โครงการสนับสนุนชุมชนทองถิ่นเพื่อฟนฟู ชายแดนภาคใตของประเทศไทย | เลม 10 การเขาถึงแหลงทุน กรณีศึกษามุสลิม ในจังหวัดชายแดน ภาคใตของประเทศไทย ความเปนมา การเขาถึงเงินทุนของคนจนเปนปญหาที่สำคัญประการหนึ่งของโลก ความเครงครัดในศาสนาอาจจะเปนอีกหนึ่งสาเหตุที่สำคัญ มุสลิม ในปจจุบัน คนที่มีฐานะยากจนไมสามารถเพิ่มรายไดและพัฒนาชีวิต ที่เปนกลุมคนจนกลุมใหญของโลกจำนวนไมนอยที่หลีกเลี่ยงการใช ความเป น อยู  ข องตั ว เองและครอบครั ว ให ด ี ข ึ ้ น คนจนในประเทศ บริ ก ารทางการเงิ น เนื ่ อ งจากความเชื ่ อ ตามหลั ก ศาสนา ทั ้ ง นี ้ กำลั ง พั ฒ นาไม ส ามารถเข า ถึ ง ตลาดเงิ น ได เ นื ่ อ งจากป ญ หา เพราะกฏหมายอิสลามไมอนุมัติดอกเบี้ยซึ่งเปนสวนหนึ่งของบริการ ในการบั ง คั บ สั ญ ญา (enforcement problem) และป ญ หา ทางการเงิน ปจจุบันไดมีการจัดตั้งสถาบันการเงินปลอดดอกเบี้ย ขอมูลขาวสารไมสมบูรณ (imperfect information)ปญหาการบังคับ หรื อ การเงิ น ที ่ ส อดคล อ งกั บ อิ ส ลามทั ่ ว โลก รวมทั ้ ง ประเทศไทย สัญญาเกี่ยวของกับการชำระคืนเงินกูยืมสถาบันการเงินตองการ สถาบั น การเงิ น อิ ส ลามแห ง แรกของประเทศไทยคื อ สหกรณ ลูกคาที่สามารถใหหลักประกันในการกูยืม กรณีไมไดรับการชำระคืน อิสลามปตตานีจำกัด ซึ่งเปดทำการในปพ.ศ. 2530สวนธนาคาร ก็จะสามารถยึดหลักประกันของลูกคา ดวยเหตุผลดังกลาวสถาบัน อิ ส ลามแห ง ประเทศไทย (ibank) ได ร ั บ การจั ด ตั ้ ง ขึ ้ น ในป 2546 การเงินจึงไมสามารถมั่นใจไดวาผลประโยชนที่ไดรับจากการใหกูยืม ปจจุบันประเทศไทยมีสหกรณอิสลามที่ยังดำเนินกิจการอยู 42 แหง มากกวาคาใชจายที่จะเกิดขึ้น อยางไรก็ตามคนยากจนในประเทศ (DCA, 2012)นอกจากนี ้ ธ นาคารเพื ่ อ การเกษตรและสหกรณ แ ละ กำลังพัฒนาสวนมากไมมีที่ดินและสิทธิในทรัพยสินที่สามารถใชเปน ธนาคารออมสินก็ใหบริการทางการเงินอิสลามผานหนาตางอิสลาม หลักประกัน ทำใหพวกเขาไมสามารถเขาถึงตลาดการเงินได (Islamic windows) ผลการดำเนิ น งานของสหกรณ อ ิ ส ลาม แสดงใหเห็นวา สหกรณมีประสิทธิภาพการทำงาน มีการขยายสาขา ใหบริการ พัฒนาไดอยางยั่งยืนและมีคุณูปการตอการเจริญเติบโต ทางดานเศรษฐกิจและสังคมของสมาชิกและชุมชนโดยรวม 1 Expanding Community Approaches in Con ict Situations แมวา สถาบันการเงินอิสลามในประเทศไทยจะเติบโตตอเนือ ่ งในทศวรรษ การศึกษาครั้งนี้มีจุดมุงหมายเพื่อสำรวจอุปสงคและอุปทานของ ่ า ทีผ  นมา การศึกษาวิจย ั ทีเ ่ วของกับการเงินอิสลามมีจำนวนจำกัด ่ กีย บริการทางการเงินอิสลามในจังหวัดชายแดนภาคใตโดยมีวต ั ถุประสงค การวิจย ่ อ ั ทีม ี ยูส  ว  นใหญมง ุ เนนศึกษาหลักการพืน ้ ฐาน ความพึงพอใจ ดังตอไปนี้ ของการบริ ก าร และ การบริ ห ารจั ด การสถาบั น การเงิ น อิ ส ลาม 1) เพื่อสำรวจรูปแบบผลิตภัณฑทางการเงินอิสลามของธนาคาร ผลการวิจัยชี้ใหเห็นวาธนาคารอิสลามและสหกรณอิสลามในประเทศ อิสลาม สหกรณอิสลาม และสถาบันการเงินประเภทอื่นๆในพื้นที่ ไทยนำผลิตภัณฑทางการเงินที่สอดคลองกับหลักกฎหมายอิสลาม 2) เพื ่ อ ศึ ก ษาเงื ่ อ นไขสำคั ญ ของการได ร ั บ ผลิ ต ภั ณ ฑ แ ละบริ ก าร (ชาริอะฮ) มาใชหลากหลาย เชน บัญชีออมทรัพย บัญชีการลงทุน ทางการเงินอิสลามจากสถาบันการเงิน สินเชือ่ ขนาดเล็ก และการบริการดานสวัสดิการอืน ่ ๆ ลูกคาและสมาชิก 3) เพื ่ อ สำรวจความต อ งการผลิ ต ภั ณ ฑ ท างการเงิ น อิ ส ลามของ มีความพึงพอใจในการบริการของสถาบันการเงินอิสลามในระดับสูง กลุมธุรกิจชุมชนที่ไดรับการสนับสนุนงบประมาณจากโครงการ อยางไรก็ตาม ยังไมมีการศึ กษาวิ จ ั ย การเกี ่ ย วกั บความต อ งการ สนับสนุนชุมชนทองถิน ่ ฟน ่ เพือ  ฟูชายแดนภาคใต ระยะขยาย(ช.ช.ต.) ทางการเงินอิสลามที่แทจริงของมุสลิมที่มีฐานะยากจนและองคกร ธุรกิจชุมชน และเงือ ่ นไขการใหบริการทางการเงินอิสลาม ซึง ่ เปนปจจัย เพื่อใหบรรลุวัตถุประสงคที่กลาวมาขางตน ผูวิจัยไดกำหนดคำถาม ที่สำคัญตอการประเมินการเขาถึงบริการทางการเงินอิสลามของ การวิจัยดังตอไปนี้ กลุมคนยากจนและองคกรธุรกิจขนาดเล็ก การวิจัยฉบับนี้ตรวจสอบ 1) ผลิตภัณฑทางการเงินอิสลามของสหกรณอส ิ ลามจังหวัดชายแดน ความตองการทางการเงินของมุสลิม และระเบียบ ขอบังคับในการ ภาคใตของประเทศไทยมีผลิตภัณฑใดบาง? รับบริการผลิตภัณฑทางการเงินของสถาบันการเงินอิสลามใน 3 2) เงื ่ อ นไขการบริ ก ารของผลิ ต ภั ณ ฑ ก ารเงิ น อิ ส ลามแต ล ะชนิ ด จังหวัดชายแดนภาคใตไดแก ปตตานี ยะลา นราธิวาส มีอะไรบาง? 3) ผลิ ต ภั ณ ฑ ก ารเงิ น อิ ส ลามที ่ ก ลุ  ม วิ ส าหกิ จ ชุ ม ชนที ่ ไ ด ร ั บ การ สนับสนุนงบประมาณจากโครงการช.ช.ต. ตองการมีอะไรบาง? 4) ปญหาในการเขาถึงบริการทางการเงินอิสลามของกลุมธุรกิจ ชุมชนมีอะไรบาง? 5) แนวทางในการแกไขปญหาขางตนคืออะไร? 2 in the Southernmost Provincesin Thailand (ECACS) การวิจัยครั้งนี้ใชวิธีวิจัยแบบผสม (mixed method) โดยการวิจัย เชิ ง ปริ ม าณ (quantitative research) เป น การวิ จ ั ย เชิ ง สำรวจ (survey) ใชแบบสอบถาม (questionnaire) เก็บขอมูลจากกลุม ตัวอยางสมาชิกขององคกรธุรกิจชุมชนที่ไดรับการสนับสนุนจาก โครงการช.ช.ต. จำนวน 237 คน ส ว นการวิ จ ั ย เชิ ง คุ ณ ภาพ (qualitative research) เปนการวิจัยจากเอกสาร (documentary) และการสัมภาษณ (interview)ใชรายการคำถาม (list of questions) เก็ บ จากกลุ  ม ตั ว อย า งสมาชิ ก องค ก รธุ ร กิ จ ชุ ม ชนและผู  จ ั ด การ สถาบันการเงินอิสลามที่ใหบริการในพื้นที่ สรุปผลการวิจัย จากการวิ เ คราะห ข  อ มู ล ผู  ว ิ จ ั ย ได ส รุ ป ผลการศึ ก ษาเกี ่ ย วกั บ การ เข า ถึ ง บริ ก ารทางการเงิ น ขององค ก รหรื อ กลุ  ม ธุ ร กิ จ ชุ ม ชนตาม วัตถุประสงคดังตอไปนี้ รู ป แบบผลิ ต ภั ณ ฑ ท างการเงิ น ของสถาบั น การเงิ น อิ ส ลาม จากผลการวิจย ั การพบวา สถาบันการเงินอิสลามใน 3 จังหวัดชายแดน ภาคใตนำเสนอผลิตภัณฑทางการเงินที่หลากหลายใหลูกคาสามารถ เลือกใชไดตามความตองการ เชน สินเชื่อมุรอบาฮะฮ สินเชื่อจุลภาค บั ญ ชี เ งิ น ฝากออมทรั พ ย ว ะดี ฮ ะฮ บั ญ ชี เ งิ น ฝากเพื ่ อ การลงทุ น มุดอรอบะฮ และบัญชีเงินฝากฮัจญ นอกจากนีส ้ ถาบันการเงินอิสลาม ยังใหบริการเกี่ยวกับสวัสดิการแกลูกคา บางสหกรณยังเปดบริการ รับจำนำ (เราะฮนู) เพื่อใหสมาชิกที่มีความตองการเรงดวนสามารถ ใชบริการได ผลการวิจัยยังแสดงใหเห็นวา สมาชิกรับรูวามีสถาบัน การเงิ น อิ ส ลาม แต ร ู  ร ายละเอี ย ดต า งๆของผลิ ต ภั ณ ฑ น  อ ยมาก ซึ่งอาจเกิดจากสมาชิกสวนใหญไมไดเปนสมาชิกของสถาบันการ เงิ น อิ ส ลาม จึ ง ไม ท ราบรายละเอี ย ดผลิ ต ภั ณ ฑ แ ละบริ ก าร กอปรกั บ สหกรณ อ ิ ส ลามให บ ริ ก ารเฉพาะผู  ท ี ่ เ ป น สมาชิ ก เท า นั ้ น โดยจะใหขอมูลความรูเกี่ยวกับผลิตภัณฑและบริการภายหลังการ เป น สมาชิ ก การประชาสั ม พั น ธ ข องสถาบั น การเงิ น อิ ส ลาม ก็ยังอาจไมดีพอ สมาชิกสวนหนึ่งใหความเห็นวา หากมีความจำเปน ตองใชบริการสถาบันการเงินอิสลามเพื่อขยายธุรกิจขององคกรใน อนาคต สมาชิกจึงจะศึกษาผลิตภัณฑการเงินอิสลามและเงื่อนไข ผลิตภัณฑตางๆเมื่อถึงเวลา 3 Expanding Community Approaches in Con ict Situations เงื ่ อ นไขสำคั ญ ของการได ร ั บ การบริ ก ารทางการเงิ น อิ ส ลาม อยางไรก็ตามเงื่อนไขที่สำคัญที่สุดในการรับบริการคือ การเขาเปน ผลการวิจัยพบวาเงื่อนไขบริการของสถาบันการเงินอิสลามมีความ สมาชิกสหกรณอิสลาม แตกต า งกั น ในส ว นของสหกรณ อ ิ ส ลามเงื ่ อ นไขเบื ้ อ งต น ได แ ก สมาชิกภาพ ซึ่งเปนเงื่อนไขที่กำหนดในพระราชบัญญัติสหกรณ พ.ศ. ความตองการผลิตภัณฑทางการเงินอิสลามของกลุม  ธุรกิจชุมชน 2542 (ฉบั บ แก ไ ข พ.ศ. 2553) ในส ว นของธนาคารอิ ส ลาม ผลการวิเคราะหขอ  มูลชีใ ้ หเห็นถึงพฤติกรรมการใชบริการทางการเงิน เงื่อนไขการบริการก็คลายกับธนาคารพาณิชยทั่วไป สำหรับสินเชื่อ คือ สมาชิกขององคกรใชบริการทางการเงินทัว ่ ไปและการเงินอิสลาม ที่เหมาะสมกับองคกรธุรกิจชุมชน คือ สินเชื่อจุลภาค และสินเชื่อเพื่อ บริการการเงินทั่วไปที่สำคัญคือ บัญชีเงินฝากออมทรัพยและ ATM ธุรกิจขนาดยอมอีก 7 ชนิด เงื่อนไขขึ้นอยูกับประเภทของบริการ เพื ่ อ ความสะดวกในการบริ ห ารจั ด การเงิ น ระยะสั ้ น เช น เบิ ก -ถอน จำนวนเงิน ระยะเวลา สวนสหกรณอิสลามแตละแหงตางก็มีระเบียบ การรับ-โอนเงิน และการรับเงินเดือนและคาจางเปนตน อยางไรก็ตาม กำหนดเงื่อนไขในการบริการไว ขอคนพบดังกลาวขางตนชี้ใหเห็นวา องคกรธุรกิจยังไมมีความตองการที่จะใชบริการทางการเงินเพื่อ องคกรธุรกิจชุมชนสามารถใชบริการทางการเงินหลากหลายชนิด ขยายธุรกิจในปจจุบัน หากมีความจำเปนตองใชทุนเพื่อขยายกิจการ ของสถาบันการเงินอิสลามเพื่อตอบสนองความตองการทางการ ในอนาคตก็จะเลือกใชผลิตภัณฑทางการเงินที่ถูกตองตามหลักการ เงิ น ตามหลั ก ศาสนาอิ ส ลาม เช น การส ง เสริ ม อาชี พ สวั ส ดิ ก าร อิสลาม ขอคนพบดังกลาวขางตนชี้ใหเห็นวา สมาชิกองคกรธุรกิจ และพัฒนาชีวิตความเปนอยูของสมาชิกและครอบครัว ชุ ม ชนที ่ ม ี ฐ านะไม ด ี น ั ก มี ค วามต อ งการทางการเงิ น ที ่ ห ลากหลาย องค ก รใช ส ิ น เชื ่ อ เพื ่ อ การขยายโอกาสทางธุ ร กิ จ ให ส มาชิ ก และมี พ ฤติ ก รรมในการเลื อ กใช บ ริ ก ารทางการเงิ น ที ่ เ หมาะสม เปนสวนหนึ่งของกลุมสวัสดิการในสหกรณเพื่อรับสวัสดิการเมื่อเจ็บ เหมื อ นกั บ ประชาชนที ่ ม ี ฐ านะทางการเงิ น ที ่ ด ี ท ั ่ ว ไป แต ใ นฐานะ ไขไดปวย ประสบอุบัติภัย เกิด แก เจ็บตาย เปนตน ในขณะที่บัญชี ที ่ เ ป น มุ ส ลิ ม พวกเขาเลื อ กใช บ ริ ก ารของสถาบั น การเงิ น อิ ส ลาม ออมทรัพยวะดีอะหและการจำนำ (เราะฮนู) ก็จะชวยใหองคกรธุรกิจ ยกเวนมีความจำเปนที่ตองใชสถาบันการเงินทั่วไปจริงๆ สามารถบริหารจัดการสภาพคลองไดอยางเปนระบบ หากองคกรมีเงินทุนมากพอก็สามารถเปดบัญชีเพื่อการลงทุนกับ สถาบั น การเงิ น อิ ส ลาม ซึ ่ ง เป น การกระจายความเสี ่ ย งของ เงินลงทุนอีกดวย 4 in the Southernmost Provincesin Thailand (ECACS) ป ญ หาในการเข า ถึ ง การบริ ก ารทางการเงิ น อิ ส ลามของกลุ  ม ธุรกิจชุมชน ผลการวิเคราะหขอมูลพบวา ปญหาการเขาถึงการบริการทางการ เงินอิสลามของกลุมธุรกิจชุมชนนาจะเกิดจากอุปทานไมใชอุปสงค หรืออีกนัยหนึง ่ สมาชิกไมตอ  งการจะใชบริการทางการเงินอิสลามเพือ ่ เพิ่มทุนหรือขยายกิจการ (voluntary self-exclusion) เพราะยังไมมี ความจำเปนไมใชเกิดจากสาเหตุความจำเปนอืน ่ (involuntary exclusion) ผลการวิ จ ั ย ยั ง ชี ้ ใ ห เ ห็ น ว า สมาชิ ก เลื อ กที ่ จ ะไม ใ ช บ ริ ก ารการเงิ น อิสลามทั้งที่มีความรูเกี่ยวกับรูปแบบและเงื่อนไขผลิตภัณฑทางการ เงินบางชนิดระดับหนึ่ง (สินเชื่อมุรอบาฮะฮ)และพวกเขาสามารถไดรับ ขอมูลเพิ่มเติมจากสถาบันการเงินอิสลามในพื้นที่หากมีความจำเปน ตองใชผลิตภัณฑจริง ดังนั้นองคกรสามารถใชบริการทางการเงิน แตตองปฏิบัติตามเงื่อนไขของแตละสถาบันการเงินและเงื่อนไขของ แนวทางในการแกไขปญหา แตละผลิตภัณฑ การตั้งราคาและรูปแบบผลิตภัณฑก็ไมใชปญหาหลัก การที่สมาชิกองคกรธุรกิจชุมชนเลือกที่จะไมใชการบริการสถาบัน ในการเขาถึง อยางไรก็ตามรายไดและความเสี่ยงขององคกรอาจเปน การเงิ น อิ ส ลามในการขยายกิ จ การ เป น ผลสื บ เนื ่ อ งมาจาก ขอกังวลของสมาชิก เพราะสมาชิกไมมั่นใจที่จะเปนผูค้ำประกันหรือ ความเชื ่ อ ที ่ ส ำคั ญ คื อ การใช บ ริ ก ารจะเกิ ด ต น ทุ น (costs) เป น ตั ว แทนองค ก รในกรณี ท ี ่ ต  อ งขอสิ น เชื ่ อ สมาชิ ก ส ว นใหญ ที ่ อ งค ก รยั ง ไม อ ยากรั บ หรื อ ไม ส ามารถรั บ ได ผลการวิ จ ั ย ไม ต  อ งการแบกรั บ ความเสี ่ ย งที ่ จ ะเกิ ด ขึ ้ น จากการไม ช ำระคื น สมาชิกองคกรอยากใหโครงการช.ช.ต. สนับสนุนองคกรพวกเขา ซึ่งอาจเกิดจากความไมแนนอนของรายได ตอไปในอนาคต โครงการ ช.ช.ต. คงตองใหความรูเ ่ วกับการบริหาร  กีย จั ด การไปพร อ มกั บ วางรากฐานให ส มาชิ ก องค ก รได เ ข า ใจถึ ง โอกาสที่จะเกิดขึ้นจากการใชบริการสถาบันการเงินอิสลามเพื่อตอ ยอดกิจการของกลุม การไดศึกษาผลิตภัณฑอยางจริงจังโดยไดรับ ขอมูลจากผูชำนาญการจากสถาบันการเงินโดยตรงอาจทำใหลด ความกลัวและความเสี่ยงที่อาจจะเกิดถาองคกรจะใชบริการสถาบัน การเงิ น อิ ส ลามในอนาคต สมาชิ ก ต อ งเข า ใจว า ทุ ก ๆผลิ ต ภั ณ ฑ ทางการเงินอิสลามสามารถนำมาใชเปนสวนหนึง ่ ของกลุม  ผลิตภัณฑ ทางการเงิ น อิ ส ลามที ่ ต อบสนองความต อ งการทางการเงิ น เพื่อการพัฒนาคุณภาพชีวิต สงเสริมการกินดี อยูดีของสมาชิก ไดทั้งสิ้น 5 Expanding Community Approaches in Con ict Situations ขอเสนอแนะเพื่อการนำผลการวิจัยไปใช (1) องค ก รธุ ร กิ จ ชุ ม ชนควรสร า งความรู  แ ละความเข า ใจเกี ่ ย วกั บ สถาบั น การเงิ น อิ ส ลาม ผลิ ต ภั ณ ฑ ท างการเงิ น อิ ส ลาม เงื่อนไขการขอรับบริการ และหาแนวทางความรวมมือกับสถาบัน การเงินในพื้นที่เพื่อสรางทางเลือกใหกับสมาชิกในการพัฒนา ความอยูดีกินดีของตน พรอมทั้งสรางความเขมแข็งองคกรเพื่อ ขยายโอกาสทางธุ ร กิ จ ในอนาคต การจั ด ให อ งค ก รเป น กลุ  ม สมาชิ ก กลุ  ม หนึ ่ ง ของสหกรณ อ ิ ส ลามอาจเป น ทางเลื อ กหนึ ่ ง (2) โครงการช.ช.ต.ควรเปนสื่อกลางในการใหความรูและจัดอบรม เกี่ยวกับบริการสถาบันการเงินที่อาจเปนทางเลือกในการขยาย กิจการธุรกิจชุมชนในอนาคต กิจกรรมดังกลาวอาจเปนสวนหนึ่ง ของการอบรมที่โครงการช.ช.ต. จัดอยูแลวอยางสม่ำเสมอ ขอเสนอแนะการทำวิจัยในอนาคต (3) โครงการ ช.ช.ต. ควรสนับสนุนโครงการธุรกิจชุมชนตออีกระยะ (1) ควรศึกษาวิจัยเปรียบเทียบกระบวนการใหบริการของผลิตภัณฑ หนึ่ง เพื่อใหองคกรธุรกิจชุมชนมีโอกาสที่จะเรียนรูการบริหาร ทางการเงินเพื่อขยายกิจการองคกรธุรกิจชุมชนในอนาคตเชน จัดการองคกรอยางมีระบบ และเปนการสรางความพรอมเพื่อ สิ น เชื ่ อ การลงทุ น ร ว ม เพื ่ อ ให ท ราบถึ ง จุ ด เด น จุ ด ด อ ยของ การขยายกิ จ การในอนาคตในระยะต อ ไป โครงการอาจเลื อ ก ผลิ ต ภั ณ ฑ ต  า งๆของแต ล ะสถาบั น การเงิ น อย า งชั ด เจน องค ก รชุ ม ชนที ่ ป ระสบผลสำเร็ จ มาเป น รู ป แบบในการพั ฒ นา ตอยอดรวมกับสถาบันการเงินอิสลามที่อยูในพื้นที่ (2) ควรศึกษารูปแบบที่เหมาะสมในการบริหารจัดการองคกรธุรกิจ ชุมชนที่สามารถพัฒนารวมกับสถาบันการเงินอิสลามที่มีอยูใน (4) สถาบันการเงินอิสลามในพื้นที่ควรเพิ่มกิจกรรมประชาสัมพันธ พื้นที่ และทำใหสถาบันการเงินอิสลามสามารถบรรลุวัตถุประสงค ขอมูลที่เปนประโยชนเชน ผลิตภัณฑทางการเงิน เงื่อนไขในการ และเป า หมายทางเศรษฐกิ จ และสั ง คมของเศรษฐกิ จ อิ ส ลาม ให บ ริ ก ารและประโยชน ข องการเงิ น อิ ส ลาม เพื ่ อ ให อ งค ก ร ธุ ร กิ จ ชุ ม ชน และประชาชนในพื ้ น ที ่ ไ ด ม ี ค วามรู  ค วามเข า ใจและ เลื อ กใช ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ไ ด อ ย า งเหมาะสม ทั ้ ง นี ้ ก ิ จ กรรมดั ง กล า ว เอกสารฉบับนี้คือบทสรุปผูบริหารของรายงานการศึกษา ยังเปนการสงเสริมบทบาทของสถาบันการเงินอิสลามใหมีสวน การเขาถึงแหลงทุน กรณีศึกษามุสลิม ณ จังหวัดชายแดนภาคใต ในการแกปญ  หาทางเศรษฐกิจและสังคมตามเปาหมายของการเงิน ของประเทศไทย ภายใตโครงการสนับสนุนชุมชนทองถิ่น อิสลามที่แทจริง เพื่อฟนฟูชายแดนภาคใตระยะขยาย (ช.ช.ต.) โดย ดร.ธวัช นุยผอม วิทยาลัยอิสลามศึกษา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร ดวยความสนับสนุนจาก State and Peace-building Fund (SPF) และ Korean Trust Fund (KTF) ขอมูลเพิ่มเติมกรุณาติดตอ ภมรรัตน ตันสงวนวงษ ptansanguanwong@worldbank.org ปุณยนุช โชคคณาพิทักษ pchockanapitaksa@worldbank.org สำนักงานธนาคารโลกกรุงเทพฯ โทร. +662 686-8300 6 in the Southernmost Provincesin Thailand (ECACS) เอกสารชุดความรู ฉบับที่ หัวขอ 1. อิทธิพลของการวิจัยดานความขัดแยงตอการออกแบบโครงการนำรองเพื่อเนนบทบาทของชุมชน ในการแกไขสถานการณความขัดแยง 2. บทบาทหญิงชายและการพัฒนาในพื้นที่ที่ไดรับผลกระทบจากความขัดแยงของประเทศไทย 3. การพัฒนาที่เล็งเปาหมายไปยังเยาวชนและชุมชนเปนตัวขับเคลื่อน ผลสัมฤทธิ์และบทเรียน 4. ลักษณะโครงการ 5. การติดตามและประเมินผล 6. ทุนสนับสนุนการพัฒนาชุมชน (CDD) ขอคนพบและบทเรียนเพื่อการประยุกตใช 7. กองทุนประชาสังคม ขอคนพบและบทเรียนเพื่อการประยุกตใช 8. บทเรียนจากโครงการอาชีพของเงินทุนสนับสนุนโครงการพัฒนาที่ขับเคลื่อนโดยชุมชน ที่ไดรับผลกระทบจากความขัดแยง 9. บทเรียนการเปนผูประสานงานในพื้นที่ ดวยแนวทางที่ชุมชนเปนหลักในการขับเคลื่อน 10. การเขาถึงแหลงทุน กรณีศึกษามุสลิมในจังหวัดชายแดนภาคใตของประเทศไทย 11. ฐานขอมูลศูนยเฝาระวังสถานการณภาคใต: บริบท พัฒนาการ การประยุกตใชและผลกระทบ 7 World Bank Thailand 30th Floor, Siam Piwat Tower, 989 Rama 1 Road Pathumwan, Bangkok 10330 Tel: +66 2686 8300 Email: thailand@worldbank.org http://www.worldbank.org/thailand Supported by