โครงการสนับสนุนชุมชนทองถิ่นเพื่อฟนฟู ชายแดนภาคใตของประเทศไทย | เลม 7 กองทุน ประชาสังคม ขอคนพบและบทเรียน เพื่อการประยุกตใช ความเปนมา ปญหาความไมสงบในจังหวัดชายแดนใตของประเทศไทยนับเปนหนึ่ง ขนาดใหญเพื่อพัฒนาการขนสง และผนึกรวมเศรษฐกิจในพื้นที่เขาไป ในความขัดแยงระดับทองถิน ่ (Sub national conflict)ทีม ่ ค ี วามรุนแรง ่ ของเศรษฐกิจชาติ นับแตป 2005 รัฐบาลไดใหความสำคัญ เปนสวนหนึง มาตอเนื่องยาวนานในแถบภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต ตั้งแตป กับการชนะใจและเสริมสรางทัศนคติของคนในพื้นที่ดวยการพัฒนา 2004 ที่ความรุนแรงระลอกใหมเริ่มขึ้นไดทำใหผูคนเสียชีวิตมากกวา หมูบานและสรางอาชีพความเปนอยูในระดับชุมชน ไปพรอมๆ กับการ 6,000 คน และมีผูไดรับบาดเจ็บกวา 11,000 ราย ความขัดแยง จายเงินเยียวยาผูไดรับผลกระทบ ใหการสนับสนุนดานการศึกษาและ ่ ำรงอยางตอเนือ ทีด ่ งยาวนานนี้ สงผลกระทบดานลบตอสภาพสังคม โครงการพัฒนาทักษะฝมือและความสามารถตางๆ อยางไรก็ตาม เศรษฐกิ จ และด า นจิ ต ใจของผู  ค นในพื ้ น ที ่ ตลอดจนบั ่ น ทอนความ การลงทุนเพิ่มเติมเหลานี้ไดสงผลกระทบในแงขีดความสามารถใน ไว ว างใจและความเชื่อมั่นระหวางประชาชนกับองคกรและสถาบัน การรองรับขององคกรในระดับชุมชนทองถิ่น ในทุกระดับของสังคม ประมาณ 80 เปอรเซ็นตของจำนวนประชากร สองลานคนในสามจังหวัดชายแดนใต1 เปนคนมุสลิมเชื้อสายมลายู ภาคประชาสังคมในจังหวัดชายแดนภาคใตของประเทศไทยนั้นยังไม พื้นที่ดังกลาวแมวาจะไมใชเขตที่ยากจนที่สุดแตเปนเขตท่ีถูกจัดลำดับ เขมแข็งมากพอเมื่อเทียบกับภูมิภาคอื่นของประเทศ แตทวานับจาก ต่ำกวาเกณฑเฉลีย่ ของประเทศในหลายๆ ดาน โดยเฉพาะดานการศึกษา ความรุนแรงที่เกิดขึ้นมาระลอกใหมภาคประชาสังคมกลับมีบทบาท และยากจนกวาจังหวัดใกลเคียงทีม ี าวพุทธอาศัยอยูเ ป  น ส  ว น ใ ห ญ  ่ ช สำคัญตอการพยายามสรางสันติภาพในพืน ้ ที่ ทามกลางสถานการณ ความขัดแยงที่ดำรงอยูอย างยาวนานนี ้ ม ี ส าเหตุ หลั กมาจากการ ของความไมสงบที่ทำใหผูคนมีความเชื่อมั่นไววางใจกันระหวางกัน แสดงออกทางการเมืองแหงอัตลักษณที่ถูกจำกัด ความรูสึกวา และระหวางรัฐนอยลง พื้นที่ในการพูดคุยแลกเปลี่ยนความเห็นและ ถูกเลือกปฏิบัติทางเศรษฐกิจและสังคมตลอดจนการตอสูของชาว การมีขอ เสนอเชิงนโยบายตอการสรางสันติภาพยังไมเปดกวางเทาใด มลายูมส ุ ลิมบางกลุม ่ อ  ทีต  งการเรียกรองสิทธิในการดำรงอัตลักษณ นัก จึงเปนโอกาสที่เปดใหภาคประชาสังคมเขามาทำงานไดมากขึ้น ทางศาสนาและชาติพันธุและความตองการปกครองตนเองในระดับ ทองถิ่น รัฐบาลไทยไดใหความสำคัญของปญหาทีเ ้ โดยจัดสรรทรัพยากร ่ กิดขึน จำนวนมากและเสริ ม กำลั ง ทั ้ ง จากฝ า ยทหารและฝ า ยพลเรื อ น ลงไปในพื้นที่ การลงทุนดานการพัฒนาในระยะแรกประกอบดวยการ จัดสรรงบประมาณจำนวนมหาศาลผานการลงทุนโครงสรางพืน ้ ฐาน 1 เขตที่ไดรับผลกระทบจากความขัดแยงประกอบดวยสามจังหวัดชายแดนใต ่ ำเภอในจังหวัดสงขลา ไดแก ปตตานี ยะลา และนราธิวาส และสีอ 1 Expanding Community Approaches in Southern Thailand องคกรภาคประชาสังคมในจังหวัดชายแดนใตถึงแมจะยังมีขนาดเล็ก บทความนีเ ่ ในบันทึกทีส ้ ปนหนึง ่ รุปจากบทเรียนในการดำเนินโครงการ แต ก ็ เ พิ ่ ม เป น จำนวนมากขึ ้ น และ มี บ ทบาทเป น อย า งมากในการ เพื่อใหขอมูลผูมีสวนเกี่ยวของในวงกวางทุกภาคสวน ไมวาจะเปน ดำเนิ น งานให ค วามช ว ยเหลื อ ต า งๆ โดยเฉพาะแก ผ ู  ด  อ ยโอกาส ภาครัฐ ภาคประชาสังคม และองคกรระหวางประเทศ โดยนำเสนอ และกลุม  ทีม ี วามเสีย ่ ค ่ งสูง มีการดำเนินกิจกรรมการเสริมสรางสังคม ข อ มู ล ทั ้ ง ด า นการออกแบบการปฏิ บ ั ต ิ ก ารและผลการดำเนิ น งาน ให เ ข ม แข็ ง โดยการพั ฒ นากลไกความเป น ผู  น ำในท อ งถิ ่ น และ โครงการเพื่อเปนประโยชนตอองคกรพันธมิตรที่จะนำแนวทางการที่ การเชื ่ อ มโยงเครื อ ข า ยและการทำงานผลั ก ดั น เชิ ง นโยบาย ไดจากโครงการนำรองนี้ไปปรับใช รวมถึงการเสนอความพยายาม อยางไรก็ตาม ภาคประชาสังคมในพื้นที่ก็ยังมีขอจำกัดในเรื่องของ ในการพัฒนาทองถิน ่ ตอรัฐบาล โดยรวบรวมขอมูลของโครงการจาก ศั ก ยภาพการประสานเชื ่ อ มโยงภาคี เ พื ่ อ ให เ กิ ด การหนุ น เสริ ม กั น หลายแหลง ไดแก รายงานความกาวหนาของโครงการ รายงาน อยางมีพลัง การเคลื่อนงานอยางมียุทธศาสตร ขาดแคลนเงินทุนที่ การติดตามดูแลโครงการ ฐานขอมูลของโครงการ และการประเมินเชิง ตอเนื่อง ประกอบกับสังคมยังไมใหความสำคัญตอภาคประชาสังคม คุ ณ ภาพที ่ จ ั ด ทำขึ ้ น ในปลายป 2012 ซึ ่ ง ในบทความนี ้ จ ะนำเสนอ เทาทีค่ วร สงผลใหการดำเนินงานของภาคประชาสังคมยังไมสามารถ ภาพรวมของบทเรี ย นที ่ ไ ด จ ากการดำเนิ น งานในช ว งระยะแรก บรรลุวัตถุประสงคตามที่วางไวไดอยางเต็มที่ ของกองทุ น ส ง เสริ ม ความร ว มมื อ ฟ  น ฟู แ ละพั ฒ นาประชาสั ง คม (PPF) และผลของโครงการนี ้ ท ี ่ ม ี ต  อ โครงการในส ว นขยาย เพื ่ อ ตอบสนองนโยบายจากรั ฐ บาลธนาคารโลกได อ นุ ม ั ต ิ จ ั ด สรร (หรือ Expanding Community Approaches in Conflict Situtions: เงิ น ทุ น ผ า นทางกองทุ น เพื ่ อ การสร า งสั น ติ ภ าพและศั ก ยภาพ ECACS) ที่กำลังดำเนินงานอยูในขณะนี้2 ของรัฐ (State and Peace Building Fund)โดยในระยะแรกไดทำการ ศึกษาเพือ ่ ทำความเขาใจสถานการณและผลกระทบของความขัดแยง ในสามจังหวัดชายแดนภาคใต และหาแนวทางทีจ ่ ะชวยลดความขัดแยง กองทุนสงเสริมความรวมมือฟนฟูและพัฒนา ในพื้นที่ จึงเปนที่มาของโครงการสนับสนุนชุมชนทองถิ่นเพื่อฟนฟู ประชาสังคม (PPF) ภายใต โครงการสนับสนุน ชายแดนภาคใต (Piloting Community Approaches in Conflict ชุมชนทองถิ่นเพื่อฟนฟูชายแดนภาคใตของ Situation in Three Southernmost Provinces in Thailand: CACS) ประเทศไทย (ชชต.) ดำเนินการระหวางป 2009-2013 โดยมีวต ่ สรางโอกาส ั ถุประสงคเพือ ที่เอื้อตอการมีปฎิสัมพันธระหวางสมาชิกในชุมชน ระหวางชุมชน และ ผลการศึกษาวิจย ่ วกับสภาวะความขัดแยงไดถก ั เกีย ้ ฐาน ู นำมาเปนพืน ชุ ม ชนกั บ กลไกของรั ฐ ในพื ้ น ที ่ ท ี ่ ไ ด ร ั บ ผลกระทบจากสถานการณ ในการพัฒนากองทุนสงเสริมความรวมมือฟน  ฟูและพัฒนาประชาสังคม ความไมสงบ ผานกระบวนการมีสวนรวมในการทำงานพัฒนาของ PPF (และองคประกอบอื่นๆของโครงการ) โดยคำนึงถึงศักยภาพ ชุ ม ชนท อ งถิ ่ น และภาคประชาสั ง คม เพื ่ อ เสริ ม สร า งรากฐานของ ขององค ก รภาคประชาสั ง คมที ่ จ ะเป น ส ว นสำคั ญ ต อ การสร า ง สันติภาพใหแข็งแกรง เพือ ่ ใหบรรลุเปาหมายดังกลาว โครงการช.ช.ต. สั น ติ ภ าพระยะยาวในจั ง หวั ด ชายแดนภาคใต แต ศ ั ก ยภาพของ จึงใหการสนับสนุนเงินทุนผาน 2 ชองทาง คือ 1) ทุนสนับสนุนการ ประชาสังคมในพื้นที่นั้นยังคงอยูในขีดจำกัด การศึกษาวิจัยที่ผานมา พั ฒ นาชุ ม ชน สนั บ สนุ น กิ จ กรรมเพื ่ อ ฟ  น ฟู แ ละพั ฒ นาชุ ม ชน ไดชี้ใหเห็นถึงขีดความสามารถที่จำกัดขององคกรและครือขายภาค ในด า นต า งๆที ่ ต อบสนองความต อ งการของชุ ม ชนโดยเกิ ด จาก ประชาสังคมในพื้นที่ในการสนับสนุนกิจกรรมการพัฒนาการมีสวน กระบวนการมีสวนรวม ผานการรวมคิด รวมตัดสินใจ และ รวมลงมือ รวมในการเสนอและผลักดันเชิงนโยบาย และการสงเสริมสันติภาพ ทำโดยที่ชุมชนบริหารจัดการเอง และเนื่องจากทุนพัฒนาชุมชนนี้เปน ในจังหวัดชายแดนภาคใต และเพื่อที่จะชวยใหโครงการบรรลุวัตถุ การจัดสรรในเชิงพื้นที่ โครงการฯ จึงมีการสนับสนุนเพิ่มเติมในเชิง ประสงคโดยรวมในการ "สรางพื้นที่" เพื่อเพิ่มปฏิสัมพันธของผูคนใน ประเด็น โดยผานชองทางที่ 2) กองทุนสงเสริมความรวมมือฟนฟูและ พื้นที่ โครงการ PPFจึงมีความพยายามที่จะเสริมสรางศักยภาพและ พัฒนาประชาสังคม (Peace-building Partnership Fund: PPF) ขยายการเขาถึงขององคกรประชาสังคมในพืน ่ ไ ้ ทีท ั ผลกระทบจาก ่ี ดรบ สนั บ สนุ น ทุ น ให อ งค ก รภาคประชาสั ง คมและเครื อ ข า ย ได ร ิ เ ริ ่ ม ความขัดแยง แนวทางและความรวมมือใหมๆ ในการเสริมสรางความไวเนื้อเชื่อใจ เกิดการพัฒนาและเกิดสันติสุขขึ้นในพื้นที่ โครงการ PPF มี ส มมติ ฐ านว า ภาคประชาสั ง คมที ่ เ ข ม แข็ ง จะมี คุณูปการตอการสรางสันติภาพโดยดำเนินการผานสองชองทาง ด ว ยกั น ได แ ก (1) การปลู ก ฝ ง จิ ต สำนึ ก ของการเป น ชุ ม ชน ที ่ จ ะสามารถจั ด การชุ ม ชนท อ งถิ ่ น ของตนเองได เพื ่ อ ที ่ จ ะพั ฒ นา ปรั บ ปรุ ง ชี ว ิ ต ความเป น อยู  โดยการสนั บ สนุ น ให ท ำกิ จ กรรมการ หาเลีย ้ งชีพ การจัดตัง  ออมทรัพย และการบริหารจัดการทรัพยสน ้ กลุม ิ สาธารณะ และ (2) การกระตุนการมีสวนรวมของประชาชนในพื้นที่ เพื่อเปดพื้นที่การพูดคุยแลกเปลี่ยนและผลักดันเชิงนโยบายในประเด็น สำคัญๆ เพื่อการแกปญหาในจังหวัดชายแดนภาคใตเชน การศึกษา การเยียวยาอยางเปนธรรมและทั่วถึง การกระจายอำนาจ เปนตน PPF ไดใชกระบวนการหลายขัน ่ ทีจ ้ ตอนเพือ ่ ะจัดสรรเงินทุน (ดูรปู ที่ 1) 2 ขอคนพบและบทเรียนรูเพื่อการประยุกตใชจากโครงการช.ช.ต.ในสวนทุน สนับสนุนการพัฒนาชุมชน (Community Block Grant Component) รวบรวมเอาไวในเอกสารความรูอ ี ชุดหนึง  ก ่ เสริมสรางการบริหารจัดการ ่ เพือ ความรู 2 Knowledge Management Note  ฟูและพัฒนาประชาสังคม ภาพที่ 1: กระบวนการจัดสรรเงินทุนของกองทุนสงเสริมความรวมมือฟน การเตรียมขอมูล การเผยแพรขอ  มูล การจัดเตรียม ่ กรอง การกลัน การพิจารณา ั ิ การอนุมต ่ วกับโครงการ เกีย ่ ขอเสนอ และยืน โครงการ โครงการ โครงการ และเปดรับขอเสนอ โครงการ โครงการจาก CSO ดวยวัตถุประสงคทจ ่ี ะเขาถึงองคกรเปาหมาย3 PPF ไดจด ั ทำฐานขอมูล สำหรับองคกรประชาสังคมทีม ี ณ ่ ค ุ สมบัตเ ิ ขาเกณฑในจังหวัดชายแดน ภาคใต และพยายามเข า ถึ ง องค ก รเหล า นี ้ ผ  า นสื ่ อ ต า งๆ องค ก ร ภาคประชาสังคมและเครือขายที่สนใจไดจัดทำและยื่นขอเสนอโครงการ ไปยังสำนักงานโครงการชชต.ในพื้นที่ จากนั้นผูประสานงานจังหวัด ของโครงการจะทำหนาที่คัดกรองขอเสนอโครงการ โดยพิจารณาบนเงือ ่ นไข ความเกีย ่ งของโครงการกับวัตถุประสงค ่ วเนือ ของกองทุน อิงหลักการของความเรียบงาย การมีสว  นรวมในวงกวาง กระบวนการตั ด สิ น ใจของกลุ  ม และความโปร ง ใส ต อ มาก็ จ ะเข า สู  การพิจารณาโครงการ โดยมีคณะกรรมการพิจารณาโครงการประกอบ ด ว ยเจ า หน า ที ่ บ ริ ห ารของ LDI ผู  เ ชี ่ ย วชาญในพื ้ น ที ่ แ ละที ่ ป รึ ก ษา คณะกรรมการฯพิจารณาโครงการตามเกณฑดง ั นี้ คือ การมีสว  นรวมของ  ดรบ ผูไ ั ประโยชนจากโครงการ ความเปนไปไดของโครงการ การมีสว  นรวม ของชุมชน ความโปรงใส ความยัง ่ ยืนของโครงการ เมือ ่ ผานกระบวนการ พิจารณาแลวก็จะมีการอนุมัติโครงการที่ไดรับเลือก นอกเหนือจาก การจั ด สรรทุ น แล ว PPF ยั ง ให ก ารสนั บ สนุ น ในการพั ฒ นา ขอคนพบจากการดำเนินงาน ศักยภาพขององคกรภาคประชาสังคมโดยการจัดฝกอบรมเนนเรื่อง ของการดำเนินงานและการบริหารจัดการโครงการ รวมทัง ้ ใหคำปรึกษา อยางใกลชด ิ ตลอดกระบวนการทำงานเพือ ่ ชวยแกไขปญหาอุปสรรคและ ในภาพรวมนั้นพบวา ระยะแรกของการสนับสนุนของกองทุน PPF เกิดประสิทธิภาพในการทำงาน นอกจากนีย ้ ง ั จัดใหมก ี ารจัดการความรู สงผลที่สำคัญอยางยิ่งตอการเสริมสรางศักยภาพความเขมแข็ง อยางเขมขน สามารถสงเสริมการเรียนรูก  ารแลกเปลีย ่ นประสบการณ ขององคกรภาคประชาสังคมในพื้นที่โดยเฉพาะดานการวางแผนและ และบทเรี ย นที ่ ไ ด จ ากการปฎิ บ ั ต ิ เ ป น อย า งดี จากการดำเนิ น งาน ดำเนินงานกิจกรรมเพือ ่ สรางสันติภาพ การใหความชวยเหลือทางสังคม ในชวงระยะเวลาสามปนน ้ั ไดมกี ารปรับการสนับสนุนทุนใหเหมาะกับบริบท ่ วของกับความขัดแยง (เชน การใหคำปรึกษาดานสุขภาพจิต ในประเด็นทีเ่ กีย และสถานการณ ในชวง 15 เดือนแรกกองทุน PPF มุง  เนนการจัดสรร ความชวยเหลือทางกฎหมาย เปนตน) โครงการประสบความสำเร็จในการ เงินทุน ใหกระจายหลากหลายกลุม  และครอบคลุมในเชิงพืน ้ ที( ่ เปาหมาย เสริ ม สร า งให ป ระชาชนในพื ้ น ที ่ ไ ด ต ระหนั ก ถึ ง ความสำคั ญ ของ ตามทีอ ่ ธิบายไวดา  นลาง) แตตอ  มามีการปรับเปลีย ่ นแนวทางในระยะกลาง ภาคประชาสังคมเครือขายภาคประชาสังคมยังแสดงใหเห็นถึงศักยภาพ เพราะตระหนักถึงขอจำกัดทีอ ่ าจทำใหไมสามารถบรรลุวต ั ถุประสงคโครง ของการเปนกลไกทีม ี ระสิทธิภาพในการสรางพืน ่ ป ่ ลางทีเ่ อือ ้ ทีก ้ ใหเกิดการ การ จึงปรับกลยุทธจากการสนับสนุนกลุม  ประชาสังคมขนาดเล็กหลายๆ แลกเปลีย่ นหารือและแสวงหาทางออกโดยไมใชความรุนแรง และพัฒนา องคกร มาเปนการสนับสนุนทุนในลักษณะเครือขายประชาสังคมที่มี ขอเสนอเชิงนโยบายตอผูท  ม ี ว ่ี ส ่ วของในประเด็นสาธารณะทีส  นเกีย ่ ำคัญ วัตถุประสงคและวิธก ี ารดำเนินงานทีเ่ ดนชัดและมีศก ั ยภาพทีจ ่ ะสรางความ ของจังหวัดชายแดนภาคใต อาทิเชน การกระจายอำนาจ การศึกษา เปลีย่ นแปลงและผลกระทบในวงกวางไดมากกวา ภาษา การเยียวยา สิทธิสตรี และ กระบวนการสันติภาพ 3 ่ ค องคกรทีม ุ สมบัตข ี ณ ิ อทุนสนับสนุนจากกองทุนสงเสริมความรวมมือฟน  ฟู และพัฒนาประชาสังคมนัน ้ เปนองคกรทีจ ่ ดทะเบียนหรือไมไดจดทะเบียนก็ได  งมีสมาชิกอยางนอย 10 คน มีประวัตก แตตอ ิ ารบริหารงานทีด ี ละมีประสบการณ ่ แ ในการจัดกิจกรรมพัฒนาในพืน ่ ปาหมายอยางนอย 1 ป ้ ทีเ 3 Expanding Community Approaches in Southern Thailand ตารางที่ 1: ความหลากหลายของโครงการที่ PPFใหการสนับสนุนทุน ประเภทกิจกรรม  เปาหมาย กลุม รวม เด็ก  ญิง ผูห CSO/CBO สมาชิกชุมชน และเยาวชน และสตรีหมาย  ฟูเยียวยาผูต สุขภาพและการฟน ิ ยา  ด 2 0 0 0 2 การศึกษา 4 0 0 0 4  อาชีพ การพัฒนากลุม 1 3 0 0 4  ออมทรัพย กลุม 0 0 0 1 1 ่ แวดลอม ทรัพยากร สิง 2 0 1 1 4 ศักยภาพเครือขาย 1 1 2 0 4  ำ การพัฒนาความเปนผูน 0 0 1 0 1 ่ สือ 1 1 0 0 2 ั เพือ การวิจย ่ ่ พัฒนาทองถิน 1 0 0 0 1 การเสริมสรางความเขมแข็งชุมชน 2 0 0 0 2 /วัฒนธรรมทองถิน่ TOTAL 14 (56%) 5 (20%) 4 (16%) 2 (8%) 25 กิจกรรมของกองทุนสงเสริมความรวมมือฟนฟู และพัฒนาประชาสังคม (PPF) ภาคประชาสังคมไดขยายผูไ ั ประโยชนทม  ดรบ ้ และพัฒนาศักยภาพ ่ี ากขึน ในชวงป 2009 - 2013 กองทุน PPF ไดจด ั สรรเงินทุนทัง ้ หมด 275,000 ขององคกรตนเอง อยางไรก็ดีการสนับสนุนทุนใหกับกลุมขนาดเล็ก เหรียญสหรัฐ ใหแก โครงการของภาคประชาสังคมในพื้นที่จำนวน ่ ลากหลายก็มข ทีห  จำกัดในเรือ ี อ ่ งของประเด็นงานทีค  นขางแตกตางกัน ่ อ 25 โครงการ โดยมุงเสริมสรางความเขมแข็งและสงเสริมปฏิสัมพันธ กระจายตัว ทำใหไมสามารถแสดงผลลัพธที่จะสรางใหเกิดผลกระทบ และความไวเนื้อเชื่อใจ โดยเฉพาะอยางยิ่งความไวเนื้อเชื่อใจระหวาง ่ ด ในวงกวางทีช ั เจน ภาคประชาชนกับภาครัฐ การสนับสนุนทุนนีก ้ ระจายใหกบ ั หลากหลาย องคกรที่มีเปาหมายที่แตกตางกัน (ดังตารางที่ 1) ทั้งนี้ประเด็นการ ตารางที่ 2 อธิบายตัวอยางของโครงการตางๆ ทีเ่ นนการสรางสันติภาพ ช ว ยเหลื อ มี ท ั ้ ง เรื ่ อ งการสื ่ อ สาร การส ง เสริ ม วั ฒ นธรรมและ โดยการทำใหเกิดการพบปะหรือการทำงานรวมกันในกิจกรรมหลายๆ การศึกษาทองถิน ่ การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และการสรางเครือขาย ลักษณะ เปนตน มีผูไดรับประโยชนจากโครงการทั้งหมด 114 กลุม/องคกร ที ่ ท ำงานอยู  ใ น 98 ชุ ม ชนใน 92 ตำบลในพื ้ น ที ่ เ ป า หมาย โดยภาพรวมแลวงานทัง ้ หมดมีเปาหมายในการชวยวางรากฐานของการ สร า งสั น ติ ภ าพ นอกจากนั ้ น แล ว โครงการยั ง ได พ ั ฒ นาขี ด ความ สามารถและความเขมแข็งของแกนนำในพืน ้ หมด 3,535 คน (55% ้ ที่ ทัง เปนผูห  ญิง ) ผานการฝกอบรม และเวทีเรียนรูต  งๆ เพือ  า ่ บทบาท ่ เพิม ในการทำงานพัฒนาในพืน ้ ทีในอนาคต  องคกรประชาสังคม ทุนสำหรับกลุม การสนับสนุนทุนในลักษณะนี้ มอบใหแกองคกรขนาดเล็กและขาดแคลน ้ มเคยไดรบ สวนใหญองคกรเหลานีไ ั เงินทุนและการสนับสนุนจากภายนอก มากอน การดำเนินการโครงการนีจ ึ เปนเสมือนการเปดโอกาสใหองคกร ้ ง 4 Knowledge Management Note  ฟูและพัฒนาประชาสังคมทีน ตารางที่ 2: กองทุนสงเสริมความรวมมือฟน  นมารวมกัน ่ ำผูค โครงการศูนยวช ิ าการ โครงการสงเสริม โครงการกิจกรรมธรรมชาติมง ุ เรียนรู  งผูไ แดนอ ั ผลกระทบ  ดรบ และสนับสนุนกิจกรรมกลุม  ออมทรัพย  ารพัฒนาเยาวชน 3 จังหวัดชายแดนใต สูก (โรงเรียนตาดีกา) ตำบลกาลุปง โรงเรียนตาดีกาที่บริหารและตั้งอยูในมัสยิด กลุม ออมทรัพยบา  นบาลูกากอตัง ้ ขึน้ ในป 2002 อุทยานแหงชาติบโ ู ด-สุไหงปาดีมเี นือ ้ ที่ ประมาณ สามารถพบเห็นไดทว ้ สามจังหวัดชายแดน ่ั ทัง มีสมาชิกแรกเริม ่ 8 คน และเพิม ้ ถึงเกือบ 200 ่ ขึน 32,000 ไรเพือ ่ ปกปองระบบนิเวศอันอุดมสมบูรณ ภาคใต อาสาสมัคร (สวนใหญเปนผูหญิง) คน ในป 2012 เมือ ่ มีเงินฝากออมทรัพยมากขึน ้ ทีท่ ำหนาทีห ่ ลอเลีย้ งชีวต ิ ใหกบ ั ชุมชนทีอ  กลเคียง ่ ยูใ จะสอนศาสนาอิสลามและภาษามลายูใหกบ ั เด็ก  ไดนำไปซือ กลุม ้ สินคาอุปโภคบริโภค ทีจ ่ ะใหสมาชิก เครือขายเยาวชนรักษปา  บูโด ประกอบดวยกลุม  ในวั ย เรี ย น PPF ได ใ ห ก ารสนั บ สนุ น ทุ น ไดผอ  นซือ ้ ซึง ่ สอดคลองกับหลักการศาสนา เยาวชนอนุรก ั ษสแ่ ี หงทีร ่ วมไปถึงชุมชนมุสลิมและ แกกลุม  บุหงารายา ซึง ่ ประกอบดวยเยาวชน 20 อิสลาม ผลกำไรนัน ้ มาจากการปรับเพิม ่ ราคา ชุมชนชาวพุทธ การสนับสนุนทุนของ PPF คน ทีม ่ ภี มู หิ ลังการศึกษาทีม ่ ค ี วามหลากหลาย ของสินคาที่ผอนซื้อ (ไมใชการคิดดอกเบี้ย)  เนนไปทีก มุง ่ ารพัฒนาและเสริมสรางความเขมแข็ง มีเปาหมายคือการบูรณาการดานการเรียน และมีการกระจายเงินปนผลใหแกสมาชิกและชวยเ พัฒนาเครือขายและการเปดพื้นที่สาธารณะ การสอนของศาสนาอิสลามกับวิชาความรูท ่ ั ไป  ว หลือผูค  นทีย ่ ากจนในชุมชน PPF ใหการสนับสนุน สำหรับเด็กและเยาวชนทัง ้ ทีเ ่ ปนมุสลิมและพุทธ โดยใชวิธีการสอนและกิจกรรมการเรียนรูที่ กลุ  ม ในการพั ฒ นายกระดั บ กิ จ กรรมนี ้ ข ึ ้ น เพือ ่ พบปะทำงานและเรียนรูร ว  มกันในการอนุรก ั ษ พัฒนาขึน ้ เพือ่ เปดมุมมองโลกทัศนและการเรียน เปนกลุมการเงินในระดับตำบลทำใหเกิดการ ทรัพยากรธรรมชาติการเปดตัวออกมาทำงาน รูของนักเรียนซึ่งเปนสิ่งสำคัญตอการสราง แบ ง ป น ประสบการณ ข องพวกเขาอย า ง ทำกิจกรรมตางๆรวมกันไดเพิ่มปฏิสัมพันธ ความไววางใจและสรางสันติภาพ กลุม  บุหงารายา กวางขวางกับหลายกลุม ่ นใจทัว  ทีส ่ ทัง ้ ตำบล และ ระหวางกลุม  และสมาชิก ซึง ่ งานนีพ ้ ระสงฆและ ได ร ั บ ความร ว มมื อ และการสนั บ สนุ น จาก สมาชิกยังไดเรียนรูจ  ากการศึกษาแลกเปลีย ่ น อิหมามมีสวนในการสนับสนุนกิจกรรมของ ผูป  กครอง, ผูน  ำทองถิน ่ และหนวยงานรัฐใน กับกลุม  ทีค ่ ลายกันในพืน ่ น ้ ทีอ ่ื ๆ เยาวชน รวมถึงองคกรพันธมิตรตางๆไดให ทองถิน ่ ซึง ่ ความสำเร็จของโครงการในระยะแรก คำแนะนำและขอมูลทีม ี ณ ่ ค ุ คาตอการทำงานนี้ เปนแรงบันดาลใจทีจ ่ ะขยายโครงการนีไ  ม ้ ปสูช ุ ชน อืน่ ประโยชนประการสำคัญของกระบวนการใหทน ่ งการดำเนินงาน ุ ทีเ่ นนเรือ รวมถึงการประเมินศักยภาพขององคกรภาคประชาสังคมในพื้นที่ และการบรรลุผลของโครงการนั้น ทำให LDI ไดเรียนรูประเด็นสำคัญ ่ หลายกลุม ซึง ้ ขึน  มีการจัดตัง ้ ใหม ประสบการณดง ่ ั กลาวเปนประโยชนอยางยิง ้ ทีเ่ ปราะบาง ทัง ในการทำงานในพืน ่ งการคนหาและทำงานรวมกับแกนนำ ้ เรือ ในการกำหนดกลยุทธการมีสว  นรวมกับแตละภาคสวนตอไป 5 Expanding Community Approaches in Southern Thailand ทุนสำหรับเครือขายภาคประชาสังคม ดวยตระหนักวาการทำงานขององคกรประชาสังคมที่มีประสิทธิภาพ และกาวหนานัน ้ การสรางความเขมแข็งและสนับสนุนความสัมพันธขององคกร ผานความเปนเครือขายของภาคประชาสังคมเปนสิง ่ ำคัญยิง ่ ทีส ่ PPF ไดใหการ สนับสนุนเครือขายเปาหมายในหลายดาน ทัง ้ การกอตัวของเครือขาย การวางยุทธศาสตรเครือขาย การสนับสนุนทุนดำเนินงาน และกิจกรรม ของเครือขายตางๆ เชน สภาประชาสังคมชายแดนใต เครือขายสตรีชายแดนใต เครือขายเยาวชน และเครือขายทรัพยากรจังหวัดชายแดนใต ซึง ่ ดวยผลจาก การสนับสนุนของโครงการ เครือขายสามารถใหการสนับสนุนกับสมาชิก ทั ้ ง ที ่ เ ป น องค ก รและชุ ม ชน รวมถึ ง การสนั บ สนุ น คนในพื ้ น ที ่ ใ ห มีสท ิ ธิมเี สียง เพือ ่ โอกาสใหมส ่ เพิม  นรวมในการเสนอและผลักดันนโยบาย ี ว สภาประชาสังคมชายแดนใตคือตัวอยางที่เดนชัด ที่แสดงใหเห็นถึง การมี บ ทบาทสำคั ญ ของเครื อ ข า ยประชาสั ง คม ต อ กระบวนการ สรางสันติภาพ (ตาราง 3) ตารางที่ 3: การเสริมสรางความเขมแข็งของประชาสังคมผานการสรางเครือขาย สภาประชาสังคมชายแดนใตกอตั้งขึ้นในป 2011 ดวยสมาชิกเริ่มแรก 20 องคกร ทั้งหมดเปนผูนำที่ไดรับการยอมรับของแตละกลุม ทำงานในประเด็นทีแ ่ ตกตางกัน (เชน เอกลักษณทางวัฒนธรรม สือ ่ การศึกษา เยาวชน สตรี การชวยเหลือดานกฎหมาย และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ) โดยมีวต ั ถุประสงคหลัก (1) เพิม ่ ศักยภาพขององคกรประชาสังคมและเพิม ่ พลังอำนาจของภาคประชาชนในการมีสว  นรวมตอนโยบายสาธารณะ สรางความเปนธรรมและลดความเหลื่อมล้ำ (2) หาทิศทางรวมกันในการแกปญหาและการพัฒนาที่ยั่งยืนของพื้นที่จังหวัดชายแดนใต (3) สงเสริมการแลกเปลีย ่ นเรียนรูป  ระสบการณ ประสาน และสนับสนุนองคกรสมาชิกและเครือขาย (4) สรางพืน ่ าธารณะสำหรับประชาชนและองคกรทัง ้ ทีส ้ ภาครัฐ และเอกชน กลยุทธของสภาฯ มุงเนนการมีสวนรวม เปลี่ยนแปลงนโยบาย และลดความรุนแรง กองทุน PPF ใหเงินชวยเหลือจำนวน 2 ทุน แกสภาประชาสังคมชายแดนใต กิจกรรมสวนใหญจะเปนการมุง  เนนการแลกเปลีย ่ นประสบการณและบทเรียน และเสริมสรางสมรรถนะเพือ ่ สงเสริม กลยุทธหลักในการมีสวนรวมและการขับเคลื่อนประเด็นสาธารณะ ผลลัพธของโครงการไดแกการเพิ่มประสิทธิภาพและกระบวนการตัดสินใจ เป ด พื ้ น ที ่ ก ารสนทนาถกแถลงในประเด็ น การกระจายอำนาจ นอกจากนี ้ สภาฯได ม ี ค วามพยายามในการเพิ ่ ม เสี ย งและอำนาจให ก ั บ ประชาชนในกระบวนการสรางสันติภาพ การเปดกวางของพื้นที่สาธารณะไดเปดโอกาสใหคนในพื้นที่สามารถชี้แจงความกังวลและปญหา โดยเฉพาะอยางยิง ่ เรือ ่ วของกับความอยุตธ ่ งทีเ่ กีย ่ จะมีสว ิ รรม ซึง  นชวยลดความไมไววางใจและแนวโนมการใชความรุนแรง เครือขายไดรบ ั การยอมรับ อยางกวางขวางในความเปนกลางและกิจกรรมตางๆ ก็ไดรบ ั การยอมรับจากหนวยงานรัฐทีม ี ทบาทหลักในพืน ่ บ ้ ที่ เชน ศอ.บต. ฝายความมัน ่ คง รวมถึ ง องค ก รพั ฒ นาเอกชนและสื ่ อ ต า งๆ สมาชิ ก สภาประชาสั ง คมชายแดนใต ไ ด ร ั บ การแต ง ตั ้ ง ให เ ป น คณะกรรมการตรวจสอบ กรณีการละเมิดสิทธิมนุษยชนและความไมเปนธรรม สภาฯ ไดกำหนดวิสย ่ี ด ั ทัศนและกลยุทธทช ั เจนในการสนับสนุนการสรางความรวมมือสรางสันติภาพ สรางการเรียนรูแ  ละบทบาทขององคกรภาคประชาสังคมในภูมภ ิ าค, การสนับสนุนดานศักยภาพแกองคกรสมาชิกทำใหองคกรเหลานีไ้ ดเพิม ่ ขีดความสามารถ และทักษะ ในการทีจ ่ ะเดินงานตอไป โดยมีการประสานการทำงานและความรวมมืออยางเขมแข็ง นอกจากนี้ การนำเสนอนโยบายการกระจายอำนาจ และการสรางสันติภาพ ทีพ ่ ฒ ั นาจาก เวทีความคิดเห็นสาธารณะตางๆ ยังไดรบ ่ สารและเผยแพรใหแกสาธารณชนอยางกวางขวาง ั การสือ 6 Knowledge Management Note 7 Expanding Community Approaches in Southern Thailand ผลลัพธสำคัญของ PPF ผลทีไ ั จากการสับสนุนทุนของ PPF เริม ่ ดรบ ่ มีใหเห็นในสามประการหลัก ดวยกันคือ การเพิม ั พันธระหวางกัน การสงเสริมความเขาใจทีด ่ ปฏิสม ่ ข ้ึ ี น และ การแสดงสิทธิและและเสียงของภาคประชาชนทีช ั เจนขึน ่ ด ้ หมดนีถ ้ ทัง ้ อื วา เปนเสาหลักทีส ่ ำคัญของการสรางสันติภาพ 1. การเพิม ่ ปฏิสม ั พันธในพีน ้ ที่ ทุ น PPF ที ่ ส นั บ สนุ น แก อ งค ก รภาคประชาสั ง คมและเครื อ ข า ย ไดสรางพืน ่ หหลากหลายกลุม ้ ทีใ  ในพืน ้ ทีเ่ ปราะบางไดมโ ี อกาสและชองทางใน การมีปฏิสม ั พันธกน ั มากขึน ้ การสนับสนุนโครงการทีม ่ ค ี วามคิดสรางสรรค และนวัตกรรมทำใหเกิดการรวมกลุมที่มีความหลากหลายเขาดวยกัน มีการทำงานรวมกันเชน เยาวชนและนักศึกษาพุทธและมุสลิม ชุมชนพุทธและ ชุมชนมุสลิม แมวา  ความตึงเครียดระหวางชุมชนยังเปนปญหาตอเนือ ่ ง ทีต  งดูแลแกไขกันตอไป ปจจัยหลักทีอ ่ อ ้ งหลังความขัดแยงและความ ่ ยูเ บือ 2. การสงเสริมความเขาใจ รุนแรงคือ ความสัมพันธระหวางรัฐกับคนในพื้นที่ PPFไดทำงานเพื่อ ความมุง  เนนของโครงการในการแบงปนประสบการณการเรียนรูผ  า น สานความสัมพันธระหวางหนวยงานรัฐในพืน ่ บ ้ ทีก ั ชุมชน โดยมีความสำเร็จ การทำงานกลุมอยางไมเปนทางการ การเผยแพรขอมูล กิจกรรม เกิดขึ้นหลายประการ ไดแก โครงการไดเปดโอกาสใหเจาหนาที่ของรัฐ การฝกอบรม การเยีย ่ มเยียนพืน  า ้ ที่ และเวทีเรียนรูต  ยเพิม  งๆ ไดชว ่ ความรู ่ เดิมไมสามารถเขาถึงพืน ซึง ้ ทีไ่ ด สามารถใหการสนับสนุนทัง ้ กับองคกร และความเขาใจใหกบ ้ หนวยงานภาครัฐและองคกรภาคประชาสังคม ั ทัง เอกชนและชุมชน โดยเฉพาะอยางยิ่งการดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวของ ่ ำงานอยูใ ทีท  นจังหวัดชายแดนภาคใต "พืน ้ ที"่ หรือโอกาสทีจ ่ ะเรียนรูจ าก กับการดำรงชีพ การดำเนินกิจกรรมดังกลาวไดรบ ั ความรวมมือจาก ประสบการณไดชวยเพิ่มพูนความเขาใจอันดีระหวางประชาชน ชุมชน หนวยงานรัฐทีเ่ กีย ่ วของในพืน ้ ที่ (เชน สาธารณสุข เกษตร พัฒนาชุมชน ฯลฯ) ภาคประชาสังคม ภาครัฐ และพันธมิตรดานการพัฒนาอืน ่ ๆ ดวยการ รวมถึง ศอ.บต. และผูเ ่ วชาญจากสถาบันการศึกษา ศูนยฝก  ชีย  วิชาชีพ สนับสนุนกิจกรรมเสริมสรางศักยภาพตางๆ องคกรทีเ่ ขารวมโครงการ ไดใหคำแนะนำทีม ่ ค ี ณ ุ คาและการสนับสนุนตางๆ ในระดับหมูบ  น โครงการ  า ั ความรูแ จะไดรบ  ละทักษะ ทัง ้ ในการเขียนโครงการและการบริหารจัดการ ชวยสงเสริมใหเกิดความรวมมือระหวางผูนำทางการ ผูนำศาสนา โครงการ ผูเ  ขารวมโครงการระบุวา  การบริหารงานและการดำเนินการ และกลุมองคกรในพื้นที่ซึ่งเปนประโยชนแกสมาชิกชุมชนอยางยิ่ง เปนไปไดดข ้ ึ และมีองคกรบางแหงทีส ีน ่ ามารถขยายบทบาทโดยไปสนับสนุน องคกรอืน ่ ๆ ไดอก ี ดวย 3. การเพิม ่ เสียงและอำนาจการตอรองของประชาชน ในการผลักดันนโยบาย PPF ใหการสนับสนุนในการจัดตัง ้ และการดำเนินงานของเครือขายองคกร ภาคประชาสังคม เปนการทำงานในประเด็นรวมทีม ี วามสำคัญตอการ ่ ค แกปญ  หาจังหวัดชายแดนภาคใต ซึง ่ เปนการเพิม ่ เสียงและอำนาจตอรอง ใหกบั ภาคประชาสังคมในพืน ้ ที่ และชวยเพิม ่ คุณภาพของการหารือและผลักดัน เชิงนโยบายในประเด็นสำคัญทีเ่ กีย ่ วเนือ่ งกับการสรางสันติภาพ การมีพน ้ ื ที่ สาธารณะที่สรางขึ้นใหมสำหรับการพูดคุยแลกเปลี่ยนในประเด็นที่มี ความสำคัญและออนไหว (การกระจายอำนาจและการสรางสันติภาพ) ่ เปนการแลกเปลีย ซึง ่ น รับฟง และถกแถลงบนความคิดเห็นจากมุมมอง ทีแ่ ตกตางกัน มีสว  นชวยลดความขัดแยงแนวทางนีส ้ ามารถสนองตอบ ความตองการของผูน  ำในทองถิน ่ ในพืน ่ วามขัดแยงทีจ ้ ทีค  นในการ ่ ะมีสว ถกหรือแลกเปลี่ยนประเด็นทางการเมืองของจังหวัดชายแดนภาคใต ทำใหคนในทองถิน ่ ไดรบั รู เขาใจ และมีสว  นรวมมากขึน ้ เปนชองทางเพือ ่ ใหบรรลุ การเปลีย ่ นแปลงดวยวิธก ี ารทีป ่ ราศจากความรุนแรงและเปนไปตามแนวทาง ของรัฐธรรมนูญ 8 Knowledge Management Note การขยายผล: โครงการสนับสนุนชุมชนทองถิ่น เพื่อฟนฟูชายแดนภาคใตของประเทศไทย โครงการในสวนขยาย (ECACS) ซึ่งกำลังดำเนินงานอยูในขณะนี้ เปนการดำเนินการตอยอดจากประสบการณความสำเร็จและบทเรียนจาก ่ ความตอเนือ ระยะนำรอง เพือ ่ งในการสรางความเขมแข็งใหองคกรภาค ประชาสังคมและเครือขาย ในการสรางความไวเนือ ่ ใจและสันติภาพ ้ เชือ โครงการระยะขยายนัน ้ ไดเพิม่ การสนับสนุนใหกบ ั 4 เครือขาย ทีไ ่ ดรบั ประโยชนจากระยะนำรองมาแลว ทัง ้ ะเนนดานยุทธศาสตรและความยัง ้ นีจ ่ ยืน ในการสรางขีดความสามารถ และจะสนับสนุนกลุม  องคกรภาคประชาสังคม อีก 10 องคกร ซึง ่ หนึง ่ กวาครึง ่ ไดแสดงใหเห็นถึงศักยภาพในชวงระยะ นำรอง องคกรทั้งหมดเหลานี้จะทำงานในประเด็นที่เกี่ยวของกับ การสรางสันติภาพ 9 Expanding Community Approaches in Southern Thailand สำหรั บ แต ล ะเครื อ ข า ยของภาคประชาสั ง คมทั ้ ง สี ่ ไ ด ร ั บ การ บันทึกฉบับนี้เขียนโดย ซาราห อดัม สนับสนุนทุนภายในวงเงิน 40,000 เหรียญสหรัฐตอป โดยมีพน ้ื ฐานจาก ดวยความสนับสนุนจาก State and Peace-building Fund (SPF) แผนยุ ท ธศาสตร ท ี ่ ไ ด พ ั ฒ นาในช ว งระยะนำร อ งของโครงการ และ Korean Trust Fund (KTF) การสนับสนุนทุนสำหรับทัง ้ สีเ่ ครือขายเนนการมีขอ  เสนอและการผลักดันใน เชิงนโยบายในประเด็นสำคัญ เชน การศึกษา บทบาทของสตรีกบ ั การสราง สันติภาพ เยาวชนกับการสรางสันติภาพ กระบวนการยุตธ ิ รรมในชวง ขอมูลเพิ่มเติมกรุณาติดตอ เปลีย่ นผาน และการกลับคืนสูส  งั คมของผูท ่ ี ดรบ  ไ ั ผลกระทบจากความขัดแยง ภมรรัตน ตันสงวนวงษ ptansanguanwong@worldbank.org ่ สนับสนุนการเพิม เพือ ่ สิทธิและเสียงของภาคประชาสังคมและความรับผิดชอบ ปุณยนุช โชคคณาพิทักษ pchockanapitaksa@worldbank.org ทางสังคมตลอดจนการเพิม ่ ความตระหนักกับประเด็นเหลานีใ ้ นชวงการ สำนักงานธนาคารโลกกรุงเทพฯ โทร. +662 686-8300 เปลีย ่ นผานของความขัดแยงนอกเหนือจากการมีคณะกรรมการพิจารณา ของโครงการชชต. ซึง ่ ประกอบดวยผูแ  ทนจากหนวยงานรัฐ สถาบันการศึกษา และองคกรภาคประชาสังคมแลว โครงการฯ ยังไดจด ั เตรียมผูเ ชีย ่ วชาญ ที่มาและขอมูลเพิ่มเติม ดานเทคนิคในสาขาตางๆเพือ ่ ใหคำแนะนำและการสนับสนุนแกองคกรเหลานี้ Burke, Adam and Sirisambhand Gordon, draft 13 Jan 2013. ้ แตในชวงการกลัน ตัง ่ กรองขอเสนอโครงการคณะกรรมการฯ จะพิจารณา Peace-Building Partnership Fund Evaluation. การจัดสรรเงินทุนใหกับโครงการที่เขาเงื่อนไขในการสรางสันติภาพ Local Development Institute, CACS Operations Manual. การสรางความเชือ ่ มัน่ ไววางใจ และการสรางเสริมศักยภาพขององคกร Local Development Institute, Final Report – CACS – June 2013, Bangkok: LDI. World Bank, 2011.Mid-Term Review Mission: Piloting Community Approaches in Conflict Situation in three southern provinces of Thailand, Bangkok: World Bank. บทสรุป World Bank, draft October, 2014.Men and Male Youth in Conflict-affected Areas in Southern Thailand. ประสบการณของโครงการชชต. ไดแสดงใหเห็นวามีความตองการ มีศกั ยภาพและพืน ่ ยูส ้ ทีอ  ำหรับการมีปฏิสม ั พันธอยางมีความหมายและสราง ่ งการสรางสันติภาพโดยภาคประชาสังคมและกลไกพลเรือนของรัฐ สรรคในเรือ ดวยการเสริมสรางบทบาทและสถานภาพของภาคประชาสังคมและ เครือขายในการวางแผนและดำเนินกิจกรรมอยางหลากหลายเพือ ่ สราง สันติภาพ รวมถึงการสรางพืน ่ ลางเพือ ้ ทีก ่ การถกแถลง แลกเปลีย ่ นในประเด็น สำคัญทีเ ่ วของกับการสรางสันติภาพ ถือไดวา ่ กีย ี ว  PPF ไดมส  นสราง ความกาวหนาในการวางรากฐานทีส ่ ำคัญใหกบ ั โครงการในระยะขยาย (ECACS) การทำงานอยางตอเนือ ่ งกับภาคประชาสังคมคือหนึง ่ ในปจจัย ่ ำคัญในการยุตค ทีส ิ วามขัดแยงอยางสันติวธ ิ ี 10 Knowledge Management Note เอกสารชุดความรู ฉบับที่ หัวขอ 1. อิทธิพลของการวิจัยดานความขัดแยงตอการออกแบบโครงการนำรองเพื่อเนนบทบาทของชุมชน ในการแกไขสถานการณความขัดแยง 2. บทบาทหญิงชายและการพัฒนาในพื้นที่ที่ไดรับผลกระทบจากความขัดแยงของประเทศไทย 3. การพัฒนาที่เล็งเปาหมายไปยังเยาวชนและชุมชนเปนตัวขับเคลื่อน ผลสัมฤทธิ์และบทเรียน 4. ลักษณะโครงการ 5. การติดตามและประเมินผล 6. ทุนสนับสนุนการพัฒนาชุมชน (CDD) ขอคนพบและบทเรียนเพื่อการประยุกตใช 7. กองทุนประชาสังคม ขอคนพบและบทเรียนเพื่อการประยุกตใช 8. บทเรียนจากโครงการอาชีพของเงินทุนสนับสนุนโครงการพัฒนาที่ขับเคลื่อนโดยชุมชน ที่ไดรับผลกระทบจากความขัดแยง 9. บทเรียนการเปนผูประสานงานในพื้นที่ ดวยแนวทางที่ชุมชนเปนหลักในการขับเคลื่อน 10. การเขาถึงแหลงทุน กรณีศึกษามุสลิมในจังหวัดชายแดนภาคใตของประเทศไทย 11. ฐานขอมูลศูนยเฝาระวังสถานการณภาคใต: บริบท พัฒนาการ การประยุกตใชและผลกระทบ 11 World Bank Thailand 30th Floor, Siam Piwat Tower, 989 Rama 1 Road Pathumwan, Bangkok 10330 Tel: +66 2686 8300 Email: thailand@worldbank.org http://www.worldbank.org/thailand Supported by