និដ្ឋាន ផ្តោតលើខេត្ត ដែលមានព្រំដែនភ្ជាប់ទៅកាន់ប្រទេសជិតខាង។ ជារួម នៅក្នុងបរិបទនៃការប្រមូលចំណូល ដែលទទួលបាន ូ នន ការប្តរ ិ កា ៃ ន ា្ន នាពល េ ថ្មៗ ី នះ ់ ល េ ទៅលើការផ្តលម ិ វិកាឆ្ពះ ូ និធថ ោ ជោគជ័យ និងការចំណាយដែលមានការកើនឡើង កម្ពុជា និងត្រូវ ទៅរកការជួសជុលនិងថែទាំ (O&M) បានជួយធ្វើអោយប្រសើរឡើង ផ្តោតលើការលើកកម្ពស់គុណភាពចំណាយសាធារណៈ និងការផ្តល់ នូវស្ថានភាពផ្លូវជាតិនិងផ្លូវខេត្តក្នុងរយៈពេល ៣ ឆ្នាំកន្លងមកនេះបើ សេវាសាធារណៈបន្ថែមទៀត។ នៅក្នុងបរិបទ នៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ទោះបីជានៅសល់កិច្ចការជាច្រើនទៀត ត្រូវបន្តដោះស្រាយក៏ដោយ។ ា ឆាប់រហ័ស និងការផ្តលហ យ៉ង ់ រ ិ ញ្ញបប ្ ទានដ៏លស ើ លប់ពដ ៃ រ ី គ ូ អភិវឌ្ឍន៍ ែ ំ បានកើនឡើងពី ១%នៃ GDP ទៅ ការចំណាយលើការជួសជុលថទា ុ អាចគ្របគ កម្ពជា ្រ ស្ថន ់ ង េ បានតាមគោលដៅ ា ភាព និងឈានទៅសម្រច ា ភាពផ្លវ ១.២% នៃ GDP រវាងពីឆំា្ន ២០១៤ ដល់ឆំា្ន ២០១៧។ ស្ថន ូ ជាតិ ក្លាយជាប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលកម្រិតមធ្យម ក្រោមគោល និងផ្លូវថ្នល់មានភាពប្រសើឡើងពី ១៥% ធៀបនឹងផ្លូវថ្នល់ដែលមាន នយោបាយសារពើពន្ធ ប្រកបដោយភាពប្រុងប្រយ័ត្ន។ ក្នុងរយៈពេល ស្ថានភាពល្អកាលពីឆ្នាំ២០១១ និងឡើងដល់កម្រិត ១៧% នៅក្នុង ប៉ុន្មានឆ្នាំកន្លងមកនេះ កំណែទម្រង់រដ្ឋបាលពន្ធដារ ដែលទទួលបាន ឆ្នាំ២០១៤ និង ៣៦% នៅឆ្នាំ ២០១៧។ ទោះបីជាមិនមានសារពើ ជោគជ័យ បានអនុញ្ញាតធ្វើឱ្យមានលទ្ធភាពក្នុងការបង្កើននូវការផ្តល់ ្ឌ ការស្ទងម ភ័ណឬ ់ តិសព ី្ត ស ី ន ា្ថ ភាពផ្លវ ័ មា ូ ជនបទក៏ដោយ ក៏ពត ៌ នជាលាយ ជូននូវប្រាក់បៀវត្សន៍ក្នុងវិស័យសាធារណៈគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ខណៈ លក្ខណ៍អក្សរបានបង្ហាញថា ភាគច្រើននៃផ្លូវជនបទទាំងនោះគឺស្ថិត ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ xv ពល េ ដល ែ វិសយ ័ ហិរញ្ញវត្ថសា ូ បានគរ ុ ធារណៈ ត្រវ េព ឹ ថានិងមាននិរន្តរ ំ ង ឡើងវិញ ដែលបញ្ហាទាំងនោះ បានរាំងស្ទះតម្លៃ នៃទឹកប្រាក់និងជា ភាពក្នង ុ រយៈពល េ ប៉ន ំា ងមុខនះ ុ ន ា្ម ឆ្នខា េ ការធ្លក ា ច់ ះ ុ បន្តច ួ នៃភាព ិ បន្តច បង្ករជាបញ្ហាប្រឈមក្នុងការផ្តល់សេវាសាធារណៈ។ ទី ២ ការវិនិយោគ រីកលូតលាស់លផ ើ ក ែ្ន សារពើពន្ធ ក្នង ៃ របង្កន ុ បរិបទនកា ើ ប្រក់ ៀវត្សន៍ ា ប សាធារណៈ នៅតែស្ថិតនៅក្រៅផែនការយុទ្ធសាស្រ្តថវិកា ហើយដែល បន្ថែម ស្របទៅតាមការរំពឹងទុករបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការទទួលបាន ការវិនិយោគលើផ្នែកនេះ គឺត្រូវបានអនុវត្តយ៉ាងទូលំទូលាយដោយ សេវាសាធារណៈដែលកាន់តែមានគុណភាពខ្ពស់ ដែលក្នុងន័យនេះ DPs ខណៈពេលដែលការគ្រប់គ្រងការវិនិយោគសាធារណៈ ចំពោះ គឺតម្រូវឱ្យមាននូវការទាមទារ ដោយផ្តោតលើការកែលម្អគុណភាព គម្រោងដែលអនុវត្តដោយរដ្ឋាភិបាល គឺនៅតែមានភាពទន់ខ្សោយ។ នៃការចំណាយសាធារណៈ (ជាជាងការផ្តោតលើតែបរិមាណ)។ វិស័យ ទី៣ មានបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនចំពោះការអនុវត្តកម្មវិធី និងកំណែរ អប់រំ កសិកម្ម ប្រព័ន្ធធារាសាស្រ្ត និងបណ្តាញផ្លូវថ្នល់ គឺជាវិស័យ ែ រសម្របសម្រល ទម្រង់ ដោយសារតកា ំ ងក្នង ួ និងការទំនាក់ទន ុ ចំណោម ដែលចាំបាច់ ដែលអាចជួយបង្កើនប្រសិទ្ធភាពចំណាយ និងការផ្តល់ ភាគីពាក់ព័ន្ធគឺនៅមានកម្រិត (ភ្នាក់ងាររាជរដ្ឋាភិបាល DPs វិស័យ សេវាសាធារណៈ អាចជួយពន្លឿនក្នុងដំណើរឆ្ពោះទៅរកកំណើនសេដ្ឋ ឯកជន សាកលវិទ្យាល័យ ផ្សេងៗគ្នា)។ ការដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះ កិច្ចដែលមាននិរន្តរភាពនិងប្រកបដោយបរិយាប័ន។ នឹងតម្រូវឱ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងជាបន្តបន្ទាប់ឥតដាច់លើផែ្នកជួរ មុខមួយចំនួនដូចជា៖ ការអនុវត្តកំណែរទម្រង់ការគ្រប់គ្រងហិរញ្ញវត្ថុ មានឧបសគ្គប្រទាក់ក្រឡាគ្នាពីក្នុងចំណោមវិស័យពាក់ព័ន្ធ ដែល ័ ្ធ FMIS និងការគ្របគ សាធារណៈ រួមទាំងប្រពន ្រ វិនយោ ់ ង ិ គសាធារណៈ ុ ភាពនកា ប៉ះពាល់ដល់គណ ុ ប្រទស ៃ រចំណាយសាធារណៈនៅក្នង ុ េ កម្ពជា កំណែទម្រង់រដ្ឋបាលសាធារណៈ វិមជ្ឍការនិងសហវិមជ្ឈការ និង ដែលត្រូវបានគេកំណត់ស្វែងរកឃើញនៅក្នុងជំពូក/វិស័យផ្សេងៗគ្នា កែលម្អរយន្ដការសម្របសម្រួលរវាងដៃគូរពហុវិស័យ ដូចជាក្រុម ក្នុងដំណើរការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ។ ទី ១ ការងារបច្ចេកទេសបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីធ្វើឱ្យស្ថាប័នទាំងនោះដំណើរការ កង្វះខាតក្នុងការបន្ស៊ីភ្ជាប់គ្នានៃគម្រោងផែនការ ថវិកា និងលទ្ធផល កាន់តែមានភាពឆាប់រហ័សនិងប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព។ បានក្លាយជាបញ្ហារួមពាក់ព័ន្ធវិស័យទាំងអស់ដែលត្រូវបានត្រួតពិនិត្យ ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈនៅកម្ពុជា - សេចក្ដីសង្ខេបនៃគោលនយោបាយជាជម្រើស ចំនួន ២០ ដែលត្រូវបានជ្រើសរើស បញ្ហាប្រឈម / ជំពូក ជម្រើសគោលនយោបាយរយៈពេលខ្លី ជម្រើសគោលនយោបាយ ស្ថាប័ននាំមុខ (១-២ ឆ្នាំ) រយៈពេលមធ្យម (៣+ ឡើងទៅ) I. តម្លៃលុយលើចំណាយ ធ្វើការពិនិត្យឡើងវិញលើមុខងារនិងប្រតិបត្តិ yy ភ្ជាប់ការបង្កើនប្រាក់បៀវត្សរ៍ yy ក្រសួងមុខងារ yy សាធារណៈនៅមានកម្រិត ការ នៅក្នុងគ្រប់ក្រសួងស្ថាប័នទាំងអស់ និង និងការផ្តល់ការលើកទឹកចិត្ត សាធារណៈ នៅឡើយដែលជាកត្តា បង្កនើ ប្រសទិ ភា ្ធ ពបុគល្គ ក ្រ តាម ិ ទាំងអស់សប ជាមួយនឹងការអនុវត្តការងារ yy ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ រាំងស្ទះប្រសិទ្ធភាពនៃ គោលបំណងយុទ្ធសាស្រ្ត អនុវត្តយាង yy ៉ ពេញលេញនូវ និងក្រសួងសេដ្ឋ គោលនយោបាយ yy បង្កើតថវិកាកម្មវិធី ជាឧបករណ៍ប្រកបដោយ ប្រព័ន្ធថវិកាផ្តល់ជូនទៅតាម កិច្ចនិងហិរញ្ញវត្ថុ សារពើពន្ធ ប្រសិទ្ធភាព តាមរយៈការអនុម័ត MTBF, ការងារដែលបានបំពេញ ការពង្រឹងអនុកម្មវិធីនិងការកែលម្អការកាត់ តម្រឹមជាមួយអាទិភាពថ្នាក់ជាតិ, ខណៈពេល ដែលការដាក់ឱ្យមានការត្រួតពិនិត្យលើប្រព័ន្ធ ទិន្នន័យតាមដានការអនុវត្តការងារ។ II. កំណើនបន្ថែមលើការ កណ yy ំ ត់រយៈពេលលើកលែងមិនយកពន្ធរហូត yy ជំនួសការលើកលែងមិន ក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍ yy ប្រមូលចំណូលត្រូវបាន ដល់ 6ឆ្នាំ និង ណែនាំឥណទានពន្ធវិនិយោគ យកពន្ធលើតម្លៃបន្ថែមនៅ កម្ពុជា និង ក្រសួង កំណត់ដោយការផ្តល់ការ សម្រាប់ការទិញមូលធន ការិយាល័យគយ ដោយ សេដ្ឋកិច្ច និង លើកទឹកចិត្តលើការបង់ ណែនាំនូវឥណទានពន្ធ ហិរញ្ញវត្ថុ ពន្ធយ៉ាងទូលំទូលាយ នាំចូល III. ក្របខ័ណច ្ ប់ខ្សោយនិង yy ្ឌ បា អនុម័តអនុក្រឹត្យស្តីពី PIM ដោយមាន កសាងសមត្ថភាពរបស់ yy ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច yy ការពឹងផ្អែកជ្រុលហួស គោលការណ៍ណែនាំ រួមនិងការរៀបចំ PIM នៅគ្រប់ក្រសួង និងហិរញ្ញវត្ថុដោយ ខ្លាំង លើ DPs នៅត សៀវភៅណែនាស ំ ្តីពីការវាយតម្លៃនិង ស្ថាប័ននិងអង្គភាពពាក់ព័ន្ធ មានការពិគ្រោះ ែឃើញថាមាននៅ អនុវត្តន៍ PIM បង្កើតបញ្ជីវិនិយោគទុន yy យោបល់ជាមួយ ឡើយក្នុងការផ្តល់ yy លើកលែងនូវការរឹតបន្តឹងលើថវិការយៈពេល សាធារណៈតែមួយគត់ សមាជិកសភា ជំនួយលើការសាងសង់ មួយឆ្នាំសម្រាប់ការវិនិយោគមូលធន និង (រួមទាំងគម្រោងដែលផ្តល់ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ចនិង yy ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ តម្រូវឱ្យមានសៀវភៅបន្ទុកកំណត់ពិសេស ហិរញ្ញប្បទានពីរាជ ហិរញ្ញវត្ថុនិងក្រសួង/ សាធារណៈ មុនខែមករា រដ្ឋាភិបាលផងនិងពី ស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ដៃគូរអភិវឌ្ឍន៏ផង) បន្តនៅទំព័របន្ទាប់ xvi ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ បញ្ហាប្រឈម / ជំពូក ជម្រើសគោលនយោបាយរយៈពេលខ្លី ជម្រើសគោលនយោបាយ ស្ថាប័ននាំមុខ (១-២ ឆ្នាំ) រយៈពេលមធ្យម (៣+ ឡើងទៅ) IV. ថ្វីបើមានការបង្កើន ផរ yy េ្ទ គ្រប ូ ង្រៀនទៅសាលារៀនជិតៗជាពិសស េ yy ពង្រឹងអនុបាតនៃអត្រាសមាមាត្រនៃ yy ក្រសួង នូវចំណាយកាន់តែ សម្រាប់ការសិក្សានៅកម្រិតបឋមសិក្សា ចំននួ សិសស ្ -គ្រូ និងអនុវត្តបទដ្ឋន ា នានា អប់រំ ច្រើនក្នុងវិស័យអប់រំ (43% នៃសាលារៀនដែលមានកង្វះខាតគ្រូ ដែលរារាំងការផ្លាស់ប្តូរគ្រូបង្រៀនទៅ យុវជ័យ ក៏ដោយ ក៏លទ្ធផលនៃ គឺស្ថិតនៅក្នងុ ចម្ងាយ៥គីឡូម៉ែត្រនៃសាលា សាលារៀនណាដែលមានគ្រូបង្រៀន និងកីឡា ការសិក្សារបស់សិស្ស រៀនដែលមានសិស្សលើស)។ នៅពេលមិន លើស គឺនៅមានកម្រិតនៅ អាចធ្វើបានសូមផ្តល់ការលើកទឹកចិត្តជា បង្ហាញពីតម្រូវការនៃការទទួលបាន yy ឡើយ សាច់ប្រាក់សម្រប ា ់ការធ្វើដំណើរ / ការធ្វើ វិញ្ញាបនប័ត្របញ្ជាក់ពីការបង្រៀន ការថែមម៉ោងឬ២វេន ដោយផ្អែកលើចំណេះដឹងនៃកម្មវិធី yy បង្កើនការចូលរួមរបស់សហគមន៍នៅក្នុង សិក្សានិងអាកប្បកិរិយាថ្នាក់រៀន”ការ ដំណើរការកិច្ចប្រជុំដែលទាក់ទងនឹងសាលា អនុវត្តល្អបំផុត”ដោយប្រើបច្ចេកវិទ្យា រៀននិងបង្កើនការយល់ដឹងរបស់ឪពុកម្តាយ ទូរស័ព្ទចល័ត ដើមប ្ ីគ្រប់គ្រងកាន់តែ អំពីសារៈសំខាន់នៃការចូលរៀននិងការធ្វើ ប្រសើរឡើងចំពោះអវត្តមានរបស់ លំហាត់ គ្រូបង្រៀន V. ការចូលរួមរបស់កម្ពុជា yy អនុវត្តការវាយតម្លៃស្ថាប័នអំពីសមត្ថភាព រៀបរាប់ពយ yy ី ទ ុ សា ្ធ ស្រស ្ត វ ា កសិកម្ម yy ា្រ ជ្រវ ក្រសួង នៅក្នុងមុខងារបច្ចេក បច្ចុប្បន្ននិងតម្រូវការធនធាននានា ក្នុងពេល ជាតិទាក់ទងនឹងអាទិភាពនៃការ កសិកម្ម ទេសនិងក្នុងមុខងារ អនាគតពាក់ពន ័ ស ្ធ វា េ កម្មអធិការកិចស ុ ភាព ្ច ខ ស្រាវជ្រាវដែលបានកំណត់ជាអាទិភាព រុក្ខាបមា ្រ ញ់ ត្រួតពិនិត្យសំខាន់ៗ រុក្ខជាតិនិងសត្វនិងការប្រើប្រាស់ទឹកស្អាត ក៏ដូចជាបញ្ហាផ្នែកស្ថាប័ន និង ការងារ និងនេសាទ សម្រាប់កសិកម្មចម្រុះ yy ផត ា ឡើងវិញនូវប្រពន ោ្ត លើការស្តរ ្ធ រាសាស្រ្ត ័ ធា ហិរញ្ញវត្ថុ yy ក្រសួងធន ប្រកបដោយពិពិធភាព ដែលមានស្រាប់ ដែលមានការផ្គត់ផ្គង់ទឹក ពិចារណាពីលទ្ធភាពទទួលបានទឹក yy ធានទឹក និងមាន លក្ខណៈ ស្អាតនិងការផ្តល់ការកសាងសមត្ថភាពនិង ស្អាតប្រើប្រាស់និងការគិតគូរផល និងឧតុនិយម ប្រកួតប្រជែង ការផ្តល់មូលនិធិសម្រាប់អនុវត្តការងារ ចំណេញទទួលបានពីកសិដ្ឋាន ប្រតិបត្តិការនិងជួសជុលថែទាំ សម្រាប់ការវិនិយោគថ្មី និងអនុម័តនូវ ស្តង់ដារសំណង់ជាតិ។ មានការបែកខ្ញែកគ្នា VI. ធ្វើការស្ទាបស្ទង់អំពីគុណភាពនិងការ yy yy បង្កើតយន្តការត្រួតពិនិត្យនិងវាយតម្លៃ yy ក្រសួង យ៉ាងធំនៅក្នុងស្ថាប័ន ប្រើប្រាស់ផ្លូវជនបទ (M & E) ដើម្បីធានាប្រសិទ្ធភាព អភិវឌ្ឍន៍ យ៉ាងសំខាន់ក្នុងការ បង្កើតយុទ្ធសា្រស្តលើវិស័យដឹកជញ្ជូនឬ yy ការងារផ្លូវថ្នល់និងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែង ជនបទ ផ្តល់ការវិនិយោគលើ ផែនការមេ ដើម្បីធ្វើការបន្ស៊ីគ្នារវាងកិច្ច ជួសជុលថែទាំ yy ក្រសួង ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវ ប្រឹងប្រងរបស់ស្ថាប័នខុសៗគ្នា សាធារណការ ថ្នល់ ប្រតិបត្តការ និងដឹកជញ្ជូន និងការជួសជុល ស្ថិតនៅក្នុង និងថែទាំ ដំណាក់កាល នៃការពិគ្រោះ យោបល់ ប្រភព: បុគ្គលិកក្រុមធនាគារពិភពលោក ការត្រួតពិនិត្យឡើងវិញលើការចំណាយសាធារណៈ xvii ក្រុមធនាគារពិភពលោក ធនាគារពិភពលោក ប្រចាំនៅប្រទេសកម្ពុជា អគារ Exchange Square ជាន់ទី 10 IBRD និងជាន់ទី 11 IFC ផ្លូវលេខ 51-61 និងផ្លូវលេខ 102-106 សង្កាត់វត្តភ្នំ ខ័ណ្ឌដូនពេញ ភ្នំពេញ ប្រទេសកម្ពុជា វេបសាយ: www.worldbank.org/cambodia