52021 I M L I C p nh t T́nh h́nh Phát tri n Kinh t Vi t Nam BÁO CÁO C A NGÂN HÀNG TH GI I H i ngh Nhóm T v n các nhà tài tr cho Vi t Nam Hà n i, 3-4 tháng 12 nm 2009 Báo cáo này do inh Tu n Vi t và Martin Rama chuNn b d i s giám sát chung c a Victoria Kwakwa và Vikram Nehru. Báo cáo có óng góp c a Sameer Goyal, Valerie Kozel, Keiko Kubota and Tri u Qu c Vi t. Lê Minh Phng h tr biên so n và phát hành. Hoàng H nh Lư th c hi n ph n d ch sang ti ng Vi t T GIÁ LIÊN NGÂN HÀNG CHÍNH TH C: 1US$ = VND 17,953 NM NGÂN SÁCH C A CHÍNH PH : 1 tháng 1 n 31 tháng 12 T VIÊT T T ASEAN Hi p h i các Qu c gia ông Nam Á FDI u t tr c ti p n c ngoài GDC T ng c c H i quan GDP T ng S n phNm Qu c n i GSO T ng c c Th ng kê IMF Qu Ti n t Qu c t MOF B Tài chính MPI B K ho ch và u t MUV Giá tr n v s n xu t công nghi p NPL N x u NHNNVN Ngân hàng Nhà n c Vi t Nam ODA H tr Phát tri n Chính th c OECD T ch c H p tác Kinh t và Phát tri n SOCB Ngân hàng Thng m i Qu c doanh M CL C B i c nh Toàn c u và Khu v c.................................................................. 1 T́nh h́nh Tng tr ng Kinh t g n ây c a Vi t nam...................................... 3 Ti p t c Gi m nghèo................. ............................................................ 4 Ho t ng Ngo i thng kém nh n nh p...................................................... 6 áp ng Xu t khNu Cung Xu t khNu........................................................... 8 Các Chính sách Kích thích Kinh t nm 2009................................................ 10 R i ro c a khu v c ngân hàng ................................................................. 13 Nh ng Y u t gây m t Cân i V mô........................................................ 15 Cân il i nh h ng Chính sách............................................................. 18 B ng B ng 1: Các Ch s Kinh t Toàn c u........................................................... 1 B ng 2: Thay i GDP theo quư................................................................ 4 B ng 3: Giá tr Xu t khNu........................................................................ 7 B ng 4: Giá tr Nh p khNu....................................................................... 7 B ng 5: Quy mô Gói kích thích Kinh t ....................................................... 12 B ng 6: Cán cân thanh toán..................................................................... 17 B ng 7: Ngân sách Nhà n c................................................................... 19 Bi u Bi u 1: S n l ng Công nghi p toàn c u................................................... 2 Bi u 2: Tng tr ng GDP c a ông Á..................................................... 2 Bi u 3: Tng tr ng GDP c a Vi t nam................................................... 3 Bi u 4: Xu h ng c a t́nh tr ng nghèo ói............................................... 5 Bi u 5: Xu h ng Nghèo theo nhóm Dân t c............................................. 6 Bi u 6: nh h ng l i Th tr ng Xu t khNu............................................ 8 Bi u 7: Xu t khNu các m t hàng nguyên li u và nông s n chính....................... 9 Bi u 8: Thay i Giá tr kim ng ch xu t khNu theo ngành.............................. 10 Bi u 9: D n cho vay theo chng tŕnh h tr lăi su t............................... 11 Bi u 10: Các cân i ti n t ................................................................. 12 Bi u 11: T l n x u trong t ng tín d ng................................................................ 14 Bi u 12: Nh p siêu gia tng ................................................................ 15 Bi u 13: Ti n ng y u i ................................................................... 16 Bi u 14: L m phát gi m xu ng c̣n m t con s .......................................... 18 Bi u 15: Lăi su t c b n....................................................................... 20 H p H p 1............................................................................................... 19 TÓM T T Thng m i qu c t phát tri n m nh, lu ng v n u t vào các n c ang phát tri n tng lên và m c l m pháp v a ph i ă giúp Chính ph Vi t nam tng i thu n l i v qu n lư kinh t v mô trong ph n l n th i gian c a th p niên v a qua. Các tranh lu n chính sách ch y u nh m vào các v n kinh t vi mô nh chuy n t kinh t k ho ch sang kinh t th tr ng nh th nào, c i cách khu v c doanh nghi p nhà n c ra sao, làm th nào xây d ng các n n t ng th ch cho Vi t nam tr thành n c công nghi p trong ṿng m t th h ... Nh ng gi i pháp khá yên b́nh ă k t thúc vào cu i nm 2007. K t ó, kinh t Vi t nam ph i i m t v i nh ng khúc ngo t c a kinh t toàn c u, t lu ng v n vào t giai o n cu i nm 2007 n t́nh tr ng suy gi m xu t khNu t cu i nm 2008. Hai nm v a r i là th i gian ki m nghi m nng l c qu n lư kinh t v mô c a chính ph . H i u nm 2008, khi xu t hi n các d u hi u rơ ràng v t́nh tr ng phát tri n kinh t quá nóng, chính ph ă chuy n h ng u tiên m t cách quy t li t, t tng tr ng sang n nh kinh t , x lư t́nh tr ng bong bóng b t ng s n và gi m nhi t l m phát trong vài tháng. Cu i nm 2009 khi m t s nhà phân tích v n cho r ng l m phát có th v t ra kh i ṿng ki m soát th́ chính ph ă nhanh chóng chuy n h ng u tiên, l n này chuy n t n nh kinh t sang tng tr ng b n v ng. Các bi n pháp kích thích kinh t c a chính ph ă góp ph n ch n à gi m sút c a ho t ng kinh t và ngn ng a các tác ng xă h i quy mô l n. T i th i i m cu i nm 2009 này, kinh t Vi t nam v n là m t trong nh ng n n kinh t có m c tng tr ng nhanh nh t trên th gi i. Tuy nhiên, các bi n pháp kích thích kinh t cng t o ra các áp l c lên cán cân thanh toán và c bi t là tác ng lên th tr ng ngo i h i và vàng. V i b i c nh c a bi n ng kinh t v mô này, ni m an tâm ă c gây d ng khi chính ph cân i l i các m c tiêu c a ḿnh, h ng u tiên hn vào n nh tng tr ng. Các quy t nh a ra t cu i tháng 10 t i u tháng 12 cho th y m t khuôn kh kinh t v mô thích h p ă c chính ph tri n khai. Nh́n chung th́ các gi i pháp chính sách là có hi u qu nhng d ng nh các gi i pháp ó c kh c h a nh t́nh tr ng i u ch nh "b c i ­ b c ngh ". Các gi i pháp này a ph n d a trên các công c chính sách tiêu chuNn, bao g m chính sách ti n t và chính sách tài khóa. Tuy nhiên, t m c tiêu ra, chính ph cng ă s d ng nhi u gi i pháp chính sách "phi chính th ng". Biên giao d ch t giá ngo i h i ă c d n n i r ng trong hai nm qua nhng ó v n cha ph i là m t b c chuy n d t khoát kh i chính sách "neo" t giá có qu n lư. Gói gi i pháp b́nh n kinh t h i u nm 2008 bao g m vi c phát hành m t l ng l n trái phi u b t bu c nh m gi m t ng thanh kho n. Các gi i pháp kích thích kinh t a ra u nm 2009 bao g m chng tŕnh h tr lăi su t cho vay v n lu ng, khuy n khích tái c p v n cho các kho n n n ng n c a khu v c doanh nghi p. Các bi n pháp hành chính và thuy t ph c o c ( c bi t là i v i các ngân hàng thng m i qu c doanh và doanh nghi p nhà n c) th ng hay c s d ng i thay cho các gi i pháp truy n th ng trong chính sách ti n t và tài khóa. Cha có nh ch tài chính nào b v trong hai nm y bi n ng v a qua nhng k t qu này ch y u nh vào vi c thanh tra t i ch gi n n hn là th c hi n m t h th ng gi m sát r i ro hi n i. M c dù có tính tng i "phi chính th ng" và ôi khi c̣n s khai, qu n lư kinh t v mô c a Vi t nam c ghi nh n là có hi u qu . Tuy nhiên các gi i pháp này không ph i lúc nào cng c th tr ng th u hi u. T́nh tr ng thi u thông tin v ngân sách nhà n c, quy nh b o m t v d tr ngo i h i, h th ng th ng kê, d li u cha phát tri n ă làm cho các nhà quan sát bên ngoài có các ánh giá r t khác nhau v t́nh h́nh kinh t Vi t nam. Ch trong ṿng vài tháng, nhi u ng i nh n nh r ng Vi t nam là " i u th n k ông Á" nhng nhi u ng i khác cng cho r ng Vi t nam có th là "B n sao Thái lan 1997". Thay i nh n nh c a th tr ng nh v y s gây tác ng t i các lu ng v n ng n h n và các quy t nh u t gián ti p c a c ng i dân trong n c. V i b i c nh b t n c a kinh t toàn c u th́ vi c m b o thông tin chính xác và k p th i v i công chúng tr nên vô cùng quan tr ng. H ng v phía tr c th́ có th nh n nh r ng các bi n ng kinh t v mô v n cha ch m d t. Khi gi i phân tích v n c̣n lo l ng v kh nng kh ng ho ng "tr l i" các n c công nghi p phát tri n th́ kh nng v lu ng v n vào và bong bóng giá c v n là i u áng quan ng i. Gi i pháp chính sách thích h p s khác nhau trong m i tr ng h p. Di n bi n t́nh h́nh nhanh chóng theo h ng này ho c h ng kia s m t l n n a ki m nghi m l i kh nng c a chính ph nh h ng n n kinh t v t qua các th i i m khó khn. Trong th i gian t i ây, i u c n thi t là ph i ti p t c thúc Ny c i cách chính sách và th ch nh m t o cho kinh t Vi t nam kh nng ít b t n thng hn tr c các bi n ng toàn c u. M t s u tiên tr c m t có th s bao g m: xây d ng m t ngân hàng trung ng có thNm quy n nh h ng chính sách ti n t , tng c ng nng l c giám sát h th ng tài chính, công b thông tin y và k p th i hn v th c hi n ngân sách, công khai d tr ngo i h i và các ch báo tài chính then ch t, xây d ng th tr ng v n h tr các bi n pháp th tr ng m , h th ng tiêu chuNn k toán có th ph n ánh c r i ro ngo i h i c a các nh ch tài chính và doanh nghi p. Các công vi c khác th́ có tính ch t c c u hn. Cu i nm 2007, nhi u t p oàn kinh k và t ng công ty nhà n c ă góp ph n t o ra t́nh tr ng bong bóng tài s n khi h u t vào b t ng s n và tài chính. Cu i nm 2009, các t p oàn này l i có ph n trong vi c gây ra t́nh tr ng cng th ng c a th tr ng ngo i h i khi h gm gi s l ng l n ngo i t . Nh ng pháp nhân v i quy mô l n gây nên các m i r i ro h th ng cho n n kinh t c n ph i c giám sát ch t ch t phía các c quan qu n lư, ph i tuân th các quy nh nghiêm ng t v qu n tr doanh nghi p và minh b ch, b t k h thu c s h u nhà n c hay t nhân. ii B I C NH TOÀN C U VÀ KHU V C N n kinh t toàn c u ang phát tri n tr l i, nh t là nh ho t ng m nh m c a các qu c gia châu Á và s b́nh n ho c ph c h i khiêm t n nh ng n c khác. M i e d a v m t cu c suy thoái toàn c u sâu và kéo dài d ng nh ă gi m b t nh nh ng hành ng chính sách cha t ng có c các n c phát tri n l n ang phát tri n, và s h tr m nh m c a các nh ch tài chính qu c t . S n l ng công nghi p toàn c u và T ng S n phNm Qu c n i (GDP) ang gia tng v i t c m nh m hn, i u là các qu c gia ang phát tri n, c bi t là ông Á, sau ó là các n c thu c T ch c H p tác Kinh t và Phát tri n - OECD (B ng 1). S n l ng công nghi p toàn c u tng m nh, t tng tr ng 6% trong quư hai lên 12% trong quư 3 so v i nm tr c, hàng trong kho ă c b sung và các n hàng xu t khNu ă quay tr l i (Bi u 1). Giá hàng hóa nguyên v t li u cng tng, trong ó giá d u liên t c l p k l c trong nh ng tháng g n ây và ti n d n n m c 80 USD/thùng nh nh ng i u ki n cn b n c c i thi n, trong ó có y u t l ng d tr d u thô gi m, và nhu c u Trung Qu c tng m nh. ng ô-la ti p t c m t giá cng làm cho giá c các lo i hàng hóa nh p khNu b ng ô-la tr lên cao hn. B ng 1: Các ch s kinh t toàn c u 2007 2008 2009F 2010F GDP Th gi i 3.7 1.7 -2.9 2.0 N c thu nh p cao 2.6 0.4 -4.2 1.3 N c ang phát tri n 8.1 5.9 1.2 4.4 Kim ng ch xu t kh u Th gi i 7.6 3.4 -2.1 6.0 N c thu nh p cao 6.4 2.9 -3.7 5.1 N c ang phát tri n 10.9 7.2 2.1 8.1 Giá thng m i Ch s giá hàng công nghi p (MUV) 5.5 6.0 -4.9 1.5 D u thô (US$/thùng, trung b́nh) 71.1 97.0 61.1 73.3 Các m t hàng phi d u 17.1 21.0 -24.9 -2.8 Lăi su t danh ngha Lăi su t LIBOR ng ô-la M (6 tháng, %) 5.2 3.2 1.5 2.0 Ngu n: Ngân hàng Th gi i 1 Bi u 1: S n l ng công nghi p toàn c u Ngu n: Ngân hàng Th gi i. Bi u th hi n t c tng tr ng tính theo ph n trm. Sau khi b nh h ng n ng n b i cu c kh ng ho ng tài chính và suy thoái toàn c u b t u vào cu i nm 2008, ông Á ă h i ph c m nh m tr l i k t quư 2 nm 2009. S h i ph c này là k t qu c a nh ng bi n pháp kích thích tài khóa và ti n t k p th i và m nh m nhi u qu c gia ông Á, c bi t Trung Qu c. Nh ng ng thái này di n ra trên m t n n t ng kinh t v mô cn b n v ng ch c, v i ngu n d tr ngo i t nh́n chung m c cao, ti t ki m t nhân và doanh nghi p u l n, n c a doanh nghi p và chính ph m c th p. Tng tr ng GDP th c c a ông Á gi m sút, nhng không ch m b ng th i k kh ng ho ng 1997-1998 (Bi u 2). Bi u 2: Tng tr ng GDP c a ông Á Ngu n: Ngân hàng Th gi i 2 T̀NH H̀NH TNG TR NG KINH T G N ÂY C A VI T NAM Kh ng ho ng tài chính toàn c u làm cho tng tr ng kinh t Vi t Nam s t gi m m nh. Tác ng tr m tr ng nh t là vào quư I nm 2009, khi GDP tng 3,1% so v i cùng k nm 2008 (Bi u 3). Tuy nhiên, nh ng d u hi u h i ph c rơ ràng ă n i lên t quư hai, ph n nào ph n ánh nh ng n l c h tr ho t ng kinh t c a chính ph . Gói kích thích kinh t khá l n c a ra vào u nm 2009 bao g m nhi u bi n pháp khác nhau, t chng tŕnh h tr lăi su t, mi n và hoăn thu nhi u lo i thu , và u t v n b sung. K t qu là GDP tng 4,5% trong quư hai và 5,8% trong quư ba, nâng t c tng tr ng GDP 9 tháng u nm lên 4,6% so v i cùng k nm ngoái. Bi u 3: Tng tr ng GDP c a Vi t Nam Ngu n: T ng c c Th ng kê M c dù ngành công nghi p v n c̣n g p nhi u khó khn, song ngành xây d ng ang d n u quá tŕnh h i ph c, trong ó giá tr gia tng c a ngành d ki n s tt c tng tr ng hai con s cho c nm (B ng 2). Tiêu dùng trong n c cng óng vai tṛ quan tr ng, doanh s bán l tng 10,1% (lo i tr y u t giá) trong giai o n t tháng 1-10 so v i cùng k nm tr c. Tng tr ng trong c xây d ng l n doanh s bán l ud a vào nhu c u trong n c, m t d u hi u cho th y chính sách kích c u c a chính ph ă th c s góp ph n gi m b t nh h ng c a suy thoái do nhu c u xu t khNu gi m. K c n u nh t c tng tr ng GDP c nm 2009 không v t quá 5,3%, th́ m t i u rơ ràng r ng cho n nay kinh t Vi t Nam ă c chèo lái v t qua cu c kh ng ho ng tng i t t hn so v i các n c khác trong khu v c. 3 B ng 2: Thay i GDP theo quư 2008 2009 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 T ng s GDP 7.5 5.7 6.0 5.8 3.1 4.5 5.8 Nông, lâm và ng nghi p 3.0 3.7 5.9 4.7 1.3 1.4 2.0 Công nghi p và xây d ng 8.0 5.3 5.5 4.8 1.7 5.0 6.2 Công nghi p 8.8 6.8 7.8 6.7 0.9 3.8 4.9 Trong ó: CN ch bi n 12.0 11.0 9.9 10.4 -0.8 2.8 3.5 Xây d ng 3.3 -0.5 -1.9 -0.2 6.9 9.8 11.0 D ch v 8.3 7.3 6.5 7.4 5.1 5.7 6.8 Thng nghi p 7.6 7.1 5.3 6.1 6.5 6.5 7.2 Ngu n: T ng c c Th ng kê TI P T C GI M NGHÈO Nh ng khó khn v kinh t mà Vi t Nam ph i i m t trong nm 2008 và n a u nm 2009 ă làm d y lên m i quan ng i v t́nh tr ng d b t n thng gia tng i v i ng i lao ng và h gia ́nh. T l l m phát trong nm 2008 lên r t cao, giá g o t nh i m vào tháng 5-6, tr c khi các bi n pháp b́nh n b t u phát huy tác d ng. Ngành xây d ng, ngu n cung c p công n vi c làm chính cho lao ng ph thông t các h gia ́nh nghèo b nh h ng n ng n b i t́nh tr ng th t ch t tín d ng vào th i k gi a nm, và ́nh tr h n trong nh ng tháng cu i nm 2008. Nông nghi p cng ch u nhi u cú s c v th i ti t và thiên tai làm cho s n l ng lng th c gi m h n m t s vùng. B t ch p nh ng khó khn này, nh ng k t qu ban u c a i u tra M c s ng H gia ́nh Vi t Nam 2008 (VHLSS) cho th y Vi t Nam ti p t c t c ti n b trong lnh v c gi m nghèo c vùng thành th và nông thôn, m c dù t c gi m nghèo có ch m hn th i k tr c. Theo VHLSS 2008, t l h nghèo trên toàn qu c (t l ph n trm dân s có m c chi tiêu th p hn chuNn nghèo c a Ngân hàng Th gi i/T ng c c Th ng kê) là 14% trong nm 2008 (Bi u 4). Nh th ng l , t l h nghèo vùng nông thôn cao hn nhi u (18,1%) so v i khu v c thành th (3,1%). T l ói nghèo gi m kho ng 1 i m ph n trm m i nm trong giai o n 2006- 2008, so v i 2-3 i m ph n trm m t nm trong th i k tr c. D ki n t c gi m nghèo s ch m d n theo th i gian. Khu v c thành th minh h a i u này rơ nh t: khi t l nghèo g n v s không, s r t khó t c nh ng k t qu áng k . Tuy nhiên, t c gi m nghèo ch m l i m t ph n cng là do nh ng khó khn c a n n kinh t trong nm 2008. Có th là s gi m t c này rơ r t hn vào u nm 2009, khi t c tng tr ng GDP gi m m nh. 4 Bi u 4: Xu h ng c a t́nh tr ng nghèo ói Ngu n: c tính c a Ngân hàng Th gi i d a trên s li u c a T ng c c Th ng kê. áng ti c là hi n nay không có thông tin mang tính i di n th ng kê c p nh t v c t l ói nghèo l n vi c làm cho nm 2009. Song có r t nhi u b ng ch ng v t́nh h́nh khó khn gia tng trong 6 tháng u nm 2009, c bi t là các khu công nghi p và làng ngh . Kh o sát m u nh , các nghiên c u chuyên và các ánh giá nhanh ang ti n hành cho th y t́nh tr ng thi u vi c làm ph bi n hn là th t nghi p th c s , và nhi u công nhân trong ngành xu t khNu ph i t́m ki m vi c làm trong khu v c không chính th c thành th . T́nh h́nh c a công nhân bán tay ngh và có tay ngh có khá hn. Tác ng i v i doanh nghi p cng không ng nh t. M t cu c kh o sát v các khu công nghi p v i tính ch t là b phóng c a ngành xu t khNu cho th y m t s doanh nghi p ă b tác ng tiêu c c. Tuy nhiên, các ánh giá tác ng nhanh d a trên th o lu n nhóm t p trung có c u trúc v i ng i lao ng cho th y nh ng tác ng tiêu c c l n nh ri vào nghèo ói, thi u lng th c tr m tr ng, ph i cho con cái ngh h c, bán t, ho c m t nhà, không ph i là hi n t ng ph bi n. Nh ng ánh giá tng i l c quan này không che d u c nh ng thách th c quan tr ng v n c̣n t n t i trong lnh v c gi m nghèo. VHLSS 2008 cho th y ti n b trong vi c gi m t l nghèo vùng dân t c thi u s là r t khiêm t n. i v i các nhóm dân t c thi u s r t a d ng này, t l nghèo ói ch gi m t 52,3% nm 2006 xu ng 49,8% nm 2008 (Bi u 5). Theo giá tr tng i, t c gi m nghèo này th p hn so v it c gi m nghèo ng i Kinh và ng i Hoa (t 10,3% xu ng 8,5%). M c phúc l i trung b́nh có tng trong các nhóm ng bào dân t c thi u s trong th i k 2006-2008, và t́nh tr ng nghèo ói gi m c v sâu l n m c tr m tr ng. Tuy v y, tng tr ng không làm gi m áng k t l ói nghèo. 5 Bi u 5: Xu h ng Nghèo theo nhóm Dân t c Ngu n: c tính c a Ngân hàng Th gi i d a trên s li u c a T ng c c Th ng kê. C n phân tích m t cách th n tr ng hi u rơ nh ng lư do v́ sao ti n b gi m nghèo trong các h ng bào dân t c thi u s l i ch m l i. L m phát cao và c t gi m m nh vi c làm trong ngành xây d ng nói lên m t ph n câu chuy n. T l ng i lao ng c tr lng là ng i dân t c thi u s gi m vài i m ph n trm trong nm 2008, trong khi t l nh ng ng i t kinh doanh ho c làm vi c trong ngành nông nghi p tng n 85%. HO T NG NGO I THNG KÉM NH N NHNP Suy thoái kinh t toàn c u có tác ng áng k n khu v c ngo i thng c a Vi t Nam. Kênh truy n d n tác ng c a suy thoái chính là xu t khNu, v i t ng giá tr kim ng ch (không nên nh m l n v i giá tr gia tng) tng ng 70% GDP. Trong m i tháng u nm 2009, kim ng ch xu t khNu c a Vi t Nam gi m 13,8% so v i nm 2008 (B ng 3). S s t gi m này v n c̣n th p hn h u h t các qu c gia ang phát tri n khác, song s làm cho nm 2009 tr thành nm u tiên có tng tr ng xu t khNu âm k t khi Vi t Nam b t u c i cách kinh t . M c s t gi m này c̣n l n hn n u l ng xu t khNu vàng (hn 2 t ô la) trong quư 1-2009 không c a vào th ng kê t ng giá tr xu t khNu. 6 B ng 3: Giá tr xu t kh u Giá tr Tng tr ng (%) (tri u US$, 2008 10M-08 10M-09 2008) T ng giá tr xu t kh u 62,685 29.1 36.7 -13.8 D u thô 10,357 22.0 43.2 -43.0 Ngoài d u thô 52,328 30.6 35.4 -7.6 G o 2,894 94.3 83.4 -7.8 Các m t hàng nông s n khác 5,505 17.2 20.0 -19.9 Th y h i s n 4,510 19.8 23.7 -8.7 Than á 1,388 38.8 57.4 -19.4 D t may 9,120 17.7 20.3 -1.5 Giày dép 4,768 19.4 16.9 -16.1 i n t và Máy tính 2,638 22.5 27.3 0.1 Th công m ngh (bao g m c vàng) 1,363 65.1 95.7 154.3 S n phNm t g 2,829 17.7 18.6 -14.0 S n phNm khác 17,312 44.3 52.9 -16.5 Ngu n: T ng c c Th ng kê. Tng tr ng tính trên cùng k nm tr c. B ng 4: Giá tr nh p kh u Giá tr (tri u Tng tr ng (%) US$, 2008) 2008 10M-08 10M-09 T ng giá tr nh p kh u 80,714 28.8 42.6 -21.7 S n phNm xng d u 10,966 42.2 71.1 -47.9 Máy móc, thi t b và ph tùng 13,994 25.8 33.0 -13.0 i n t , máy tính và linh ki n 2,355 9.4 28.3 -0.3 D c phNm 3,714 25.5 19.5 26.8 Nguyên ph li u d t, may, da 6,721 31.5 11.8 -23.2 S t thép 1,473 47.3 57.2 -30.7 Phân bón các lo i 2,945 17.5 41.1 -18.1 Ch t d o 4,458 12.7 29.9 -10.9 V i 1,776 21.1 13.3 -8.6 Hóa ch t 1,604 24.8 35.7 -15.2 S n phNm hóa ch t 864 22.9 32.5 -9.5 Ô tô (COMP/CKD/IKD) 775 4.6 106.6 -12.0 T s i 744 94.3 11.5 -4.2 Phân bón 467 74.7 41.1 -11.6 Bông 753 25.5 67.0 -15.2 Gi y các lo i 2,958 57.2 31.9 -3.9 Các m t hàng khác 24,147 28.2 45.7 -23.3 Ngu n: T ng c c Th ng kê. Tng tr ng tính trên cùng k nm tr c. 7 Nh p khNu c̣n gi m m nh hn, n 21,7% trong ṿng m i tháng u nm 2009 ă giúp gi m con s nh p siêu. Nh p khNu gi m ph n ánh n n kinh t trong t́nh tr ng suy thoái. Nhu c u u t v n và hàng hóa trung gian th p, tiêu dùng cá nhân y u i và giá nh p khNu các m t hàng xng d u và nguyên v t li u gi m là nguyên nhân làm cho giá tr nh p khNu gi m t t c các ngành hàng (B ng 4). Tuy nhiên, hi n t i nh p khNu ang tng nhanh tr l i do ho t ng kinh t ă h i ph c và áp ng nhu c u tiêu dùng cá nhân ang tng lên. ÁP NG CUNG XU T KH U M c dù kh ng ho ng toàn c u có nh h ng nghiêm tr ng n phía c u i v i hàng xu t khNu c a Vi t Nam, song áp ng ngu n cung xu t khNu v n r t nh y bén, ph n nào gi m c tác ng i v i ho t ng kinh t . Bi u 6: nh h ng l i th tr ng xu t kh u Ngu n: T ng c c Th ng kê M t ph n c a gi i pháp là nh h ng l i th tr ng xu t khNu, chuy n sang các khu v c ít b nh h ng b i kh ng ho ng toàn c u hn. V n nh nh ng nm tr c, trong nm 2009 M v n là th tr ng xu t khNu l n nh t c a Vi t Nam, chi m kho ng m t ph n nm kim ng ch xu t khNu, và kho ng 22% kim ng ch xu t khNu các m t hàng phi d u. Sau ó là th tr ng EU, Nh t B n và các n c ASEAN. Tuy nhiên, m t nét c bi t trong xu h ng xu t khNu c a Vi t Nam trong nh ng nm g n ây là t tr ng xu t khNu sang các th tr ng m i ă c m r ng áng k , bao g m Châu M La-tinh, châu Phi và Trung ông. T tr ng này tng áng k trong nm 2009 (Bi u 6). Trong s các qu c gia công nghi p, M v n chi m v trí cao hn các n c khác, cho th y s h i ph c s m và m nh hn so v i EU và Nh t B n. M t khác, th tr ng Trung Qu c v n khá n nh, ng c l i v i xu h ng quan sát c i v i các n c khác trong khu v c. 8 S s t gi m c a giá c các m t hàng xu t khNu cng ph n nào c gi m nh nh gia tng kh i l ng xu t khNu các m t hàng nguyên li u và nông s n ch l c (Bi u 7). ây là nm u tiên kh i l ng xu t khNu tng sau ba nm gi m liên t c. V i t́nh h́nh giá c hàng hóa trên th tr ng th gi i d báo s tng trong nm 2010, kh i l ng hàng xu t khNu tng s làm tng kim ng ch xu t khNu c a Vi t Nam. Bi u 7: Xu t kh u các m t hàng nguyên li u và nông s n chính Ngu n: c tính c a Ngân hàng Th gi i d a trên s li u c a T ng c c Th ng kê. Các m t hàng trên bao g m d u thô, than, g o, cà phê và cao su. S li u c tính theo b́nh quân gia quy n tính thay i v giá tr , giá c và kh i l ng xu t kh u. H s giá tr gia tng c a hàng xu t khNu Vi t Nam khác nhau khá l n gi a các ngành hàng. Xu t khNu tài nguyên và nguyên li u thô (d u thô, than, qu ng kim lo i...) và hàng nông s n (cao su, cà phê, chè...) có c i m là giá tr gia tng cao. M t khác, các m t hàng ch bi n s d ng nhi u lao ng nh may m c, giày dép, s n phNm g và th y h i s n có giá tr gia tng th p, v́ nguyên li u u vào nh p khNu ă chi m m t t tr ng l n trong t ng giá tr xu t khNu. Tuy nhiên, k c khi không tính n nh ng m t hàng ch l c, th́ s khác bi t gi a h s giá tr gia tng cng r t áng k . Nm 2009, nh́n chung t́nh h́nh xu t khNu các s n phNm ch bi n c a Vi t Nam khá hn trong nh ng ngành có h s giá tr gia tng cao hn (Bi u 8). i u này cng giúp làm gi m nh tác ng c a kh ng ho ng toàn c u i v i ho t ng kinh t trong n c. 9 Bi u 8: Thay i giá tr kim ng ch xu t kh u theo ngành Ngu n: Ngân hàng Th gi i c tính d a trên s li u c a T ng c c Th ng kê. CÁC CHÍNH SÁCH KÍCH THÍCH KINH T TRONG NM 2009 Bên c nh áp ng khá m nh t phía cung xu t khNu c a khu v c doanh nghi p, m t ph n ng chính sách cng quy t cng góp ph n áng k trong vi c duy tŕ ho t ng kinh t . Tháng 11/2008, "nm nhóm gi i pháp" nh m h tr ho t ng kinh t c công b . L n này, gói kích thích kinh t bao g m mi n và hoăn n p thu , c bi t là thu thu nh p doanh nghi p và thu giá tr gia tng, và i v i doanh nghi p nh và v a. Gói kích c u này cng bao g m bi n pháp tr c p ti n m t cho các h nghèo nhân d p T t Nguyên án, th i i m nh ng ng i lao ng di c tr v nhà ón T t. Các bi n pháp kích c u ti p theo c a ra vào tháng 2/2009, bao g m chng tŕnh h tr lăi su t ng n h n c áp d ng tái c p v n cho các kho n n mà doanh nghi p ă ph i vay v i các i u kho n khó khn trong giai o n b́nh n. Chng tŕnh này giúp duy tŕ lu ng v n lu thông trong n n kinh t , và gi m b t t́nh tr ng khó khn c a doanh nghi p. Vi c ti p t c chng tŕnh kích c u sau khi ă h t giai o n gi m nhi t l m phát và vi c m r ng sang lnh v c u t xây d ng c b n không có nh ng lư l v ng vàng v m t kinh t . Tuy nhiên, quy nh v i u ki n c vay theo chng tŕnh h tr lăi su t cho các d án u t cng khá ch t ch , làm ho t ng cho vay theo hai chng tŕnh này s gi m i trong m t vài tháng t i (Bi u 9). 10 Bi u 9: D n cho vay theo chng tŕnh h tr lăi su t Ngu n: c tính c a Ngân hàng Th gi i d a trên s li u c a NHNNVN Nh ng thông báo chính sách liên ti p v các bi n pháp kích thích kinh t làm th tr ng d y lên quan ng i v nh ng tác ng có th có i v i ngân sách nhà n c và cán cân thanh toán. Nh ng m i lo ng i này càng tng lên do t́nh tr ng thi u ho c không ng b v thông tin. V n c̣n m t kho ng cách so v i thông l qu c t v vi c tŕnh bày s li u ngân sách, bên c nh ó có nh ng kho ng cách quan tr ng gi a k ho ch ngân sách và th c hi n ngân sách. Nhi u bi n pháp kích thích kinh t do m t s b ngành và c quan ch o th c hi n và ít có s ph i h p v i B Tài chính, cng làm tng thêm s không ch c ch n v chi phí th c s c a các bi n pháp này, và ai s là ng i gánh ch u chi phí ó trong ng n h n. Chi phí c a m t s bi n pháp kích thích kinh t ă b c tính quá cao, và ph n chi phí s ph i l y t ngân sách cng v y. Cùng v i vi c m t s n i dung b tính toán hai l n (tính trùng), i u này d n t i nh ng con s l n m t cách b t h p lư c trích d n v t ng quy mô gói kích c u c a Vi t Nam (B ng 5). Gói kích c u nm 2009 c ng thêm v i k ho ch ngân sách v n ă ph́nh to, d n n con s b i chi ngân sách chung l n hn nhi u so v i nh ng nm tr c. Bên c nh nh ng bi n pháp rơ r t c áp d ng kích c u kinh t , giá d u gi m và ho t ng kinh t tŕ tr ă làm cho s thu ngân sách c a chính ph gi m. S thu gi m m t ph n c bù p trong sáu tháng cu i nm, khi c giá hàng hóa trên th tr ng qu c t và ho t ng kinh t trong n c h i ph c tr l i. Bên c nh ó c̣n có m t xu h ng mang tính h th ng thiên v vi c ánh giá s thu ngân sách th p hn th c t . Tuy nhiên, b t k t t c nh ng y u t này, có th d báo m c thâm h t ngân sách chung cho c nm là kho ng 9,7% GDP. 11 B ng 5: Quy mô gói kích thích kinh t c tính chi Gói kích thích phí liên quan Ngh́n t VND kinh t do Chính t i ngân sách ph xu t nhà n c 2009 Mi n, gi m, giăn thu (gi m thu ngân sách) 25.4 20.0 Thu thu nh p doanh nghi p (CIT) 10.4 9.9 Thu thu nh p cá nhân (PIT) 6.5 4.5 Thu giá tr gia tng (VAT) 7.4 4.5 Thu môn bài và l phí 1.1 1.1 Chi tiêu b sung (tng chi ngân sách) 117.6 45.0 H tr lăi su t 17.0 T m ng ngân sách KH 2010 cho m t s DA c p bách 37.2 26.0 Trái phi u CP chuy n ngu n t KH 2008 7.7 5.0 Phát hành b xung trái phi u CP 20.0 14.0 Chuy n ngu n u t t KH 2008 sang KH 2009 22.5 Hoăn thu h i v n u t XDCB ng tr c nm 2009 3.4 Các kho n chi tiêu m b o an sinh xă h i ... 9.8 Tng v n vay t NH Phát tri n Vi t nam (so v i 2008) 7.1 T ng quy mô gói kích thích kinh t 143.0 72.1 Tính theo % GDP 8.5 4.3 Ngu n: c tính c a Ngân hàng Th gi i d a trên s li u c a B Tài chính, B K ho ch và u t và IMF. Chi tiêu d a trên con s d ki n th c hi n. Bi u 10: Các cân i ti n t Ngu n: NHNNVN và IMF. S li u th hi n thay i tính theo cùng k nm tr c, tính b ng %. 12 Chính sách ti n t m r ng cng là m t ph n trong n l c h tr ho t ng kinh t c a chính ph . Tng tr ng tín d ng và t ng phng ti n thanh toán là tng i th p trong nh ng tháng u c a nm 2009, m c dù ă có chng tŕnh h tr lăi su t mà tác ng c a nó i v i tng t ng d n tín d ng ă b làm y u i b i nhi u kho n vay v n lu ng ă cho phép các doanh nghi p thanh toán các kho n vay lúc tr c ă kư v i nh ng i u kho n khá ng t nghèo trong giai o n b́nh n nm 2008. Nhng khi s quy t tâm c a chính ph trong vi c Ny m nh t c tng tr ng tr nên rơ ràng hn, và ho t ng kinh t b t u h i ph c, th́ ho t ng cho vay c a ngân hàng cng sôi ng tr l i, nh m c lăi su t c b n r t th p (Bi u 10). R I RO C A KHU V C NGÂN HÀNG Hàng lo t các di n bi n bao g m t́nh tr ng bong bóng giá tài s n, chính sách ti n t th t ch t và gi m sút tng tr ng ă gây tác d ng tiêu c c t i ngành ngân hàng. Giá b t ng s n tng bong bóng cu i nm 2007, sau ó x t d n i vào vào u nm 2008 i kèm v i s suy gi m c a n n kinh t ă t o áp l c lên k t qu ho t ng và kh nng thanh toán n c a các doanh nghi p, ng th i cng gây tác ng tiêu c c t i ch t l ng danh m c u t c a các ngân hàng thng m i. T c gi m nhanh c a l m phát cu i nm 2008 trong th i i m mà lăi su t v n c̣n cao ă t o thêm gánh n ng hn n a i v i các ngha v thu c a doanh nghi p. Thêm vào ó, chính sách n i l ng ti n t v i t cách là m t ph n c a các bi n pháp kích thích kinh t c a chính ph cùng v i nh ng khó khn c a các doanh nghi p trong th i gian g n ây có th s làm tng áp l c t i ch t l ng tín d ng cho vay c a các ngân hàng. ánh giá t l n x u trong t ng tín d ng c a ngành ngân hàng không ph i là công vi c d dàng. Các ch báo nh l ng d a trên s ngày quá h n c a các kho n vay cho th y t l n x u c a ngành ngân hàng ă tng áng k trong th i k 2007- 2008 và ti p t c m c khá cao trong nm 2009 (Bi u 11). Các ch báo nh tính nh th c ti n qu n lư, ch t l ng i u ti t và giám sát u ng m nh r ng t l n x u s m c cao hn nhng các ch báo này r t khó l ng hóa và r t nh y c m v i các gi nh. T l n x u tng sau th i gian các ngân hàng thng m i qu c doanh n l c làm s ch danh m c cho vay c a ḿnh chuNn b c ph n hóa ă góp ph n c i thi n ch t l ng chung c a tín d ng ngân hàng. M c dù r i ro có tng lên, ngành ngân hàng Vi t nam v n t c k t qu khá kh quan. L i nhu n c a các ngân hàng trong nm 2008 nói chung là t t th hi n qua vi c t ng tín d ng tng nhanh và s a d ng hóa s n phNm c a m t s ngân hàng d a trên c s phí d ch v . L i nhu n c a các ngân hàng cng c h ng l i áng k t l i t c c a m t l ng l n trái phi u chính ph , khi các ngân hàng này mua l i chúng t các nhà u t n c ngoài thoái v n t i Vi t nam h i n a u nm 2008. Lăi su t trái phi u chính ph vào th i i m ó c̣n khá cao. Lăi v n ă ph n nào bù l i m c chênh lăi su t tín d ng th p theo quy nh hi n hành v tr n lăi su t cho vay c a Vi t nam. Báo cáo v l i nhu n c a các ngân hàng ă niêm y t tính n h t quư 3-2009 là t yêu c u. 13 T́nh h́nh kinh doanh thu n l i c a h th ng ngân hàng m t ph n là nh vào quan i m chính sách tích c c c a các c quan qu n lư nhà n c. Ngân hàng Nhà n c Vi t nam ang ti p t c c ng c khuôn kh qu n lư và i u ti t cng nh các n l c giám sát trong các nm qua. Song song v i ó, Ngân hàng Nhà n c Vi t nam cng ă tng m c quy nh v v n t i thi u i v i các ngân hàng. T i cu i nm 2008, t t c các ngân hàng thng m i, bao g m c 9 ngân hàng thng m i c ph n nh - nh ng ngân hàng d b thng t n nh t ­ ă áp ng c yêu c u v v n t i thi u. Quá tŕnh này v n c̣n ti p t c v i m c v n t i thi u cho các ngân hàng thng m i là 3 ngàn t ng vào cu i nm 2010. Ngân hàng nào không áp ng c yêu c u này s ph i bu c sáp nh p v i các ngân hàng khác. N u không, chúng s b thu h i gi y phép kinh doanh. Bi u 11: T l n x u trong t ng tín d ng ngân hàng Ngu n: NHNNVN 14 NH NG Y U T GÂY M T CÂN I V MÔ Chng tŕnh kích c u, m c dù có hi u qu trong vi c thúc Ny ho t ng kinh t , cng ă góp ph n làm tng m c d b t n thng v i các y u t bên ngoài. Tng tr ng tín d ng tng nhanh cùng v i chính sách tài khóa m r ng d n n vi c gia tng nh p khNu u vào và do ó, nh p siêu cng tng (Bi u 12). Bi u 12: Nh p siêu gia tng Ngu n: T ng c c Th ng kê. Nhu c u ngo i t c a các n v nh p khNu tng lên, cùng v i nh ng k v ng c a th tr ng là ti n ng có th b phá giá ă d n n t́nh tr ng thi u ngo i t c bi t tr m tr ng vào tháng 5-7, và m t l n n a vào tháng 11, làm cho chi phí c a doanh nghi p tng lên r t nhi u. S không ch c ch n v m c d tr ngo i t cng làm cho nhu c u i v i vàng và ô-la tng cao do tâm lư pḥng r i ro. Nh ng ng thái này d n n áp l c áng k i v i t giá, ti n ng luôn c giao d ch t giá sàn c a biên giao d ch trong m t th i gian dài và chênh l ch gi a t giá liên ngân hàng và t giá th tr ng t do tng lên t 3-6 ph n trm tùy theo t ng th i k (Bi u 13). 15 Bi u 13: Ti n ng y u i Ngu n: NHNNVN và Ngân hàng Th gi i. Do nh p siêu tng và ki u h i gi m, thâm h t tài kho n văng lai d báo s vào kho ng 7.4 t ô la, tng ng 7,9% GDP trong nm 2009 (B ng 6). Con s này rơ ràng th p hn con s 11,9% trong nm 2008. Ph i th a nh n r ng kh ng ho ng toàn c u ă d n n s s t gi m kh i l ng ḍng v n FDI, trong khi ḍng v n u t gián ti p c a các nhà u t n c ngoài cng không n nh trong hai nm g n ây. Tuy nhiên, cán cân tài kho n v n c tính s th ng d kho ng 10,2 t ô la và bù p thâm h t tài kho n văng lai. Quy t nh u t danh m c c a các nhà u t trong n c cng có tác ng n cán cân thanh toán do t́nh tr ng ô-la hóa c a n n kinh t và m t l ng ngo i t l n ang lu thông ngoài h th ng ngân hàng. Trong sáu tháng u nm 2009, các quy t nh u t danh m c này ă b nh h ng b i k v ng phá giá ti n ng c a th tr ng. Vi c b trí l i danh m c c a các doanh nghi p và nhà u t trong n c, chuy n sang các lo i tài s n b ng ngo i t là cn nguyên c a v n "l i và sai sót" trong cán cân thanh toán trong ba quư u nm 2009. Tính cho c nm, "l i và sai sót" có th lên n (âm) 9,4 t USD. Hay nói m t cách khác, n n kinh t Vi t Nam có ng ô-la bù p cho thâm h t tài kho n văng lai c a nm 2009. Nhng làm c i u này, ph i khuy n khích c ng i dân b ng cách này hay cách khác bán m t ph n s ngo i t mà h n m gi . Và cho n t n cu i tháng 10, v n không có ng c ǵ rơ ràng ng i dân làm i u này c . 16 B ng 6: Cán cân Thanh toán T USD 2006 2007 2008 e/ 2009 p/ Cán cân Tài kho n Văng lai -0.2 -7.0 -10.7 -7.4 Cán cân thng m i -2.8 -10.4 -12.8 -8.1 Cán cân d ch v 0.0 -0.9 -0.8 -1.3 Thu nh p t u t -1.4 -2.2 -4.4 -4.2 Chuy n giao (g m c ki u h i) 4.1 6.4 7.3 6.1 Cán cân tài kho n v n 3.1 16.8 12.1 10.2 u t tr c ti p n c ngoài (ṛng) 2.3 6.6 9.1 7.9 Vay trung h n và dài h n 1.0 2.0 1.0 2.6 Các ngu n v n khác (ṛng) -1.6 2.0 2.7 -0.3 u t danh m c 1.3 6.2 -0.6 0.0 L i và sai sót 1.4 0.3 -0.9 -9.4 Cán cân chung 4.3 10.2 0.5 -6.6 Ngu n: NHNNVN, IMF và Ngân hàng Th gi i. Cho n nay, chính sách m r ng tài khóa và n i l ng ti n t không làm cho l m phát tng nhanh hn (Bi u 14). Có th là chng tŕnh b́nh n c a u nm 2008 và giá c hàng hóa gi m m nh vào cu i nm ă làm cho t t c các ch s l m phát tiêu chuNn u gi m. Vào tháng 11, ch s giá tiêu dùng tng 0,55%, hay 5.07% k t u nm. M c l m phát nm nay s m c m t con s . Tuy nhiên, không th coi s n nh v giá c là chuy n ng nhiên. Nh ng hàng hóa c mua bán trên th tr ng th gi i, c bi t là lng th c th c phNm chi m m t t tr ng l n trong ch s giá tiêu dùng c a Vi t Nam. Giá c trong n c c a các m t hàng này r t nh y c m v i nh ng thay i c a giá c th gi i, qua m t trung gian là t giá h i oái. S h i ph c c a n n kinh t toàn c u cng ang làm cho giá c hàng hóa tng lên, và nm 2010 th m chí c̣n tng nhanh hn n a. Vi c ti n ng g n ây m t giá ng ngha v i vi c là v n m t m c giá y trên th tr ng th gi i, o b ng ng ô-la M , s th hi n b ng m c giá trong n c cao hn. ng ô-la suy y u có th làm cho xu h ng này i nhanh hn n a. Chính v́ v y, k c khi dùng chính sách ti n t th t ch t th́ b c sang 2010 l m phát v n có th tng nhanh hn. xác nh xem li u s tng t c này có ph i là v n áng lo ng i i v i các nhà ho ch nh chính sách hay không, c n ph i theo dơi c l m phát "c t lơi", t c là ph n c a ch s giá tiêu dùng nh y c m hn v i các áp l c v c u trong n c, so v i s tng giá t bi n trên th tr ng th gi i. 17 Bi u 14: L m phát gi m xu ng c̣n m t con s Ngu n: T ng c c Th ng kê CÂN I L I NNH H NG CHÍNH SÁCH Nh ng y u t m t cân i v mô m i n i lên ̣i h i ph i i u ch nh khung chính sách nói chung, u tiên nhi u hn cho m c tiêu b́nh n, vi c mà chính ph ă làm r t hi u qu trong giai o n t cu i tháng 10 n cu i tháng 11 (H p 1). Cho n lúc ó, "kho ng cách tng tr ng" trong n n kinh t toàn c u ă thu h p, và nhu c u xu t khNu ă b t u h i ph c. Chính v́ v y, s c n thi t ph i kích c u trong n c ă gi m xu ng. Hn n a, m c thâm h t ngân sách l n c a nm 2009 ă c bù p nh huy ng c ngu n v n ODA l n (c a Ngân hàng Phát tri n Châu Á, Nh t B n và Ngân hàng Th gi i) và gi m l ng ti n g i c a chính ph trong h th ng ngân hàng. Sang nm 2010 s không th khai thác c hai ngu n v n này v i cùng m t m c nh nm nay n a. Trên th c t , v́ cha có s qu n lư tài kho n t p trung, chính ph v n ph i duy tŕ m t l ng l n ti n g i trong h th ng ngân hàng. Cu i cùng, Vi t Nam không th d a vào ngu n d tr ngo i h i l n h tr cho chính sách tài khóa m r ng c a ḿnh nh Trung Qu c c. i m t v i s c n thi t c a chính sách kích c u ă gi m và kh nng t́m v n cho chính sách này b h n ch , rơ ràng c n ph i cân i l i chính sách. i v i chính sách ti n t , quan i m v chính sách ti n t m i ă c thông qua t i cu c h p giao ban hàng tháng c a chính ph vào cu i tháng 10/2009, ph n ánh qua k ho ch ti n t u tháng 11 và b sung b ng nh ng bi n pháp m i t i cu c h p chính ph vào cu i tháng 11/2009 (H p 1). Ngân hàng Nhà n c ă xây d ng m t chính sách ti n t theo nh ng quy t nh này, và nh t quán v i quy t nh c a Qu c h i là t l l m phát không c v t quá 7% trong nm 2010. Theo k ho ch này, tín d ng s tng tr ng r t ít trong th i gian c̣n l i c a nm 2009, và ch tiêu tng tr ng tín d ng th p nh t trong ṿng m t th p k tr l i ây c t ra cho nm 2010. Sau ó, lăi su t c b n ă c nâng thêm 1 i m ph n trm, làm tng lăi su t cho vay lên 1,5 i m ph n trm (Bi u 15). 18 H p 1: Chính sách Tài khóa và Ti n t Th t ch t 24-26/10. Ngân hàng Nhà n c Vi t Nam t ch c cu c h p v i t t c các ngân hàng thng m i, thông báo v xu h ng th t ch t ti n t s p t i, bao g m vi c c m cho vay t các ngu n v n vay trên th tr ng liên ngân hàng. 6/11. T i k h p th 6, Khóa 12, Qu c h i thông qua Ngh quy t v K ho ch Phát tri n Kinh t Xă h i nm 2010, a ra ch tiêu tng tr ng GDP 6,5% (th p hn so v i m c tng tr ng GDP th c t d ki n cho quư 4 nm 2009) và m c tiêu l m phát không v t quá 7%. 6/11. Ngân hàng Nhà n c a ra ch tiêu tng tr ng tín d ng c a nm 2009 là 35-36%. Ngân hàng Nhà n c cng a ra ch tiêu tng tr ng cho c t ng phng ti n thanh toán và tín d ng trong nm 2010 là 25%. 9/11. Ngân hàng Nhà n c g i yêu c u mang tính ch t hành chính cho m t s T p oàn Kinh t yêu c u báo cáo t t c các kho n thu chi b ng ngo i t . Thông tin ph i g i v cho NHNN vào cu i tháng 11/2009. 11/11. K h p th 6, Qu c h i Khóa 12 ă thông qua Ngh quy t v Ngân sách Nhà n c nm 2010, a ra gi i h n thâm h t ngân sách chính th c trong nm 2010 là 6,2% GDP, so v i 6,5% do chính ph xu t. 11/11. Ngh quy t c a cu c h p giao ban hàng tháng c a chính ph vào cu i tháng 10/2009 ă ch m d t h u h t m i bi n pháp hoăn và mi n thu ă c phê duy t nh m t ph n c a gói kích c u nm 2009. Ngo i l duy nh t là ch m n p Thu Thu nh p Doanh nghi p c a các doanh nghi p nh và v a cho t i cu i quư 1/2010. 12/11. Ngân hàng Nhà n c tri u t p m t cu c h p c p cao v i giám c nm ngân hàng thng m i qu c doanh bàn v ch tiêu tng tr ng tín d ng, qu n lư thanh kho n và các v n ngo i h i, phù h p v i chính sách ti n t m i. 13/11. Ngân hàng Nhà n c ban hành quy t nh nêu rơ các t ch c tín d ng không c phép cho vay v i lăi su t thng l ng u t vào b t ng s n, các tài s n v n (vàng, ngo i t , ch ng khoán và tài s n tng t khác) và các ho t ng s n xu t và kinh doanh. 16/11. K h p th 6, Qu c h i khóa 12 ă bàn v d th o Lu t Ngân hàng Nhà n c Vi t Nam và Lu t v các T ch c Tín d ng, c hai lu t này u có các i u kho n nh m băi b tr n lăi su t. 25/11. Ngân hàng Nhà n c nâng lăi su t c b n t 7,0% lên 8,0%, có hi u l c t 1/12/2009. Lăi su t tái c p v n cng c tng 1 i m ph n trm, lên 8%. 25/11. T giá h i oái chính th c cho ti n ng tng 5,4%, biên giao d ch thu h p t ±5% xu ng ±3% so v i t giá liên ngân hàng c a ngày hôm tr c. V i ti n ng ang c giao d ch t giá tr n c a biên giao d ch, i u này s làm cho ti n ng m t giá 3.4 %. 27/11. Ngân hàng Nhà n c có công vn yêu c u các t ch c tín d ng c phép ho t ng ngo i h i báo cáo s d ti n g i, s d n vay b ng ngo i t c a các t p oàn và các t ng công ty nhà n c. 1/12. Chính ph quy t nh ch m d t chng tŕnh h tr lăi su t vay v n ng n h n vào ngày 31 tháng 12 nm 2009 theo úng nh chng tŕnh ban u. M c h tr lăi su t cho vay trung và dài h n s gi m t 4% xu ng 2%. 19 Bi u 15: Lăi su t Chính sách C b n Ngu n: NHNNVN K ho ch Ngân sách nhà n c nm 2010 có s i u ch nh l n so v i nm 2009, song v n gi quan i m tng i m r ng so v i nm tr c. T i k h p th 6, khóa 12 v a m i k t thúc, Qu c h i phê chuNn b i chi Ngân sách nhà n c không c v t quá 6,2% GDP, so v i m c 6,5% mà chính ph ngh . Cách tính toán thâm h t ngân sách chính th c Vi t Nam khác v i thông l qu c t tiêu chuNn ba i m. Th nh t, tr n g c c coi là m t h ng m c chi tiêu, ch không ph i là m t m c c p v n. Th hai, các kho n chi c g i là "ngoài ngân sách" do B Tài chính qu n lư ph i c c ng g p vào. Nh ng h ng m c chi tiêu này ch n m "ngoài ngân sách" trên danh ngha, v́ chúng cng v n ph i c Qu c h i phê duy t và ph i tuân theo nh ng quy t c qu n lư tài chính gi ng nh các h ng m c "trong ngân sách". Cu i cùng, khi c tính v thâm h t ngân sách c a Vi t Nam, các nh ch tài chính qu c t c̣n tính c ph n cho vay l i ngu n v n ODA, và ph n cho vay c a Ngân hàng Phát tri n Vi t Nam vào chi tiêu c a chính ph . bi n con s thâm h t ngân sách chính th c c phê duy t thành d báo thâm h t ngân sách chung ̣i h i ph i a ra các gi nh v t ng y u t m t trong ba s khác bi t ă nói trên. Gi a k ho ch và th c t có nh ng khác bi t mang tính h th ng, và i u này cng c n ph i c tính n. D a trên nh ng gi nh này, nhi u nhà phân tích có th trích d n nh ng con s khác nhau v thâm h t ngân sách chung. Cho dù con s c th th nào, m t i u d ng nh khá rơ ràng là chính sách tài khóa trong nm 2010 s th t ch t hn so v i nm 2009 (B ng 7). 20 B ng 7: Ngân sách Nhà n c Ngh́n t VND n u không chú thích khác 2007 2008 e/ 2009 p/ 2010 f/ T ng thu ngân sách và vi n tr 326.3 416.8 394.9 462.6 T ng thu 320.3 409.5 388.9 456.6 Thu thu 267.0 359.1 348.6 403.5 Thu t d u thô 77.0 88.8 58.8 66.3 Thu ngoài d u thô 190 270.3 289.8 337.2 Thu phí và v n 53.3 50.4 40.3 53.1 Vi n tr không hoàn l i 6.0 7.3 6.0 6.0 T ng chi ngân sách 336.1 434.2 454.7 497.5 Chi th ng xuyên 231.8 298.3 339.5 390.8 Chi u t phát tri n 104.3 135.9 115.2 106.7 Chi "ngoài ngân sách" và cho vay ṛng 25.7 49.8 104.5 87.3 Cho vay ṛng 7.0 22.8 34.3 48.1 V n ODA -3.0 9.0 13.4 11.9 Cho vay c a NH Phát tri n Vi t nam 10.0 13.8 20.9 36.2 Chi u t "ngoài ngân sách" 18.7 27.0 70.2 39.2 K ho ch phát hành trái phi u CP 18.7 27 25.2 39.2 Gói kích thích kinh t 45.0 T ng cân i ngân sách chung -35.5 -67.2 -164.3 -122.2 T l % GDP -3.1 -4.5 -9.7 -6.2 Ngu n: B Tài chính, IMF và c tính c a Ngân hàng Th gi i. 21